Politechnika

Ś

l

ą

ska w Gliwicach

Katedra Podstaw Konstrukcji Maszyn

Krzysztof Psiuk, Adam Cholewa

Zapisu Konstrukcji z zastosowaniem

modelowania komputerowego

Gliwice 2011

Krzysztof Psiuk, Adam Cholewa

Ś

rodowisko Inventor

Materiały do u

ż

ytku wewn

ę

trznego

str. 89

KPKM Politechnika

Ś

l

ą

ska

Rozdział 5
Tworzenie dokumentacji rysunkowej

5.1. Wst

ę

p

Jednym z etapów tworzenia modeli jest przygotowanie dokumentacji rysunkowej, któr

ą

b

ę

dzie mo

ż

na nast

ę

pnie wydrukowa

ć

i wykorzysta

ć

do przekazania wytwórcy. W programie

Inventor dost

ę

pny jest typ modelu umo

ż

liwiaj

ą

cego przygotowanie takiej dokumentacji. Jest

to model Dokumentacja rysunkowa. Ten typ modelu pozwala na opracowanie dokumentacji
rysunkowej na podstawie istniej

ą

cego trójwymiarowego modelu. Dokumentacj

ę

tak

ą

mo

ż

na

przygotowa

ć

zarówno dla pojedynczego elementu, w postaci rysunku wykonawczego jak

równie

ż

dla podzespołów czy zespołów, w postaci rysunku zło

ż

eniowego. Przygotowanie

samej dokumentacji musi by

ć

zgodne z obowi

ą

zuj

ą

cymi normami i zasadami dotycz

ą

cymi

np. wymiarowania.

5.2. Dostosowywanie elementów dokumentacji rysunkowej
do własnych wymogów

W programie Inventor dost

ę

pne s

ą

szablony, z przygotowanymi formatami arkuszy

rysunkowych oraz postaciami tabelek rysunkowych. W ka

ż

dym szablonie zdefiniowane s

ą

ustawienia dotycz

ą

ce kre

ś

lenia linii rysunkowych, stosowanych oznacze

ń

, sposobów

rysowania linii wymiarowych i pisania wymiarów itp. Wszystkie te ustawienia s

ą

opracowane

na podstawie norm dla których dany szablon został opracowany. W zale

ż

no

ś

ci od

zainstalowanych norm w programie dost

ę

pne s

ą

szablony oparte na normach ISO czy DIN.

Zgodnie z tymi normami wprowadzone s

ą

ustawienia dotycz

ą

ce np. postaci tabelki

rysunkowej, tabeli z wykazem elementów, ustawie

ń

typów i grubo

ś

ci linii rysunkowych,

stosowanych symboli i oznacze

ń

itp. Ka

ż

de z ustawie

ń

mo

ż

na zmienia

ć

w ramach danego

rysunku, jednak przy tworzeniu wi

ę

kszej liczby rysunków, które maj

ą

bazowa

ć

na tych

samych ustawieniach, warto przygotowa

ć

szablon, który b

ę

dzie podstaw

ą

do tworzenia

ka

ż

dego rysunku.

Poniewa

ż

w Inventorze, nie s

ą

dost

ę

pne szablone przygotowane dla Polskich Norm

(PN), konieczne jest stosowanie szablonów przygotowanych dla innych norm np. ISO lub
DIN. Mo

ż

na równie

ż

zdefiniowa

ć

sobie własny szablon i tak go zmodyfikowa

ć

, aby był on

zgodny z polskimi normami i własnymi wymaganiami. Do instrukcji jest doł

ą

czony szablon

kpkm.idw, który zawiera wbudowane, wymagane postacie tabelek rysunkowych oraz
zdefiniowan

ą

tabelk

ę

z wykazem elementów, a tak

ż

e zmienione ustawienia dotycz

ą

ce

stosowanych symboli i sposobów rysowania linii wymiarowych oraz opisywania samych
wymiarów, zgodne z polskimi normami.

5.3. Przygotowywanie dokumentacji rysunkowej

5.3.1. Wła

ś

ciwo

ś

ci elementu

Przed przyst

ą

pieniem do wykonania zarówno rysunków wykonawczych jak równie

ż

rysunków zło

ż

eniowych czy zestawieniowych, nale

ż

y najpierw sprawdzi

ć

, czy uzupełnione

s

ą

wszystkie informacje o elementach czy te

ż

zło

ż

eniach. W tym celu nale

ż

y otworzy

ć

ka

ż

dy

Krzysztof Psiuk, Adam Cholewa

Ś

rodowisko Inventor

Materiały do u

ż

ytku wewn

ę

trznego

str. 90

KPKM Politechnika

Ś

l

ą

ska

z przygotowanych rysunków i sprawdzi

ć

poprawno

ść

wprowadzonych danych. Ka

ż

dy z

elementów tworzonych w programie Inventor posiada wła

ś

ciwo

ś

ci zapisane w pliku danego

elementu. We wła

ś

ciwo

ś

ciach zapisane s

ą

informacje opisowe dotycz

ą

ce elementu, projektu

do którego jest przypisany dany element, wła

ś

ciwo

ś

ci fizyczne i mechaniczne elementu (np.

