8857685934

94 Krzysztof Piech

wprowadzenia, okres zastosowania oraz ich zasięg i natężenie, zależą od decyzji podjętych przez decydentów działających w ramach podmiotów polityki gospodarczej. Są one oparte na pewnych przesłankach, a dokonywane są w sposób algorytmiczny (np. zawarta w określonych aktach prawnych konieczność zadziałania w przypadku wystąpienia określonej sytuacji) lub intuicyjny (w szczególności heurystyczny). Do przesłanek tych należeć mogą wskaźniki makroekonomiczne oraz ich interpretacja, doktryny i teorie ekonomiczne, na których opiera się podejmowanie decyzji (np. obniżenie stopy opodatkowania na podstawie szacunków punktu, w którym znajduje się fiskalizm kraju na krzywej Laffera) itd. Interpretacja wskaźników może następować przy wykorzystaniu techniki wskazówek heurystycznych.¹ Do takich wskazówek w nauce ekonomii należą przykładowo:

•    roczny wzrost PKB nie mniejszy niż 3% i nie większy niż 10%,

•    bilans handlowy z przedziału ± 3% wartości eksportu,

•    stopa bezrobocia powinna być zbliżona do naturalnej stopy bezrobocia (ok. 6%),²

•    wg MFW i Banku Światowego stopa inflacji nie może przekraczać 20-25%, w dłuższym czasie musi opadać, a rosnące ceny muszą przywracać równowagę rynkową.³

Rys. 1. Schemat procesu podejmowania decyzji w polityce gospodarczej

CELE

narzędzia polityki przedmiot polityki gospodarczej gospodarczej

uwarunkowania

polityki gospodarczej podmioty polityki gospodarczej

Z przesłanek należących do uwarunkowań decyzji polityki gospodarczej wynikają decyzje, ale interpretacja ich uwarunkowań oraz aktualizacja celów bądź wyznaczenie celów szczegółowych zachodzi wcześniej, w trakcie przebiegu procesów decyzyjnych. Decyzje dotyczą instrumentów wykorzystywanych przez podejmujące je podmioty polityki gospodarczej. Są one wprowadzane (i same też są) narzędziami polityki gospodarczej. W ten sposób oddziałują na przedmiot - gospodarkę.

1

   Por. ibidem, ss. 264-270. Znajduje się tam opis tej techniki, jednak nie na potrzeby ekonomii (brak takich publikacji), ale dla celów heurystyki rozumianej jako nauki oraz dla wspomagania procesów podejmowania decyzji w zarządzaniu. Zainteresowanie kształtowaniem zjawisk gospodarczych zgodnie z intuicyjnymi (jeszcze nie heurystycznymi) wskazówkami zaczęło się przed powstaniem tej nauki. „Nie da się ustalić żadnego prawa dotyczącego ilości, ale można sformułować prawo wystarczająco ścisłe, gdy chodzi o proporcje. Z każdym dniem nabieram mocniejszego przeświadczenia, że badania nad pierwszym z tych praw są jałowe i prowadzą na manowce i tylko badania nad drugim są prawdziwym przedmiotem nauki” - pisał 9 października 1820 r. Ricardo do Malthusa. Por. J. Keynes, Ogólna teoria zatrudnienia, procentu i pieniądza, PWN, Warszawa 1956, s. 10 (przypis dolny).

2

   Por. F. Kosarin, Forming a subject ofthe economic politics (Its task and importance) [w:] Polityka gospodarcza w teorii i praktyce, Katedra Polityki Gospodarczej SGH, Warszawa 1997 (materiały konferencyjne).

3

   Por. G. Kołodko, Ekonomia i polityka transfonnacji, Poltext, Warszawa 1999, s. 42 (przypis dolny).