matura 2009 - J.polski podstawowy i rozszerzony-odpowiedzi.pdf

Ċzyk polski – poziom podstawowy

Klucz punktowania odpowiedzi

ĊĞü I – rozumienie pisanego tekstu

Zadanie sprawdzaj

ące rozumienie tekstu Macieja Nowakowskiego Hipnoza – pomost

do pod

ĞwiadomoĞci.

Odpowiedzi maturzysty mog

ą przybieraü róĪną formĊ jĊzykową, ale ich sens musi byü

zgodny z tekstem. Oceniaj

ąc pracĊ maturzysty, naleĪy stosowaü wskazaną punktacjĊ.

Zadanie1.

Korzystanie
z informacji

Wyszukiwanie informacji w tek

Ğcie.

0–2

Zdaj

ący otrzymuje 2 punkty, jeĪeli wymieniá trzy sytuacje, w których stan hipnozy moĪna

osi

ągnąü bez hipnotyzera oraz przedstawiá, czym mogą one groziü, np.: dáugotrwaáe

wpatrywanie si

Ċ w jeden punkt, wsáuchiwanie siĊ w miarowy stukot kóá podczas jazdy

poci

ągiem, jednostajny szum silnika, równomiernie migające drzewa na prostej drodze –

podczas jazdy samochodem.

Niebezpiecze

Ĕstwo: stan hipnozy moĪe spowodowaü utratĊ kontaktu z rzeczywistoĞcią,

np. kierowca mo

Īe spowodowaü wypadek.

Uwaga: wymagane jest u

ĞciĞlenie okolicznoĞci; nie wystarczy napisaü „podczas jazdy

poci

ągiem”, bo to dopiero wsáuchiwanie siĊ w miarowy stukot kóá moĪe wywoáaü stan

hipnozy.

Zdaj

ący otrzymuje 1 punkt, jeĪeli wymieniá trzy sytuacje, w których stan hipnozy moĪna

osi

ągnąü bez hipnotyzera, ale nie okreĞliá, na czym polega ich niebezpieczeĔstwo albo

okre

Ğliá, co moĪe byü skutkiem sytuacji, w których stan hipnozy osiąga siĊ bez hipnotyzera,

ale nie wymieni

á niebezpiecznych sytuacji.

Zadanie 2.

Korzystanie
z informacji

Rozpoznawanie form fleksyjnych wyrazów, nazywanie

Ğrodków

Ċzykowych i okreĞlanie ich funkcji w tekĞcie.

0–1

Zdaj

ący otrzymuje 1 punkt, jeĪeli okreĞliá, jaką funkcjĊ peáni 1. os. liczby mnogiej uĪytych

w tek

Ğcie czasowników, np.: sáuĪy podkreĞleniu, Īe omawiane zjawisko dotyczy kaĪdego.

Zadanie 3.

Korzystanie
z informacji

Odczytywanie sensu fragmentu tekstu.

0–1

Zdaj

ący otrzymuje 1 punkt, jeĪeli wymieniá trzy czynniki, od których zaleĪą efekty hipnozy,

np.: wiedza hipnotyzera, osobowo

Ğü hipnotyzera, predyspozycje osoby hipnotyzowanej.

Zadanie 4.

Korzystanie
z informacji

Rozumienie struktury tekstu; wyodr

Ċbnianie wykorzystanych

w tek

Ğcie argumentów i sformuáowanych wniosków.

0–1

Zdaj

ący otrzymuje 1 punkt, jeĪeli odnalazá w tekĞcie i wymieniá dwa przykáady

potwierdzaj

ące opiniĊ, Īe hipnoza moĪe byü terapią, np.: leczenie naáogów oraz leczenie

oty

áoĞci.

Pobrano ze strony www.sqlmedia.pl

Ċzyk polski – poziom podstawowy

Klucz punktowania odpowiedzi

Zadanie 5.

Korzystanie
z informacji

Wyszukiwanie informacji i stosowanie ich do rozwi

ązania

problemu.

0–2

Zdaj

ący otrzymuje 2 punkty, jeĪeli wymieniá wyróĪnione przez autora tekstu stadia hipnozy

oraz scharakteryzowa

á kaĪde z wymienionych stadiów, podając jego dwie cechy, np.: stadium

lekkie – senno

Ğü, przyjemne odprĊĪenie; stadium Ğrednie – zachowanie ĞwiadomoĞci,

niemo

ĪnoĞü otwarcia oczu; stadium gáĊbokie – otwieranie oczu na polecenie hipnotyzera,

odczuwanie tego, co zasugeruje hipnotyzer.

Zdaj

ący otrzymuje 1 punkt, jeĪeli wymieniá i poprawnie scharakteryzowaá co najmniej dwa

stadia hipnozy.

Zadanie 6.

Korzystanie
z informacji

Przetwarzanie informacji, formu

áowanie tezy na podstawie

opisanego eksperymentu.

0–1

Zdaj

ący otrzymuje 1 punkt, jeĪeli poprawnie sformuáowaá tezĊ, którą potwierdzaá opisany

w tek

Ğcie eksperyment, np.: oddziaáywanie sugestii podczas hipnozy jest wyjątkowo silne

lub osoba zahipnotyzowana potrafi wykona

ü nieprawdopodobne czynnoĞci w przeciwieĔstwie

do ludzi niepoddanych hipnozie.

Zadanie 7.

Korzystanie
z informacji

Odczytywanie sensu fragmentu, wyodr

Ċbnianie argumentów.

