NORMY ŻYWIENIA PL 2008

NORMY ŻYWIENIA - ilość energii i niezbędnych składników odżywczych wyrażone w przeliczeniu na 1 osobę i 1 dzień uwzględniające specyficzne dla wyróżnionych grup różnice w zapotrzebowaniu organizmu zależne od: wieku, płci, stanu fizjologicznego i aktywności fizycznej, związane także z warunkami bytowania i trybem życia.

• EAR - ŚREDNIE ZAPOTRZEBOWANIE GRUPY (stosowana przy planowaniu wyżywienia dla grupy i do oceny spożycia indywidualnego) - ilość danego składnika odżywczego, wyrażona w przeliczeniu na osobę/dobę, która pokrywa zapotrzebowanie ok. 50% zdrowych, prawidłowo odżywionych osób w grupie.

• RDA - ZALECANE SPOŻYCIE (stosowane do planowania wyżywienia dla osób indywidualnych) - ilość danego składnika odżywczego, wyrażona w przeliczeniu na kg masy ciała na dobę lub na osobę na dobę, która wystarcza na pokrycie zapotrzebowania na ten składnik u 97,5% osobników zaliczanych do danej grupy.

• AI - WYSTARCZAJĄCE SPOŻYCIE (stosowane, gdy ustalenie RDA jest niemożliwe) - (ilość) uznana na podstawie badań eksperymentalnych lub obserwacji przeciętnego spożycia żywności przez osoby zdrowe i prawidłowo odżywione za wystarczającą prawie dla wszystkich zdrowych i prawidłowo odżywionych osób w grupie.

• UL - GÓRNY TOLEROWANY POZIOM SPOŻYCIA - najwyższy tolerowany biologicznie poziom zwyczajowego spożycia ze wszystkich źródeł, który nie wywołuje efektów niekorzystnych dla zdrowia prawie u wszystkich osób z danej populacji.

RACJE POKARMOWE - dzienne zestawy produktów spożywczych, które powinna spożyć osoba z określonej grupy ludności, aby możliwie w pełni pokryć swoje zapotrzebowanie na energię i niezbędne składniki odżywcze

• MODELOWE RACJE POKARMOWE (dawniej „normy wyżywienia”) - zestawy produktów spożywczych z różnych grup wyrażone w gramach na 1 osobę na dzień, które pokrywają zalecane normy na energię i składniki odżywcze dla poszczególnych grup ludności.

NORMA SPOŻYCIA WĘGLOWODANÓW - trudno ściśle sprecyzować normę na węglowodany, zakłada się, że powinny one uzupełniać zapotrzebowanie energetyczne ustroju nie pokryte przez białko i tłuszcze.

Obliczenie normy spożycia węglowodanów w gramach na osobę na dzień:

N_{E =} E_B + E_T + E_W

N_E = N_B • 4 kcal/g + N_T • 9 kcal/g + N_W • 4 kcal

N_W • 4 kcal = N_E - (N_B • 4 kcal/g + N_T • 9 kcal/g )

N_W = (N_E - (N_B • 4 kcal/g + N_T • 9 kcal/g) )/ 4

N_E - norma na energię dla danej osoby odczytana z tabeli

E_B - energia pochodząca ze spożycia białka = norma żywienia na białka odczytana z tabeli • 4 kcal/g

E_B = N_B•4 kcal/g

E_T - energia pochodząca ze spożycia tłuszczów = norma żywienia na tłuszcze odczytana z tabeli • 9 kcal

E_T = N_T•9 kcal/g

E_W - energia pochodząca ze spożycia węglowodanów = norma żywienia na węglowodany • 4 kcal

E_W = N_W•4 kcal/g

OCENA INDYWIDUALNEGO SPOSOBU ŻYWIENIA

1. Na podstawie odtworzonego jadłospisu oceń indywidualny sposób żywienia metodą punktową. Odpowiedz na pytania (tabela nr 6). Sformułuj wnioski.

2. Na podstawie odtworzonego jadłospisu oceń indywidualny sposób żywienia przez porównanie indywidualnego spożycia składników odżywczych (tabela nr 1) z normami EER (średnie zapotrzebowanie grupy na energię) i EAR , zgodnie z proporcją:

EER (EAR) - 100%

Spożycie składnika wg. jadłospisu - x%

Dane i wyniki wpisz do tabeli nr 7.

Interpretacja wyników dotyczących oceny sposobu żywienia w odniesieniu do normy żywienia

90% - 110% - prawidłowe spożycie danego składnika

90% - 66,7% - niskie spożycie danego składnika

poniżej 66,7% - niedostateczne spożycie składnika

Imię i Nazwisko kierunek, rok, grupa

Tabela nr 6

Ocena sposobu żywienia metodą punktową Bielińskiej

Oceniane cechy dziennego jadłospisu (wg Bielińskiej)	Liczba przyznawanych punktów		Wynik
		1 pkt		0 pkt
1. Czy liczba posiłków jest dostosowana do wieku, pracy?	tak	nie
2. Czy przerwy miedzy posiłkami są dostosowane do liczby posiłków?	tak	nie
3. Czy mleko lub produkty mleczne są w:	1-2 posiłkach	żadnym posiłku
4. Czy produkty dostarczające białka zwierzęcego (mięso, ryby, jaja, sery, twarogi...) są w:	3-4 posiłkach	1-2 lub żadnym posiłku
5. Czy warzywa i owoce są w:	2-3 posiłkach	1 lub żadnym
6. Czy surówka lub surowe owoce są przynajmniej w 1 posiłku?	tak	nie
7. Czy w jadłospisie jest ciemne pieczywo lub gruba kasza?	tak	nie
Suma

Jadłospis poprawny- 7 punktów.

Oceny zerowe wyznaczają kierunek poprawy dziennego jadłospisu.

W jaki sposób należy zmodyfikować jadłospis aby był poprawny? Podaj konkretne propozycje.

Tabela nr 7

Ocena sposobu żywienia w odniesieniu do norm

Składniki odżywcze		EAR (AI*)	Oszacowane spożycie indywidualne	Pokrycie normy %
Energia	kcal
Białko	g
Tłuszcze	g
Węglowodany	g
Błonnik pokarmowy **	g
Na	mg
Ca	mg
Mg	mg
Fe	mg
Wit. A	µg
Wit. B	mg
Wit. C	mg

* dla Na, Ca

** Zakres akceptowalny

---