Urazy termiczne

1. Scharakteryzować stopnie oparzeń.

Oparzenia stopnia I - występuje zaczerwienienie skóry ( rumień ) i obrzęk. Poszkodowany odczuwa ból i pieczenie. Nie występuje uszkodzenie skóry - rumień goi się po paru dniach.

Oparzenia stopnia II - charakterystyczne powstanie pęcherza. Uszkodzone są wierzchnia warstwa skóry i ścianki naczyń krwionośnych. Płyn tkankowy wydzielający się z dolnych warstw skóry tworzy pęcherze pod naskórkiem. Skóra czerwienieje i jest wrażliwa na dotyk. Poszkodowany czuje silny ból i parzenie. Oparzenie, mimo że sięga głębokich warstw skóry nie niszczy włosów i gruczołów łojowych.

Oparzenia stopnia III - charakterystyczna jest martwica skóry na całej grubości. Skóra blednie, cebulki włosów są widoczne jako czerwone punkty. Rany te nazywa się „płaczącymi”, gdyż podsiąkają płynem z osocza krwi. Oparzenie tego stopnia często powoduje uszkodzenie mięśnia. Obumarłe tkanki bywała śnieżnobiałe lub brunatnoczerwone. Nerwy przyzwanie są uszkodzone, dlatego nie odczuwa się bólu. Poszkodowany cierpi jednak z powodu, że na oparzeniach stopnia III występują oparzenia stopni I i II.

Oparzenia stopnia IV - charakterystyczna jest martwica wszystkich tkanek skórnych i położonych poniżej. Jest to zwęglenie fragmentu ciała.

2. Omówić regułę dziewiątek i piątek przy określaniu rozległości oparzenia.

Do obliczania powierzchni większych oparzeń stosuje się u dorosłych regułę dziewiątek, a u dzieci piątek. Reguła dziewiątek przyjmuje orientacyjnie, że:

• Powierzchnia ręki wynosi 9% powierzchni ciała

• Powierzchnia tułowia 36%

• Klatka piersiowa, brzuch, pośladki i plecy - 9%

• Przód i tył tułowia - 18%

• Powierzchnia nogi osoby dorosłej - 18%

Obliczanie rozległości dużych oparzeń

3. Scharakteryzować oparzenia lekkie, średnie i ciężkie.

Oparzenie w zależności od obszaru i głębokości oparzenia dzieli się na lekki, średnie i ciężkie.

Oparzenia lekkie to oparzenia I i II stopnia obejmujące u dorosłych około 15% powierzchni ciała lub 10 % u dzieci i osób starszych oraz oparzenia stopnia III o powierzchni maksimum 5%.

Oparzenia średnie to oparzenia stopnia I i II zajmujące u dorosłych od 15 do 30% powierzchni ciała, a u dzieci i osób starszych od 10 do 25% oraz oparzenia stopnia III o zasięgu 5 do 15% powierzchnia ciała.

Oparzenia ciężkie to oparzenia stopnia I i II zajmujące u dorosłych powyżej 30 % powierzchni ciała i 25% u dzieci i osób starszych oraz oparzenia stopnia III o zasięgu większym niż 15% powierzchni ciała.

4. Omówić zagrożenia towarzyszące oparzeniom.

Zagrożeniami towarzyszącymi oparzeniom są:

• Uszkodzenie dróg oddechowych i obrzęk tkanek utrudniający oddychanie

• Osłabienie układu odpornościowego

• Wnikanie zarazków do ran

• Utrata białka powodująca przemieszczenie się osocza krwi z łożyska naczyniowego do tkanek oparzonych - zmniejszenie ilości krwi krążącej

• Niedotlenienie tkanek, upośledzenie krążenia krwi w wątrobie i nerkach

• Wstrząs oparzeniowy, który może być groźny dla życia poszkodowanego.

5. Omówić zasady udzielania PP oparzonym.

Pierwsza pomoc w przypadku oparzeń polega na:

• Odizolowaniu poszkodowanego od czynnika parzącego i dymu, w celu zapewnienie poszkodowanemu i sobie bezpieczeństwa podczas przeprowadzania akcji ratowniczej

• Schłodzić ranę pod zimną wodą przez kors minimum 30 minut

• Przy oparzeniach woda lub parą natychmiast zdjąć ubrania, tak aby nie uszkodzić miejsc poparzonych

• Zdjąć ozdoby - biżuterię, aby nie uwierały i nie powodowały dodatkowych obrażeń

• Po ochłodzeniu powierzchnię parzoną ostrzyć jałowym opatrunkiem

• Rozdzielić w razie potrzeby gazą oparzone powierzchnie palców

• Ułożyć poszkodowanego w pozycji półsiedzącej, aby część oparzona była uniesiona i zabezpieczona przed dodatkowymi urazami

• Podać środki przeciwbólowe, gdy poszkodowany jest przytomny

• Zapewnić spokój i wsparcie psychiczne poszkodowanemu

• Wezwać pogotowie lub przetransportować do szpitala

6. Scharakteryzować oparzenie słoneczne oraz omówić PP.

Oparzenia słoneczne powodowane są: udarami słonecznymi lub chorobami skóry, np. nowotworami. Żeby di tego ni doszło stosujemy kremy z filtrem UV, w porze popołudniowej nie opalać się, osłaniać zawsze czymś głowę. Skutki oparzeń słonecznych to: zaczerwienienia, ból i obrzęk. Leczenie polega na smarowaniu miejsc oparzonych maścią cynkową lub kremem do stosowaniu po opaleniu. Jeżeli na skórze pojawią się pęcherze należy skontaktować się z lekarzem.

