89

Forum Medycyny Rodzinnej 2008, tom 1, nr 1, 89–92

Copyright © 2008 Via Medica
ISSN 1897–3590

INTERESUJĄCE
PRZYPADKI
KLINICZNE

Przypadki kliniczne EKG

PRZYPADEK NR 1

1.1. Scenariusz kliniczny

Chora w wieku 37 lat zgłosiła się na oddział ratunkowy z objawami uogólnionego osłabie-

nia, zmęczenia oraz senności. W ciągu ostatnich 4 dni pacjentka miała kilka ataków wy-

miotów oraz wodnistej biegunki spowodowanych infekcją wirusową układu pokarmowe-

go. Pacjentka nie gorączkowała, jej akcja serca wynosiła około 90 uderzeń/min, częstość

oddechu około 16/min, a ciśnienie tętnicze 89/65 mm Hg. W badaniu przedmiotowym ukła-

du sercowo-naczyniowego słyszalne były prawidłowe tony serca, bez cech cwału, tarcia osier-

dzia czy też obecności nieprawidłowych szmerów. Zlecono wykonanie 12-odprowadzenio-

wego elektrokardiogramu oraz panelu badań metabolicznych.

1.2. Pytania

1. Co przedstawia zapis EKG?

2. Jakie jest optymalne leczenie dla tej chorej?

Przedrukowano z: Mukherjee D. ECG Cases pocket. Börm Bruckmeier Publishing LLC,
Hermosa Beach, CA 2006: 53–56 (przypadek 11); 57–60 (przypadek 12)

www.fmr.viamedica.pl

90

INTERESUJĄCE

PRZYPADKI

KLINICZNE

1.4. Odpowiedzi

1. W 12-odprowadzeniowym EKG zaobserwowano spłaszczenie oraz odwrócenie załam-

ków T, wyraźny załamek U, który pojawia się jako przedłużenie odcinka QT, a także ob-

niżenie odcinka ST. Wszystkie powyższe zmiany charakteryzują hipokaliemię (kod

ABIM # 75). Zakres zmian w zapisie EKG u pacjentów z hipokaliemią waha się od

łagodnego spłaszczenia załamka T, aż do pojawienia się wyraźnego załamka U, okre-

sowo z obniżeniem odcinka ST oraz odwróceniem załamka T. Jeżeli załamek U ma

większe rozmiary niż załamek T, to stężenie potasu we krwi jest zazwyczaj niższe niż

2,5 mEq/l. Hipokaliemia może być również przyczyną arytmii przedsionkowych oraz

komorowych. U omawianej chorej stężenie potasu we krwi wynosiło 2,1 mEq/l, co od-

powiada ciężkiej hipokaliemii.

2. Pacjentów, u których podejrzewa się o ciężką hipokaliemię, należy monitorować kar-

diologicznie oraz założyć im wkłucie dożylne. Potas powinien być podawany drogą do-

żylną w stężeniu 10–20 mEq/h poprzez wkłucie obwodowe lub centralne. Niedobory

potasu we krwi są trudne do wyrównania, w przypadku gdy również stężenie magnezu

we krwi jest niskie. Z tego też powodu u wszystkich chorych z hipokaliemią należy spraw-

dzić stężenie magnezu we krwi.

I

II

III

aVR

aVL

aVF

V6

V5

V4

V3

V2

V1

1.3. Zapis EKG

91

Forum Medycyny Rodzinnej 2008, tom 1, nr 1, 89–92

Przypadki kliniczne EKG

PRZYPADEK NR 2

2.1. Scenariusz kliniczny

Skonsultowano przypadek przebywającego w szpitalu 52-letniego pacjenta, u którego wy-

stąpiły objawy zaburzeń rytmu serca. Chory został przyjęty do szpitala celem wykonania

zabiegu usunięcia tętniaka aorty. Podczas okresu pooperacyjnego zaobserwowano u pa-

cjenta objawy dysfunkcji nerek. Dodatkowo chory był obciążony nadciśnieniem tętniczym,

hiperlipidemią, chorobą naczyń obwodowych oraz cukrzycą typu 2. Podczas przeprowa-

dzania badania przedmiotowego chory wydawał się nadmiernie śpiący oraz apatyczny. Nie

gorączkował, jego akcja serca wynosiła 35 uderzeń/min, częstość oddechu około 14/min,

a ciśnienie tętnicze 107/66 mm Hg. Podczas osłuchiwania serca stwierdzono szmer skur-

czowy o stopniu nasilenia II/VI. Zlecono wykonanie 12-odprowadzeniowego EKG oraz

panelu badań metabolicznych.

2.2 Pytania

1. Co przedstawia zapis EKG?

2. Jakie jest optymalne leczenie dla tego pacjenta?

2.3. Zapis EKG

I

II

III

aVR

aVL

aVF

V6

V5

V4

V3

V2

V1

www.fmr.viamedica.pl

92

INTERESUJĄCE

PRZYPADKI

KLINICZNE

2.4. Odpowiedzi

1. W wykonanym 12-odprowadzeniowym EKG widoczne są: migotanie przedsionków (kod

ABIM # 19), patologiczne odchylenie osi elektrycznej serca w prawo (kod ABIM # 38)

oraz wysokie załamki T odpowiadające hiperkaliemii (kod ABIM # 74). Do typowych

dla hiperkaliemii wczesnych zmian w zapisie EKG należy zaliczyć występowanie wyso-

kich załamków T, skrócenie czasu trwania odstępu QT oraz uniesienie odcinka ST. Umiar-

kowana hiperkaliemia może spowodować wystąpienie bloku odnogi pęczka Hisa, wydłu-

żenie czasu trwania zespołu QRS, wydłużenie czasu trwania odstępu PR oraz zmniejsze-

nie amplitudy załamka P. W przypadku nieleczonej hiperkaliemii załamek P ostatecznie

zanika, z kolei zespół QRS poszerza się i przybiera morfologię sinusoidy. Powyższy stan

może spowodować migotanie komór (VF, ventricular fibrillation) lub asystolię, które pro-

wadzą do zatrzymania krążenia.

2. Hiperkaliemię można leczyć za pomocą dożylnego wlewu preparatu wapnia, który cha-

rakteryzuje się ochronnym działaniem przeciw kardiotoksycznemu wpływowi hiperka-

liemii, wlewem glukozy z insuliną stosowanym w celu zwiększenia komórkowego wy-

chwytu jonów potasu lub też za pomocą podawanych dożylnie wodorowęglanów, któ-

re wyrównują kwasicę metaboliczną. Wydalanie nerkowe potasu można zwiększyć, sto-

sując furosemid, z kolei wydalanie potasu poprzez przewód pokarmowy zwiększa się,

stosując kationowe żywice jonowymienne (np. sól sodową sulfonianu polistyrenu). Pa-

cjenci z ciężką hiperkaliemią oraz dysfunkcją nerek wymagają pilnej dializy.