5768085933

styczne, techniczne, muzyczne itp.), czynności rozrywkowo-relaksacyjne (np. gry, zabawy ruchowe, deklamacje, scenki, symulacje rzeczywistości w formie zabawowej itp.). Czynności te, obok wartości poznawczych, posiadają duży potencjał wychowawczy. Przy ich wykonywaniu dzieci uczą się planowania pracy, projektowania działań, właściwego doboru narzędzi i materiału, zdobywają umiejętność posługiwania się nimi, ćwiczą umiejętność podejmowania decyzji, umiejętność pracy zespołowej i inne. Ważna jest przy tym troska o różnorodność działań i zadań stawianych uczniom oraz pozostawienie im maksimum swobody przy wyborze metod rozwiązania zadania. Treści środowiskowe, z natury rzeczy, dają szereg możliwości i okazji do aktywizacji działaniowej uczniów.

Strategia ekspresyjna, wchodząca w zakres kształcenia wielostronnego, dotyczy rozwoju sfery emocjonalnej osobowości dziecka, jest ona szczególnie przydatna przy wdrażaniu dzieci do zdobywania umiejętności dokonywania oceny wartościującej rzeczywistości. Warunkiem postępowania dydaktycznego według tej strategii jest uwzględnienie potrzeb, życzeń i zainteresowań dzieci przy wyborze treści, metod oraz form działań podczas edukacji środowiskowej. Sprzyja to wyzwalaniu pozytywnej motywacji i chęci uczenia się, aktywności w rozwiązywaniu problemów, jak też systematycznej samokontroli, kontroli i oceny uzyskiwanych rezultatów.

Wszystkie wymienione strategie nauczania-uczenia się winny być uwzględnione przy projektowaniu celów i sytuacji dydaktycznych i wychowawczych w poszczególnych jednostkach metodycznych, gdyż stwarza to warunki do wielostronnego rozwoju osobowości dzieci.

Na poziomie wychowania przedszkolnego analogię do strategii kształcenia wielostronnego można odnaleźć m.in. w propozycji M. Kielar-Tur-skiej⁴⁴ dotyczącej rozwijania aktywności inspirowanej i spontanicznej dzieci. Autorka proponuje kilka etapów działań w tym zakresie. Pierwszy polega na aranżowaniu przez nauczyciela określonych sytuacji dydaktyczno-wychowawczych, umożliwiających samodzielne badanie przez dzieci problemu dydaktycznego, próby nazwania go i rozwiązania. Etap drugi to tzw. ekstrapolacja, czyli przetransponowanie badanego problemu na inną płaszczyznę aktywności wychowanków. Trzeci etap uwzględnia zabawę ruchową, odprężającą i jednocześnie utrwalającą poznawany problem. Ostatni, czwarty etap działań to dziecięce egzemplifikacje opracowywanego problemu, czyli własne pomysły dzieci odnośnie do rozwiązania poznawanych problemów.

⁴⁴ M. Kielar-Turska, Terapeutyczna i stymulująca funkcja zabawy, „Wychowanie w Przed-szkolu" 1996, nr 6, s. 40-41.

90