AP Edukacja
Policealne Studium Zawodowe
Kierunek Technik bezpieczeństwa i higieny pracy
Wykładowca: Grzegorz Kordowski
Przedmiot: Prawna ochrona pracy
Praca kontrolna Nr 1
Temat: Świadczenia przysługujące z tytułu wypadków przy pracy
Grażyna Boczko
III semestr BHP
Pojęcie wypadku przy pracy
Za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą:
podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności albo poleceń przełożonych,
podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy nawet bez polecenia,
w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.
Urazem, zgodnie z definicją zawartą w art. 2 pkt 13 ustawy, jest uszkodzenie tkanek ciała lub narządów człowieka wskutek działania czynnika zewnętrznego.
Na równi z wypadkiem przy pracy, w zakresie uprawnienia do świadczeń określonych w ustawie, traktowany jest wypadek, któremu pracownik uległ:
w czasie podróży służbowej, w okolicznościach innych niż określone wyżej, chyba że wypadek spowodowany został postępowaniem pracownika, które nie pozostaje w związku z wykonywaniem powierzonych mu zadań,
podczas szkolenia w zakresie powszechnej samoobrony,
przy wykonywaniu zadań zleconych przez działające u pracodawcy organizacje związkowe.
Za wypadek przy pracy uważa się również nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w okresie ubezpieczenia wypadkowego z danego tytułu podczas:
uprawiania sportu w trakcie zawodów i treningów przez osobę pobierającą stypendium sportowe,
wykonywania odpłatnie pracy na podstawie skierowania do pracy w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania,
pełnienia mandatu posła lub senatora, pobierającego uposażenie,
sprawowania mandatu posła do Parlamentu Europejskiego wybranego w Rzeczypospolitej Polskiej,
odbywania szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego w miejscu pracy przez osobę pobierającą stypendium w okresie odbywania tego szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego w miejscu pracy na podstawie skierowania wydanego przez powiatowy urząd pracy lub inny podmiot kierujący,
wykonywania przez członka rolniczej spółdzielni produkcyjnej, spółdzielni kółek rolniczych oraz przez inną osobę traktowaną na równi z członkiem spółdzielni w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych pracy na rzecz tych spółdzielni,
wykonywania pracy na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia lub umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia,
współpracy przy wykonywaniu pracy na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia,
wykonywania zwykłych czynności związanych z prowadzeniem działalności pozarolniczej w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych,
wykonywania zwykłych czynności związanych ze współpracą przy prowadzeniu działalności pozarolniczej w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych,
wykonywania przez osobę duchowną czynności religijnych lub czynności związanych z powierzonymi funkcjami duszpasterskimi lub zakonnymi,
odbywania służby zastępczej,
nauki w Krajowej Szkole Administracji Publicznej przez słuchaczy pobierających stypendium,
wykonywania pracy na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia albo umowy o dzieło, jeżeli umowa taka została zawarta z pracodawcą, z którym osoba pozostaje w stosunku pracy lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje ona pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy,
pełnienia przez funkcjonariusza celnego obowiązków służbowych.
Protokół powypadkowy
Ustalanie okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy, jakiemu uległ ubezpieczony będący pracownikiem, następuje w trybie określonym przepisami Kodeksu pracy.
Bezpośrednio po otrzymaniu informacji o zaistniałym wypadku pracodawca jest zobowiązany do powołania zespołu powypadkowego, który powinien niezwłocznie przystąpić do ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku oraz ustalenia czy wypadek pozostaje w związku z pracą.
Zespół powypadkowy po ustaleniu okoliczności i przyczyn wypadku, nie później niż w terminie 14 dni od dnia uzyskania zawiadomienia o wypadku, sporządza protokół ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy według wzoru ustalonego w przepisach rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 16.09.2004 r. w sprawie wzoru protokołu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy (Dz. U. nr 227, poz. 2298).
Jeżeli ustalenie okoliczności i przyczyn wypadku trwa dłużej, wtedy należy podać przyczynę opóźnienia wraz z uzasadnieniem w treści protokołu powypadkowego. Protokół sporządza się w niezbędnej liczbie egzemplarzy i dołącza się do niego protokoły przesłuchania poszkodowanego i świadków a także zebrane w trakcie postępowania wyjaśniającego materiały, dokumenty, opinie lekarskie, opinie specjalistów, szkice lub fotografie miejsca wypadku. Protokół powypadkowy jest udostępniany również poszkodowanemu w celu zapoznania się z jego treścią. Poszkodowany, jeżeli nie zgadza się z ustaleniami zawartymi w protokole, może wnieść uwagi i zastrzeżenia.
Karta wypadku
Osoby nie będące pracownikami, które w okresie ubezpieczenia wypadkowego z danego tytułu uległy wypadkowi, zgłaszają wypadek odpowiednim podmiotom, które ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy dokonują w karcie wypadku. Odpowiednie podmioty to:
Podmiot wypłacający stypendium sportowe - w stosunku do pobierających to stypendium.
Podmiot, na którego rzecz wykonywana jest odpłatna praca w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania - w stosunku do wykonujących tę pracę na podstawie skierowania do pracy.
Kancelaria Sejmu - w stosunku do posłów i posłów do Parlamentu Europejskiego wybranych w Rzeczypospolitej Polskiej oraz Kancelaria Senatu - w stosunku do senatorów.
Pracodawca, u którego osoba pobierająca stypendium odbywa staż, przygotowanie zawodowe w miejscu pracy lub szkolenie lub jednostka, w której osoba pobierająca stypendium odbywa szkolenie - w stosunku do osoby pobierającej stypendium w okresie odbywania tego stażu, przygotowania zawodowego w miejscu pracy lub szkolenia na podstawie skierowania wydanego przez powiatowy urząd pracy lub przez inny podmiot kierujący.
Spółdzielnia produkcyjna, spółdzielnia kółek rolniczych - w stosunku do członków tych spółdzielni oraz innych osób traktowanych na równi z członkiem spółdzielni w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych, wykonujących pracę na rzecz tych spółdzielni.
