5/2.G.1. Ocena ryzyka zawodowego ratownika
medycznego

Rozdzia³ 5/2.G.1.

5/2.G.1. Ocena ryzyka zawodowego ratownika medycznego

5. Ryzyko zawodowe

luty 2007

Iwona Romanowska-S³omka

Spis treœci

1. Opis stanowiska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

1

2. Zakres obowi¹zków ratownika medycznego. . . . . .

1

3. Organizacja pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2

4. Wymagania kwalifikacyjne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2

5. Identyfikacja zagro¿eñ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3

6. Stosowane œrodki profilaktyczne . . . . . . . . . . . . . . .

10

7. Statystyka wypadków na stanowisku pracy

za ostatnie 5 lat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

10

8. Karta oceny ryzyka zawodowego. . . . . . . . . . . . . . .

11

1. Opis stanowiska

Ratownik medyczny udziela szybkiej i sprawnej pomocy o charakterze ratowni-
czym w stanach nag³ych zagro¿enia ¿ycia, wypadkach i katastrofach. W trakcie wy-
konywania czynnoœci stosuje œrodki ratownictwa technicznego i medycznego.
Podstawowym miejscem pracy ratownika medycznego jest teren szpitala oraz te-
ren miasta w razie wyjazdów na wezwanie.

2. Zakres obowi¹zków ratownika medycznego

Zakres
obowiązków

Zadania ratownika to:

l

zabezpieczenie osób znajduj¹cych siê w miejscu zdarzenia oraz podejmowaniu
dzia³añ zapobiegaj¹cych zwiêkszeniu liczby ofiar i degradacji œrodowiska,

l

ocena stanu zdrowia osób w stanie nag³ego zagro¿enia zdrowotnego i podej-
mowanie medycznych czynnoœci ratunkowych,

l

transport osób w stanie nag³ego zagro¿enia zdrowotnego,

l

komunikowanie siê z osob¹ w stanie nag³ego zagro¿enia zdrowotnego i udzie-
lanie jej wsparcia psychicznego w sytuacji powoduj¹cej stan nag³ego zagro¿e-
nia zdrowotnego,

l

organizowanie i prowadzenie zajêæ z zakresu pierwszej pomocy, kwalifikowa-
nej pierwszej pomocy oraz medycznych czynnoœci ratunkowych.

(Zgodnie z art. 11 ustawy z 8.9.2006 r. o Pañstwowym Ratownictwie Medycznym
– Dz.U. Nr 191, poz. 1410).

W ramach kwalifikowanej pierwszej pomocy ratownik wykonuje resuscytacjê
kr¹¿eniowo-oddechow¹, bezprzyrz¹dow¹ i przyrz¹dow¹, z podaniem tlenu oraz
zastosowaniem wg wskazañ defibrylatora zautomatyzowanego. Ponadto do zakre-
su jego obowi¹zków nale¿y:

l

tamowanie krwotoków zewnêtrznych i opatrywanie ran,

l

unieruchamianie z³amañ i podejrzeñ z³amañ koœci oraz zwichniêæ,

luty 2007

1

OPINIE

Rozdział 5/2.G.1.

l

ochrona przed wych³odzeniem lub przegrzaniem,

l

prowadzenie wstêpnego postêpowania przeciwwstrz¹sowego poprzez w³aœci-
we u³o¿enie i ochronê termiczn¹ osób w stanie nag³ego zagro¿enia zdrowotnego,

l

stosowanie tlenoterapii biernej,

l

ewakuowanie z miejsca zdarzenia osób w stanie nag³ego zagro¿enia zdro-
wotnego,

l

prowadzenie wstêpnej segregacji medycznej (ustalanie kolejnoœci, wg której
bêdzie udzielana pomoc poszczególnym osobom bêd¹cym w stanie nag³ego
zagro¿enia zdrowotnego).

3. Organizacja pracy

Ratownik pracuje w systemie zmianowym, zgodnie z grafikiem dy¿urów ustalo-
nym przez prze³o¿onego.

4. Wymagania kwalifikacyjne

Wymagane
kwalifikacje

Zawód ratownika medycznego mo¿e wykonywaæ osoba, która:

l

ma pe³n¹ zdolnoœæ do czynnoœci prawnych i stan zdrowia pozwalaj¹cy na wy-
konywanie tego zawodu;

l

zna jêzyk polski w stopniu wystarczaj¹cym do wykonywania tego zawodu;

l

spe³nia nastêpuj¹ce wymagania:

o

ukoñczy³a studia wy¿sze o specjalnoœci ratownictwo medyczne lub pub-
liczn¹ szko³ê policealn¹ lub niepubliczn¹ szko³ê policealn¹ o uprawnieniach
szko³y publicznej i ma dyplom potwierdzaj¹cy uzyskanie tytu³u zawodowe-
go „ratownik medyczny”, lub

o

ma dyplom wydany w pañstwie innym ni¿: pañstwo cz³onkowskie Unii Eu-
ropejskiej, Szwajcaria lub pañstwo cz³onkowskie Europejskiego Porozu-
mienia o Wolnym Handlu (EFTA), uznany w Polsce za równowa¿ny z dy-
plomem uzyskiwanym w naszym kraju, potwierdzaj¹cy tytu³ zawodowy
ratownika medycznego, lub

o

ma kwalifikacje do wykonywania zawodu ratownika medycznego naby-
te w pañstwie cz³onkowskim UE, Szwajcarii lub pañstwie cz³onkowskim
EFTA, uznane w Polsce zgodnie z ustaw¹ z 26.4.2001 r. o zasadach uznawa-
nia nabytych w pañstwach cz³onkowskich Unii Europejskiej kwalifikacji do
wykonywania zawodów regulowanych (Dz.U. Nr 87, poz. 954, ze zm.).

(Zgodnie z art. 10 powo³anej wczeœniej ustawy z 8.9.2006 r. o Pañstwowym Ratow-
nictwie Medycznym).

Wykorzystywa-
ne narzędzia
i urządzenia

W trakcie pracy ratownik wykorzystuje:

l

nosze i systemy do bezpiecznego transportu ma³ych dzieci,

l

krzese³ko kardiologiczne,

l

deskê ortopedyczn¹ i pediatryczny zestaw unieruchamiaj¹cy,

l

defibrylator i respirator transportowy,

l

walizkê reanimacyjn¹,

l

ssak mechaniczny,

l

pulsoksymetr przenoœny,

l

pompê infuzyjn¹ bateryjno-sieciow¹ i aparat do szybkiego toczenia p³ynów,

2

luty 2007

OPINIE

5. Ryzyko zawodowe

Rozdział 5/2.G.1.

l

worek samorozprê¿alny dla doros³ych oraz dla dzieci i noworodków,

l

no¿yczki do ciêcia ró¿nych materia³ów,

l

jednorazowy zestaw do drena¿u op³ucnej z zastawk¹ bezzwrotn¹,

l

zestawy cewników do odsysania i strzykawek (w tym strzykawki do pomp
infuzyjnych),

l

zestawy do cewnikowania pêcherza moczowego,

l

ochrony dla personelu (m.in. okulary ochronne) i ochrony do przewozu zakaŸ-
nie chorego,

l

sondê ¿o³¹dkow¹.

5. Identyfikacja zagro¿eñ

Lp.

Zagro¿enie lub czynnik

niebezpieczny,

szkodliwy, uci¹¿liwy

ród³o zagro¿enia

Mo¿liwe skutki

1

2

3

4

Zagro¿enia fizyczne, chemiczne, psychofizyczne

1.

Substancje i preparaty
chemiczne – dra¿ni¹ce.

Œrodki do dezynfekcji,
rêkawice lateksowe, leki
i preparaty.

Najczêœciej podra¿nienia
skóry i dróg oddechowych.

2.

Substancje i preparaty
chemiczne – alergeny.

Œrodki do dezynfekcji,
rêkawice lateksowe, leki,
preparaty.

Alergie skórne i dróg od-
dechowych.

3.

Agresywni pacjenci, oso-
by pod wp³ywem alkoho-
lu, narkotyków.

Agresywne zachowania
pacjentów.

Urazy g³owy, pot³uczenie,
pogryzienia, guzy, siniaki,
ciê¿kie uszkodzenie cia³a.

4.

Pogryzienie przez
zwierzêta.

Agresywne zachowanie
zwierz¹t domowych – naj-
czêœciej psów.

Rany szarpane i k³ute,
zw³aszcza nóg.

5.

Przeci¹¿enie uk³adu
ruchu.

