5332217667

Głosy o książkach

w 1893 r. przez doktora Roberta Straussa, Juliana Andrzejewskiego i Stanisława Wańkowicza (pierwszy prezes), które organizowało wycieczki kolarskie, wyścigi torowe i szosowe. Poważną rolę w rozwoju polskiego sportu w Wilnie odegrał ruch sokoli, o czym pisze Michał Sienkiewicz w swoim artykule. Ściśle z Towarzystwem Gimnastycznym „Sokół” było związane Wileńskie Towarzystwo Wioślarskie, które powstało najpierw jako Koło Miłośników Wioślarstwa w 1907 r. Wobec trudności czynionych przez władze carskie w zatwierdzeniu statutu, grupa 24 wioślarzy postanowiła przyłączyć się w roku 1909 do „Sokola” jako autonomiczna sekcja. Ważnym wydarzeniem było otwarcie przystani wioślarskiej przy lewym brzegu Wilii w dniu 24 czerwca 1912 r. Przed I wojną światową działały w Wilnie: Wileńskie Towarzystwo Wyścigów Konnych, w roku 1908 na rzece Wilii koło mostu Zwierzynieckiego „wzorowa szkoła pływania”, w 1911 r. Klub Lotniczy. Po ustanowieniu II Rzeczypospolitej i przyłączeniu Ziemi Wileńskiej do Polski reaktywowano w Wilnie 3 najstarsze organizacje kultury fizycznej i stworzono 63 nowe kluby, koła i sekcje sportowe. Istniały cztery kluby akademickie, dwa szkolne, pięć innych organizacji młodzieżowych, cztery robotnicze i osiem fabrycznych lub pracowniczych. Największą grupę tworzyły kluby wojskowe, których było 16. Liana społeczność żydowska posiadała pięć klubów sportowych i dwa stowarzyszenia turystyczne. W latach 1918-1939 działały' w Wilnie okręgowe branżowe związki sportowe w następujących dyscyplinach: boks, gry sportowe (hanzena, koszykówka, siatkówka, szczypior-niak), hokej na lodzie, lekka atletyka, kajakar-stwo, łucznictwo, narciarstwo, piłka nożna, pły-166 wanie, tenis, tenis stołowy, wioślarstwo i żeglar-- stwo. W 1921 r. został powołany Centralny Związek Polskich Towarzystw sportowych zrzeszający różne towarzystwa sportowe i poszczególne okręgowe związki sportowe. W czerwcu 1924 r. powołano Wojewódzki Komitet Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego na czele którego stanął wojewoda wileński Władysław Raczkiewicz, od 1927 r. działał Ośrodek Wychowania Fizycznego przy ul. Dąbrowskiego pod kierunkiem Tadeusza Kawalca.

Artykuł Jerzego Chełmeckiego z warszawskiego AWF Sportowe zrywy poświęcony dziejom sportu akademickiego na Uniwersytecie Stefana Batorego w dwudziestoleciu międzywojennym w sposób pełny i klarowny przedsta wia obraz tego zasłużonego dla akademickiej kultury fizycznej klubu. Pomija jednak wiele nazwisk wybitnych profesorów' Uniwersytetu zaangażowanych w ruch sportowy i turystyczny. Warto tu przypomnieć i uzupełnić tą listę: Jerzy Aleksandrowicz, pierwszy kurator AZS, pierwszy przewodniczący utworzonej w 1924 r. Komisji Sportowej USB; Czesław Czarnowski, taternik i żeglarz, w latach 1932,1938/1939 kurator Akademickiego Związku Morskiego USB; Tadeusz Czeżowski, kierownik sekcji narciarskiej i tenisowej AZS, Marian Eiger, kurator ŻAKS; Marian Hłasko, kurator Akademickiego Związku Łowieckiego; Władysław Jasiński, kurator ŻAKS; Iwo Jaworski, członek komisji WF USB; Stefan Kempisty, inicjator powołania Komisji Senackiej WF i jej przewodniczący; Juliusz Kłos, krajoznawca i autor przewodników po Wilnie; Wacław Komarnicki, pierwszy kurator ŻAKS (od 1925), Erwin Kośmider, kurator AZS; Jerzy Lan-de, kierownik sekcji wioślarskiej; Stanisław Lorentz, krajoznawca, muzeolog; Józef Patkowski, prezes AZS; Stanisław Świaniewicz, kurator Akademickiego Klubu Włóczęgów i kierownik sekcji kajakowej AZS, Jan Weyssenhoff, najbardziej usportowiony profesor USB, pełniący szereg funkcji w sporcie wileńskim.

Książka zawiera wiele zdjęć, niektóre po raz pierwszy publikowane. Gorąco polecam ^mienioną pozycję miłośnikom sportu.

Czesław Michalski cmichals@ap. krakow. pl

Konspekt nr 4/2006 (27)