Sprawdzian wiadomości z biologii z zakresu regulacji nerwowo-hormonalnej dla uczniów klasy pierwszej liceum profilowanego i technikum (składa się z dwóch części dla każdego ucznia)
Imię i nazwisko................................kl....... GR. I
Część I
1.Wpisz nazwy hormonów produkowanych przez odpowiednie gruczoły
(3pkt.):
tarczyca..........................................................
jądra.............................................................
trzustka..........................................................
2.Dobierz hormon do funkcji jaką pełni w organizmie (3pkt.):
a/ obniża poziom cukru we krwi.....................................
b/ reguluje gospodarkę wapniową....................................
c/ podwyższa ciśnienie krwi.........................................
3.Mózg otoczony jest trzema oponami. Wpisz ich nazwy w miejsce kropek
(3pkt.):
Jest jednocześnie okostną czaszki.....................................
Błona środkowa....................................................
Jest silnie unaczyniona, przylega do mózgu...........................
4.Wpisz miejsca układu nerwowego w jakich mieszczą się poszczególne ośrodki (3pkt.);
Ośrodek termoregulacji.............................................
Ośrodek oddechowy................................................
Ośrodek agresji i ucieczki...........................................
5.Z wymienionych niżej części narządów zmysłów wypisz te, które związane są z narządem wzroku (2pkt.);
....................................................................................
....................................................................................
...................................................
plamka ślepa, strzemiączko, ślimak, rogówka, plamka żółta, czopki, pręciki, soczewka, błędnik, siatkówka, kowadełko, trąbka słuchowa, źrenica, naczyniówka, kanały półkoliste, okienko owalne, błona bębenkowa.
6.Narysuj schemat ilustrujący funkcje podwzgórza w regulacji nerwowo-hormonalnej, opisane poniższym tekstem (3pkt.):
Podwzgórze jest elementem układu nerwowego, współpracującym z układem hormonalnym, przez co pełni w organizmie człowieka szczególna rolę. Reguluje ono wydzielanie hormonów tropowych przysadki mózgowej, pobudzających czynność wydzielniczą innych gruczołów dokrewnych. Ponadto podwzgórze sprawuje kontrolę nad cyklami życiowymi organizmów oraz wywołuje określone zmiany adaptacyjne
w organizmie, w odpowiedzi na zmieniające się warunki środowiska wewnętrznego i zewnętrznego.
Część II (tylko jedna odpowiedź jest poprawna (1pkt.)
7.Podstawową jednostką morfologiczną i fizjologiczną układu nerwowego jest:
a/ neuron
b/ akson
c/ neuryt
d/ synapsa.
8.Zaznacz zdania prawdziwe:
a/ warstwa zewnętrzna mózgu - to kora (istota szara) zbudowana z ciał komórek nerwowych
b/ warstwa zewnętrzna mózgu (istota biała) zbudowana z ciał komórek nerwowych
c/ warstwa zewnętrzna, podkorowa (istota biała) zbudowana jest z ciał komórek nerwowych.
9.Która odpowiedź przedstawia prawidłowo przebieg impulsu w łuku odruchowym:
a/ receptor - neuron czuciowy - neuron pośredniczący- neuron ruchowy - efektor,
b/ receptor - neuron ruchowy -neuron czuciowy- efektor,
c/ efektor - neuron czuciowy - neuron ruchowy - ośrodek nerwowy - receptor.
10.Współczulny układ nerwowy odpowiada m.in. za następujące czynności:
a/ zwężanie źrenicy, hamowanie wydzielania śliny, zwolnienie pracy serca
b/ przyspieszenie czynności serca, rozszerzenie źrenicy, wzrost perystaltyki jelit
c/ przyśpieszenie akcji serca, rozszerzenie źrenicy, wydzielanie potu na dłoniach.
11.Plamka żółta to miejsce:
a/ wyjścia nerwu wzrokowego z gałki ocznej
b/ największego skupienia pręcików
c/ najsłabszego odbierania bodźców świetlnych
d/ największego skupienia czopków.
12.Od rdzenia kręgowego odchodzi:
a/ 30 par nerwów rdzeniowych
b/ 12 par nerwów rdzeniowych
c/ 32 pary nerwów rdzeniowych
d/ 31 par nerwów rdzeniowych.
13.Gnozja to:
a/ zdolność kory mózgowej do rozpoznawania przedmiotów i zjawisk oraz ich oceny
b/ zdolność kory mózgowej do wykonywania czynności zamierzonych i celowych
c/ osłabienie, szybkie męczenie się mięśni podczas ruchów
d/ niezborność koordynacji ruchowej.