7. Scharakteryzować porażenie słoneczne oraz omówić PP.

Porażenie słoneczne powstaje w wyniku silnego nasłonecznienia karku oraz głowy, co prowadzi do przekrwienia opon mózgowych i mózgu. Szczególnie podatni na nie są ludzie łysi i dzieci. Objawami są: pasowa i gorąca skóra twarzy, kontrastująca z resztą bladą i zimną skórą; niepokój, ból głowy, sztywność karku, zaburzenia orientacji, wymioty, utrata przytomności. PP polega na przeniesieniu poszkodowanego w zacienione i chłodne miejsce i ułożeniu go w pozycji półsiedzącej. Ciało należy okryć aż po szyję. Głowę chłodzić kompresami. Wezwać pogotowie i do jego przyjazdu monitorować czynności życiowe.

8. Scharakteryzować porażenie cieplne oraz omówić PP.

Porażenie cieplne jest wynikiem wysokiej temperatury organizmu. Wzmaga się wówczas czynność gruczołów potowych, czyli utrata soli mineralnych i płynów, co powoduje zaburzenia krążenia. Objawami porażenia cieplnego są: zaczerwienienia skóry, obfite pocenie się, osłabienie organizmu, wzmożone pragnienie, zawroty głowy i mroczki przed oczyma, czasem wstrząs. Pierwsza pomoc polega na przeniesieniu poszkodowanego w chłodne miejsce, stałej kontroli i podtrzymaniu czynności życiowych oraz ułożeniu poszkodowanego w pozycji przeciwwstrząsowej. Podać do picia wodę z solą ( w stosunku łyżeczka soli na 1 litra wody ) lub napój wielomineralny jakiego używają sportowcy, w celu uzupełnienia niedoboru mineralnego.

9. Scharakteryzować udar cieplny oraz omówić PP.

Udarem cieplnym nazywany stan, w którym dochodzi do nadmiernego nagromadzenia w organizmie ciepła, przy intensywnym doprowadzaniu go z zewnątrz i utrudnionym oddawaniu do otocznia. Udary najczęściej zdarzają się przy wysokiej wilgotności i temperaturze powietrza powyżej 30 stopni. Objawami udaru cieplnego są: osłabienie ogólne, pragnienie, sucha i zaczerwieniona skóra, rosnąca szybko temperatura, dezorientacja, chwiejny chód, utrata przytomności i zaburzenia oddychania. Pierwsza pomoc polega na ułożeniu poszkodowanego w pozycji półsiedzącej z klatką piersiową uniesioną ku górze w miejscu zacienionym i chłodnym oraz przewiewnym. Należy stale kontrolować czynności życiowe i w razie potrzeby wzmacniając je. Poszkodowanemu obniża się temperaturę zimnymi okładami, wachlowaniem lub spryskiwaniem zimną wodą. Zawsze w przypadku udaru cieplnego należy wezwać pogotowie ratunkowe.

10. Scharakteryzować stopnie odmrożeń.

W zależności od nasilenia objawów odmrożenia wyróżniamy stopnie odmrożenia:

• Odmrożenie I stopnia - powierzchniowe - szczypiący ból, skóra staje się blada i zdrętwiała, po ogrzaniu skóra czerwieniej i ból powraca, pojawia się obrzęk; po pewnym czasie zmiany ustępują bez śladu.

• Odmrożenie II stopnia - występuje dodatkowo silny obrzęk i ból odmrożonych powierzchni; skóra przybiera sinoczerwoną barwę, tworzą się pęcherze.

• Odmrożenie III stopnia - skóra przybiera barwę sinopurpurową i jest mocno oddzielona od części nie odmrożonej; tkanki na powierzchni obumierają - poszkodowany nie odchów bólu.

• Odmrożenie IV stopnia - całkowite zamarznięcie tkanek.

11. Omówić PP przy odmrożeniach i przechodzeniach.

Pierwsza pomoc przy odmrożeniach i przechodzeniach polega na:

• Rozluźnieniu odzieży, zdjęciu biżuterii i rozsznurowaniu obuwia;

• Ogrzewaniu odmrożonych części ciała własnym ciepłem poszkodowanego, np. przez przyłożenie reki;

• Ogrzewanie przez zanurzanie w wodzie o temperaturze podnoszonej z 10 do 40 stopni w czasie 30 minut;

• Owinąć i ciepło okryć poszkodowanego;

• Podawać herbatę z sokiem malinowym;

• Uszkodzone części ciała opatrzyć opatrunkiem osłonowym z gazy posmarowanej wazeliną.