Podmiot, na którego rzecz wykonywana jest praca na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia - w stosunku do wykonujących te umowy.
Osoba wykonująca pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia - w stosunku do współpracujących z tą osobą.
Zakład Ubezpieczeń Społecznych - w stosunku do prowadzących pozarolniczą działalność oraz współpracujących przy prowadzeniu takiej działalności w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych.
Właściwa zwierzchnia instytucja diecezjalna lub zakonna - w stosunku do duchownych.
Pracodawca, u którego poborowy odbywa służbę zastępczą - w stosunku do odbywających tę służbę.
Krajowa Szkoła Administracji Publicznej - w stosunku do słuchaczy tej szkoły pobierających stypendium.
Pracodawca - w stosunku do osób wykonujących pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia albo umowy o dzieło, jeżeli umowa taka została zawarta z pracodawcą, z którym osoby te pozostają w stosunku pracy.
Podmiot, z którym została zawarta umowa agencyjna, umowa zlecenia lub umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia albo umowa o dzieło - w stosunku do osób wykonujących umowę, jeżeli w ramach takiej umowy praca jest wykonywana na rzecz pracodawcy, z którym osoby te pozostają w stosunku pracy.
Podmiot, w którym funkcjonariusz celny pełnił służbę - w stosunku do funkcjonariuszy.
Dla osoby prowadzącej pozarolniczą działalność i osoby z nią współpracującej, w stosunku do której postępowanie powypadkowe przeprowadza Zakład Ubezpieczeń Społecznych, zgłoszenia wypadku przy pracy dokonuje się niezwłocznie w terenowej jednostce organizacyjnej Zakładu, właściwej ze względu na siedzibę prowadzenia działalności.
Zdarzenie uznaje się za wypadek przy pracy na podstawie ustalenia jego okoliczności i przyczyn, w szczególności przez:
zabezpieczenie miejsca wypadku w sposób pozwalający odtworzyć jego okoliczności,
dokonanie oględzin miejsca wypadku, stanu technicznego maszyn i innych urządzeń technicznych, stanu urządzeń ochronnych oraz zbadanie warunków wykonywania pracy i innych okoliczności, które mogły mieć wpływ na powstanie wypadku,
przesłuchanie poszkodowanego, jeżeli stan jego zdrowia na to pozwala,
przesłuchanie świadków wypadku,
zebranie innych dowodów dotyczących wypadku, uznanych za niezbędne.
Kwalifikacji prawnej zdarzenia dokonują podmioty wymienione wyżej.
Stwierdzenie, że zdarzenie nie jest wypadkiem przy pracy, wymaga uzasadnienia i wskazania dowodów stanowiących podstawę takiego stwierdzenia.
Po ustaleniu okoliczności i przyczyn wypadku - nie później niż w terminie 14 dni od dnia zawiadomienia o wypadku - podmioty sporządzają kartę wypadku, której wzór jest określony w załączniku do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 grudnia 2002 r. w sprawie trybu uznania zdarzenia powstałego w okresie ubezpieczenia wypadkowego za wypadek przy pracy, kwalifikacji prawnej zdarzenia, wzoru karty wypadku i terminu jej sporządzenia (Dz.U. nr 236, poz. 1992).
Kartę sporządza się w trzech egzemplarzach. Pierwszy egzemplarz otrzymuje poszkodowany, drugi egzemplarz pozostaje w podmiocie ustalającym okoliczności wypadku, trzeci egzemplarz przekazywany jest do jednostki organizacyjnej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
Poszkodowany lub członek jego rodziny może zgłosić uwagi i zastrzeżenia do ustaleń zawartych w karcie wypadku, o czym zostają pouczeni przez podmiot sporządzający kartę wypadku.
Rodzaje świadczeń z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych
od 1 stycznia 2003 r. regulują przepisy:
ustawa z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz.U. nr 199, poz. 1673 z późn. zm.) oraz
ustawa z dnia 30 października 2002 r. o zaopatrzeniu z tytułu wypadków lub chorób zawodowych powstałych w szczególnych okolicznościach (Dz.U. nr 199, poz. 1674 z późn. zm.).
Na podstawie ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz.U. nr 199, poz. 1673 z późn. zm.) Zakład Ubezpieczeń Społecznych realizuje zadania w zakresie poniżej przedstawionych świadczeń :
z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej przysługują następujące świadczenia:
zasiłek chorobowy,
świadczenie rehabilitacyjne,
zasiłek wyrównawczy,
jednorazowe odszkodowanie,
renta z tytułu niezdolności do pracy, w tym renta szkoleniowa,
renta rodzinna,
dodatek pielęgnacyjny,
dodatek do renty rodzinnej - dla sieroty zupełnej,
pokrycie kosztów leczenia z zakresu stomatologii i szczepień ochronnych oraz zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne w zakresie określonym ustawą.
Świadczenia z ubezpieczenia wypadkowego nie przysługują ubezpieczonemu jeżeli wyłączną przyczyną wypadku było udowodnione naruszenie przez ubezpieczonego przepisów dotyczących ochrony życia i zdrowia, spowodowane przez niego umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa. Świadczenia nie przysługują również ubezpieczonemu, który będąc w stanie nietrzeźwym lub pod wpływem środków odurzających lub substancji psychotropowych, przyczynił się w znacznym stopniu do spowodowania wypadku. Regulacja ta nie dotyczy członków rodziny ubezpieczonego, którzy w takich przypadkach zachowują prawo do świadczeń określonych w ustawie wypadkowej.
Art. 21. 1. ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz.U. nr 199, poz. 1673 z późn. zm.) Świadczenia z ubezpieczenia wypadkowego nie przysługują ubezpieczonemu, gdy
wyłączną przyczyną wypadków, o których mowa w art. 3, było udowodnione naruszenie przez ubezpieczonego przepisów dotyczących ochrony życia i zdrowia, spowodowane przez niego umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa.
2. Świadczenia z ubezpieczenia wypadkowego nie przysługują również ubezpieczonemu, który, będąc w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środków odurzających lub substancji psychotropowych, przyczynił się w znacznym stopniu do spowodowania wypadku.
