Zawsze wierni nr 1/2003 (50)

Hugon Hajducki

Świątynia jerozolimska a czasy
ostateczne

Kiedy w 1997 roku przy pomocy protestanckich ranczerów udało

się wyhodować w Izraelu pierwszą czerwoną jałówkę, analitycy

polityki bliskowschodniej potraktowali informacje serwisów

prasowych z przymrużeniem oka, jako niegroźny dowcip

ortodoksyjnych Żydów. Jedynie przerażony Dawid Land,

publikujący w lewicowym dzienniku izraelskim „Ha’aretz”

oznajmiał światu, że to zapowiedź apokaliptycznego konfliktu,

który może „pogrążyć cały region w ogniu”, oraz że jałówka to

„bomba na czterech nogach”!

Amerykański profesor Uniwersytetu Bostońskiego Ryszard Landes,

dyrektor Centrum Studiów Millenijnych przyznał, że cechą amerykańskich

elit politycznych jest pogarda, jaką darzą sprawy religijne, które – według

nich – służą jedynie płytkiej instrumentalizacji, jednak zdaniem profesora

są one największym podskórnym czynnikiem nowoczesnej historii.

Zdaniem Landesa elity bagatelizują wpływ czynnika religijnego w

nieustającym konflikcie bliskowschodnim, odczytując go jako zderzenie

2010-02-28

[Zawsze wierni] Świątynia jerozolimska a…

piusx.org.pl/zawsze_wierni/artykul/576

1/31

posługującego się hasłami religijnymi islamskiego fundamentalizmu, z

broniącym swojego stanu posiadania świeckim państwem izraelskim. „W

istocie mało rozumieją!” – twierdzi profesor z Bostonu

1

. W Europie

również dominuje powyższe przekonanie, sprowadzające konflikt do

racjonalnie interpretowanej rywalizacji o ropę, do geopolityki czy walki

Ameryki ze światowym terroryzmem. Politycy powołujący się jednym

tchem na tezy Samuela Huntingtona zapominają, że zdaniem

amerykańskiego analityka przyszłe konflikty cywilizacyjne będą

powodowane poruszającymi masy zasadami religijnymi.

Historia poza czasem

Wyobrażenia historyczne religijnych Żydów różnią się diametralnie od

europejskich. Dla Żydów czas to odtwarzanie Bożego planu wybraństwa

względem „wybranych dzieci Jahwe”; natomiast historia jest „świętym

opowiadaniem”, jest haggadą, pouczającą Izraelitów, a zarazem

umacniającą spoistość wspólnoty. Żydowskie poczucie czasu jest całkowicie

ahistoryczne, negujące prawidła chronologii – wydarzenia splatają się,

wzajemnie przenikają w planach przebywającego poza czasem Boga. Z tego

powodu inskrypcje starożytnych faraonów mogą być przeczuciem XX-

wiecznego holocaustu, żydowska haggada dotycząca Judyty jest

zapowiedzią współczesnych prześladowań, Antioch IV Epifanes lub Haman

(Es 9, 5) wcześniejszym wcieleniem Zła uosobionego ostatecznie w Hitlerze,

a zburzenie Świątyni jerozolimskiej odbiciem politycznego upadku

2010-02-28

[Zawsze wierni] Świątynia jerozolimska a…

piusx.org.pl/zawsze_wierni/artykul/576

2/31

zmuszonych do życia w rozproszeniu Żydów

2

.

Wszystkie

wydarzenia

związane z historią

Hebrajczyków

uzyskują w ten

sposób specjalny

wymiar religijny,

związany z

wyższym statusem ontologicznym „narodu wybranego”, a historia stanowi

– od ucieczki z Egiptu, poprzez niewolę babilońską i zniszczenie Drugiej

Świątyni – drogę wiodącą do „pieców utrapienia” II wojny światowej (Syr

2, 5), aby dzięki ostatecznemu tryumfowi politycznemu Izraela odzyskać

łaskę Jahwe i otrzymać upragnionego Mesjasza. Emil Fackenheim

skonstatował: „Wygląda to tak, jakby sam szatan przez cztery tysiące lat

knuł intrygi przeciw przymierzu Boga z Izraelem”

3

. Kulminacyjnym

momentem prześladowań był Holocaust, w czasie którego na mocy

„eschatologicznej decyzji” niemalże dokonał się „sakralny mord” na

„dzieciach wybranych przez Boga”. Edward Piotr Koch twierdzi, że

Holocaust był ostatecznym wypełnieniem się mitu o wiecznym

prześladowaniu i znakiem odkupienia oraz wypełnienia Bożych obietnic

2010-02-28

[Zawsze wierni] Świątynia jerozolimska a…

piusx.org.pl/zawsze_wierni/artykul/576

3/31

danych Izraelowi

4

. Zdanie niemieckiego publicysty potwierdza fragment

nauki wygłoszonej z okazji święta Rosch Haschana w Hamburgu (20/21 IX

1990 r.):

Dla nas, Żydów, i to nie tylko Żydów w Europie, Holocaust jest
punktem centralnym egzystencji (...) Wielu Żydów po
Holocauście żyło w izolacji. Jednak taka postawa jest nie do
przyjęcia, ponieważ jest ona na wskroś nieżydowska.
Odosobnienie byłoby fałszowaniem żydostwa. Nasza nowina jest
nie tylko nowiną dla Izraela, ale nauką dla wszystkich narodów,
które chcą nawrócić się do Boga. Inną pokusą po Holocauście jest
próba asymilacji z nieżydowskim otoczeniem. Zarówno pierwsza,
jak i druga postawa jest odpowiedzią nieżydowską, bowiem
ucieczka od Żydostwa oznaczałaby samounicestwienie (...) Bóg
ciągle dopuszcza do męczeństwa, ale w końcu naród zostanie
uratowany. Jest to na dzisiaj dobra nowina: zatem żadnych
układów z niszczycielami, nawet pod przysięgą pokoju

5

.

Holocaust jako punkt kulminacyjny historii odwraca dotychczasowy układ,

jest wejściem w nowy porządek wszechświata, który prowadzi do

żydowskiego the end of history, czego zapowiedzią jest święta liczba 6

milionów ofiar z II wojny światowej. W koncepcjach teologicznych „religii

Holocaustu” liczba 6 – sefira tifereth kabalistów oznacza osiągnięcie

doskonałości, piękna, chwały, wspaniałości materialnej i duchowej, które

jest nowym stworzeniem wszechświata. Otwiera nowy rozdział w „świętej

2010-02-28

[Zawsze wierni] Świątynia jerozolimska a…

piusx.org.pl/zawsze_wierni/artykul/576

4/31

historii Żydów”, uruchamiając cały zespół przekonań eschatologicznych

judaizmu. Droga Żydów przed Holocaustem wiodła od wybrania do

prześladowań, których symbolem było zburzenie Drugiej Świątyni, a

kulminacyjnym momentem Holocaust w czasie II wojny światowej. Wraz z

zakończeniem II wojny światowej – zdaniem holocaustystów – Żydzi

otrzymali państwo w Palestynie, świadczące o przyjęciu przez Jahwe ofiary

złożonej z 6 milionów, teraz przyszedł czas na odbudowę Świątyni

jerozolimskiej i wskrzeszenie kultu ofiarnego, dzięki któremu Izrael

wkroczy w okres eschatologiczny swojej historii, w czym sprawdzą się do

końca Boże obietnice. „Oto dałem cię na światłość narodów, abyś był

zbawieniem moim aż do krańców ziemi” (Iz 49, 7); „Przeto oddzielę mu

bardzo wielu i łupy moczarów dzielić będzie, ponieważ wydał na śmierć

duszę swoją i ze złoczyńcami został policzony” (Iz 53, 12). Cytaty te

zaczerpnięte z proroctw Izajasza, które niewątpliwie dotyczą Jezusa

Chrystusa, część Żydów odnosi do siebie jako zbiorowego mesjasza.