masa, momenty bezwładno

ś

ci itp.). Zarówno edycj

ę

jak równie

ż

podgl

ą

d aktualnych

wła

ś

ciwo

ś

ci elementu mo

ż

na wykona

ć

na kilka sposobów. Poni

ż

ej krótko opisany został

ka

ż

dy z nich.

a)

b)

Rys. 126 Otwarcie okna wła

ś

ciwo

ś

ci elementu

Wła

ś

ciwo

ś

ci – sposób 1

Pierwszym sposobem, w jaki mo

ż

na przej

ść

do wła

ś

ciwo

ś

ci danego elementu jest

otworzenie pliku z utworzonym modelem elementu, a nast

ę

pnie klikaj

ą

c w ikon

ę

programu,

znajduj

ą

c

ą

si

ę

w lewym górnym rogu okna programu, wybra

ć

polecenie iProperties (patrz

Rys. 126a). Po wybraniu tej opcji na ekranie uka

ż

e si

ę

okno dialogowe z wła

ś

ciwo

ś

ciami

elementu.

Wła

ś

ciwo

ś

ci – sposób 2

Drugim sposobem na otwarcie okna z wła

ś

ciwo

ś

ciami elementu jest klikni

ę

cie prawym

przyciskiem myszki, w panelu Modelu, na drzewku elementu i wybranie z menu pozycji
iProperties (patrz Rys. 126b). Po wybraniu tej opcji tak jak poprzednio uka

ż

e si

ę

okno

dialogowe z opisem wła

ś

ciwo

ś

ci elementu.

Krzysztof Psiuk, Adam Cholewa

Ś

rodowisko Inventor

Materiały do u

ż

ytku wewn

ę

trznego

str. 91

KPKM Politechnika

Ś

l

ą

ska

Rys. 127 Otwarcie okna wła

ś

ciwo

ś

ci elementu z modelu podzespołu

Wła

ś

ciwo

ś

ci – sposób 3

Przedstawione wcze

ś

niej sposoby uzyskania informacji na temat wła

ś

ciwo

ś

ci elementu

dotyczyły bezpo

ś

rednio pliku z modelem danego elementu lub podzespołu. Kolejny ze

sposobów uzyskania informacji o wła

ś

ciwo

ś

ciach elementów dotyczy modelu podzespołu, a

dokładniej rzecz ujmuj

ą

c informacji na temat elementów składowych podzespołu. W tym celu

w modelu podzespołu, w panelu zespołu, nale

ż

y klikn

ąć

prawym przyciskiem myszki na

danym elemencie w drzewku podzespołu i wybra

ć

pozycj

ę

Wła

ś

ciwo

ś

ci (Rys. 127).

Krzysztof Psiuk, Adam Cholewa

Ś

rodowisko Inventor

Materiały do u

ż

ytku wewn

ę

trznego

str. 92

KPKM Politechnika

Ś

l

ą

ska

a)

b)

c)

d)

Rys. 128 Okno wła

ś

ciwo

ś

ci

Po wybraniu okna wła

ś

ciwo

ś

ci program otworzy okno dialogowe, w którym dost

ę

pne

b

ę

dzie szereg zakładek. Poni

ż

ej opisano wybrane zakładki okna wła

ś

ciwo

ś

ci. Na Rys. 128a,

przedstawiono okno Wła

ś

ciwo

ś

ci, z ogólnymi informacjami o tworzonym elemencie. W tej

zakładce dost

ę

pne s

ą

podstawowe informacje o pliku z tworzonym elementem. Na

Rys. 128b przedstawiono tre

ść

zakładki Projekt. W tej zakładce znajduj

ą

si

ę

pola opisuj

ą

ce

dane na temat tworzonego elementu w kontek

ś

cie projektu dla którego jest on

przygotowywany. Informacje te s

ą

o tyle istotne,

ż

e b

ę

d

ą

one wykorzystywane w tabelkach

rysunkowych, zarówno na rysunkach wykonawczych, jak równie

ż

na rysunkach

zło

ż

eniowych, gdzie pojawia si

ę

tabela z wykazem elementów tworz

ą

cych podzespół. Dla

potrzeb tego

ć

wiczenia, konieczne jest wypełnienie przynajmniej nast

ę

puj

ą

cych pól:

•

Numer cz

ęś

ci,

•

Numer katalogowy,

Krzysztof Psiuk, Adam Cholewa

Ś

rodowisko Inventor

Materiały do u

ż

ytku wewn

ę

trznego

str. 93

KPKM Politechnika

Ś

l

ą

ska

•

Opis,

•

Numer wersji,

•

Projekt,

•

Projektant.

