Kinezyterapia 30.10.2008

Temat: SYSTEMATYKA ĆWICZEŃ

Wpływ ćwiczeń na organizm ludzki

Stawy i kości

• Ćwiczenia stosowane profilaktycznie warunkują utrzymanie pełnego zakresu ruchomości w stawach. W przypadku ograniczeń ruchu mogą wpływać na jego zwiększenie.

• Kształtują powierzchnie stawowe

• Warunkują elastyczność i sprężystość torebki stawowej i więzadeł

• Wpływają na uwapnienie kości (ważne obciążenie)

Mięśnie

• Ćwiczenia kształtują mięśnie -siłę i masę

• Utrzymują ich prawidłową długość i elastyczność

• Rozwijają zdolność reagowania na bodżce ukł.nerwowego

• Pompa mięśniowa- poprawa krążenia krwi na obwodzie i odpływ chłonki naczyniami chłonnymi .

Podczas skurczu mięsień wywiera nacisk na naczynia żylne w jego obrębie. System zastawek żylnych ,przepuszczając krew w kierunku serca wykorzystuje to napięcie do sprawniejszego odpływu krwi żylnej z obwodu.

Ukł.nerwowy

• W zależności od formy ruchu może być bodźcem dla ukł.nerwowego lub reakcją tego układu

• Ruch bierny podczas, którego dochodzi do ułożenia kończyny, zostaje rozciągnięta torebka stawowa, więzadła i mięśnie działa jako bodzic prioproreceptywny

• Ćw.czynne spełniają rolę czynnika pobudzającego oun- rozwijają pamięć oraz szybkość i łatwość oddziaływania na bodżce zewnętrzne

• Zmniejsza zaburzenia równowagi i koordynacji ruchów

Ukł.oddechowy

• Nauka prawidłowego oddychania

• Zwiększenie pojemności życiowej płuc

• Prawidłowa czynność oddechowa, elastyczna i prężna tk.płucna oraz m.oddechowe wpływają kształtująco na kl.piersiową i postawę człowieka

• Prawidłowo działający ,wydolny ukł.oddechowy wpływa na wydolność ogólnoustrojową

Ukł.krążenia

• Ćw.zwiększają wydolność i sprawność ukł.krążenia

• U pacjentów z zaburzeniem ukł.krążenia warunkują powrót do sprawności w zakresie podstawowych czynności życiowych i pracy

• Wpływa korzystnie na obwodowy ukł.krążenia

Ukł.trawienny i moczowo-płciowy

• Ruch zwiększa sprawność mięśni gładkich i wydolność narządów leżących w jamie brzusznej i miednicy

• Ćw.poprawiają czynność żołądka i jelit, pośrednio wpływają na wydolność wątroby i nerek

• Zapobiegają zaparciom, zaleganiu moczu w drogach moczowych ,zakażeniom i tworzeniom kamieni moczowych

SYSTEMATYKA I PODZIAŁ ĆWICZEŃ STOSOWANYCH W KINEZYTERAPII

Ćw.lecznicze dzielimy na:

1. Ćw.idywidualne

2. Ćw.zespołowe

3. Metody kinezyterapeutyczne

4. Nauka czynności dnia codziennego

1. Do ćw. Indywidualnych zalicza się:

• Ćw.bierne

• Ćw.czynno-bierne

• Ćw.czynno-wolne,w odciążeniu, w odciążęniu z oporem

• Ćw.samowpomagane

• Ćw.relaksacyjne

• Ćw.izometryczne

• Ćw.oddechowe

• Ćw.koordynacyjne i równoważne

• Ćw.redresyjne

2.Do ćw.zespołowych zalicza się:

• Ćw.ogólnokondycyjne

• Gimnastykę poranną

• Ćw.w wodzie

• Ćw.wyrównawcze

• Sport osób niepełnosprawnych

3.Metody kinezyterapeutyczne:

• Metody neurofizjologiczne:PNF, NDT-Bobath, Vojta, Kenny

• Metody edukacyjne: Peto, Domana

• Metody różne: Klappa, Majocha, Schroth, Zandera

OGÓLNE PRZECIWSKAZANIA DO ĆW.:

1. OSTRE STANY ZAPALENIA STAWÓW I TK.OKOŁOSTAWOWYCH

2. Stany pourazowe- złamania k.długich z niepełnym zrostem kostnym ,po zwichnięciu

3. Urazy kości ,mięśni i innych tk.miękkich

4. Stany bezpośrednio po zabiegach chirurgicznych, przed zdjęciem szwów

5. Ból podczas ćwiczeń

6. Stany gorączkowe i podgorączkowe

7. Ogólny zły stan pacjenta (wg decyzji lekarza prowadzącego).

ĆWICZENIA BIERNE

Cel:

• Zmiana ruchu biernego na czynny

• Wspomaganie działania pompy mięśniowej

• Zapobieganie zesztywnieniom stawowym, obrzękom zastoinowym , przykurczom mięśniowym- utrzymanie naturalnej długości i elastyczności mięśni

• Zapobieganie powstawaniu zrostów stawowych

• Zapobieganie odleżynom

• Zachowanie czucia prioproreceptywnego i pamięci ruchowej

• Pobudzanie czucia powierzchownego

WSAZANIA

• Porażenia i niedowłady mięśni szkieletowych-w skali siły mięśniowej zespoły mięśniowe ocenione na 0-1)

• Zwiększone patologicznie napięcie mięśniowe(swastyka)

• Nie utrwalone ograniczenia ruchomości w stawach

• Stany po długotrwałych unieruchomieniach

• Zła trofika tk.miękkich w czciach narządu ruchu objętych procesem patologicznym

• W przypadku chorób ukł.krążenia ,gdy wysiłek jest przeciwwskazany

METODYKA

1. Ruch prowadzony jest za pomocą siły zewnętrznych- głównie przez rękę terapeuty

2. Pozycja wyjściowa taka sama jak podczas testowania siły mięśniowej odpowiednich zespołów mięśniowych na 0 i 1)

3. Stabilizacja odcinka bliższego ćwiczonego stawu: ręka terapeuty , pas stabilizujący, pozycja wyjściowa

4. Chwyt ćwiczonej części ciała wygodny ,pewny i bezpieczny dla pacjenta

5. Ruch prowadzony jest w pełnym, biernym zakresie odpowiedniej płaszczyżnie i wokół fizjologicznej osi stawu

6. W stawach bolesnych nie przekraczamy poziomu bólu

7. Wykonując ruchy bierne należy odciągnąć od siebie kości tworzące staw w celu zmniejszenia nacisku i tarcia powierzchni stawowych

8. Tempo wolne i rytmiczne

9. Liczba powtórzeń w jednej płaszczyżnie i serii 30-50 ,w ciągu dnia 1-3 serii

ĆWICZENIA CZYNNO-BIERNE

Cel:

• Przerwanie „błędnego koła bólu”- obwód silnie samo wzbudzający

• Rozluźnienie napiętych mięśni

• Zachowanie zakresów ruchomości

„ODRUCHOWE KOŁO BÓLU”

Łuk odruchowy

Ból =>zwiększenie napięcia mięśniowego => blokada ruchu => docisk na powierzchnie stawowe => Ból itd.

Wskazania:

• Stany po chirurgicznych zabiegach rekonstrukcyjnych w obrębie narządu ruchu

• Choroby reumatoidalne

• Unieruchomienie kończyn

• Nadmierne mięśniowe spowodowane bólem

• Demineralizacja kości

• Siła mięśniowa na 1 lub większa przy współobecności bólu

PRZECIWSKAZANIA:

• Czynne procesy zapalne w obrębie stawów

• Świeże blizny pooperacyjne lub rany, gdzie ruch mógłby utrudnić chodzenie

• Stan wymagający bezwzględnego unieruchomienia

ĆWICZENIA WSPOMAGANE

Cel:

• Wzmocnienie siły mięśniowej przez umożliwienie im pracy, którą nie mógłby wykonać bez pomocy

• Utrwalenie i odtworzenie pamięci wzorców ruchowych w przypadku niedowładów

WSKAZANIE

• Osłabiona siła mięśniowa

METODYKA

1. Ruch powinien być dokładnie objaśniony choremu

2. Siła wspomagająca powinna być tak dawkowana aby wspomagała ruch a nie a nie zastępowała pracę mięśni

3. Ćwiczone mięśnie muszą maksymalnie pracować, aby nastąpił przyrost ich siły

4. Terapeuta prowadzi ruch w pełnym zakresie ,wspomagając ruch na początku i w końcowej fazie

5. Rozciąganie mięśni przed rozpoczęciem ruchu sprzyja uzyskaniu silniejszego ich skurczu

6. Liczba powtórzeń i tempo zależą od siły mięśni pacjenta

7. Dawkowanie ćwiczeń- nie można doprowadzić do nadmiernego zmęczenia słabych mięśni

ĆWICZENIA SAMOWSPOMAGANE

CEL:

• Zwiększenie zakresu ruchu w stawie

• Rozluźnienie nadmiernie napiętych mięśni

• Poprawa trofiki poprzez zwiększenie działania pompy mięśniowej

• Zapobieganie zmianom wynikającym z bezruchu

WSKAZANIA:

• Ograniczenia zakresów ruchu

• Przygotowania de redresji i ćwiczeń czynnych wolnych

METODYKA:

1. Wspomaganie ruchu może mieć charakter :

• Bezpośredni- pacjent wspomaga ruch chorej kończyny zdrową

• Pośredni- prowadzony na UGULU

2. Liczba powtórzeń -ok.30

3. Tempo dostosowane do pacjenta

4. Minus tej formy ćwiczeń- ćwiczenia nie są prowadzone w pełym zakresie ruchu

Ćwiczenia czynne w odciążeniu

Cel:

• Wzmocnienie siły mięśni do wartości umożliwiającej samodzielne wykonanie ruchu

• Zapobieganie powstawaniu ograniczeń w stawach oraz zwiększenie ruchomości

• Torowanie prioproreceptyne

• Możliwość wykonania ruchu przy współobecności bólu bądż przy niepełnych zrostach kostnych

• Aktywacja psychiczna pacjenta- samodzielne wykonanie ćwiczeń

WSKAZANIA:

• Zaniki i znaczące osłabienie siły mięśniowej - w skali testu siły mięśniowej zespoły mięśniowe ocenione na 2

• Słaby zrost kostny

• Zmiany chorobowe powierzchni stawowych

• Osłabienie siły mięśniowej spowodowane unieruchomieniem

PRZECIWSKAZANIA:

• Bezwzględne unieruchomienie

• Silny ból

• Ostre stany zapalne stawów i tkanek okołostawowych

• Stany bezpośrednio po urazach

METODYKA:

1. Stosowane odciążenia: system bloczkowy, ręce terapeuty, płaszczyzny poślizgowe, ćwiczenia w wodzie

2. Pozycja wyjściowa taka sama jak przy testowaniu siły mięśniowej na 2 (-2 do 2+)

3. Płaszczyzna ruchu równoległa do podłoża- wyjątek ruchy rotacyjne

4. Stabilizacja tak jak poprzednio ma umożliwić przenoszenie ruchu poza staw ćwiczony

5. Odciążenie za pomocą podwieszek ma być pełne, wygodne i bezpieczne( min.2 dla kończyn ,5 dla tułowia)

6. Punkt zaczepienia linek z podwieszkami powinien znajdować się w osi stawu w którym zachodzi ruch

7. W zależności od potrzeby możemy stosować powieszenia pozaosiowe( punkt zaczepiony przesunięty w kierunku ruchu, ustawienie tego ruchu dla -2, zaś kierunku przeciwnym do ruchu utrudnienie go dla +2 )

8. Ruch należy prowadzić w pełnym zakresie przy każdym powtórzeniu

9. Liczba powtórzeń wynosi od 3 do 5 min dla każdego stawu

ĆWICZENIA CZYNNE W OCIĄŻENIU Z OPOREM

CEL:

• Wzrost siły mięśniowej

WSAKAZANIA:

• Siła mięśniowa oceniona na 2+

PRZECIWSKAZANIA:

• Takie same jak w ćwiczeniach jak w odciążeniu i ogólne

METODYKA:

1. Taka sama jak w ćwiczeniach czynnych w odciążeniu ,ale dodtakowo montowane jest obciążenie

2. Zasada mocowania sytemu bloczkowo-ciężarkowego:

- BLOCZEK KIERUNKOWY- bloczek połączony za pomocą linki i mankietu z kończyną pacjenta. Mocowany jest w płaszcyżnie ruchu ,linka łącząca mankiet z bloczkiem powinna przebiegać równolegle do podłoża ,pod kątem prostym do osi długiej kończyny znajdującej się w połowie zakresu ruchu

- BLOCZEK DODATKOWY- bloczek na którym zawieszona jest linka z ciężarkiem .Montowany jest na sufitowej kracie UGULa w odległości bezpiecznej od pacjenta. Ciężarek powinien dotykać podłoża w pozycji wyjściowej ćwiczenia

3. Obciążenie mniejsze niż ciężar ćwiczonej kończyny

---