2011-01-15

1

DYSCYPLINA FINANSÓW PUBLICZNYCH 

Ustawa o finansach publicznych

Prawo zamówień publicznych

ODPOWIEDZIANOŚĆ

Dyscyplina finansów publicznych

Ustawa o rachunkowości 

oraz przepisy o sprawozdawczości budżetowej

Ustawy samorządowe

Ustawa o partnerstwie publiczno‐prywatnym

FINANSE PUBLICZNE

NARUSZENIE

ODPOWIEDZIANOŚĆ 

ZA NARUSZENIE DYSCYLINY 

FINANSÓW PUBLICZNYCH

Ustawa o koncesji na roboty budowlane i usługi

Ustawa z dnia 9 stycznia 2009 roku o koncesji na roboty budowlane i usług,

Dz. U. Nr 19, poz. 101.

Koncesjodawca

Koncesjonariusz

Opis przedmiotu koncesji

Ryzyko ekonomiczne

Dyscyplina finansów publicznych

Publikacja ogłoszenia o

koncesji

Wniosek o zawarcie umowy

Zaproszenie do negocjacji

NEGOCJACJE

Zmiana wymagań

Zaproszenie do składania

ofert

Oferta

2011-01-15

2

Ustawa z dnia 9 stycznia 2009 roku o koncesji na roboty budowlane i usług,

Dz. U. Nr 19, poz. 101.

Koncesjodawca

Koncesjonariusz

Zaproszenie do składania

ofert

Dyscyplina finansów publicznych 

Oferta

Wybór

Wypełnia pozostałe obowiązki

Umowa koncesji

Skarga do WSA

„Naruszenia” ustawy o koncesji na roboty 

budowlane i usług (I)

Naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest zawarcie umowy koncesji:

1) z koncesjonariuszem, który nie został wybrany zgodnie z przepisami o

koncesji na roboty budowlane lub usługi

Dyscyplina finansów publicznych

2) z naruszeniem przepisów o koncesji na roboty budowlane lub usługi

dotyczących obowiązku przekazania lub zamieszczenia ogłoszenia w

postępowaniu o zawarcie umowy koncesji

3) której przedmiot lub warunki zostały określone w sposób naruszający zasady

uczciwej konkurencji

4) innym, niż wymienione w pkt 1-3, naruszeniem przepisów o koncesji na

roboty budowlane lub usługi, jeżeli naruszenie to miało wpływ na wynik

postępowania o zawarcie umowy koncesji

„Naruszenia” ustawy o koncesji na roboty 

budowlane i usług (II)

Naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest zawarcie umowy koncesji:

1) bez zachowania formy pisemnej

Dyscyplina finansów publicznych

2) z pominięciem terminu, w jakim może ona być zawarta, z wyłączeniem przypadków

dopuszczonych w przepisach o koncesji na roboty budowlane lub usługi

3) na czas dłuższy niż określony w przepisach o koncesji na roboty budowlane lub

usługi, z wyłączeniem przypadków dopuszczonych w przepisach o koncesji na roboty

budowlane lub usługi

4) przed ogłoszeniem orzeczenia przez wojewódzki sąd administracyjny w sprawie

skargi na czynność wyboru oferty najkorzystniejszej z wyłączeniem przypadku

dopuszczonego w przepisach o koncesji na roboty budowlane lub usługi

2011-01-15

3

„Naruszenia” ustawy o koncesji na roboty 

budowlane i usług (III)

Naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest odwołanie postępowania o

zawarcie umowy koncesji z naruszeniem przepisów o koncesji na roboty budowlane

lub usługi.

Naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest zmiana umowy koncesji z

naruszeniem przepisów o koncesji na roboty budowlane lub usługi.

Dyscyplina finansów publicznych

naruszeniem przepisów o koncesji na roboty budowlane lub usługi.

Naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest dopuszczenie przez kierownika

jednostki sektora finansów publicznych do popełnienia

niektórych

naruszeń

dyscypliny finansów publicznych wskutek zaniedbania lub niewypełnienia

obowiązków w zakresie kontroli zarządczej.