Art. 22. 1. ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz.U. nr 199, poz. 1673 z późn. zm.)
Zakład odmawia przyznania świadczeń z ubezpieczenia wypadkowego w przypadku:
1) nie przedstawienia protokołu powypadkowego lub karty wypadku;
2) nie uznania w protokole powypadkowym lub karcie wypadku zdarzenia za wypadek przy
pracy w rozumieniu ustawy;
3) gdy protokół powypadkowy lub karta wypadku zawierają stwierdzenia bezpodstawne.
2. Odmowa przyznania świadczeń z powodów, o których mowa w ust. 1, następuje w drodze decyzji Zakładu.
3. Jeżeli w protokole powypadkowym lub karcie wypadku są braki formalne, Zakład niezwłocznie
zwraca protokół lub kartę wypadku w celu ich uzupełnienia.
Regulacja ta nie dotyczy członków rodziny ubezpieczonego, którzy w takim przypadku zachowują prawo do świadczeń określonych w ustawie wypadkowej.
prowadzącym pozarolniczą działalność i osobom z nimi współpracującym,
duchownym będącym płatnikami składek na własne ubezpieczenia
oraz członkom ich rodzin powyższe świadczenia nie przysługują w razie występowania w dniu wypadku lub w dniu złożenia wniosku o przyznanie świadczeń z tytułu choroby zawodowej, zadłużenia z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne na kwotę przekraczającą 6,60 zł - do czasu spłaty całości zadłużenia.
Prawo do zasiłku chorobowego, świadczenia rehabilitacyjnego, jednorazowego odszkodowania i świadczeń na pokrycie kosztów leczenia z zakresu stomatologii i szczepień ochronnych oraz zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne przedawnia się, jeżeli zadłużenie nie zostanie uregulowane w ciągu 6 miesięcy od dnia wypadku lub od dnia złożenia wniosku o przyznanie tych świadczeń z tytułu choroby zawodowej.
Ustawa wypadkowa nie przewiduje możliwości przyznawania świadczeń z tytułu wypadków w drodze do lub z pracy, jeżeli wypadki te zaistniały po dniu 31.12.2002 r. Regulacje dotyczące tego zagadnienia zostały przeniesione do ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. 2004 nr 39, poz. 353 ze zm.) i gwarantują one prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy mimo nieposiadania wymaganego stażu pracy, jeżeli niezdolność do pracy została spowodowana wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy.
Do osób, które uległy wypadkowi w drodze do lub z pracy przed 1 stycznia 2003 r. stosuje się zasady wynikające z dotychczasowych przepisów.
Pojęcie choroby zawodowej
Za chorobę zawodową uważa się chorobę określoną w wykazie chorób zawodowych, o którym mowa w art. 237 §1 pkt 2 Kodeksu pracy, jeżeli została spowodowana działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy lub sposobem wykonywania pracy.
Wykaz chorób zawodowych i szczegółowe zasady postępowania w sprawach zgłaszania podejrzenia, rozpoznania i stwierdzenia chorób zawodowych oraz podmioty właściwe w tych sprawach zostały określone w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 30 lipca 2002 r. (Dz.U. nr 132, poz. 1115). W załączniku do rozporządzenia zostały wykazane choroby, które są uznawane za zawodowe i okres, w którym wystąpienie udokumentowanych objawów chorobowych upoważnia do rozpoznania choroby zawodowej, pomimo wcześniejszego zakończenia narażenia zawodowego.
Zasiłek chorobowy
Jeżeli niezdolność do pracy spowodowana jest wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową, od pierwszego dnia tej niezdolności przysługuje zasiłek chorobowy i wynosi on 100% podstawy wymiaru. Zgodnie z ustawą z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz.U. nr 199, poz. 1673 z późn. zm.):
Art. 8. 1. Zasiłek chorobowy z ubezpieczenia wypadkowego przysługuje niezależnie od okresu podlegania ubezpieczeniu.
2. Zasiłek chorobowy z ubezpieczenia wypadkowego przysługuje od pierwszego dnia niezdolności do
pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową, z zastrzeżeniem ust. 3.
3. Zasiłek chorobowy z ubezpieczenia wypadkowego nie przysługuje za okresy niezdolności do pracy
spowodowanej wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową, za które ubezpieczony na podstawie
odrębnych przepisów zachowuje prawo do wynagrodzenia, uposażenia, stypendium lub innego świadczenia przysługującego za czas niezdolności do pracy.
4. Przepis ust. 3 stosuje się odpowiednio do świadczenia rehabilitacyjnego.
Art. 9. 1. Zasiłek chorobowy i świadczenie rehabilitacyjne z ubezpieczenia wypadkowego przysługują w wysokości 100% podstawy wymiaru.
2. Podstawę wymiaru zasiłku i świadczenia, o których mowa w ust. 1, stanowi kwota będąca
podstawą wymiaru składek na ubezpieczenie wypadkowe.
Jednorazowe odszkodowanie dla:
1. ubezpieczonego, który doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu
2. członków rodziny zmarłego ubezpieczonego lub rencisty
Ubezpieczonemu, który wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, przysługuje jednorazowe odszkodowanie.
Za stały uszczerbek na zdrowiu uważa się takie naruszenie sprawności organizmu, które powoduje upośledzenie czynności organizmu nie rokujące poprawy.
Za długotrwały uszczerbek na zdrowiu uważa się takie naruszenie sprawności organizmu, które powoduje upośledzenie czynności organizmu na okres przekraczający 6 miesięcy, mogące ulec poprawie.
Oceny stopnia uszczerbku na zdrowiu oraz jego związku z wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową dokonuje się po zakończeniu leczenia i rehabilitacji.
Wysokość odszkodowania zależy od stopnia procentowego uszczerbku na zdrowiu określonego przez lekarza orzecznika.
Jednorazowe odszkodowania finansowane są z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
Zgodnie z ustawą z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz.U. nr 199, poz. 1673 z późn. zm.)
Art. 12. 1. od 1 kwietnia 2007 r. jednorazowe odszkodowanie przysługuje w wysokości 20% przeciętnego wynagrodzenia za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu. z zastrzeżeniem art. 55 ust. 1.
