1

DolBioMat / EIT+

Nanotechnologia i

Materiały Zaawansowane

NanoMat

Jan Misiewicz

Wrocław, 23.02.2007

2

Część 1 Potencjał środowiska

Część 2 Laboratoria

Część 3 Projekty

Część 4 Szczegółowy opis projektów

3

Cześć 1

Potencjał środowiska


Liczba profesorów: 30

w tym
Politechnika Wrocławska: 16
Uniwersytet Wrocławski: 7
Instytut Niskich Temperatur i Badań Strukturalnych we Wrocławiu: 4
Instytut Elektrotechniki: 3

Granty krajowe (w latach 2002-2006): 206

w tym
granty zamawiane: 6
granty celowe: 9
SPUB-y: 13

Projekty UE, NATO, NSF (USA): 75

Publikacje o najwyższym wskaźniku MNiSZW
(w latach 2002-2006): 571

Wspólne publikacje z partnerami zagranicznymi: 513

Cytowania: 10348

4

Cześć 2

LABORATORIA NanoMat

EIT+

5

Laboratorium Syntez i Charakteryzacji Materiałów:

Prof. J. Sworakowski (PWr), Prof. E. Zych (UWr)

o

Pracownia technologiczna

o

Pracownia pomiarów elektrycznych

o

Pracownia pomiarów optycznych

o

Pracownia mikroskopii elektronowej

o

Pracownia mikroskopii tunelowej (AFM, STM, SNOM)

o

Pracownia termochemii i spektroskopii masowej)

o

Pracownia a dyfrakcji

o

Pracownia mikroskopii dielektrycznej

Powierzchnia:

clean room: 150 m

2

chemia: 600 m

2

pomiary: 2000 m

2

Koszt aparatury: 34.0 mln PLN

Laboratorium Technologii Nanostruktur Półprzewodnikowych

Prof. M. Tłaczała (PWr)

Powierzchnia:

clean room: 400 m

2

pomiary: 800 m

2

Koszt aparatury: 23.6 mln PLN

Laboratorium Struktur i Procesów Fotonicznych

Prof. A. Miniewicz (PWr), Prof. W. Urbańczyk (PWr), Prof. T. Luty,
Prof. K. Abramski (PWr), Prof. J. Legendziewicz (UWr),
Prof. W. Ryba-Romanowski (INTiBS)

Powierzchnia:

pomiary: 200 m

2

Koszt aparatury: 2.0 mln PLN

Laboratorium Magnetooptyki, Spintroniki oraz Dynamiki
Procesów Optycznych

Prof. J. Misiewicz (PWr), Prof. W. Stręk (INTiBS),
Prof. J. Legendziewicz (UWr)

Powierzchnia:

pomiary: 100 m

2

Koszt aparatury: 7.0 mln PLN

6

Laboratorium Inżynierii Funkcjonalnych Polimerów

Dr hab. Marek Bryjak (PWr), Prof. Paweł Sobota (UWr)
Dr hab. Jacek Pigłowski (PWr)

Powierzchnia:

chemia: 1000 m

2

Koszt aparatury: 97.8 mln PLN

Laboratorium Ceramiki, Kompozytów i Nanokryształów

Prof. Bolesław Mazurek (Instytut Elektrotechniki), Prof. A. Dziedzic (PWr), Prof. J.
Kaleta (PWr), Prof. W. Stręk (INTiBS),
Prof. J. Legendziewicz (UWr)

Powierzchnia:

pomiary: 350 m

2

Koszt aparatury: 57.36 mln PLN

Laboratorium Nanomateriałów Magnetycznych grupy SMART

H. Kołodziej (PWr), J. Kaleta (PWr)

Powierzchnia:

pomiary: 180 m

2

Koszt aparatury: 10.8 mln PLN

Laboratorium Nano-Inżynierii Powierzchni

Prof. Antoni Ciszewski (UWr),
Dr hab. inż. Teodor Gotszalk (PWr)

Powierzchnia:

pomiary: 180 m

2

Koszt aparatury: 18.8 mln PLN

Laboratorium Biomateriałów

Prof. R. Będziński (PWr)

Powierzchnia:

clean room: 50 m

2

chemia: 480 m

2

pomiary: 480 m

2

Koszt aparatury: 13.2 mln PLN

7

Laboratorium Termochemii i Procesów

Wysokotemperaturowych

Prof. M. Miller (PWr)

Powierzchnia:

Pomiary: 100 m

2

Koszt aparatury: 6.2 mln PLN

Laboratorium Badań Własności Cieplnych Nanomateriałów

Prof. dr hab. Andrzej Jeżowski (UWr)

Powierzchnia:

pomiary: 130 m

2

Koszt aparatury: 2.0 mln PLN

Zespół Teoretycznego Modelowania Procesów
W Nanostrukturach i Przyrządach Optoelektronicznych

Prof. L. Jacak (PWr), Prof. A. Kiejna (UWr),
Prof. L. Jurczyszyn (UWr), Prof. A. Mituś (PWr),
Prof. A. Sokalski (PWr),
Dr hab. Arkadiusz Wójs (PWr)

Łącznie:

o

powierzchnia:

clean room: 550 m

2

chemia: 2080 m

2

pomiary: 4340 m

2

o

koszt aparatury:

273 mln PLN

8

Cześć 3

PROJEKTY

9

Nanostruktury półprzewodnikowe dla nanoelektroniki, fotoniki,

nanosytemów i sensorów nowej generacji

Urządzenia te znajdą zastosowania w telekomunikacji, kryptografii,

informatyce kwantowej, medycynie i ochronie środowiska.

M. Tłaczała, R. Paszkiewicz, J. Misiewicz

Materiały i struktury molekularne do zastosowań w elektronice i fotonice

jako wyświetlacze, diody luminescencyjne, ogniwa słoneczne oraz układy do

zapisu informacji

A.

