PODRĘCZNIK
PODSTAWOWEGO KURSU
BEZPIECZEŃSTWA VCA
1
3 1
W
Spis treści
Spis treści.............................................................................................................................................................................2
1. BEZPIECZEŃSTWO I HIGIENA PRACY – UREGULOWANIA PRAWNE..............................................................3
2. RYZYKO I WYPADKI. PREWENCJA..........................................................................................................................8
3. PROCEDURY, SYGNALIZACJA I OZNACZENIA...................................................................................................15
4. ŚRODKI OCHRONY INDYWIDUALNEJ..................................................................................................................17
5. MASZYNY I URZĄDZENIA.......................................................................................................................................25
6. SUBSTANCJE NIEBEZPIECZNE ...............................................................................................................................32
7. PRACA NA WYSOKOŚCI, PODNOSZENIE I DŹWIGANIE....................................................................................40
8. POŻARY I WYBUCHY................................................................................................................................................53
9. ELEKTRYCZNOŚĆ......................................................................................................................................................59
10. ZAMKNIĘTE PRZESTRZENIE................................................................................................................................63
2
1. BEZPIECZEŃSTWO I HIGIENA PRACY – UREGULOWANIA PRAWNE
1.1 BEZPIECZEŃSTWO
R
EGULACJE
PRAWNE
DOTYCZĄCE
ZAGADNIEŃ
BHP
Kodeks pracy
Ustawy inne
Rozporządzenia
Przepisy szczególne
P
RIORYTETY
W
DZIAŁANIACH
PODNOSZĄCYCH
BEZPIECZEŃSTWO
PRACY
Identyfikacja i ewaluacja ryzyka
Minimalizacja ryzyka
Przestrzeganie przepisów Kodeksu Pracy i podejmowanie działań zmierzających do
zmniejszenia liczby wypadków i zachorowań wśród pracowników
Dobrobyt
Organizacja miejsc pracy w sposób zapweniający bezpieczeństwo pracowników
C
EL
PRZEPISÓW
DOTYCZĄCYCH
BEZPIECZEŃSTWA
PRACY
Zapewnienie optymalnych warunków pracy (bezpieczeństwo, zdrowie, dobrobyt)
G
ŁOWNE
ZAŁOŻENIA
PRZEPISÓW
K
ODEKSU
P
RACY
Wykluczenie negartwnego wpływu wykonywanej pracy na bezpieczeństwo
i zdrowie pracowników
Zwalczanie u źródła zagrożeń związanych z wykonywaną pracą
Dostosowanie miejsca pracy, metod i środków pracy do potrzeb pracowników
Unikanie monotonii przy wykonywaniu pracy
Powzięcie środków zaradczych w celu maksymalnego skrócenia czasu narażenia na
niebezpieczeństwo
3
1.2 ZOBOWIĄZANIA PRACODAWCY
O
BOWIĄZKI
PRACODAWCY
WYNIKAJĄCE
Z
PRZEPISÓW
K
ODEKSU
P
RACY
Eliminacja ryzyka
Ocena ryzyka, które nie może zostać wyeliminowane
Zwalczanie ryzyka u źródła zagrożenia
Uznawanie priorytetu dla ochron zespołowych przed indywidualnymi
Dostarczanie właściwych środków ochrony indywidualnej i nadzór nad ich stosowaniem
Zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy
Zapewnienie bezpiecznych maszyn i urządzeń
uwzględnianie postępu technicznego
Zastępowanie materiałów niebezpiecznych bardziej bezpiecznymi
Zapewnienie ergonomicznych warunków pracy, dostosowanie stanowisk i środków pracy
oraz metod pracy do indywidualnych możliwości psychofizycznych pracownika
Ograniczanie prac monotonnych
Wybór najbezpieczniejszych metod pracy
Zapewnienie środków ochrony minimalizujących zagrożenie
Informowanie o zagrożeniach i ryzyku związanych z wykonywaną pracą
Zapewnienie pracownikom odpowiednich instrukcji pracy
Szkolenie i przygotowywanie pracowników do wykonywania pracy
Dbanie o rozwój pracowników
Wspieranie pozytywnych ralzcji i kontaktów między pracownikami
Współpraca z pracownikami w zakresie bezpieczeństwa, zdrowia i komfortu pracy
Zapewnienie bezpieczeństwa osób trzecich
Rejestracja i badanie zdarzeń wypadkowych, zgłaszanie poważnych wypadków do
Inspekcji Pracy
4
1.3 OBOWIĄZKI I PRAWA PRACOWNIKA
O
BOWIĄZKI
PRACOWNIKA
Dbałość o bezpieczeństwo własne i innych – unikanie stwarzania zagrożeń
Używanie środków do pracy i materiałów niebezpiecznych we właściwy sposób
Używanie środków ochrony indywidualnej, odzieży i obuwia zgodnie z ich przeznaczeniem
oraz utrzymywanie ich w należytym stanie
Używanie we właściwy sposób wcześniej zastosowanych zabezpieczeń – zakaz ich likwidacji
i zmiany
Udział w organizowanych szkoleniach i instruktażach
Niezwłoczne zgłaszanie do przełożonego zaistniałych zagrożeń dla bezpieczeństwa i
zdrowia
Współpraca z Inspekcją Pracy i ekspertami podczas prowadzenia badań
i dochodzeń powypadkowych
Stosowanie się do nakazu przerwania wykonywanej pracy, wydanych środków zaradczych i
wskazówek
P
RAWO
DO
POWSTRZYMANIA
SIĘ
OD
WYKONYWANEJ
PRACY
Pracownik ma prawo odmówić wykonania pracy jeśli:
występuje bezpośrednie zagrożenia dla życia lub zdrowia ludzi, a bezpośredni przełożony
został o tym niezwłocznie powiadomiony,
bezpośredni przełożony i pracownik nie zgadzają się w ocenie ryzyka lub zagrożenia,
Inspekcja Pracy nie jest w stanie na czas podjąć stosownych działań.
UWAGA: W przypadku zaistnienia powyższych okoliczności pracownik zachowuje prawo do
wynagrodzenia
1.4 INSPEKCJA PRACY
F
UNKCJA
I
NSPEKCJI
P
RACY
Kontrola stosowania przepisów Kodeksu pracy i ustawy o czasie pracy
U
PRAWNIENIA
I
NSPEKCJI
P
RACY
Dostęp do wszystkich miejsc pracy o dowolnej porze
5
Kontrolowanie warunków pracy
Prowadzenie rozmów z pracownikami, robienie zdjęć, szkiców
Pobieranie próbek
Badania laboratoryjne narzędzi, sprzętu
Wycofanie niebezpiecznego sprzętu, narzędzi, maszyn lub procesu
Konsultacje z pracownikami
Wstrzymywanie prac
Wydawanie decyzji i wniosków
Karanie pracodawcy i pracobiorcy
Oddawanie spraw do sądu
O
BOWIĄZKI
PRACOWNIKA
W
STOSUNKU
DO
I
NSPEKCJI
P
RACY
Pracownik musi stosować się do wskazówek, środków zaradczych oraz do nakazu przerwania
pracy
1.5 POZWOLENIA NA WYKONYWANIE PRAC
C
EL
STOSOWANIA
I
TREŚCI
ZAWARTE
W
PISEMNYCH
POZWOLENIACH
WYKONANIA
PRACY
ograniczenie ryzyka związanego z wykonywaniem prac niebezpiecznych
związanego ze sposobem wykonywania pracy, stosowanymi narzędziami,
urządzeniami, materiałami (prace przy użyciu materiałów niebezpiecznych, przy
urządzeniach elektroenergetycznych);
związanego z miejscem, w którym mają być wykonywane prace (prace w
ograniczonej przestrzeni, na wysokości);
gdy zachodzi potrzeba koordynacji prac wykonywanych przez pracowników
różnych firm.
C
EL
PISEMNEGO
POZWOLENIA
WYKONYWANIA
PRACY
.
K
ARY
DLA
PRACODAWCY
I
PRACOWNIKA
Wyznaczenie osób odpowiedzialnych
6
Wymiana informacji pomiędzy wykonawcami
Wiążące dla wykonawców ustalenia
Ustalenie warunków i środków wykonania pracy
Pozwolenie na rozpoczęcie pracy
T
REŚĆ
PISEMNEGO
POZWOLENIA
WYKONANIA
PRACY
Opis pracy (rodzaj, miejsce, termin)
Warunki i środki bezpiecznego wykonania pracy
Środki ochrony, które musi stosować wykonawca np. środki ochrony indywidualnej (śoi)
Podpisy osób upoważnionych
O
BOWIĄZKI
PODCZAS
WYKONYWANIA
PRAC
NA
POZWOLENIE
PISEMNE
Dopuszczenie do pracy przez wystawcę pozwolenia
Omówienie sposobu wykonania pracy
Zapoznanie pracowników z zagrożeniami występującymi w miejscu pracy
Egzekwowanie stosowania wszystkich środków ochrony
P
RZYKŁADY
STOSOWANIA
PISEMNYCH
POZWOLEŃ
WYKONANIA
PRACY
Prace związane z zagrożeniem pożarowym
Prace w głębokich wykopach
Prace na wysokości
Prace pod wodą
Pozwolenie na wkroczenie do zamkniętych pomieszczeń
Pozwolenie na prace z zagrożeniem pożarowym
Pozwolenie na prace spawalnicze
Pozwolenie na roboty ziemne
Prace przy (lub z) niebezpiecznych źródłach promieniowania
Wykonywanie prac dźwigowych
Praca z azbestem lub rozbiórka materiałów zawierających azbest
Praca z toksycznymi substancjami
Rozkopywanie podłóg i dróg
Użycie dźwigów i podnośników
7
2.
RYZYKO I WYPADKI. PREWENCJA
2.1 BEZPIECZEŃSTWO
P
REWENCYJNE
Ś
RODKI
Z
ARADCZE
wartych Świadomość ryzyka wynikającego z postępowania
Dobre informacje, instrukcje i uzgodnienia
Omówienie i dobre przygotowanie do pracy
Zainstalowanie i konsekwentne stosowanie zabezpieczeń
Stosowanie się do zawartych Świadomość ryzyka wynikającego z postępowania
uzgodnień uzgodnień
R
YS
. 2.1.1 Z
NAKI
ZAKAZU
8
2.2 DEFINICJA RYZYKA
F
ORMUŁA
RYZYKA
Ryzyko = szansa x efekt
P
OJĘCIE
RYZYKA
Ryzyko to prawdopodobieństwo wystąpienia niepożądanego zdarzenia, które może doprowadzić
do wypadku w nastęstwie którego wystąpi uraz lub zniszczenie mienia
2.3 DEFINICJA BEZPIECZEŃSTWA
P
OJĘCIE
BEZPIECZEŃSTWA
Bezpieczeństwo to swiadome podejmowanie akceptowalnego ryzyka
2.4 NIEBEZPIECZNE SYTUACJE I POSTĘPOWANIE
P
OJĘCIE
NIEBEZPIECZNEJ
SYTUACJI
Niebezpieczna sytuacja to sytuacja, która może prowadzić do wypadku lub może spowodować
szkody dla zdrowia.
P
RZYKŁADY
NIEBEZPIECZNEJ
SYTUACJI
Niezabezpieczony otwór w ścianie
Niezabezpieczona, odkryta studziennka
Zepsuta maszyna (np. przebicie napięcia na obudowę)
Wiszący cieżar
P
OJĘCIE
NIEBEZPIECZNEGO
POSTĘPOWANIA
Niebezpieczne postępowanie to działanie pracownika, które może prowadzić do wypadku.
9
P
RZYKŁADY
NIEBEZPIECZNEGO
POSTĘPOWANIA
Wykonywanie pracy niezgodnie z obowiązującymi instrukcjami, zasadami
Brak umiejętności wykonania pracy
Zbyt duże tempo pracy
Zły stan psychofizyczny ( przemęczenie, choroba)
Brawura
Niewłaściwe żarty
Alkohol, środki odurzające, leki
M
OŻLIWE
ŹRÓDŁA
ZAGROŻEŃ
W
PRACY
Rodzaj pracy
Miejsce pracy
Wiedza i umiejętności zawodowe pracownika
Mentalność pracownika
Zdrowie pracownika
Środki pracy
Zagrożenia zwiazane z rodzajem pracy
•
Praca z niebezpiecznymi substancjami
•
Praca z niebezpiecznymi narzędziami/maszynami
•
Praca z ekranami komputerowymi
Zagrożenia związane z miejsce pracy
•
Zagrożenie pożarem
•
Zagrożenie wybuchem
•
Zagrożenie promieniowaniem
•
Zagrożenie elektrycznością
•
Zbyt wysokie natężenie dźwięku
•
Za mało światła
•
Nieuporządkowane miejsce pracy
•
Niebezpieczne prace w okolicy
•
Zanieczyszczone powietrze
•
Zbyt wysoka lub niska temperatura
10
Zagrożenia związane z brakiem lub niewystarczającymi umiejętnościami
zawodowymi pracownika
•
Niewystarczające wykształcenie
•
Zbyt mało objaśnień
•
Niedostatek informacji
•
Zbyt mało fachowych umiejętności
•
Niewystarczające doświadczenie praktyczne
Zagrożenia związane z nieodpowiednim zachowaniem pracownika
•
Brawurowe zachowanie
•
Praca w pośpiechu
•
Brak zainteresowania
•
Zabawa podczas pracy
Zwiększające ryzyko okoliczności związane ze
stanem zdrowia
i samopoczuciem pracownika
•
Brak kontaktu ze współpracownikami
•
Monotonna praca
•
Kłótnie z przełożonymi lub współpracownikami
•
Osobiste problemy
2.5 WYPADKI
D
EFINICJA
POJĘCIA
WYPADKU
Niepożądane zdarzenie które spowodowało uraz lub szkodę (materialną, dla środowiska lub
dotyczącą straty czasu)
D
EFINICJA
POJĘCIA
PRAWIE
-
WYPADKU
Niepożądane zdarzenie, które nie spowodowało urazu bądź zniszczeń, ale powtórzone w
podobnych okolicznościach może spowodować uraz bądź zniszczenia
11
2.6 TEORIA WYPADKÓW
5
FAZ
TEORII
WYPADKÓW
L
ATEINERA
1) Tło / Przyczyny podstawowe (organizacja zakładu, maszyny, brak norm, złe standarty,
brak nadzoru)
2) Ludzka ułomność / Błąd człowieka
3) Niebezpieczne czynności/postępowania i lub sytuacje
4) Wypadek
5) Rany i / lub szkody
P
RZYCZYNA
I
NASTĘPSTWO
MIĘDZY
FAZAMI
T
EORII
L
ATEINERA
Tło może być przyczyną ludzkiej ułomności
Ludzka ułomność może przyczynić się do niebezpiecznego postępowania lub
niebezpiecznej sytuacji
Niebezpieczne postępowanie lub sytuacja może spowodować niepożądane zdarzenie
Niepożądane zdarzenie (wypadek) może spowodować skaleczenie ciała i/lub szkody
P
OWOWY
POPEŁNIANIA
BŁĘDÓW
. P
RZYCZYNY
PODSTAWOWE
Brak norm, standardów określających warunki pracy
Złe nawyki pracownika, nacisk grupy
Brak lub niewystarczające szkolenia lub instrukcje
Brak motywacji do bezpiecznej pracy, rutyna
2.7 METODY PREWENCYJNE
D
EFINICJA
POJĘCIA
PREWENCJA
Zapobieganie powstaniu niebezpiecznych sytuacji i niebezpiecznego postępowania
O
BSZARY
UKIERUNKOWANIA
.