2. Jeżeli wskutek pogorszenia się stanu zdrowia stały lub długotrwały uszczerbek na zdrowiu będący
następstwem wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, który był podstawą przyznania jednorazowego
odszkodowania, ulegnie zwiększeniu co najmniej o 10 punktów procentowych, jednorazowe
odszkodowanie zwiększa się o 20% przeciętnego wynagrodzenia za każdy procent uszczerbku na zdrowiu
przewyższający procent, według którego ustalone było to odszkodowanie, z zastrzeżeniem art. 55 ust. 2.
3. Jednorazowe odszkodowanie ulega zwiększeniu o kwotę stanowiącą 3,5-krotność przeciętnego
wynagrodzenia, jeżeli w stosunku do ubezpieczonego została orzeczona całkowita niezdolność do pracy oraz niezdolność do samodzielnej egzystencji wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej
Przeciętne wynagrodzenie, o którym mowa wyżej, jest to przeciętne miesięczne wynagrodzenie w gospodarce narodowej w poprzednim roku, ogłaszane dla celów emerytalnych w Dzienniku Urzędowym RP "Monitor Polski" przez Prezesa GUS, stosowane poczynając od drugiego kwartału każdego roku przez okres jednego roku. Tak więc kwota przysługująca za jeden procent uszczerbku na zdrowiu będzie zmieniała się raz w roku i nowe stawki będą obowiązywały od 1 kwietnia danego roku do 31 marca roku następnego.
Jednorazowe odszkodowanie - dla członków rodziny zmarłego ubezpieczonego lub rencisty
Kwoty jednorazowych odszkodowań z tytułu uszczerbku na zdrowiu spowodowanego wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową
W okresie od 1 kwietnia 2009 r. do 31 marca 2010 r. kwoty jednorazowych odszkodowań z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej wynoszą:
589 zł za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu
589 zł za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, z tytułu zwiększenia tego uszczerbku co najmniej o 10 punktów procentowych
10 304 zł z tytułu orzeczenia całkowitej niezdolności do pracy oraz niezdolności do samodzielnej egzystencji ubezpieczonego
10 304 zł z tytułu orzeczenia całkowitej niezdolności do pracy oraz niezdolności do samodzielnej egzystencji wskutek pogorszenia się stanu zdrowia rencisty
52 990 zł, gdy do jednorazowego odszkodowania uprawniony jest małżonek lub dziecko zmarłego ubezpieczonego lub rencisty
26 495 zł, gdy do jednorazowego odszkodowania uprawniony jest członek rodziny zmarłego ubezpieczonego lub rencisty inny niż małżonek lub dziecko
52 990 zł, gdy do jednorazowego odszkodowania uprawnieni są równocześnie małżonek i jedno lub więcej dzieci zmarłego ubezpieczonego lub rencisty oraz 10 304 zł z tytułu zwiększenia tego odszkodowania przysługującego na każde z tych dzieci
52 990 zł, gdy do jednorazowego odszkodowania uprawnionych jest równocześnie dwoje lub więcej dzieci zmarłego ubezpieczonego lub rencisty oraz 10 304 zł z tytułu zwiększenia tego odszkodowania przysługującego na drugie i każde następne dziecko
10 304 zł, gdy obok małżonka lub dzieci do jednorazowego odszkodowania uprawnieni są równocześnie inni członkowie rodziny zmarłego ubezpieczonego lub rencisty; każdemu z nich przysługuje ta kwota, niezależnie od odszkodowania przysługującego małżonkowi lub dzieciom
26 495 zł, gdy do jednorazowego odszkodowania uprawnieni są tylko członkowie rodziny inni niż małżonek lub dzieci zmarłego ubezpieczonego lub rencisty oraz 10 304 zł z tytułu zwiększenia tego odszkodowania przysługującego na drugiego i każdego następnego uprawnionego.
Świadczenia rehabilitacyjne
Świadczenie rehabilitacyjne przysługuje ubezpieczonemu, który po wyczerpaniu zasiłku
chorobowego jest nadal niezdolny do pracy, a dalsze leczenie lub rehabilitacja lecznicza
rokują odzyskanie zdolności do pracy. Może być ono wypłacane nie dłużej niż przez 12 miesięcy.
Wysokość świadczenia rehabilitacyjnego z ubezpieczenia chorobowego wynosi:
a) 90% podstawy wymiaru zasiłku chorobowego za okres pierwszych 3 miesięcy jego pobierania (90 dni),
b) 75% podstawy - za pozostały okres,
c) 100% podstawy - jeżeli niezdolność do pracy przypada w okresie ciąży.
Świadczenie rehabilitacyjne wynosi 100% podstawy wymiaru, jeżeli niezdolność do pracy jest spowodowana wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową.
O stanie zdrowia uzasadniającym ustalenie uprawnień do świadczenia rehabilitacyjnego orzeka lekarz orzecznik ZUS i komisja lekarska Zakładu.
Rehabilitacja lecznicza w ramach prewencji rentowej ZUS
Zakład Ubezpieczeń Społecznych od 1996 r. realizuje program rehabilitacji leczniczej w ramach prewencji rentowej.
Program ten skierowany jest do:
ubezpieczonych zagrożonych całkowitą lub częściową niezdolnością do pracy;
osób uprawnionych do zasiłku chorobowego lub świadczenia rehabilitacyjnego po ustaniu tytułu do ubezpieczenia chorobowego lub wypadkowego;
osób pobierających rentę okresową z tytułu niezdolności do pracy.
Obecnie Zakład kieruje na rehabilitację leczniczą w następujących grupach schorzeń:
w systemie stacjonarnym:
w schorzeniach narządu ruchu,
w schorzeniach układu krążenia,
w schorzeniach układu oddechowego,
w schorzeniach psychosomatycznych.
w systemie ambulatoryjnym:
w schorzeniach narządu ruchu,
w schorzeniach układu krążenia.