Miniewicz, J. Sworakowski, S. Bartkiewicz

Fotoindukowane procesy transformowania i wytwarzania nanomateriałów

T. Luty

Nanoczujniki światłowodowe do zastosowań w medycynie, ochronie

środowiska, telekomunikacji i metrologii

W. Urbańczyk, K. Abramski, S. Patela

Nanoluminofory na bazie związków lantanowców

W. Stręk, J. Legendziewicz, R. Poprawski, L. Ciunik, J. Misiewicz

Nanomateriały ferroelektryczne dla mikro- i optoelektroniki

R. Poprawski, E. Rysiakiewicz-Pasek

Materiały szkliste zawierające optycznie czynne nanostruktury

dielektryczne i półprzewodnikowe do zastosowań w systemach

światłowodowych

W. Ryba-Romanowski

Nanorozmiarowe detektory i konwertery

promieniowania jonizującego

dla diagnostyki medycznej i systemów bezpieczeństwa

J. Sworakowski, E. Zych

10

Nanokompozyty polimerowe i ceramiczne

do zastosowań w elektrotechnice, optoelektronice i bioinżynierii

B. Mazurek, W. Stręk, M. Miller, J. Kaleta

Funkcjonalne materiały polimerowe i kompozyty

M. Bryjak, B. Mazurek, J. Pigłowski, M.Kozłowski,

A. Trochimczuk, P. Sobota

Metrologia mikro- i nanostruktur

Antoni Ciszewski, Teodor Gotszalk

Nanostrukturalne materiały węglowe jako układy magazynujące energię

oraz katalizatory

J. Machnikowski, G. Gryglewicz

Nanomateriały magnetyczne grupy SMART

H. Kołodziej, J. Kaleta

Modelowanie, wytwarzanie i właściwości nowych materiałów do

wysokotemperaturowych ogniw paliwowych SOFC.

Konstrukcja pojedynczych ogniw i stosu SOFC o mocy 2-5 kW

M. Miller

Biomateriały

R. Będziński

Nowe materiały termoelektryczne

A.

Kaczorowski

Materiały o bardzo wysokim przewodnictwie cieplnym

A.

Jeżowski

11

Cześć 4

Szczegółowe Opisy Projektów

12

Temat:

Nanostruktury półprzewodnikowe dla nanoelektroniki, fotoniki, nanosytemów i

sensorów nowej generacji

M. Tłaczała, R. Paszkiewicz, J. Misiewicz

Opis projektu:

•

badanie procesów wytwarzania struktur półprzewodnikowych związków AIIIBV, AIII-N oraz AIIIBV-
N i SiC, w tym badanie procesów wzrostu struktur o obniżonej wymiarowości (o grubościach na
poziomie pojedynczych nanometrów),

•

wytwarzanie struktur epitaksjalnych z efektami kwantowymi, spełniających wymagania konstrukcji
zaawansowanych przyrządów mikro- i optoelektronicznych,

•

modelowanie i modyfikacja właściwości elektrycznych i optycznych nanowarstw i struktur
kwantowych

•

charakteryzacja heterostruktur i struktur kwantowych metodami spektroskopii fotoodbiciowej (PR),
fotoluminescencji (PL) i

µ

-fotoluminescencji (

µ

PL), spektroskopii impedancyjnej, metodami

pojemnościowo-napięciowymi C-V, metodą wysokorozdzielczej dyfrakcji rentgenowskiej HRD X-ray,

•

projektowanie

i

wykonywanie

nanostruktur

testowych

zaawansowanych

przyrządów

optoelektronicznych i mikrofalowych oraz techniki sensorowej

Liczba osób przewidzianych do realizacji:
30 pracowników naukowo dydaktycznych + 16 doktorantów

Główne cele (w tym gospodarcze):

-

opracowanie technologii kwantowych struktur półprzewodnikowych do konstrukcji zaawansowanych
bioczujników

-

opracowanie nanostruktur do zastosowań w technice sensorowej w tym dla detekcji terahercowej

-

opracowanie heterostruktur AIII-N/SiC do zastosowań w elektronice wysokotemperaturowej i
wysokich częstotliwości

-

opracowanie demonstratorów i prototypów zaawansowanych struktur przyrządowych, które mogą być
przedmiotem komercjalizacji, a także podstawą do organizacji małych przedsiębiorstw typu spin-off.

Sposób finansowania:
Obecnie są finansowane i prowadzone prace badawcze w zakresie projektów zamawianych (2 projekty) i
projektu rozwojowego oraz projekt IP w ramach VI PR. Przewiduje się kontynuację tych mechanizmów
finansowych.


Orientacyjny termin osiągnięcia celów:

Przewiduje się że w 2010 roku zostaną opracowane pierwsze demonstratory specjalnych przyrządów i układów
do zastosowań w mikroelektronice i optoelektronice, które następnie będą przedmiotem dalszych badań w celu
opracowania prototypów mogących być przedmiotem komercjalizacji oraz jednostkowej produkcji.

Potencjalni partnerzy przemysłowi:
FAGOR Wrocław
ALCATEL-THALES (Francja)
IMEC (Belgia)

Orientacyjny koszt projektu:
12 mln PLN

13

Temat:

Materiały i struktury molekularne do zastosowań w elektronice i fotonice jako

wyświetlacze, diody luminescencyjne, ogniwa słoneczne

oraz układy do zapisu informacji

A.

Miniewicz, J. Sworakowski, S. Bartkiewicz

Opis projektu:

W ramach projektu rozwijane będą badania nad prostymi polimerowymi i ciekłokrystalicznymi elementami

fotonicznymi wytwarzanymi w polimerach fotochromowych i układach ciekłokrystalicznych. Planujemy
tworzyć struktury uginające światło laserowe poprzez dynamiczną zmianę współczynnika załamania światła.
Będziemy badać i tworzyć polaryzacyjne siatki w polimerach i polimerach ciekłokrystalicznych, które będą
syntezowane i charakteryzowane na potrzeby niniejszego projektu. W nawiązaniu do poprzednich prac
prowadzonych w zespole będziemy kontynuować badania nad holografią dynamiczną w tzw. przestrzennych
modulatorach światła wykonanych z paneli ciekłokrystalicznych w celu optymalizacji parametrów istotnych
przy przetwarzaniu i magazynowaniu informacji optycznej. Będziemy badali procesy fotoindukowanej
objętościowej modulacji współczynnika załamania światła i nanoskopowej (0 - 500 nm) modulacji powierzchni
polimerów nałożonych w postaci cienkich warstw na podłoża szklane. Wykorzystując możliwość tworzenia się
siatek reliefowych w tych materiałach i stosując rozmaite sposoby oświetlania wytworzymy różnorodne
fotoniczne struktury funkcjonalne, np. siatki Bragga sprzęgające światło do warstwy polimeru, siatki
polaryzacyjne i inne 2 wymiarowe funkcjonalne struktury fotoniczne. Nowym materiałem do zastosowań
fotonicznych będzie modyfikowany DNA, który obecnie jest na etapie wstępnych badań.

W centrum zainteresowań będą również układy przełączające światło i cienkowoarstwowe hybrydowe

organiczne tranzystory.

Badania przedstawione w niniejszym projekcie dobrze tematycznie wiążą się z rozwijanym we Wrocławiu

przemysłem tzw. wysokiej technologii.