PREWENCJA
Człowiek
Organizacja
Technika
Otoczenie
12
Prewencyjne środki zaradcze w odniesieniu do obszaru „człowiek”
•
Zachowanie:
-
Spokojna praca w normalnym tempie
-
Uporządkowane miejsce pracy
•
Odpowiedni poziom wiedzy
•
Wystarczające umiejętności
Prewencyjne środki zaradcze w odniesieniu do
obszaru “organizacja”
•
Bezpieczne metody pracy
•
Nadzór kierownictwa
•
Organizacja czasu pracy (np. ograniczenie czasu przebywania w
przestrzeni zamkniętej)
Prewencyjne środki zaradcze w odniesieniu do obszaru „technika”
•
Wybór maszyn zaprojektowanych z uwzględnieniem bezpieczeństwa
(oznaczenia CE)
•
Konserwacja urządzeń i narzędzi
•
Dobry ergonomiczny projekt
Prewencyjne środki zaradcze w odniesieniu do obszaru „otoczenie”
•
Odpowiednia temperatura, usuwanie zapyleń
•
Bezpieczne miejsca ustawienia maszyn, podłoże, posadzki,
przestrzeń ruchowa
Sposoby zapobiegania niebezpiecznej sytuacji
•
Usunąć przyczynę (najlepiej u żródła)
•
Osłonić / zabezpieczyć
•
Ostrzegać
•
Zaangażować innych/ zgłosić kierownictwu
Jaką akcję podjąć w przypadku niebezpiecznego postępowania
•
Zatrzymać osobę postępującą niebezpiecznie
•
Wyjaśnić
•
Zgłosić kierownictwu
13
2.8 POSTĘPOWANIA POWYPADKOWE
NIESZCZĘŚLIWE WYPADKI
P
OSTĘPOWANIE
PODCZAS
WYPADKÓW
Z
POWAŻNYMI
OBRAŻENIAMI
CIAŁA
Zwracać uwagę na zagrożenia
Zadzwonić na numer alarmowy lub na 112, aby przekazać ważne dane
Udzielic pierwszej pomocy, zangażować drugą osobę do pomocy
Zaczekać na ambulans i jeżeli to konieczne - przekazać personelowi
ambulansu niezbędne informacje
Sporządzić meldunek do bezpośredniego przełożonego
Zadbać o to, aby nie było więcej ofiar
Unikać dokonywania zmian na miejscu wypadku
W
AŻNE
DANE
JAKIE
NALEŻY
PODAĆ
DZWONIĄC
NA
NUMER
ALARMOWY
Nazwisko zgłaszającego i dział, w którym miał
miejsce wypadek
Miejsce wypadku
Rodzaj odniesionych obrażeń (jeżeli jest to
wiadome)
Liczbę poszkodowanych
Miejsce do którego ma przyjechać ambulans
P
OSTĘPOWANIE
PRZY
WYPADKACH
BEZ
POWAŻNYCH
OBRAŻEŃ
CIAŁA
Zgłoszenie wypadku bezpośredniemu przełożonemu
Pomoc ofiarom w otrzymaniu pomocy medycznej
Unikanie tego rodzaju zdarzeń w przyszłości
PRAWIE - WYPADKI
P
OSTĘPOWANIE
PODCZAS
PRAWIE
-
WYPADKÓW
Niezwłoczne zgłoszenie przełożonemu
14
R
EJESTRACJA
WYPADKÓW
Wszystkie wypadki (w tym również prawie-wypadki) muszą być zarejestrowane za pomocą
specjalnego formularza rejestracyjnego. Rejestracji najczęściej dokonuje przełożony lub
pracownik BHP.
3. PROCEDURY, SYGNALIZACJA I OZNACZENIA
3.1 BEZPIECZEŃSTWO
Ź
RÓDŁA
ZAGROŻEŃ
,
KTÓRYCH
NASTĘPSTWEM
MOŻE
BYĆ
POTKNIĘCIE
,
POŚLIZG
LUB
ZŁE
STĄPNIĘCIE
Nierówne lub śliskie podłoże
Nieporządek w miejscu pracy: leżący luźno kabel, porozrzucane materiały lub
rozrzucone dookoła narzędzia
Duże różnice wysokości: poruszanie się po rurach, poruszanie się po pochyłym
podłożu (po wałach, dachach cystern i zbiorników, podjazdach i zjazdach)
Strome, nie spełniajace norm schody ( nierówne bądź większe niż 40 cm odległości
między stopniami)
M
ETODY
ZLIKWIDACJI
ZAGROŻENIA
U
ŹRÓDŁA
Zapewnienie bezpiecznych podłóg i schodów już na etapie projektowania
Utrzymanie porządku
O
GRANICZENIE
ZAGROŻENIA
POPRZEZ
STOSOWANIE
Ś
RODKÓW
O
CHRONY
I
NDYWIDUALNEJ
Noszenie dobrze dopasowanego obuwia ochronnego
15
Ograniczenie zagrożenia podczas korzystania ze schodów
Korzystanie ze stromych schodów w taki sam sposób jak z drabiny – wchodzenie i
schodzenie z twarzą zwróconą do schodów
Transport ładunków na górę i na dół przy użyciu widny budowlanej (o ile taka
możliwość istnieje)
Widoczne oznaczenie pierwszego i ostatniego stopnia
Z
APOBIEGANIE
ZAGROŻENIOM
PODCZAS
CHODZENIA
Wzmożona uwaga, unikanie biegania w miejscu pracy
3.2 OZNACZENIA
M
ETODY
OGRANICZANIA
ZAGROŻENIA
PODCZAS
PRZEMIESZCZANIA
SIĘ
Zastosowanie fizycznego odgrodzenia
Oznakowanie kolorami (np. pomalowanie na żółto wystających części)
Zastosowanie małych ogrodzeń (np. słupki połączone łańcuchami, biało-czerwona
taśma)
W
YMAGANIA
DLA
OZNACZEŃ
Kompletność
Funkcjonalność
Systemowość
3.3 SYGNALIZACJA
Z
NACZENIE
ZNAKÓW
NAKAZU
DOTYCZĄCE
ŚRODKÓW
OCHRONY
INDYWIDUALNEJ
Stosowanie okularów ochronnych
Stosowanie masek ochronnych
Stosowanie okularów ochronnych – gogli
Stosowanie ochrony słuchu
Stosowanie środków ochronnych dróg oddechowych
Stosowanie hełmu ochronnego
Stosowanie rękawic ochronnych
Stosowanie obuwia ochronnego
Stosowanie ochrony ciała (kombinezon, ubranie ochronne jednorazowego użytku
lub ubrania ochronnego do długotrwałej pracy)
Stosowanie ochrony przed upadkiem (szelki ochronne)
16
4. ŚRODKI OCHRONY INDYWIDUALNEJ
4.1 OGÓLNE PRZEPISY
K
IEDY
STOSUJE
SIĘ
Ś
RODKI
O
CHRONY
I
NDYWIDUALNEJ
ŚOI stosuje się jeżeli zagrożenia nie mogą być zlikwidowane, odizolowane lub osłonięte u
ich źródła powstania.
O
SOBA
ODPOWIEDZIALNA
ZA
UDOSTĘPNIENIE
Pracodawca
O
BOWIĄZKI
PRACOWNIKA
W
STOSUNKU
DO
ŚRODKÓW
OCHRONY
INDYWIDUALNEJ
Bezwzględne stosowanie nakazanych ŚOI i dbałość o ich dobry stan
F
UNKCJA
ŚOI
ŚOI muszą zapewniać ochronę przed następstwami niebezpieczeństw
W
YMAGANIA
OD
UŻYTKOWNIKA
ZSTOSUJĄCEGO
ŚRODKI
OCHRONY
INDYWIDUALNEJ
Kontrolowanie oznaczeń CE
Regularna kontrola
Troska o ich dobry stan
Właściwe użycie
Staranne przechowywanie
Dobre zarządzanie
N
AJWAŻNIEJSZE
WYMAGANIA
DOTYCZĄCE
OZNACZEŃ
CE
Specyfika
Ergonomia
Czytelna i zrozumiała instrukcja obsługi
17
4.2. ŚRODKI OCHRONY GŁOWY
Z
ASADY
DOTYCZĄCE
BEZPIECZNEGO
STOSOWANIA
HEŁMU
OCHRONNEGO
Regularna kontrola wnętrza hełmu
Wymiana hełmu na nowy po upływie czasu
określonego w instrukcji użytkowania
Wymiana hełmu na nowy w przypadku
uszkodzenia zewnętrznej lub wewnętrznej
strona w wyniku upadku lub uderzenia
Zakaz używania metalowych hełmów w
przemyśle (przewodzenie prądu)
4.3 ŚRODKI OCHRONY OCZU
R
ODZAJE
ŚRODKÓW
OCHRONY
OCZU
Okulary ochronne
Okulary ochronne gogle/ do stosowania na okulary korekcyjne
Maski na twarz
Okulary do spawania i przyłbice spawalnicze
C
HARAKTERYSTYKA
OKULARÓW
OCHRONNYCH
Okulary ochronne wykonane są z hartowanego szkła lub tworzywa sztucznego; posiadają
ewentualnie boczne szybki
Z
ASTOSOWANIE
ŚRODKÓW
OCHRONY
OCZU
Okulary ochronne chronią przed odpryskującymi twardymi i ostrymi odłamkami
Gogle ochronne chronią podczas pracy w zakurzonym otoczeniu, podczas
szlifowania, rąbania, wiercenia oraz chronią przed niebezpiecznymi płynami
Maski ochronne na twarz chronią twarz przed pyłem i niebezpiecznymi płynami.
Dobrze nadają się do prac, które wykonuje się nad głową lub pracy z oczyszczaczem
pod wysokim ciśnieniem
Okulary do spawania są stosowane przy spawaniu gazem. Okulary te chronią oczy
przed światłem, wysoką temperaturą i odłamkami metalu
18
Maski do spawania są stosowane przy elektrycznym spawaniu. Oprócz oczu chronią
również całą twarz przed promieniowaniem ultrafioletowym i przed odpryskami
metalu
Użytkowanie soczewek kontaktowych
Szkła kontaktowe nie zapewniają ochrony
Szkła kontaktowe mogą w zakurzonym
pomieszczeniu stanowić zagrożenie
4.4 ŚRODKI OCHRONNE RĄK
Ś
RODKI
OCHRONNY
DLA
DŁONI
I
RAMION
Rękawice ochronne
Rękawice ochronne na dłonie i nadgarstki, wytrzymałe na wysokie temperatury (do
prac z gorącymi powierzchniami)
Z
AKRES
OCHRONY
Ostre przedmioty
Wysoka temperatura
Niska temperatura
Różnego rodzaju promieniowanie
Różnego rodzaju substancje niebezpieczne
Z
ASADY
DOTYCZĄCE
BEZPIECZNEGO
STOSOWANIA
RĘKAWIC
Nigdy nie używać rękawic w pobliżu obracających się części urządzeń
Nie stosować rękawic ze skóry lub materiału podczas pracy z chemikaliami (np.
rozpuszczalnikami)
4.5 ŚRODKI OCHRONNE CIAŁA
R
ODZAJE
ŚRODKÓW
OCHRONY
CIAŁA
Kombinezon
Ubranie ochronne (na przykład odporne na kwasy, nie podtrzymujące ognia)
Ubranie jednorazowego użytku
Ubranie ochronne do długotrwałej pracy
Izolująca bielizna
19
C
HARAKTERYSTYKA
KOMBINEZONU
,
UBRANIA
OCHRONNEGO
,
UBRANIA
JEDNORAZOWEGO
UŻYTKU
I
UBRANIA
DO
DŁUGOTRWAŁEJ
PRACY
Kombinezony najczęściej są wykonane z materiału, który nie podtrzymuje ognia
Ubrania ochronne muszą specyficznie chronić przed specjalnymi zagrożeniami
jak substancje toksyczne, wysokie i niskie temperatury, promieniowanie i
podobne
Ubrania jednorazowego użytku wyrzuca sie po jednym zastosowaniu. Ubrania
tego rodzaju wykonane są z materiału który nie przepuszcza powietrza
Ubrania ochronne do długotrwałej pracy i izolująca bielizna są używane przy
pracy w niskich temperaturach, z powodu ich dobrej izolacji
Z
ASADY
DOTYCZĄCE
BEZPIECZNEGO
STOSOWANIA
KOMBINEZONU
,
UBRANIA
OCHRONNEGO
,
UBRANIA
JEDNORAZOWEGO
UŻYTKU
I
UBRANIA
DO
DŁUGOTRWAŁEJ
PRACY
Ubrania nie czyścić sprężonym powietrzem
Zanieczyszczone ubranie od razu wyczyścić lub
wymienić na inne
Ubrania nosić zawsze zapięte (dobrze
dopasowane) przy poruszających
się/obracających się częściach maszyn/ urządzeń
Uszkodzone ubranie od razu naprawić lub
wymienić
4.6 ŚRODKI OCHRONY STÓP
R
ODZAJE
ŚRODKÓW
OCHRONY
STÓP
OBUWIE OCHRONNE
C
ECHY
OCHRONNEGO
OBUWIA
Stalowe czubki do ochrony palców przed ciężkimi
przedmiotami
Stalowa wkładka w podeszwie do ochrony spodu
stopy przed ostrymi przedmiotami (gwoździami)
Antypoślizgowa podeszwa. Zależnie od zastosowania,
musi być odporna na olej lub chemiczne substancje
Z
ASADY
DOTYCZĄCE
BEZPIECZNEGO
STOSOWANIA
OBUWIA
OCHRONNEGO
20
Regularnie je czyścić i natłuszczać, aby pozostawały odporne na wodę
Mokre buty nie powinny być suszone przy grzejniku, ponieważ mogą popękać
Zużyte obuwie lub obuwie które miało styczność z toksycznymi substancjami musi być
wymienione na nowe
4.7 ŚRODKI OCHRONNE DRÓG ODDECHOWYCH
R
ODZAJE
ŚRODKÓW
OCHRONY
DRÓG
ODDECHOWYCH
Maski filtrujące posiadające filtr pyłowy
Maski filtrujące posiadające filtr gazowy
Niezależne od środowiska, środki ochrony dróg oddechowych za pomocą
masek oddechowych zasilanych powietrzem
Niezależne środki ochrony dróg oddechowych za pomocą kapturów
ochronnych wspomaganych aparatem ze sprężonym powietrzem
D
ZIAŁANIE
MASEK
Oczyszczanie wdychanego powietrze (maski z filtrem)
Przy niezależnych środkach ochrony dróg oddechowych, świeże powietrze
potrzebne do oddychania jest tłoczone do maski
W
ŁAŚCIWOŚCI
MASEK
FILTROWYCH
Maski filtrujące nigdy nie dostarczają tlenu
Maksymalne stężenie jest zależne od klasy filtru (Maski filtrujące stosować
tylko przy małych ilościach niebezpiecznej substancji)
Pochłaniacze filtracyjne mają ograniczony czas użytku - od pięciu minut do
ośmiu godzin, zależnie od rodzaju filtra, ilości wdychanego powietrza i ilości
niebezpiecznych substancji
21
Podział filtrów pyłowychna klasy: P1 (dokuczliwy pył), P2 (szkodliwy pył) P3
(toksyczny pył)
Podział filtrów gazowych/oparowych według możliwości wchłaniania: klasa 1
(mała skuteczność), klasa 2 (średnia skuteczność), klasa 3 (duża skuteczność)
Z
ASADY
STOSOWANIA
MASEK
FILTRUJĄCYCH
Maska pyłowa jednorazowego użytku; z tekstylu lub papieru; przy mocnym
wdychaniu i wydychaniu nie powinno czuć się “przewiewu”. Stosować tylko
przy pyle, kurzu (nie przy gazach)
Maski półtwarzowe są najczęściej wykonane z rodzaju gumy. Posiadają
mechanizm do którego wkłada się jedynie pochłaniacze z filtrem pyłowym.
