Drogi Uczestniku Konkursu!
Przed Tobą zadania konkursowe przeznaczone dla etapu rejonowego. Na rozwiązanie zestawu masz 120 minut. Maksymalnie możesz uzyskać 80 punktów. Czytaj uważnie polecenia i używając pióra lub długopisu udzielaj odpowiedzi po zastanowieniu. Pisz wyraźnie, nie stosuj skrótów, zapisuj słowa w pełnym brzmieniu.
Nie używaj korektora. Jeżeli się pomylisz, skreśl pomyłkę i zapisz obok wyraźnie poprawną odpowiedź. Nie rób tego w zadaniach, w których musisz coś podkreślić! Wówczas sprawdzający będzie miał wątpliwości, co podkreśliłeś i nie otrzymasz za to zadanie punktu. Nazwiska zapisuj wraz z imieniem bez błędów ortograficznych. Błąd w nazwisku jest traktowany tak jak błąd w dacie, powoduje brak punktu. Życzymy Ci satysfakcji przy rozwiązywaniu zadań.
Materiał dla ucznia
Czas wykonania testu 120 minut.
Zad.1. Test wyboru. Przeczytaj uważnie zdania, a następnie wybierz i podkreśl wszystkie prawidłowe odpowiedzi (może być ich więcej niż jedna). (0-15 pkt.).
1. W Polsce do końca XIV w. panowali przedstawiciele dynastii:
a. Piastów b. Habsburgów c. Przemyślidów d. Andegawenów e. Rurykowiczów
2. Wymieni przez Galla Anonima poprzednicy Mieszka I z dynastii Piastów to:
a. Wacław b. Siemowit
c. Bolesław d. Siemomysł
e. Lestek f. Sławnik
3. Bruno z Kwerfurtu udał się z misją do:
a. Duńczyków b. Prusów c. Galindów d. Jaćwingów
4. W 1001 r. w Polsce istniały arcybiskupstwa i biskupstwa:
a. w Gnieźnie b. w Płocku c. w Kamieniu Pomorskim d. w Kołobrzegu e. w Krakowie f. we Wrocławiu g. w Poznaniu
5. W 1018 roku Polska uzyskała:
a. Milsko b. Łużyce c. Miśnię d. Grody Czerwieńskie
6. Bracia Mieszka II to:
a. Kazimierz b. Bolesław c. Otto d. Bezprym
7. Podkreśl syna (synów) Bolesława Krzywoustego, który sprawowali władzę wielkoksiążęcą:
a. Władysław Wygnaniec b. Bolesław Kędzierzawy c. Mieszko Stary
d. Henryk Sandomierski e. Kazimierz Sprawiedliwy
8. W bitwie pod Legnicą brali udział książęta:
a. Mieszko Stary b. Leszek Czarny c. Leszek Biały d. Henryk Pobożny e. Konrad Mazowiecki
9. Założycielem krakowskiej linii Piastów był:
a. Leszek Biały b. Konrad Biały c. Bolesław Wstydliwy d. Kazimierz Sprawiedliwy
10. Zasadźca zostawał zwykle:
a. sołtysem b. przewodniczącym sądu wiejskiego c. właścicielem wioski
11. Kontrolę nad Pomorzem Zachodnim utracił
a. Bolesław Krzywousty b. Bolesław Kędzierzawy c. Mieszko Stary
12. Kazimierz Wielki był:
a. ostatnim królem z dynastii Piastów b. ostatnim przedstawicielem linii brzesko-kujawskiej Piastów c. ostatnim Piastem
13. Króla Ludwika Węgierskiego podczas nieobecności w Polsce zastępowała:
a. Elżbieta Łokietkówna b. Jadwiga Andegaweńska c. Jadwiga Żagańska
14. Klasztor bernardynów powstał w Krakowie w połowie :
a. XIII w. b. XIV w. c. XV w.
15. Likwidacja dużej części uprawnień krakowskich wójtów nastąpiła w wyniku:
a. afer korupcyjnych b. awantur studentów uniwersytetu
c. zamordowania Jędrzeja Tęczyńskiego d. buntu wójta Alberta
Zad. 2. Prawda czy fałsz? Przeczytaj uważnie zdania w tabeli i określ, czy zdanie jest prawdziwe czy fałszywe. Wpisz w pole tabeli obok zdania cały wyraz „prawda” (jeżeli zdanie jest prawdziwe) lub cały wyraz „fałsz” (jeżeli jest fałszywe). (0-15 pkt.).