Liczba osób przewidzianych do realizacji:
8 ( w tym 2 doktorantów)

Główne cele (w tym gospodarcze):
Poszukiwania materiałów organicznych i bioorganicznych do wytwarzania niszowych elementów optycznych,
przełączników światła, adresowanych optycznie przestrzennych modulatorów światła, polaryzacyjnych siatek
dyfrakcyjnych, fotorefrakcyjnych ciekłych kryształów i kontrolowanej światłem modyfikacji powierzchni w
nanoskali.


Sposób finansowania:
W ramach VII programu ramowego UE, obecnie realizujemy projekt BIMORE - Bio-inspired Molecular Opto-
Electronics w ramach VI PR UE.

Potencjalni partnerzy przemysłowi:
LG Philips, LG Electronics.

Orientacyjny koszt projektu:
0.5 mln zł

14

Temat:

Nanoluminofory na bazie związków lantanowców

W. Stręk, J. Legendziewicz, R. Poprawski, L. Ciunik, J. Misiewicz

Opis projektu:
Analizując sposoby zabezpieczeń dokumentów, materiałów wartościowych i produktów przemysłowych, a
równocześnie prowadząc prace badawcze z zakresy luminescencji upkonwersyjnej (anty-Stokesowskiej),
proponujemy wykorzystanie badanych zjawisk jako metody detekcji i zabezpieczenia, umożliwiającej
jednoznaczną identyfikację autentyczności znaku. Ponieważ rynek zabezpieczeń koncentruje się głównie na
zabezpieczeniach druku (np. znaki graficzne, znaki wodne, hologramy), istnieje potrzeba stosowania metod
pozwalających na znakowanie innych podłoży niż np. tylko papier, a także metod pozwalających na łatwą
weryfikację. Zadanie to spełnia zaproponowana technologia, która może być z powodzeniem stosowana w
przypadku papieru, jak i dowolnego podłoża (plastyk, szkło etc.). W szczególności w zakresie technologii
materiałów znakujących prowadzone będą prace nad metodami zabezpieczeń autentyczności dokumentów i
innych materiałów wartościowych, oznaczaniu substancji toksycznych czy materiałów wybuchowych. Poważną
wadą technologiczną oferowanych obecnie koloidalnych farb i innych form nieorganicznych znaczników
luminescencyjnych stosowanych w zabezpieczeniach jest zjawisko sedymentacji ziaren luminoforów i
wynikające z tego problemy w nanoszeniu zabezpieczeń. Z drugiej strony, markery organiczne, posiadające
odpowiednie właściwości dla ich optymalnego rozprowadzania lub rozpuszczania w różnych mediach są
nietrwałe i wrażliwe na zmiany zachodzące w ich bezpośrednim otoczeniu. W proponowanych rozwiązaniach
poprawienie właściwości użytkowych znaczników nieorganicznych osiągnie się głównie przez zmniejszenie
rozmiarów ziaren do rozmiarów nanometrycznych przy zachowaniu ich właściwości i wysokiej odporności
chemicznej.

Liczba osób przewidzianych do realizacji:

4 profesorów
5 doktorów
5 doktorantów

Główne cele (w tym gospodarcze):
Celem projektu jest opracowanie technologii otrzymywania nanoproszków luminoforów związków lantanowców
wykazujących silne właściwości upkonwersyjne (emisję światła widzialnego przy wzbudzaniu laserowym
promieniowaniem podczerwonym), przy zachowaniu wysokiej dyspergowalności tych proszków w cieczach i
polimerach. Przedmiotem badań będą tak klasyczne upkonwertory, jak i wybrane materiały o nieliniowych
właściwościach optycznych umożliwiające uzyskanie nowych konfiguracji barw emisji antystokesowskiej z
różnych jonów lantanowców.

Potencjalni partnerzy przemysłowi:
Specyfika działania w sferze zabezpieczeń materiałów (poufność negocjacji i dostępnej informacji ) sprawia, że
trudno jest oszacować rynek krajowy i ewentualnie zagraniczny. Potencjalni klienci to:

1.

Wytwórcy materiałów wartościowych

2.

Banki

3.

Przedsiębiorstwa artykułów o wysokim stopniu zagrożenia fałszerstwem

Wnioskodawcy projektu są w posiadaniu listów intencyjnych z przedsiębiorstw zajmujących się
zabezpieczaniem dokumentów i papierów wartościowych. Wynikiem prowadzonych działań ma być utworzenia
przedsiębiorstwa.

Orientacyjny koszt projektu:

Wst

ę

pne nakłady na realizacj

ę

projektu:

1 000 000 zł

Okres realizacji projektu: 3 lata

Własne

Działania

w

ramach

bada

ń

statutowych

Zewn

ę

trzne

2 granty krajowe
(~ 500 000 zł)EIT+

Data rozpocz

ę

cia

projektu:
01.04.2007

Data zako

ń

czenia

projektu:

01.04.2010

15

Temat:

Nanomateriały ferroelektryczne dla mikro- i optoelektroniki

R.

Poprawski, E. Rysiakiewicz-Pasek

Opis projektu:

Właściwości dielektryczne, piezoelektryczne, piroelektryczne oraz optyczne materiałów ferroelektrycznych

znajdują liczne zastosowania w nowoczesnych urządzeniach technicznych. Jako przykłady można wymienić
pamięci ferroelektryczne, mikromanipulatory nanopozycjonery, elementy układów mechatronicznych,
fotonicznych, piroelektryczne detektory promieniowania podczerwonego oraz urządzenia do sterowania wiązką
ś

wiatła. Rozwój nanotechnologii wymaga budowy coraz mniejszych elementów. Zjawisko uporządkowania

ferroelektrycznego jest procesem kolektywnym i poniżej pewnych rozmiarów nie może występować.
Umieszczenie ferroelektryka w porach matrycy szkła porowatego stwarza unikalną możliwości określenia
wpływu rozmiarów na właściwości fizyczne i przemiany fazowe w materiałach ferroicznych. Badania szkieł
porowatych wypełnionych różnego typu materiałami ferroelektrycznymi wydają się bardzo interesujące zarówno
ze względów poznawczych jak i aplikacyjnych. Podjęcie tych badań może przyczynić się do zrozumienia i opisu
właściwości ferroelektyków o rozmiarach mikro i nanometrowych, znalezienia materiałów o interesujących ze
względu na zastosowania właściwościach.

Liczba osób przewidzianych do realizacji:
8 ( w tym 3 doktorantów)

Główne cele (w tym gospodarcze):

1.