Maski które posiadają zakończenie z nakrętką, mogą być również używane z
filtrem gazowym/oparowym
Maski całotwarzowe są stosowane w taki sam sposób jak maski półtwarzowe;
chronią również oczy. Maski, które posiadają zakończenie z nakrętką, mogą być
również używane z filtrem gazowym/ oparowym
Kaptury ochronne zasilane powietrzem są nakładane na głowę i zamykane
szczelnie na klatce piersiowej. Świeże powietrze jest tłoczone przez filtr.
Z
ASTOSOWANIE
I
BEZPIECZNE
UŻYCIE
NIEZALEŻNYCH
ŚRODKÓW
OCHRONY
DRÓG
ODDECHOWYCH
Niezależny środek ochrony dróg oddechowych musi być możliwy do zastosowania przy
dużych ilościach niebezpiecznych substancji i/ lub przy niedoborze lub nadmiarze tlenu
R
ODZAJE
MASEK
FILTROWYCH
Maski całotwarzowe są najczęściej gumowe. Powietrze zostaje dostarczone za
pomocą automatu oddechowego i pochodzi z butli lub z kompresora. Maski
chronią również oczy
Kaptury ochronne zasilane powietrzem są nakładane na głowę i zamykane
szczelnie na klatce piersiowej. Tłoczone powietrze pochodzi z butli lub
kompresora
Z
ASADY
STOSOWANIA
ŚRODKÓW
OCHRONNYCH
DRÓG
ODDECHOWYCH
Podczas pracy ze środkami ochronnymi dróg oddechowych, proś o dobrą
instrukcję i ćwicz najpierw w miejscu gdzie nie ma niebezpiecznych substancji
Powietrze (z kompresora) używane do masek musi być zawsze filtrowane
Maski ochronne muszą być dobrze konserwowane i być regularnie czyszczone
22
Należy kontrolować czy dany filtr przeznaczony jest do filtrowania gazu czy też
pyłu
Należy kontrolować czy maska jest dobrze dopasowana
4.8 ŚRODKI OCHRONY SŁUCHU
R
ODZAJE
ŚRODKÓW
OCHRONY
SŁUCHU
Waciki lub czopki
Zatyczki przeciwhałasowe
Uniwersalne wkładki przeciwhałasowe
Indywidualne wkładki przeciwhałasowe
Nauszniki przeciwhałasowe
W
ŁAŚCIWOŚCI
WACIKÓW
/
CZOPKÓW
,
ZATYCZEK
PRZECIWHAŁASOWYCH
,
UNIWERSALNYCH
I
INDYWIDUALNYCH
WKŁADEK
PRZECIWHAŁASOWYCH
I
NAUSZNIKÓW
PRZECIWHAŁASOWYCH
Waciki lub czopki są powleczone plastikiem i
zapewniają maksymalną ochronę mniej więcej
12 dB(A)
Zatyczki przeciwhałasowe to specjalnie
uformowane wałeczki z tworzywa sztucznego
lub dopasowujące swoją formę wałeczki z gąbki,
które są wkładane do uszu
Uniwersalne wkładki przeciwhałasowe są
specjalnie uformowane. Są połączone pałąkiem,
który zakłada się wokół szyi. Zapewniają
ochronę w zależności od wysokości tonów
między 15 a 30 dB(A)
Indywidualne wkładki przeciwhałasowe są zrobione według odlewu ucha.
Wewnątrz wkładek znajduje się filtr, który zatrzymuje dźwięk. Istnieją filtry
wymienialne lub filtry które można regulować. W zależności od frekwencji
hałasu otoczenia, często można je tak ustawić, że ludzki głos pozostaje
słyszalny
Nauszniki przeciwhałasowe wyglądają jak duże słuchawki. Izolują uszy od
otoczenia. Faktor ochrony jest zależny od rodzaju i wysokości dźwięku
23
K
IEDY
STOSOWANIE
ŚRODKÓW
OCHRONY
SŁUCHU
JEST
OBOWIĄZKOWE
?
Zgodnie z przepisami prawa, środki ochronne słuchu należy stosować przy natężeniu
hałasu powyżej 85 dB(A)
K
IEDY
ISTNIEJE
RYZYKO
USZKODZENIA
SŁUCHU
?
Ryzyko uszkodzeniz słuchu istnieje przy natężeniu hałasu powyżej 80 dB(A)
4.9 OCHRONA PRZED UPADKIEM
Ś
RODKI
ZABEZPIECZAJĄCE
PRZED
UPADKIEM
Szelki ochronne z pasem biodrowym w kombinacji z siecią i stałym
punktem mocowania
Urządzenia samozahamowawcze
Urządzenia samozaciskowe
Sieć
Z
ASTOSOWANIA
ŚRODKÓW
ZABEZPIECZAJĄCYCH
PRZED
UPADKIEM
Środki zabezpieczające przed upadkiem muszą być stosowane podczas pracy na
wysokości powyżej 2,5 metra
Z
ASADY
DOTYCZĄCE
BEZPIECZNEGO
STOSOWANIA
ZABEZPIECZEŃ
PRZED
UPADKIEM
Środek zabezpieczający przed upadkiem, jeżeli zatrzymał jakiś upadek, musi być
poddany kontroli
Urządzenia zabezpieczające przed upadkiem
jak i szelki ochronne muszą być kontrolowane
co najmniej raz na rok
Urządzenia zabezpieczające przed upadkiem,
po nastąpieniu upadku muszą być
kontrolowane
Liny nie mogą być zabrudzone
Urządzenia samozaciskowe, samozahamowne,
szelki, pasy biodrowe muszą być
przechowywane w suchym i czystym miejscu
24
Szelki ochronne i pasy biodrowe muszą być dobrze dopasowane i dostosowane do
użytkownika
RYS
. 4.1. Z
NAKI
NAKAZU
5. MASZYNY I URZĄDZENIA
5.1 OGÓLNIE
Z
AGROŻENIA
PODCZAS
PRACY
Z
MASZYNAMI
Pochwycenie przez poruszające się części
Uderzenie przez odrzucony materiał
Zakleszczenie
Uszkodzenie słuchu na skutek hałasu
W
YMAGANIA
PODCZAS
PRACY
Z
MASZYNAMI
Maszyna musi być regularnie konserwowana i kontrolowana
25
Maszyny musi być wyłączona podczas wykonywania czynności
konserwacyjnych
Maszyna musi posiadać instrukcje obsługi i konserwacji w języku polskim
Obsługujący maszynę musi być dostatecznie wyszkolony i musi posiadać
dostateczne doświadczenie
Obsługujący maszynę nie może mieć na sobie luźnego ubrania, luźno
wiszącej biżuterii, lub luźno opadających, długich włosów
W miejscu pracy: podłoga musi być czysta, sucha i szorstka; wokół maszyn
musi być dostatecznie dużo miejsca do swobodnego poruszania się; muszą
być dostępne dostateczne i właściwe środki ochrony; miejsce musi być
dostatecznie oświetlone
5.2 MASZYNY STACJONARNE
Z
AGROŻENIA
PODCZAS
PRACY
Z
WIERTARKAMI
Odrzucenie obrabianego materiału
Uszkodzenie ciała przez złamane wiertło
Zranienie przez zmiecenie ręką wiórów
Zakleszczenie się w otwartym napędzie
Zranienie przez odłamki obrabianego materiału
Opryski oleju chłodniczego lub oleju od cięcia
W
YMAGANIA
DOTYCZĄCE
PRACY
ZE
STACJONARNĄ
WIERTARKĄ
Materiał do obróbki musi być dobrze umocowany (nie trzymać go rękoma)
Osoba obsługująca nie może mieć założonych rękawic
Osoba obsługująca musi stosować środki ochrony oczu
Odpadki od wiercenia muszą być sprzątnięte za pomocą specjalnego pędzla
Nigdy nie wolno włączać wiertarki z odsłoniętym napędem
Nigdy nie wolno przestawiać paska klinowego podczas włączonej maszyny
Z
AGROŻENIA
PODCZAS
PRACY
ZE
STACJONARNYMI
SZLIFIERKAMI
Rozłamanie na części tarcz szlifierskich
Być trafionym przez odpryskujące cząstki
Zostać zranionym poprzez zetknięcie się z obracającymi się ściernicami
Uszkodzenie słuchu
Wdychanie pyłu szlifierskiego
Pożar i wybuch
26
W
YMAGANIA
DOTYCZĄCE
PRACY
ZE
STACJONARNYMI
MASZYNAMI
SZLIFIERSKIMI
Ściernice szlifierskie mogą być montowane jedynie przez profesjonalny
personel
Ściernice muszą być dostatecznie okrągłe
Dwie ściernice zamontowane na jednej maszynie nie mogą mieć znacznych
różnic w wielkości
Krawędź szlifierska ściernicy musi być płaska
Odstęp pomiędzy podporą a ściernicą może wynosić maksymalnie
3 mm
Podpora nie może mieć kształtu U
Podpora musi być regularnie na nowo ustawiana
Podpora może być przestawiana jedynie podczas postoju maszyny
Boki maszyny muszą być osłonięte
(Obowiązkowo obecny) zawsze musi być użwany ekran ochronny
Osoba obsługująca musi zawsze stosować okulary ochronne do szlifowania
lub maskę ochronną na twarz
Przy długotrwałej pracy, osoba obsługująca musi stosować ochronę słuchu
Z
AGROŻENIA
PODCZAS
PRACY
ZE
STACJONARNYMI
PILARKAMI
TARCZOWYMI
Uderzenie lub pochwycenie przez piłę lub inne ruchome części
Uderzenie przez odpiłowane, odrzucone części produktu
Doznanie urazu słuchu poprzez długotrwałą pracę z wysokim natężeniem
dźwięku
Dolegliwości zdrowotne na skutek wdychania dokuczliwego pyłu
W
YMAGANIA
DOTYCZĄCE
PRACY
ZE
STACJONARNYMI
PILARKAMI
TARCZOWYMI
Maszyna musi posiadać odpowiednią osłonę, zamocowaną na solidnym
statywie
Maszyna musi posiadać zamocowanie z pasującym do tarczy klinem
rozszczepiającym
Maszyna musi mieć dobrze regulowaną prowadnicę
Przy maszynie musi być zapewnione podłączenie dla systemu
wchłaniającego pył; system wchłaniania jest obowiązkowy przy pracy w
zamkniętym pomieszczeniu
Maszyna musi posiadać popycharkę, którą przesuwa się małe lub wąskie
części do obróbki
Obsługujący musi posiadać umiejętność obsługi maszyny i zabezpieczeń
Obsługującemu nie wolno mieć na sobie luźnego ubrania, luźnej biżuterii
lub luźnych włosów
27
Osoba obsługująca musi mieć ukończone 18 lat
Przy obrabianiu dużych materiałów musi być obecna druga osoba lub
należy użyć taśmy przesuwającej
5.3 NARZĘDZIA RĘCZNE
D
WIE
NAJWAŻNIEJSZE
PRZYCZYNY
WYPADKÓW
Z
NARZĘDZIAMI
RĘCZNYMI
1. Zła konserwacja narzędzi
2. Niewłaściwe zastosowanie
5.4 NARZĘDZIA MECHANICZNE
W
YMAGANIA
DO
PRACY
Z
MŁOTKIEM
Obuch musi być dobrze umocowany na trzonie
Trzon musi być gładki
Obuch musi być gładki (bez odpęknięć)
Nie wolno uderzać młotkami o siebie
W
YMAGANIA
DO
PRACY
Z
KLUCZEM
FRANCUSKIM
Klucz nie może być uszkodzony (bez odpęknięć)
Nie wolno przedłużać uchwytu
Dziób musi pasować dokładnie na nakrętkę (nie wolno stosować żadnych
środków wypełniających przestrzeń między dziobem klucza a nakrętką)
Jeżeli to możliwe, używać klucza oczkowego zamiast klucza francuskiego
28
W
YMAGANIA
DO
PRACY
Z
PILNIKIEM
Pilnik musi posiadać solidny uchwyt
Uchwyt musi być dobrze umocowany do pilnika; w przypadku poluzowania
nie wolno go na nowo próbować przytwierdzić
W
YMAGANIA
DO
PRACY
ZE
ŚRUBOKRĘTEM
Śrubokręt musi być wyszlifowany na rozmiar rowka śruby
Końcówka śrubokrętu nie może być zbyt wyostrzona
Małe części przeznaczone do obróbki muszą być umocowane
W
YMAGANIA
DO
PRACY
Z
DŁUTEM
Końcówka dłuta nie może mieć żadnych odprysków czy odłamków
Dłuta muszą być wymieniane po zużyciu
5.5 URZĄDZENIA ELEKTRYCZNE
Z
AGROŻENIA
PODCZAS
PRACY
Z
ELEKTRYCZNYMI
URZĄDZENIAMI
Porażenie prądem
Pożar lub wybuch na skutek przeskoku iskry
Poparzenia na skutek zwarcia elektrycznego
W
YMAGANIA
PODCZAS
PRACY
Z
URZĄDZENIAMI
ELEKTRYCZNYMI
Urządzenia elektryczne muszą być poddawane corocznym, okresowym przeglądom
Urządzenia nie mogą wykazywać uszkodzeń/usterek
Urządzenia muszą być prawidłowo konserwowane
Należy pracować z bezpiecznym napięciem lub urządzenia muszą być podwójnie izolowane
Podwójnie izolowane urządzenia nie mogą być uziemione
Narzędzia/ urządzenia wyprodukowane po 1995 roku muszą posiadać oznaczenia CE
Nie wolno używać uszkodzonych kabli
Kable nie mogą leżeć w ciągach komunikacyjnych ani luźno zwisać z rusztowań
Motowidła mogą być maksymalnie obciążone mocą zgodnie z podaną na nich informacją
(odpowiednio w stanie zwiniętym i rozwiniętym)
29
W pomieszczeniach gdzie istnieje zagrożenie wybuchem można używać tylko
urządzeń/narzędzi, które są przeznaczone do pracy w takich warunkach
W
ARTOŚCI
„
BEZPIECZNEGO
NAPIĘCIA
”
Napięcie zmienne 50 V
Napięcie stałe 120 V
S
YMBOL
„
PODWÓJNIE
IZOLOWANYCH
NARZĘDZI
”
Dwa kwadraty, jeden w drugim
D
ZIAŁANIE
WYŁĄCZNIKA
BEZPIECZEŃSTWA
Maszyna wyłącza siępo puszczeniu wyłącznika
5.6 URZĄDZENIA PNEUNATYCZNE
Z
AGROŻENIA
PODCZAS
PRACY
Z
URZĄDZENIAMI
PNEUMATYCZNYMI
Dolegliwości wywołane przez drgania
Uszkodzenie słuchu poprzez nadmierny hałas
Obrażenia spowodowane oderwaniem się kabla z
powietrzem
W
YMAGANIA
DO
PRACY
Z
URZĄDZENIAMI
PNEUMATYCZNYMI
Urządzenia muszą być utrzymane w dobrym stanie
Obsługujący musi stosować środki ochrony słuchu
Podczas obróbki metalu obowiązkowe jest stosowanie okularów ochronnych lub
maski chroniącej przed pyłem
Jeżeli zaistnieje potrzeba, obsługujący może mieć założone miękkie, skórzane
rękawice
Przy pracach z urządzeniami wywołującymi silne drgania (np. przy pracy z
młotem pneumatycznym do rozbiórek) należy robić regularne przerwy
Po zakończeniu pracy należy odłączyć dopływ powietrza
Ciężkie lub niebezpieczne urządzenia/narzędzia muszą posiadać wyłącznik
bezpieczeństwa
30
5.7 MASZYNY SZLIFIERSKIE I WKŁADKI IZOLACYJNE
Z
AGROŻENIA
PODCZAS
PRACY
Z
RĘCZNYMI
SZLIFIERKAMI
,
TARCZAMI
DO
CIĘCIA
I
SZLIFOWANIA
Zranienie bądź uderzenie przez odrzucone części tarczy lub materiału
obróbkowego
Zranienie na skutek zetknięcie z tarczą
Zranienie przez złamaną tarczę
Pożar w wyniku zapłonu materiałów łatwopalnych
Uszkodzenie słuchu przez nadmierny hałas
Wdychanie oparów i pyłów powstałych podczas szlifowania
Z
ASTOSOWANIE
TARCZY
DO
SZLIFOWANIA
I
DO
CIĘCIA
/
SKRAWANIA
Tarcze do cięcia/skrawania przeznaczone są do cięcia/skrawania metalu i kamienia.