Podnoszenie, przenosze-
nie chorego i sprzêtu.

Zwyrodnienia i urazy
krêgos³upa, barku,
nadgarstków, itp.

6.

Skaleczenia, zak³ucia.

U¿ywany sprzêt medycz-
ny (m.in.: ig³y, skalpel,
no¿yczki), ostre krawê-
dzie (np. opakowañ le-
ków, otwarte ampu³ki).

Zranienia r¹k – szczegól-
nie d³oni.

7.

Stres.

OdpowiedzialnoϾ za pod-
jête decyzje, zw³aszcza
w trakcie trudnych akcji
ratowniczych i dzia³ania
pod presj¹ czasu.

BezsennoϾ, choroba
wrzodowa, nerwice,
przenoszenie napiêcia
na kontakty w domu, itp.

8.

Pr¹d elektryczny o napiê-
ciu do 1 kV.

Wykorzystywane
urz¹dzenia zasilane
pr¹dem i oœwietlenie.

Poparzenia, ciê¿kie uszko-
dzenie cia³a, w skrajnych
przypadkach œmieræ.

luty 2007

3

5/2.G.1. Ocena ryzyka zawodowego ratownika medycznego

OPINIE

Rozdział 5/2.G.1.

1

2

3

4

9.

Pole elektromagnetyczne.

Urz¹dzenia diagnostycz-
ne, inne urz¹dzenia na
terenie prowadzenia akcji
ratowniczej.

Choroby uk³adu krwio-
twórczego, nerwowego,
bia³aczki.

10. Po¿ar. Wybuch.

Wypadek drogowy,
zaprószenie ognia
przez pacjentów
w trakcie prowadzenia
akcji ratowniczej.

Poparzenie termiczne naj-
czêœciej koñczyn, a nawet
œmieræ.

11. Przygniecenie.

Akcja ratownicza, Ÿle za-
mocowane wyposa¿enie
karetki.

Zmia¿d¿enia, z³amania,
a nawet œmieræ.

12. Uderzenie o nieruchome

czynniki materialne.

Wyposa¿enie karetki,
drzwi, dojœcia i przejœcia,
sprzêt na korytarzach
(³ó¿ka, szafki, itp.).

Pot³uczenie, guzy, siniaki
– najgroŸniejsze s¹ urazy
g³owy.

13. Uderzenie przez ruchome

przedmioty, przygniece-
nie.

Ruchomy sprzêt medycz-
ny, ³ó¿ka, ruchome ele-
menty wyposa¿enia
szpitala, pojazdy (w tym
karetka).

Pot³uczenia, przygniece-
nia, skaleczenia, guzy,
siniaki.

14. Upadek na tym samym

poziomie.

Nierówne, œliskie pod³ogi,
ubytki w wyk³adzinie,
progi (zw³aszcza w trak-
cie wyjazdów), praca
w terenie w ró¿nych
warunkach pogodowych.

Z³amania – najczêœciej
koñczyn, pot³uczenia,
zwichniêcia.

15. Upadek ze schodów.

Œliskie, nierówne schody
(zw³aszcza podczas pracy
w trakcie wyjazdów).

Z³amania, pot³uczenia,
zwichniêcia – najczêœciej
koñczyn.

16. Wypadek drogowy,

kolizja.

Wyjazdy do wypadków
na wezwanie, poœpiech.

Z³amania koñczyn,
pot³uczenia, obra¿enia
cia³a, a nawet œmieræ.

17. Zmienny mikroklimat.

Praca w terenie w zmien-
nych warunkach atmosfe-
rycznych.

Choroby uk³adu oddecho-
wego – przeziêbienia.

Zagro¿enia biologiczne

1.

Adenoviridae

Gr. 2.

Ludzie, zwierzêta.

Drog¹ powietrzno-kropel-
kow¹, bezpoœrednie.

Gor¹czka, nie¿yt zajêtego
odcinka uk³adu oddecho-
wego.

2.

Astroviridae

Gr. 2.

Ludzie.

Drog¹ powietrz-
no-py³ow¹, bezpoœrednie
(skaleczenia).

Gor¹czka, biegunki.

4

luty 2007

OPINIE

5. Ryzyko zawodowe

Rozdział 5/2.G.1.

1

2

3

4

3.

Bunyaviridae
(inne Hantawirusy)

Gr. 2.

Ludzie.

Drog¹ powietrzno-kropel-
kow¹ i powietrzno-py³ow¹.

Gor¹czka.

4.

Wirus Coronaviridae

Gr. 2.

Ludzie.

Bezpoœrednie (przez
uszkodzona skórê).

£agodne choroby górnych
dróg oddechowych.

5.

Wirus zapalenia w¹troby
typu C

Hepatitisviridae

Gr. 3.

Ludzie.

Bezpoœrednie (skaleczenie),
przez krew i inne p³yny
ustrojowe cz³owieka.

Zapalenie w¹troby.
Marskoœæ, nowotwór
w¹troby.

6.

Wirus zapalenia w¹troby
typu B i D Hepatitisviridae
Gr. 3.

Ludzie.

Bezpoœrednie (skaleczenie),
przez krew i inne p³yny
ustrojowe cz³owieka.

Zapalenie w¹troby.
Marskoœæ, nowotwór
w¹troby.

7.

Herpeswirus Epsteina
i Barr Herpesviridae

Gr. 2.

Ludzie.

Bezpoœrednie, w wyniku
pogryzienia, skaleczenia.

Klasyczna mononukleoza,
rak jamy nosowo-
-gard³owej.

8.

Wirus opryszczki pospoli-
tej Herpesviridae

Gr. 2.

Ludzie.

Bezpoœrednie przez
uszkodzon¹ skórê, kon-
takt ze skór¹ osoby chorej.

Opryszczka, pêcherzy-
kowe zapalenie b³on
œluzowych jamy ustnej,
skóry, zapalenie rogówki,
mózgu.

9.

Ludzki wirus herpes
herpesviridae (HHV6, HIV7,
HIV8)

Gr. 2.

Ludzie.

Bezpoœrednie.

Wysypka.

10. Wirus ospy wietrznej,

pó³paœca

Herpesviridae

Gr. 2.

Ludzie.

Drog¹ powietrzno-kropel-
kow¹.

Ospa wietrzna, pó³pasiec.

11. Wirusy grypy (typ A, B, C)

Orthomyxoviridae

Gr. 2.

Ludzie.

Drog¹ powietrzno-kropel-
kow¹.

Grypa, zapalenie p³uc.

12. Wirusy BK i JC

Papovaviridae

Gr. 2.

Ludzie.

Drog¹ powietrzno-kropel-
kow¹.

Zaka¿enie bezobjawowe
nerek.

13. Wirusy brodawczaka

ludzkiego

Papovaviridae

Gr. 2.

Ludzie.

Bezpoœrednie.

Brodawki, nowotwory.

luty 2007

5

5/2.G.1. Ocena ryzyka zawodowego ratownika medycznego

OPINIE

Rozdział 5/2.G.1.

1

2

3

4

14. Parwowirus ludzki B19

Parwoviridae

Gr. 2.

Ludzie.

Bezpoœrednie przez
uszkodzon¹ skórê i b³ony
œluzowe, w wyniku prze-
taczania krwi i prepara-
tów krwiopochodnych.
Tak¿e drog¹ powietrz-
no-kropelkow¹.

Infekcja objawiaj¹ca siê
ostrym zapaleniem sta-
wów lub towarzysz¹ca
zapaleniu naczyñ krwio-
noœnych, nerwów obwo-
dowych, nerek lub miê-
œnia sercowego (szcze-
gólnie u kobiet). Mo¿e
przenikaæ przez ³o¿ysko,
zakaziæ p³ód, wywo³aæ
uogólniony obrzêk p³uc
i spowodowaæ poronienie.

15. Wirus ostrego krwotocz-

nego zapalenia spojówek
Enteroviridae

Gr. 2.

Ludzie.

Drog¹ powietrzno-kropel-
kow¹.

Ostre krwotoczne zapale-
nie spojówek.

16. Wirusy Coxackie (A i B)

Gr. 2.

Ludzie.

Drog¹ powietrzno-kropel-
kow¹, bezpoœrednie.

Zapalenie uk³adu odde-
chowego, angina, zapa-
lenie opon mózgowych,
zapalenie miêœnia serco-
wego, parali¿.

17. Wirusy ECHO

Enteroviridae

Gr. 2.

Ludzie.

Drog¹ powietrzno-kropel-
kow¹, bezpoœrednie.