Opracowanie technologii wprowadzenie ferroelektryków do materiałów porowatych (szkła porowate
uzyskane metodą tradycyjną i zol-żel), technologii otrzymywania kompozytów zawierających różnego
rodzaju materiały ferroiczne (ferroelektryki, ferroelastyki i ferromagnetyki) oraz technologii
otrzymywania nanoferroików z fazy stałej.

2.

Badania właściwości dielektrycznych, piezo i piroelektrycznych oraz polaryzacji spontanicznej oraz
dynamiki sieci krystalicznej materiałów kompozytowych.

3.

Pomiary właściwości termicznych (ciepła właściwego i rozszerzalności termicznej) materiałów
porowatych wypełnionych materiałami ferroelektrycznymi.

4.

Badania wpływu rozmiarów porów na charakter oraz temperaturę ferroicznych przejść fazowych
(efekty rozmiarowe).

5.

Określenie wpływu metod wprowadzania ferroików do matryc kompozytowych na właściwości
fizyczne uzyskanych materiałów.

6.

Badania mezo i mikrostruktury oraz dynamiki sieci krystalicznej kompozytów ferroicznych.

Orientacyjny termin osiągnięcia celów:

4 lata

Orientacyjny koszt projektu:
1.3 mln zł

16

Temat:

Nanorozmiarowe detektory i konwertery promieniowania jonizującego dla diagnostyki

medycznej i systemów bezpieczeństwa

J. Sworakowski, E. Zych

Opis projektu:

W niedalekiej przyszłości, diagnostyka medyczna wykorzystująca promieniowanie rentgenowskie

ulegnie przekształceniu w diagnostykę w czasie rzeczywistym. W naturalny sposób wykorzystane w niej

zostaną wszystkie osiągnięcia z dobrze już znanej fotografii cyfrowej, która w kilka zaledwie lat wyparła

fotografię klasyczną. W przypadku diagnostyki planarnej, elektronicznym medium rejestrującym obraz będzie

kamera CCD (jak we współczesnych aparatach cyfrowych) sprzężona z cienką warstwą rentgenowskiego

luminoforu – specyficznego materiału, który potrafi zarówno wydajnie absorbować padające nań promienie X

jak i wykorzystać ich energię na wytworzenie strumienia fotonów światła widzialnego. Kamera CCD takie

ś

wiatło rejestruje, co pozwala na zarejestrowanie w komputerze obrazu rentgenowskiego. Dobrej klasy

luminofor, emitujący światło w zakresie maksimum czułości kamery, pozwoli na redukcję dawki

promieniowania rentgenowskiego dla pacjenta o minimum 50%, a w wielu przypadkach nawet o 80-90%.

Uczyni to tę technikę badawczą o wiele bezpieczniejszą. Ponadto, przy zastosowaniu luminoforu

nanorozmiarowego możliwe będzie zdecydowane podniesienie rozdzielczości obrazów, co wprost przekłada się

na precyzję diagnostyki. Podobne luminofory rentgenowskie znaleźć mogą zastosowanie w systemach

bezpieczeństwa na przykład na lotniskach.

Liczba osób przewidzianych do realizacji:
2 pracowników samodzielnych i 4 doktorantów

Główne cele (w tym gospodarcze):
Opracowanie technologii wytwarzania detektorów promieni rentgenowskich i gamma pozwoli na utworzenie
firmy typu spin-off zdolnej do komercyjnej produkcji luminoforu. Firma taka powinna od początku wejść we
współpracę z producentami urządzeń rentgenowskich (są takie we Wrocławiu).

Sposób finansowania:
Grant zamawiany

Potencjalni partnerzy przemysłowi:
Oxford diffraction (Wrocław), Elfin – pracownia elektroniki (Wrocław)

Orientacyjny termin osiągnięcia celów:

trzy lata

17

Temat:

Nanokompozyty polimerowe i ceramiczne

do zastosowań w elektrotechnice, optoelektronice i bioinżynierii

B. Mazurek, W. Stręk, M. Miller, J. Kaleta

Opis projektu:
Parametry materiałów nanokompozytowych przeważnie różnią się zasadniczo od parametrów materiałów
tradycyjnych. Wprowadzenie nanomateriałów do struktury materiałów kompozytowych zdecydowanie zmienia
ich właściwości: elektryczne, mechaniczne, cieplne, optyczne, biologiczne itp., przy czym mechanizmy tych
zmian nie są jeszcze do końca wyjaśnione. Omawiany projekt ma na celu wyjaśnienie tych mechanizmów jak
również wykorzystanie unikalnych właściwości nanokompozytów dla celów utylitarnych.
Prace badawczo naukowe ukierunkowane będą na nanokompozyty polimerowe i ceramiczne do zastosowań w
elektrotechnice, optoelektronice i bioinżynierii. Główne prace zostaną skoncentrowane na technologiach
wytwarzania:

•

polimerowych nanokompozytów przeznaczonych na wysokonapięciowe wyroby izolacyjno-
konstrukcyjne;

•

nanokompozytów na materiały elektrod i membran ogniw paliwowych;

•

bioceramiki do zastosowań medycznych;

•

nanoluminoforów na bazie związków lantanowców do zastosowań optycznych;

•

nanokompozytów ceramicznych do zastosowań elektrotechnicznych;

•

nanokompozytów na superkondensatory;

•

nanokompozytów zbrojonych o zwiększonej wytrzymałości mechanicznej;

•

nanomateriałów magnetycznych miękkich i twardych.

Liczba osób przewidzianych do realizacji:
25 w tym:
4 – profesorów
7 - doktorów,
10 - doktorantów

Główne cele (w tym gospodarcze):
Opracowanie nowych, niedrogich i proekologicznych materiałów (nanokompozytów, nanoceramiki i
nanokryształów) w znacznym stopniu zwiększy asortyment tego rodzaju materiałów na rynku. Z nowych
materiałów

powstaną

nowoczesne

urządzenia

(izolatory

wysokonapięciowe,

ogniwa

paliwowe,

superkondensatory, warystory, czujniki gazów, pozystory, magnesy, lekkie zbiorniki wysokociśnieniowe), które
będą energooszczędne już na etapie ich produkcji oraz późniejszej eksploatacji. Podczas realizacji projektu
wykształcona zostanie specjalistyczna kadra badawcza, która może w przyszłości założyć własne firmy
produkcyjne. W zakresie nanoluminoforów planuje się opracowanie technologii otrzymywania nanoproszków
luminoforów związków lantanowców wykazujących silne właściwości upkonwersyjne (emisję światła
widzialnego przy wzbudzaniu laserowym promieniowaniem podczerwonym), przy zachowaniu wysokiej
dyspergowalności tych proszków w cieczach i polimerach. Przedmiotem badań będą tak klasyczne
upkonwertory, jak i wybrane materiały o nieliniowych właściwościach optycznych umożliwiające uzyskanie
nowych konfiguracji barw emisji antystokesowskiej z różnych jonów lantanowców. Opracowane w ramach
projektu technologie będą transferowane do MŚP.


