1

„Martwa natura jako jeden z głównych tematów w malarstwie”

1.

Pojęcie martwej natury:

- zestawienie kilku przedmiotów codziennego użytku,
-przedmioty takie jak: owoce, kwiaty, książki, naczynia, broo, przyrządy myśliwskie, przybory
kuchenne, przybory do palenia tytoniu, świece, karty, instrumenty muzyczne, itp.
-częstym i niejednokrotnie głównym motywem są też najróżniejsze produkty spożywcze, jak owoce,
ryby, pieczywo, jaja, itp.,
-martwa natura ma na celu stworzenie efektownej kompozycji kolorystycznej i światłocieniowej,

2. Typy martwej natury:

-kwiatowa,
-owocowa,
-śniadaniowa,
-muzyczna,
-myśliwska,
-vanitas – (alegoria życia ludzkiego, przemijalności); przedmioty vnitatywne: trupia czaszka - śmierd
„memento mori, a także motyl, przewrócony kieliszek, klepsydra, stłuczone naczynie.
-bodegones-> Hiszpania,

Martwa natura typu bodegones Martwa natura typu Vanitas

3.

Wyobrażenia martwej natury w sztuce:



STAROŻYTNOŚĆ

-

W epoce grecko

– rzymskiego hellenizmu występowała ona jako motyw dekoracyjny w

malarstwie

ściennym lub mozaice podłogowej,

fresk - Herculanum

Fresk- Pompeje

2



ŚREDNIOWIECZE I RENESANS

-w okresie średniowiecza i renesansu często martwa natura występuje w scenach
figuralnych i z reguły ma znaczenie symboliczne,
- W XV w. w Niderlandach i we Włoszech pojawiają się próby usamodzielnienia martwej
natury w miniaturach lub na skrzydłach małych poliptyków,
-w sztuce Prowansji, Burgundii i Niderlandów, martwa natura pojawia się jako motyw
uzupełniający kompozycję religijną lub emblemat na odwrocie obrazu,

- odrębny rodzaj malarski rozwija się na przełomie XVI i XVII wieku w Niderlandach,
- wielką popularnośd osiąga martwa natura zwłaszcza w Holandii, gdzie protestantyzm
powoduje zanik malarstwa religijnego, umożliwiając tym samym rozwój twórczości
rodzajowej,

Peter Breugel – fragm. Wesele chłopskie

Manieryzm_

-,

- fantastyczne postacie złożone z kwiatów i owoców tworzył manierysta Giuseppe
Arcimboldo

BAR

OK

- martwe natury w kompozycjach figuralnych np. Amor zwycięski, czy Wieczerza w
Emaus(silny realizm), ale także samodzielna martwa natura- „Kosz owocami” -> Caravaggio
-

martwe natury o znaczeniu symbolicznym,

-

grupy przedmiotów mogących przypominać Ewangelię – chleb, wino, ryby –, a także

symbolizuj

ące śmierć i przemijanie czaszki, zegary, księgi,

Claesz Heda – martwa natura Vermeer – fragm. nalewająca mleko

Bruegel – Aksamitne kwiaty Rembrandt –tusza wołowa

3



II

POŁOWA XIX wieku – postimpresjonizm

-Paul Cezanne był mistrzem w tworzeniu współczesnej martwej
-w swoich obrazach tworzył silne napięcie,
-przedmioty wydają się spadad ze stołu, są zniekształcone – uchwycenie z różnych punktów,
-różnica pomiędzy trójwymiarową rzeczywistością a płaskim obrazem,
-geometryczna kompozycja,
-układy przestrzenne,
-figury (przedmioty) łączą ze sobą elementy kompozycji i nadają obrazowi równowagę
strukturalną,

Paul Cezanne – martwa natura martwa natura z gipsowym Amorem IMPRESJONIZM, Monet – Słoneczniki
POSTIMPRESJONIZM



I POŁOWA XX – KUBIZM

-bryłowośd,
-efekt rozbitego lustra,
-dynamizm, ekspresja, deformacja,
-symultanizm czasowo przestrzenny,
-przedmiot jako syntetyczny znak,
-brak ideologii i symbolizmu,
-przedstawienie figuralne,
-wąska gama barwna,
-odrzucenie perspektywy,

Picasso – martwa natura Braque – gitara i klarnet
ze skrzypcami
-pojawienie się fragm. rzeczywistych przedmiotów w kolażach np. gazeta itp