Wstęp do czasów ostatecznych

Przytłaczającą

większość

wydarzeń

politycznych,

rozgrywających się

na Bliskim

2010-02-28

[Zawsze wierni] Świątynia jerozolimska a…

piusx.org.pl/zawsze_wierni/artykul/576

5/31

Wschodzie, można

interpretować w

kontekście

żydowskiej świętej

historii. Po zakończeniu arabsko-izraelskiej wojny z 1967 roku, za

propagandą syjonistyczną powszechnie nazywanej „sześciodniową”, Karol

Barth stwierdził: „Wydarzenia w Palestynie w roku 1948 są

powtórzeniem tego, co Biblia mówi o wejściu Izraela do Ziemi Obiecanej.

Nawet w gazetach możemy dziś przeczytać o tym, jak Bóg dotrzymuje

swoich obietnic i pomaga swojemu ludowi”

6

. Autor mesjanistyczno-

judaistycznej broszury Ernest Schrupp stwierdza wprost: „Powrót Izraela

do swojej ziemi traktujemy jako wstęp do czasów ostatecznych i dowód na

trwałość Bożego wybrania”

7

. Odbudowa niepodległego państwa

żydowskiego nie tylko była zwieńczeniem wieloletnich zabiegów syjonistów,

ale odczytywana była jako odzyskanie Bożej przychylności związanej z

wybraństwem Żydów. „I będzie dnia owego: przyłoży Pan po wtóre rękę

swą, aby posiąść ostatek ludu swego, który pozostawiony będzie od

Asyryjczyków i od Egiptu, i od Petros, i od Etiopii i od Elami, i od

Sennaar, i od Emat, i od wysp morskich. I podniesie chorągiew między

narodami, i zgromadzi wygnańców Izraela i rozproszonych Judy zbierze

z czterech stron ziemi. I zniesiona będzie zawiść Efraima, a nieprzyjaciele

Judy zginą” (Iz 11, 11-13)

8

. Można mówić o specyficznym związku

2010-02-28

[Zawsze wierni] Świątynia jerozolimska a…

piusx.org.pl/zawsze_wierni/artykul/576

6/31

pomiędzy żydowską religią a ziemią, o „geomistycznym związku” (Tovia

Ben-Chorin) opartym na kulcie historii, ziemi i języka, która kształtuje

dzisiejszych Izraelczyków. „Wierność wyrośnie z ziemi, a sprawiedliwość

wyjrzy z niebios” – mówi prorok Izajasz

9

. Powrót do „ziemi obiecanej” jest

ważnym elementem wkroczenia przez Żydów na eschatologiczne ścieżki

Jahwe. W 1840 roku rabin Alkalay Semlin tłumaczył zawarte w Księdze

Zachariasza (Zach 1, 3) słowo teschuwa, czyli ’nawrócenie’, jako „zbiorowy

powrót”, który „oznacza zgromadzenie się Izraela w ziemi naszych

przodków, by tam poznać Bożą wolę i wziąć na siebie jarzmo niebiańskie.

Powrót ten zapowiedziany został przez naszych proroków, mimo iż nie

byliśmy tego godni”

10

. Przekucie myśli Boga, z którego woli dochodzi do

powstania żydowskiego państwa w Palestynie, powoduje nadanie Izraelowi

odrębnego, wyższego statusu od innych państw na świecie. Izrael nie jest

zwykłym państwem, jest „skałą Izraela” (Powt 32, 18), jest

„superpaństwem”, państwem sakralnym, które zdaniem samych Żydów

jako jedyne na świecie posiada w swojej nazwie imię Boga – „El” (Israel),

co uprawnia do nierespektowania jakichkolwiek praw: czy to praw

człowieka, czy praw międzynarodowych, ograniczając swoją politykę do

bezwzględnego respektowania Bożych nakazów danych „narodowi

wybranemu”, zachowania własnej ziemi i rozszerzenia swojego stanu

posiadania. W ten sposób nakazy religijne tzw. mesjanizmu praktycznego

(Juliusz Weil) przychodzą w sukurs politycznemu syjonizmowi.

2010-02-28

[Zawsze wierni] Świątynia jerozolimska a…

piusx.org.pl/zawsze_wierni/artykul/576

7/31

Wraz z utworzeniem państwa izraelskiego zakończył się historyczny okres

żydowskiej diaspory, ponieważ Żydzi uzyskali cel polityczny swoich dążeń.

Powrót „narodu wybranego” do Erec Israel, po osiągnięciu punktu

kulminacyjnego w „świętej historii”, ma dużo większe znaczenie niż

dotychczasowe historyczno-mityczne tryumfy Żydów, np. powrót z niewoli

egipskiej lub babilońskiej. Holocaust i utworzenie państwa Izrael jest

powrotem Żydów z „Rzymu”, powrotem z współistnienia pomiędzy

narodami zespolonymi uniwersalistycznymi dążeniami, do stanu

wybraństwa opartego na zsakralizowanym partykularyzmie. Holocaustyści

i mesjaniści żydowscy są pewni, że „powrót z Rzymu jest ostateczny – na

wieki”, jest związany z „doskonałym mesjańskim zbawieniem”

11

.

Już w 1916 roku Marcin Buber, syjonista, filozof religii i jeden z

autorytetów Karola Wojtyły odczytywał utworzenie państwa żydowskiego w

Palestynie jako otwarcie czasów ostatecznych, w których nastąpi całkowita

judaizacja narodów na świecie, a powstałe państwo stanie się „centrum

ziemi, głównym miejscem żarliwych modlitw”

12

. Aby mogło się to

ostatecznie dokonać, Żydzi muszą wskrzesić swój kult ofiarny w

Jerozolimie. W tym celu musi w Jerozolimie powstać Trzecia Świątynia.

Mesjanizm a Świątynia

Świątynia w

Jerozolimie

2010-02-28

[Zawsze wierni] Świątynia jerozolimska a…

piusx.org.pl/zawsze_wierni/artykul/576

8/31

posiadała i

posiada nadal

olbrzymie

znaczenie dla

mesjanistycznych

poglądów

charakterystycznych dla ortodoksyjnego judaizmu, który podaje swoistej

interpretacji słowa zawarte w proroctwach Micheasza i Izajasza. Rabin

Shalom Ben-Chorin wyjaśniał miejsce Świątyni w „świętej historii Żydów”

w oparciu o tradycję talmudyczną. Odbudowa granic państwa żydowskiego

w Palestynie – „Dzień, aby były budowane płoty twoje” (Mich 11, 7) –

wiąże się równolegle z podjęciem działań mających na celu odbudowę

Świątyni jerozolimskiej, zniszczonej przez Rzymian, co jest otwarciem

czasów ostatecznych – „w ostateczne dni będzie góra domu Pańskiego

przygotowana na wierzchu gór i wyniosła nad pagórki, a popłyną do niej

ludy” (Mich 4, 1); odbudowa Świątyni wiązać się będzie z rozrostem granic

Izraela – „Rozprzestrzeń miejsce namiotu twego i skóry przybytków

twych rozciągnij, nie oszczędzaj; uczyń długie powrózki twoje, a kołki

twoje umocnij!” (Izaj 54, 2-3)

