opracowanie: mgr inż. Adam Czarnecki, mgr inż. Tomasz Sitek, mgr inż. Artur Ziółkowski

lab02 (A2007)

1

RELACYJNE BAZY DANYCH

laboratorium 2 – tabele

Wstęp

Celem ćwiczenia jest poznanie zasad projektowania tabel, czyli podstawowych obiektów
w relacyjnych bazach danych. W tabelach przechowywane są dane. Od tego, czy tabele

zostaną zbudowane w sposób poprawny (zgodnie z takimi zasadami jak normalizacja czy
unikanie redundancji danych) i przemyślany (w zależności od domeny, której dotyczy) zależy
późniejsza bezproblemowa eksploatacja bazy.

Projektowanie tabel zawiera się w kilku krokach:

−

określenie niezbędnej liczby tabel,

−

ustalenie liczby pól dla każdej z tabeli i nazwanie ich,

−

ustalenie typów danych dla każdego z pól,

−

identyfikacja pól-kluczy dla każdej z tabel.

Ćwiczenie 1

W tym ćwiczeniu utworzymy zestaw tabel niezbędnych do zbudowania bazy danych
wspomagającej bibliotekę. Wymagane na tym etapie funkcjonalności to ewidencja książek oraz
ewidencja czytelników.

A zatem:

1.

Otwórz MS Access i stwórz nowy plik bazy danych o nazwie Biblioteka.mdb

2.

Utwórz projekty tabel według wytycznych jak niżej:

Tabela KSIAZKA
W tej tabeli przechowywane będą dane o książkach dostępnych w bibliotece.

Klucz

Nazwa

Typ danych

Rozmiar

Atrybuty

Sygnatura

Autonumer

Tytul

Tekst

255

wymagane: tak

Autor_Nazwisko

Tekst

30

wymagane: tak

Autor_Imie

Tekst

20

wymagane: tak

Gatunek

Tekst

30

wymagane: tak

Rok_wydania

Liczba

Całkowita

Wydawnictwo

Tekst

50

Miejsce_wydania

Tekst

30

Cena

Waluta

reguła spr. poprawności: >0
miejsca dziesiętne: 2

Jezyk

Tekst

5

wartość domyślna: "polski"

Opis

Nota

Okladka

Obiekt OLE

opracowanie: mgr inż. Adam Czarnecki, mgr inż. Tomasz Sitek, mgr inż. Artur Ziółkowski

lab02 (A2007)

2

Tabela CZYTELNIK
Tu wprowadzane będą dane teleadresowe czytelników

Klucz

NAZWA

Typ danych

Rozmiar

Atrybuty

ID

Autonumer

Czytelnik_Nazwisko

Tekst

30

wymagane

Czytelnik_Imie

Tekst

20

wymagane

Adres

Tekst

50

wymagane

Telefon

Tekst

9

maska wprowadzania

Typ_czytelnika

Tekst

9

Wydzial

Tekst

3

Rok_studiow

Liczba

Bajt

Data_zapisu

Data/Godzina

format: Data krótka
wartość domyślna: Date ()

W projekcie tabeli CZYTELNIK w polu Telefon definiujemy maskę wprowadzania:

−

wybieramy przycisk kreatora masek:

−

wybieramy szablon Numer telefonu

−

wybieramy znak maski

Wyjaśnienie użytych symboli (więcej: [1] s. 117, [3] s. 30-31, [7]):

!

wyrównanie tekstu do lewej

\

wyświetlenie w masce znaku po ukośniku

0

musi być zastąpione dowolną cyfrą

9

może być zastąpiona dowolną cyfrą lub spacją, ale nie musi.

Można wprowadzić ręcznie maskę, uwzględniającą opcjonalny telefon kierunkowy:
!\ (99\) 900\- 00\- 00

Nadaj dla wszystkich pól Tytuły. Tytuł nie musi być taki sam jak nazwa pola – może zawierać
polskie znaki oraz spacje. Co jest wyświetlane w widoku arkusza danych tabeli: nazwa pola cz
tytuł?

3.

Pobierz ze strony

http://www.zie.pg.gda.pl/zzti/dydaktyka_podstawy_relacyjnych_baz_danych.htm

pliki .xls (format MS Excel) o nazwach takich, jak utworzone tabele; w plikach tych znajdziesz
gotowe dane, które zostaną wprowadzone do tabel poprzez import

−

Zaimportuj dane z plików .xls do tabel w Twojej bazie według poniższej instrukcji:

- Zakładka Dane zewnętrzne -> Ikona MS Excel

opracowanie: mgr inż. Adam Czarnecki, mgr inż. Tomasz Sitek, mgr inż. Artur Ziółkowski

lab02 (A2007)

3

- Wybierz opcję Dołącz kopię rekordów do tabeli KSIAZKA
- W pasku u góry wybrać plik ksiazka.xls (oraz później analogicznie czytelnik.xls); Access
powinien poprawnie rozpoznać strukturę pliku dzieląc go na pola

- W następnym kroku Pierwszy wiersz zawiera nagłówki kolumn – pierwszy wiersz zawarty
w pliku .xls stanie się nagłówkiem i nie zostanie zaimportowany jako rekord.

- Nie zaznaczaj opcji jak niżej – nie chcemy by kreator cokolwiek za nas analizował!

−

Nie korzystaj z proponowanej opcji zapisywania kroków importowania

−

Sprawdź działanie zdefiniowanych w tabelach reguł poprawności – dodaj „ręcznie” do każdej
z tabel w widoku arkusza danych 3-5 rekordów

4.

Pobierz ze wskazanej strony WWW plik FILIA.xls; zaimportuj go do Twojej bazy danych do

nowej tabeli, nadaj jej nazwę FILIA. Sprawdź jakie Access przydzielił typy danych dla
poszczególnych pól oraz jakie ustawił na nich atrybuty
W trakcie importu pozwól Accessowi nadać klucz podstawowy

Czy można było w tym przypadku wybrać własny klucz podstawowy?

opracowanie: mgr inż. Adam Czarnecki, mgr inż. Tomasz Sitek, mgr inż. Artur Ziółkowski

lab02 (A2007)

4

5.

Wprowadź dla tabeli FILIA ustawienia według poniższych wytycznych

Tabela FILIA

Klucz

NAZWA

Typ danych

Rozmiar

Atrybuty

ID

Autonumer

Nr_filii

Liczba

Bajt

wymagane

Wydzial

Tekst

3

wymagane

Liczba_stanowisk_czyt

Liczba

Bajt

Liczba_woluminow

Liczba

Całkowita

Godz_otwarcia

Nota

Telefon

Liczba

maska wprowadzania

Ksero

Tak/Nie

wartość domyślna: "TAK"

Wypozyczanie

Tak/Nie

wartość domyślna: "TAK"

Zauważ, że próba ustawienia maski nie udaje się przy typie pola Liczba. Zmień typa pola na taki
by było to możliwe. Czy przy zmianie typów danych wszystkie wartości w polach zostały
zachowane?

6.

Spróbuj na polach tabeli FILIA dokonać następujących zmiany typów danych:

- Liczba -> Tekst
- Nota -> Tekst
- Liczba -> Tak/Nie
- Tak/Nie -> Tekst
- Tak/Nie -> Liczba

W których sytuacjach konwersja wymaga usunięcia jakichkolwiek danych (Access wyświetla

odpowiednie ostrzeżenie!)? Nie konwertuj danych, jeśli grozi to ich utratą!

7.

Dodaj do tabeli CZYTELNIK dwa pola: pierwsze wg wytycznych poniżej, natomiast drugie to

numer jego Gadu-Gadu

Klucz NAZWA

Typ danych

Rozmiar

Atrybuty

Aktywny

Tak/Nie

wartość domyślna: "TAK"

Wypełnij oba pola dla wybranych rekordów wartościami według uznania

Ćwiczenie 2

Celem ćwiczenia jest nabycie umiejętności samodzielnej analizy wymagań funkcjonalnych bazy
danych. Poniżej w kilku zdaniach przedstawione zostały wymagania przyszłego użytkownika
bazy danych. Wymagania wyrażone są w języku naturalnym, stąd mogą być nieprecyzyjne.
Zbuduj tabelę (lub kilka tabel), która zapewni poprawne wprowadzanie oraz przetwarzanie
danych do niej wprowadzanych. Ustaw odpowiednie atrybuty.

−

Biblioteka przechowuje także multimedia, baza danych powinna dawać możliwość
przechowywania o nich danych

−

Multimedia mamy na różnych nośnikach – na płytach CD, DVD a nawet na kasetach

−

Są to zarówno filmy, audiobooki jak i utwory muzyczne

−

Większość pozycji jest zabezpieczona przed kopiowaniem

−

W przypadku filmów przydałoby się mieć dostęp do informacji o tym, czy są napisy i/lub
lektor

−

Istotną informacją jest długość nagrania

−

Niektórych pozycji nie można wypożyczyć – dostęp do nich jest możliwy wyłącznie w czytelni

−

Ważne jest by system nie pozwolił osobie wprowadzającej dane wprowadzić pozycji bez
podania informacji o języku; wystarczą 3 litery np. POL, ANG (wyświetlanie jako wielkie
litery)

−

Jeśli się da, to dobrze byłoby dysponować okładką danej pozycji

opracowanie: mgr inż. Adam Czarnecki, mgr inż. Tomasz Sitek, mgr inż. Artur Ziółkowski

lab02 (A2007)

5

Porównaj stworzony przez Ciebie projekt tabeli z efektem pracy innych osób z grupy,
przeanalizujcie różnice w podejściu do powyższych wytycznych.

Literatura

[1]

Cary N. Prague, Michael R. Irvin, Jennifer Reardon. Access 2003 PL. Biblia. Helion.

Gliwice, 2004, s. 84-164.

[2]

Kopertowska M. Europejski Certyfikat Umiejętności Komputerowych. Bazy Danych.

Wydawnictwo Naukowe PWN. Wydanie III zmienione. Warszawa, 2007. s. 30-41.

[3]

Kopertowska M., Sikorski W. Europejski Certyfikat Umiejętności Komputerowych.

Poziom zaawansowany. Bazy Danych. Wydawnictwo Naukowe PWN. Warszawa, 2006.
s. 8-35.

[4]

http://office.microsoft.com/pl-pl/access/CH062526461045.aspx

[5]

http://office.microsoft.com/pl-pl/access/HP052753941045.aspx

[6]

http://office.microsoft.com/pl-pl/access/HP030839281045.aspx

[7]

http://office.microsoft.com/pl-pl/access/HP051875501045.aspx