0–2

Zdaj

ący otrzymuje 2 punkty, jeĪeli wáaĞciwie odczytaá stanowisko autora wobec hipnozy oraz

przytoczy

á argument autora, którym on uzasadniá swoje stanowisko, np.: na pytanie,

czy nale

Īy baü siĊ hipnozy, autor odpowiada przecząco; nie zgadza siĊ ze stwierdzeniem,

Īe naleĪy obawiaü siĊ hipnotyzerów.

Autor tekstu uzasadnia to nast

Ċpująco: w Polsce nieznany jest przykáad wykorzystania

hipnozy w celach przest

Ċpczych; hipnoza sáuĪy rozwiązywaniu problemów czáowieka,

najcz

ĊĞciej pomaga ludziom.

Zdaj

ący otrzymuje 1 punkt, jeĪeli poprawnie rozwiązaá pierwszą czĊĞü zadania, czyli okreĞliá

stanowisko autora wobec hipnozy, ale nie znalaz

á w tekĞcie autorskiej argumentacji.

Zadanie 8.

Korzystanie
z informacji

Rozpoznawanie zasady kompozycyjnej tekstu i jej funkcji;
rozpoznawanie charakterystycznych cech stylu i j

Ċzyka tekstu;

nazywanie

Ğrodków jĊzykowych i ich funkcji w tekĞcie;

rozpoznawanie intencji aktu mowy.

0–2

Zdaj

ący otrzymuje 2 punkty, jeĪeli poprawnie wymieniá 1 zabieg kompozycyjny i 1 zabieg

Ċzykowy, dziĊki którym autor osiągnąá wiarygodnoĞü, np.: cytowanie opinii znawców

(przywo

áywanie nazwisk ekspertów w dziedzinie hipnozy lub powoáywanie siĊ na opinie

specjalistów); stosowanie formu

á: wszystkie autorytety (znawcy tematu lub fachowcy

podkre

Ğlają) lub stosowanie terminologii naukowej.

Zdaj

ący otrzymuje 1 punkt, jeĪeli poprawnie wymieniá przykáad jednego typu zabiegów.

Pobrano ze strony www.sqlmedia.pl

Ċzyk polski – poziom podstawowy

Klucz punktowania odpowiedzi

Zadanie 9.

Korzystanie
z informacji

Odczytywanie dos

áownych i metaforycznych znaczeĔ wyrazu,

nazywanie

Ğrodków jĊzykowych i ich funkcji w tekĞcie.

0–2

Zdaj

ący otrzymuje 2 punkty jeĪeli poprawnie nazwaá Ğrodek artystyczny i wyjaĞniá jego

znaczenie, np.: metafora – u

Ğwiadamia przykre przeĪycia.

Zdaj

ący otrzymuje 1 punkt, jeĪeli poprawnie nazwaá Ğrodek artystyczny lub wyjaĞniá

znaczenie zdania Pami

Ċü przykrego zdarzenia wyjąü z mroków podĞwiadomoĞci.

Zadanie 10.

Korzystanie
z informacji

Rozpoznawanie charakterystycznych cech stylu.

0–2

Zdaj

ący otrzymuje 2 punkty, jeĪeli poprawnie przyporządkowaá wymienione przykáady,

np.: styl potoczny: z

áapaü na gorącym uczynku, popisowy numer; styl naukowy: hipnoza

regresywna, badania elektroencefalograficzne, hipnoterapeuta.

Zdaj

ący otrzymuje 1 punkt, jeĪeli poprawnie przyporządkowaá przykáady do jednego stylu.

Zadanie 11.

Korzystanie
z informacji

Rozpoznawanie zasady kompozycyjnej tekstu i jej funkcji.

0–1

Zdaj

ący otrzymuje 1 punkt, jeĪeli poprawnie okreĞliá funkcjĊ anegdoty przytoczonej

w akapicie 1., np.: stanowi wprowadzenie do tekstu lub ma zaciekawi

ü czytelnika.

Zadanie 12.

Korzystanie
z informacji

Odczytywanie dos

áownych i metaforycznych znaczeĔ

wyrazów; rozpoznawanie zasady kompozycyjnej tekstu i jej
funkcji; rozumienie sensu ca

áego tekstu.

0–1

Zdaj

ący otrzymuje 1 punkt, jeĪeli wyjaĞniá znaczenie tytuáu, uwzglĊdniając treĞü caáego

artyku

áu, np.: dziĊki hipnozie czáowiek moĪe dotrzeü do utajonych przeĪyü z przeszáoĞci,

których nie pami

Ċta, a które znajdują siĊ w jego podĞwiadomoĞci.

Zadanie13.

Korzystanie
z informacji

Odró

Īnianie informacji od opinii.

0–2

Zdaj

ący otrzymuje 2 punkty, jeĪeli poprawnie rozstrzygnąá, czy przedstawione w tabeli

zdania zawieraj

ą opiniĊ, czy informacjĊ o fakcie. Kolejno: informacja, informacja, opinia,

informacja.

Zdaj

ący otrzymuje 1 punkt, jeĪeli przedstawiá trzy poprawne rozstrzygniĊcia.

Pobrano ze strony www.sqlmedia.pl

Ċzyk polski – poziom podstawowy

Klucz punktowania odpowiedzi

ĊĞü II – pisanie tekstu wáasnego w związku z tekstem literackim zamieszczonym

w arkuszu.

Temat 1. Na podstawie fragmentu I tomu powie

Ğci Wáadysáawa S. Reymonta Cháopi

scharakteryzuj Bylic

Ċ i jego relacje z córkami. Co mówi los Bylicy o losie

starych ludzi w spo

áecznoĞci lipieckiej?

