POSTĘPOWANIE

SKARGOWO-WNIOSKOWE

(postępowanie

uproszczone)

Art. 2. Kodeks postępowania administracyjnego normuje ponadto
postępowanie w sprawie skarg i wniosków (Dział VIII) przed organami
państwowymi, organami jednostek samorządu terytorialnego oraz przed
organami organizacji społecznych.

Art. 3. § 1. Przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego nie
stosuje się do:
2) spraw uregulowanych w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja
podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926 i Nr 160, poz. 1083, z 1998 r. Nr 106,
poz. 668, z 1999 r. Nr 11, poz. 95 i Nr 92, poz. 1062 oraz z 2000 r. Nr 94,
poz. 1037), z wyjątkiem przepisów działów IV, V i VIII.

Art. 3 §1 p.2 KPA – spod zakresu przedmiotowe KPA wyłącza się
postępowanie uregulowane w OP ale z wyjątkiem przepisów działu VIII.
Oznacza to, że w OP nie uregulowano odrębnie postępowania
skargowo-wnioskowego i w postępowaniu podatkowym jeśli chodzi o
rozpatrywanie skarg i wniosków stosuje się wprost przepisy KPA.

Postępowanie skargowe wywodzi się od instytucji doniesienia. W
cesarstwie austrowęgierskim doniesienie oznaczało prośbę skierowaną do
organu nadzoru. Prośba ta dostępna była każdemu i żądano w niej
podjęcia z urzędu czynności zmierzających do wzruszenia decyzji organu
niższego stopnia (wniosek o wzruszenie decyzji niższego stopnia).

Generalnie postępowanie skargowo-wnioskowe, a zgłasza postępowanie
wnioskowe jest swoistym wentylem bezpieczeństwa. I jednocześnie jest
źródłem informacji o tym jak faktycznie administracja funkcjonuje, to jest
taka kontrola społeczna. To postępowanie zostało nadmiernie wywyższone
w latach 50’, stało się to za przyczyna Wspólnej Uchwały rady Państwa i
rady Ministrów z 14.12.1950 r. w sprawie rozpatrywania i załatwiania
odwołań, listów i zażaleń ludności oraz krytyki prasowej-dzięki temu była
możliwość wzruszania wszelkich decyzji nawet ostatecznych.
W 1959 r. gdy pracowano nad projektem KPA jedną z podstawowych
rzeczy było to aby uregulować w końcu to postępowanie skargowe, aby
skarga powszechna nie wpływała na postępowanie administracyjne ogólne
i nie naruszała trwałości decyzji ostatecznej. Stąd też od samego początku
w KPA istniał dział VII skarg i wnioski.
Do 31.12.1998 r. prawo składania skarg i wniosków przysługiwało
obywatelowi, co już było to sprzeczne z art. 63 Konstytucji z1997 r. –
każdy ma prawo składać petycje, wnioski i skargi w interesie publicznym
oraz do organizacji i instytucji społecznych w związku z wykonywanymi
przez nie zadaniami zleconymi z zakresu administracji publicznej.
Konstytucja przyznała to prawo również bezpaństwowcom i
cudzoziemcom. Od01.01.1999 r. przepis art.221 KPA został dostosowany
do brzmienia art. 61 Konstytucji.

Art. 221. § 1. Zagwarantowane każdemu w Konstytucji Rzeczypospolitej
Polskiej prawo składania petycji, skarg i wniosków do organów
państwowych, organów jednostek samorządu terytorialnego, organów
samorządowych jednostek organizacyjnych oraz do organizacji i instytucji
społecznych realizowane jest na zasadach określonych przepisami
niniejszego działu.
§ 2. Petycje, skargi i wnioski mogą być składane do organizacji i instytucji
społecznych w związku z wykonywanymi przez nie zadaniami zleconymi z
zakresu administracji publicznej.
§ 3. Petycje, skargi i wnioski można składać w interesie publicznym,
własnym lub innej osoby za jej zgodą.

Mimo, że w Konstytucji jest mowa o skargach, wnioskach i petycjach to
tym artykule nie używa się pojęcia petycji (są to skargi i wnioski ale w
interesie publicznym). Natomiast zgodnie z art. 221 § 3 – petycje, skargi i
wnioski

można

składać

w interesie publicznym, własnym lub innej osoby za jej zgodą. Generalnie
wszystkie przepisy zawarte w dziale VIII dotyczą petycje ale trzeba
najpierw zdefiniować czy jest to skarga, czy jest to wniosek.

