Jak walczyć o podwyżkę?

Fot. Shutterstock
- Jak widzę swojego szefa, to kłaniam się w pas i uciekam – mówi pani Kasia, księgowa w
państwowej firmie. Nie ma odwagi nawet rozpocząć tematu wyższego wynagrodzenia, choć od
lat jest niezastąpiona. Tadeusz miał tę odwagę. Od szefa usłyszał: „możesz mi zrobić laskę”.
Pracują w jednej firmie całe życie, a boją się nawet wejść do gabinetu dyrektora, a co dopiero
poprosić o więcej pieniędzy. Jak prosić o podwyżkę, żeby nie usłyszeć od szefa: „po moim trupie”?
Oczywiście zakładając, że nie chcemy czekać, aż słowa te staną się dosłowne.
„Możesz mi zrobić laskę” - takie słowa usłyszał od swojego szefa Tadeusz, pracownik
warszawskiego biura jednej z sieci telekomunikacyjnych, kiedy poprosił o podwyżkę. Co robić w
takich sytuacjach? Po prostu odejść czy walczyć z systemem, zgłaszając zachowanie swojego
kierownika osobie wyżej postawionej w korporacyjnej hierarchii? Tadeusz zmienił pracę. –
Potrzebowałem pilnie pieniędzy na opłacenie mieszkania i czesnego, naprawdę nie miałem czasu na
uganianie się po sądach pracy, ale uważam, że koleś przesadził – żali się mężczyzna. – Z
perspektywy czasu cieszę się jednak, że odszedłem, bo atmosfera w tej pracy była nie do
zdzierżenia. Zwykle to kobiety skarżą się na seksizm w pracy, tam jednak to mężczyźni mieli
przechlapane – opowiada Tadeusz.
Większość osób, które pytam o doświadczenia w proszeniu o podwyżkę, odpowiada, że takowych
nie posiada. Nawet nie chodzi o to, że jest (był?) kryzys, ale o fakt, że ludzie nie potrafią walczyć o
swoje. W Polsce niestety zdarzają się przypadki, że osoby proszące o podwyżkę są pierwszymi do
zwolnienia. Mało tego, często jest tak, że jeżeli ktoś z załogi się wybije i poprosi w ich imieniu o
podwyżkę, to reszta nie będzie go popierać. Tak było w przypadku Jagody.
- Pracowałam sezonowo jako kelnerka nad morzem. Przyjechałam do tej samej knajpy, co w
zeszłym roku, pewna, że dzięki tej pracy uda mi się zarobić na studia. Na miejscu jednak okazało
się, że w tym roku napiwki nie będą trafiać do nas, tylko do kasy szefa – opowiada studentka
historii.
Jagoda usłyszała, że mimo braku napiwków, stawka nie będzie wygórowana - 6 zł na godzinę. –
Byłam w kropce, przejechałam całą Polskę, żeby na miejscu dowiedzieć się, że zarobki będą takie
nędzne. Próbowałam namówić inne dziewczyny do buntu, ale one chyba bały się utraty pracy.
Uważałam, że jeżeli wszystkie się postawimy, to szef będzie musiał ustąpić – relacjonuje Jagoda.
Negocjacje z szefem przyniosły efekt, ale właściciel knajpy zgodził się podnieść zarobki tylko jej i
to pod warunkiem, że nie pochwali się innym. Jagoda pracowała więc za znacznie wyższą stawkę
(10 zł na godzinę), nie mówiąc o tym nikomu.
Na dłuższą metę taki układ był jednak męczący. Kiedy Jagoda musiała wrócić do domu wcześniej
niż zapowiadała, szef nie chciał wypłacić jej pieniędzy za wszystkie przepracowane godziny. Z
jednej strony zerwał ustną umowę (w pracy sezonowej praca bez jakiejkolwiek umowy to norma),
ale z drugiej trudno się dziwić, że zdenerwował się na pracownika, który niespodziewanie
rezygnuje z pracy w szczycie sezonu.

- Skoro mnie tak potraktował, nie miałam skrupułów powiedzieć innym dziewczynom, że
pracowałam za wyższą stawkę. Wtedy dopiero zaczęła się wojna – zwierza się Jagoda. –
Oczywiście zaprzeczył, że dał mi potajemnie podwyżkę. Wyjechałam stamtąd jak najszybciej, ale z
tego, co wiem, to po całej tej akcji dziewczynom udało się podwyższyć stawkę godzinową do 8 zł –
kończy.