Ponadto Zakład planuje zamówienie w ramach programu pilotażowego świadczenie usług rehabilitacyjnych w nowych profilach schorzeń:
rehabilitacja lecznicza po operacji nowotworu narządu rodnego w systemie stacjonarnym oraz ambulatoryjnym;
rehabilitacja lecznicza po operacji nowotworu gruczołu piersiowego w systemie stacjonarnym oraz ambulatoryjnym;
rehabilitacja lecznicza w schorzeniach układu krążenia w systemie ambulatoryjnym z monitorowaną telemedycznie rehabilitacją kardiologiczną w warunkach domowych.
Program rehabilitacji leczniczej w ramach prewencji rentowej ZUS poza rehabilitacją medyczną obejmuje: rehabilitację psychologiczną, edukację zdrowotną, naukę zasad zdrowego żywienia oraz promocję zdrowia.
Zakład Ubezpieczeń Społecznych ponosi całkowity koszt rehabilitacji leczniczej ubezpieczonego, łącznie z kosztami zakwaterowania, wyżywienia oraz koszt przejazdu z miejsca zamieszkania do ośrodka rehabilitacyjnego i z powrotem, do wysokości kosztu przejazdu najtańszym środkiem komunikacji publicznej.
Zasiłki wyrównawcze
Zasiłek wyrównawczy przysługuje pracownikowi, którego wynagrodzenie uległo obniżeniu
wskutek poddania się rehabilitacji zawodowej. Wysokość zasiłku, zarówno z ubezpieczenia
chorobowego jak i wypadkowego, stanowi różnicę między przeciętnym miesięcznym wynagrodzeniem z okresu 12 miesięcy poprzedzających rehabilitację a obniżonym wynagrodzeniem miesięcznym osiąganym za pracę w warunkach rehabilitacji zawodowej. Przysługuje przez okres rehabilitacji, lecz nie dłużej niż przez 24 miesiące.
Zasiłki wyrównawcze wypłacane są przez ZUS bądź przez pracodawcę, a finansowane z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
Zasiłek wyrównawczy z ubezpieczenia wypadkowego nie przysługuje w przypadku, gdy:
wyłączną przyczyną wypadku było udowodnione naruszenie przez ubezpieczonego przepisów dotyczących ochrony życia i zdrowia, spowodowane przez niego umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa,
ubezpieczony, będąc w stanie nietrzeźwości albo pod wpływem środków odurzających lub substancji psychotropowych, przyczynił się w znacznym stopniu do spowodowania wypadku,
ubezpieczony odmówił bez uzasadnionej przyczyny poddania się badaniu w celu ustalenia zawartości w organizmie alkoholu, środków odurzających lub substancji psychotropowych albo przez swoje zachowanie uniemożliwił przeprowadzenie takiego badania.
Inne świadczenia i refundacje z tytułu wypadku przy pracy i choroby zawodowej
Ubezpieczony, który - począwszy od dnia 1 stycznia 2003 roku - uległ wypadkowi przy
pracy lub u którego została stwierdzona choroba zawodowa, może zwrócić się do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o pokrycie kosztów:
a) skutków wypadku przy pracy lub choroby zawodowej związanych ze świadczeniami zdrowotnymi z zakresu stomatologii i szczepień ochronnych, na które ubezpieczony został skierowany przez lekarza orzecznika na wniosek lekarza prowadzącego (nie refundowanych na podstawie odrębnych przepisów),
b) wyrobów medycznych będących przedmiotami ortopedycznymi - w wysokości udziału własnego ubezpieczonego określonego w przepisach o świadczeniach opieki zdrowotnej
finansowanych ze środków publicznych.
Rehabilitacja lecznicza w ramach prewencji rentowej
Na rehabilitację leczniczą w ramach prewencji rentowej kierowani są ubezpieczeni
zagrożeni całkowitą lub częściową niezdolnością do pracy lub osoby pobierające rentę okresową z tytułu niezdolności do pracy, którzy rokują odzyskanie zdolności do pracy po przeprowadzeniu rehabilitacji w ośrodku rehabilitacyjnym wskazanym przez ZUS.
Zakład Ubezpieczeń Społecznych realizuje program rehabilitacji leczniczej w ramach prewencji rentowej w systemie stacjonarnym i ambulatoryjnym (w przypadku schorzeń narządu ruchu, układu krążenia) oraz w systemie stacjonarnym (w przypadku schorzeń układu oddechowego i schorzeń psychosomatycznych).
Dodatki pielęgnacyjne
Dodatek pielęgnacyjny przysługuje osobie uprawnionej do emerytury lub renty,
jeżeli osoba ta została uznana za całkowicie niezdolną do pracy oraz do samodzielnej egzystencji, albo ukończyła 75 lat życia. Jest wypłacany przez ZUS i finansowany z Funduszu
Ubezpieczeń Społecznych.
Renta z tytułu niezdolności do pracy powstałej wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej przysługuje niezależnie od długości okresu ubezpieczenia wypadkowego oraz bez względu na datę powstania niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową.
Za niezdolną do pracy uważa się osobę, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do
pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu.
Całkowicie niezdolna do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy.
Częściowo niezdolna do pracy jest osoba, która utraciła - w znacznym stopniu - zdolność
do pracy zgodnej z posiadanym przez nią poziomem kwalifikacji.
Oceny niezdolności do pracy dokonuje, w formie orzeczenia, lekarz orzecznik ZUS (I instancja) lub komisja lekarska ZUS (II instancja - odwoławcza).
Od orzeczenia lekarza orzecznika ZUS, będącego pierwszą instancją w postępowaniu
orzeczniczym ZUS, osobie zainteresowanej przysługuje prawo wniesienia sprzeciwu do komisji lekarskiej Zakładu. W terminie 14 dni od dnia wydania orzeczenia przez lekarza orzecznika ZUS także Prezes ZUS może zgłosić zarzut wadliwości orzeczenia i przekazać sprawę do rozpatrzenia komisji lekarskiej Zakładu.
Orzeczenie lekarza orzecznika, od którego nie wniesiono sprzeciwu lub co do którego nie zgłoszono zarzutu wadliwości, albo orzeczenie komisji lekarskiej stanowi dla organu rentowego podstawę do wydania decyzji w sprawie renty z tytułu niezdolności do pracy.