Nie wolno używać brzegu tarczy do innych operacji (np. wygładzania/szlifowania)
Tarcze do szlifowania mogą zostać użyte w zależności od typu do następujących
czynności:
-
skrawanie i szlifowanie do maksymalnie 3-4 mm
-
wygładzanie spawów lub szlifowanie do maksymalnie 4-4,5 mm
-
wszystkiego rodzaju prace szlifierskie powyżej 4,5 mm
W
YMAGANIA
DO
PRACY
Z
RĘCZNYMI
SZLIFIERKAMI
,
TARCZAMI
DO
CIĘCIA
I
SZLIFOWANIA
Ręczna maszyna szlifierska musi być wyposażona w wyłącznik bezpieczeństwa
Na tarczy muszą być podane następujące dane: nazwa producenta, maksymalna
dopuszczalna prędkość obrotowa, środek wiążący, ziarnistość, struktura, twardość i
wymiary tarczy, zastosowanie
Nie wolno przekraczać maksymalnej prędkości obrotowej tarczy
Szlifierka musi posiadać uchwyt z boku maszyny
Wokół tarczy musi znajdować się osłona
Materiał do obróbki musi być należycie umocowany
Osoba obsługująca musi stosować okulary ochronne i środki ochrony słuchu
Ręczne maszyny szlifierskie mogą zostać odłożone na bok dopiero kiedy tarcza jest
nieruchoma
F
UNKCJA
WKŁADKI
IZOLACYJNEJ
Oddzielenie części przewodów, cystern/zbiorników lub aparatury
31
S
YTUACJE
W
JAKICH
STOSUJE
SIĘ
WKŁADKI
IZOLACYJNE
Przy czyszczeniu, naprawach, inspekcjach, płukaniu, uwalnianiu z gazów lub
czyszczeniu parą przewodów, instalacji, zbiorników/ cystern lub aparatury
Podczas pracy w zamkniętej przestrzeni, przy odciętych przewodach
doprowadzających
6. SUBSTANCJE NIEBEZPIECZNE
6.1 OGÓLNIE O SUBSTANCJACH NIEBEZPIECZNYCH
S
UBSTANCJA
NIEBEZPIECZNA
- D
EFINICJA
Substancje niebezpieczne to substancje zagrażające zdrowiu
S
UBSTANCJA
TOKSYCZNA
- D
EFINICJA
Substancja jest toksyczna kiedy pod wpływem jej działania normalne funkcjonowanie
ludzkiego ciała zostaje zaburzone
K
ATEGORIE
SUBSTANCJI
NIEBEZPIECZNYCH
Wybuchowe np. gaz ziemny)
Palne (np. gaz ziemny)
Toksyczne (np. gaz kanalizacyjny lub opary metali takich jak rtęć i ołów)
Szkodliwe (np. rozpuszczalniki z farb i lakierów)
Żrące (np. kwasy i ługi)
Rakotwórcze (azbest)
Wypierające tlen (np. dwutlenek węgla)
S
ZKODLIWE
WŁAŚCIWOŚCI
SUBSTANCJI
NIEBEZPIECZNYCH
Substancje wybuchowe: substancje palne i łatwopalne;
Substancje utleniające; reagują gwałtownie z innymi substancjami;
niebezpieczeństwo dla skóry i ubrania
Substancje toksyczne i bardzo toksyczne; zagrożenie w przypadku wdychania,
połknięcia lub kontaktu ze skórą
Substancje szkodliwe i drażniące; niebezpieczne w wypadku wdychania,
połknięcia lub kontaktu ze skórą
Substancje żrące(=korozyjne); szkodliwe dla ubrań, skóry , oczu i płuc
Substancje niebezpieczne dla środowiska; niebezpieczne dla ludzi i ich otoczenia
32
Inne substancje (rakotwórcze, substancje które mogą działać szkodliwie na
dziecko w łonie matki i substancje, które mogą powodować dziedziczne
upośledzenia genetyczne)
6.2 ROZPOZNAWANIE SUBSTANCJI NIEBEZPIECZNYCH
OGÓLNIE
P
RZYKŁADY
SUBSTANCJI
NIEBEZPIECZNYCH
Rozpuszczalniki organiczne (często wytworzone z gazu
ziemnego,np. terpentyna, rozpuszczone w farbie,
lakierach, woskach i klejach)
Związki cykliczne (również używane jako rozpuszczalniki,
np. benzen, fenol, toulen, xylen)
Metale ciężkie (np. ołów, rtęć, cynk i aluminium)
S
ZKODLIWE
DZIAŁANIE
ORGANICZNYCH
ROZPUSZCZALNIKÓW
,
ZWIĄZKÓW
CYKLICZNYCH
,
METALI
CIĘŻKICH
,
TLENKU
WĘGLA
,
FARB
,
LAKIERÓW
I
AZBESTU
Rozpuszczalniki organiczne; bardzo toksyczne; wdychane wraz z powietrzem
Związki cykliczne; wdychane benzen i fenol są toksyczne; benzen jest ponadto
rakotwórczy
Metale ciężkie; wdychane opary metali są bardzo toksyczne
Tlenek węgla; wdychany jest bardzo toksyczny, ponadto wypiera tlen i zagraża
wybuchem
Farby i lakiery (patrz: rozpuszczalniki)
Azbest; wdychany wraz z powietrzem uszkadza płuca od wewnątrz; wywołuje
raka płuc i pylicę azbestową
UWAGA:
Odczucia węchowe nie świadczą o obecność lub nieobecności gazów niebezpiecznych!
Wiele niebezpiecznych oparów lub gazów jest bezbarwna i bezzapachowa
Granica węchu może leżeć poniżej wartości NDS
Zapach niebezpiecznej substancji może być wyparty przez zapach innej
nietoksycznej substancji
Pojęcie zapachu jest subiektywne i zależne od osoby
33
Z
NACZENIE
SYMBOLI
ZAGROŻENIA
•
Substancje wybuchowe
•
Palne i łatwopalne substancje
•
Substancje utleniające
•
Substancje toksyczne i bardzo toksyczne
•
Substancje szkodliwe i drażniące
•
Substancje żrące (korozyjne)
•
Substancje szkodliwe dla środowiska
•
Pozostałe substancje
Zagrożenie
Symbol zagrożenia
Substancje i preparaty wybuchowe
E
Substancje i preparaty utleniające
O
Substancje i preparaty skrajnie łatwo palne
F+
Substancje i preparaty wysoce łatwo palne
F
Substancje i preparaty bardzo toksyczne
T+
Substancje i preparaty toksyczne
T
Substancje i preparaty szkodliwe
Xn
Substancje i preparaty żrące
C
Substancje i preparaty drażniące
Xi
Substancje i preparaty niebezpieczne dla środowiska
N
34
R
YS
. 6.1 Z
NAKI
OSTRZEGAWCZE
KODY S i R
Kody R
Ogólne zagrożenia związane z daną substancją
Kody S
Środki bezpieczeństwa które muszą zostać podjęte
KARTY CHARAKTERYSTYKI NIEBEZPIECZNYCH PREPARATÓW
C
EL
K
ART
CHARAKTERYSTYKI
SUBSTANCJI
NIEBEZPIECZNYCH
Dostarczają informacji o:
Zagrożeniach związanych z daną substancją
Środkach bezpieczeństwa jakie należy podjąć
N
AJWAŻNIEJSZE
INFORMACJE
ZNAJDUJĄCE
SIĘ
NA
KARTACH
CHARAKTERYSTYKI
SUBSTANCJI
NIEBEZPIECZNYCH
Wartość NDS
Drogi wchłaniania
Bezpośrednie zagrożenia
35
Oznaczenia (symbol zagrożenia, Kody R i Kody S)
Z
NACZENIE
CZTERECH
PÓL
W
DIAMENTCIE
NIEBEZPIECZEŃSTWA
RYS
. 6.2.1
DIAMENT
NIEBEZPIECZEŃSTWA
Sektor niebieski: relatywne zagrożenie dla zdrowia
Sektor czerwony: zagrożenie pożarem
Sektor żółty: niestabilność
Sektor biały: ewentualne specyficzne zagrożenia
6.3 DROGI WCHŁANIANIA NIEBEZPIECZNYCH SUBSTANCJI
D
ROGI
WCHŁANIANIA
SUBSTANCJI
NIEBEZPIECZNYCH
Przez układ pokarmowy (organy układu trawiennego)
Przez skórę
Przez układ oddechowy (organy układu oddechowego, również błony śluzowe)
Bezpośrednie wchłonięcie do układu krążenia
S
POSOBY
WCHŁANIANIA
NIEBEZPIECZNYCH
SUBSTANCJI
Przez usta: poprzez spożycie posiłków lub napojów brudnymi rękoma
Przez skórę: poprzez dotyk na przykład rozpuszczalników lub rozpuszczalników w
farbach
Przez nos: poprzez wdychanie pyłu, gazu, mgły lub pary na przykład kwasu solnego
lub azbestu
Bezpośrednio do układu krwionośnego, poprzez otwartą ranę (np. skaleczenie,
nastąpienie na zardzewiały gwóźdź
36
Z
APOBIEGANIE
WCHŁANIANIU
SUBSTANCJI
NIEBEZPIECZNYCH
Zapobieganie wchłanianiu przez usta: poprzez
spożywanie posiłków i napojów w specjalnych do
tego przeznaczonych pomieszczeniach;
zdejmowania zanieczyszczonego ubrania; mycie rąk
Zapobieganie wchłanianiu przez skórę: poprzez
stosowanie Środków Ochrony Indywidualnej
Zapobieganie wchłanianiu przez nos: poprzez
stosowanie środków ochrony dróg oddechowych
6.4 NAJWYŻSZE DOPUSZCZALNE STĘŻENIE
D
EFINICJA
POJĘCIA
N
AJWYŻSZE
D
OPUSZCZALNE
S
TĘŻENIE
(NDS)
Wartość NDS to maksymalne stężenie niebezpiecznej substancji jaka może być obecna w
miejscu pracy.
J
EDNOSTKI
W
JAKICH
PODAJE
SIĘ
WARTOŚĆ
NDS
Mg/m3
Ppm
W
ARUNKI
DLA
JAKICH
OBOWIĄZUJĄ
WARTOŚCI
NDS
Praca przez maksymalnie 8 godzin dziennie
Praca nie więcej niż 40 godzin na tydzień
Osoby pełnoletnie
Osoby zdrowe
Praca w normalnych warunkach
Normalny fizyczny wysiłek
S
PECYFICZNE
OKREŚLENIA
WARTOŚCI
NDS
•
Ch
•
Ch 15 min.