Dobra chronione

Realizacja należności

publicznoprawnych

Wydatkowanie środków

publicznych

Dyscyplina finansów publicznych

Uwagi wprowadzające

Zaciąganie zobowiązań

Realizacja zobowiązań

Zmiana planów finansowych

Inwentaryzacja

Sprawozdawczość

budżetowa

Tło historyczne

Odpowiedzialność

porządkowa

Odpowiedzialność

„odrębna od…”

karnej

cywilnej

dyscyplinarnej

Dyscyplina finansów publicznych

Uwagi wprowadzające

służbowej

Charakter odpowiedzialności

„przepisy typu karnego”

„quasi-karny charakter

przepisów”

„sankcje mają charakter

administracyjny”

subsydiarność (pomocniczość)

Zbieg z przepisami prawa

karnego i karnego skarbowego

Zbieg z przepisami prawa pracy

i prawa cywilnego

Sankcje systemowe z ustawy o

finansach publicznych

2011-01-15

4

Uwagi wprowadzające

Art. 82. § 1. Kto naraża finanse publiczne na uszczuplenie poprzez nienależną wypłatę,
pobranie lub niezgodne z przeznaczeniem wykorzystanie dotacji lub subwencji, podlega
karze grzywny do 240 stawek dziennych.
§ 2. Jeżeli wypłata lub pobranie nienależnej, nadmiernej lub wykorzystanej niezgodnie z
przeznaczeniem dotacji lub subwencji nie przekracza ustawowego progu, sprawca czynu
zabronionego określonego w § 1 podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.

Dyscyplina finansów publicznych

g

g

§ p

g

g y

y

y

Art. 9. Naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest:

1) wydatkowanie dotacji niezgodnie z przeznaczeniem określonym przez udzielającego 

dotację;

2) nierozliczenie otrzymanej dotacji lub nieterminowe rozliczenie tej dotacji;
3) niedokonanie zwrotu dotacji w należnej wysokości lub nieterminowe dokonanie zwrotu 

tej dotacji.

Uwagi wprowadzające

Orzeczenie Głównej Komisji Orzekającej z dnia 3 czerwca 2002 roku, DF/GKO/Odw.‐
188/278/01.

System odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych „ujęty został w 
grupie przepisów typu karnego, co przesądza o konieczności interpretacji prawa według 

t d t

h

i k

”

Dyscyplina finansów publicznych

metod stosowanych w prawie karnym”

Orzeczenie Głównej Komisji Orzekającej z dnia 20 września 2007 roku, DF/GKO‐4900‐
38/42/07/25.

„quasi karny” ‐ określenie charakteru odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów 
publicznych

Pojęcie dyscypliny finansów publicznych

Ład finansów publicznych

katalog zasad prawidłowego

gospodarowania środkami publicznymi

Środki publiczne

Dyscyplina finansów publicznych

Uwagi wprowadzające

Dochody publiczne

Przychody publiczne

Środki pochodzące z

budżetu UE i inne

bezzwrotne środki z

zagranicy

Jednostka sektora finansów publicznych

Plan finansowy

Wydatek

Kontrola zarządcza

Dotacja

Sprawozdawczość budżetowa

2011-01-15

5

Zakres podmiotowy odpowiedzialności

Osoby wchodzące w skład organu wykonującego budżet lub plan finansowy

jednostki sektora finansów publicznych albo jednostki niezaliczanej do sektora

finansów publicznych otrzymującej środki publiczne lub zarządzającego mieniem

tych jednostek

Dyscyplina finansów publicznych

Pracownicy jednostek sektora finansów publicznych, którym powierzono określone

obowiązki w zakresie gospodarki finansowej lub czynności przewidziane w

przepisach o zamówieniach publicznych

Osoby gospodarujące środkami publicznymi przekazanymi jednostkom

niezaliczanym do sektora finansów publicznych

Kierownicy jednostek sektora finansów publicznych

Zakres podmiotowy odpowiedzialności

Osoby wchodzące w skład organu wykonującego budżet lub plan finansowy

jednostki sektora finansów publicznych albo jednostki niezaliczanej do sektora

finansów publicznych otrzymującej środki publiczne lub zarządzającego mieniem

tych jednostek

Dyscyplina finansów publicznych

Członkowie organów kolegialnych

Akt głosowania

Konstrukcja sprawstwa polecającego

Pisemne zastrzeżenie

Zakres podmiotowy odpowiedzialności

Brak legalnej definicji

Kierownicy jednostek sektora finansów publicznych

Ustawa o rachunkowości

Dyscyplina finansów publicznych

Zamówienia publiczne

Art. 53 ustawy o finansach publicznych

„Określony”

„gospodarka finansowa”

„kontrola finansowa”

„kontrola zarządcza”

Modelowy wzorzec kierownika jednostki

2011-01-15

6

Zakres podmiotowy odpowiedzialności

Pracownicy jednostek sektora finansów publicznych, którym powierzono

określone obowiązki w zakresie gospodarki finansowej lub czynności

przewidziane w przepisach o zamówieniach publicznych

Wyłącznie pracownicy

Reprezentowanie

na zewnątrz

Kontrola

zarządcza

Audyt

wewnętrzny

Sprawozdawczość

budżetowa

Dyscyplina finansów publicznych

Delegacja kompetencji do powierzenia określonych obowiązków

Odrębne imienne upoważnienie lub regulamin organizacyjny

na zewnątrz

zarządcza

wewnętrzny

budżetowa

Główny księgowy

Zakres podmiotowy odpowiedzialności

Osoby gospodarujące środkami publicznymi przekazanymi jednostkom

niezaliczanym do sektora finansów publicznych

Dyscyplina finansów publicznych

Fakt przekazania czy gospodarowania (dla środków publicznych)?

Określoność czynu

„w świetle konstytucyjnego podziału materii pomiędzy ustawy a akty

wykonawcze (…) podstawowe elementy zarówno czynu, jak i kary muszą być

określone w samej ustawie, a nie mogą być – w sposób blankietowy –

pozostawione do unormowania w akcie wykonawczym”

Dyscyplina finansów publicznych

Zasady odpowiedzialności

pozostawione do unormowania w akcie wykonawczym

Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 26 kwietnia 1995 roku

tylko ustawa może być źródłem określenia naruszenia

zabronione jest stosowanie na niekorzyść sprawcy wykładni rozszerzającej

określenie czynu i kary musi być precyzyjne

niedziałanie prawa wstecz

2011-01-15

7

Określoność czynu

Katalog naruszeń musi być

opisany w ustawie

Problem 1: blankietowość przepisów

Dyscyplina finansów publicznych

Zasady odpowiedzialności

Problem 2: reguły wykładni

Problem 2: reguły wykładni

Art. 148 § 1 Kto zabija człowieka podlega karze…

Art. 182. § 1. Kto zanieczyszcza wodę, powietrze lub ziemię substancją albo

promieniowaniem jonizującym w takiej ilości lub w takiej postaci, że może to zagrozić

życiu lub zdrowiu wielu osób lub spowodować zniszczenie w świecie roślinnym lub

zwierzęcym w znacznych rozmiarach, podlega karze…

Art. 183. §1. Kto wbrew przepisom składuje, usuwa, przetwarza, dokonuje odzysku,

unieszkodliwia albo transportuje odpady lub substancje w takich warunkach lub w taki

sposób, że może to zagrozić życiu lub zdrowiu wielu osób lub spowodować

zniszczenie w świecie roślinnym lub zwierzęcym w znacznych rozmiarach, podlega

karze…

Określoność czynu

Dyscyplina finansów publicznych

Zasady odpowiedzialności

Art. 148 § 1 Kto zabija człowieka podlega karze…

Art. 183. §1. Kto wbrew przepisom składuje, usuwa,

przetwarza, dokonuje odzysku, unieszkodliwia albo

transportuje odpady lub substancje w takich

warunkach lub w taki sposób, że może to zagrozić

życiu lub zdrowiu wielu osób lub spowodować

zniszczenie w świecie roślinnym lub zwierzęcym w

h

i

h

dl

k

znacznych rozmiarach, podlega karze…

Art. 77. Kto wbrew przepisom ustawy dopuszcza do:

1) nieprowadzenia ksiąg rachunkowych, prowadzenia ich wbrew przepisom ustawy

lub podawania w tych księgach nierzetelnych danych,

2) niesporządzenia sprawozdania finansowego, sporządzenia go niezgodnie z

przepisami ustawy lub zawarcia w tym sprawozdaniu nierzetelnych danych
- podlega grzywnie lub karze pozbawienia wolności do lat 2, albo obu tym karom
łącznie.

Art. 77. Kto wbrew przepisom ustawy dopuszcza do:

1) nieprowadzenia ksiąg rachunkowych, prowadzenia ich wbrew przepisom ustawy lub podawania w tych księgach nierzetelnych danych,
2) niesporządzenia sprawozdania finansowego, sporządzenia go niezgodnie z przepisami ustawy lub zawarcia w tym sprawozdaniu

nierzetelnych danych
- podlega grzywnie lub karze pozbawienia wolności do lat 2, albo obu tym karom łącznie.

Art. 54.

§ 1. Podatnik, który uchylając się od opodatkowania, nie ujawnia właściwemu

organowi przedmiotu lub podstawy opodatkowania lub nie składa deklaracji, przez co
naraża podatek na uszczuplenie, podlega karze

Określoność czynu

Dyscyplina finansów publicznych

Zasady odpowiedzialności

Art. 17. 1. Naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest udzielenie zamówienia
publicznego:

publicznego:

1) wykonawcy, który nie został wybrany w trybie określonym w przepisach o zamówieniach

publicznych;

2) z naruszeniem przepisów o zamówieniach publicznych dotyczących:

a) przesłanek stosowania poszczególnych trybów udzielenia zamówienia publicznego,
b) obowiązku przekazania lub zamieszczenia ogłoszenia w postępowaniu o udzielenie
zamówienia publicznego,
c) obowiązku zawiadomienia Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych;

3) którego przedmiot lub warunki zostały określone w sposób naruszający zasady uczciwej

konkurencji;

4) z innym, niż wymienione w pkt 1-3, naruszeniem przepisów o zamówieniach publicznych,

jeżeli naruszenie to miało wpływ na wynik postępowania o udzielenie zamówienia publicznego.

2011-01-15

8

Określoność czynu

Dyscyplina finansów publicznych

Zasady odpowiedzialności

Ustawa

o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów

publicznych

publicznych

Ustawa

„merytoryczna”

Ustawa

o finansach publicznych

Ustawowe

określenie naruszenia dyscypliny finansów

publicznych

Dyscyplina finansów publicznych

Zasady odpowiedzialności

Czas popełniania czynu

działanie

Problem ustalenia daty

zaniechanie

Problem chwili początkowej

Za czas popełnienia przestępstw rozciągniętych w czasie, wieloczynowych,

trwałych, a także o charakterze ciągłym, traktować należy ostatni moment

działania sprawcy, w tym czas dokonania ostatniego z czynów składających się na

realizację przestępstwa ciągłego”

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 kwietnia 2002 roku

PODSTAWOWE POJĘCIA BUDŻETOWE

2011-01-15

9

Fundusz uniwersalny

Podstawowe pojęcia budżetowe

Budżet państwa

Plan dochodów i wydatków oraz

przychodów i rozchodów

Akt prawny

– ustawa budżetowa

Zasady budżetowe

Zasada jedności formalnej

Zasada powszechności

(zupełności) – budżetowanie brutto

Podstawowe pojęcia budżetowe

Zasada szczegółowości

Zasada operatywności

Zasada jawności

Zasada przejrzystości

Zasada jednoroczności

Zasada uprzedniości

Zasada jedności materialnej

System grupowania

Kryterium podmiotowe

części”

Podstawowe pojęcia budżetowe

Klasyfikacja budżetowa

– „części

Kryterium przedmiotowe (źródła pochodzenia /

przeznaczenia) – „działy”, „rozdziały”

Kryterium rodzajowe

- „paragrafy”

Układ zadaniowy

2011-01-15

10

Dokumenty strategiczne państwa,

np. strategia rozmowy transportu kolejowego

Wieloletni Plan Finansowy Państwa,

np funkcja państwa nr 19 infrastruktura transportowa

Podstawowe pojęcia budżetowe

Układ zadaniowy, budżet zadaniowy

np. funkcja państwa nr 19 – infrastruktura transportowa

Budżet państwa w układzie zadaniowym,

np. funkcja państwa nr 19 – infrastruktura transportowa

Cele i mierniki funkcji 19,

np. poprawa stanu bezpieczeństwa w transporcie,

np. spadek liczby ofiar śmiertelnych

Podmioty funkcji 19,

np. Urząd Transportu Kolejowego – część 71

Dysponenci części budżetowych opracowują i przedstawiają MF materiały do

projektu ustawy budżetowej

MF przedstawia RM:

-założenia projektu budżetu państwa,

-projekt budżetu państwa wraz z uzasadnieniem

Podstawowe pojęcia budżetowe

Tryb opracowania i uchwalania budżetu państwa

RM uchwała projekt ustawy budżetowej wraz z uzasadnieniem i przedkłada go

Sejmowi (do 30 września)

Ustawa o prowizorium budżetowym