13

; błogosławieństwo spływające na Żydów

2010-02-28

[Zawsze wierni] Świątynia jerozolimska a…

piusx.org.pl/zawsze_wierni/artykul/576

9/31

przerodzi się w tryumf nad wrogami – „Wstań a młóć córko Syjońska! Bo

róg twój uczynię żelaznym, a kopyta twoje uczynię miedzianymi, i

zetrzesz narody mnogie, i pobijesz Panu łupy ich i moc ich Panu

wszystkiej ziemi” (Mich 4, 13); w takiej atmosferze nadejdzie mesjasz,

który ostatecznie wytraci wrogów – „Podniesie się ręka twoja na

przeciwników twoich, a wszyscy nieprzyjaciele wyginą” (Mich 5, 9) –

Mesjasz żydowski rozstrzygnie o zwycięstwie w krwawej bitwie jaką stoczą

Izraelici pod jego wodzą broniąc Jerozolimy, w której zasiądzie

antymesjasz – „I ramiona od niego stać będą, i zgwałcą świątynię mocy, i

odejmą ustawiczną ofiarę, a dadzą obrzydłość na spustoszenie” (Dan 11,

31); „I będzie: dnia onego uczynię Jeruzalem kamieniem ciężaru dla

wszystkich narodów; wszyscy, którzy go będą podnosić, ciężko zranieni

będą; i zbiorą się przeciw niemu wszystkie królestwa ziemi” (Zach 12,

3)

14

.

Wzniesiona na miejscu ofiary Izaaka świątynia zbudowana z rozkazu

Salomona była od samego początku centralnym miejscem ofiarnego kultu

żydowskiego. Wzrost jej znaczenia nastąpił po 621 r. przed Chr., kiedy to

została przeprowadzona przez arcykapłana Helkiasza reforma kultu w

oparciu o zapiski Księgi Powtórzonego Prawa. Reforma zakazywała

dotychczasowych ofiar „na wyżynach” sprawowanych przez Lewitów,

ograniczając składanie ofiary Jahwe wyłącznie w Świątyni jerozolimskiej.

Tradycja późniejsza motywowała przeprowadzenie reformy stwierdzeniem,

2010-02-28

[Zawsze wierni] Świątynia jerozolimska a…

piusx.org.pl/zawsze_wierni/artykul/576

10/31

że dla jedynego Boga ofiara powinna być sprawowana w jednym miejscu.

W ten sposób Jerozolima ze świątynią Salomona stała się centrum życia

religijnego Żydów, a wiara stapiając się z mesjanizmem żydowskiej

monolatrii czyniła z Jerozolimy również centrum życia politycznego.

Zburzenie Pierwszej Świątyni przez Nabuchodonozora w 586 r. przed Chr. i

rozpoczęcie odbudowy po 48 latach za zgodą króla Persji Cyrusa nie

odcisnęło dużego piętna na żydowskiej tradycji religijnej. Dopiero

wydarzenia związane z upadkiem Drugiej Świątyni spowodowały falę

mesjanizmu.

Losy Drugiej Świątyni

Skomplikowane stosunki polityczne pomiędzy Żydami a Rzymianami były

w dużym stopniu kontynuacją dawniejszego konfliktu judaizmu z

hellenizmem. Żydzi pozostali negatywnie ustosunkowani do włączenia

swojego narodu w obręb rzymskiego „królestwa narodów”, w ramach

którego posiadaliby status równy Grekom, Trakom, Syryjczykom czy

Iberom. Ernest Schrupp twierdzi, że było to niemożliwe, ponieważ „Izrael

nie był (...) narodem jednym z wielu, ale szczególnym, wybranym przez

Boga, który miał stać się błogosławieństwem dla innych narodów”

15

.

Tereny Palestyny zajęte przez Rzymian były jednymi z najbardziej

niespokojnych w olbrzymim Imperium. Wzrost znaczenia ekstremistycznie

nastawionych mesjanistycznych zelotów, doprowadził do wybuchu w 66

2010-02-28

[Zawsze wierni] Świątynia jerozolimska a…

piusx.org.pl/zawsze_wierni/artykul/576

11/31

roku powstania, które przekształciło się w trwającą kilka lat I wojnę

żydowską. Jednym z pierwszych zarządzeń buntowników było wybicie

specjalnej srebrnej monety, którą płacono podatek na Świątynię

16

.

Wstąpienie na tron Wespazjana oraz wysłanie do Palestyny Tytusa na czele

rzymskich legionów spowodowało przesilenie polityczne. Rzymianie szybko

przystąpili do oblężenia miasta, w którym wybuchły zażarte walki pomiędzy

zwalczającymi się bezlitośnie stronnictwami żydowskimi. W sierpniu roku

70 Rzymianie oblegli umocnioną Świątynię, w której zamknęli się zeloci i

kapłani. Pomimo nalegań Tytusa, aby oszczędzić świątynię Salomona

(według relacji Józefa Flawiusza), w trakcie walk doszło do pożaru, który

ostatecznie zakończył desperacką obronę. Józef opisuje ostatnie chwile

obrońców:

Żydzi stawiali opór z większą zaciekłością niż zwykle, jak gdyby
jedynym szczęściem dla nich było zginąć blisko świątyni i w jej
obronie. Lud był ustawiony w przedsionku, rada na stopniach,
kapłani w samym sanktuarium. Chociaż byli nieliczni, nie
poddawali się aż do chwili, gdy nagle część świątyni stanęła w
ogniu. Wtedy jedni rzucali się dobrowolnie na rzymskie miecze,
inni zabijali siebie wzajemnie, przebijali się lub skakali w
płomienie. Wszyscy, a zwłaszcza ci ostatni uważali, że zginąć
razem ze świątynią to nie jest klęska, ale zwycięstwo, zbawienie i
szczęście

17

.

Rzymianie w odwecie za

2010-02-28

[Zawsze wierni] Świątynia jerozolimska a…

piusx.org.pl/zawsze_wierni/artykul/576

12/31

bunt zrównali Jerozolimę z

ziemią, za wyjątkiem wież

pałacu królewskiego, które

Tytus polecił pozostawić

jako ostrzeżenie dla

przyszłych buntowników. Wypełniło się proroctwo zawarte w Ewangelii św.

Łukasza: „I polegną od ostrza miecza, i zapędzą ich w niewolę między

wszystkie narody, a Jeruzalem deptane będzie przez pogan, aż się

wypełnią czasy narodów” (Łk 21, 24).

W koncepcjach holocaustycznych zburzenie Drugiej Świątyni jest

otwarciem okresu prześladowań w „świętej historii Żydów”, nastaniem

„pierwszej fazy antysemityzmu”

18

. Jest to współczesna wersja

żydowskiego przekonania o powtarzalności wydarzeń historycznych.

Talmud babiloński zaliczał zburzenie Drugiej Świątyni do kolejno

następujących dla Żydów tragicznych wydarzeń historycznych, mających

miejsce 9 dnia miesiąca ab

19

. Zdaniem holocaustystów, zburzenie

Jerozolimy przez Rzymian spowodowało „duchowe wydziedziczenie”

Izraela, którego „miejsce zajął bezprawnie Kościół chrześcijański” – jak

pisze Ernest Schrupp

20

.

