Kształtowanie się struktury kosztu i kapitału w
przedsiębiorstwie
oð W procesach decyzyjnych niezbÄ™dna
jest znajomość struktury kosztów
uwzględniająca ich podział na stałe i
zmienne. Pozwala ona ustalić próg
rentowności przedsiębiorstwa oraz
określić stopień dz
wigni operacyjnej.
Analiza progu rentowości
oð Próg rentownoÅ›ci może zostać okreÅ›lony
ilościowo lub wartościowo. W tej analizie
stosuje się szereg założeń
upraszczających, o których należy
pamiętać podczas interpretowania
uzyskanych wyników
Analiza progu rentowności
oð W analizie progu rentownoÅ›ci
podstawowÄ… rolÄ™ odgrywa badanie
relacji między przychodami ze
sprzedaży, kosztami i zyskiem w krótkim
okresie.
Analiza progu rentowności
Założenia te są następujące:
oð - wielkość produkcji w analizowanym okresie
jest równa wielkości sprzedaży,
oð - produkcja ma charakter jednoasortymentowy,
w wypadku produkcji wieloasortymentowej jej
struktura nie ulega zmianie,
oð - koszty ogółem i przychody ze sprzedaży
ogółem są liniowymi funkcjami produkcji,
Analiza progu rentowności
oð - koszty dajÄ… siÄ™ dokÅ‚adnie podzielić na staÅ‚e i
zmienne,
oð - caÅ‚kowite koszty zmienne rosnÄ…
proporcjonalnie do wzrostu produkcji, ponieważ
jednostkowe koszty zmienne są stałe,
oð - jednostkowe ceny poszczególnych wyrobów
nie reagują na skalę sprzedaży i w badanym
okresie pozostajÄ… na tym samym poziomie
Próg rentowności - BEP (Break -
Even - Point)
oðZnajduje siÄ™ w punkcie, w
którym wartość przychodów ze
sprzedaży jest równa
poziomowi kosztów
całkowitych. Zysk operacyjny
(EBIT) = 0
Próg rentowności - BEP (Break -
Even - Point)
Można to przedstawić przy pomocy
następującego równania:
Przychody ze sprzedaży ogółem = koszty
zmienne ogółem + koszty stałe ogółem
Zapiszemy to równanie: S = Kc
S = Ks + Kz
Ilościowy próg rentowności - BEP
(Break - Even - Point)
Dla produkcji jednoasortymentowej ilościowy próg
wyznaczamy:
·ð
(x * c) = (x * z) + Ks
(x * c)  (x *z) = Ks
x * (c-z) = Ks
Ks Ks
xil = --------- = --------
c  z mb
Ilościowy próg rentowności -
BEP (Break - Even - Point)
oðIloÅ›ciowy próg rentownoÅ›ci to liczba
produktów, które sprzedając
przedsiębiorstwo nie ponosi straty,
nie generuje też zysków. Zysk
operacyjny EBIT = 0.
WARTOŚCIOWY PRÓG
RENTOWNOÅšCI
Dla produkcji jednoasortymentowej wartościowy próg
rentowności obliczymy:
xw = xil * c
Ks Ks
xw = -------- = -----------
1  z W
-----
c
WARTOŚCIOWY PRÓG
RENTOWNOÅšCI
oð WartoÅ›ciowy próg rentownoÅ›ci to punkt,
w którym wartość przychodów ze
sprzedaży pokrywa całkowite koszty
operacyjne przedsiębiorstwa.
Próg rentowności - BEP (Break -
Even - Point)
Wprowadzone zostały następujące
oznaczenia:
oð Kc - caÅ‚kowite koszty produkcji (Ks + Kz),
oð Ks - caÅ‚kowite staÅ‚e koszty produkcji,
oð Kz - caÅ‚kowite zmienne koszty produkcji (x * z),
oð z - jednostkowe koszty zmienne,
oð S - wartość sprzedaży (przychody ogółem) =
(x * c),
Próg rentowności - BEP (Break -
Even - Point)
oð c - jednostkowa cena sprzedaży,
oð x - liczba sprzedanych wyrobów,
oð EBIT - zysk operacyjny (EBIT = S  Ks  Kz),
oð xil - próg rentownoÅ›ci w ujÄ™ciu iloÅ›ciowym,
oð xw - próg rentownoÅ›ci w ujÄ™ciu wartoÅ›ciowym,
oð Mb - caÅ‚kowita marża brutto (S  Kz),
oð mb - jednostkowa marża brutto (c-z),
oð W - współczynnik marży brutto.
Przykład
Jednostkowe koszty zmienne
wytwarzanego w przedsiębiorstwie
wyrobu wynoszą (z) = 20 zł, koszty
stałe (Ks) = 60.000 zł, a cena
sprzedaży jednego wyrobu (c) =
30 zł.