I. ROZWINI

ĉCIE TEMATU (moĪna uzyskaü maksymalnie 25 punktów)

Punktacja

1. Wst

Ċpne rozpoznanie i umiejscowienie fragmentu w I tomie powieĞci, np.:

0–1

a. odwiedziny Bylicy u córki,
b. rozmowa Bylicy z Hank

ą przed káótnią Antka z ojcem,

c. scena przed wyrzuceniem Hanki i Antka przez Boryn

Ċ.

2. Charakterystyka Bylicy, np.:

0–5

a. stary, schorowany, s

áaby,

b. niepozorny (skulony, podobny do kupy starych wiórów),
c. pokorny, godzi si

Ċ na swój los,

d. uczuciowy, czuje

Īal, Īe jest Ĩle traktowany przez WeronkĊ, cierpi z tego powodu,

e. czuje si

Ċ zbĊdny, niepotrzebny,

f.  zastraszony, ma poczucie winy,
g.  zdesperowany,
h.  kochaj

ący, wyrozumiaáy ojciec.

3. Relacje ojca z Hank

ą, np.:

0–5

a. szuka u niej pomocy, zrozumienia, wspó

áczucia,

b. przyjmuje z rado

Ğcią propozycjĊ córki, aby u niej zamieszkaü,

c. czuje wsparcie ze strony córki,
d. jest jej wdzi

Ċczny za troskĊ,

e. ma nadziej

Ċ, Īe moĪe byü jeszcze potrzebny,

f. uwa

Īa ją za dobrą córkĊ, która rzetelnie wywiązuje siĊ ze swoich zobowiązaĔ,

g. wstydzi si

Ċ prosiü o pomoc, przyznaü, Īe jest Ĩle traktowany przez WeronkĊ.

4. Relacje ojca z Weronk

ą, np.:

0–5

a. zdany na

áaskĊ córki (wycug),

b. cierpliwie znosi z

áe traktowanie przez córkĊ,

c. uleg

áy wobec Weronki,

d. córka jest dla niego bardzo wa

Īna,

e. post

Ċpowanie Weronki stara siĊ usprawiedliwiü biedą,

f. dostrzega ci

ĊĪką pracĊ córki,

g. ma ambiwalentny stosunek do Weronki.

5. Sytuacja ludzi starych w spo

áecznoĞci lipieckiej, np.:

0–6

a. wraz z przepisaniem maj

ątku na dzieci tracą swoją pozycjĊ,

b. pozostaj

ą na áasce rodziny (problem tzw. wycugu),

c. rodziny pozbywaj

ą siĊ ludzi starych jako bezuĪytecznych i kosztownych

w utrzymaniu,

d. zmuszeni do pracy ponad si

áy,

e. skazani na tu

áaczkĊ, Īebranie, np. Agata,

f. zmuszani do opuszczenia swojego domu, np. Jagustynka,
g. je

Ğli nie mają swojego domu, są parobkami u bogatych gospodarzy, np. Kuba,

h. nie chc

ą przepisaü ziemi na dzieci i iĞü do nich na wycug, np. Maciej Boryna,

i. przyjmuj

ą róĪne postawy (sprzeciw – pogodzenie z losem).

Pobrano ze strony www.sqlmedia.pl

Ċzyk polski – poziom podstawowy

Klucz punktowania odpowiedzi

6. Podsumowanie

0–3

áne, np.: los Bylicy jest odzwierciedleniem sytuacji ludzi starych w Lipcach; ilustruje

zaburzenie wi

Ċzi rodzinnych i upokorzenie ludzi starych; pokazuje, Īe gromadą wiejską

ądzą prawa biologiczne (naturalistyczny obraz Ğwiata);

(3)

ĊĞciowe, np.: los Bylicy jest odzwierciedleniem zaburzenia wiĊzi rodzinnych

w spo

áecznoĞci lipieckiej; staroĞü jest przyczyną degradacji w wiejskiej spoáecznoĞci, (2)

próba podsumowania, np.: los ludzi starych na wsi by

á záy lub staroĞü byáa przyczyną

zaburzenia wi

Ċzi rodzinnych.

(1)

Temat 2: Na podstawie podanych fragmentów poematu Adama Mickiewicza Pan

Tadeusz scharakteryzuj i porównaj postacie Zosi i Telimeny.

I ROZWINI

ĉCIE TEMATU (moĪna uzyskaü maksymalnie 25 punktów)

Punktacja

Przedstawienie postaci

1. Zosia, np.:

0–1

a. córka Ewy Horeszkówny wychowywana przez Telimen

Ċ,

b. m

áoda dziewczyna,

c. naturalna, nieobyta w wielkim

Ğwiecie.

2. Telimena, np.:

0–1

a. krewna S

Ċdziego opiekująca siĊ Zosią,

b. dojrza

áa kobieta,

c. kobieta

Ğwiatowa.

Charakterystyka Zosi

3. na podstawie fragmentu 1., np.:

0–5

a. niewinna, skromna, nie

Ğmiaáa,

áączy kobiecoĞü i dzieciĊcoĞü,

Ğwietlista, zjawiskowa,

d.  spontaniczna,
e.  radosna,
f.  charakteryzuje j

ą zwiewnoĞü, lekkoĞü ruchów (Zosia przypomina ptaka).

4. na podstawie fragmentu 4., np.:

0–5

a. sens s

áów Jestem kobietą (Zosia uwaĪa, Īe kobieta powinna podporządkowaü siĊ

ĊĪczyĨnie),

b. bez wahania akceptuje decyzje narzeczonego,
c. kieruje si

Ċ uczuciem (kocha Tadeusza),

d. ceni ukochanego za wyznawane przez niego warto

Ğci (akceptuje plan polepszenia bytu

poddanych kosztem w

áasnych dochodów),

e. kocha wie

Ğ i pracĊ na gospodarstwie (pracowitoĞü),

f. jest

Ğwiadoma tradycyjnych obowiązków wynikających z roli Īony i gospodyni.