Dwie próby odbudowy

Tylko niewielka część Żydów pogodziła się z utratą świętego miejsca kultu

2010-02-28

[Zawsze wierni] Świątynia jerozolimska a…

piusx.org.pl/zawsze_wierni/artykul/576

13/31

Boga

21

. Przytłaczająca większość, która utożsamiała potęgę swojego

narodu z istnieniem Świątyni, od samego początku rozmyślała o odbudowie

Domu Bożego Jahwe. Opierając się na prawie powtarzalności wydarzeń

pierwotnie sądzono, że Świątynia zostanie odbudowana po 48 latach, tak

jak to się stało za panowania Cyrusa. Stąd liczne zapiski źródłowe

przypisujące Hadrianowi rozpoczęcie prac budowlanych lub wydanie zgody

na odbudowę Świątyni przez Żydów. Przekazy te nie mają jednak żadnego

potwierdzenia w materiale archeologicznym

22

. Niewątpliwie pierwsze

próby odbudowy Świątyni nastąpiły w czasie mesjanistycznego powstania

Szymona bar Kochba w latach 131–135. Uważanemu za Mesjasza

Szymonowi, do którego odnoszono fragment niezwykle silnie związanej z

tradycją odbudowy świątyni Księgi Liczb (Lb 24, 17) – „Wschodzi Gwiazda

z Jakuba, a z Izraela podnosi się berło”, udało się na kilka lat

zdestabilizować sytuację w Imperium

23

. Po zajęciu Jerozolimy przez

powstańców doszło prawdopodobnie do próby odbudowy Świątyni, czego

poświadczenie znajduje historia w bogatym materiale numizmatycznym. W

celu zebrania podatku świątynnego przystąpiono szybko do emisji

specjalnej srebrnej monety (z wizerunkiem Świątyni jerozolimskiej),

potrzebnej do uiszczania podatku. Ponadto źródła pisane zawierają

informację o wyborze przez Szymona arcykapłana, który miał być

opiekunem Świątyni. Również ówczesna Chronikon Paschale przekazuje

informację o zdobyciu i ponownym zburzeniu Świątyni przez Hadriana

24

.

2010-02-28

[Zawsze wierni] Świątynia jerozolimska a…

piusx.org.pl/zawsze_wierni/artykul/576

14/31

Nie ma się co dziwić, Szymon bar Kochba mógł być prawdziwym

Mesjaszem – według tradycji żydowskiej – wyłącznie w związku z restytucją

kultu religijnego. Wszystkie jednak te informacje historyczne nie dają nam

wystarczającego powodu, aby przyjąć, że powstańcy żydowscy odbudowali

wówczas Świątynię.

Kolejne próby miały rzekomo być podjęte w czasach Juliana Apostaty. Za

jego panowania, które powszechnie pojmuje się jako powrót do czystego

pogaństwa, a które było tworzeniem religijnej syntezy – synkretyzmu –

złożonego z elementów hellenistycznych, judaistycznych, a nawet

chrześcijańskich, Żydzi podjęli próbę odbudowy swojej świątyni.

Korzystając z czynnego poparcia cesarza Juliana, otrzymawszy od niego

pieniądze ze skarbu publicznego, robotników i wszelkie potrzebne

materiały, przystąpiono do budowy

25

. Według ówczesnych źródeł Julian

Apostata sam zainteresował się żydowskim kultem religijnym, co zostało

umiejętnie wykorzystane przez Żydów

26

. Sozomen opisuje wydarzenia z IV

wieku:

A kiedy odrzekli, że po zburzeniu Świątyni jerozolimskiej ani się
nie godzi, ani nie pasuje do ojczystego obyczaju, aby utraciwszy
swoją stolicę praktykować to wszystko na innym już miejscu,
wtedy cesarz dał pieniądze z sum państwowych i rozkazał im
podnieść z gruzów Świątynię; mieli sprawować kult tak, jak to
czynili przodkowie, i składać ofiary według dawnego obrzędu. (...)

2010-02-28

[Zawsze wierni] Świątynia jerozolimska a…

piusx.org.pl/zawsze_wierni/artykul/576

15/31

I zebrawszy mistrzów budownictwa zaczęli gromadzić materiały i
oczyszczać teren budowy. Z tak zaś wielką ochotą nad tym się
trudzili, że nawet ich niewiasty wynosiły w zapaskach na łonie
ziemię z gruzem, a naszyjniki i wszelkie inne niewieście ozdoby
chętnie składały na pokrycie kosztów związanych z budową.
Wszelkie inne sprawy zeszły na drugi plan wobec tego
przedsięwzięcia (...)

27

.

W czasie prac, według chrześcijańskich kronikarzy, odgruzowano i

uprzątnięto plac budowy, położono kamień węgielny i przystąpiono do

pracy. Jednak Żydom nie dane było jej zakończyć. Trzęsienie ziemi, wybuch

ognia, który według Cyryla biskupa Jerozolimy spełniał proroctwo Daniela,

powtórzone przez Chrystusa w Ewangelii św. Mateusza (Mt 24, 2), a w

końcu znaki krzyża, które pojawiły się na ubraniach robotników, a których

nie dało się usunąć, spowodowały ostateczny upadek żydowskich planów

28

.

„A Świątynia w tych warunkach nie tylko że nie została wówczas

odbudowana, ale uległa ostatecznej zagładzie” – podsumował całą sprawę

kronikarz Sokrates

29

. Od tego czasu Żydzi nie byli w stanie rozpocząć

odbudowy. Nastał czas tryumfu Kościoła i zmierzchu świetności Synagogi.

Trzecia Świątynia

Wraz z ponownym pojawieniem się na mapie politycznej państwa Izrael

(1948), które niejako wpisuje się w zeświecczoną formułę powtarzalności

wydarzeń historycznych, odżyły judaistyczne przekonania mesjanistyczne.

2010-02-28

[Zawsze wierni] Świątynia jerozolimska a…

piusx.org.pl/zawsze_wierni/artykul/576

16/31

Próba ponownej odbudowy świątyni jerozolimskiej jest faktem, którego

polityczny i religijny wymiar następująco ujął profesor Tadeusz Zieliński.

(...) nieistniejąca świątynia nadal pozostawała ośrodkiem,
dookoła którego krążyły myśli wygnanego ludu; i nie było
wątpienia, że skoro ten lud powróci do swej dawnej siedziby, to
świątynia – trzecia świątynia – powstanie na tym miejscu, gdzie
stały pierwsze dwie, i jej kult – kult ofiarny – będzie
wskrzeszony

30

.

Fryderyk May, podsumowując uparte wysiłki Żydów mające na celu

utrzymanie za wszelką cenę wpływów w Jerozolimie i wyrzucenie

muzułmanów z wzgórza świątynnego, pisze:

Ich (tzn. Żydów – przyp. H. H.) zrozumiałą tęsknotą jest, by móc
modlić się tam wysoko, na wzgórzu świątynnym. Lecz nie na tym
koniec. Wkrótce również mogłaby zostać zbudowana świątynia i
pojawiłby się Mesjasz. Z tymi faktami związana jest nadzieja na
prawdziwy i trwały pokój w przyszłym świecie, w którym wiara w
Boga i Jego Słowo będzie centralnym punktem ludzkiego
myślenia i postępowania

31

.

Przygotowania do odbudowy Świątyni w istocie trwają od dłuższego czasu.

Ortodoksyjne grupy żydowskie przygotowują szaty i naczynia świątynne.

Prowadzi się skrupulatny nabór do przyszłej kasty kapłanów. Wszystkim

tym działaniom patronuje powołany w tym celu Instytut Świątynny w

Jerozolimie. Prace te podsumowuje Werner de Boor pisząc, że świat będzie

2010-02-28

[Zawsze wierni] Świątynia jerozolimska a…

piusx.org.pl/zawsze_wierni/artykul/576

17/31

przeżywać powstanie Świątyni w Jerozolimie, „tak jak przeżywaliśmy

powstanie «państwa Izrael» – wbrew wszelkim ludzkim

przewidywaniom”

32

.