Zapalenie uk³adu odde-
chowego, angina, zapale-
nie (opon mózgowych,
miêœnia sercowego,
w¹troby, jelit, skóry),
biegunki, parali¿ – pe³ny
powrót do zdrowia.

18. Wirus zapalenia w¹troby

typu A Enteroviridae

Gr. 2.

Ludzie.

Bezpoœrednie, drog¹ po-
karmow¹.

Zapalenie w¹troby typu
A, zapalenie ¿o³¹dka
i jelit.

19. Rotawirus ludzki

Rotaviridae hominis

Reoviridae

Gr. 2.

Ludzie.

Najczêœciej drog¹
ka³owo-pokarmow¹ oraz
powietrzno-kropelkow¹.

Zapalenie ¿o³¹dka i jelit,
biegunki.

20. Wirus miêczaka

zakaŸnego

Parapoxviridae

Gr. 2.

Ludzie.

Bezpoœrednie – przez
uszkodzon¹ skórê.

Brodawkowe wykwity
skórne.

21. Reowirusy Reoviridae

Gr. 2.

Ludzie.

Drog¹ powietrzno-kropel-
kow¹, bezpoœrednie.

Gor¹czki reowirusowe.

6

luty 2007

OPINIE

5. Ryzyko zawodowe

Rozdział 5/2.G.1.

1

2

3

4

22. Ludzki wirus nabytego

niedoboru odpornoœci
HIV

Retroviridae

Gr. 3.

Ludzie.

Bezpoœrednie – przez
krew i inne p³yny
ustrojowe.

AIDS (zespó³ nabytego
obni¿enia odpornoœci
komórkowej), postêpuj¹ca
neuropatia, infekcje towa-
rzysz¹ce, nowotwory,
œmieræ.

23. Ludzki wirus limfotropo-

wy komórek T (HTLV)

Retroviridae

Gr. 3.

Ludzie.

Bezpoœrednie – przez
krew i inne p³yny
ustrojowe.

Bia³aczka ludzi doros³ych,
zapalenie mózgu.

24. Torowirusy

Toroviridae

Gr. 2.

Ludzie.

Drog¹ powietrzno-kropel-
kow¹, bezpoœrednie.

Gor¹czka wirusowa, ogól-
ne os³abienie.

25. Actinomyces gerencseidae,

spp

.

Gr. 2.

Ludzie.

Bezpoœrednie – skalecze-
nia, drog¹ pokarmow¹.

Promienica, guzkowo-
-ropne zapalenie wêz³ów
ch³onnych.

26. Arcanobacterium

haemolyticum

Gr. 2.

Ludzie.

Drog¹ powietrzno-kropel-
kow¹, bezpoœrednie.

Zaka¿enie gard³a i skóry.

27. Cardiobacterium hominis

Gr. 2.

Ludzie.

Przez b³ony œluzowe,
drog¹ powietrzno-kropel-
kow¹.

Zapalenie wsierdzia.

28. Chlamydia pneumonice

Gr. 2.

Ludzie.

Drog¹ powietrzno-kropel-
kow¹.

Zapalenia p³uc, oskrzeli,
gard³a.

29. Enterobakter earogenes

(cloacae)

Gr. 2.

Ka³ ludzi, œrodowisko
szpitalne.

Bezpoœrednie (sprzêt me-
dyczny), drog¹ powietrz-
no-kropelkow¹, powietrz-
no-py³ow¹.

Oportunistyczne zapale-
nia dróg moczowych,
zapalenie ¿o³¹dka, jelit,
p³uc, innych narz¹dów.

30. Enterococcus spp

Gr. 2.

Ka³ ludzi, œrodowisko
szpitalne.

Bezpoœrednie (sprzêt me-
dyczny), drog¹ powietrz-
no-kropelkow¹, powietrz-
no- py³ow¹.

Oportunistyczne zapa-
lenia dróg moczowych,
pêcherzyka ¿ó³ciowego,
wsierdzia.

31. Escherichia coli, szczepy

werocytotoksygenne

Gr. 3.

Przewody pokarmowe lu-
dzi, ka³.

Drog¹ pokarmow¹,
bezpoœrednie (sprzêt
medyczny), drog¹ po-
wietrzno-kropelkow¹.

Krwotoczne zapalenie
okrê¿nicy, hemolityczna
uremia.

luty 2007

7

5/2.G.1. Ocena ryzyka zawodowego ratownika medycznego

OPINIE

Rozdział 5/2.G.1.

1

2

3

4

32. Pa³eczki okrê¿nicy

Escherichia coli

Gr. 2.

Przewody pokarmowe
ludzi, ka³.

Drog¹ pokarmow¹,
bezpoœrednie (sprzêt
medyczny), drog¹ po-
wietrzno-kropelkow¹.

Zapalenie jelit, biegunki.

33. Zapalenie opon mózgo-

wych Flavobacterium me-
ningosepticum

Gr. 2.

Ludzie.

Drog¹ powietrzno-kropel-
kow¹ oraz bezpoœrednie
(sprzêt medyczny).

Zapalenie opon mózgo-
wo-rdzeniowych.

34. Fusobacterium necrophorum

Gr. 2.

Ludzie.

Bezpoœrednie, w wyniku
naruszenia tkanek.

Zaka¿enie jamy ustnej,
uk³adu oddechowego,
skóry, koœci, jelit.

35. Haemophilus influenzae

Gr. 2.

Ludzie.

Bezpoœrednie, drog¹
powietrzno-kropelkow¹.

Zapalenie p³uc, zatok,
ucha, opon mózgo-
wo-rdzeniowych.

36. Haemophilus spp

Gr. 2.

Ludzie.

Bezpoœrednie, drog¹
powietrzno-kropelkow¹.

Zapalenie p³uc, wsierdzia,
spojówek.

37. Helicobacter pyroli

Gr. 2.

Ludzie.

Ka³owo-pokarmowe, bez-
poœrednie.

Zapalenie ¿o³¹dka, wrzód
¿o³¹dka i dwunastnicy,
rak ¿o³¹dka, ch³oniak.

38. Klebsiella oxytoca

Gr. 2.

Ludzie.

Drog¹ powietrzno-kropel-
kow¹, powietrzno-py³o-
w¹, bezpoœrednie (m.in.
przez sprzêt szpitalny).

Zaka¿enie dróg moczo-
wych i innych narz¹dów.

39. Klebsiella pneumonice

Gr. 2.

Ludzie.

Drog¹ powietrzno-kropel-
kow¹, powietrzno-py³o-
w¹, bezpoœrednie (sprzêt
medyczny).

Zapalenie p³uc.

40. Mycoplasma pneumonice

Gr. 2.

Ludzie, hodowle tkanek.

Drog¹ powietrzno-kropel-
kow¹, bezpoœrednie.

Zapalenie p³uc. Czasem
daj¹ce powik³ania kardio-
logiczne.

41. Dwoinka zapalenia opon

mózgowych

Neisseria meningitidis

Gr. 2.

Ludzie.

Drog¹ powietrzno-kropel-
kow¹, bezpoœrednie.

Zapalenie opon
mózgowych.

8

luty 2007

OPINIE

5. Ryzyko zawodowe

Rozdział 5/2.G.1.

1

2

3

4

42. Pr¹tek ludzki

Mycobakterium tuberculosis

Gr. 3.

Ludzie.

Drog¹ powietrzno-kropel-
kow¹.

GruŸlica p³uc, rzadziej in-
nych narz¹dów.

43. Mycobacterium ulcerans

Gr. 3.

Ludzie.

Bezpoœrednie.

Mikobakterioza skóry.

44. Pa³eczka duru brzusznego

Salmonella. typhi

Gr. 3.

Ludzie.

Drog¹ pokarmowo-wod-
n¹, rzadko powietrzno-
-kropelkow¹.

Dur brzuszny.

45. Pa³eczka czerwonki

Shigella dysenteriae typ 1

Gr. 3.

Ludzie.

Drog¹ pokarmowo-
-wodn¹.

Czerwonka bakteryjna
(zapalenie jelita grubego
z krwaw¹ biegunk¹).

46. Gronkowiec z³ocisty

Staphylococcus aureus

Gr. 2.

Py³, ludzie.

Drog¹ powietrzno-py³o-
w¹, powietrzno-kropelko-
w¹, bezpoœrednie (sprzêt
medyczny).

Zaka¿enia ropne,
stany zapalne dróg
oddechowych.

47. Paciorkowiec zapalenia

p³uc

Streptococcus pneumoniae

Gr. 2.

Ludzie.