Orientacyjny termin osiągnięcia celów:

Orientacyjny termin osiągnięcia zamierzonych celów: 2013 r.


Sposób finansowania:
Projekt będzie współfinansowany w ramach podprojektów: VII PR EU, wieloletnich, rozwojowych, celowych,
zamawianych, specjalnych. Obecnie złożono już: wniosek o projekt wieloletni „Doskonalenie systemów
wytwarzania i użytkowania energii elektrycznej w celu poprawy ich właściwości ekonomicznych, technicznych i

18

ś

rodowiskowych”, trzy wnioski o projekty rozwojowe i dwa o projekty celowe. Realizowany jest projekt COST

oraz dwa projekty rozwojowe. Chęć współfinansowania projektu wyraziły również firmy wymienione poniżej.

Potencjalni partnerzy przemysłowi:

-

Apator S.A.

-

Polifarb Cieszyn-Wrocław

-

Besel

-

Indukta

-

Mikroma

-

Mesko

-

PZL Świdnik

-

NTI – Pomiary

-

Varsi, Słowenia

-

ZPUE Włoszczowa

-

Telefonika Kable

-

EKS Śląska Sp. z o. o

-

KOLT S.A. Warszawa

-

Serwchem Warszawa

Orientacyjny koszt projektu:
22 mln. PLN

19

Temat:

Funkcjonalne materiały polimerowe i kompozyty

M. Bryjak, B. Mazurek, J. Pigłowski, M.Kozłowski,

A. Trochimczuk, P. Sobota

Opis projektu:
Projekt dotyczy utworzenia zintegrowanego zaplecza badawczo-pomiarowego prowadzącego prace związane z
wykorzystaniem polimerów funkcjonalnych, materiałów hybrydowych, kompozytów polimerowych oraz polimerów
cienkowarstwowych. Układy tego rodzaju coraz częściej znajdują zastosowanie w nowoczesnych wyrobach,
stanowiąc kluczowy ich element. Ze względu na wielkość i specyfikę wytwarzania, zwykle ich otrzymywaniem
zajmują się drobni i średni kooperanci dużych koncernów. Stworzenie Laboratorium Funkcjonalnych Materiałów
Polimerowych i Kompozytów integrować będzie rozproszone badania oraz umożliwi lepsze wykorzystanie potencjału
intelektualnego środowiska tworzonego na Dolnym Śląsku od 1954 roku, gdy na Politechnice Wrocławskiej powstała
pierwsza w Polsce Katedra Technologii Tworzyw Sztucznych. Poniżej przedstawiono krótkie opisy proponowanych
projektów

1) Otrzymywanie funkcjonalnych polimerów - synteza nowych i modyfikacja istniejących materiałów, kompozyty
polimerowe
2) Polimery funkcjonalne jako materiałów separacyjne – nowe selektywne sorbenty, włókna i membrany, nowe
generacje separatorów polimerowych, polimery wspomagające usuwanie i odzyskiwanie wartościowych
substancji.

3) Polimery funkcjonalne naśladujące substancje naturalne – polimery wrażliwe na bodźce zewnętrzne, receptory
wybranych substancji, katalizatory,
4) Polimery funkcjonalne w medycynie i w ochronie zdrowia, polimery jako nośniki substancji aktywnych, układy
do kontrolowanego uwalniania substancji, elementy budowy sztucznych narządów.
5) Inżynieria powierzchni materiałów polimerowych –monowarstwy, szczepienie, szczotki molekularne
6) Otrzymywanie i wytwarzanie kompozytów polimerowych z innymi materiałami: dodatki ceramiczne,
polimerowe, organiczne.
7) Trwałość polimerów funkcjonalnych i kompozytów w warunkach środowiskowych, przedłużanie czasu
eksploatacji, recykling

Liczba osób przewidzianych do realizacji:
profesorów – 4 (w tym 1 ze statusem visiting professor)
doktorów – 7 (w tym 2 ze statusem post-doc)
doktorantów – 20 (w tym 2-4 z wymiany międzynarodowej)

Główne cele (w tym gospodarcze):
Realizacja projektu jest związana z udoskonaleniem i wdrożeniem nowych metod umożliwiających stosowanie
wysokoprzetworzonych materiałów polimerowych w różnych dziedzinach współczesnej technologii. Dodatkowo,
centralne Laboratorium znacznie uatrakcyjni Region dla inwestorów z segmentu technologii innowacyjnych, gdyż z
jednej strony laboratorium będzie miejscem generowana nowych pomysłów oraz weryfikowania doświadczeń z ich
wdrażania, a z drugiej szkoleni w ramach projektu specjaliści znajdą w przyszłości zatrudnienie w powstających
zakładach przemysłowych lub tworzyć będą własne firmy.

Sposób finansowania:

A)

7FP – (proj. 1,6,7 – etap - w trakcie przygotowywania 4 projektów)

B)

granty rozwojowe MniSzW (proj. 5 – etap- złożony)

C)

granty zamawiane MniSzW (proj. 2, 6 i 7 – etap – przyznany)

D)

granty własne MniSzW (proj. 2 – etap -przyznany)

E)

projekt FS (proj. 1-7 – etap – wniosek złożony)

Potencjalni partnerzy przemysłowi:

1.

KGHM –Legnica (jonity i sorbenty)

2.

Hasco-lek SA– (immobilizowane substancje bioaktywne)

3.

Biofactor Polska – (selektywne membrany)

4.

Zakłady Górniczo-Metalowe Zębiec S.A. / Starachowice

5.

Zakłady Azotowe w Tarnowie - Mościcach

6.

PCC Rokita S.A. w Brzegu Dolnym

7.