Warunkiem wstępnym rozpoczęcia prac nad budową Trzeciej Świątyni z

religijnego i politycznego punktu widzenia jest odebranie muzułmanom

terenów na wzgórzu świątynnym i okolicznych terenach, w celu rozpoczęcia

wstępnych rytuałów związanych z „oczyszczeniem” miejsca. Tradycja

przekazywana przez Talmud mówi, że w stosie drewna w miejscu, gdzie

znajdował się Dziedziniec Kobiet w Świątyni, znaleziono niepogrzebane

kości ludzkie, co powoduje automatycznie nieczystość rytualną wzgórza

świątynnego. Gersham Gorenberg, dziennikarz i autor apokaliptycznego

thrillera The End of Days (2000) podkreśla, że prawo rabinackie zakazuje

wstępu Żydom na Górę Świątynną bez uprzedniego rytuału oczyszczenia

33

.

Aby rozpocząć prace budowlane, rabini muszą oczyścić miejsce pod

świątynię. Do tego celu potrzebna jest „czerwona jałówka bez skazy”,

opisana w Księdze Liczb.

„Najpierw jałówka, potem Mesjasz”

Pierwsze

informacje

o

narodzeniu

2010-02-28

[Zawsze wierni] Świątynia jerozolimska a…

piusx.org.pl/zawsze_wierni/artykul/576

18/31

się w

Izraelu

czerwonej

jałówki

pojawiły

się w

środkach

masowego przekazu w 1997 roku. Zdaniem izraelskich massmediów

narodziny zwierzęcia z czarno-białej krowy i ciemnobrązowego byka „w

granicach biblijnego Izraela”, następujące niezwykle rzadko, były

„genetycznym przypadkiem”

34

. Według Klaudiusza Lotta z Missisipi,

amerykańskiego hodowcy bydła, krowę uzyskano poprzez interwencję

genetyczną – „sztuczną hodowlę”

35

. Zespół rabinistycznych ekspertów,

który wybrał się do kibucu Kfar Hassidim pod Hajfą orzekł, w kwietniu

1997 roku, koszerność zwierzęcia. Obecny przy oględzinach Yehudah

Etzion przyznawał, że rabini byli zaniepokojeni niewielką liczbą białych

włosów u badanego zwierzęcia, niemniej uznali, że jest to jałówka

opisywana w Biblii. „Wyczekiwaliśmy przez dwa tysiące lat na znak Boga

i teraz otrzymaliśmy go poprzez narodziny czerwonej jałówki” –

powiedział Etzion

36

. Jednak we wrześniu 1998 roku ostatecznie

stwierdzono, że zwierze jest nieczyste... Izraelskie władze wojskowe i

cywilne – zdaniem publicystów „National Review” – mogły odetchnąć z

2010-02-28

[Zawsze wierni] Świątynia jerozolimska a…

piusx.org.pl/zawsze_wierni/artykul/576

19/31

ulgą po ostatecznym orzeczeniu rabinów, ponieważ wybuch

apokaliptycznego konfliktu z muzułmanami został odsunięty w bliżej

nieokreśloną przyszłość

37

.

Na ponowne narodziny kolejnej czerwonej jałówki czekano do marca 2002

roku. Według informacji w miesiąc po narodzeniu właściciel zwierzęcia

porozumiał się z Instytutem Świątynnym, prosząc ekspertów rabinackich o

oględziny. W piątek 5 IV 2002 roku rabini Menachem Mahover i Chaim

Richman zbadali zwierzę stwierdzając, że spełnia wszystkie wymagania i

nadaje się do rytuału oczyszczenia, będącego wstępnym warunkiem

odbudowy. Jak podsumował amerykański „Newsweek” w 1997 roku:

„najpierw jałówka, potem Mesjasz”

38

. Dzięki jałówce, odpowiadającej

rytualnym wymogom, możliwe jest wkroczenie Żydów w erę

mesjanistyczną. Możliwe stało się rozpoczęcie szeroko zakrojonych

przygotowań do odbudowy Świątyni, a zarazem rozpoczęcie przygotowań

do mających po tym nastąpić wydarzeń politycznych. Możemy jedynie

domniemywać, jaki jest związek aktualnych zdarzeń w Izraelu z

działaniami Instytutu Świątynnego.

Według przekazywanej ustnie ortodoksyjnej tradycji, narodziny czerwonej

jałówki bez skazy zwiastują zapowiadane przez wieki nadejście Pomazańca

Bożego, narodziny żydowskiego przywódcy religijnego lub politycznego.

Ostatnia jałówka bez skazy przyszła na świat – zdaniem ortodoksów – wiek

2010-02-28

[Zawsze wierni] Świątynia jerozolimska a…

piusx.org.pl/zawsze_wierni/artykul/576

20/31

przed zburzeniem Drugiej Świątyni

39

. Cechy zwierzęcia i przeprowadzenie

obrzędu oczyszczenia określają dokładnie przepisy rozdziału 19. Księgi

Liczb. Według tekstu Biblii zwierzę musi być maści czerwonej, nie może

być nigdy pokryte przez byka ani nie mogło zostać nigdy użyte do pracy w

polu (Lb 19, 2). Ofiara może być dopełniona dopiero wtedy, gdy zwierze

będzie miało minimum trzy lata – czytamy w artykule opublikowanym w

„The Sunday Telegraph”

40

.

Rytuał będzie polegał na zabiciu krowy ofiarnej i skropieniu jej krwią

miejsca pod budowę Świątyni; później kapłani spalą całe zwierzę, a z

popiołów sporządzą specjalną miksturę (tzw. wodę oczyszczenia), służącą

do rytuału fundacyjnego świątyni (Lb 19, 3-7), który w tym przypadku jest

tożsamy z rytuałem oczyszczenia opisywanym w Księdze Liczb

41

. Dla

Żydów zakończenie ofiary będzie automatycznym wejściem w nową epokę

w stanie rytualnej czystości – czytamy we wspomnianym artykule

42

.

Instytut Świątynny z

Jerozolimy poszukuje już

teraz małych chłopców,

którzy – za zgodą rodziców

– mogliby przygotowywać

się do spełnienia krwawej

ofiary. Rabin Józef Elboim

2010-02-28

[Zawsze wierni] Świątynia jerozolimska a…

piusx.org.pl/zawsze_wierni/artykul/576

21/31

w wywiadzie udzielonym

dziennikowi „Ha’aretz”

powiedział: „Potrzebujemy trzynastu chłopców, którzy będą potrafili

zabić poświęconą krowę i spalić ją w ofierze, z której popioły posłużą nam

do oczyszczenia rytualnego, które spełni biblijne przepowiednie”

43

.