Przepisy działu VIII stosuje się do wszystkich skarg, wniosków i petycji, ale
przepisy szczególne mogą stanowić inaczej i istnieją dwa takie przypadki:

1.

ustawa prawo ochrony środowiska z 27.04.2001 r. – art. 31-39
regulują udział społeczeństwa w postępowaniu z zakresu spraw
ochrony środowiska i na ich podstawie każdy ma prawo do składania
w takim postępowaniu uwag i wniosków (bez ograniczenia ich
przedmiotu i treści). W art. 36 tej ustawy wyłączono stosowanie, do
tych uwag i wniosków, przepisów działu VIII KPA;

2.

kodeks karny wykonawczy i podstawą do wydania przepisów
wykonawczych jest rozporządzenie dotyczące składania skarg i
wniosków przez osoby przebywające w zakładach karnych.

We wszystkich innych sytuacjach stosuje się przepisy działu VIII KPA.

Postępowanie skargowo-wnioskowe jest postępowaniem uproszczonym,
wynika to między innymi z tego, że:



nie ma pojęcia strony (każdy może złożyć skargę lub wniosek)



nie ma konieczności legitymowania się interesem prawnym



postępowanie to jest wolne od wszelkich opłat



powielekroć można składać skargi w tych samych sprawach,
powielekroć składać wnioski dotyczące tych samych zagadnień



nie ma żadnego aktu administracyjnego, nie rozstrzyga się sprawy,
a rozpoznanie wniosku kończy się zawiadomieniem o sposobie
załatwienia sprawy (jest to czynność materialno-technicznna)



nie podlega ocenie i kontroli sądu administracyjnego.

Postanowienie NSA z 9.12.1999 r. – ocena prawidłowości prowadzenia
postępowania skargowego w trybie przepisów działu VIII KPA nie podlega
kognicji sądu administracyjnego.

Nie przysługuje skarga do sądu administracyjnego. Sąd nie zajmuje się
badaniem legalności i zgodności z prawem postępowania
skargowo-wnioskowego.

Postępowanie skargowo-wnioskowe ma cechy:



samodzielnego



głownie wewnętrznego



jednoinstancyjnego



kontrolnego postępowania administracyjnego



bardzo uproszczonego



kończącego się czynnością materialno-techniczną zawiadomienia
skarżącego o załatwieniu skargi

Całe postępowanie skargowo-wnioskowe jest w sposób wyczerpujący
określone w dziale VIII KPA. Nie stosuje się przepisów działów
wcześniejszych KPA ani odpowiednio, ani wprost, z jednym wyjątkiem ale
mamy tu odesłanie wprost do stosowania przepisów od art. 36-38
dotyczących niezałatwienia sprawy w terminie.

Są wspólne przepisy dotyczące i skarg i wniosków, które zaczynają się od
art.222, który stanowi o tym czy pismo jest skargą albo wnioskiem
decyduje treść pisma a nie jego forma zewnętrzna.

Art. 222. O tym, czy pismo jest skargą albo wnioskiem, decyduje treść
pisma, a nie jego forma zewnętrzna.

Jest to bardzo ważny przepis, który ma również znaczenie w postępowaniu
administracyjnym ogólnym. Nadawca wnioskujący, strona nie musi znać
przepisów prawa administracyjnego. W postępowaniu administracyjnym
(gdzie często załatwia się sprawy osób bezdomnych, niepełnosprawnych
itp.) nie obowiązuje zasada – nieznajomość prawa szkodzi (ignorantia iuris
nocet) tym bardziej odnosi się to do postępowania uproszczonego.
Skarga jest wyrazem niezadowolenia dotyczącego przeszłości, a wniosek
dotyczy przyszłości jest pewnym postulatem poprawienia. Natomiast
ustawodawca ułatwia nam bo w art. 227 określa przedmiot skargi.

Art. 227. Przedmiotem skargi może być w szczególności:



zaniedbanie



lub nienależyte wykonywanie zadań przez właściwe organy albo
przez ich pracowników,



naruszenie praworządności



lub interesów skarżących,



a także przewlekłe lub biurokratyczne załatwianie spraw.

Naruszenie interesów skarżących – do 31.12.1998 r. przy tych interesach
był przymiotnik „słuszny”. Kreślenie go oznacza, że naruszenia każdych
naszych interesów przez organ państwowych może być już podstawą
wniesienia skargi, to my oceniamy czy jest to słuszny interes.

KWWSQRWDWHNSOSRVWHSRZDQLHVNDUJRZRZQLRVNRZHSRVWHSRZDQLHXSURV]F]RQH"QRWDWND