Whirlpool Sp. z o.o. we Wrocławiu

Współpraca z członkami utworzonej krajowej Sieci Inżynierii i Recyklingu Polimerów, liczącej 44 partnerów z
wyższych uczelni, JBR i firm zajmujących się przetwórstwem i recyklingiem tworzyw sztucznych, jednostkami
administracji

20

Temat:

Metrologia mikro- i nanostruktur

Antoni Ciszewski, Teodor Gotszalk

Opis projektu:
W ramach projektu proponujemy opracowanie nowoczesnych metod pomiaru właściwości elektrycznych,
mechanicznych, optycznych i termicznych mikro- i nanostruktur. Naszym zamierzeniem jest aby opracowane w
tym laboratorium metody i techniki pomiarowe pozwalały na obserwację efektów kwantowych w temperaturach
pokojowych i kriogenicznych. Do metod pozwalających na lokalne wysokorozdzielcze obserwacje zachowań
tego typu układów należy mikroskopia bliskich oddziaływań, w której na podstawie rejestracji oddziaływań
między mikrostrzem a preparatem wnioskować będziemy o zachowań powierzchni. Należy zaznaczyć, że w
przypadku tzw. technologii zaawansowanych o postępie decyduje nie tylko doskonalenie procesów
wytwórczych, ale również rozwój w dziedzinie pomiarów i diagnostyki. Dla zrozumienia i optymalizacji wielu
procesów przemysłowych wykonanie szeregu tego typu badań wydaje się niezbędne. Projekty realizowane w
ramach tego programu będą zorientowane na potrzeby gospodarki i przemysłu szczególnie związanego z
optoelektroniką, mikroelektroniką, chemią lakierów i pokryć oraz optyką. Odrębne prace będą realizowane
wokół zagadnień biotechnologii i nowoczesnej farmaceutyki dla potrzeb, której zamierzamy rozwinąć i
zastosować szereg nowoczesnych, wysokoczułych i niestandardowych metod pomiarowych.

Liczba osób przewidzianych do realizacji:
Realizacja opisanych wstępnie powyżej badań będzie związana z zatrudnieniem ok. 15 osób, w tym 2 doktorów
ze stopniem dr. habilitowanego, 6 doktorów, ok. 2 postdoców i 5 doktorantów.

Główne cele (w tym gospodarcze):
Opracowanie metod i technik pomiarowych dla diagnostyki układów i materiałów stosowanych i wytwarzanych
w mikro i nanotechnologii. Wsparcie przemysłu w zakresie optymalizacji procesu wytwarzania i obniżania
kosztów produkcji.

Sposób finansowania:
Prace realizowane w ramach przedstawianego projektu zamierzamy finansować w ramach;
-projektów 7 Programu Ramowego Unii Europejskiej
-projektów rozwojowych Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego
-projektów zamawianych i kluczowych Ministerstwa Nauki Szkolnictwa Wyższego
-zleceń przemysłowych firm krajowych i zagranicznych

Potencjalni partnerzy przemysłowi:
Przedsiębiorstwa zajmujące się mikroelektroniką i optoelektroniką (np. AMD Saxony, Infinion A.G., Virgo Sp.
z.oo), nowoczesną optyką (np. JZO s. z.o.o) farmaceutyką (np. JELFA), małe i średnie wielkości
przedsiębiorstwa biotechnologiczne w kraju i zagranicą

Orientacyjny termin osiągnięcia celów:

od momentu startu projektu czas ok. 3 lat

Orientacyjny koszt projektu:
ok. 6 mln. zł

21

Temat:

Nanostrukturalne materiały węglowe jako układy magazynujące energię oraz

katalizatory

J. Machnikowski, G. Gryglewicz

Opis projektu:
Projekt dotyczy opracowania zaawansowanych materiałów węglowych i hybrydowych, które znajdą
zastosowanie w procesach magazynowania energii na drodze adsorpcyjnej (adsorbenty metanu i wodoru) i
elektrochemicznej (elektrody kondensatora elektrochemicznego, anoda ogniwa litowo-jonowego) oraz jako
nośniki katalizatorów, m.in. do procesów hydroodchlorowania i konwersji gazu syntezowego. Badania
obejmować będą opracowanie materiałów o zaprojektowanej strukturze nanoporowatej i właściwościach
powierzchniowych zarówno z konwencjonalnych surowców (węgle kopalne, paki, syntetyczne polimery) jak i
na drodze syntezy nanostruktur węglowych. Przewiduje się wykorzystanie w syntezie procesów katalitycznego
rozkładu węglowodorów i tlenku węgla do wytwarzania nanorurek i nanowłókien węglowych oraz metody
repliki do otrzymywania 3-wymiarowo zorganizowanych układów (templated carbons).


Liczba osób przewidzianych do realizacji:
10 osób, w tym 5 doktorantów

Główne cele (w tym gospodarcze):
opracowanie podstaw technologii wytwarzania materiałów o właściwościach spełniających oczekiwania dla
wymienionych zastosowań. Wynikiem badań będą publikacje, patenty, know-how.


Sposób finansowania:
Projekt zamawiany: „Chemia perspektywicznych procesów i produktów konwersji węgla”, przyjęty do
finansowania, w trakcie przygotowania umowy
Projekt w ramach VII PR, w trakcie przygotowania propozycja projektu (NMP) pod roboczym tytułem
„Architectured capacitors”

Potencjalni partnerzy przemysłowi:
Partnerzy przemysłowi krajowi mogą się pojawić w miarę rozwoju w kraju technologii zgazowania węgla
W projekcie w ramach VII PR partnerzy przemysłowi to SGL Carbon (Niemcy) i Twaron (Holandia)

Orientacyjny koszt projektu:
1 mln PLN

22

Temat:

Nanomateriały magnetyczne grupy SMART

H. Kołodziej, J. Kaleta

Opis projektu:
Celem projektu jest opanowanie wytwarzania i badania nowej generacji materiałów Smart oraz produktów je
zawierających (np. sensory, aktuatory, konstrukcje typu Smart), a także nowych technik diagnostycznych (np.
magnetowizja). Badania w zakresie materiałów Smart stwarzają możliwość komercjalizacji w formie Spin-Off
oraz MŚP i wymagają zatrudnienia osób o wysokich kwalifikacjach, a produkty zaliczane są do grupy high-tech.
Różnorodne własności tych materiałów, np. mechaniczne, cieplne, elektryczne, stymulować można polem
magnetycznym. Istniejące już dziś, a szczególnie prognozowane, przykłady budowy inteligentnych tłumików w
konstrukcjach militarnych i cywilnych, w budowie domów, mostów, rurociągów i sieci energetycznych, przy
konstrukcji protez, wytwarzania efektywnych osłon przed polem elektromagnetycznym, ciekłych
magnetowodów oraz wytwarzaniu inteligentnych nośników leków, a także wielu innych przykładów aplikacji,
są powodem koncentracji potencjału naukowego na problematyce materiałów Smart a także kompozytów na ich
bazie. Stopień upowszechnienia materiałów Smart, oraz produktów na ich bazie, jest uznawany jako z miar
stopnia innowacyjności gospodarki. Wrocław i Dolny Śląsk legitymuje się silnym potencjałem
naukowym/kadrowym i inżynierskim (w zakresie chemii, fizyki, mechaniki, elektroniki, metalurgii)
umożliwiającym wytwarzanie, badanie i zastosowanie materiałów magnetycznych z grupy Smart, w tym
szczególnie cieczy magnetoreologicznych (MagnetoRheological Fluids - MRF), cieczy ferroreologicznych
(FerroRheological Fluids – FRF), materiałów o gigantycznej magnetostrykcji (Giant Magnetostrictive Materials
- GMM), materiałów o gigantycznej magnetorezystancji (Giant Magnetoresistive Materials - GMRM),
materiałach stymulowanych magnetycznie z pamięcią kształtu (Magnetic Shape Memory Alloys – MSMA) oraz
kompozytów na ich bazie.