Aby odrodzić współcześnie lewitów, potrzeba żmudnych przygotowań i

wielkich ofiar, z którymi zapoznaje Izraelczyków rabin Elboim. Dziecko

musi pochodzić z rodziny, w której nie mogło być narażone na kontakt ze

zmarłymi, nawet w czasie przypadkowej wizyty w szpitalu, całe

przygotowanie do odrodzenia kasty kapłańskiej odbywać się będzie w

całkowitej izolacji od świata współczesnego i przy zachowaniu wszystkich

przepisów o czystości rytualnej, zawartych w Księdze Liczb i Księdze

Ezechiela. W oparciu o analizę Tory rabini dokładnie określili miejsce

dokonania krwawej ofiary. W tym przypadku kwestie religijne wpisują się

głęboko w polityczny spór izraelsko-palestyński. Miejsce wyznaczone w

oparciu o wersy Księgi Nehemiasza (Neh 3, 31 – „A między salą narożną

w bramie Trzody budowali złotnicy i kupcy”) i Księgi Ezechiela (Ez 43, 21

– „I weźmiesz cielca, który będzie ofiarowany za grzech, i spalisz go na

miejscu odłączonym domu za świątynią”), jest tożsame z mieszczącą się

blisko szczytu Góry Oliwnej Bramą Miphkad

44

.

Problem polega na tym, że Góra Oliwna znajduje się w rękach

2010-02-28

[Zawsze wierni] Świątynia jerozolimska a…

piusx.org.pl/zawsze_wierni/artykul/576

22/31

Palestyńczyków, a dopóki w nich pozostanie, o żadnych rytuałach

oczyszczenia raczej mowy być nie może.

Po trupach do celu?

Muzułmanie wszelkie działania zmierzające do rozpoczęcia odbudowy

świątyni odbierają jako zapowiedz przejęcia przez Żydów Góry Świątynnej,

na której znajduje się meczet el-Aqsa i tzw. Kopuła Skały, stanowiące

świętość dla muzułmanów. Tradycyjna islamska wizja końca dziejów

utrzymuje, że wstępem do apokalipsy będzie odebranie tych miejsc

wiernym proroka przez Żydów, co spowoduje powtórne przyjście „proroka

Jezusa” i ostateczne rozstrzygnięcie konfliktu pomiędzy Dobrem a Złem.

Wszelkie działania ortodoksów związane z odbudową świątyni powodują

nerwowe reakcje muzułmanów. W 1990 roku w Jerozolimie wybuchły

rozruchy w związku z pojawieniem się informacji o planowanym wniesieniu

na Górę Świątynną kamienia węgielnego

45

. Podczas próby jego wniesienia

w lipcu 2001 roku, co ortodoksi próbowali zrobić pod osłoną policji i

wojska, wybuchły zamieszki, w których rannych zostało kilkudziesięciu

Palestyńczyków oraz Żydów

46

. Otwarcie i udostępnienie turystom tunelu

biegnącego pod Kopułą Skały w ubiegłym roku wywołało kolejną falę

niepokojów w strefie Jerozolimy, ze względu na potwierdzane przez wywiad

wojskowy Izraela informacje, że jest to najprostszy sposób zniszczenia

meczetu. W 1985 roku w ten sposób zamachu chciało dokonać

terrorystyczne ugrupowanie ortodoksyjnych Żydów „Komando ’80”, na

2010-02-28

[Zawsze wierni] Świątynia jerozolimska a…

piusx.org.pl/zawsze_wierni/artykul/576

23/31

czele którego stał cytowany już Yehudah Etzion. Służby specjalne zamach

udaremniły

47

. Ugrupowania ortodoksyjne nie dają za wygraną. Na wiecu

zorganizowanym przez ugrupowanie religijne Wiernych Góry Świątynnej 7

października 2001 roku Gershon Salomon stwierdził: „Zebraliśmy się, aby

powiedzieć całemu światu, że arabska władza nad Górą Świątynną

skończyła się raz na zawsze”. Przywódca wezwał Żydów do przygotowań

mających na celu odbudowę Świątyni, domagając się zniszczenia meczetu

el-Aqsa. „Wiemy, że żyjemy w specjalnych i ostatecznych czasach

odkupienia ludu i ziemi Izraela, Góry Świątynnej i Jerozolimy. Robimy i

będziemy robić wszystko aby Trzecia Świątynia została niebawem

odbudowana dla chwały Boga Izraela” – powiedział Salomon

48

. I tym

razem ortodoksom nie udało się osiągnąć celu ze względu na opór

muzułmanów. Planowane wyładowanie 4,5 ton marmurowych bloków do

budowy Świątyni zostało zablokowane przez policję i Palestyńczyków.

Izraelski socjolog Menachem Friedman nazwał działania podejmowane

przez ortodoksów „igraniem z ogniem”. Szejk Ahmed Yassin, duchowy

przywódca Hamasu ostrzega, że „próba przechwycenia Góry przez

żydowskich fanatyków wznieci ogień, który ich wszystkich razem

pochłonie”

49

.

Na Bliskim Wschodzie rozpoczyna się taniec śmierci. Cały Bliski Wschód

siedzi na olbrzymiej beczce prochu. Wystarczy iskra, aby wysadzić w

2010-02-28

[Zawsze wierni] Świątynia jerozolimska a…

piusx.org.pl/zawsze_wierni/artykul/576

24/31

powietrze nie tylko wzgórze świątynne, ale również okoliczne państwa.

Zapewnienia polityków o budowie trwałego pokoju lekceważą siłę

przekonań religijnych walczących stron. Żydzi przekonani o realizacji

Bożego planu zbawienia planują rzeczywiste wzniesienie Trzeciej Świątyni,

będącej widomym znakiem nadejścia epoki mesjanistycznej. Ortodoksi

oczekują mesjasza, który odbuduje potęgę Izraela, Żydzi reformowani

marzą o nastaniu „mesjańskiej epoki pokoju i sprawiedliwości”. Oba

poglądy wyrastają z przekonania, że powstanie państwa Izrael i Holocaust

odwróciły „świętą historię Żydów”. W żydowskich przekonaniach

eschatologicznych nadejście Mesjasza spowoduje potężny konflikt świata

prowadzonego przez antymesjasza a Żydami, który rozstrzygnie się

ostatecznie na polach Armageddonu. Dla mahometan apokalipsa

rozpocznie się wraz z zagarnięciem Góry Świątynnej przez Żydów, kiedy

powtórnie przyjdzie „prorok Jezus”, by poprowadzić islam przeciw

poganom i bałwochwalcom. W tradycji eschatologicznej Kościoła pierwsza

bestia będzie budowała swoją potęgę (Ap 13, 1; 13, 3-5) i uleczy swoją ranę

(Ap 13, 3; 13, 12), a bestia druga zmusi narody by oddawały jej cześć (Ap

13, 12) i wszyscy otrzymają znamię, a jest to „liczba człowieka”, którą jest

666 (Ap 13, 18). Bestie zgromadzą wielką armię, która stanie na miejscu

zwanym Armagedon (Ap 16,16), gdzie stoczona zostanie bitwa, będąca

zapowiedzią zniszczenia „Babilonu” (Ap 18), otwierając tryumf Chrystusa

na ziemi. Ω

2010-02-28

[Zawsze wierni] Świątynia jerozolimska a…

piusx.org.pl/zawsze_wierni/artykul/576

25/31

Przypisy:

1. „National Review” z 11 IV 2002 r.
2. Przykłady z pracy znanego holocaustycznego teologa Klemensa Thoma podaję

za Religia Holocaustu – maszynopisem niepublikowanej pracy T. Gabisia.

3. Ibidem.
4. Zob. E. P. Koch, Begriffsklärung, „Sleipnir” III-IV 1996, s. 33-35; idem, Zur

Viktimologie des Antisemitismus, „Sleipnir” V-VI 1996, s. 38-39; E. Schrupp,
Izrael w czasach ostatecznych. Dzieje zbawienia i aktualne wydarzenia, Kraków
b.r.w., s. 18.