Od 1 stycznia 2006 roku niezdolność do pracy jest orzekana na okres do lat 5 lub na okres
dłuższy - jeżeli nie ma rokowań co do odzyskania zdolności do pracy przed upływem 5 lat. Renta przysługuje przez okres orzeczonej niezdolności do pracy (wskazany w decyzji ZUS).
Renta dla osoby całkowicie niezdolnej do pracy obliczana jest na analogicznych zasadach
jak emerytura w starym systemie ,a renta z ubezpieczenia wypadkowego nie może być niższa niż 80% podstawy jej wymiaru, o ile podstawa wymiaru świadczenia była obliczona z zastosowaniem wskaźnika nie wyższego niż 250%.
Renta dla osoby częściowo niezdolnej do pracy wynosi 75% renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, a w przypadku renty z ubezpieczenia wypadkowego nie może być niższa niż 60% podstawy jej wymiaru, o ile podstawa wymiaru świadczenia była obliczona z zastosowaniem wskaźnika nie wyższego niż 250%.
Jeśli całkowitej niezdolności do pracy towarzyszy również niezdolność do samodzielnej egzystencji, do renty przysługuje dodatek pielęgnacyjny
Renta z tytułu niezdolności do pracy może zostać przyznana:
na stałe — jeżeli niezdolność do pracy jest trwała, lub
na okres wskazany w decyzji organu rentowego — jeżeli niezdolność do pracy jest okresowa.
Zasady ustalania wysokości rent z tytułu wypadków przy pracy lub chorób zawodowych
Renta z tytułu niezdolności do pracy wynosi:
24% kwoty bazowej,
po 1,3% podstawy wymiaru za każdy rok okresów składkowych - z uwzględnieniem pełnych miesięcy,
po 0,7% podstawy wymiaru za każdy rok okresów nieskładkowych - z uwzględnieniem pełnych miesięcy,
po 0,7% podstawy wymiaru za każdy rok okresu brakującego do pełnych 25 lat okresów składkowych oraz nieskładkowych, przypadających od dnia zgłoszenia wniosku o rentę do dnia, w którym rencista ukończyłby 60 lat, tzw. staż hipotetyczny.
Renta z tytułu niezdolności do pracy i renta szkoleniowa spowodowane wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową nie mogą być niższe niż:
60 % podstawy wymiaru renty - dla osoby częściowo niezdolnej do pracy,
80% podstawy wymiaru renty - dla osoby całkowicie niezdolnej do pracy,
100% podstawy wymiaru renty - dla osoby uprawnionej do renty szkoleniowej.
Podstawa wymiaru renty z tytułu niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem lub chorobą zawodową może być ustalona od wskaźnika wysokości podstawy wymiaru wyższego niż 250%. W przypadku jednak dokonania wyliczeń z wykorzystaniem wyższego niż 250% wskaźnika wysokości podstawy wymiaru renty nie obowiązują określone wyżej gwarancje dotyczące tego, iż renta nie może być niższa niż określony procent podstawy jej wymiaru.
Przy ustalaniu podstawy wymiaru renty z tytułu niezdolności do pracy i renty szkoleniowej stosuje się przepisy art. 15 (i następnych) ustawy emerytalnej, przy czym podstawę tę ustala się od przeciętnej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie wypadkowe lub na ubezpieczenie społeczne.
Zasady ustalania wysokości rent z tytułu niezdolności do pracy i rent szkoleniowych wymuszają konieczność każdorazowego sprawdzania, przy zastosowaniu którego z wariantów wyliczone świadczenie jest korzystniejsze.
Renta szkoleniowa
Renta szkoleniowa przysługuje osobie spełniającej warunki do przyznania renty z tytułu
niezdolności do pracy, w stosunku do której orzeczono celowość przekwalifikowania zawodowego ze względu na niezdolność do pracy w dotychczasowym zawodzie.
Renta szkoleniowa przyznawana jest na okres 6 miesięcy, który może ulec skróceniu bądź
wydłużeniu.
Okres ten ulega skróceniu, gdy starosta zawiadomi organ rentowy: o braku możliwości przekwalifikowania do innego zawodu, i o tym, że osoba nie poddaje się przekwalifikowaniu zawodowemu.
Wydłużenie okresu może nastąpić na czas niezbędny do przekwalifikowania zawodowego,
maksymalnie jednak o 30 miesięcy. Tak więc renta szkoleniowa może być maksymalnie pobierana przez 36 miesięcy.
Renta szkoleniowa wynosi 75% podstawy wymiaru renty, natomiast 100% - gdy niezdolność
do pracy jest skutkiem wypadku przy pracy lub choroby zawodowej. Renta nie przysługuje
w przypadku osiągania wynagrodzenia lub przychodu (bez względu na jego wysokość).
Renta rodzinna wypadkowa
Renta rodzinna przysługuje po ubezpieczonym lub renciście uprawnionym do świadczenia na podstawie ustawy, który zmarł wskutek następstw wypadku przy pracy lub choroby zawodowej.
Krąg osób uprawnionych do renty jest taki sam jak krąg osób uprawnionych do renty rodzinnej na podstawie ustawy emerytalnej.
Do renty rodzinnej uprawnieni są: małżonek, dzieci własne, dzieci drugiego małżonka, przysposobione, przyjęte na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności wnuki, rodzeństwo i inne dzieci (w tym również w ramach rodziny zastępczej) oraz rodzice.
Osoby te nabywają prawo do renty rodzinnej, jeżeli spełnią warunki do tej renty określone w ustawie emerytalnej.
Renta rodzinna przysługuje uprawnionym członkom rodziny osoby, która w chwili śmierci
miała ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy albo spełniała warunki wymagane do uzyskania jednego z tych świadczeń. Przy ocenie prawa do renty przyjmuje się, że osoba zmarła była całkowicie niezdolna do pracy.