Dokładna data powstania kopców Krakusa i Wandy w Krakowie jest nieznana |
|
Chrześcijaństwo pojawiło się w Krakowie przed 966 rokiem |
|
Kraków należał w XI w. do grodów zwanych „siedzibami głównymi” |
|
Bolesław Wstydliwy pochowany został u krakowskich franciszkanów |
|
Tatarzy podczas najazdu w 1241 roku spalili w Krakowie wszystkie kościoły |
|
W Krakowie drukarze pojawili się przed końcem XV stulecia |
|
Kopalnia soli w Bochni należała do władcy |
|
Krakowskie księgi miejskie prowadzone były w języku niemieckim do połowy XV w. |
|
Czterech synów Elżbiety Rakuszanki zostało królami |
|
Główną rezydencją Bolesława Krzywoustego był Płock |
|
Na Drzwiach Gnieźnieńskich wyobrażono sceny z życia św. Wojciecha |
|
Kazimierz Wielki wykupił luksemburskie prawa do polskiej korony |
|
Najważniejsze wydarzenia państwowe już od czasów Bolesława Chrobrego rozgrywały się w Krakowie |
|
Żydzi w Krakowie pojawiają się w XIV wieku |
|
Kraków należał do związku miast nadbałtyckich, zwanego Hanzą |
|
Zad. 3. Połącz postacie i wydarzenia lub zjawiska historyczne. Zrób to wpisując do tabeli obok postaci związane z nią wydarzenie. Nie wszystkie wydarzenia ze spisu musisz wykorzystać, z jednym wydarzeniem może być związanych jedna lub nawet kilka postaci i odwrotnie, z jedną postacią więcej niż jedno wydarzenie (0-10 pkt.).
Piotr de Lusignan |
|
Rycheza |
|
Jaksa Gryfita |
|
Kazimierz Sprawiedliwy |
|
Konrad Mazowiecki |
|
Otto Witelsbach |
|
Henryk II Pobożny |
|
Karol IV Luksemburski (cesarz) |
|
Przemysł II |
|
Biskup Nanker |
|
początek przebudowy katedry wawelskiej w stylu gotyckim, sprowadzenie do Krakowa ciała św. Floriana, fundacja klasztoru Norbertanek na Zwierzyńcu, interwencja na rzecz wygnanego księcia zwierzchniego, uczta u Wierzynka, bitwa pod Legnicą, oślepienie palatyna Piotra Włostowica, przekazanie Pomorza Gdańskiego Piastowi wielkopolskiemu, sprowadzenie do Ziemi Chełmińskiej Krzyżaków, pierwsza koronacja królewska w Polsce w XIII w., wywiezienie do Niemiec pierwszych polskich insygniów koronacyjnych
Zad. 4. Z podanych poniżej wydarzeń wybierz te, które pasują do dat w tabeli. Następnie wpisz je obok dat. (0-10 pkt.).
Data |
Wydarzenie |
1000 |
|
1025 |
|
1102 |
|
1241 |
|
1251 |
|
1257 |
|
1399 |
|
1400 |
|
1424 |
|
1480 |
|
II pokój w Toruniu, chrzest Polski, wielki przywilej lokacyjny Krakowa, śmierć Bolesława Chrobrego, pokój w Budziszynie, odkrycie soli kamiennej w Bochni, koronacja Kazimierza Wielkiego, śmierć królowej Jadwigi Andegaweńskiej, przywilej odnowienia uniwersytetu w Krakowie, zamach na książąt piastowskich w Gąsawie, założenie uniwersytetu w Krakowie, najazd tatarski na Małopolskę i Śląsk, podejście Tatarów pod mury Krakowa odparte przez Leszka Czarnego, koronacja królowej Zofii Holszańskiej (Sonki), śmierć Jana Długosza, śmierć Władysława Hermana, zjazd w Gnieźnie.
Zad. 5. Przeczytaj uważnie tekst źródłowy i wykonaj polecenia pod nim. Skorzystaj zarówno ze źródła, jak i wiedzy pozaźródłowej. (0-7 pkt. za całość, punktacja za poszczególne odpowiedzi podana obok pytania).
(…) Wszystkim pospołu i każdemu z osobna przyrzekamy i dobrą wiarą zaręczamy, iż niżej spisane artykuły, zawarte w piśmie niniejszym, nienaruszone strzec i zachowywać będziemy. W szczególności zaś dla rektorów uniwersytetu, doktorów, mistrzów, scholarów, pisarzów, sprzedawców ksiąg, bedelów oraz ich domowników (...) chcemy być panem łaskawym i tak dla wszystkich, jak i dla każdego z osobna praw, przywilejów, swobód i statutu i wszystkich innych zwyczajów w studiach generalnych bolońskim i padewskim przestrzeganych i zachowywanych, chronić, bronić i nimi się opiekować pragniemy (...)