•
S
•
P
37
6.5 STĘŻENIE TLENU
Z
AWARTOŚĆ
PROCENTOWA
TLENU
W
POWIETRZU
PRZY
NORMALNYCH
WARUNKACH
: 21%
M
INIMALNA
ZAWARTOŚĆ
PROCENTOWA
TLENU
W
POWIETRZU
PRZY
JAKIEJ
MOŻNA
PRACOWAĆ
: 20%
Z
AGROŻENIA
PRZY
ODSTĘPSTWACH
OD
PROCENTOWEJ
NORMY
Powyżej normy: zagrożenie pożarem i wybuchem
Poniżej normy: niedobór tlenu, następstwa w zależności od zawartości
procentowej: otępienie, utrata przytomności, śmierć
O
GÓLNE
ŚRODKI
ZARADCZE
PRZY
ZAWATROŚCI
TLENU
PONIŻEJ
NORMY
PROCENTOWEJ
Dopowietrzanie przestrzeni (mechanicznie)
Stosowanie niezależnych środków ochrony dróg oddechowych
Ś
RODKI
ZARADCZE
CELEM
ZAPOBIEGANIA
POWSTANIA
ZBYT
WYSOKIEJ
ZAWARTOŚCI
PROCENTOWEJ
TLENU
Zastosować zabezpieczenia węży przed pęknięciem
Nie trzymać butli z tlenem w zamkniętej przestrzeni
Ś
RODKI
ZARADCZE
DO
PRACY
W
POMIESZCZENIU
Z
NIEDOBOREM
TLENU
Zastosować niezależne środki ochrony dróg oddechowych zasilanych powietrzem
Zlikwidować niedobór tlenu za pomocą mechanicznego tłoczenia powietrza
6.6 TOKSYCZNE DZIAŁANIE SUBSTANCJI
C
ZYNNIKI
,
KTÓRE
MAJĄ
WPŁYW
NA
ZATRUCIE
Toksyczność substancji
Kondycja ofiary
Waga ofiary
Wiek ofiary
Ilość wchłoniętych toksyn
Czas narażenia się na działanie substancji toksycznej
Ogólny stan zdrowia
38
6.7 NAGŁE I PRZEWLEKŁE (CHRONICZNE) EFEKTY
D
EFINICJA
POJĘCIA
NAGŁE
/
OSTRE
ZATRUCIE
/
CHOROBA
Zatrucie przy którym objawy występują bezpośrednio po narażeniu się na substancję, na
przykład zatrucie alkoholem
D
EFINICJA
POJĘCIA
CHRONICZNE
ZATRUCIE
/
CHOROBA
Zatrucie, które powstaje przez dłuższy okres, na przykład przez 20 do 30 lat narażenia się na
działanie substancji, na przykład azbestu
6.8 ŚRODKI ZARADCZE
Ś
RODKI
ZARADCZE
I
KOLEJNOŚĆ
STOSOWANIA
W
PRZYPADKU
ZAGROŻENIA
SUBSTANCJAMI
NIEBEZPIECZNYMI
Jako pierwszy: u źródła
Jako drugi: wentylacja
Jako trzeci: oddzielenie ludzi od źródła
Jako czwarty: środki ochrony indywidualnej
Ś
RODKI
ZARADCZE
U
ŹRÓDŁA
Eliminacja: przez wymianę substancji na inną lub zaniechanie stosowania substancji
(np. tłuszczu przemysłowego)
Wymiana: np. przez zastosowanie farby bez rozpuszczalnika, na bazie wodnej
Dostosowanie: np. przez zastosowanie surowca w innej formie (np. tabletki zamiast
proszku)
Ś
RODEK
ZARADCZY
:
WENTYLACJA
Tłoczenie powietrza do środka i wypompowywanie na zewnątrz lub zamontowanie
wentylacji bezpośrednio nad miejscem pracy, np. instalacja pochłaniaczy przy spawaniu
Ś
RODEK
ZARADCZY
:
ODDZIELENIE
LUDZI
OD
ŹRÓDŁA
Izolacja: na przykład przez ustawienie maszyny szlifierskiej wewnątrz obudowy
z wentylacją
Ś
RODEK
ZARADCZY
: Ś
RODKI
O
CHRONY
I
NDYWIDUALNEJ
Patrz rozdział 4.
39
3. 7. PRACA NA WYSOKOŚCI, PODNOSZENIE I DŹWIGANIE
7.1 PRACA NA WYSOKOŚCI
Z
AGROŻENIE
UPADKIEM
WEDŁUG
K
ODEKSU
P
RACY
Według Kodeksu Pracy, zagrożenie upadkiem występuje w przypadku prac
odbywających się na wysokości 2,5 metra i wyższej
P
RZYKŁADY
ZAGROŻENIA
UPADKIEM
PRZY
PRACACH
NA
WYSOKOŚCI
Upadek z krawędzi dachu lub piętra
Upadek przez otwór w podłodze
Uderzenie przez spadający przedmiot
Upadek na skutek niedochowania należytej ostrożności
Ś
RODKI
ZARADCZE
PRZY
ZAGROŻENIU
UPADKIEM
Zainstalowanie bezpiecznych rusztowań, stelaży, podestów i
podłóg do pracy
Zainstalowanie barierek, oparć zabezpieczających, poręczy ochronnych i innych tego
typu zabezpieczeń
Zamknięcie otworów w podłodze
Stosowanie środków ochronnych jak hełm, ochronne obuwie, zabezpieczenia przed
upadkiem, sieci
7.2 URZĄDZENIA I MATERIAŁY DO PRACY NA WYSOKOŚCI
Z
ASTOSOWANIE
DRABIN
I
SCHODÓW
Prace muszą trwać krótko, przy niewielkim ryzyku. W miarę możliwości, zastosowanie
bezpieczniejszego środka.
Z
ASADY
DOTYCZĄCE
ZASTOSOWANIA
DRABIN
I
SCHODÓW
Wysokość podestu jest niższa niż 7,5 metra
Czas pracy jest krótszy niż 4 godziny
Wywarcie siły jest mniejsze niż 100N (10kg)
Szerokość zasięgu jest mniejsza niż długość ramienia
Siła wiatru niższa niż 6
40
Z
ASADY
DOTYCZĄCE
UŻYCIA
DRABIN
I
SCHODÓW
Przy odbiorze drabiny i przed każdym jej użyciem, kontroluj czy nie zawiera usterek.
Użycie lub naprawa uszkodzonych lub złamanych drabin jest niedozwolona. Dokonać
tego może jedynie upoważniona osoba
Dbaj o to, aby drabina była czysta. Drabina może być śliska od farby, błota, śniegu lub
oleju
Drabina powinna stać na stabilnym, mocnym podłożu: wokół drabiny musi być
dostateczna ilość wolnego miejsca
Stabilność drabiny musi być zapewniona: ustawiać ją pod kątem 75 stopni, nie ustawiać
do góry nogami lub tyłem do przodu
Należy uniknąć wysunięcia się drabiny. Drabina powinna być u dołu wyposażona w
belkę stabilizacyjną. Aby zapobiec wysunięciu się drabiny w bok, musi ona być u góry
przymocowana liną
Przy użyciu kilku drabin/drabin wieloczęściowych, należy je użyć tak, aby poszczególne
części były względem siebie nieruchome
Drabiny przejezdne muszą być przed zastosowaniem całkowicie unieruchomione
Długość zachodzenia na siebie drabin jest zależna od kalkulacji i rodzaju drabiny:
długość zachodzenia jest ustalona przez producenta
Dojście do drabiny powinno być zawsze wolne
Nie wolno opierać drabin bezpośrednio o okna: użyj w tym wypadku poprzecznej
podpory
Nigdy nie zostawiaj drabiny bez nadzoru
Drabina musi wystawać co najmniej 1 metr ponad platformę do jakiej daje ona dostęp;
jeżeli nie ma w inny sposób dostatecznego zabezpieczenia przy wchodzeniu i
schodzeniu; w miejscu schodzenia musi być obecna solidna poręcz do uchwycenia
Kiedy używasz drabiny, rób to zawsze z twarzą zwróconą do drabiny, trzymaj ją dwoma
rękoma i trzymaj oby dwie stopy na szczeblach
Nie wspinaj się na drabinę nigdy wyżej niż cztery szczeble od góry
Miej na uwadze to, że zabieranie ze sobą materiałów ogranicza możliwość uchwycenia
się; wskazane jest wciąganie na górę materiałów i narzędzi za pomocą liny
Z
ASADY
DOTYCZĄCE
PRACY
W
PODNOŚNIKU
Z
RAMIENIEM
TELESKOPOWYM
W podnośniku teleskopowym może pracować jedynie przeszkolony personel
Podnośnik musi posiadać ważne przeglądy, potwierdzone oznaczeniami
Najwyższe dopuszczalne obciążenie musi być umieszczone na tabliczce podnośnika
Podnośnik musi posiadać instrukcję obsługi
Podnośnik musi posiadać książkę logowań
Przy narządach sterowniczych podnośnika muszą być podane zrozumiałe wskazówki
41
Z
ASADY
PODCZAS
PRACY
W
PODNOŚNIKU
Z
RAMIENIEM
TELESKOPOWYM
Podnośniki muszą być ustawione poziomo i na płaskim podłożu
Podnośnik z własnym napędem może się przemieszczać jedynie z wsuniętymi
podporami, z ramieniem do dołu i z platformą w neutralnej pozycji
Niedozwolone jest używać podnośnika do dźwigania ładunków
Niedozwolone jest używać podnośnika jako windy
Nie wolno pracować w podnośniku powyżej siły wiatru 6
Personel na platformie podnośnika musi stosować zabezpieczenia od upadku, które są
umocowane do platformy
Jeżeli osoby na platformie znajdują się na wysokości 25 metrów lub wyżej, muszą
używać krótkofalówki
Jeżeli podnośnik jest używany w pracującej fabryce, na ziemi musi być obecny asystent
Z
ASADY
UŻYCIA
PODNOŚNIKÓW
DOTYCZĄCE
OSÓB
Operator i personel na platformie muszą się na wzajem widzieć lub móc się
porozumiewać (np. za pomocą krótkofalówki)
Jedna osoba na platformie utrzymuje kontakt z operatorem
Każdy znajdujący się na platformie musi mieć na sobie szelki ochronne, które muszą być
umocowane do platformy
Wchodzenie i schodzenie z platformy jest dozwolone jedynie wtedy, kiedy jest ona
ustawiona na stałym podłożu
7.3 RUSZTOWANIA
F
UNKCJA
KARTY
RUSZTOWANIA
Karta rusztowania zawiera informacje czy dane rusztowanie jest gotowe do użytku
Z
ASADY
DOTYCZĄCE
UŻYCIA
STAŁYCH
STALOWYCH
RUSZTOWAŃ
Stałe rusztowania mogą być montowane i zmieniane jedynie przez wyspecjalizowany w
tym kierunku personel (monter rusztowań)
Nigdy nie zmieniaj niczego sam w konstrukcji rusztowania
Nie pozwól, aby materiał lub narzędzia walały się po platformie rusztowania
Śliskie deski platformy posyp piaskiem, solą, lub (przy tłuszczu lub oleju) materiałem
absorbującym. Zanim zaczniesz pracę odgarnij śnieg
Używanie drabin lub schodków na rusztowaniu jest niedozwolone. Używaj rusztowania
pomocniczego
Dbaj o to, aby rusztowanie nie zostało bardziej obciążone niż dozwolone maksymalne
obciążenie, które jest podane na karcie rusztowania
42
Z
ASADY
DOTYCZĄCE
UŻYCIA
RUSZTOWAŃ
WISZĄCYCH
Nie wolno pracować na wiszącym rusztowaniu powyżej siły wiatru 6
Jeżeli narządy obsługi wiszącego rusztowania nie znajdują się na rusztowaniu tylko na
dachu, osobie obsługującej je nie wolno opuścić miejsca podczas gdy w rusztowaniu
znajdują się ludzie
W przypadku zaistnienia usterki rusztowania, wszyscy muszą je niezwłocznie opuścić
Nie wolno nigdy zostawiać bez nadzoru rusztowania gotowego do użycia. W sytuacji
ograniczonej widoczności muszą zostać użyte inne środki do komunikacji.
Nie przekraczać maksymalnego obciążenia rusztowania
Przed zastosowaniem wiszącego rusztowania należy najpierw je przetestować
Osoby znajdujące się w rusztowaniu muszą obowiązkowo mieć na sobie szelki
bezpieczeństwa, umocowane w specjalnym punkcie
Miejsce na ziemi pod rusztowaniem musi być ogrodzone taśmą lub płotem
Z
ASADY
DOTYCZĄCE
PRACY
NA
RUSZTOWANIACH
JEZDNYCH
Zanim wejdziesz na rusztowanie zadbaj o to, aby wszystkie koła były zablokowane
Wspinaj się na rusztowanie od wewnętrznej strony
Wciągaj na górę materiały i narzędzia za pomocą liny
Dbaj o uporządkowaną platformę rusztowania
Podpory są przeznaczone do umocnienia. Nie wolno na nich stać
Nie wolno pracować na rusztowaniu przy sile wiatru większej niż 6
Z
ASADY
DOTYCZĄCE
PRZEMIESZCZANIA
RUSZTOWAŃ
JEZDNYCH
Nie wolno przemieszczać rusztowania jeżeli znajdują sie na nim ludzie
Rusztowanie jezdne może być przemieszczane wyłącznie kiedy nie przekracza
wysokości 8 metrów
43
Podczas przemieszczania rusztowania, stabilizatory bez kółek muszą znajdować się jak
najniżej podłoża. Jeżeli stabilizatory mają kółka, muszą wtedy pozostawać na ziemi
Zadbaj o to, aby poręcze ochronne nie przesuwały się podczas przemieszczania
rusztowania
Podłoże musi być płaskie
Jeżeli podłoże nie jest płaskie lub wystarczająco twarde, muszą zostać powzięte kroki
aby uzdatnić podłoże do przejazdu
7.4 PRACA NA POCHYŁYCH I RÓWNYCH DACHACH
Z
ABEZPIECZENIA
NA
POCHYŁYCH
DACHACH
Jeżeli pokrycie dachu nie jest dostateczne mocne, należy położyć na nim deski
umożliwiające chodzenie
Jeżeli w dachu znajdują się otwory, muszą zostać one zabezpieczone od dołu
sieciami
Z
ABEZPIECZENIA
NA
PŁASKICH
DACHACH
W
GRANICY
DO
CZTERECH
METRÓW
OD
KRAWĘDZI
DACHU
Zabezpieczenie krawędzi dachu jest
obowiązkowe lub
Sieci zabezpieczające przed upadkiem są
obowiązkowe jeżeli istnieje możliwość ich
zamontowania. Jeżeli nie ma takiej możliwości,
każdy pracujący na dachu musi mieć założone
szelki ochronne
Z
ABEZPIECZENIA
PRZY
ŚCIAN
I
OTWORÓW
W
PODŁODZE
Należy je przykryć mocnym materiałem i odgrodzić należytym ogrodzeniem. Jeżeli takie
zabezpieczenie nie jest możliwe, należy to miejsce oznaczyć (kolorem lub tekstem z
ostrzeżeniem)
7.5 PRACE DŹWIGOWE I WYCIĄGOWE
DEFINICJE
Dźwig jest mechanicznie poruszanym urządzeniem podnośniczym, skonstruowanym i
przeznaczonym do przemieszczania wolno wiszących ładunków
Dźwig wieżowy to dźwig, w którym punkt zawieszenia bomu znajduje się 20 m lub
wyżej ponad platformą podtrzymującą dźwig
Dźwig ruchomy to dźwig, który nie jest zależny od stałego toru lub stałego miejsca
44
OGÓLNIE
Z
AGROŻENIA
PODCZAS
PRACY
Z
URZĄDZENIAMI
DŹWIGOWYMI
Upadek ładunku
Przewrócenie się dźwigu z ładunkiem
Uderzenie w wyposażenie
Uderzenie przez dźwig w zasięgu jego obwodu
obrotowego
Zakleszczenie między ładunkiem a innym obiektem (np.
murem lub materiałem)
Ś
RODKI
BEZPIECZEŃSTWA
PODCZAS
PRACY
Z
URZĄDZENIAMI
DŹWIGOWYMI
Urządzenia podnośnicze muszą być poddane przeglądom i muszą posiadać
odpowiednie certyfikaty
Urządzenia podnośnicze muszą mieć właściwe obciążenie
Operator dźwigu i osoba zaczepiająca i prowadząca ładunek muszą sie na wzajem
dobrze rozumieć. Muszą się móc widzieć i najlepiej również móc słyszeć
Powyżej siły wiatru 8 i podczas burzy należy przerwać prace podnośnicze
Powyżej siły wiatru 6 zaprzestanie pracy zależy od danych na wiarygodnej tabeli
podnoszonych ładunków
Uważaj na miękkie podłoża w związku z zapadaniem się w niego pieczęci/podpór.