Podwyżka bez proszenia się
Monika nie prosiła nigdy o podwyżkę wprost, ale ją otrzymała. - Mój kolega z pracy prosił mnie o
wypełnianie wniosków i innych dokumentów za pieniądze. Na początku się zgodziłam, bo miałam
wolne weekendy. Może nie było z tego kokosów, ale zawsze jakiś grosz wleciał – opowiada. – Z
czasem jednak zaczęło mi brakować wolnych dni, przyszła wiosna, rower kusił, więc
zrezygnowałam.
Nie wiadomo, czy kolega–zleceniodawca, potraktował ruch Moniki jako element strategii
wywalczenia podwyżki, czy też tak bardzo zależało mu na jej usługach, ale zaoferował podwojenie
wynagrodzenia. – Po takiej podwyżce rower mógł poczekać na gorsze czasy – śmieje się Monika.
Strategię „podwyżka albo zwolnienie” mogą zastosować jedynie osoby pewne swojej pozycji w
firmie czy wartości rynkowej (np. informatycy) albo takie, które mają dodatkową pracę. Większość
osób nie ma jednak takiej alternatywy.
Również Danuta – studentka filologii greckiej - nie musiała prosić o wyższe pieniądze. Pracuje w
małej firmie meblowej, która sprowadza towar z Grecji. Dostała podwyżkę bez proszenia się o nią,
ale jak opowiada wcale nie była z niej zadowolona. - Zorganizowałam szefowi trzydniową
konferencję, na którą przyjechali goście z Grecji. Przez parę dni spałam po trzy godziny na dobę, po
nocach układałam teksty toastów po grecku, żeby się nie zbłaźnić. Szef powiedział, że mnie
wynagrodzi, jednak po konferencji żadna premia nie wpłynęła – zwierza się dziewczyna.
W końcu dostała podwyżkę, ale jak sama twierdzi, jej szef nic na tym nie stracił. - Niby
wynagrodził mnie za czas, który poświęciłam na organizację konferencji, bo podwyższył mi pensję
o trzysta złotych. W tym samym czasie zmienił jednak moją umowę z umowy o pracę na umowę
zlecenie! Tym samym nie był stratny – kwituje. Danuta zgodziła się na taki układ, bo pisze jeszcze
pracę magisterską, a tym samym nie musi się troszczyć o lata pracy, które ma naliczane przez sam
fakt bycia studentem. – Po studiach chciałabym jednak otrzymać pracę na pełen etat – mówi.
Ciekawe, czy jej szef zgodzi się na to bez obniżania pensji.
Gabinet szefa – zakaz wjazdu?
Pani Kasia od 30 lat pracuje jako księgowa w państwowej firmie. Mimo że wyrobiła sobie reputację
świetnego pracownika nie do zastąpienia (podczas chorobowego urywają się telefony z pracy z
prośbą o pomoc), to ani razu w swojej karierze nie poprosiła o podwyżkę.
- Człowieku ja się boję o robotę! – odpowiada, kiedy pytam, dlaczego nigdy nie żądała podwyżki. –
Jak widzę dyrektora, to kłaniam się w pas i uciekam. Poza tym, to nawet nie wiem, jak teraz
wygląda. Z rok go nie widziałam – zwierza się.
Czyżby więc, zwłaszcza w państwowych zakładach, panowało przekonanie o nienaruszalności
terytorialnej gabinetu szefa? Przecież nikt nie wywiesił tam tabliczki – zakaz wjazdu.
W przypadku pani Kasi na przeszkodzie do podwyżki stoją skostniałe wytyczne. – Dyrekcja w
Warszawie zakazała podwyżek, bo nie ma pieniędzy. Roboty jednak mam o wiele więcej, bo osoba,
z którą dzieliłam się obowiązkami, odeszła na emeryturę, a na jej miejsce nie przyjęto nikogo
nowego – żali się. – Moja szefowa widzi, że pracuję bardzo dużo, dlatego czasem daje mi
dodatkową premię, a tego dyrekcja w Warszawie jeszcze nie zabroniła – ironizuje.