Charakterystyka Telimeny

5. na podstawie fragmentu 2., np.:

0–7

a. wyrachowana,
b.

Ğwiadoma swoich kobiecych atutów i sáabych stron,

Ğwiadoma przemijania máodoĞci,

d. pragnie zdoby

ü mĊĪa,

e. pragnie stabilizacji

Īyciowej, zapewnienia sobie bytu na staroĞü,

Pobrano ze strony www.sqlmedia.pl

Ċzyk polski – poziom podstawowy

Klucz punktowania odpowiedzi

f. rozwa

Īa róĪnorodne aspekty zamąĪpójĞcia (wzajemnoĞü ewentualnego partnera, jego

zalety fizyczne, role mo

Īliwe do odegrania u jego boku, róĪnice wieku,

uwarunkowania ekonomiczne itp.),

g. liczy si

Ċ z opinią publiczną,

h. kocha miasto i jego rozrywki, chce u

Īyü Ğwiata,

i. zachowanie bohaterki odzwierciedla stan jej my

Ğli (ogląda siĊ w lustrze, wzdycha,

gdy my

Ğli o hipotetycznej zmiennoĞci Hrabiego; chodzi Ğmiaáo i wesoáo, planując

pobyt w stolicy z Tadeuszem);

6. na podstawie fragmentu 3., np.:

0–3

a. sens s

áów jestem kobietą (Telimena uwaĪa, Īe kobieta moĪe przeciwstawiü siĊ

ĊĪczyĨnie; jest pragmatyczna),

b. jest zdecydowana postawi

ü na swoim (grozi Hrabiemu),

c. kieruje si

Ċ kalkulacją, realistycznie podchodzi do Īycia (wybiera maáĪeĔstwo

z rozs

ądku),

d. stabilizacja

Īyciowa jest dla niej waĪniejsza niĪ osoba partnera (dane sáowo).

7. Podsumowanie

0–3

áne, np.: dostrzeĪenie kontrastu na wielu páaszczyznach, np.: charakteru, wartoĞci, postaw,

rozumienia roli kobiety, oraz jego interpretacja we w

áaĞciwych kontekstach (np.: dostrzeĪenie

idealizacji Zosi i realizmu/komizmu Telimeny);

(3)

niepe

áne, np.: dostrzeĪenie kontrastu na wielu páaszczyznach, np.: charakteru, wartoĞci,

postaw, rozumienia roli kobiety;

(2)

próba podsumowania, np.: dostrze

Īenie kontrastu miĊdzy bohaterkami.

(1)

Pobrano ze strony www.sqlmedia.pl

Ċzyk polski – poziom podstawowy

Klucz punktowania odpowiedzi

II.

KOMPOZYCJA (maksymalnie 5 punktów)

Kompozycj

Ċ wypracowania ocenia siĊ wtedy, gdy przyznane zostaáy punkty za rozwiniĊcie

tematu.

podporządkowana zamysáowi funkcjonalnemu wobec tematu, spójna wewnĊtrznie,

przejrzysta i logiczna; pe

ána konsekwencja w ukáadzie graficznym

uporządkowana wobec przyjĊtego kryterium, spójna; graficzne wyodrĊbnienie

áównych czĊĞci

wskazująca na podjĊcie próby porządkowania myĞli, na ogóá spójna.

Uwaga: je

Ğli powyĪsze kryteria nie zostaáy speánione, nie przyznaje siĊ punktów.

III. STYL (maksymalnie 5 punktów)

jasny, Īywy, swobodny, zgodny z zastosowaną formą wypowiedzi;

urozmaicona leksyka

zgodny z zastosowaną formą wypowiedzi, na ogóá jasny; wystarczająca leksyka

na ogóá komunikatywny, dopuszczalne schematy jĊzykowe.

Uwaga: je

Ğli powyĪsze kryteria nie zostaáy speánione, nie przyznaje siĊ punktów.

IV. J

ĉZYK (maksymalnie 12 punktów)

jĊzyk w caáej pracy komunikatywny, poprawna, urozmaicona skáadnia,

poprawne: s

áownictwo, frazeologia i fleksja

jĊzyk w caáej pracy komunikatywny, poprawne: skáadnia, sáownictwo, frazeologia

i fleksja

jĊzyk w caáej pracy komunikatywny, poprawna fleksja, w wiĊkszoĞci poprawne

áadnia, sáownictwo i frazeologia

jĊzyk w pracy komunikatywny mimo báĊdów skáadniowych, sáownikowych,

frazeologicznych i fleksyjnych

jĊzyk w pracy komunikatywny mimo báĊdów fleksyjnych, licznych báĊdów

áadniowych, sáownikowych i frazeologicznych.

Uwaga: je

Ğli powyĪsze kryteria nie zostaáy speánione, nie przyznaje siĊ punktów.

ZAPIS (maksymalnie 3 punkty)

bezbáĊdna ortografia;

poprawna interpunkcja (nieliczne b

áĊdy)

poprawna ortografia (nieliczne báĊdy II stopnia);

na ogó

á poprawna interpunkcja

poprawna ortografia (nieliczne báĊdy róĪnego stopnia);

interpunkcja niezak

áócająca komunikacji (mimo róĪnych báĊdów).

Uwaga: je

Ğli powyĪsze kryteria nie zostaáy speánione, nie przyznaje siĊ punktów.