Drog¹ powietrzno-kropel-
kow¹, bezpoœrednie.

Zapalenie p³uc i opon
mózgowo-rdzeniowych.

48. Paciorkowiec ropotwór-

czy

Streptococcus pyogenes

Gr. 2.

Ludzie.

Powietrzno-kropelkowe,
bezpoœrednie (sprzêt me-
dyczny).

Angina, zaka¿enie ropne
skóry, zapalenie k³êbusz-
ków nerkowych.

49. Laseczka zgorzeli gazowej

Clostridium perfringens

Gr. 2.

Gleba, ka³, œcieki.

Bezpoœrednie, po zranie-
niach.

Zgorzel gazowa z rozpa-
dem tkanek, posocznica,
wytwarza toksyny.

50. Laseczka tê¿ca

Clostridium tetani

Gr. 2.

Zwierzêta, nawóz, gleba.

Bezpoœrednie – po zranie-
niach.

Tê¿ec, wytwarza toksyny.

51. Candida albicans

(kropidlak bia³y)

Grzyby

Gr. 2.

Ludzie, œrodowisko wil-
gotne.

Bezpoœrednie, zw³aszcza
u osób z mikrourazami
skóry oraz osób os³abio-
nych i ze sk³onnoœciami
do pocenia siê.

Grzybica skóry, paznokci
i b³on œluzowych.

luty 2007

9

5/2.G.1. Ocena ryzyka zawodowego ratownika medycznego

OPINIE

Rozdział 5/2.G.1.

6. Stosowane œrodki profilaktyczne

Środki
ochronne

Ratownik ma do dyspozycji odzie¿, obuwie robocze i ochronne dostosowane
do aktualnej pory roku. Ponadto ratownika wyposa¿ono w œrodki ochrony indywi-
dualnej:

l

rêkawice jednorazowe,

l

okulary ochronne,

l

ochrony uk³adu oddechowego, m.in. w maski filtruj¹ce i poch³aniaj¹ce.

Wykorzystywany sprzêt spe³nia wymagania ergonomii.

Instrukcje

Ratownika wyposa¿ono równie¿ w instrukcje:

l

postêpowania z chorymi, którzy s¹ agresywni (pod wp³ywem alkoholu, narko-
tyków, z ma³ymi dzieæmi, itp.),

l

zachowania siê w przypadku zagro¿enia ze strony agresywnych zwierz¹t,

l

bezpiecznego stosowania sprzêtu medycznego,

l

ppo¿.

Pracodawca zapewnia tak¿e:

l

treningi umiejêtnoœci radzenia sobie ze stresem,

l

szkolenia w zakresie bhp,

l

okresowe badania lekarskie,

l

szczepienia ochronne,

l

okresowe przegl¹dy i konserwacje sieci, urz¹dzeñ elektrycznych, sprzêtu me-
dycznego oraz œrodków transportu,

l

œrodki dezynfekuj¹ce i odka¿aj¹ce.

7. Statystyka wypadków na stanowisku pracy za
ostatnie 5 lat

Wypadki

W ci¹gu ostatnich piêciu lat dosz³o do:

l

jednego upadku na schodach,

l

jednego wypadku drogowego,

l

dwóch przygnieceñ przez ruchome elementy wyposa¿enia karetki,

l

trzech pogryzieñ przez psy,

l

piêciu st³uczeñ o nieruchome elementy w przejœciach (zw³aszcza futryny drzwi
w miejscach prowadzenia akcji),

l

oœmiu upadków na jednym poziomie,

l

dwunastu zak³uæ ig³¹,

l

piêtnastu skaleczeñ o wykorzystywane narzêdzia (g³ównie skalpel i no¿yczki).

W tym czasie nie stwierdzono przypadku choroby zawodowej.

10

luty 2007

OPINIE

5. Ryzyko zawodowe

Rozdział 5/2.G.1.

8. Karta oceny ryzyka zawodowego

Poni¿sz¹ kartê oceny ryzyka zawodowego opracowano w skali trójstopniowej me-
tod¹ zgodn¹ z PN-N-18002:2000. Jest to karta modelowa, gdzie uwzglêdniono
tylko typowe zagro¿enia. Opracowuj¹c kartê oceny ryzyka zawodowego dla kon-
kretnego stanowiska pracy w Pañstwa zak³adzie nale¿y dok³adnie przeanalizowaæ
zagro¿enia wystêpuj¹ce na tym stanowisku. Prawid³owa analiza powinna daæ od-
powiedŸ, czy wszystkie opisane zagro¿enia wystêpuj¹ rzeczywiœcie oraz czy nie
pojawiaj¹ siê dodatkowe niebezpieczeñstwa spowodowane np.:

l

inn¹ organizacj¹ pracy,

l

wykorzystywanym sprzêtem,

l

wiekiem, kwalifikacjami i doœwiadczeniem pracowników.

PRZYKŁAD

W przypadku pracowników m³odych o bardzo krótkim sta¿u pracy ryzyko wyst¹pienia wypadków
wzrasta. Warto o tym pamiêtaæ i w ramach dzia³añ profilaktycznych zaplanowaæ dodatkowe szkolenia
obejmuj¹ce swoim zakresem szczególnie te zagro¿enia, które (jak dowodzi statystyka wypadków
w zak³adzie) najczêœciej prowadz¹ do wypadków.

Nale¿y tak¿e pamiêtaæ, ¿e poni¿szy wynik oceny ryzyka uwzglêdnia zastosowanie
œrodków ograniczaj¹cych zagro¿enia.

Pracownik powinien byæ zapoznany z kart¹ oceny razem z kart¹ identyfikacji
zagro¿eñ.

luty 2007

11

5/2.G.1. Ocena ryzyka zawodowego ratownika medycznego

OPINIE

Rozdział 5/2.G.1.

Rozdzia³

5/2.G.1.

Rozdzia³

5/2.G.1.

KARTA

OCENY

RYZYKA

ZAWODOWEGO

Data

…...........

Numer

Karty

....................................

Sporz¹dzi³

zespó³

Stanowisko

pracy

Ratownik

medyczny

Liczba

nara¿onych

........................

............................................................

............................................................

............................................................

Charakterystyka

stanowiska

pracy:

•

podejmowanie

zleconego

przez

kierownika

zespo³u

optymalnego

postêpowania

ratowniczego

chro

-

ni¹cego

zdrowie

i

¿ycie

osób

poszkodowanych

i

transportowanych,

•

wykonywanie

na

zlecenie

kierownika

zespo³u,

czynnoœci

izabiegów

ratowniczych

w

stanach

zagro¿e

-

nia

¿ycia,

•

zapobieganie

zaka¿eniom

przez

stosowanie

zasad

aseptyki

i

antyseptyki,

•

podejmowanie

prawid³owego

postêpowania

przeciwwstrz¹sowego,

w

tym

postêpowania

traumato-

logicznego

(tamowanie

krwotoków,

unieruchamianie

i

zabezpieczanie

z³amañ),

•

ocenianie

stopnia

utraty

przytomnoœci

i

zabezpieczanie

funkcji

¿yciowych

nieprzytomnego,

•

transportowanie

pacjentów

pod

nadzorem

medycznym

(rêcznie

iprzy

u¿yciu

odpowiednich

urz¹dzeñ),

•

przekazywanie

pacjentów

personelowi

ambulatoriów,

izb

przyjêæ

iinnych

jednostek

(wype³nianie

od-

powiedniej

dokumentacji),

•

przeprowadzanie

prawid³owo

wywiadu

dyspozytorskiego

i

instrukta¿u

ratowniczego

dostêpnymi

œrodkami

³¹cznoœci,

•

kontrola

leków,

materia³ów

opatrunkowych,

œrodków

isprzêtu

ratowniczego,

bêd¹cych

na

wyposa-

¿eniu.

Dokumenty

odniesienia:

–

rozp.

MPiPS

z

26.9.1997

r.

w

sprawie

ogólnych

prze

-

pisów

bhp

(tj.

Dz.U.

z

2003

r.

Nr

169,

poz.

1650),

–

rozp.

MZ

z

3.7.2002

r.

w

sprawie

karty

charakterysty

-

ki

substancji

niebezpiecznej

i

preparatu

niebezpiecz

-

nego

(Dz.U.

Nr

140

poz.

1171,

ze

zm.),

–

rozp.

MZ

z

22.4.2005

r.

w

sprawie

szkodliwych

czyn-

ników

biologicznych

dla

zdrowia

w

œrodowisku

pracy

oraz

ochrony

zdrowia

pracowników

zawodowo

nara-

¿onych

na

te

czynniki

(Dz.U.

