Wysiłek fizyczny to praca mięśni szkieletowych (skurcz) wraz z zespołem towarzyszących tej pracy zmianom czynnościowym w organizmie.
Charakterystyka procesów zachodzących w kurczących się mięśniach i innych narządach w czasie wysiłku fizycznego zależy od:1.rodzaju skurczu mięśnia W zależności od rodzaju skurczów mięśni wyróżniamy wysiłki:
Dynamiczne - oparte głównie o skurcze izotoniczne sarkomerów
Statyczne - oparte głównie o skurcze izometryczne sarkomerów 2wielkości grup mięśniowych zaangażowanych do pracy W zależności od wielkości grup mięśniowych wyróżniamy wysiłki:
lokalne - angażujące mniej niż 30% masy mięśniowej np. praca kończyn górnych
ogólne - angażujące więcej niż 30% mięśni w skurczu 1. czasu trwania wysiłku fizycznego. W zależności od czasu trwania wysiłku fizycznego wyróżniamy:
wysiłki krótkotrwałe - trwające do kilku min.
wysiłki średniej długości - trwające do kilkunastu min wysiłki długotrwałe - wykonywane dłużej niż 30 min 1.intensywności wysiłku fizycznego.
Intensywność wysiłku fizycznego stanowi najbardziej złożone kryterium podziału wysiłków fizycznych, ponieważ w różny sposób można wyrazić intensywność pracy czyli obciążenia wysiłkowego. Przyjęto rozróżniać tzw. obciążenie względne, obciążenie bezwzględne
Obciążenie bezwzględne oznacza ilość energii wydatkowanej przez organizm na wykonywanie pracy w jednostce czas, czyli jest to moc. Jednostką mocy jest WAT. Obciążenie bezwzględne można także wyrazić w jednostkach objętości tlenu pochłanianego przez organizm w ciągu minuty pracy
Obciążenie względne oznacza proporcję między zapotrzebowaniem na tlen podczas wykonywania pracy a maksymalnym pochłanianiem tlenu podczas wysiłku, czyli VO2max (pułapem tlenowym). Obciążenie względne wyrażamy w % VO2max.
Pułap tlenowy To maksymalny pobór tlenu przez organizm człowieka w ciągu pracy maksymalnej. Wysiłki fizyczne, podczas których zapotrzebowanie na tlen jest równe indywidualnej wartości VO2max, to wysiłki maksymalne.
Wysiłki fizyczne, podczas których zapotrzebowanie na tlen przekracza wartość VO2max określa się jako supramaksymalne (skoki, podnoszenie ciężarów). Wysiłki fizyczne, podczas których zapotrzebowanie na tlen jest niższe niż wartość VO2max określamy jako wysiłki submaksymalne.
Wysiłki submaksymalne dodatkowo dzielą się na:wysiłki o I-ej intensywności - na ich wykonanie potrzeba do 30% VO2max wysiłki o II-ej intensywności - na ich wykonanie potrzeba od 30 - 60% VO2max wysiłki o III-ej intensywności - na ich wykonanie potrzeba powyżej 60% VO2max. Kolejny podział wysiłków submaksymalnych: poniżej progu przemian anareobowych powyżej progu przemian anareobowych
Próg przemian anareobowych AP jest granicą intensywności wysiłków fizycznych po przekroczeniu, której energia potrzebna do wykonania wysiłku fizycznego jest brana też z przemian beztlenowych. Tlenowe procesy są zbyt wolne do wytworzenia energii dlatego włączają się beztlenowe. Tlenu nie brakuje, ale mało jest energii. Jest on ok. 60% VO2max.
Źródła energii do pracy mięśniowej i metabolizm wysiłkowy Bezpośrednim źródłem energii do skurczu mięśni (pracy mięśni) jest ATP. Energia zmagazynowana w wiązaniach wysokoenergetycznych jest uwalniana w następującej reakcji:ATP + H2O = ADP + fosforan + energia