VI. SZCZEGÓLNE WALORY PRACY

0–4

Pobrano ze strony www.sqlmedia.pl

Ċzyk polski – poziom rozszerzony

Klucz punktowania odpowiedzi

ĊĞü I – rozumienie pisanego tekstu

Zadanie sprawdzaj

ące rozumienie tekstu Jerzego Sosnowskiego Sztuka jako schody ruchome.

Odpowiedzi maturzysty mog

ą przybieraü róĪną formĊ jĊzykową, ale ich sens musi byü

zgodny z tekstem. Oceniaj

ąc pracĊ maturzysty, naleĪy stosowaü wskazaną punktacjĊ.

Zadanie 1.

Korzystanie
z informacji

Odczytywanie sensu ca

áego tekstu.

0–1

Zdaj

ący otrzymuje 1 punkt, jeĪeli wymieniá dwie dziedziny Īycia, których relacje autor tekstu

uczyni

á przedmiotem rozwaĪaĔ, np.: sztuka, polityka.

Zadanie 2.

Korzystanie
z informacji

Odczytywanie sensu akapitu.

0–1

Zdaj

ący otrzymuje 1 punkt, jeĪeli okreĞliá, w jaki sposób muzyka wpáynĊáa na strajkujących,

np.: przestali rozmawia

ü o polityce lub wyciszyli siĊ wewnĊtrznie.

Zadanie 3.

Korzystanie
z informacji

Odczytywanie znacze

Ĕ metaforycznych; dostrzeganie opozycji

góra – dó

á i okreĞlanie znaczenia elementów tworzących

opozycj

Ċ.

0–1

Zdaj

ący otrzymuje 1 punkt, jeĪeli odnalazá w tekĞcie i wymieniá przykáad opozycji „góra –

dó

á” oraz wyjaĞniá symboliczne znaczenie elementów tworzących wymienioną opozycjĊ.

Przyk

áady poprawnych odpowiedzi.

opozycja

przyk

áad

symboliczne znaczenie

góra – dó

biblioteka na pi

Ċtrze / sala na parterze

warto

Ğci wyĪsze / wartoĞci

przyziemne

góra – dó

Ğcióá Ğw. Anny / trasa W–Z

warto

Ğci absolutne / wartoĞci

doczesne

góra – dó

sztuka, religia / polityka

sacrum / profanum

Zadanie 4.

Korzystanie
z informacji

Rozpoznawanie

Ğrodków jĊzykowych, dziĊki którym autor podkre-

Ğla subiektywizm swojej wypowiedzi; okreĞlanie ich funkcji.

0–1

Zdaj

ący otrzymuje 1 punkt, jeĪeli wypisaá z tekstu i nazwaá dwa Ğrodki jĊzykowe

zastosowane przez autora w celu podkre

Ğlenia subiektywizmu jego wypowiedzi.

Przyk

áady poprawnych odpowiedzi.

Ğrodek jĊzykowy

przyk

áad z tekstu

pierwszoosobowy nadawca

Dosta

áem; Kiedy myĞlĊ; mam wraĪenie

wtr

ącenie

(co dla mojego wyobra

Īenia decydujące)

tryb przypuszczaj

ący

…o tym wszystkim by

ábym w stanie z grubsza opowiedzieü

epitet warto

Ğciujący

dramatyczny epizod

zdrobnienie

cude

Ĕka

zaimki

ja, nasz, mi

pytanie retoryczne

Co zostaje z ksi

ąĪek czy filmów, które bez reszty zajmują siĊ

naszym

Īyciem rzeczywistym, bezpoĞrednio danym?

Uwaga: uznaje si

Ċ opisowe nazywanie Ğrodków jĊzykowych.

Pobrano ze strony www.sqlmedia.pl

Ċzyk polski – poziom rozszerzony

Klucz punktowania odpowiedzi

Zadanie 5.

Korzystanie
z informacji

Rozpoznawanie

Ğrodków jĊzykowych, dziĊki którym autor

nadaje swojej wypowiedzi funkcj

Ċ estetyczną (poetycką).

0–1

Zdaj

ący otrzymuje 1 punkt, jeĪeli wypisaá z tekstu i nazwaá dwa Ğrodki artystyczne

zastosowane przez autora w celu nadania funkcji estetycznej wypowiedzi, np.: metafora: I ta
muzyka stopniowo zwyci

ĊĪaáa; porównanie: Dzieáo jest przecieĪ jak list w butelce rzuconej

w bezkresny ocean przestrzeni i czasu.

Zadanie 6.

Korzystanie
z informacji

Rozpoznawanie zasady kompozycyjnej tekstu i jej funkcji,
ilustrowanie przyk

áadami tego, jak autor posáuguje siĊ

konkretem, który s

áuĪy wprowadzeniu rozwaĪaĔ na poziom

uogólnie

Ĕ.

0–2

Zdaj

ący otrzymuje 2 punkty, jeĪeli podaá przykáad posáugiwania siĊ przez autora konkretem

w celu zbudowania uogólnienia oraz przedstawi

á uzyskiwane uogólnienie.

Uwaga: za to zadanie nie przyznaje si

Ċ punktów cząstkowych!

Przyk

áady poprawnych odpowiedzi.

konkret

uogólnienie

strajk na polonistyce w 1981 r. (odg

áos

muzyki)

np.: rozwa

Īania nad tym, co przemijające i trwaáe

áuchanie Wagnera podczas strajku

studenckiego w 1981 roku

np.: sztuka powoduje,

Īe odchodzimy

od do

Ğwiadczenia konkretnego, by dotrzeü

do do

Ğwiadczenia uniwersalnego.

losy Chimery w kontek

Ğcie wydarzeĔ

historycznych (np. z 1905 r.)

np.: ponadczasowo

Ğü piĊkna, trwaáoĞü sztuki

schody przy trasie W-Z

np.: dostrze

Īenie róĪnych poziomów egzystencji

i ró

Īnych funkcji sztuki

Chimera

np.: rozwa

Īanie na temat eskapizmu

Zadanie 7.