Nr

81,

poz.

716),

–

rozp.

MG

z

21.12.2005

r.

w

sprawie

zasadniczych

wymagañ

dla

œrodków

ochrony

indywidualnej

(Dz.U.

Nr

259,

poz.

2173),

–

rozp.

MPiPS

z

14.3.2000

r.

w

sprawie

bhp

przy

rêcz-

nych

pracach

transportowych

(Dz.U.

Nr

26,

poz.

313,

ze

zm.),

–

instrukcje

zak³adowe.

Lp.

Zagro¿enie

ród³o

zagro¿enia

Ciê¿koœæ

szkód

Prawdopodobieñstwo

Oszacowanie

ryzyka

Dzia³ania

profilaktyczne

12

3

4

5

6

7

Zagro¿enia

fizyczne,

chemiczne

i

psychofizyczne

1.

Substancje

i

preparaty

chemiczne

–

dra¿ni¹ce.

Œrodki

do

dezynfekcji,

stosowa

-

ne

leki

i

preparaty.

Ma³a

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

–

dopuszczalne

Stosowanie

dermatologicznych

œrod

-

ków

ochrony

indywidualnej

(szczegól

-

nie

maœci

i

kremy).

Zmiana

materia³u

rêkawiczek.

OPINIE

Rozdział 5/2.G.1.

Rozdział 5/2.G.1.

12

luty 2007

12

3

4

5

6

7

2.

Substancje

i

preparaty

chemiczne

–

alergeny.

Œrodki

do

dezynfekcji,

rêkawice

lateksowe,

leki,

preparaty.

Œrednia

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

–

dopuszczalne

Stosowanie

dermatologicznych

œrod

-

ków

ochrony

indywidualnej

(maœci,

kremy).

Zmiana

materia³u

rêkawiczek.

3.

Agresywni

pacjenci,

osoby

pod

wp³ywem

narkotyków,

alkoholu.

Agresywne

zachowania

pacjentów.

Du¿a

Ma³o

prawdopodobne

Œrednie

–

dopuszczalne

Opanowanie,

wzmo¿ona

uwaga.

Tre

-

ningi

z

zakresu

asertywnoœci.

4.

Pogryzienie

przez

zwierzêta.

Agresywne

zachowanie

najczêœciej

psa.

Œrednia

Prawdopodobne

Œrednie

–

dopuszczalne

Opanowanie,

wzmo¿ona

uwaga.

Szko

-

lenia

z

zakresu

postêpowania

z

agre

-

sywnymi

zwierzêtami.

Œrodki

odstra

-

szaj¹ce.

5.

Przeci¹¿enie

uk³adu

ruchu.

Podnoszenie,

przenoszenie

chorego

i

sprzêtu.

Œrednia

Prawdopodobne

Œrednie

–

dopuszczalne

Sprzêt

pomocniczy

spe³niaj¹cy

wyma-

gania

ergonomii,

odpowiednia

organi-

zacja

pracy

(przerwy

w

pracy),

dodat-

kowe

szkolenia

z

zakresu

wykonywa-

nia

rêcznych

prac

transportowych.

6.

Skaleczenia,

zak³ucia.

U¿ywany

sprzêt

medyczny

(np.

ig³y,

skalpel,

no¿yczki),

ostre

krawêdzie

(np.

opakowa-

nia

leków,

ampu³ki).

Ma³a

Prawdopodobne

Ma³e

–

dopuszczalne

Ograniczenie

poœpiechu.

Skupienie

uwa-

gi

w

trakcie

wykonywania

czynno-

œci

z

wykorzystaniem

ostrych

narzê-

dzi.

Stosowanie

rêkawic

roboczych

i

ochron

nych.

7.

Stres.

OdpowiedzialnoϾ,

trudne

akcje

ratownicze,

czêste

dzia³anie

pod

presj¹

czasu.

Œrednia

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

–

dopuszczalne

Szkolenia

w

zakresie

umiejêtnoœci

ra

-

dzenia

sobie

ze

stresem

(np.

techniki

relaksacyjne),

zapewnienie

konsultacji

psychologa.

8.

Pr¹d

elektryczny

o

n

a-

piêciu

do

1

kV.

Urz¹dzenia

zasilane

pr¹dem

i

wykorzystywane

oœwietlenie

(zw³aszcza

oœwietlenie

przenoœne).

Du¿a

Ma³o

prawdopodobne

Œrednie

–

dopuszczalne

Regularne

przegl¹dy

i

kontrole

spraw

-

noœci

instalacji

iurz¹dzeñ

elektrycznych

–

naprawa

stwierdzonych

usterek.

Spraw

dzanie

dzia³ania

zabezpieczeñ

przeciwpora¿eniowych.

Kategoryczny

zakaz

wykonywania

prac

przy

urz¹dze

-

niach

elektrycznych

przez

osoby

nie

-

upowa¿nione.

Rozdział 5/2.G.1.

OPINIE

Rozdział 5/2.G.1.

luty 2007

13

12

3

4

5

6

7

9.

Pole

elektromagnetyczne.

Urz¹dzenia

diagnostyczne,

inne

urz¹dzenia

na

terenie

prowa

-

dzenia

akcji

ratowniczej.

Du¿a

Ma³o

prawdopodobne

Œrednie

–

dopuszczalne

Prawid³owe

ustawienie

urz¹dzeñ

sto

-

sowanych

w

diagnostyce

medycznej,

stosowanie

wymaganych

os³on

i

ich

w³aœciwe

ustawienie.

10.

Po¿ar.

Wybuch.

Wypadek

drogowy,

zaprószenie

ognia

przez

pacjentów

w

trak

-

cie

prowadzenia

akcji

ratowni

-

czej.

Du¿a

Ma³o

prawdopodobne

Œrednie

–

dopuszczalne

Przestrzeganie

procedur,

wzmo¿ona

uwaga

w

trakcie

akcji

ratowniczych.

Kontrola

sprawnoœci

œrodków

gaœni

-

czych

bêd¹cych

na

wyposa¿eniu

ka

-

retki.

Szkolenia

ppo¿.

z

zakresu

obo

-

wi¹zuj¹cych

przepisów

i

zasad

wyko

-

rzystywania

dostêpnego

sprzêtu.

11.

Przygniecenie.

Akcja

ratownicza.

le

zamoco-

wane

wyposa¿enie

karetki.

Du¿a

Ma³o

prawdopodobne

Œrednie

–

dopuszczalne

Przestrzeganie

procedur

i

przepisów.

Wzmo¿ona

uwaga.

Kontrola

popraw-

noœci

ustawienia

i

mocowania

wypo-

sa¿enia.

1

2

.

Uderzenie

o

nieruchome

czynniki

materialne.

Wyposa¿enie

karetki,

drzwi,

dojœcia

i

przejœcia.

Ma³a

Prawdopodobne

Œrednie

–

dopuszczalne

Zachowanie

ostro¿noœci.

Ogranicza-

nie

zbêdnego

poœpiechu.

Utrzymanie

porz¹dku

na

ci¹gach

komunikacyjnych

na

oddzia³ach

ratunkowych.

13.

Uderzenie

przez

ruchome

przedmioty,

przygniecenie.

Ruchomy

sprzêt

medyczny,

³ó¿-

ka,

ruchome

elementy

wypo

-

sa¿enia

szpitala,

manewruj¹ce

pojazdy

(w

tym

karetka).

Œrednia

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

–

dopuszczalne

Zachowanie

ostro¿noœci.

Ogranicza-

nie

zbêdnego

poœpiechu.

Utrzymanie

porz¹dku

na

ci¹gach

komunikacyjnych

na

oddzia³ach

ratunkowych.

14.

Upadek

na

tym

samym

poziomie.

Nierówne,

œliskie

pod³ogi,

ubyt

-

ki

w

wyk³adzinie,

progi,

praca

w

terenie

w

ró¿nych

warunkach

pogodowych.

Ma³a

Prawdopodobne

Ma³e

–

dopuszczalne

Regularne

kontrole

stanu

posadzek

na

oddzia³ach

ratunkowych

w

szpitalach

i

natychmiastowe

naprawy

zauwa¿o

-

nych

ubytków.

Dba³oœæ

o

³ad

i

p

o

-

rz¹dek.

Oznakowanie

progów

na

ci¹-

gach

komunikacyjnych.

Zachowanie

ostro¿noœci.

Ograniczenie

poœpiechu.

Stosowanie

obuwia

z

podeszw¹

anty

-

poœlizgow¹.