Urządzamy odtąd szkoły potrzebne dla czytania prawa kanonicznego, cywilnego, nauk lekarskich i umiejętności wyzwolonych i wyznaczamy mieszkania przyzwoite dla doktorów, mistrzów, scholarów, pisarzy, księgarzy i bedelów (...)
Chcemy także, aby scholarzy własnego mieli rektora, który by ich sądził w sprawach cywilnych i miał jurysdykcję zwyczajną nad wszystkimi, którzy by w mieście Krakowie dla studiów mieszkali. Wszyscy więc pomienionemu rektorowi przysiąc i jego słuchać mają (...)
Wspomnianym scholarom naznaczamy jednego kampsora, czyli Żyda w mieście Krakowie, który by miał wystarczające pieniądze do pożyczania ich w potrzebie na pewne zastawy i który by za usługę swoją nie wyciągał więcej jak grosz od jednej grzywny na miesiąc (...) Działo się w Krakowie w dzień Zielonych Świątek (12 maja) roku Pańskiego 1364 (...).
Cyt. za: J. Dąbrowski, Utwierdzenie państwa polskiego (1321-1384). Teksty źródłowe do nauki historii w szkole średniej, z. 21, Kraków 1923, s. 23-24.
5A. Podaj jaki rodzaj szkoły zakładano powyższym dokumentem (0-1 pkt.).
……………………………………………………………………
5B. Wymień imię i przydomek króla, który wystawił cytowany w tym zadaniu dokument.(0-1 pkt.)
…………………………………………………………………………………
5C. Napisz, jak nazywało się stanowisko przełożonego zakładanej tym dokumentem szkoły. (0-1 pkt.)
…………………………………………………………………………………
5D. Wyjaśnij pojęcia: (0-2 pkt.)
scholar …………………………………………………………………
bedel ………………………………………………………………
5E. Napisz, jakie wydziały wymieniono w dokumencie. (0-1 pkt.)
………………………………………………………………………………………………
5F. Napisz, na jakich szkołach zagranicznych wzorowano przywileje osób związanych ze szkołą (wystarczy podać jedną). (0-1 pkt.).
………………………………………………………………………………………………………………………
Zad. 6. Obejrzyj uważnie poniższą ilustrację i wykonaj związane z nią polecenia. Przeczytaj teksty źródłowe towarzyszące ilustracji, wyciągnij z nich wnioski i wykorzystaj je do odpowiedzi. Skorzystaj też z wiedzy pozaźródłowej. (0-13 pkt. za całość, punktacja za poszczególne odpowiedzi podana obok pytania).
Scena z Legendarium andegaweńskiego. Źródło: Kubis B., Maresz T., Olczak E., Spotkania z historią. Atlas z komentarzami źródłowymi dla gimnazjum, WSZPWN, Warszawa 2007.
6A1. Napisz, jakiego świętego dotyczą przedstawione na ilustracji sceny . (0 -1 pkt.)
……………………………………………………………………
6A2. Napisz imię i przydomek króla przedstawionego na ilustracjach (0 -2 pkt.)
…………………………………………………………………………………
6A3. Napisz, w którym wieku rozgrywały się przedstawione na ilustracji wydarzenia (0 -1 pkt.)
…………………………………………………………………………………………
6A4. Napisz, w którym wieku powstało przedstawione na ilustracji dzieło sztuki. Podaj krótko, na jakiej podstawie określiłaś/określiłeś wiek powstania dzieła (0 -2 pkt.)
…………………………………………………………………………………………
6A5. Poniżej zestawiono dwa teksty źródłowe. Przeczytaj je uważnie, a następnie napisz, na której z wersji wydarzeń wzorował się artysta, tworząc dzieło przedstawione na ilustracji. Uzasadnij swój wybór.
6A5a. Artysta wzorował się na wersji ………………………………… (0 -1 pkt.)
6A5b. Uważam, że na wersję wydarzeń opisaną przez ………………………….. wskazują następujące szczegóły: …………………………………………………………… (0 -1 pkt.)
