Jakie obowiązki miała ludność?
Struktura ludności
W X i XI wieku zdecydowaną większość ludności Polski stanowili wolni chłopi, zwani też wolnymi dziedzicami. Wolni chłopi uprawiali własną ziemię. Obok wolnych była też ludność niewolna. Była ona zależna bezpośrednio od księcia, bądź też od możnych. Od księcia zależni byli jeńcy i czeladź. Możni wywodzący się ze starszyzny plemiennej byli początkowo nieliczną grupą i poziomem życia nie różniącą się zbytnio od reszty wolnych ludzi. W okresie rozwoju państwa polskiego grupa ta powiększyła się, ponieważ zaliczali się do niej urzędnicy i duchowieństwo. W XI wieku zaczęły się nadania monarsze na rzecz Kościoła, a potem od końca stulecia także na rzecz świeckich. Nadania te spowodowały wzrost liczby feudałów zarówno świeckich jak i duchownych oraz ludzi od nich zależnych.
Gospodarka
Podstawą gospodarki było gospodarstwo jednej rodziny, chociaż w źródłach spotykamy gospodarzy pracujących razem z braćmi. Podstawą utrzymania była uprawa roli i hodowli, które stanowiły główne zatrudnienie całej ludności. Większość potrzebnych sprzętów, narzędzi oraz odzieży produkowano w ramach rzemiosła domowego, produkty z zewnątrz z resztą nieliczne, uzyskiwano drogą wymiany towar za towar. Nawet rzemieślnicy zajmowali się rzemiosłem w ramach dodatkowego zajęcia, a ich głównym zajęciem była uprawa roli na polu, które posiadali. Ludność żyła w rozproszeniu , osady były małe, liczyły najwyżej kilkanaście rodzin. Większymi skupiskami były podgrodzia oraz osady targowe.
Podatki i daniny
Podatki na rzecz monarchy obejmowały ogół wolnej ludności. Opierały się na prawie książęcym, które to dzieliło podatki na dwie grupy : daniny i posługi. I tak na daniny składał się obowiązek oddawania określonej ilości zboża, bydła, nabiału, wosku miodu, skór zwierzęcych. Do posług natomiast należały : przewóz, czyli dostarczanie wozów z końmi lub wołami do transportu towarów dla księcia lub osób podróżujących na jego zlecenie oraz budowa i reperacje grodów oraz pasiek, umacnianie brodów. Częściowo te świadczenia przejmowali urzędnicy jako swoją zapłatę. Tak zwana ludność służebna zwolniona była od obowiązków prawa książęcego, ale za to miała obowiązki specjalne. O rodzaju tych świadczeń mówi nazwa osad służebnych. I tak w Piekarach i Kucharach zamieszkiwała ludność obsługująca załogę grodu w jedzenie, w Grotnikach wytwarzano groty do strzał, w Świniarach oraz Kobylnikach opiekowano się książęcą trzodą, a w Winiarach produkowano wino. Świątniki obsługiwały Kościół.