Korzystanie
z informacji

Formu

áowanie gáównej myĞli caáego tekstu; okreĞlanie funkcji,

jak

ą – zadaniem autora – powinna peániü sztuka.

0–1

Zdaj

ący otrzymuje 1 punkt, jeĪeli okreĞliá zadania, jakie powinna peániü sztuka (wedáug

Sosnowskiego), np.: powinna

áączyü niĪszy poziom Īycia z poziomem wyĪszym, tzn. sferĊ

codzienno

Ğci ze sferą metafizyczną, troskĊ o doczesne dobro wspólne z troską o dobro

ostateczne.

Zadanie 8.

Korzystanie
z informacji

Wyszukiwanie i porz

ądkowanie informacji wg klucza

przyczynowo – skutkowego; wskazywanie przyczyn zagro

ĪeĔ

dla suwerenno

Ğci sztuki, które dostrzega autor tekstu.

0–2

Zdaj

ący otrzymuje 2 punkty, jeĪeli wymieni dwa zagroĪenia sztuki wskazane przez autora

tekstu, np.: oderwanie si

Ċ sztuki od rzeczywistoĞci (eskapizm), oderwanie siĊ od sfery

metafizycznej (zajmowanie si

Ċ wyáącznie Īyciem codziennym).

Zdaj

ący otrzymuje 1 punkt, jeĪeli wymieni jedno zagroĪenie sztuki (spoĞród wielu

wskazanych przez autora tekstu).

Pobrano ze strony www.sqlmedia.pl

Ċzyk polski – poziom rozszerzony

Klucz punktowania odpowiedzi

ĊĞü II – pisanie tekstu wáasnego w związku z tekstem literackim zamieszczonym w arkuszu.

Temat 1. Na podstawie Pie

Ğni XXII i Trenu IX Jana Kochanowskiego przedstaw róĪnice

w postawie poety wobec Rozumu i M

ądroĞci. Zwróü uwagĊ na sposób budowania

poetyckiej refleksji.

I. ROZWINI

ĉCIE TEMATU (moĪna uzyskaü maksymalnie 26 punktów)

Punktacja

1. Wst

Ċpne rozpoznanie wypowiedzi i zasady zestawienia tekstów, np.:

0–1

a. liryka zwrotu do adresata – Rozumu, M

ądroĞci,

b. podmiot liryczny – humanista, wyra

Īający poglądy dotyczące Īycia,

c. refleksyjny charakter tekstów, sentencjonalno

Ğü.

Pie

ĞĔ XXII

2. Okre

Ğlenie postawy poety wobec Rozumu, np.:

0–4

a. zwracaj

ąc siĊ do Rozumu, pociesza samego siebie,

b. uto

Īsamia siĊ z Rozumem, podkreĞlając swoją wartoĞü (poeta doctus),

c. podkre

Ğla, Īe Los jest kapryĞny, zmienny,

d. u

Ğwiadamia, Īe kaprysy Losu dotykają wszystkich jednakowo,

e. zwierza si

Ċ, Īe nie potrafi, jak inni, ukrywaü swoich emocji,

f. przekonuje do optymistycznego podej

Ğcia do Īycia, do wiary w nadejĞcie lepszych

czasów,

g. zaleca postaw

Ċ pogodzenia z Losem,

h. uczy dystansu wobec niepowodze

Ĕ.

3. Okre

Ğlenie sposobu wypowiadania refleksji dotyczących Rozumu, np.:

0–4

a. nazwanie gatunku: pie

ĞĔ o charakterze refleksyjno-filozoficznym,

b. dostrze

Īenie i uargumentowanie retorycznego charakteru refleksji (np.: liczne

apostrofy, pozorny dialog, perswazyjny charakter wypowiedzi (pouczenia: Teraz
widzisz, A nie mniemaj), personifikacja Rozumu, powtórzenia podkre

Ğlające

konieczno

Ğü godzenia siĊ z Losem, spokojny, regularny tok wypowiedzi, kompozycja

klamrowa – podkre

Ğlenie istoty rozwaĪaĔ).

Tren IX

4. Okre

Ğlenie postawy poety wobec MądroĞci, np.:

0–4

a. polemizuje z renesansowym pojmowaniem M

ądroĞci,

b. przywo

áuje pochlebne opinie na jej temat,

c. kwestionuje przymioty M

ądroĞci pod wpáywem osobistego doĞwiadczenia,

d. prze

Īywa kryzys wartoĞci,

e. s

ądzi, Īe MądroĞü nie chroni przed przeciwnoĞciami losu,

f. uwa

Īa, Īe MądroĞü nie gwarantuje wyjątkowej pozycji i stabilizacji Īyciowej,

g. stwierdza,

Īe MądroĞü nie chroni przed rozpaczą.

5. Okre

Ğlenie sposobu wypowiadania refleksji dotyczących MądroĞci, np.:

0–4

a. nazwanie gatunku: tren o odmiennej strukturze (nie ma w nim mowy o osobie

zmar

áej),

b. elementy ironii w sposobie przedstawiania M

ądroĞci (np.: jeĞli prawdziwie mienią…)

i ich uargumentowanie (liczne apostrofy, personifikacja M

ądroĞci, wyliczenia,

powtórzenia zaimka Ty, umniejszaj

ące wartoĞü MądroĞci jako nauczycielki Īycia,

ekspresyjno

Ğü wypowiedzi, budowa trenu podkreĞlająca dramatyzm wyznania

(np.: przerzutnie), kontrast obecny w kompozycji jako

Ĩródáo ironii (pochwaáa

ądroĞci i sceptycyzm wobec niej).