OPINIE

Rozdział 5/2.G.1.

Rozdział 5/2.G.1.

14

luty 2007

12

3

4

5

6

7

15.

Upadek

ze

schodów.

Œliskie

i

nierówne

schody

(zw³aszcza

podczas

akcji

ratowniczych).

Ma³a

Prawdopodobne

Ma³e

–

dopuszczalne

Regularne

kontrole

stanu

schodów.

Naprawy

zauwa¿onych

ubytków.

W

przypadku

œliskich

stopni

–

zastoso

-

wanie

antypoœlizgowych

nak³adek.

Dba³oœæ

o

³ad

iporz¹dek.

Oznakowa

-

nie

krawêdzi

stopni.

Zachowanie

ostro¿noœci.

Ograniczenie

poœpiechu.

Stosowanie

obuwia

z

podeszw¹

anty

-

poœlizgow¹.

16.

Wypadek

drogowy,

kolizja.

Wyjazdy

do

chorych

na

wezwa

-

nie.

Poœpiech.

Du¿a

Ma³o

prawdopodobne

Œrednie

–

dopuszczalne

Przestrzeganie

przepisów

prawa

o

ru

-

chu

drogowym.

Dba³oœæ

o

dobry

stan

techniczny

(przegl¹dy)

i

odpowiednie

wyposa¿enie

pojazdów

(wymiana

opon

na

letnie-zimowe).

Eliminowanie

nie-

potrzebnej

brawury

w

jeŸdzie.

17.

Zmienne

warunki

atmosferyczne.

Akcje

ratownicze,

praca

w

otwar-

tym

terenie

w

trakcie

zmiennych

warunków

atmosferycznych.

Œrednia

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

–

dopuszczalne

Zapewnienie

ubrañ

odpowiednich

do

warunków

pogodowych.

Napoje

ch³o-

dz¹ce

i

rozgrzewaj¹ce.

Zagro¿enia

biologiczne

Lp.

Zagro¿enie

Grupa

ryzyka

ród³o

zagro¿enia

Droga

przenoszenia

Ciê¿koœæ

szkód

Prawdopodobieñstwo

Oszacowane

ryzyka

Dzia³ania

profilaktyczne

1.

Adenoviridae

Gr.

2.

Ludzie,

zwierzêta.

Powietrzno-kropelkowa

oraz

bezpoœrednie.

Œrednia

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

–

dopuszczalne

Stosowanie

œrodków

ochrony

indywi

-

dualnej

(ochrony

uk³adu

oddechowe

-

go

maski

filtruj¹co-poch³aniaj¹ce).

2.

Astroviridae

Gr.

2.

Ludzie.

Powietrzno-py³owa

oraz

bezpo

-

œrednie

–

przez

skaleczenia.

Ma³a

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

–

dopuszczalne

Stosowanie

indywidualnych

ochron

uk³adu

oddechowego

(maski

filtru

-

j¹ce).

Regularne

dezynfekcje.

3.

Bunyaviridae

(inne

Hantawirusy)

Gr.

2.

Ludzie.

Powietrzno-kropelkowa

oraz

powietrzno-py³owa.

Du¿a

Ma³o

prawdopodobne

Œrednie

–

dopuszczalne

Stosowanie

indywidualnych

ochron

uk³adu

oddechowego

(maski

filtruj¹co

-

-poch³aniaj¹ce).

Regularne

dezynfekcje.

Rozdział 5/2.G.1.

OPINIE

Rozdział 5/2.G.1.

luty 2007

15

12

3

4

5

6

7

4.

Wirus

zapalenia

w¹troby

typu

C

Hepatitisviridae

Gr.

3.

Ludzie.

Bezpoœrednie

–

przez

skalecze

-

nie,

krew

iinne

p³yny

ustrojowe

cz³owieka.

Du¿a

Ma³o

prawdopodobne

Œrednie

–

dopuszczalne

Stosowanie

œrodków

ochrony

indywi

-

dualnej

(jednorazowe

rêkawice

ochron

-

ne).

Badania

profilaktyczne.

Prawid³o

-

wa

sterylizacja

narzêdzi.

Zachowanie

szczególnej

ostro¿noœci.

Obowi¹zek

przechowywania

dokumentów.

5.

Wirus

zapalenia

w¹troby

ty

p

uBiD

Hepatitisviridae

Gr.

3.

Ludzie.

Bezpoœrednie

–

przez

skalecze

-

nie,

krew

iinne

p³yny

ustrojowe

cz³owieka.

Œrednia

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

–

dopuszczalne

Stosowanie

œrodków

ochrony

indywi

-

dualnej

(jednorazowe

rêkawice

ochron

-

ne).

Szczepienia

ochronne.

Automaty

-

zacja

pracy

w

laboratoriach.

Prawid³o

-

wa

sterylizacja

narzêdzi.

Obowi¹zek

przechowywania

dokumentów.

6.

Herpeswirus

Epsteina

i

Barr

Herpesviridae

Gr.

2.

Ludzie.

Bezpoœrednie

–

w

wyniku

po-

gryzienia,

skaleczenia.

Œrednia

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

–

dopuszczalne

Stosowanie

œrodków

ochrony

indywi-

dualnej.

Prawid³owa

dezynfekcja

iste-

rylizacja

narzêdzi.

7.

Wirus

opryszczki

pospolitej

Herpesviridae

Gr.

2.

Ludzie.

Bezpoœrednie

–

przez

uszko-

dzon¹

skórê,

kontakt

ze

skór¹

osoby

chorej.

Œrednia

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

–

dopuszczalne

Stosowanie

œrodków

ochrony

indywi-

dualnej

(jednorazowe

rêkawice

ochron-

ne).

Dezynfekcja,

sterylizacja

narzêdzi.

8.

Ludzki

wirus

herpes

herpesviridae

(HHV6,

HIV7,

HIV8)

Gr.

2.

Ludzie.

Bezpoœrednie.

Ma³a

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

–

dopuszczalne

Stosowanie

œrodków

ochrony

indywi

-

dualnej

(jednorazowe

rêkawice

ochron

-

ne).

Dezynfekcja,

sterylizacja

narzêdzi.

9.

Wirus

ospy

wietrznej,

pó³paœca

Herpesviridae

Gr.

2.

Ludzie.

Powietrzno-kropelkowa.

Ma³a

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

–

dopuszczalne

Stosowanie

œrodków

ochrony

indywi

-

dualnej

(ochrony

uk³adu

oddechowe

-

go

–

maski

filtruj¹co-poch³aniaj¹ce).

Dezynfekcja,

sterylizacja

narzêdzi.

OPINIE

Rozdział 5/2.G.1.

Rozdział 5/2.G.1.

16

luty 2007

12

3

4

5

6

7

1

0

.

Wirusy

grypy

(typ

A,

B,

C)

Orthomyxoviridae

Gr.

2.

Ludzie.

Powietrzno-kropelkowa.

Ma³a

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

–

dopuszczalne

Szczepienia

(tylko

A

i

B).

Stosowanie

œrodków

ochrony

indywidualnej

(ochro

-

ny

uk³adu

oddechowego

–

maski

fil

-

truj¹co-poch³aniaj¹ce).

Przestrzeganie

zasad

higieny

(m.in.

czêste

mycie

r¹k).

11.

Wirusy

BK

i

JC

Papovaviridae

Gr.

2.

Ludzie.

Powietrzno-kropelkowa.

Œrednia

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

–

dopuszczalne

Stosowanie

œrodków

ochrony

indywi

-

dualnej

(ochrony

uk³adu

oddecho

-

wego

–

maski

filtruj¹co-poch³ania

-

j¹ce).

Dezynfekcja,

sterylizacja

na

-

rzêdzi.

Obowi¹zek

przechowywania

dokumentów.

12.

Wirusy

brodawczaka

ludzkiego

Papillomaviridae

Gr.

2.

Ludzie.

Bezpoœrednie.

Œrednia

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

–

dopuszczalne

Œrodki

ochrony

indywidualnej

(rêka-

wice

lateksowe).

Dezynfekcja,

steryli-

zacja

narzêdzi.

Badania

cytologiczne

pracowników.

13.

Parwowirus

ludzki

B19

Parvoviridae

Gr.

2,

szczepienia.

Ludzie.

Bezpoœrednie

–

przez

uszko-

dzon¹

skórê

i

b³ony

œluzowe,

w

wyniku

przetaczania

krwi

i

preparatów

krwiopochodnych.

Tak¿e

powietrzno-kropelkowa.