Wersja wydarzeń podana przez Galla Anonima:
Jak zaś doszło do wypędzenia króla […] z Polski, długo byłoby o tym mówić; tyle wszakże można powiedzieć, że sam będąc pomazańcem [Bożym] nie powinien był [drugiego] pomazańca za żaden grzech karać cieleśnie. Wiele mu to bowiem zaszkodziło, gdy przeciw grzechowi grzech zastosował i za zdradę wydał biskupa na obcięcie członków. My zaś ani nie usprawiedliwiamy biskupa-zdrajcy, ani nie zalecamy króla, który tak szpetnie dochodził przez swych praw - lecz pozostawmy te sprawy, a opowiedzmy, jak przyjęto go na Węgrzech.
Anonim tzw. Gall, Kronika polska, przekład R. Grodecki,, Wrocław 1996.
Wersja wydarzeń podana przez Mistrza Wincentego Kadłubka
A gdy prześwietny biskup krakowski […] nie mógł odwieść go od tego okrucieństwa, najpierw grozi mu zagładą królestwa, wreszcie wyciąga ku niemu miecz klątwy. […] [Król] Rozkazuje więc przy ołtarzu, pośród infuł […] porwać biskupa! Ilekroć okrutni służalcy próbują rzucić się na niego, tylekroć […] na ziemię powaleni łagodnieją. Wszak tyran, lżąc ich […] sam podnosi świętokradcze ręce [...] biskupa niewinnego najokrutniejszy świętokradca rozszarpuje, poszczególne członki na najdrobniejsze cząstki rozsiekuje […]. Po tym wydarzeniu ów okrutnik ojczyźnie […] obmierzły uchodzi na Wegry.
Mistrz Wincenty Kadłubek, Kronika Polska, przekład B. Kürbis, Wrocław 2003.
6A6. Napisz, czy dzisiaj możemy z całą pewnością ustalić przebieg wydarzeń opisanego w wyżej przedstawionych źródłach sporu? (0 -1 pkt.)
…………………
6A7. Jan M. Małecki w książce Historia Krakowa dla każdego podaje charakterystyczne szczegóły, związane z kultem przedstawionego na ilustracji świętego. Przypomnij sobie, jakie obyczaje były z nim związane i uzupełnij zdania.
6A7a. Męczennika tego czci się dzisiaj szczególnie w dwóch krakowskich świątyniach: na …………. i na …………… (0 -2 pkt.)
6A7b. Przyszli królowie Polski odbywali pielgrzymkę pokutno-błagalną do miejsca męczeństwa świętego w przeddzień ……………… (0 -1 pkt.)
6A7c. Ogólnopolskie uroczystości związane z kultem świętego odbywają się w miesiącu ………… (0 -1 pkt.)
Zad. 7. Obejrzyj uważnie poniższe ilustracje i wykonaj związane z nimi polecenia. Skorzystaj też z wiedzy pozaźródłowej. (0-10 pkt. za całość, punktacja za poszczególne odpowiedzi podana obok pytania).
7A. Płyta nagrobna z sarkofagu.
Źródło: Kubis B., Maresz T., Olczak E., Spotkania z historią. Atlas z komentarzami źródłowymi dla gimnazjum, WSZPWN, Warszawa 2007.
7A1. Podaj imię i przydomek władcy przedstawionego na sarkofagu. (0 -1 pkt.)
…………………………………………………………………………
7A2. W której dzielnicy Polski znajdowało się księstwo, którym władał? (0 -1 pkt.)
…………………………………………………………………………
7A3. Jeden z orłów na sarkofagu (posiada koronę), co może świadczyć o tym, że władca, którego portret znajduje się na sarkofagu miał ambicje zjednoczeniowe. Napisz, czy udało mu się choć na krótko zająć Kraków. (0 -1 pkt.)
…………………………………………………………………………
7B. Insygnia grobowe jednego z władców
Źródło: Kubis B., Maresz T., Olczak E., Spotkania z historią. Atlas z komentarzami źródłowymi dla gimnazjum, WSZPWN, Warszawa 2007.
6B1. Napisz imię i przydomek władcy, którego insygnia grobowe przedstawiono na reprodukcji. (0 -1 pkt.)
………………………………………………………………………………
6B2. Wymień nazwy poszczególnych insygniów. (0 -3 pkt.)
………………………………………………………………………………
6B3. Wyjaśnij, czy władca do którego insygnia należały był królem czy księciem. Podaj przynajmniej jeden argument (0 -2 pkt.)
…………………………………………………………………………………………………………………
6B4. Podaj datę śmierci tego władcy. (0 -1 pkt.)
………………………………………………………………………………………………