1. Ustal ilościowy i wartościowy próg
rentowności.
Przykład
1. RozwiÄ…zanie:
Xil = 60 000 zł/ (30 zł  20 zł) = 6 000 szt.
Xw = 6000 szt * 30 zł = 180 000 zł
oð SprzedajÄ…c 6 000 szt wyrobów,
uzyskując 180 000 zł przychodów
przedsiębiorstwo nie ponosi straty, nie
generuje też zysków.
Zysk operacyjny EBIT = 0.
Przykład
2. Ustal, jak duża powinna być
skala produkcji, aby
otrzymać zysk operacyjny
(EBIT) w wysokości
30.000 zł.
Przykład
2. RozwiÄ…zanie:
Ze wzoru na EBIT = S  Ks  Kz = (x * c) -
Ks  (x * z); możemy ustalić liczbę
sprzedanych produktów, która generuje
zysk w wysokości 30.000 zł.
x = (EBIT + Ks) / (c  z)
x = (30.000 zł + 60.000 zł) / (30 zł  20 zł)
x = 90.000 zł / 10 zł = 9 000 szt.
2. RozwiÄ…zanie
oðDla osiÄ…gniÄ™cia zysku operacyjnego
w wysokości 30.000 zł niezbędna
jest sprzedaż 9.000 sztuk wyrobów
o wartości:
9 000 szt. * 30 zł = 270 000 zł.
Wnioski: 1
oðChcÄ…c zrealizować odpowiednie
zyski - przedsiębiorstwo musi
sprzedać produkty przewyższające
liczbą i wartością próg rentowności.
Przykład
3. Ustal, jak ukształtuje się zysk
operacyjny, gdy nastÄ…pi 10%
redukcja kosztów zmiennych i
obniżka kosztów stałych o 10.000zł,
a wielkość sprzedaży pozostanie na
dotychczasowym poziomie?
3. RozwiÄ…zanie
oðEBIT = (x* c)  (x* z) - Ks
oðEBIT = (6.000 szt. * 30 zÅ‚ ) -
·ð
(6.000szt. * 20 zł * 0,9) - (60.000 zł
- 10.000 zł)
oðEBIT = 180.000 zÅ‚ - 108.000 zÅ‚ -
50.000 zł = 22 000 zł
oðEBIT = 22.000 zÅ‚
3. RozwiÄ…zanie
oð Obniżka kosztów spowoduje, że
sprzedając 6000 szt. wyrobów
przedsiębiorstwo generuje obecnie zysk
operacyjny w wysokości 22 000 zł.
Wnioski: 2
oð Obniżka kosztów powoduje obniżenie
progu rentowności. Przedsiębiorstwo
sprzedając mniejszą ilość (niższą
wartość) produktów osiąga próg
rentowności
Przykład
4. Ustal, jaka powinna być cena
sprzedaży, aby, zachowując
pozostałe pierwotne założenia,
osiągnąć zysk operacyjny w
wysokości 12.000 zł:
RozwiÄ…zanie
oð EBIT = (x * c)  (x * z) - Ks
oð c = (EBIT + Kz + Ks)/ x
oð (12 000 zÅ‚ + 6000 szt * 20 zÅ‚ + 60 000 zÅ‚)
/ 6 000 szt. = 192 000 zł / 6 000 szt. =
32 zł
oð Wzrost zysku operacyjnego o 12.000 zÅ‚
zapewni cena wynosząca 32 zł.
Wnioski: 3
oð Wzrost ceny powoduje obniżenie siÄ™
progu rentowności. Przedsiębiorstwo
sprzedajÄ…c dotychczasowÄ… liczbÄ™
produktów będącą progiem rentowności
generuje obecnie zysk operacyjny.
Przykład
oð5. Ustal, jaka powinna być
dodatkowa sprzedaż, aby
pokryła ona dodatkowe
koszty stałe w wysokości
5.000 zł.
RozwiÄ…zanie
oð Ustalamy nowy iloÅ›ciowy i wartoÅ›ciowy
próg rentowności gdyż nastąpił wzrost
kosztów stałych.
xil = 65 000 zł / (30 zł  20 zł) = 6 500 szt.
Dðx = 6 500 szt  6 000 szt = 500 szt
DðS = 500 szt * 30 zÅ‚ = 15 000 zÅ‚.
RozwiÄ…zanie
oðW celu pokrycia dodatkowych
kosztów stałych w wysokości
5000 zł należy dodatkowo
sprzedać 500 szt. produktów o
wartości 15 000 zł.
Wnioski: 4
oðWzrost kosztów przedsiÄ™biorstwa
powoduje wzrost progu
rentowności. Przedsiębiorstwo musi
zrealizować dodatkową sprzedać
aby zysk operacyjne EBIT = 0