5. Ibidem, s. 63.
6. Ibidem, s. 10; Rachimel Frydland, Co rabini wiedzą o mesjaszu?, Kraków 1997,

s. 140-143, utożsamia np. dzisiejszy spór o Jerozolimę (zob. rezolucja ONZ nr
2255) z fragmentem Księgi Zachariasza: „dnia Onego uczynię Jeruzalem
kamieniem ciężaru dla wszystkich narodów” (Zach. 12, 3), w podobnym tonie
wypowiada się ekspremier Izraela Szymon Peres, który broniąc izraelskiej
okupacji Jerozolimy powołuje się na Księgę Zachariasza: „Jerozolima pozostanie
bez murów” (Zach 2, 5 – cyt. za książką Peresa), czego gwarantem wypełnienia
może być wyłącznie armia izraelska. Muzułmanie jako potomkowie sułtana
Sulejmana, który wzniósł mury jerozolimskie, utracili prawo do miasta. Zob. S.
Peres, Nowy Bliski Wschód, Warszawa 1995, s. 155. Wojna sześciodniowa,
zdaniem Frydlanda, była zapowiedziana przez proroka Ezechiela (Ez 36, 1-2).
Nawet osiągnięcia rolnicze w Izraelu (Ez 36, 9), ponowne zalesianie Palestyny
(Ez 36, 8) czy osiągnięcia socjalne (Zach 8, 4-5) są – zdaniem żydów –
przepowiedziane w Biblii. Dla żydów wszystkie te wydarzenia mają
potwierdzenie w proroctwach, są znakiem ich wybraństwa, odtwarzają „świętą
historię”, nie stanowią zaś podświadomej realizacji zawartych mesjanistycznych
treści.

7. Ibidem, s. 40; Dawid Ben Gurion, „ojciec założyciel” Izraela, powiedział: „Żydzi

nie otrzymali prawa do Palestyny od Wielkiej Brytanii, USA, czy ONZ. Politycznie
tak, ale historycznie i prawnie mandat ten w ostateczności pochodzi z Biblii”.
Schrupp stwierdza: „Izrael jest państwem, którego chciał Bóg” (s. 46).

8. Granice nowopowstałego państwa miały być według zapowiedzi polityków

syjonistycznych dokładnym odzwierciedleniem tzw. „biblijnego Izraela”, który

2010-02-28

[Zawsze wierni] Świątynia jerozolimska a…

piusx.org.pl/zawsze_wierni/artykul/576

26/31

sięga do Turcji i obejmuje połowę terytoriów Jordanii, Egiptu oraz Syrii. Zob. na
ten temat: R. Garaudy, The Founding Myths of Israeli Politics, cz. 1:
Theological Myths (wersja internetowa); I. Szahak, Tel Awiw za zamkniętymi
drzwiami, Chicago-Warszawa 1998. Zob. też: 1 Mojż 15, 7; Joz 24, 3; Dz. 7, 3.
Proroctwo Zachariasza głosi: „Zagwizdnę na nich i zgromadzę ich, bom ich
odkupił; a rozmnożę ich, jak przedtem byli rozmnożeni. I rozsieję ich między
narody, a z daleka wspomną na mnie i żyć będą z synami swymi, i wrócą się. I
przywiodę ich z ziemi Egipskiej, i od Asyryjczyków zgromadzę ich, i do ziemi
Galaad i Libanu przywiodę ich, a zabraknie dla nich miejsca. I przejdzie przez
morze wąskie, i rozbije fale na morzu, i zawstydzą się wszystkie głębiny rzeki, i
będzie poniżona pycha Assuru, a berło Egiptu ustąpi” (Zach 10, 8-11).

9. Cytat podany za tłumaczeniem żydowskim z pracy E. Schruppa – Iz 45, 8; Ps 85,

12.

10. Zob. E. Schrupp, op. cit., s. 62; R. Frydland, op. cit., s. 141, twierdzi, że powrót

do Palestyny został zapowiedziany w Księdze Jeremiasza i Ezechiela (Jer 31, 10;
Ez 36, 22-24). Termin teschuwa zrobił zawrotną karierę w środowiskach
holocaustycznych judeochrześcijan.

11. E. Schrupp, op. cit., s. 77.
12. Ibidem, s. 16.
13. Przytaczane cytaty w tłumaczeniu ks. J. Wujka SI nie oddają w pełni sensu

przypisywanego im w tradycji talmudycznej. Np. powyższy cytat brzmi dosadniej
w tłumaczeniu żydowskim: „Nadejdzie ów dzień, w którym twoje mury będą
odbudowane, ów dzień, gdy twoja granica się rozszerzy”. Cyt. za: Schrupp, op.
cit., s. 49.

14. Ibidem, s. 49-50, 79. Schrupp pisze: „Według proroctw biblijnych, u kresu dni,

świat anty-izraelski skupiony wokół Izraela, będzie poszukiwał rozwiązania
kwestii izraelskiej, jednak nie drogą pokojowych, politycznych porozumień
uznających państwo Izrael za ostateczne miejsce zamieszkania Żydów, ale
drogą zbrojnej napaści. Państwa z obszarów islamskich, na wzór Arabii
Saudyjskiej, będą tak uzbrojone przez zachodni przemysł, że wielokrotnie
przewyższać będą pod tym względem Izrael. Do konfliktu dołączą się «wszystkie
narody», aż dojdzie do niszczącego uderzenia na Jerozolimę. (...) Będzie to
ostatnia wojna na starym lądzie, w korytarzu pomiędzy dwoma kontynentami, z

2010-02-28

[Zawsze wierni] Świątynia jerozolimska a…

piusx.org.pl/zawsze_wierni/artykul/576

27/31

Jerozolimą w centrum”. Będzie to „ostatnie utrapienie Izraela”. Ibidem, s. 79.

15. Ibidem, s. 39.
16. Żydzi płacili roczny podatek na Świątynię w wysokości pół sykla od osoby.

Wykorzystywanie do tego celu monet rzymskich „nieczystych”, z wizerunkiem
cesarza, było traktowane jako złamanie przepisu religijnego. P. Prigent, Upadek
świątyni, Warszawa 1975, s. 23.

17. Cyt. za: ibidem, s. 38.
18. E. Schrupp, op. cit., s. 18.
19. P. Prigent, op. cit., s. 99. Do wydarzeń tych zaliczano dwukrotne zburzenie

Świątyni oraz zdobycie Betharu i zaoranie przez Rzymian miasta.

20. E. Schrupp, op. cit., s. 18.
21. Ci żydzi najczęściej powoływali się na Midrasz Rabba do Lamentacji, którym na

rozpacz dwóch rabinów, opłakujących zniszczoną Jerozolimę, rabin Akiba
zapowiada odbudowę świątyni przyrzeczoną przez Boga, skoro Pan Bóg tak
dokładnie opisał wydarzenia z roku 70. Odbudowy miał dokonać sam
Wszechmogący. P. Prigent, op. cit., s. 68-69; w Talmudzie kilkanaście traktatów
roztrząsa problem braku kultu ofiarnego po zburzeniu świątyni. W oparciu o te
traktaty część Żydów doszła do przekonania, że same spekulacje dotyczące
abody (tj. kultu ofiarnego) są w oczach Jehowy abodą. Zob. T. Zieliński,
Hellenizm a judaizm, Toruń 2002, s. 200-201.