Używaj mocnych płyt lub desek pod pieczęcie
Urządzenie dźwigowe, które jest używane musi posiadać dokument przeglądu
Koniecznym jest, aby operator i monter (często wybrany cieśla) kontrolowali regularnie
materiał. Operator dźwigu jest odpowiedzialny za regularne kontrolowanie materiału
Ładunek musi być mocowany we właściwy sposób
D
OKUMENTY
JAKIE
MUSZĄ
BYĆ
DOSTĘPNE
NA
MIEJSCU
,
PRZY
DŹWIGACH
Z
OBOWIĄZKIEM
POSIADANIA
PRZEGLĄDÓW
Książka dźwigowa. To dokument w którym zapisane są wszystkie przeglądy
Tabele dźwigowe i grafiki. W tych dokumentach jest zapisane jaki ciężar na jaką
odległość może być przeniesiony
Certyfikaty. Certyfikaty przeglądów jakie muszą być obecne odnoszą się do krążków
linowych, masztów podnośniczych, lecz również do dodatkowych łańcuchów,
trawersów i innego rodzaju urządzeń podnośniczych jakie się do nich zaliczają
45
Przy każdym dźwigu powinna znajdować się książka ze zrozumiałą instrukcją obsługi
w języku polskim
D
OKUMENTY
WYMAGANE
OD
OPERATORA
DŹWIGU
Uprawnienia operatora dźwigu, obowiązkowe do dźwigów wieżowych (żurawi),
dźwigów ruchomych
Książka rejestracyjna operatora dźwigu w której jest zapisane jak długo operator
dźwigu jest zawodowo aktywny i z jakimi rodzajami dźwigów ma doświadczenie
D
EFINICJA
PRZYRZĄDÓW
DŹWIGOWYCH
Przyrządy dźwigowe to przyrządy, które nie są na stałe zamontowane do dźwigu
P
RZYKŁADY
PRZYRZĄDÓW
DŹWIGOWYCH
Łańcuchy
Kable
Haki
Pętle
Pętle z zamkniętym obwodem
Zawiesia
Trawersy
SYSTEMY ŁAŃCUCHOWE
C
ZĘŚCI
OD
SYSTEMU
ŁAŃCUCHOWEGO
Łańcuchy
Haki
Szekle
Ogniwa
Zaciski
Śruby zakończone uchem
Krętliki
D
ANE
O
MAKSYMALNYM
OBCIĄŻENIU
ŁAŃCUCHA
Umieszczone na łańcuchu
Umieszczone na metalowej płytce przymocowanej do łańcucha
Umieszczone na luźnym ogniwie
46
D
ANE
,
KTÓRE
ZNAJDUJĄ
SIĘ
NA
ŁAŃCUCHACH
Data ostatniego przeglądu technicznego
Numer certyfikatu
WLL (Working Load Limit, max. obciążenie)
Środek dźwigowy powyżej 100 kg własnego ciężaru
D
ANE
ZNAJDUJĄCE
SIĘ
NA
CERTYFIKACIE
OD
ŁAŃCUCHÓW
WLL lub bezpieczne obciążenie
Numer certyfikatu
Obciążenie próbne
Obciążenie przy wysokich temperaturach (ewentualnie)
Data przeglądu lub testu
Nazwa instancji robiąca przeglądy
Z
ASADY
DOTYCZĄCE
UŻYCIA
ŁAŃCUCHÓW
Dobrze dokręć śruby zamków
Nigdy nie obciążaj punktu haka
Kontroluj czy maksymalne obciążenie łańcucha jest dostateczne dla ładunku
Zanim zaczniesz podnosić skontroluj łańcuch czy nie ma on uszkodzeń
Kontroluj również czy materiały pomocnicze nie są uszkodzone lub zniszczone
przez ich nadmierne użycie
Systemy łańcuchowe można obciążać jedynie na ich długości
Nie forsuj łańcuchów poprzez wybijanie ich na swoje miejsce młotkiem
Łańcuch z rozciągniętymi lub ciasno zbitymi ogniwami musi zostać wyjęty z
użytku (był za mocno obciążony)
Jeżeli ładunek ma ostre rogi, ochroń łańcuch przed nimi stosując deski lub
kawałki opon
Jeżeli chcesz przedłużyć łańcuch, możesz do tego użyć jedynie specjalnego
łączącego ogniwa
Mocuj ładunek we właściwy sposób
KABEL STALOWY
K
ABEL
STALOWY
- D
EFINICJA
Kable stalowe to kable z ciągliwym środkiem (stal lub lina) z zaplecioną wokół tego
stalą
47
Z
ASADY
DOTYCZĄCE
UŻYCIA
STALOWYCH
KABLI
Stalowe kable muszą być przechowywane w suchych, dobrze wentylowanych
pomieszczeniach
Stalowe kable nie mogą mieć kontaktu z wilgocią, ługami lub kwasami które mogą
uszkodzić stal
Stalowe kable muszą być regularnie kontrolowane co do korozji i zużycia
Jeżeli ładunek ma ostre rogi, należy osłonić kabel za pomocą drewna lub opony
Wiązanie stalowych kabli jest niedozwolone
K
IEDY
STALOWE
KABLE
NIE
MOGĄ
BYĆ
ZAKWALIFIKOWANE
DO
UŻYTKU
Jeżeli powierzchnia kabla jest postrzępiona
Jeżeli kabel ma więcej złamanych drutów na dłuższej długości
Jeżeli druty są złamane lub uszkodzone w jednym miejscu
Jeżeli kabel jest na zewnątrz przegięty lub uszkodzony (w środki znajduje
się załom//pęknięcie)
Przy dużej ilości rdzy lub śladów zużycia (zużycie 10% diametru kabla)
Jeżeli dane są nieczytelne lub brak płytki z danymi
Jeżeli brakuje certyfikatu
Jeżeli kleszcze zaciskające są zdeformowane lub zdarte
N
AJLEPSZE
PRZYRZĄDY
DŹWIGOWE
STOSOWANE
W
OKREŚLONYCH
SYTUACJACH
Ogólnie najlepsze są kable stalowe
Przy specyficznie ciężkich ładunkach najlepsze są łańcuchy
Tam gdzie zainstalowane są pomocnicze środki dźwigowe (na przykład oka
podnośnicze) ogólnie najlepsze do zastosowania są łańcuchy i zawiesia stalowe
W zależności od ładunku, stosuje się zawiesia taśmowe, ponieważ są one przyjazne
w obsłudze i mają niewielki własny ciężar
PĘTLE I ZAWIESIA
P
ĘTLE
– D
EFINICJA
Pętla to kawałek kabla lub łańcuch z okiem po obydwóch stronach. Oka w pętli są
dostatecznie duże, aby móc je jedno przez drugie przeciągnąć
48
Z
AWIESIA
– D
EFINICJA
Zawiesie to kawałek kabla lub łańcucha z hakiem po
jednej stronie i z ogniwem kończącym po
drugiej stronie.
Z
AWIESIA
TAŚMOWE
– D
EFINICJA
Zawiesia taśmowe są podobne do pętli, ale mają płaską formę. Są wytworzone z
drutu stalowego lub z tworzywa sztucznego. Czasami są powleczone dodatkową
warstwą ochronną wokół stalowego drutu
D
ANE
ZNAJDUJĄCE
SIĘ
NA
ZAWIESIACH
TAŚMOWYCH
Bezpieczne obciążenie
Materiał z jakiego wykonane jest zawiesie
Data przeglądu
Insytyucja robiąca przegląd
Z
ASADY
DOTYCZĄCE
UŻYCIA
ZAWIESI
Skontroluj czy zawiesie jest dostateczne mocne dla ładunku (maksymalne obciążenie)
Uważaj na ostre rogi ładunku. Chroń zawiesie przed nimi używając specjalnych
ochronników na rogi lub kawałka opony
Uważaj na zbyt dużo słońca, jeżeli zawiesie lub jego ochrona zrobione są z tworzywa
sztucznego
Kontroluj zawiesie przed każdym użytkiem. Licz się z tym, że powleczone zawiesia mogą
mieć uszkodzone w środku druty (np. przez nadmierne obciążenie lub kontakt z
kwasami)
K
IEDY
ZAWIESIA
SĄ
NIEZDATNE
DO
UŻYTKU
Jeżeli są na nich wyraźnie widoczne uszkodzenia
Jeżeli są w nich rozdarcia
Jeżeli na ich powierzchni znajdują się olej lub chemikalia
49
Jeżeli coś się nie zgadza z metalowymi częściami zamocowanymi do zawiesia
(złamanie, zdeformowanie lub rdza)
Jeżeli etykieta jest nieczytelna
ZESTAWY I KRĄŻKI LINOWE
Z
ESTAW
– D
EFINICJA
Zestaw to kombinacja kilku urządzeń do dźwigania, jakie są potrzebne do dźwigania
jednego ładunku
P
RZYKŁAD
PRZYRZĄDÓW
W
ZASTAWACH
Zawiesie czterocięgnowe
Zawiesie trzycięgnowe
Zawiesie dwucięgnowe
Trawersy
M
AKSYMALNA
WIELKOŚĆ
KĄTA
MIĘDZY
KABLAMI
A
ZESTAWEM
Maksymalny kąt rozwarcia to 120 stopni
Z
ASTOSOWANIE
TRAWERSÓW
•
Przy małej przestrzeni nad ładunkiem
•
Przy wielokrotnym przemieszczaniu takich samych ładunków
Z
ALETY
TRAWERSÓW
Duża stabilność ładunku- ponieważ kable wiszą równo do dołu, prawdopodobieństwo że ładunki
przesuną się względem siebie jest niewielkie
K
RĄŻEK
LINOWY
– D
EFINICJA
Krążek linowy jest urządzeniem podnośniczym bez własnego napędu, który jest ręcznie
poruszany.