Oparzenia chemiczne

1. Scharakteryzować rodzaje oparzeń chemicznych.

W zależności od rodzaju substancji, wielkości oparzenia oraz od czasu jej działania mogą powstać różne obrażenia o różnym stopniu zagrożenia zdrowia i życia poszkodowanego.

Przy oparzeniach kwasami powstają, na skutek ścięcia białek tkankowych, mocno przylegające strupy o charakterystycznych barwach: przy kwasie solnym - białe, kwasie azotowym - żółte, siarkowym - czarne.

Zasady, czyli ługi powodują martwicę tkanek. Powstają wówczas śliskie obrzmienia. Strupy są miękkie i wilgotne. Oparzenia tego typu są bardzo bolesne. Istnieje realne zagrożenie zakażenia rany.

2. Omówić zasady udzielania PP przy oparzeniach chemicznych.

Zasadami udzielania PP przy oparzeniach chemicznych są:

• Zapewnienie bezpieczeństwa sobie i poszkodowanemu - zdjąć ubranie poszkodowanego nasączone chemikaliami, założyć gumowe rękawiczki,

• Zdjęcie biżuterii poszkodowanego i obmywanie rąk dużą ilością wody przy poruszaniu jednoczesnym palcami;

• Neutralizacja substancji oparzającej - 2 lub 3 procentowy roztwór sody oczyszczonej, roztwór mydła i wody wapiennej, 3 - procentowy roztwór kwasu borowego i 1 - procentowy roztwór kwasu octowego lub woda z sokiem z cytryny;

• Przy oparzeniach wapnem niegaszonym należy mechanicznie oczyścić powierzchnie z wapna, nie wcierając go w skórę, a następnie obficie wymyć oparzenie woda.

• Założyć opatrunek jałowy z gazy - tak jak przy oparzeniu termicznym.

3. Scharakteryzować oparzenia chemiczne oczu i omówić PP.

Objawami przy oparzeniach chemicznych oka są: silny ból oka - zaciśnięcie powieki, czyli zatrzymanie substancji parzącej w oku, zaczerwienienie, obrzęk powiek, zmętnienie rogówki, łzawienie i trudności w otwarciu oka. Pierwsza pomoc polega na: przemywaniu oka letnią woda w kierunku od nosa do ucha. Podczas przemywania oko musi być szeroko otwarte i poszkodowany musi poruszać gałkami. Jeżeli dojdzie do zaprószenia oka wapnem gaszonym należy w pierwszej fazie oczyszczania wyjąć przy pomocy gazy grudki wapna a następnie poddać oko przemywaniu w letniej wodzie przez około 20 do 30 minut. Po wypłukaniu nakłada się opatrunek z nie pylącego materiału na oboje oczu i przewieść poszkodowanego do szpitala.

4. Scharakteryzować oparzenia chemiczne przewodu pokarmowego i omówić PP.

Objawem oparzeń tego rodzaju jest silny, palący ból w ustach, gardle, przełyku i za mostkiem. Na wargach i Monach śluzowych pojawiają się strupy lub szkliste, rozmyte zmiany (w zależności od rodzaju połkniętego środka). Błony śluzowe są zaczerwienione, czasami krwawią. Prawie natychmiast wy­stępuje trudność w przełykaniu i ślinotok. Istnieje niebezpie­czeństwo perforacji ścian przełyku. Przy równoczesnym uszkodzeniu ścian żołądka mogą pojawić się śluzowate stolce ze śladami krwi. Poszkodowany odczuwa niepokój.

Pierwsza pomoc polega na podaniu poszkodowanemu ły­żeczką do wypicia wody, herbaty lub substancji neutralizującej, takiej jak opisano w rozdziale o zasadach udzielania pierwszej pomocy w oparzeniach chemicznych. Natychmiast należy we­zwać karetkę pogotowia lub zawieźć poszkodowanego do szpi­tala. W żadnym wypadku nie wolno powodować wymiotów, podawać napojów gazowanych ani alkoholu. Wspierając psy­chicznie, kontrolując i utrzymując czynności życiowe poszko­dowanego, oczekuje się na pogotowie ratunkowe. Jeśli nastąpi zanik oddechu, to trzeba wykonać sztuczne oddychanie z za­stosowaniem maseczki, która w wystarczający sposób chroni ratującego przed kontaktem z trucizną.

Bardzo ważne jest zabezpieczenie resztek trucizny (lub opa­kowań po niej) oraz treści żołądkowej i przekazanie ich perso­nelowi medycznemu. Ułatwi to rozpoznanie substancji i zasto­sowanie odpowiedniego antidotum, a także znacznie skróci okres leczenia i rekonwalescencji.

Część ciała	Powierzchnia ciała w procentach (%)
		reguła dziewiątek	reguła piątek
				(dorośli)	(dzieci)
	Głowa			9	20
	Kończyna górna			9	10
	Przód tułowia			18 (2x9)	20(2x10)
	tył tułowia			18 (2x9)	20(2x10)
	Kończyna dolna			18 (2x9)	10
	Krocze			1	-

---