Pobrano ze strony www.sqlmedia.pl

Ċzyk polski – poziom rozszerzony

Klucz punktowania odpowiedzi

6. Wskazanie ró

Īnic w zaprezentowanej postawie, np.:

0–4

Uwaga: punkty przyznaje si

Ċ, jeĪeli piszący dostrzega opozycje.

a. traktowanie Rozumu jako równorz

Ċdnego partnera – zachowanie dystansu wobec

ądroĞci,

b. postrzeganie Rozumu jako podpory

Īyciowej – postrzeganie MądroĞci jako pozornej

warto

Ğci,

c. dostrzeganie mo

ĪliwoĞci wykorzystania Rozumu – stwierdzenie niemoĪnoĞci

zdobycia M

ądroĞci,

d. pok

áadanie nadziei w Rozumie – rozczarowanie MądroĞcią,

e. pocieszanie Rozumu – oskar

Īanie MądroĞci,

f. racjonalna postawa wobec Rozumu – emocjonalna postawa wobec M

ądroĞci.

7. Zastosowanie kontekstów w interpretacji tekstu, np.:

0–2

a.  biograficznego,
b.  historycznoliterackiego,
c.  filozoficznego.

8. Podsumowanie

0–3

áne, np.: wskazanie róĪnicy w postawie poety wobec Rozumu i MądroĞci; wskazanie

ró

Īnicy w sposobie budowania refleksji poetyckiej; dostrzeĪenie zmian w prezentowanej

filozofii

Īyciowej;

(3)

ĊĞciowe, np.: wskazanie róĪnicy w postawie poety wobec Rozumu i MądroĞci; wskazanie

ró

Īnicy w sposobie budowania refleksji poetyckiej lub dostrzeĪenie zmian w prezentowanej

filozofii

Īyciowej;

(2)

próba podsumowania, np.: wskazanie ró

Īnicy w postawie poety wobec Rozumu i MądroĞci

lub wskazanie ró

Īnicy w sposobie budowania refleksji poetyckiej lub dostrzeĪenie zmian

w prezentowanej filozofii

Īyciowej.

(1)

Pobrano ze strony www.sqlmedia.pl

Ċzyk polski – poziom rozszerzony

Klucz punktowania odpowiedzi

Temat 2. Na podstawie fragmentu powie

Ğci Wiesáawa MyĞliwskiego KamieĔ na kamieniu,

przedstaw metaforyczne znaczenia drogi. Zwró

ü uwagĊ na kreacjĊ narratora.

I. ROZWINI

ĉCIE TEMATU (moĪna uzyskaü maksymalnie 26 punktów)

Punktacja

1. Wst

Ċpne rozpoznanie fragmentu, np.:

0–2

a. droga – dawniej i dzi

Ğ na tle zmian,

b. bohater pochodzi ze wsi i zna jej realia,
c. opis drogi i wsi uogólnieniem praw

Īycia kaĪdego czáowieka,

d. tradycja powie

Ğci cháopskiej.

Opis dos

áownego znaczenia drogi

2. Droga stara, np.:

0–3

a. typowa droga wiejska (w

ąska, krĊta, z wybojami),

b. sprzyja

áa powstawaniu wspólnotowych wiĊzi (spotkania, czĊstowanie papierosem,

pogaw

Ċdki – codziennoĞü),

c. dzia

áy siĊ na niej najwaĪniejsze wydarzenia gromady (np.: odejĞcia – w Ğwiat,

do wojska, na cmentarz),

d. s

áuĪyáa wszystkim i kaĪdemu z osobna (byáa przedmiotem troski),

e. sprzyja

áa zgodnemu z niej korzystaniu (powrót z pola, parkowanie wozu na poboczu),

f. by

áa bezpieczna,

g. ludzie modlili si

Ċ przy niej,

h. funkcjonowa

áa w zgodzie z przyrodą (rosáy obok niej akacje, z których robiono koáa),

i. jest elementem przesz

áoĞci utrwalonym w pamiĊci.

3. Droga nowa, np.:

0–3

a. nowoczesna (asfaltowa, prosta, g

áadka),

b. pozbawi

áa wspólnej i prywatnej wáasnoĞci,

c. wydobywa i podkre

Ğla obcoĞü przybyszów z miasta,

d. jest przeklinana – jej budowa odby

áa siĊ kosztem czáowieka (Albin Mucha),

e. przemieszczaj

ą siĊ po niej szybko obcy uĪytkownicy,

f. wyzwala negatywne emocje (krzyk, agresja, strach),
g. zbudowano j

ą kosztem przyrody (wyciĊto prawie wszystkie stare akacje jako

nieprzydatne, gdy

Ī są gumowe koáa),

h. rozdzieli

áa mieszkaĔców wsi, zmieniáa relacje miĊdzy nimi – kaĪdy kurzy ze swojej

paczki.

4. Przedstawienie metaforycznych znacze

Ĕ drogi odnoszących siĊ do róĪnych

problemów.

0–6

Droga przedstawiona we fragmencie prozy

±to metafora, np.:

a. przemiany (dawne a nowe),
b.

