Coprinus (czernidłak)



www.grzyby.pl| Skorowidz/INDEX (polski) (ENG) | "Na grzyby!"/HOME | Klucz/KEY | Agaricales 
| SÅ‚ownik |

Coprinus (Pers.) S.F. Gray - czernidÅ‚ak

Budowa owocnika  Owocniki przeważnie krótkotrwaÅ‚e. Kapelusz Å›rednicy od kilku mm do 8 cm. Owalny lub walcowaty, u dojrzaÅ‚ych owocników bywa rozpostarty i promieniÅ›cie pÄ™ka. Barwy biaÅ‚ej, biaÅ‚awej, szarej, brÄ…zowej. Bruzdowany. CienkomiÄ™sisty do bÅ‚oniastego. U wiÄ™kszoÅ›ci gatunków blaszki wÄ…skie, wÄ…sko przyroÅ›niÄ™te do wolnych. Barwy poczÄ…tkowo biaÅ‚ej, nastÄ™pnie u wiÄ™kszoÅ›ci gatunków fioletoworóżowej, wkrótce potem brÄ…zowoczarnej lub czarnej. Po dojrzeniu przeważnie rozpÅ‚ywajÄ… siÄ™ w czarnÄ… maź w procesie autolizy, rozkÅ‚ad postÄ™puje od brzegów kapelusza ku Å›rodkowi. Dotyczy to wiÄ™kszoÅ›ci gatunków ale z wyjÄ…tkami jak: C. disseminatus, C. hemerobius, C. plicatilis, C. lagopus. Trzon dÅ‚ugi i smukÅ‚y. Zwykle bardzo kruchy. Pusty w Å›rodku. Czasami pozostaje na nim pierÅ›cieÅ„ utworzony z resztek osÅ‚ony. Miąższ cienki i bardzo kruchy. Wysyp zarodników czarny lub czarnobrÄ…zowy. Zarodniki u wiÄ™kszoÅ›ci gatunków gÅ‚adkie, rzadziej szorstkie, z wyraźnÄ… porÄ… rostkowÄ….
WystÄ™powanie(HABITAT)  W Europie wystÄ™puje ponad 100 (80,90) gatunków. Saprofity. RosnÄ… pojedynczo lub w skupieniach na żyznej, nawiezionej ziemi, dużo gatunków wyrasta bezpoÅ›rednio na nawozie, niewiele na rozkÅ‚adajÄ…cym siÄ™ drewnie lub na wÄ™glu drzewnym. Owocniki rozwijajÄ… siÄ™ szybko i sÄ… krótkotrwaÅ‚e.
Wartość  MÅ‚ode owocniki niektórych gatunków sÄ… jadalne. Choć i wtedy spożyte z alkoholem wywoÅ‚ujÄ… zatrucie.


Klucz do rodzaju Coprinus (czernidłak)
Klucz oparty o podział zaprezentowany w
Michael, Hennig, Kreisel, 1979-84, Handbuch fur Pilzfreunde.
gatunekcechy charakterystyczneÅ›r.kap. [mm]siedlisko, podÅ‚ożewystÄ™powanie1. Owocnik bez osÅ‚ony. Kapelusz nagi lub drobno oprószony.1.1. Kapelusz nagi. PofaÅ‚dowany i rowkowany. Sekcja Hemerobii.miser (Karst.) Karst.Kapelusz cielistobrÄ…zowy z rudym Å›rodkiem. [page in: Kees Uljé Coprinus site] 1-3na nawozie krowim, koÅ„skim, na pastwiskach, drogach, w miejscu skÅ‚adowania obornika7-8
hemerobius Fr. sensu LgeKapelusz ochrowożółtawy.10- 15na drogach leśnych, łąkach, pastwiskachdość rzadki5-9
plicatilis (ozdobny) (Kurt.: Fr.) Fr.  Kapelusz żółtobrÄ…zowy z czerwono-brÄ…zowawym garbkiem. Szczyt trzonu rozszerzony tworzy krążek do którego sÄ… przyroÅ›niÄ™te blaszki.20 - 40na ziemi; na terenach trawiastych, w lasach liÅ›ciastychczÄ™sty,w grupach5-8(11)
1.2. Kapelusz delikatnie omszony lub oszroniony. Przyczyną tego są umieszczone w skórce kapelusza cystydy, których obecność jest szczególnie wyraźna u młodych owocników. Sekcja Setulosi1.2.1. Wyrastają na nawozie. Owocniki bardzo krótkotrwałe.emphemerus (Bull.: Fr.) Fr.Kapelusz cynamonowobrązowy.10-20wna oborniku krowim i końskim, na nawiezionych polach, w hodowlach pieczarekpospolity1-12
congregatus Bull.: Fr.Kapelusz ochrowobrÄ…zowawy, nastÄ™pnie szary z cielisto zabarwionym bladym wierzchoÅ‚kiem. [page in: Kees Uljé Coprinus site] -30wna nawoziew wiÄ…zkach
1.2.2. Wyrasta na węglu drzewnym. Powoli się rozkłada. Zarodniki po 3 w worku.angulatus Peck