Do renty rodzinnej mają prawo: dzieci własne, dzieci drugiego małżonka, dzieci przysposobione
- do ukończenia 16 roku życia lub 25 roku życia, jeśli się uczą oraz bez względu na wiek, jeśli stały się całkowicie niezdolne do pracy przed 16 rokiem życia lub w czasie nauki w szkole do ukończenia 25 roku życia. Jeżeli dziecko osiągnęło 25 lat będąc na ostatnim roku studiów w szkole wyższej, prawo do renty przedłuża się do zakończenia tego roku studiów.
Prawo do renty rodzinnej nabywają również członkowie rodziny pozostali po renciście:
pobierającym rentę z tytułu wypadku w drodze do lub z pracy, którego śmierć nastąpiła po 31 grudnia 2002 r. wskutek takiego wypadku,
pobierającym rentę z tytułu wypadku w szczególnych okolicznościach lub z tytułu choroby zawodowej pozostającej w związku ze szczególnymi okolicznościami, którego śmierć nastąpiła po 31 grudnia 2002 r. wskutek takiego wypadku lub choroby zawodowej.
Renta rodzinna przysługuje w wysokości:
85% świadczenia, jakie przysługiwałoby zmarłemu, jeżeli do renty rodzinnej uprawniona jest jedna osoba,
90% świadczenia, jakie przysługiwałoby zmarłemu, jeżeli do renty rodzinnej uprawnione są dwie osoby,
95% świadczenia, jakie przysługiwałoby zmarłemu, jeżeli do renty rodzinnej uprawnione są trzy lub więcej osób.
Podstawę obliczenia wysokości renty rodzinnej stanowi renta rodzinna dla osoby całkowicie niezdolnej do pracy w związku z wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową.
W przypadku zbiegu prawa do rent określonych w ustawie wypłaca się jedno świadczenie — wyższe lub wybrane przez osobę uprawnioną.
Dodatek do renty rodzinnej" - dla sieroty zupełnej
Jeżeli do renty rodzinnej z ubezpieczenia wypadkowego jest uprawniona sierota zupełna, wówczas ma ona prawo do dodatku na zasadach i w wysokości określonej w ustawie o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
Zmniejszanie lub zawieszanie świadczeń wypadkowych
Zasada zawieszania i zmniejszania świadczeń w przypadku osiągania przychodu ma również zastosowanie do osób uprawnionych do świadczeń wypadkowych. Do ogółu świadczeniobiorców stosuje się uregulowania wynikające z przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS (Dz.U. 2004 nr 39, poz. 353 z późn. zm.).
Zasady te mają zastosowanie zarówno do nowych rent z tytułu niezdolności do pracy spowodowanych wypadkiem lub chorobą zawodową oraz rent rodzinnych wypadkowych przyznanych na podstawie nowej ustawy wypadkowej, jak też do rent z tytułu niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem lub chorobą zawodową oraz rent rodzinnych wypadkowych przyznanych na podstawie przepisów obowiązujących do dnia 31 grudnia 2002 r.
Prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem lub chorobą zawodową oraz renty rodzinnej wypadkowej podlega zawieszeniu w przypadku osiągania przychodu przekraczającego 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ostatnio ogłoszonego przez Prezesa GUS.
Osiąganie przychodu wyższego niż 70%, ale nie przekraczającego 130% tego wynagrodzenia powoduje zmniejszenie renty.
Zmniejszenie to jest równe kwocie, o jaką osiągany przychód przekracza 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, z tym że nie może być wyższe od kwoty maksymalnego zmniejszenia tych świadczeń, która od 1 marca 2008 r. wynosi:
440,24 zł - w przypadku emerytury i renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy,
330,20 zł - w przypadku renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy,
374,22 zł - w przypadku renty rodzinnej, do której uprawniona jest jedna osoba.
Zmniejszenie renty rodzinnej wypadkowej, do której uprawnionych jest kilka osób i jedna z tych osób (lub kilka) osiąga przychód w wysokości między 70% a 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, następuje poprzez zmniejszenie części renty przysługującej osobie osiągającej przychód o kwotę przekroczenia, nie więcej niż o część maksymalnego zmniejszenia ustaloną proporcjonalnie do liczby osób uprawnionych.
Jeżeli osiągany przychód nie przekracza 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia - świadczenie przysługuje w pełnej wysokości.
Osobie, która jest uprawniona do renty szkoleniowej i osiąga przychód - bez względu na jego wysokość - prawo do renty szkoleniowej nie przysługuje.
Przychodem powodującym zawieszenie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem lub chorobą zawodową oraz renty rodzinnej wypadkowej albo zmniejszenie wysokości świadczeń, jest przychód osiągany z tytułu działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, w tym również wykonywanej za granicą. Za działalność podlegającą obowiązkowi ubezpieczenia społecznego uważa się zatrudnienie, służbę lub inną pracę zarobkową albo prowadzenie pozarolniczej działalności. Przychodem powodującym zawieszenie prawa do świadczeń lub zmniejszenie ich wysokości jest również zasiłek chorobowy, macierzyński i opiekuńczy oraz wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy, świadczenie rehabilitacyjne, zasiłek wyrównawczy i dodatek wyrównawczy.
Za przychód osób prowadzących pozarolniczą działalność uważa się kwotę stanowiącą podstawę wymiaru składki na ubezpieczenia społeczne, a w przypadku nieopłacania składek na ubezpieczenia społeczne - kwotę zadeklarowaną, jednak nie niższą niż 60% przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim kwartale.
Przy zbiegu prawa do świadczeń osoba uprawniona do emerytury i renty z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej może pobierać:
emeryturę powiększoną o połowę renty lub
rentę powiększoną o połowę emerytury,
jeśli nie osiąga przychodu.
Osoba osiągająca przychód - bez względu na jego wysokość - może pobierać tylko jedno, wskazane przez siebie świadczenie, tj. rentę z tytułu niezdolności do pracy albo emeryturę. To wybrane świadczenie będzie podlegało rygorom zawieszalności na ogólnych zasadach.
Niemożność pobierania świadczeń w zbiegu obowiązuje tak długo, jak osoba uprawniona osiąga przychody. W przypadku zaprzestania osiągania przychodów i poinformowania o tym fakcie organu rentowego, wypłata świadczeń w zbiegu zostanie wznowiona.