Œrednia

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

–

dopuszczalne

Œrodki

ochrony

indywidualnej

(rêka-

wice

lateksowe,

maski

filtruj¹co-po-

ch³aniaj¹ce).

Zachowanie

szczególnej

ostro¿noœci.

14.

Wirus

ostrego

krwoto

-

cznego

zapalenia

spojó

-

wek

Enteroviridae

Gr.

2.

Ludzie.

Powietrzno-kropelkowa.

Ma³a

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

–

dopuszczalne

Œrodki

ochrony

indywidualnej

(maski

filtruj¹co-poch³aniaj¹ce).

Dezynfekcja,

sterylizacja.

15.

Wirusy

Coxackie

(AiB

)

Gr.

2.

Wirusy

ECHO

Enteroviridae

Gr.

2.

Ludzie.

Powietrzno-kropelkowa.

Bezpo

-

œrednie.

Du¿a

Ma³o

prawdopodobne

Œrednie

–

dopuszczalne

Œrodki

ochrony

indywidualnej

(maski

filtruj¹co-poch³aniaj¹ce).

Dezynfekcja,

sterylizacja.

Rozdział 5/2.G.1.

OPINIE

Rozdział 5/2.G.1.

luty 2007

17

12

3

4

5

6

7

16.

Rotawirus

ludzki

Rotaviridae

hominis

Reoviridae

Gr.

2

Ludzie.

Ka³owo-pokarmowa,

powietrz

-

no-kropelkowa.

Œrednia

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

–

dopuszczalne

Œrodki

ochrony

indywidualnej

(rêka

-

wice

lateksowe,

maski

filtruj¹co-po

-

ch³aniaj¹ce).

Dezynfekcja.

Opatrywa

-

nie

ran.

17.

Wirus

zapalenia

w¹troby

typu

A

Enteroviridae

Gr.

2.

Ludzie.

Pokarmowa.

Bezpoœrednie.

Œrednia

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

–

dopuszczalne

Szczepienia

ochronne,

bierne

uodpar

-

nianie

ludzk¹

immunoglobin¹,

œrodki

ochrony

indywidualnej

(rêkawice

lateksowe).

Dezynfekcja.

Sterylizacja

narzêdzi.

18.

Wirus

miêczaka

zakaŸnego

Parapoxviridae

Gr.

2.

Ludzie.

Bezpoœrednie

–

przez

uszko-

dzon¹

skórê.

Ma³a

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

–

dopuszczalne

Œrodki

ochrony

indywidualnej

(rêka

-

wice

lateksowe).

Dezynfekcja.

Steryli-

zacja

narzêdzi.

19.

Reowirusy

Reoviridae

Gr.

2.

Ludzie.

Powietrzno-kropelkowa.

Bezpoœrednie.

Ma³a

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

–

dopuszczalne

Œrodki

ochrony

indywidualnej

(rêka-

wice

lateksowe,

maski

filtruj¹co-po-

ch³aniaj¹ce).

Dezynfekcja.

Sterylizacja

narzêdzi.

20.

Ludzki

wirus

nabytego

niedoboru

odpornoœci

HIV

Retroviridae

Gr.

3.

Ludzie.

Bezpoœrednie

–

przez

krew

i

inne

p³yny

ustrojowe.

Du¿a

Ma³o

prawdopodobne

Œrednie

–

dopuszczalne

Œrodki

ochrony

indywidualnej

(rêka-

wice

lateksowe).

Dezynfekcja.

Steryli-

zacja

narzêdzi.

Badania

serologiczne

grup

ryzyka.

Obowi¹zek

przechowywania

doku

-

mentów.

2

1

.

Ludzki

wirus

limfotropo

-

wy

komórek

T

(HTLV)

Retroviridae

Gr.

3.

Ludzie.

Bezpoœrednie

–

przez

krew

i

inne

p³yny

ustrojowe.

Du¿a

Ma³o

prawdopodobne

Œrednie

–

dopuszczalne

Œrodki

ochrony

indywidualnej

(rêka

-

wice

lateksowe).

Dezynfekcja.

Steryli

-

zacja

narzêdzi.

Badania

serologiczne

grup

ryzyka.

Obowi¹zek

przechowywania

doku

-

mentów.

OPINIE

Rozdział 5/2.G.1.

Rozdział 5/2.G.1.

18

luty 2007

12

3

4

5

6

7

22.

Torowirusy

Toroviridae

Gr.

2.

Ludzie.

Powietrzno-kropelkowa.

Bezpoœrednie.

Œrednia

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

–

dopuszczalne

Œrodki

ochrony

indywidualnej

(maski

filtruj¹co-poch³aniaj¹ce).

Dezynfekcja.

Sterylizacja

narzêdzi.

23.

Actinomyces

gerencseidae

spp

.

Gr.

2.

Ludzie.

Bezpoœrednie

–

przez

skalecze

-

nia.

Pokarmowa.

Œrednia

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

–

dopuszczalne

Œrodki

ochrony

indywidualnej

(rêka

-

wice

lateksowe).

Dezynfekcja.

Steryli

-

zacja

narzêdzi.

24.

Arcanobacterium

haemolyticum

Gr.

2.

Ludzie.

Powietrzno-kropelkowa.

Bezpoœrednie.

Ma³a

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

–

dopuszczalne

Œrodki

ochrony

indywidualnej

(maski

filtruj¹co-poch³aniaj¹ce).

Dezynfekcja.

Sterylizacja

narzêdzi.

25.

Cardiobacterium

hominis

Gr.

2.

Ludzie.

Przez

b³ony

œluzowe.

Powietrz-

no-kropelkowa.

Œrednia

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

–

dopuszczalne

Œrodki

ochrony

indywidualnej

(maski

filtruj¹co-poch³aniaj¹ce).

Dezynfekcja.

Sterylizacja

narzêdzi.

26.

Chlamydia

zapalenia

p³uc

Chlamydia

pneumonice

Gr.

2.

Ludzie.

Powietrzno-kropelkowa.

Œrednia

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

–

dopuszczalne

Œrodki

ochrony

indywidualnej

(maski

filtruj¹co-poch³aniaj¹ce).

Dezynfekcja.

Sterylizacja

narzêdzi.

27.

Enterobakter

earogenes

(cloacae)

Gr.

2.

Enterococcus

spp.

Gr.

2.

Ka³

ludzi,

œrodowisko

szpitalne.

Bezpoœrednie

–

przez

sprzêt

medyczny.

Powietrzno-kropel

-

kowa

i

powietrzno-py³owa.

Œrednia

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

–

dopuszczalne

Przestrzeganie

zasad

higieny

w

szpi-

talach

i

laboratoriach.

Dezynfekcja.

Sterylizacja

narzêdzi.

Œrodki

ochrony

indywidualnej

(maski

filtruj¹co-po

-

ch³aniaj¹ce,

rêkawice

lateksowe).

28.

Escherichia

coli

,

szczepy

werocytotoksygenne

Gr.

3.

Przewód

pokarmowy

ludzi,

ka³.

Pokarmowa

i

powietrzno-kro

-

pelkowa.

Bezpoœrednie

–

przez

sprzêt

medyczny.

Œrednia

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

–

dopuszczalne

Przestrzeganie

zasad

higieny

w

szpi

-

talach

i

laboratoriach.

Dezynfekcja.

S

te

rylizacja

narzêdzi.

Œrodki

ochrony

indywidualnej

(maski

filtruj¹co-po

-

ch³aniaj¹ce,

rêkawice

lateksowe).

Rozdział 5/2.G.1.

OPINIE

Rozdział 5/2.G.1.

luty 2007

19

12

3

4

5

6

7

29.

Pa³eczki

okrê¿nicy

Escherichia

coli

Gr.

2.

Przewód

pokarmowy

ludzi,

ka³.

Pokarmowa

i

powietrzno-kro

-

pelkowa.

Bezpoœrednie

–

przez

sprzêt

medyczny.

Ma³a

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

–

dopuszczalne

Przestrzeganie

zasad

higieny

w

szpi

-

talach

i

laboratoriach.

Dezynfekcja.

S

te

rylizacja

narzêdzi.

Œrodki

ochrony

indywidualnej

(maski

filtruj¹co-po

-

ch³aniaj¹ce,

rêkawice

lateksowe).

30.

Zapalenie

opon

mózgo

-

wych

Flavobacterium

meningosepticum

Gr.

2.

Ludzie.

Powietrzno-kropelkowa.

Bezpoœrednie

–

przez

sprzêt

medyczny.

