Coprinus (czernidłak)


www.grzyby.pl| Menu główne | Klucz do oznaczania grzybów >Agaricales
| Grzybowy kalendarz pór roku | Grzyby jadalne warte polecenia | Słowniczek pojęć |

Coprinus (Pers.) S.F. Gray - czernidłak

Budowa owocnika
  Owocniki przeważnie krótkotrwałe. Kapelusz średnicy od kilku mm do 8 cm. Owalny lub walcowaty, u dojrzałych owocników bywa rozpostarty i promieniście pęka. Barwy białej, białawej, szarej, brązowej. Bruzdowany. Cienkomięsisty do błoniastego. U większości gatunków blaszki wąskie, wąsko przyrośnięte do wolnych. Barwy początkowo białej, następnie u większości gatunków fioletoworóżowej, wkrótce potem brązowoczarnej lub czarnej. Gdy dojrzeją przeważnie rozpływają się w czarną maź w procesie autolizy, rozkład postępuje od brzegów kapelusza ku środkowi. Dotyczy to większości gatunków ale z wyjątkami jak: C. disseminatus, C. hemerobius, C. plicatilis, C. lagopus. Trzon długi i smukły. Zwykle bardzo kruchy. Pusty w środku. Czasami pozostaje na nim pierścień utworzony z resztek osłony. Miąższ cienki i bardzo kruchy. Wysyp zarodników czarny lub czarnobrązowy. Zarodniki u większości gatunków gładkie, rzadziej szorstkie, z wyraźną porą rostkową.

Występowanie
  W Europie występuje ponad 100 (80,90) gatunków. Saprofity. Rosną pojedynczo lub w skupieniach na żyznej, nawiezionej ziemi, dużo gatunków wyrasta bezpośrednio na nawozie, niewiele na rozkładającym się drewnie lub na węglu drzewnym. Owocniki rozwijają się szybko i są krótkotrwałe.

Wartość
  Młode owocniki niektórych gatunków są jadalne. Choć i wtedy spożyte z alkoholem wywołują zatrucie.


Klucz do rodzaju Coprinus (czernidłak)
Klucz oparty o podział zaprezentowany w
Michael, Hennig, Kreisel, 1979-84, Handbuch fur Pilzfreunde.

gatunekcechy charakterystyczneśr.kap. [mm]siedlisko, podłożewystępowanie
1. Owocnik bez osłony. Kapelusz nagi lub drobno oprószony.
1.1. Kapelusz nagi. Pofałdowany i rowkowany. Sekcja Hemerobii.
miser (Karst.) Karst.Kapelusz cielistobrązowy z rudym środkiem.1-3na nawozie krowim, końskim, na pastwiskach, drogach, w miejscu składowania obornika7-8
hemerobius Fr. sensu LgeKapelusz ochrowożółtawy.10- 15na drogach leśnych, łąkach, pastwiskachdość rzadki5-9
plicatilis (Kurt.: Fr.) Fr. (ozdobny)  Kapelusz żółtobrązowy z czerwono-brązowawym garbkiem. Szczyt trzonu rozszerzony tworzy krążek do którego są przyrośnięte blaszki.20 - 40na ziemi; na terenach trawiastych, w lasach liściastychczęsty,w grupach5-8(11)
1.2. Kapelusz delikatnie omszony lub oszroniony. Przyczyną tego są umieszczone w skórce kapelusza cystydy, których obecność jest szczególnie wyraźna u młodych owocników. Sekcja Setulosi
1.2.1. Wyrastają na nawozie. Owocniki bardzo krótkotrwałe.
emphemerus (Bull.: Fr.) Fr.Kapelusz cynamonowobrązowy.10-20wna oborniku krowim i końskim, na nawiezionych polach, w hodowlach pieczarekpospolity1-12
congregatus Bull.: Fr.Kapelusz ochrowobrązowawy, następnie szary z cielisto zabarwionym bladym wierzchołkiem.-30wna nawoziew wiązkach
1.2.2. Wyrasta na węglu drzewnym. Powoli się rozkłada. Zarodniki po 3 w worku.
angulatus Peck