14.Odruchy warunkowe typu instrumentalnego:
a/ badał E.L.Thorndike
b/ powstają na bazie stanów motywacyjnych,
c/ zasadniczo powstają na wzmocnieniu reakcji ruchowej
d/ wszystkie informacje są prawidłowe.
15. Prawidłowe połączenie części ucha z budującymi je elementami to:
a/ ucho zewnętrzne - małżowina uszna, trąbka słuchowa i błona bębenkowa
b/ ucho środkowe - trzy kosteczki słuchowe, czyli młoteczek, kowadełko i sprzączka
c/ ucho wewnętrzne - błędnik z przedsionkiem i kanałami półkolistymi oraz ślimak
d/ wszystkie odpowiedzi są błędne.
Imię i nazwisko................................kl....... GR. II
1. Wpisz nazwy hormonów produkowanych przez odpowiednie gruczoły (3pkt):
przysadka mózgowa...........................................................................
jajniki.............................................................................................
nadnercza............................................................................................
2. Dobierz hormon do funkcji jaką pełni w organizmie (3pkt):
a) reguluje dojrzewanie biologiczne....................................
b)pobudza wzrost organizmu...............................................
c) zmniejsza ilość wody w moczu..............................................
3.Wpisz miejsca układu nerwowego w jakich mieszczą się poszczególne ośrodki (3pkt):
ośrodek głodu i sytości...............................................................
ośrodek rozrodczy....................................................................
ośrodek wzrokowy mowy.........................................................
4.Z wymienionych niżej części narządów zmysłów wypisz te, które związane są
z narządem słuchu (2pkt.);
....................................................................................
....................................................................................
...................................................
plamka ślepa, strzemiączko, ślimak, rogówka, plamka żółta, czopki, pręciki, soczewka, błędnik, siatkówka, kowadełko, trąbka słuchowa, źrenica, naczyniówka, kanały półkoliste, okienko owalne, błona bębenkowa, młoteczek.
5. Ułóż elementy narządów słuchu w odpowiedniej kolejności, zgodnie z przebiegiem bodźca słuchowego:
..................................................................................................................
................................................................................................
.
6.Narysuj schemat ilustrujący funkcje podwzgórza w regulacji nerwowo-hormonalnej, opisane poniższym tekstem (3pkt.):
Podwzgórze jest elementem układu nerwowego, współpracującym z układem hormonalnym, przez co pełni w organizmie człowieka szczególna rolę. Reguluje ono wydzielanie hormonów tropowych przysadki mózgowej, pobudzających czynność wydzielniczą innych gruczołów dokrewnych. Ponadto podwzgórze sprawuje kontrolę nad cyklami życiowymi organizmów oraz wywołuje określone zmiany adaptacyjne w organizmie, w odpowiedzi na zmieniające się warunki środowiska wewnętrznego i zewnętrznego.
Część II (tylko jedna odpowiedź jest poprawna (1pkt.)
7.Właściwe połączenie wady widzenia z opisem przyczyn i objawów schorzenia to:
a) krótkowzroczność- zbyt duża siła refrakcji, obraz tworzy się przed siatkówką
b)krótkowzroczność-nierównomierna krzywizna rogówki, obraz rozmazany
c) jaskra -zmętnienie soczewki oka, zwężenie pola widzenia.
d) astygmatyzm-zbyt słaba siła refrakcji, obraz tworzy się za siatkówką.
8.Akomodacja oka to:
a) zdolność załamywania promieni świetlnych,
b) zmiana kształtu soczewki
c) niezdolność siatkówki oka do reagowania na zmiany natężenia światła.
9.Jeżeli móżdżek człowieka zostanie uszkodzony, to jakie mogą być tego najważniejsze objawy:
a) zachwianie równowagi
b) trudności w oddychaniu
c) utrata wzroku
d) utrata słuchu.
10.Przywspółczulny układ nerwowy odpowiada m.in. za następujące czynności:
a) zwężanie źrenicy, wzrost perystaltyki jelit, zwolnienie pracy serca
b) przyśpieszenie akcji serca, rozszerzenie źrenicy, wzrost perystaltyki jelit
c) przyśpieszenie akcji serca, rozszerzenie źrenicy, wydzielanie potu na dłoniach.
11.Zadaniem kosteczek słuchowych jest:
a) przenoszenie drgań błony bębenkowej
b) przekazywanie wzmocnionych drgań na błonę okienka owalnego
c) zmniejszenie drgań przekazywanych na błonę okienka owalnego
d) prawidłowe są odpowiedzi a) i b).
12.Z mózgu odprowadzanych jest:
a) 12 par nerwów czaszkowych
b) 31 par nerwów czaszkowych
c) 11 par nerwów czaszkowych
d) 10 par nerwów czaszkowych.
13.Łuk odruchowy to droga impulsów:
a) od efektora do ośrodkowego układu nerwowego
b) od efektora do receptora
c) od efektora przez ośrodkowy układ nerwowy do receptora
d) od receptora przez ośrodkowy układ nerwowy do efektora.
14.Zapis charakterystycznych zjawisk elektrycznych zachodzących w mózgu to:
a) elektrokardiogram
b) elektroencefalograf
c) elektroencefalogram.
15.Reakcje odruchów bezwarunkowych przebiegają bez udziału:
a) rdzenia kręgowego
b) kory mózgowej
c) mózgowia.
Oprac. E.Gdula
SPRAWDZIAN WIADOMOŚCI Z BIOLOGII
1.Rybosomy biorą udział w syntezie (1pkt.):
a/ polisacharydów
b/ białek
c/ lipidów
d/ aminokwasów.
2.W których organellach komórkowych odbywa się proces oddychania
wewnątrzkomórkowego (1pkt.)?
a/ rybosomach
b/ lizosomach
c/ mitochondriom
d/ jądrze komórkowym.
3. Osmoza zwana też dyfuzją prostą jest to (1pkt.):
a/przemieszczanie się substancji przez błony komórkowe z wykorzystaniem energii ATP
b/ transport cząsteczek wody przez półprzepuszczalne błony komórkowe
c/ inaczej dyfuzja wspomagana przez białka transportowe
d/ odpowiedzi B i C są prawidłowe.
4.Określenie mitoza oznacza (1pkt.):
a/ podział cytoplazmy
b/ zanik komórki
c/ podział jądra komórkowego
d/ podział komórki somatycznej.
5.Cytokineza to podział jądra komórkowego (1pkt.):
TAK
NIE
6.Etap, w którym komórka przygotowuje się do podziału (tzn. podwaja się ilość DNA) zwany też replikacją DNA zachodzi w (1 pkt.):
a/ profazie
b/ interfazie
c/ metafazie
d/ anafazie.
6.Komórka macierzysta zawiera 28 chromosomów. Ile chromosomów będzie w niej po podziale mitotycznym (1pkt.):
a/ 14
b/ 56
c/ 28
d/ 7.
8.Tkanka kostna posiada cechy, dzięki którym mogą być jednocześnie twarde i elastyczne. Zaznacz dwa zdania, przedstawiające te cechy tkanki kostnej, które świadczą o podanych wyżej właściwościach (2pkt.):
a/ w istocie komórkowej tkanki kostnej są liczne włókna kolagenowe
b/ tkanka kostna jest aktywna pod względem metabolicznym i ulega nieustannym procesom przebudowy
c/ substancja podstawowa tkanki kostnej jest silnie nasycona solami mineralnymi głównie fosforanem wapnia
d/ komórki tkanki kostnej leżą w niewielkich jamkach i kontaktują się wypustkami cytoplazmatycznymi.
9.Przyporządkuj rodzaj tkanki nabłonkowej funkcjom, jakie pełnią w organizmie człowieka (2pkt.):
a/ nabłonek płaski wielowarstwowy. 1.wyściela naczynia krwionośne i pęcherzyki płucne
b/ nabłonek płaski jednowarstwowy 2.wyściela drogi oddechowe, ułatwia usuwanie pyłów i kurzu
c/ nabłonek jednowarstwowy wielorzędowy zwany też migawkowym.
10.Tkanka łączna spełnia funkcję (1 pkt.):
a/ wypełniająca i mechaniczną
b/ odżywcza i transportową
c/ obronną
d/ odpowiedzi A, B i C SA prawidłowe.
11. Krew człowieka składa się z (1 pkt.):
a/ tylko krwinek białych i czerwonych
b/ erytrocytów, leukocytów, trombocytów i osocza
c/ osocza i erytrocytów
d/ osocza, erytrocytów i płytek krwi.
12.Wśród wymienionych cech zaznacz te trzy, które dotyczą mięśni gładkich (3pkt.):
a/ komórki wielojądrowe o kształcie cylindrycznym
b/ budują ściany narządów wewnętrznych
c/ skurcz tych mięśni jest szybki
d/ regulacja tych skórczów jest niezależna od naszej woli
e/ w cytoplazmie komórek miofilamenty ułożone są nieregularnie.
13.Na podstawie opisanych cech budowy podaj ich nazwę (2 pkt.):
a/ komórki tej tkanki SA spłaszczone, sześcienne lub walcowate:
ułożenie komórek bardzo ścisłe.............................................
b/ komórki tej tkanki mają liczne rozgałęzione na końcach wypustki cytoplazmatyczne:
dendryty i akson.............................................................
14. Wypustka wyprowadzająca impuls z komórki nerwowej to (1pkt.):
a/ dendryt
b/ neuron
c/ akson
d/ synapsa.