Liczba osób przewidzianych do realizacji:
Łącznie 20 osób, w tym 8 doktorantów (4 pracowników samodzielnych, 3 post-doc, 5 doktorów, 8 doktorantów)

Główne cele (w tym gospodarcze):
1.

Identyfikacja tłumienia w materiałach magnetycznych grupy Smart. Budowa związków konstytutywnych,
sterowanie własnościami mechanicznymi materiałów.

2.

Identyfikacja krzyżowych efektów magnetomechanicznych z wykorzystaniem specjalnych technik
matematycznych (cellular automata, fractals, techniques based on stochastic methods).

3.

Wykorzystanie efektów krzyżowych do nowych nieniszczących technik diagnostycznych (magnetowizja)
oraz aparatury pomiarowej (kamera magnetowizyjna).

4.

Aplikacja magnetowizji w badaniach własności materiałów, diagnostyce konstrukcji oraz medycynie.

5.

Wykorzystanie materiałów grupy Smart do wytworzenia nowej generacji sensorów, aktuatorów oraz
konstrukcji typu Smart.

6.

Wytwarzanie kompozytów, głównie polimerowych, z wykorzystaniem MRF, FRF, GMM, GMRM,
MSMA.

7.

Aplikacja technologii sol-gel do wytwarzania nowej generacji materiałów magnetycznych grupy Smart.

Badania w zakresie materiałów Smart stwarzają możliwość komercjalizacji w formie Spin-Off oraz MŚP i
wymagają zatrudnienia osób o wysokich kwalifikacjach, a produkty zaliczane są do grupy high-tech.

Sposób finansowania:
aktualnie realizowany 1 projekt zamawiany

1

, planowane: 1 projekt w ramach 7PR UE, 2 projekty rozwojowe.

Potencjalni partnerzy przemysłowi:

•

przemysł samochodowy i lotniczy, budownictwo: tłumiki aktywne i semiaktywne,

•

przemysł elektrotechniczny: ciekłe magnetowody,

1

„Projektowanie – otrzymywanie - struktura – właściwości – zastosowanie materiałów magnetoreologicznych

i magnetostrykcyjnych” (wyodrębniona część projektu zamawianego pod tytułem: ”Projektowanie,
otrzymywanie, struktura, właściwości i zastosowania materiałów inteligentnych metalicznych i polimerowych”;
Nr PBZ -KBN-115/T08/2004), 2005-2008 - kierownik wyodrębnionej części projektu: J. Kaleta

23

•

medycyna: inteligentne protezy, „magnetyczny” transport leków, nowe terapie przeciwnowotworowe, nowe
metody diagnostyki nieinwazyjnej - magnetowizja,

•

zastosowania militarne: nowe koncepcje osobistej ochrony żołnierza, ochrona przed wywiadem
elektronicznym - absorpcja energii fal elektromagnetycznych w szerokim zakresie częstotliwości

Orientacyjny termin osiągnięcia celów:

sukcesywnie w latach 2007- 2013

Orientacyjny koszt projektu:

15.8 mln PLN

24

Temat:

Modelowanie, wytwarzanie i właściwości nowych materiałów do

wysokotemperaturowych ogniw paliwowych SOFC.

Konstrukcja pojedynczych ogniw i stosu SOFC o mocy 2-5 kW

M. Miller

Opis projektu:
W ramach projektu przeprowadzone będą prace badawczo-rozwojowe dot. nowych materiałów dla technologii
ogniw paliwowych SOFC. Prace dotyczyć będą w szczególności:

−

tlenkowych przewodników jonowych i protonowych jako potencjalnych elektrolitów do ogniw paliwowych
SOFC,

−

materiałów tlenkowych i kompozytów o mieszanym przewodnictwie jonowo-elektronowym jako nowych
materiałów katodowych i anodowych do ogniw paliwowych SOFC,

−

stopów metali jako potencjalnych materiałów interkonektorowych,

−

substancji służących do wytwarzania powłok ochronnych, warstw funkcjonalnych, itp.

W pierwszym etapie przeprowadzone zostaną prace rozpoznawcze i określona grupa materiałów o potencjalnie
interesujących właściwościach dla określonych technologii. W drugim etapie zostaną opracowane metody ich
syntezy w pożądanych do specyficznych technologii postaciach (proszki, nanomateriały, cienkie warstwy itp.) W
kolejnym etapie zostaną wyznaczone podstawowe właściwości fizykochemiczne, w tych termochemiczne
wybranych materiałów zarówno metodami standardowymi (XRD, DTA/TG) jak również metodami specjalnymi
umożliwiającymi określenie właściwości w wysokich i b. wysokich temperaturach oraz w rozmaitych
atmosferach (wysokotemperaturowa spektrometria mas). Określone zostaną procesy korozji i degradacji
badanych materiałów w warunkach pracy SOFC. Właściwości te zostaną z kolei zastosowane do modelowania
uzyskanych materiałów metodami: CALPHAD, quasichemicznymi oraz teoretycznymi (chemia kwantowa,
dynamika molekularna).

W kolejnym etapie zostanie rozpoczęta produkcja pojedynczych ogniw oraz krótkiego stosu SOFC.
Przeprowadzone zostaną testy wytworzonych ogniw metodami elektrochemicznymi. Stos o Mocy 2-5 kW
zostanie zamodelowany metodami FLUENT i ASPEN. Wyprodukowany zostanie prototyp polskiego stosu
SOFC.

