Tech?ika socjometrycz?a
(Jacob L. Moreno)
Technika socjometryczna  polega na dokonywaniu przez osoby badane wyborów
pozytywnych i (lub) negatywnych (odrzuceń) spośród członków określonej grupy ze względu
na podane przez badacza kryterium, przy czym liczba osób, które należy wybrać (odrzucić)
może być ograniczona przez badacza lub nie.
Przykładowe pytania to:
1) Z kim chciałbyś pracować (bawić się, siedzieć w jednej ławce)?
2) Wymień swoich trzech najlepszych przyjaciół.
3) Których dwóch członków tej grupy (np. grupy wiekowej, klasy, szkoły) lubisz
najbardziej (lubisz najmniej)?
4) Wybierz sobie partnera, z którym mógłbyś rozwiązać podany problem.
5) Jacy są trzej najlepsi (najgorsi) uczniowie w twojej klasie?
6) Kto powinien pokierować grupą przy rozwiązywaniu tego zadania?
7) Kogo wybrałbyś, aby reprezentował ciebie w & ?
8) Które cztery osoby cieszą się największym prestiżem w twojej klasie (szkole,
zespole, itd.)
Warunki dobrego testu socjometrycznego:
a) jasno zdefiniowana grupa (wybory dokonywane są jedynie z członków określonej
grupy)
b) brak ograniczania liczby osób, które można wybrać lub odrzucić
c) jasno zdefiniowane kryterium wyborów pozytywnych lub odrzuceń
d) wyniki badań powinny być wykorzystywane do zmian w grupie, lecz tylko zgodnie
z preferencjami badanych
e) anonimowość i dyskrecja
f) jasne i jednoznaczne sformułowanie pytań
Odmiany techniki socjometrycznej:
a) KLASYCZNE MORENO
b) SAMOOCENA SOCJOMETRYCZNA (J. L. Moreno) pytanie każdego członka grupy o to,
kto go wybrał (lub odrzucił) np. Kto ciebie najbardziej lubi?
c) TECHNIKA ZGADNIJ KTO? (H. Hartshorn, M. A. May, F. K. Shuttleworth) podanie
badanym opisu pewnej osoby z poleceniem, aby badani wskazali, kto w danej grupie
spełnia te kryteria (np. To jest ktoś, kto zawsze jest uśmiechnięty, zadowolony,
nigdy nie narzeka)
d) uporządkowanie wszystkich członków danej grupy (z wyjątkiem siebie) pod względem
danego kryterium (tzw. SZEREGOWANIE RANGOWE)
e) PORÓWNYWANIE PARAMI (H. L. Koch badała popularność dzieci w grupie
przedszkolnej) pod względem podanego kryterium i wybór osoby z pary, która
w większym stopniu spełnia to kryterium
Zalety techniki socjometrycznej:
a) szeroki zakres zastosowania (małe - duże grupy, różny wiek badanych)
b) krótki czas badania
c) badania indywidualne, grupowe
d) duża liczba informacji (struktura grupy, hierarchia, wyodrębnienie osób
atrakcyjnych, odrzucanych)
Zastosowanie techniki socjometrycznej:
a) identyfikacja osób wymagających specjalnej uwagi
b) identyfikacja i selekcjonowanie osób spełniających określone role w grupie (np.
przywódcy)
c) klasyfikowanie osób w różne kategorie (gwiazdy socjometryczne, osoby izolowane)
d) badanie struktury wewnętrznej grup (ilość podgrup i ich powiązania)
e) badanie zmian struktury grupy w czasie
Przygotowanie badania socjometrycznego:
1) wybór rodzaju sytuacji stanowiącej kryterium wyboru
2) określenie liczby sytuacji (kryteriów), ze względu na które osoby badane będą
dokonywały wyborów (liczba postawionych pytań)
3) ustalenie rodzaju wyboru wymaganego od badanych (pozytywny, negatywny 
odrzucenie)
4) uzasadnienie dokonanych wyborów  motywacja dokonywanych wyborów
Kryterium socjometryczne określona specyficzna sytuacja, założona przez
eksperymentatora lub rzeczywista, będąca podstawą do dokonania wyboru osoby (lub osób)
z danej grupy społecznej odpowiadającej wymogom podanym w instrukcji
Założenie, jakie muszą być spełnione przy dokonywaniu wyborów to:
a) sytuacja stanowiąca kryterium musi być sytuacją, w której mogą uczestniczyć
wszyscy reprezentanci grupy
b) zadaniem każdej osoby jest dokonanie wyboru spośród wszystkich elementów grupy
(a nie tylko spośród jej części)
WZÓR
Instrukcja
Nazwisko i imię:& & & & & & & & & & & & & &
[A] Podaj nazwiska osób, z którymi najbardziej chciałbyś siedzieć w jednej ławce:
1) & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & .
2) & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & .
3) & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & .
4) & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & .
[B] Podaj nazwiska osób, z którymi najbardziej chciałbyś wyjechać na wakacje:
1) & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & .
2) & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & .
3) & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & .
4) & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & .