Diagram Hertzsprunga- Russella
Najsławniejszym diagramem w astronomii jest diagram Hertzsprunga-Russella, na który zostały
naniesione: jasno
ść
(widoma wielko
ść
gwiazdowa) oraz kolory gwiazd zawarte w przedziale od
wysokotemperaturowych biało- niebieskich gwiazd po lewej stronie, do niskotemperaturowych
czerwonych gwiazd po prawej stronie diagramu.
Diagram poni
Ŝ
ej jest nało
Ŝ
eniem 22000 gwiazd z Katalogu Hipparcos i dodatkowo 1000 gwiazd o
niskiej jasno
ś
ci (czerwone i białe karły) z Katalogu Pobliskich Gwiazd Gliese. Zwykłe, spalaj
ą
ce
wodór karły- takie jak Sło
ń
ce, znajduj
ą
si
ę
w pasie zwanym ci
ą
giem głównym, który biegnie od
górnego lewego rogu do dolnego prawego. Olbrzymy tworz
ą
swoj
ą
własn
ą
grupk
ę
w górnej prawej
cz
ęś
ci diagramu. Powy
Ŝ
ej nich le
Ŝą
o wiele rzadsze jasne olbrzymy i nadolbrzymy. W lewym
dolnym rogu znajduje si
ę
pas białych karłów- martwych j
ą
der starych gwiazd, które nie maj
ą
wewn
ę
trznego
ź
ródła energii i powoli stygn
ą
w ci
ą
gu kolejnych miliardów lat, przesuwaj
ą
c si
ę
ku
prawej dolnej cz
ęś
ci diagramu.
Strona 1 z 3
Diagram Hertzsprunga- Russella
2009-05-11
Klasy Jasno
ś
ci Gwiazd
Gwiazdy s
ą
sklasyfikowane w 5 głównych klasach jasno
ś
ci:
I
Nadolbrzymy
Bardzo jasne i masywne gwiazdy przy ko
ń
cu swojego
Ŝ
ycia. Dziel
ą
si
ę
na typy Ia i Ib, przy czym
Ia reprezentuje te najja
ś
niejsze (jest tak
Ŝ
e typ Iab - po
ś
redni oraz Ia-0 - oznaczaj
ą
cy
hiperolbrzymy). Tego rodzaju gwiazdy s
ą
bardzo rzadkie- jedna na milion gwiazd jest
nadolbrzymem. Najbli
Ŝ
szym nadolbrzymem jest Canopus (F0Ib) poło
Ŝ
ony 310 lat
ś
wietlnych
st
ą
d. Innymi przykładami s
ą
: Betelgeza (M2Ib), Antares (M1Ib) i Rigel (B8Ia).
II
Jasne Olbrzymy
Gwiazdy maj
ą
ce jasno
ść
pomi
ę
dzy olbrzymami a nadolbrzymami. Przykładem mo
Ŝ
e tu by
ć
Sargas (F1II) i Alphard (K3II).
Strona 2 z 3
Diagram Hertzsprunga- Russella
2009-05-11
III
Olbrzymy ("normalne", jak to Anglicy mówi
ą
)
S
ą
to głównie małomasywne gwiazdy przy ko
ń
cu ich
Ŝ
ycia, które napuchn
ę
ły do rozmiarów
olbrzyma. Do tej kategorii zaliczamy tak
Ŝ
e pewne masywne gwiazdy, które s
ą
dopiero na drodze
do otrzymania statusu nadolbrzyma. Przykładami s
ą
: Arktur (K2III), Hadar (B1III) i Aldebaran
(K5III).
IV
Podolbrzymy
Gwiazdy, które dopiero zacz
ę
ły ewolucj
ę
do statusu olbrzymów lub nadolbrzymów. Przykładem
mo
Ŝ
e tu by
ć
: Alnair (B7IV) i Muphrid (G0IV). Zauwa
Ŝ
,
Ŝ
e równie
Ŝ
Procjon wła
ś
nie wchodzi w t
ą
kategori
ę
i st
ą
d jego typ jest okre
ś
lany jako: F5IV-V.
V
Karły
Wszystkie normalne, spalaj
ą
ce wodór gwiazdy. Gwiazdy sp
ę
dzaj
ą
wieksz
ą
cz
ęść
swojego
Ŝ
ycia
w tej kategorii, zanim przesun
ą
si
ę
o rz
ą
d wy
Ŝ
ej. Gwiazdy klasy O i B tej kategorii s
ą
w
rzeczywisto
ś
ci bardzo jasne i ogólnie ja
ś
niejsze od wi
ę
kszo
ś
ci olbrzymów. Przykładami mog
ą
by
ć
: Sło
ń
ce (G2V), Syriusz (A1V) i Wega (A0V).
Powrót do strony Słoneczne S
ą
siedztwo
Telewizory lcd
Kamery
Strona 3 z 3
Diagram Hertzsprunga- Russella
2009-05-11