50
Z
ASTOSOWANIE
KRĄŻKA
LINOWEGO
JAKO
PRZYRZĄDU
DŹWIGOWEGO
W przypadku, kiedy zastosowanie dźwigu jest niemożliwe
W przypadku, kiedy użycie dźwigu jest nieekonomiczne
Z
AGROŻENIA
PODCZAS
UŻYCIA
KRĄŻKA
LINOWEGO
Mechaniczne złamanie krążka linowego
Mechaniczne złamanie punktu zaczepienia (mocuj krążki linowe dlatego zawsze na
dostatecznie solidnej konstrukcji)
Z
ASADY
STOSOWANIA
KRĄŻKA
LINOWEGO
Nie wolno obciążać haka na jego punkcie
Krążek linowy nie może być przeciążony
Przy krążkach linowych, które są obsługiwane za pomocą uchwytu, nigdy nie wolno jego
przedłużać za pomocą rurki
Przed każdym użyciem należy go skontrolować
W przypadku usterki zwrócić go i niezwłocznie zgłosić to przełożonemu
Nie wolno obciążać kabli krążka linowego bocznie w związku z przeciążeniem
Przestrzegać corocznych przeglądów technicznych
7.6 WÓZKI WIDŁOWE
W
YMAGANIA
OD
OPERATORA
WÓZKA
WIDŁOWEGO
Operatorzy wózków widłowych muszą posiadać stosowne uprawnienia zawodowe
Zasady używania wózka widłowego
Przewożenie dodatkowych osób w wózku bez
specjalnego miejsca siedzącego jest niedozwolone
Nie wolno nigdy zwiększać przeciwwagi
Nie wolno przenosić wózkiem żadnych osób, chyba że
używa się do tego specjalnej platformy, która
odpowiada przepisom bezpieczeństwa
Widoczność operatora musi być zawsze optymalna,
osoby które poruszają się po powierzchni gdzie jeżdżą
wózki widłowe muszą być świadome obecności i pracy
wózków
51
Dzwiganie za pomocą wózka widłowego jest zabronione, chyba że posiada on specjalne
urządzenia do dźwigania
7.7 RĘCZNE DŹWIGANIE I PRZENOSZENIE ŁADUNKÓW
W
ŁAŚCIWA
POSTAWA
PRZY
DŹWIGANIU
Dźwigaj ładunki z prostymi plecami i ugiętymi kolanami
Trzymaj ładunek jak najbliżej swojego ciała
Z
AGROŻENIA
PODCZAS
DŹWIGANIA
Nadwerężenie pleców
Upadek ładunku na stopy - przy niedostatecznej możliwości dobrego uchwytu
Zakleszczenie palców
Z
ASADY
BEZPIECZNEGO
DŹWIGANIA
I
PRZENOSZENIA
Pracodawca powinien zadbać o szkolenie i instrukcje dotyczące bezpiecznego dźwigania i
przenoszenia
Zalecany maksymalny ciężar do podnoszenia to 25 kg
Pracownik musi zachować właściwą pozycję ciała podczas dźwigania
Pracownik musi być chroniony poprzez zakładanie ochronnego ubrania jak i stosowanie
środków ochrony indywidualnej (m.inn ochronne rękawice i obuwie)
Ś
RODKI
W
CELU
ZMNIEJSZENIA
RYZYKA
PODCZAS
DŹWIGANIA
Jeżeli zasady dla bezpiecznego dźwigania nie zmniejszają dostatecznie zagrożeń,
pracodawca ma obowiązek udostępnić właściwe środki pomocnicze do dźwigania
Jeżeli praca nie może być w żaden sposób bezpiecznie wykonana, pracodawca musi
zastosować inną metodę pracy
Ś
RODKI
POMOCNICZE
PRZY
DŹWIGANIU
I
PRZENOSZENIU
Kleszcze (na przykład do cegieł)
Magnes (na przykład do stalowych płyt)
Przyssawki (na przykład do szkła)
Dla ciężkich ładunków są dostępne różnego rodzaju wózki, nośniki do płyt
52
8. POŻARY I WYBUCHY
8.1 POWSTAWANIE POŻARU
C
ZYNNIKI
SPRZYJAJĄCE
POWSTANIU
OGNIA
RYS
. 8.1.1 T
RÓJKĄT
POŻAROWY
Palny materiał
Tlen
Temperatura zapłonu
Stosunek mieszaniny
Katalizator
C
ZYNNIKI
SPRZYJAJĄCE
POWSTANIU
POŻARU
Punkt zapłonu
Granice wybuchu
W niektórych substancjach temperatura samozapłonu
Dodatkowo duża zawartość tlenu w powietrzu
Duży upał (poprzez przekaz ciepła niektóre cysterny, które wypełnione są palną substancją
mogą wybuchnąć)
8.2 SUBSTANCJE PALNE I ICH WŁAŚCIWOŚCI
53
CIECZE
K
LASY
PODZIAŁU
CIECZY
PALNYCH
Klasa 0 (K 0): wysoce łatwo zapalne
Klasa 1 (K 1): łatwo zapalne
Klasa 2 (K 2): zapalne
Klasa 3 (K 3): palne
C
ECHY
KLASY
0
Punkt wrzenia leży poniżej 35°C
Punkt zapłonu leży poniżej 0° C
C
ECHY
KLASY
1
Punkt zapłonu tych cieczy leży między 0° a 21°C
C
ECHY
KLASY
2
Punkt zapłonu tych cieczy leży między 21° a 55°C
C
ECHY
KLASY
3
Punkt zapłonu tych cieczy leży powyżej 55°C
SUBSTANCJE WSPOMAGAJĄCE PROCES SPALANIA
S
UBSTANCJA
WSPOMAGAJĄCA
SPALANIE
– D
EFINICJA
Substancje wspomagające spalanie zawierają w sobie tlen uwalniany podczas spalania, co
podsyca ogień i zwiększa palność innych substancji
P
RZYKŁADY
SUBSTANCJI
WSPOMAGAJĄCYCH
SPALANIE
Nadtlenek
Chlorany
54
8.3 PUNKTY ZAPŁONU I GRANICE WYBUCHU
G
RANICA
WYBUCHU
Minimalna lub maksymalna ilość gazu w powietrzu przy jakiej
możliwy jest wybuch
Granica strefy zagrożenia wybuchem
LEL
Lower Explosion Limit (dolna granica wybuchu). Minimalna ilość gazu jaka musi się
znajdować w powietrzu aby wywołać wybuch.
UEL
Upper Explosion Limit (górna granica wybuchu). Maksymalna ilość gazu jaka musi się
znajdować w powietrzu aby wybuch mógł nastąpić .
S
TREFA
ZAGROŻENIA
WYBUCHEM
Stosunek mieszaniny między powietrzem i gazem, przy której może nastąpić wybuch.
P
UNKT
ZAPŁONU
Temperatura, przy której ciecze parują na tyle, że obecna w powietrzu para może
zostać zapalona.
8.4 RODZAJE POŻARÓW I ŚRODKÓW GAŚNICZYCH
POŻARY
K
LASY
POŻARÓW
Klasa A: pożar materiałów stałych
Klasa B: pożar cieczy
Klasa C: pożar gazów
Klasa D: pożar metali
55
M
ETODY
GAŚNICZE
DLA
POŻARÓW
KLASY
A
Gaszenie wodą
Gaszenie proszkiem gaśniczym
M
ETODY
GAŚNICZE
DLA
POŻARÓW
KLASY
B
Gaszenie proszkiem gaśniczym BC lub ABC
Gaszenie Aqueous Film Forming Foam (AFFF lub AF3)
Gaszenie dwutlenkiem węgla
M
ETODY
GAŚNICZE
DLA
POŻARÓW
KLASY
C
Gaszenie proszkiem gaśniczym BC lub ABC
Odcięcie dopływu gazu
M
ETODY
GAŚNICZE
DLA
POŻARÓW
KLASY
D
Gaszenie proszkiem gaśniczym D (specyficzny środek gaśniczy)
WŁAŚCIWOŚCI GASZENIA
W
ŁAŚCIWOŚCI
GASZENIA
WODĄ
Powoduje zniżenie temperatury
Uwalniająca się para wypiera tlen
A
SPEKTY
ZAGROŻEŃ
I
WADY
GASZENIA
WODĄ
Powoduje szkody wodne
Przewodzi prąd
Wiele chemicznych substancji reaguje gwałtownie z
wodą
Olej utrzymuje się na jej powierzchni
56
W
ŁAŚCIWOŚCI
GASZENIA
PARĄ
WODNĄ
Para wypiera tlen
A
SPEKTY
ZAGROŻEŃ
I
WADY
GASZENIA
PARĄ
WODNĄ
Powoduje ograniczone szkody wodne
Przewodzi prąd
W
ŁAŚCIWOŚCI
GASZENIA
PIANĄ
Działa na zasadzie odcięcia dopływu tlenu
W
ŁAŚCIWOŚCI
GASZENIA
‘L
IGHT
WATER
(AFFF)
AFFF oznacza Aqueous Film Forming Foam. Działa na zasadzie odcięcia dopływu
tlenu i łączy się z powierzchnią cieczy. Dzieje się tak przez powstanie powłoki piany
i
zmniejszenie napięcia powierzchni.
W
ŁAŚCIWOŚCI
GASZENIA
PIASKIEM
Ma działanie oziębiające
Odcina dopływ tlenu
W
ŁAŚCIWOŚCI
GASZENIA
PROSZKIEM
GAŚNICZYM
Hamuje reakcję spalania pomiędzy palną substancją/materiałem a tlenem (negatywny
katalizator)
W
ŁAŚCIWOŚCI
GASZENIA
SUBSTANCJAMI
FORMUJĄCYMI
GAZ
(
DWUTLENEK
WĘGLA
LUB
INNE
CHEMICZNE
ŚRODKI
GAŚNICZE
)
Wypiera tlen
Ochładza powietrze (parowanie zmniejsza temperaturę)
Podczas gaszenia pożarów stosowanie niezależnych środków ochrony dróg oddechowych
jest niezbędne, a po stłumienu pożaru konieczna jest wentylacja
57
8.5 POSTĘPOWANIE PODCZAS POŻARU
W
ŁAŚCIWY
SPOSÓB
POSTĘPOWANIA
PRZY
ODKRYCIU
POŻARU
W pierwszej kolejnośc:
Zadbaj o własne bezpieczeństwo
Zgłoś pożar
Dalej:
Ostrzegaj ludzi znajdujących się w pobliżu
Zamknij drzwi i okna
Pomóż ludziom w ewakuacji
Gaś ogień (jeżeli jest to możliwe)
Skontroluj czy każdy jest bezpieczny
Zgłoś, że jesteś bezpieczny
W
AŻNE
ASPEKTY
ZE
WZGLĘDU
NA
METODĘ
GAŚNICZĄ
Wybierz właściwy środek gaśniczy
Ustaw się z wiatrem i z twarzą zwróconą w kierunku incydentu
Kieruj, w zależności od środka gaśniczego, na palący się obiekt, lub na płomienie
W
AŻNE
ASPEKTY
ZE
WZGLĘDU
NA
SPOSÓB
EWAKUACJI
Podążaj za wydanymi wskazówkami(straż pożarna)
Nie używaj windy
Uciekaj w kierunku pod wiatr
W
AŻNE
ASPEKTY
ZE
WZGLĘDU
NA
OPATRZENIE
ZEWNĘTRZNYCH
OPARZEŃ
Możliwie jak najszybciej chłodzić oparzenie wodą przez co najmniej 15 minut (jeżeli
czysta woda nie jest dostępna, może być to również woda z kanalizacji lub od płukania).
Uważaj na zbytnie ochłodzenie
8.6 PREWENCYJNE ŚRODKI ZARADCZE
Dbaj o to aby wszystkie opakowania z (pożarowo-)niebezpiecznymi substancjami
posiadały etykietę zagrożeń
Dbaj o to aby każdy znał zagrożenia
Przechowuj możliwie jak najmniejszy zapas materiałów palnych
Dbaj o porządek i czystość w miejscu pracy
Dbaj o dobry dopływ powietrza i system pochłaniania par
58
Niezwłocznie usuwaj rozlane substancje
Umieść pojemniki na przecieki cieczy
Substancje, które mają właściwości samozapalne przechowywuj osobno
Dbaj o dobrze wentylowane, bezpieczne pomieszczenia magazynowe
Źródła zapłonu trzymaj z daleka od łatwopalnych substancji; przestrzegaj zakazu
palenia
9. ELEKTRYCZNOŚĆ
9.1 CO TO JEST ELEKTRYCZNOŚĆ?
Z
AGROŻENIA
W
ZWIĄZKU
Z
ELEKTRYCZNOŚCIĄ
Przepływ prądu przez ludzkie ciało
Poparzenia
Doznanie urazów w wyniku następstw szoku elektrycznego (np. upadek - wypadek
drugorzędny)
P
RZYCZYNY
WYPADKÓW
PODCZAS
PRACY
Z
ELEKTRYCZNOŚCIĄ
Uszkodzone maszyny, urządzenia i układy
przewodów
Złe lub brakujące uziemienia
Zła budowa lub montaż
Przypadkowy kontakt z częściami pod napięciem
Nieprofesjonalne użycie elektrycznych instalacji
i/lub materiałów
E
LEKTRYCZNOŚĆ
STATYCZNA
Powstawanie, gromadzenie i zanik niezrównoważonego ładunku elektrycznego na
powierzchniach różnego rodzaju obiektów nieprzewodzących elektrycznie oraz
odizolowanych obiektów przewodzących
S
YTUACJE
W
KTÓRYCH
POWSTAJE
ELEKTRYCZNOŚĆ
STATYCZNA
Przejście po nylonowej wykładzinie
Niektóre ciecze zostają elektrycznie naładowane podczas gwałtownego przepływu
przez rurociąg lub podczas mieszania jej w cysternie gdzie zachodzą reakcje
59
Ś
RODKI
W
CELU
OGRANICZENIA
POWSTAWANIA
ELEKTRYCZNOŚCI
STATYCZNEJ
Dodanie antystatycznego dodatku (antistatic additive)
Ograniczenie prędkości przepływu cieczy
Uziemienie rurociągów, aparatury i cystern
Ograniczenie wysokości upadku produktu do cystern lub zbiorników
magazynowych
Ograniczyć prędkość przepływu podczas pryskania farby lub grysu
9.2 PORAŻENIE PRĄDEM (ELEKTROKUCJA)
C
ZYNNIKI
OD
KTÓRYCH
ZALEŻNE
JEST
DOZNANIE
URAZU
CIAŁA
JAKO
NASTĘPSTWO
KONTAKTU
Z
ENERGIĄ
ELEKTRYCZNĄ
Droga jaką pokonuje prąd
Natężenie prądu
Czas trwania przepływu prądu
Napięcie (rodzaj i wysokość)
Fizyczna kondycja ciała osoby porażonej
O
KREŚLONE
NATĘŻENIE
PRĄDU
I
WPŁYW
NA
LUDZKIE
CIAŁO
0,2 – 2 mA: uczucie lekkiego kłucia
2 – 10 mA: silniejszy skurcz mięśni
10 – 20 mA: granica natężenia prądu; puszczenie znajdujących się pod napieciem
urządzenia jest niemożliwe
20 mA: utrudnione oddychanie; istnieje zagrożenie uduszeniem jeżeli pomoc
nadejdzie zbyt późno
100 mA: Zaburzenia rytmu pracy serca; śmierć (natychmiastowa elektrokucja)
C
ZYNNIKI
WPŁYWAJĄCE
NA
NATĘŻENIE
PRĄDU
PODCZAS
PRZEPŁYWU
PRZEZ
LUDZKIE
CIAŁO
Napięcie
Wilgotność skóry
Grubość skóry
Płaszczyzna zetknięcia: im większa, tym większy przepływ prądu
Opór miejsca na którym stoi człowiek; linoleum i guma mają wysoką oporność.
Ziemia, podłoże pokryte cegłami lub podłoga betonowa są dobrze przewodzące i
mają słabą oporność
60
R
ÓŻNICE
W
ZAGROŻENIU
MIĘDZY
NAPIĘCIEM
ZMIENNYM
I
STAŁYM
Napięcie uważane za bezpieczne - niezagrażające życiu i zdrowiu:
120 V napięcie stałe
50 V napięcie zmienne
Z
RANIENIA
PODCZAS
POWSTANIA
OGNIA
Zagrożenie doznania urazu poprzez kontakt z łukami elektrycznymi. Przyczyną powstania
ich może być zwarcie.