Œrednia

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

–

dopuszczalne

Przestrzeganie

zasad

higieny

w

szpi

-

talach

i

laboratoriach.

Dezynfekcja.

S

te

rylizacja

narzêdzi.

Œrodki

ochrony

indywidualnej

(maski

filtruj¹co-po

-

ch³aniaj¹ce,

rêkawice

lateksowe).

31.

Fusobacterium

necropho-

rum

Gr.

2

Ludzie.

Bezpoœredni

e

–

w

wyniku

naruszenie

tkanek.

Ma³a

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

–

dopuszczalne

Natychmiastowe

opatrywanie

ran.

Dezynfekcja.

Œrodki

ochrony

indywi-

dualnej

(rêkawice

lateksowe).

32.

Haemophilus

influenzae

Gr.

2.

Haemophilus

spp.

Gr.

2.

Ludzie.

Bezpoœrednie.

Powietrzno-kro-

pelkowa.

Œrednia

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

–

dopuszczalne

Œrodki

ochrony

indywidualnej

(maski

filtruj¹co-poch³aniaj¹ce).

Dezynfekcja.

Sterylizacja

narzêdzi.

33.

Helicobacter

pyroli

Gr.

2.

Ludzie.

Ka³owo-pokarmowa,

bezpoœrednie.

Œrednia

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

–

dopuszczalne

Dezynfekcja.

Œrodki

ochrony

indywi-

dualnej

(rêkawice

lateksowe).

Steryli-

zacja

narzêdzi.

34.

Klebsiella

oxytoca

Gr.

2.

Klebsiella

pneumonice

Gr.

2.

Ludzie.

Powietrzno-kropelkowa

i

powietrzno-py³owa.

Bezpoœrednie

–

m.in.

przez

sprzêt

szpitalny.

Ma³a

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

–

dopuszczalne

Przestrzeganie

podstawowych

zasad

higieny

osobistej,

re¿imu

sanitarnego

oraz

procedur

dezynfekcji

isterylizacji

w

placówkach

s³u¿by

zdrowia.

Œrodki

ochrony

indywidualnej

(maski

filtru

-

j¹co-poch³aniaj¹ce,

rêkawice

latek

-

sowe).

35.

Mycoplasma

pneumoniae

Gr.

2.

Ludzie,

hodowle

tkanek.

Powietrzno-kropelkowa,

rzadko

powietrzno-py³owa.

Bezpoœrednie.

Œrednia

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

–

dopuszczalne

Œrodki

ochrony

indywidualnej

(maski

filtruj¹co-poch³aniaj¹ce).

Dezynfekcja.

OPINIE

Rozdział 5/2.G.1.

Rozdział 5/2.G.1.

20

luty 2007

12

3

4

5

6

7

36.

Dwoinka

zapalenia

opon

mózgowych

Neisseria

meningitidis

Gr.

2.

Ludzie.

Powietrzno-kropelkowa.

Bezpoœrednie.

Œrednia

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

–

dopuszczalne

Szczepienia

ochronne.

Œrodki

ochro

-

ny

indywidualnej

(maski

filtruj¹co-po

-

ch³aniaj¹ce).

Dezynfekcja.

37.

Pr¹tek

ludzki

Mycobakterium

tuberculosis

Gr.

3.

Ludzie.

Powietrzno-kropelkowa.

Œrednia

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

–

dopuszczalne

Szczepienia

BCG.

Œrodki

ochrony

in

-

dywidualnej

(maski

filtruj¹co-poch³a

-

niaj¹ce).

Kontrola

stanu

wentylacji

ijej

wydajnoœci.

Dezynfekcja.

Sterylizacja

narzêdzi.

Okresowe

badania

lekarskie

nara¿onego

personelu.

38.

Mycobacterium

ulcerans

Gr.

3.

Ludzie.

Bezpoœrednie.

Œrednia

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

–

dopuszczalne

Œrodki

ochrony

indywidualnej.

Dezyn-

fekcja.

39.

Pa³eczka

duru

brzusznego

Salmonella.

typhi

Gr.

3.

Ludzie.

Pokarmowo-wodna,

rzadko

powietrzno-kropelkowa.

Œrednia

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

–

dopuszczalne

Szczepienia

ochronne.

Œrodki

ochro-

ny

indywidualnej

(rêkawiczki

latekso-

we).

Dezynfekcja.

Sterylizacja.

Prze-

strzeganie

zasad

czystoœci

i

higieny

w

miejscu

pracy

(szczególnie

mycie

przed

jedzeniem

r¹k

i

produktów

spo¿ywczych).

40.

Pa³eczka

czerwonki

Shigella

dysenteriae

typ

1

Gr.

3.

Ludzie.

Pokarmowo-wodne.

Œrednia

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

–

dopuszczalne

Œrodki

ochrony

indywidualnej

(rêka

-

wice

lateksowe).

Dezynfekcja.

Steryli

-

zacja.

Przestrzeganie

zasad

czystoœci

i

higieny

w

miejscu

pracy

(szczególnie

mycie

przed

jedzeniem

r¹k

i

produk

-

tów

spo¿ywczych).

41.

Gronkowiec

z³ocisty

Staphylococcus

aureus

Gr.

2.

Ludzie,

py³,

gleba.

Powietrzno-py³owa

i

powietrz

-

no-kropelkowa.

Bezpoœrednie

–

przez

sprzêt

medyczny.

Œrednia

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

–

dopuszczalne

Œrodki

ochrony

indywidualnej

(maski

filtruj¹co-poch³aniaj¹ce,

rêkawice

latek

-

sowe).

Dezynfekcja.

Sterylizacja.

Rozdział 5/2.G.1.

OPINIE

Rozdział 5/2.G.1.

luty 2007

21

12

3

4

5

6

7

42.

Paciorkowiec

zapalenia

p³uc

Streptococcus

pneumoniae

Gr.

2.

Ludzie.

Powietrzno-kropelkowa.

Bezpoœrednie.

Œrednia

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

–

dopuszczalne

Œrodki

ochrony

indywidualnej

(maski

filtruj¹co-poch³aniaj¹ce,

rêkawice

la

-

te

k

sowe).

Dezynfekcja.

Sterylizacja.

Natychmiastowe

opatrywanie

ran.

43.

Paciorkowiec

ropotwórczy

Streptococcus

pyogenes

Gr.

2.

Ludzie.

Powietrzno-kropelkowa.

Bezpoœrednie

przez

sprzêt

medyczny.

Œrednia

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

–

dopuszczalne

Œrodki

ochrony

indywidualnej

(maski

filtruj¹co-poch³aniaj¹ce,

rêkawice

la

-

teksowe).

Dezynfekcja.

Sterylizacja.

Natychmiastowe

opatrywanie

ran.

44.

Laseczka

zgorzeli

gazo

-

wej

Clostridium

perfringens

Gr.

2.

Gleba,

ka³,

œcieki.

Bezpoœrednie

–

p

o

g³êbokich

zranieniach.

Du¿a

Ma³o

prawdopodobne

Œrednie

–

dopuszczalne

Natychmiastowe

opatrywanie

ran.

Dezynfekcja.

45.

Laseczka

tê¿ca

Clostridium

tetani

Gr.

2.

Zwierzêta,

nawóz,

gleba.

Bezpoœrednie,

po

zranieniach.

Du¿a

Ma³o

prawdopodobne

Œrednie

–

dopuszczalne

Szczepienia

ochronne.

Œrodki

ochro-

ny

indywidualnej.

Natychmiastowe

opatrywanie

ran.

Podawanie

anatok-

syny

tê¿cowej

osobom

zranionym

przy

kontakcie

rany

z

gleb¹

lub

obor-

nikiem.

46.

Candida

albicans

(kropidlak

biay)

Grzyby

Gr.

2.

Ludzie,

œrodowisko

wilgotne.

Bezpoœrednie,

zw³aszcza

u

osób

z

mikrourazami

skóry

oraz

osób

os³abionych

i

ze

sk³onnoœciami

do

pocenia

siê.

Ma³a

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

–

dopuszczalne

Œrodki

ochrony

indywidualnej

(rêka-

wice

lateksowe,

zasypki

przeciwgrzy

-

biczne).

Uwagi:

Brak

lub

niestosowanie

zabezpieczeñ

powoduje

podwy¿szenie

kategorii

ryzyka,

tzn.

zwiêksza

prawdopodobieñstwo

zaistnienia

wypadku,

choroby.

Zatwierdzi³:

OPINIE

Rozdział 5/2.G.1.

Rozdział 5/2.G.1.

22

luty 2007