Īycia (pytania o sens, cel),

Ğmierci czáowieka (okolicznoĞci umierania, przemijanie),

d. poczucia harmonii w

Ğwiecie ludzi i przyrody,

e. zwi

ązku czáowieka z transcendencją (pytania do Boga, ostatnia droga),

f. oddzielania (np.: ludzi, warto

Ğci), wyznaczania granicy,

g. anonimowo

Ğci Īycia w wyniku nowoczesnoĞci (jak rzeka bez nazwy),

Ğmierci jĊzyka (odbiera pierwotne znaczenie myĞlom, sáowom, umieraniu),

i. pozbawienia godno

Ğci (uprzedmiotowienie czáowieka),

j. poczucia p

áynnoĞci zjawisk,

Pobrano ze strony www.sqlmedia.pl

Ċzyk polski – poziom rozszerzony

Klucz punktowania odpowiedzi

k. zagro

Īenia i zagubienia w Ğwiecie (nie wiadomo, dokąd i po co ludzie siĊ

przemieszczaj

ą).

5. Kreacja narratora, np.:

0–5

a.  pierwszoosobowy,
b.  subiektywny,
c.  w czas tera

Ĩniejszy wplata retrospekcjĊ,

d. wyg

áasza monolog o cechach gawĊdy,

e. ujawnia si

Ċ na dwa sposoby: początkowo przez zastosowanie zaimków w 1 osobie

l. mn. (u nas), w po

áowie tekstu uĪycie formy 1 os. l. poj. (mnie),

f. narrator – ch

áop gaduáa (opowiadacz, wie wiĊcej niĪ inni),

g. komentuje wydarzenia (filozoficzna refleksja),
h. przytacza cudze wypowiedzi jako w

áasne (mowa pozornie zaleĪna).

6. Sposób przedstawiania drogi przez narratora, np.:

0–4

a. dominanta kompozycyjna – konsekwentne porównywanie, kontrast,
b. szczegó

áowoĞü opisu róĪnych przejawów Īycia,

c. potoczno

Ğü mówienia (plebejskoĞü, ludowoĞü) – áączy zaimek zwrotny siĊ

z czasownikami typu mówi (mówi si

Ċ),

d. stylizacja na j

Ċzyk mówiony (np.: sáownictwo potoczne, szyk przestawny,

rozpoczynanie zda

Ĕ od przyimków i spójników),

e.  stylizacja gwarowa (dialektyzmy),
f.  liryzacja prozy – sugestywne, barwne obrazy,
g.  metaforyczno

Ğü w opisywaniu rzeczywistoĞci (auta po ich mowie jeĪdĪą, drzewa

wali

áy siĊ pod piáami jak patyki),

h. o

Īywienie (droga sama ciĊ pcha),

i. u

Īycie Ğrodków jĊzykowych sáuĪących wartoĞciowaniu i ekspresji.

7. Podsumowanie

0–3

áne, np.: pogáĊbione odczytanie istotnych metaforycznych znaczeĔ drogi i okreĞlenie roli

narratora ujawniaj

ącego siĊ w jĊzyku;

(3)

ĊĞciowe, np.:. odczytanie istotnych metaforycznych znaczeĔ drogi;

(2)

próba podsumowania, np.: odczytanie podstawowego metaforycznego znaczenia drogi
(np.: przemiany).

(1)

Pobrano ze strony www.sqlmedia.pl

Ċzyk polski – poziom rozszerzony

Klucz punktowania odpowiedzi

II.

KOMPOZYCJA (maksymalnie 2 punkty)

Kompozycj

Ċ wypracowania ocenia siĊ wtedy, gdy przyznane zostaáy punkty za rozwiniĊcie

tematu.

podporządkowana zamysáowi funkcjonalnemu wobec tematu, spójna wewnĊtrznie,

przejrzysta i logiczna; pe

ána konsekwencja w ukáadzie graficznym

uporządkowana wobec przyjĊtego kryterium, spójna; graficzne wyodrĊbnienie

áównych czĊĞci.

Uwaga: je

Ğli powyĪsze kryteria nie zostaáy speánione, nie przyznaje siĊ punktów.

III. STYL (maksymalnie 2 punkty)

jasny, Īywy, swobodny, zgodny z zastosowaną formą wypowiedzi; urozmaicona

leksyka

zgodny z zastosowaną formą wypowiedzi, na ogóá jasny; wystarczająca leksyka. 1

Uwaga: je

Ğli powyĪsze kryteria nie zostaáy speánione, nie przyznaje siĊ punktów.

IV. J

ĉZYK (maksymalnie 8 punktów)

– j

Ċzyk w caáej pracy komunikatywny, poprawna, urozmaicona skáadnia, poprawne:

áownictwo, frazeologia, fleksja

– j

Ċzyk w caáej pracy komunikatywny, poprawne: skáadnia, sáownictwo, frazeologia

i fleksja

– j

Ċzyk w caáej pracy komunikatywny, poprawna fleksja, w wiĊkszoĞci poprawne:

áadnia, sáownictwo, frazeologia

– j

Ċzyk w pracy komunikatywny mimo báĊdów skáadniowych, leksykalnych

áownictwo i frazeologia), fleksyjnych

– j

Ċzyk w pracy komunikatywny mimo báĊdów fleksyjnych, licznych báĊdów

áadniowych, leksykalnych.

Uwaga: je

Ğli powyĪsze kryteria nie zostaáy speánione, nie przyznaje siĊ punktów.

ZAPIS (maksymalnie 2 punkty)

bezbáĊdna ortografia;

poprawna interpunkcja (nieliczne b

áĊdy)

poprawna ortografia (nieliczne báĊdy róĪnego stopnia);

na ogó

á poprawna interpunkcja.

Uwaga: je

Ğli powyĪsze kryteria nie zostaáy speánione, nie przyznaje siĊ punktów.

VI. SZCZEGÓLNE WALORY PRACY

0–4

Pobrano ze strony www.sqlmedia.pl