OBRAŻENIA
PODCZAS
PRACY
Z
ELEKTRYCZNOŚCIĄ
Istnieje zagrożenie doznania urazu przy kontakcie z energią elektryczną o napięciu
nie
zagrażającym życiu i zdrowiu na skutek np. przestraszenia się osoby która miała kontakt z prądem
(obrażenia drugorzędne)
9.3 ZABEZPIECZENIA
Z
ABEZPIECZAJĄCY
ŚRODEK
ZARADCZY
: “
OSŁONA
FIZYCZNA
”
Uniemożliwienie kontaktu z częścią/instalacją pod napięciem poprzez zamontowanie
osłony lub obudowy, np.:
Szafa z przełącznikami/ rozdzielcza
Obudowa pralki automatycznej
Z
ABEZPIECZAJĄCY
ŚRODEK
ZARADCZY
: „
IZOLACJA
”
Uniemożliwienie kontaktu z częścią/instalacją pod napięciem poprzez zastosowanie osłony
izolacyjnej, np.:
Guma
Sztuczne tworzywo
Ceramika
F
UNKCJA
I
DZIAŁANIE
WYŁĄCZNIKA
RÓŻNICOWOPRĄDOWEGO
(
PRZECIWPORAŻENIOWEGO
)
Wyłącznik różnicowoprądowy sygnalizuje (i działa na) upływy prądu. Upływ prądu to
zjawisko niepożądanego przepływu prądu poza właściwym obwodem
. Wyłącznik
różnicowoprądowy porównuje sumę płynących w obu kierunkach prądów. Jeżeli
nastąpi różnica powyżej określonej wartości, (np.: 30mA) wyłącznik odłącza zasilanie
obwodu. Wyłącznik nie zapewnia całkowitego bezpieczeństwa, wpływa jednak na
zwiększenie bezpieczeństwa
61
Z
AGROŻENIA
PODCZAS
STOSOWANIA
MOTOWIDEŁ
(
PRZEDŁUŻACZY
ZWIJANYCH
)
W przypadku kiedy motowidło z kablem nie jest całkowicie rozwinięte podczas użytku,
może ono w następstwie przewijania stać się bardzo gorące, co może spowodować pożar
Ś
RODKI
ZARADCZE
PODCZAS
STOSOWANIA
MOTOWIDEŁ
(
PRZEDŁUŻACZY
ZWIJANYCH
)
Podczas użytku zaznajomić się z maksymalnie dopuszczalną mocą motowidła w stanie
zwiniętym i rozwiniętym
Z
AGROŻENIA
PODCZAS
UŻYTKU
KABLI
ZASILAJĄCYCH
I
PRZEDŁUŻACZY
Przeciążenie kabla
Ś
RODKI
ZARADCZE
PODCZAS
UŻYTKU
KABLI
ZASILAJĄCYCH
I
PRZEDŁUŻACZY
Upewnić się, że kable zasilające i przedłużacze są przystosowane do mocy
podłączonych urządzeń
F
REKWENCJA
KONTROLI
ELEKTROTECHNICZNYCH
MATERIAŁÓW
Środki do pracy z elektryczną siłą napędową muszą być kontrolowane co najmniej raz do
roku.
Sprawne działanie
Stan konserwacji
Miara elektrycznego bezpieczeństwa
9.4 BEZPIECZNA PRACA Z ELEKTRYCZNOŚCIĄ
L
AIK
– D
EFINICJA
Laik to osoba, która nie jest fachowcem w dziedzinie elektrotechniki. Laik nie jest
upoważniony do pracy z elektrycznymi instalacjami pozostającymi pod napięciem.
D
OSTATECZNIE
P
RZESZKOLONA
O
SOBA
– D
EFINICJA
Osoba, która jest dostatecznie poinstruowana przez
wykwalifikowaną osobę, przez co jest ona w stanie zapobiec
zagrożeniom, które mogą być spowodowane przez elektryczność.
62
Osoba, która może wykonywać tylko ściśle opisane zadania, do jakich została ona dostatecznie
poinstruowana, pod regularnym nadzorem.
U
ZIEMIENIE
OCHRONNE
– D
EFINICJA
Uziemienie ochronne to połączenie zewnętrznych części metalowych elektrycznych
urządzeń z ziemią
U
ZIEMIENIE
OCHRONNE
– F
UNKCJA
Uziemienie zapobiega pojawieniu się napięcia elektrycznego na zewnętrznych,
metalowych częściach urządzenia podczas jego usterki
W
YMÓG
POŁŻCZENIA
RUSZTOWAŃ
Z
SIECIĄ
UZIEMIENIA
Uziemienie rusztowań jest obowiązkowe, kiedy w ich pobliżu znajdują się kable
elektryczne, przewody i /lub inne urządzenia elektryczne, które znajdują się pod
niebezpiecznym napięciem
Ś
RODEK
ZARADCZY
W
CYSTERNACH
MAGAZYNOWYCH
I
KONTENERACH
JAKO
MIEJSCU
PRACY
Bezwzględne przestrzeganie przepisów w zakresie podłączania i uziemiania
Z
APOBIEGAWCZE
ŚRODKI
ZARADCZE
CELEM
OCHRONY
LUDZI
PRZED
ZAGROŻENIAMI
ELEKTRYCZNOŚCI
Fizyczna osłona
Izolacja
Podwójna izolacja
Ochronne uziemienie
Stosowanie bardzo niskich napięć
10. ZAMKNIĘTE PRZESTRZENIE
10.1 CO TO SĄ ZAMKNIĘTE PRZESTRZENIE?
C
ECHY
ZAMKNIĘTEJ
PRZESTRZENI
Ciasne (często małe, wilgotne i niepraktyczne pomieszczenia)
Złe oświetlenie
Utrudniony dostęp
Zła wentylacja
Przewody i kable leżące w nieoczekiwanych miejscach
Utrudnione drogi ewakuacji
63
Przykłady: Zbiorniki i cysterny magazynowe, kanalizacje, rurociągi, szyby, podziemne kanały,
piwnice.
10.2 PRACA W ZAMKNIĘTYCH PRZESTRZENIACH
Ś
RODKI
OSTROŻNOŚCI
NIEZBĘDNE
PRZY
PRZEBYWANIU
W
ZAMKNIĘTEJ
PRZESTRZENI
Organizacyjne środki zaradcze
Nadzór
Czas pobytu w przestrzeni
Pozwolenia
Kondycja pomiarów
Wentylacja
Stosowanie środków ochrony indywidualnej
W
YMAGANIA
DLA
WSTĘPU
DO
ZAMKNIĘTYCH
PRZESTRZENI
Dobra dostępność zamkniętej przestrzeni (np.: przez sposobność wspięcia się)
Ważne pozwolenie
Obecność osoby asekurującej
Na zewnątrz muszą się znajdować ogrodzenia lub tablice ostrzegawcze
Wolne/dostępne wyjścia
Osobom poniżej 18 lat nie wolno pracować w zamkniętych przestrzeniach
Pomieszczenia muszą być czyste i suche (możliwie wolne od chemikaliów)
Dopływ energii musi być odłączony lub odizolowany za pomącą wkładek izolacyjnych
Ś
RODKI
OCHRONY
INDYWIDUALNEJ
,
KTÓRE
NALEŻY
STANDARDOWO
STOSOWAĆ
W
ZAMKNIĘTYCH
PRZESTRZENIACH
Kombinezon
Okulary ochronne
Rękawice ochronne
Obuwie ochronne
Hełm ochronny
D
ODATKOWE
ŚRODKI
OCHRONY
INDYWIDUALNEJ
DO
STOSOWANIA
W
ZAMKNIĘTYCH
PRZESTRZENIACH
Niezależne środki ochrony dróg oddechowych (czyli: nie używać masek filtrowych;
przy stężeniu obecnych substancji powyżej wartości NDS)
64
Środki ochrony słuchu (zależnie od rodzaju wykonywanych prac i właściwości
zamkniętej przestrzeni)
10.3 ZAGROŻENIA I PRZYCZYNY
Z
AGROŻENIA
PODCZAS
PRACY
W
ZAMKNIĘTYCH
PRZESTRZENIACH
Zagrożenie pożarowe i wybuchowe
Zagrożenie uduszeniem
Zagrożenia zatruciem
Zagrożenie porażenia prądem
Z
WIĘKSZONE
ZAGROŻENIE
POŻAREM
I
WYBUCHEM
W
ZAMKNIĘTYCH
PRZESTRZENIACH
Zła wentylacja, przez co wartość LEL jest szybko osiągalna
Obecność substancji palnych w przestrzeni
Obecność substancji palnych w materiałach
Użycie otwartego ognia w zamkniętej przestrzeni
Z
WIĘKSZONE
ZAGROŻENIE
UDUSZENIEM
W
ZAMKNIĘTEJ
PRZESTRZENI
Jako następstwo niedoboru tlenu (może powstać np. przez niedostateczną wentylację)
Z
WIĘKSZONE
ZAGROŻENIE
ZATRUCIEM
W
ZAMKNIĘTEJ
PRZESTRZENI
Jako następstwo szkodliwych gazów i par obecnych lub powstałych w przestrzeni
(wchłanianie przez wdychanie, skórę, połknięcie)
Na skutek małej powierzchni zamkniętej przestrzeni stężenie uwalniającego się
niebezpiecznego gazu może szybko stać sie niebezpiecznie wysokie
Z
WIĘKSZONE
ZAGROŻENIE
PORAŻENIEM
PRĄDEM
W
ZAMKNIĘTEJ
PRZESTRZENI
Zła wentylacja, zwiększona temperatura ciała i większa wilgotność; to czynniki
zwiększające przewodzenie prądu (używaj dlatego zawsze bezpiecznych napięć)
65
10.4 ŚRODKI ZARADCZE
Ś
RODKI
ZARADCZE
ZAPOBIEGAJĄCE
ZAGROŻENIU
PORAŻENIA
PRĄDEM
W
ZAMKNIĘTEJ
PRZESTRZENI
Urządzenia elektryczne należy we właściwy sposób odłączyć od napięcia
Zamknięte przestrzenie są często zbudowane z przewodzącego materiału. Dlatego
prawdopodobieństwo, że podczas usterek urządzenia ściany znajdą się pod
napięciem, jest większe
Ś
RODKI
ZARADCZE
–
NADZÓR
Przy pracy powinny być obecne co najmniej dwie osoby:
Osoba pracująca wewnątrz
Jedna osoba asekurująca na zewnątrz (straż wejścia)
Ś
RODKI
ZARADCZE
-
CZAS
POBYTU
Zalecany jesy możliwie jak najkrótszy czas pobytu w zamkniętej przestrzeni
Ś
RODKI
ZARADCZE
–
POZWOLENIA
Do zamkniętych przestrzeni nie wolno wkraczać bez zezwolenia na prowadzenie
prac (w zakładach petrochemii) lub bez pisemnego pozwolenia
Ś
RODKI
ZARADCZE
–
POMIARY
Istnieje obowiązek wykonania pomiarów w poniższym zakresie:
1. zawartość procentowa tlenu w powietrzu: minimalnie 20%
2. mieszanka gazów wynosi mniej niż 10% od LEL, stężenia wybuchowego
3. Obecne stężenie par toksycznych substancji musi być niższe niż wartość
NDS
Pomiary muszą być wykonane przez wykwalifikowaną osobę
Czasami należy wykonać pomiary w kilku miejscach
Czasami należy dokonywać stałych pomiarów
Ś
RODKI
ZARADCZE
–
WENTYLACJA
Całkowita wentylacja – jeżeli pyły uwalniają się z przestrzeni
Miejscowa wentylacja, miejscowe pochłaniacze – jeżeli pyły uwalniają się na skutek
wykonywanej pracy
66
Kombinacja całkowitej wentylacji i miejscowych pochłaniaczy – jeżeli pyły uwalniają
się zarówno z przestrzeni, jak i w skutek wykonywanej pracy
D
ODATKOWE
ŚRODKI
ZARADCZE
PRZY
RUCHOMYCH
CZĘŚCIACH
/
URZĄDZENIACH
Ruchome urządzenia należy odłączyć od źródeł ich zasilania przez osobę posiadającą
odpowiednie kwalifikacje
D
ODATKOWE
ŚRODKI
ZARADCZE
PRZY
UŻYCIU
BUTLI
Z
TLENEM
I
INNYMI
GAZAMI
Przed rozpoczęciem pracy kontrolować węże pod kątem przecieków
Butle z gazami umieszczać na zewnątrz. Podczas przerw i po zakończeniu prac,
węże i palniki wynieść na zewnątrz
D
ODATKOWE
ŚRODKI
ZARADCZE
PRZY
PRACACH
SPAWALNICZYCH
W
ZAMKNIĘTYCH
PRZESTRZENIACH
Wszystkie palne materiały należy wynieść lub zakryć
Środki gaśnicze trzymać w zasięgu ręki
Dodatkowo kontrolować węże pod kątem przecieku
Miejscowe pochłanianie jest konieczne ze względu na uwalniające się opary od
spawania
Przy spawaniu elektrycznym używać bezpiecznego napięcia
D
ODATKOWE
ŚRODKI
ZARADCZE
PODCZAS
MALOWANIA
W
ZAMKNIĘTYCH
PRZESTRZENIACH
Obowiązkowe stosowanie niezależnych środków ochrony dróg oddechowych
Wentylacja całej przestrzeni - stężenie musi pozostawać poniżej 10% od LEL
Cała aparatura musi być uziemiona w związku ze statyczną elektrycznością
Należy wentylować do kilku dni po zakończeniu prac malarskich, do momentu
kiedy stężenie gazów jest dostatecznie niskie
Nie wolno zamykać przestrzeni, ponieważ niektóre rodzaje farb zużywają tlen
podczas procesu twardnienia
67
Document Outline
- 1. BEZPIECZEŃSTWO I HIGIENA PRACY – UREGULOWANIA PRAWNE
- 2. RYZYKO I WYPADKI. PREWENCJA
- 3. PROCEDURY, SYGNALIZACJA I OZNACZENIA
- 4. ŚRODKI OCHRONY INDYWIDUALNEJ
- 5. MASZYNY I URZĄDZENIA
- 6. SUBSTANCJE NIEBEZPIECZNE
- 3. 7. PRACA NA WYSOKOŚCI, PODNOSZENIE I DŹWIGANIE
- 10. ZAMKNIĘTE PRZESTRZENIE
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
Fizjologia zagadnienia, Fizjologia, Materiały do egzaminu
1z21, materiały do egzaminu
MELATONINA, II rok, II rok CM UMK, Giełdy, od Joe, biochemia, BIOCHEMIA, GIEŁDY - EGZAMIN, Dodatkowe
Biernacka - Fascynacje czytelnicze, Materiały do egzaminu z dydaktyki (licencjat)
13z21, materiały do egzaminu
zaj prakt materialy do egzaminu
03.1. S. Bortnowski, Materiały do egzaminu z dydaktyki (licencjat)
08.1. M. Nagajowa, Materiały do egzaminu z dydaktyki (licencjat)
Rośliny, Botanika CM UMK, Materiały do egzaminu
Historia Polski XX wieku Materiały do egzaminu historia polski XXw wykład! 11 12
Prawo materiał do egzaminu
materialy do egzaminu z fotogrametrii
zakres materiału do egzaminu dla RMna12(1)
Historia Filozofii Materiały do egzaminu sciaga 74152
edu pol materiał do egzaminu
Instrukcja drgania 1, Automatyka i robotyka air pwr, VI SEMESTR, Syst. monit. i diagn. w przem, Mate
więcej podobnych podstron