Liczba osób przewidzianych do realizacji:
W zależności od zakresu badań: 20 – 30 osób (w tym 10 – 15 doktorantów)

Główne cele (w tym gospodarcze):

−

opracowanie technologii produkcji nowych materiałów tlenkowych w zaawansowanych postaciach (proszki,
nanoproszki, płytki, bloczki itp.),

−

opracowanie technologii produkcji ogniw paliwowych SOFC pracujących w temperaturach 650-750

o

C i

zasilanych gazem naturalnym i biogazem,

−

organizacja firm/spółek technologicznych komercjalizujących opracowane technologie.

Sposób finansowania:
PO IG, Wędka Technologiczna, 7 PR, projekty rozwojowe

Potencjalni partnerzy przemysłowi:

−

Instytut Energetyki

−

Oddział Ceramiki CEREL w Boguchwale

−

AGH

−

PGNiG

−

Partner zagraniczny (prawdopodobnie z Niemiec albo Wlk. Brytanii)

Orientacyjny termin osiągnięcia celów:

2012 rok

Orientacyjny koszt projektu: 30 mln zł

25

Temat:

Biomateriały

R. Będziński

Opis projektu:
Celem projektu jest opracowanie nowej generacji implantów w oparciu o nowoczesne biomateriały (metaliczne,
polimerowe, ceramiczne) o złożonej strukturze i kierunkowych właściwościach mechanicznych. Nowoczesne
multistrukturalne biomateriały charakteryzują się szerokim zakresem właściwości mechanicznych, które można
projektować na etapie ich wytwarzania. Niezawodne, wieloletnie funkcjonowanie implantu zależy między
innymi od właściwego dopasowania charakterystyki mechanicznej implantu do właściwości biomechanicznych
tkanek, z którymi współpracuje. Wielomateriałowe kompozyty, stwarzają nowe możliwości w projektowaniu
implantów. Niezwykle istotna jest znajomość biomechaniki procesów jakie zachodzą w strukturach tkankowych
i oddziaływanie czynników mechanicznych na powstawanie, różnicowanie się i przebudowę struktur
tkankowych. Połączenie wiedzy z zakresu biomechaniki tkanek, inżynierii biomedycznej, oraz materiałów
multistrukturalnych, zaawansowanych technik badawczych i projektowych stwarza potencjalne możliwości
opracowania nowej generacji implantów. Zakres projektu obejmuje: analizę właściwości mechanicznych i
rozkładu odkształceń tkanek w rejonie implantacji, analizę procesów adaptacji funkcjonalnej tkanek, syntezę
bioresorbowalnych i biostabilnych materiałów polimerowych do implantacji, syntezę stopów tytanu o
optymalnej strukturze do implantacji, syntezę materiałów na aktywne zol-żelowe warstwy powierzchniowe
implantów, analizę mikrostruktury i biozgodności nowych materiałów, zaprojektowanie konstrukcji nowych
implantów, wykonanie prototypów, analizę właściwości mechanicznych i funkcji nowych biomateriałów, analizę
interakcji tkanki – nowe biomateriały i pokrycia, zaprojektowanie procedury chirurgicznej i narzędzi
ortopedycznych oraz finalny projekt nowych multistrukturalnych implantów.

Liczba osób przewidzianych do realizacji:
11 osób (w tym 5 doktorantów)

Główne cele (w tym gospodarcze):
Głównym celem gospodarczym jest opracowanie nowych, konkurencyjnych konstrukcji implantów stosowanych
w medycynie oraz technologii ich wytwarzania odpowiedniej dla polskich przedsiębiorstw z branży
technicznego zaplecza medycyny.

Sposób finansowania:
projekty celowe, projekty badawcze realizowane z funduszy strukturalnych, przemysł


Orientacyjny termin osiągnięcia celów:

5 lat (3 lata – zakończenie fazy badawczo-projektowej, 2 lata – zakończenie fazy wdrożeniowej)

Potencjalni partnerzy przemysłowi:
Aesculap- Chifa, - ul. Tysiąclecia 14, 64-300 Nowy Tomyśl,
BHH Micromed, - ul. Katowicka 11, 42-530 Dąbrowa Górnicza
LfC - ul. Kożuchowska 41, 66-016 Zielona Góra
Medgal, ul. Wąska 59, 15-122 Białystok
ChM- Lewickie 3b k/ Białegostoku, 16-061 Juchnowiec Kościelny
Tricomed - ul. Piotrkowska 270, 90-361 Łódź
Kigema - ul. Fabryczna 10, 53-609 Wrocław

Orientacyjny koszt projektu:
Koszt aparatury: 13.2 mln PLN

26

Temat:

Materiały o bardzo wysokim przewodnictwie cieplnym

A.

Jeżowski

Opis projektu:

Jedna z fundamentalnych własności fizycznych materiału jest jego zdolność do przewodzenia ciepła.

Przewodnictwo cieplne jest ważnym czynnikiem determinującym zarówno produkcję jak i niezawodność
różnorodnych urządzeń. Efektywne odprowadzanie ciepła jest krytycznym parametrem dla jakości pracy, jego
brak prowadzi do uszkodzenia całych systemów mikroelektronicznych, optoelektronicznych czy tez zakłóca
cykle produkcyjne np.:półprzewodników. Nie mniej istotne znaczenie mają również inne własności cieplne;
rozszerzalność cieplna i pojemność cieplna.

Celem projektu jest, zbadanie i ocena przydatności eksploatacyjnych nowych materiałów mogących znaleźć

zastosowanie w różnych dziedzinach techniki jako elementy optyki laserowej dla laserów wielkich energii,
podłoża odprowadzające ciepło z chipów pamięci i układów scalonych, układy scalone o wielkiej skali
integracji, elementy technologiczne dla szybko przebiegających procesów cieplnych.

Przewiduje się poprawienie własności cieplnych dotychczas stosowanych materiałów w elektronice,

poprzez ulepszenie lub zmianę technologii ich wytwarzania oraz wytwarzanie nowych materiałów w postaci
ceramik i kryształów objętościowych. Szczególna uwaga zwrócona będzie na na nowe materiały ceramiczne na
bazie nanoproszków oraz nanorurek wypełnionych różnego rodzaju materiałami w postaci nanonici.

Przewodnictwo cieplne jest równie istotnym parametrem dotyczącym jakości nowych materiałów

termoelektrycznych. Planowane będzie również poszukiwanie nowych materiałów termoelektrycznych
wykorzystujących własności cieplne nanodrutów.


Liczba osób przewidzianych do realizacji:
6 w tym 3 doktorantów.

Orientacyjny koszt projektu:
Koszt realizacji projektu bez wynagrodzeń około 80 000 tys zł rocznie.