Jakie prawa i obowiązki ma osoba, która ukończyła kurs dla inspektorów ochrony przeciwpożarowej?

Odpowiedź: Przepisy z zakresu ochrony przeciwpożarowej nie określają praw i obowiązków inspektora ochrony przeciwpożarowej, w taki sposób jak np. rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 2 września 1997 r. w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. Nr 109, poz. 704 z późn. zm.) określa prawa i obowiązki pracownika służby bhp. W związku z tym to pracodawca (właściciel budynku, obiektu budowlanego lub terenu) sam musi określić swoje potrzeby i przełożyć je na zakres obowiązków zatrudnianego pracownika – inspektora ochrony przeciwpożarowej.

Uzasadnienie: Szereg obowiązków wynikających z ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 178, poz. 1380 z późn. zm.) – dalej u.o.ppoż. oraz wielu aktów wykonawczych wymusza na pracodawcy (właścicielu, zarządcy, użytkowniku budynku, obiektu budowlanego lub terenu) konieczność zatrudnienia pracownika posiadającego stosowne kwalifikacje do wykonywania określonych czynności z zakresu ochrony przeciwpożarowej.

Przepisy nie określają szczegółowego zakresu obowiązków takiego pracownika, wskazują jednak, jakie czynności powinna wykonywać osoba posiadająca kwalifikacje inspektora ochrony ppoż. Zgodnie z u.o.ppoż. inspektor ochrony przeciwpożarowej powinien:

• kontrolować i doradzać pracodawcy w zakresie przestrzegania przeciwpożarowych wymagań techniczno-budowlanych, instalacyjnych i technologicznych;

• doradzać pracodawcy w zakresie wyposażenia budynku, obiektu budowlanego lub terenu w wymagane urządzenia przeciwpożarowe i gaśnice;

• dbać o zapewnienie konserwacji oraz naprawy urządzeń przeciwpożarowych i gaśnic w sposób gwarantujący ich sprawne i niezawodne funkcjonowanie;

• doradzać pracodawcy w zakresie zapewnienia osobom przebywającym w budynku, obiekcie budowlanym lub na terenie, bezpieczeństwa i możliwość ewakuacji;

• doradzać pracodawcy w zakresie przygotowania budynku, obiektu budowlanego lub terenu do prowadzenia akcji ratowniczej;

• zapoznawać pracowników z przepisami przeciwpożarowymi (prowadzić szkolenia);

• ustalać sposoby postępowania na wypadek powstania pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia.

Ponadto powinien:

• brać czynny udział w opracowaniu instrukcji bezpieczeństwa pożarowego dla obiektu budowlanego oraz aktualizować ją według potrzeb (§ 6 ust. 1 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów, Dz. U. Nr 109, poz. 719) - dalej r.o.p.b.

• okresowo organizować próbne ewakuacje (co najmniej raz na 2 lata w obiekcie przeznaczonym dla ponad 50 osób będących jego stałymi użytkownikami, niezakwalifikowanego do kategorii zagrożenia ludzi ZL IV lub co roku w obiektach, w których cyklicznie zmienia się jednocześnie grupa powyżej 50 użytkowników, w szczególności: szkół, przedszkoli, internatów, domów studenckich (§ 17 r.o.p.b.).

Jeżeli chodzi o uprawnienia osoby zatrudnionej na stanowisku inspektora ochrony przeciwpożarowej, to przede wszystkim pracownik powinien mieć możliwość:

• kontrolowania poszczególnych komórek zakładu pracy, czy przestrzegane są w nich wymagania w zakresie ochrony przeciwpożarowej;

• występowania do osób kierujących pracownikami z wnioskiem o usunięcie stwierdzonych nieprawidłowości;

• wnioskowania do pracodawcy o ukaranie karą porządkową wynikającą z art. 108 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) pracowników, którzy swoim zachowaniem stwarzają zagrożenie pożarowe w zakładzie pracy.

Są to tylko przykładowe obowiązki i uprawnienia inspektora ochrony ppoż. Wyłącznie od potrzeb i kreatywności pracodawcy zależy, jakie zadania i uprawnienia powierzy swojemu pracownikowi. Trzeba jedynie pamiętać, że poważniejsze czynności z zakresu ochrony ppoż., polegające na zapobieganiu powstawaniu i rozprzestrzenianiu się pożaru (np. w dużych zakładach produkcyjnych, w których występują poważne zagrożenia pożarowe), zgodnie z art. 4 ust. 2a u.o.ppoż. należy zlecać osobom posiadającym wyższe kwalifikacje zawodowe (wykształcenie wyższe i ukończone szkolenie specjalistów ochrony przeciwpożarowej albo wykształcenie wyższe na kierunku inżynieria bezpieczeństwa pożarowego lub tytuł zawodowy inżyniera pożarnictwa).