Zasiłek pogrzebowy
Osobie, która poniosła koszty pogrzebu osoby poszkodowanej wskutek wypadku lub choroby zawodowej albo osoby pobierającej rentę na podstawie ustawy, przysługuje zasiłek pogrzebowy.
Zasiłek pogrzebowy przysługuje w razie śmierci:
1. |
ubezpieczonego, |
2. |
osoby pobierającej emeryturę lub rentę, |
3. |
osoby, która w dniu śmierci nie miała ustalonego prawa do emerytury lub renty, lecz spełniała warunki do jej uzyskania i pobierania, |
4. |
osoby pobierającej zasiłek chorobowy, świadczenie rehabilitacyjne, zasiłek macierzyński lub zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia, |
5. |
członka rodziny osoby wymienionej w pkt. 1-2. |
Członkami rodziny, o których mowa w pkt. 5, są:
dzieci własne, dzieci drugiego małżonka oraz dzieci przysposobione,
przyjęte na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności inne dzieci, w tym również w ramach rodziny zastępczej,
wnuki i rodzeństwo,
małżonek (wdowa i wdowiec),
rodzice, w tym ojczym, macocha oraz osoby przysposabiające.
Wysokość zasiłku
Zasiłek pogrzebowy przysługuje tylko z jednego tytułu w wysokości 200% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia obowiązującego w dniu śmierci osoby, której koszty pogrzebu zostały poniesione. Kwotę tę ustala się miesięcznie, poczynając od trzeciego miesiąca kalendarzowego kwartału na okres 3 miesięcy, na podstawie przeciętnego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału.
W razie pokrycia kosztów pogrzebu przez pracodawcę, dom pomocy społecznej, gminę, instytucję zakonną lub diecezjalną, zasiłek przysługuje tym podmiotom w wysokości udokumentowanych kosztów pogrzebu, nie wyższej jednak niż 200% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Zasada ta ma także zastosowanie w przypadku pokrycia kosztów pogrzebu przez inną osobę niż członek rodziny, o którym mowa w pkt. 5.
W razie poniesienia kosztów pogrzebu przez więcej niż jedną osobę lub podmiot, zasiłek pogrzebowy ulega podziałowi miedzy te osoby lub podmioty - proporcjonalnie do poniesionych kosztów pogrzebu.
Jeżeli pogrzeb organizowany był na koszt państwa, organizacji politycznej lub społecznej, lecz członek rodziny poniósł również część jego kosztów, zasiłek pogrzebowy przysługuje temu członkowi rodziny w kwocie 200% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia.
Zasiłki pogrzebowe wypłacają oddziały ZUS.
Przedawnienie roszczeń o wypłatę zasiłku
Prawo do zasiłku pogrzebowego wygasa w razie niezgłoszenia wniosku o jego przyznanie w okresie 12 miesięcy od dnia śmierci osoby, po której zasiłek przysługuje. Jeżeli zgłoszenie wniosku o zasiłek pogrzebowy w tym terminie nie było możliwe z powodu późniejszego odnalezienia zwłok lub zidentyfikowania osoby zmarłej, prawo do zasiłku wygasa po upływie 12 miesięcy od daty sporządzenia aktu zgonu. Dokumentem potwierdzającym tę okoliczność jest zaświadczenie Policji lub prokuratury albo odpis zupełny aktu zgonu.
Wymagane dokumenty
Podstawowymi dokumentami wymaganymi do wypłaty zasiłku pogrzebowego są:
wniosek o wypłatę zasiłku pogrzebowego (druk ZUS Z-12)
skrócony odpis aktu zgonu
oryginały rachunków poniesionych kosztów pogrzebu, a jeżeli oryginały zostały złożone w banku - kopie rachunków potwierdzone przez bank.
dokumenty potwierdzające pokrewieństwo lub powinowactwo (skrócone odpisy aktów stanu cywilnego lub dowód osobisty zawierający wymagane dane).
Jeżeli pogrzeb organizowany był na koszt państwa, organizacji politycznej lub społecznej, wymagane jest zaświadczenie właściwego organu administracji państwowej lub organizacji stwierdzające pokrycie kosztów pogrzebu oraz rachunki kosztów poniesionych przez osobę występującą z wnioskiem o zasiłek pogrzebowy.
Procedura przyznawania świadczeń
Świadczenia z tytułu choroby zawodowej lub wypadku w szczególnych okolicznościach przyznaje, w formie decyzji, i wypłaca Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Procedura uruchomiona zostaje na wniosek osoby uprawnionej do świadczeń lub jej pełnomocnika.
Ubiegający się o świadczenia zobowiązany jest dołączyć do wniosku dokumentację wypadku (protokół powypadkowy /kartę wypadku) lub decyzję o stwierdzeniu choroby zawodowej.
Niezdolność do pracy oraz jej związek z wypadkiem lub chorobą zawodową, a także związek śmierci z wypadkiem/chorobą, ustala lekarz orzecznik albo komisja lekarska ZUS-u.
Od decyzji ZUS-u wnioskodawca może się odwołać do właściwego sądu w terminie i według zasad określonych w przepisach Kodeksu postępowania cywilnego.
Art. 237.1 § 2 Kodeksu pracy. Pracownikowi, który uległ wypadkowi przy pracy, przysługuje od pracodawcy odszkodowanie za utratę lub uszkodzenie w związku z
wypadkiem przedmiotów osobistego użytku oraz przedmiotów niezbędnych
do wykonywania pracy, z wyjątkiem utraty lub uszkodzenia pojazdów
samochodowych oraz wartości pieniężnych.
Bibliografia:
Ustawa z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz.U. nr 199, poz. 1673 z późn. zm.) oraz
Ustawa z dnia 30 października 2002 r. o zaopatrzeniu z tytułu wypadków lub chorób zawodowych powstałych w szczególnych okolicznościach (Dz.U. nr 199, poz. 1674 z późn. zmianami)`
Ustawa z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2004 r. nr 39, poz. 353 z późn. zm.).
Ustawa z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 31, poz. 267 z późn. zm.).
19