22. P. Prigent, op. cit., s. 83-84. Plany odbudowy Świątyni za czasów Hadriana

potwierdza św. Jan Chryzostom, jednak – jak wskazuje szwajcarski archeolog –
Żydzi sami chcieli odbudować Świątynię. Natomiast we fragmentach zapisków
Jerzego Cedrenusa została zawarta informacja, że miało to nastąpić w czasie
buntu, więc należy odrzucić przypuszczenia wiążące Hadriana z rozpoczęciem
prac nad świątynią jerozolimską.

23. Szymon bar Kochba (vel Kosiba; kochba oznacza ’gwiazdę’). Zob. ibidem, s. 91.

W ten sposób nazywa go Frydland, op. cit., s. 92, podkreślając jednak
świadomie dokonane przeinaczenie jego prawdziwego imienia.

24. Zob. ibidem, s. 95-97.
25. Informacje przekazuje Historia Kościoła z V w. napisana przez Sokratesa

Scholastyka, ks. III, rozdz. 20, Warszawa 1986.

26. Ibidem, ks. III, rozdz. 20; Sozomen Hermiasz, Historia Kościoła, ks. V, rozdz.

2010-02-28

[Zawsze wierni] Świątynia jerozolimska a…

piusx.org.pl/zawsze_wierni/artykul/576

28/31

22, Warszawa 1980.

27. Sozomen, ks. V, rozdz. 22.
28. Ibidem; Sokrates, ks. III, rozdz. 20; św. Grzegorz z Nazjanzu, Inwektywa II

przeciw Julianowi, 3-4, [w:] Mowy wybrane, Warszawa 1967. Na temat
cudownych zdarzeń w czasie odbudowy II świątyni zob.: P. Janiszewski, Żywioły
w służbie propagandy, czyli po czyjej stronie stoi Bóg. Studium klęsk i rzadkich
fenomenów przyrodniczych u historyków Kościoła IV i V wieku [w:]
Źródłoznawstwo czasów późnego antyku pod red. E. Wipszyckiej, t. III,
Warszawa 2000, s. 122-128.

29. Sokrates, ks. III, rozdz. 20.
30. T. Zieliński, op. cit., s. 200-201. Zieliński podsumowując narastającą przed II

wojną i w trakcie jej trwania emigrację Żydów do Palestyny zadaje pytania:
„Czy więc będzie wzniesiona trzecia świątynia? Czy znowu «miriady» bydląt
będą niszczone, jako ofiary całopalne w ogniu jej ołtarza? Czy znowu
potomkowie Aarona będą brnęli aż do kostek w ich krwi gorącej? – To jest
chyba nie do pomyślenia. – A więc odmówi lud posłuszeństwa Jehowie i
wyraźnym przykazaniom jego Tory? – Tu właśnie tkwi tragedia syjonizmu”.

31. Cyt. za: E. Schrupp, op. cit., s. 64.
32. Zob. Ibidem, s. 64.
33. P. Priegent, op. cit., s. 69. Zob. „National Review” z 11 IV 2002 r. Producentem

filmu The End of Days jest Jan Anderson, człowiek silnie powiązany z żydowskim
lobby finansowym w USA, aktywny działacz religijno-filozoficznego środowiska
tzw. dyspensjonalistów (ang. dispensationalists), które niedawno otrzymało
potężne wsparcie finansowe od Edgara Bronfamna, szefa Światowego Kongresu
Żydów, oraz Abrahama Foxmana, szefa ADL. Dyspensjonaliści stanowią grupę
chrześcijan głoszących trwałe wybraństwo Izraela, na którym powinno oprzeć się
prowadzoną politykę światową. Zdaniem Marka Esposito z „Ewangelickiego
Wolnego Kościoła” w Houston, dyspensjonaliści udzielają w oparciu o Pismo św.
odpowiedzi dotyczących Boga, Izraela, Kościoła i czasów ostatecznych. Często
nazywani są „teologami «Czasów Ostatecznych»” lub „chrześcijańskimi
syjonistami”. Całą koncepcję opierają na przekonaniu, że ostatnim etapem
czasów ostatecznych będzie potężny konflikt, rozgrywający się na Bliskim
Wschodzie, który doprowadzi na polach Armageddonu do zwycięstwa Izraelitów

2010-02-28

[Zawsze wierni] Świątynia jerozolimska a…

piusx.org.pl/zawsze_wierni/artykul/576

29/31

nad siłami zła. Specyficzna, bliska „holocaustystom” ekonomia zbawienia opiera
się na opozycji pojęć „zgubiony” – „uratowany”, odnoszona jest do wydarzeń
historycznych i politycznych. Opozycję tę dobrze ilustruje – zdaniem
dyspensjonalistów – wojna Yom Kippur z 1973 roku, kiedy Izrael, zaatakowany
w swoje największe święto religijne, był poprzez swoje nieprzygotowanie do
wojny przeznaczony do zniszczenia przez Jahwe. Jednak błyskotliwe zwycięstwo
– uratowanie Izraela – potwierdziło nieprzerwane istnienie żydowskiego
wybraństwa. Przeciwnicy tej opinii teologicznej, zwani „preterystami” (ang.
preterists), w oparciu o tradycję żydowską wskazują, że wybraństwo żydowskie
powodowało niemożność ataku nieprzyjacielskiego przeciw Żydom w dni świąt
żydowskich, natomiast zerwanie przez Żydów przymierza zaowocowało
podwójnym zniszczeniem Jerozolimy. Stąd wniosek preterystów – wybraństwo
Żydów bezpowrotnie zastało zakończone. Dyspensjonaliści posiadają potężne
wpływy w sferach amerykańskiej polityki zagranicznej, a jednym z ich gorących
zwolenników jest Podsekretarz Stanu USA Paweł Wolfowitz. Zob. strona
internetowa Dispensationalism.com; Powerful Forces Promoting „End Times”
Theology, „American Free Press”, 19 VIII 2002 r.

34. Informacja podana za MSNBC z Tel Avivu. Ortodoksi utrzymują, że w Świątyni

jerozolimskiej przez wszystkie wieki jej istnienia złożono w ofierze nie więcej
niż 9 czerwonych jałówek.

35. „Global Service” z 4 III 2000 r. Szeroko zakrojone badania genetyczne

prowadzone w Izraelu potwierdza „Unabhängige Nachrichten” z VI 2002, w
artykule Israelische Forscher züchten federlose Hühner, przedrukowanym z „Die
Welt” 23 V 2002 r.

36. „Sunday Telegraph” z 15 IV 1997 r.
37. „National Review” z 11 IV 2002 r.
38. „Newsweek” z 19 V 1997 r.
39. „Global Service” z 4 III 2000 r.
40. „Sunday Telegraph” z 15 IV 1997 r.
41. Na temat powagi rytuałów oczyszczających i przygotowywania specjalnego

roztworu z popiołu rytualnego zwierzęcia: Die Religion in Geschichte und
Gegenwart, 2002, t. V, s. 942; 948.

42. Ibidem.

2010-02-28

[Zawsze wierni] Świątynia jerozolimska a…

piusx.org.pl/zawsze_wierni/artykul/576

30/31

43. Cyt. za: Reuters.
44. Miphkad ’ołtarz’, zdaniem ortodoksów ołtarz ofiarny dla jałówki. „Global Service”

z 4 III 2000 r.

45. Informacja podana za agencją MSNBC z Tel Avivu.
46. „Gazeta Wyborcza” z 30 VII 2001 r.
47. „Sunday Telegraph” z 15 IV 2002 r.
48. A New Temple In Jerusalem?, informacja agencji AP, X 1996.
49. Ibidem.

2010-02-28

[Zawsze wierni] Świątynia jerozolimska a…

piusx.org.pl/zawsze_wierni/artykul/576

31/31