Negocjuj na luzie
Użytkowniczka jednego z forów internetowych o nicku Ko_feina pisze, że chciałaby niejako upiec
dwie pieczenie na jednym ogniu – nie dość, że uzyskać podwyżkę, to jeszcze sprawić, aby jej
przełożony był zadowolony. Kobiecie skończył się okres próbny i jest pewna tego, że będzie miała
przedłużoną umowę. Domaga się jednak, żeby wraz z jej przedłużeniem wzrosły też zarobki. –
Kwota, którą szef strzelił, rozśmieszyła mnie do łez, natomiast moja wyrwała go z butów. Moja
kwota nie jest jakąś z kosmosu i wiem, że firmę na to stać. Niestety szef do rozrzutnych nie należy
– pisze.
Internauci radzą, żeby na początek zapytać szefa, na ile ocenia naszą pracę, a potem dopiero
zasugerować podwyżkę. Ko_feina przyznaje, że wie, iż inni na tej samej pozycji zarabiają więcej,
mimo że pracują mniej. Psychologowie biznesu nie radzą jednak wykorzystywać tego argumentu w
negocjacjach płacowych. W pewien sposób bowiem pracodawca może poczuć, że podważamy jego
kompetencje do oceny pracy poszczególnych pracowników i właściwego rozdysponowania
wynagrodzeń pomiędzy nich.
Ko_feina podwyżkę w końcu uzyskała po godzinnych negocjacjach, które jednakże przebiegały w
przyjaznej atmosferze. Na zmianę odbijała z szefem piłeczkę na temat swoich kompetencji, aż w
końcu rzuciła: „gdzie pan znajdzie takiego świetnego pracownika jak ja”. Szef był tak
„wymęczony” rozmową, że przyznał jej rację i podpisali umowę na wyższą kwotę.
Mity o kobiecych podwyżkach
U części osób nadal pokutuje stereotyp, że kobieta starając się o podwyżkę powinna założyć bluzkę
z dekoltem. Jeżeli ktoś faktycznie posługuje się takimi metodami, to sam odwraca uwagę
przełożonego od merytorycznego aspektu swojej pracy, tym samym osiągając zupełnie odwrotny
efekt – udowadnia, że na podwyżkę nie zasługuje. Niektórzy twierdzą nawet, że kobiety w ogóle
nie powinny negocjować z szefem–mężczyzną. Takie opinie wydają się być niedorzeczne, ale z
drugiej strony statystyki wskazują, że panie wykonując tę samą pracę co mężczyźni zarabiają mniej.
Może więc faktycznie kobietom trudniej przychodzi walczenie o swoje. Co ciekawe, kiedy sytuacja
jest odwrotna, tj. kiedy mężczyźni mają poprosić kobietę–szefa o podwyżkę, nie skarżą się na
podobne problemy.
Prosić o podwyżkę czy żądać podwyżki?
Fachowcy radzą, żeby przed udaniem się do gabinetu szefa, dokładnie zbadać wysokość zarobków
w naszej branży. W ten sposób nasze oczekiwania nie będą zbyt wygórowane. Inna kwestia to czas,
w którym prosimy o podwyżkę. Jeden z internautów pisze na forum: „Jest kryzys, więc trzeba mieć
mocne argumenty, bo każdy szuka oszczędności”. I odwrotnie - kiedy nasza firma przeżywa okres

prosperity

, grzechem jest nie prosić o podwyżkę, bo jeśli nie wtedy, to nigdy. Odpowiedni czas jest

również wtedy, kiedy np. zwiększono nam zakres obowiązków albo mimo upływu lat pracy nie
podwyższono nam pensji (nawet o poziom inflacji).
Najważniejsze jednak podczas rozmowy o podwyżkę jest udowodnienie swojej wartości. To
możemy osiągnąć, wyzbywając się emocji i przyjmując rzeczowy ton. Na pewno nie pomoże nam
postawa roszczeniowa, przeciwnie może podziałać na szefa jak płachta na byka i od razu nas
zwolni. Nie należy też zbytnio użalać się nad swoją sytuacją finansową. Strategia proszenia o
podwyżkę zakłada bowiem wykazanie swojej rynkowej wartości. Dlatego argumenty dotyczące
naszego życia prywatnego stosuje się raczej przy proszeniu o pomoc socjalną. Przy okazji można
wspomnieć, że np. właśnie powiększyła nam się rodzina, ale nie należy używać tego jako głównego
argumentu. Warto również, prosząc o podwyżkę, zapewnić o trosce o rozwój firmy i chęci
uczestniczenia w jej dalszym rozwoju. Jak twierdzą psychologowie, nawet jeżeli szef nam odmówi,
to często po paru miesiącach, widząc, że faktycznie sumiennie wykonujemy swoje obowiązki, sam
wraca do tematu.