W zakładce Stan (Rys. 128c) mo

ż

na umieszcza

ć

informacje o stopniu zawansowania

prac nad danym elementem lub podzespołem czy zespołem. Zapisujemy informacje o stanie
aktualnych prac, czy dane osób odpowiedzialnych za zatwierdzenie poszczególnych etapów
projektowania od projektu do przekazania do produkcji.

W zakładce Fizyczne (Rys. 128d) prezentowane s

ą

dane dotycz

ą

ce własno

ś

ci

fizycznych i mechanicznych danego elementu. Mo

ż

na tam odczyta

ć

dane dotycz

ą

ce masy

elementu, jego powierzchni czy obj

ę

to

ś

ci, jak równie

ż

momenty bezwładno

ś

ci, poło

ż

enie

ś

rodka ci

ęż

ko

ś

ci itp. Momenty bezwładno

ś

ci s

ą

wyznaczane wzgl

ę

dem głównego układu

współrz

ę

dnych lub lokalnego układu współrz

ę

dnych zwi

ą

zanego z

ś

rodkiem ci

ęż

ko

ś

ci

elementu.

5.3.2. Tworzenie rysunku wykonawczego

Przygotowanie

dokumentacji

rysunkowej

w

postaci

rysunku

wykonawczego

rozpoczynamy od wybrania szablonu z ustawieniami własno

ś

ci rysunkowych. W tym celu

wybieramy nowy element i wybieramy modelowanie dokumentacji rysunkowej – plik
Standard.idw lub kpkm.idw. Plik kpkm.idw został przygotowany dla potrzeb zaj

ę

c

prowadzonych w Katedrze PKM, Wydziału Mechanicznego - Technologicznego Politechniki

Ś

l

ą

skiej. Je

ż

eli nie jest on dost

ę

pny w aktywnych szablonach, to nale

ż

y go otworzy

ć

za

pomoc

ą

polecenia Otwórz. Tak otwarty plik nale

ż

y zapisa

ć

pod inn

ą

nazw

ą

za pomoc

ą

polecenia Zapisz jako. Dokumentacj

ę

rysunkow

ą

mo

ż

na równie

ż

wykonywa

ć

korzystaj

ą

c z

szablonów umo

ż

liwiaj

ą

cych przygotowanie rysunków w plikach opartych o

ś

rodowisko

AutoCAD, jakim jest model Standard.dwg.

Rys. 129 Wybór szablonu dokumentacji

Krzysztof Psiuk, Adam Cholewa

Ś

rodowisko Inventor

Materiały do u

ż

ytku wewn

ę

trznego

str. 94

KPKM Politechnika

Ś

l

ą

ska

Po wyborze typu szablonu, otwiera si

ę

okno tworzenia dokumentacji rysunkowej.

Przykładow

ą

posta

ć

okna przedstawiono na Rys. 130.

Rys. 130 Okno tworzenia dokumentacji

W oknie modelu dokumentacji dost

ę

pny jest panel Model, który ró

ż

ni si

ę

od tego jaki

poznali

ś

my dotychczas. Oprócz tego zmieniła si

ę

równie

ż

posta

ć

wst

ąż

ki narz

ę

dziowej.

Pojawiły si

ę

na niej dwie nowe zakładki:

•

Wstaw widoki (Rys. 131a),

•

Opisz (Rys. 131b),

a)

b)

Rys. 131 Panele narz

ę

dziowe modelu tworzenia dokumentacji rysunkowej

Zakładka Wstaw widoki umo

ż

liwia tworzenie rzutów, widoków, przekrojów wyrwa

ń

,

przerwa

ń

itp., a wi

ę

c zawiera takie narz

ę

dzia, które wykorzystywane s

ą

do tworzenia

dokumentacji rysunkowej. W zakładce tej dost

ę

pne s

ą

nast

ę

puj

ą

ce panele:

•

Tworzenie - zestaw narz

ę

dzi do wykonywania podstawowych operacji rysunkowych.

•

Zmie

ń

- narz

ę

dzie dodatkowe wspomagaj

ą

ce tworzenie dokumentacji rysunkowej.

•

Szkic

- narz

ę

dzie do tworzenia dodatkowego szkicu w modelu rysunku.

Krzysztof Psiuk, Adam Cholewa

Ś

rodowisko Inventor

Materiały do u

ż

ytku wewn

ę

trznego

str. 95

KPKM Politechnika

Ś

l

ą

ska

•

Arkusze

- dodaje arkusz rysunkowy do aktualnego modelu.

W ka

ż

dym z tych paneli zgrupowano ró

ż

ne narz

ę

dzia umo

ż

liwiaj

ą

ce wykonywanie

podstawowych operacji rysunkowych. Panel Tworzenie obejmuje takie narz

ę

dzia jak:

•

Bazowy

–

rzut główny elementu, wzgl

ę

dem którego umieszczane s

ą

pozostałe rzuty,

•

Rzut

–

narz

ę

dzie do generowania dodatkowych rzutów z modelu

elementu, uło

ż

onych wzgl

ę

dem rzutu głównego,

•

Pomocniczy

–

generowanie rzutu pomocniczego modelu elementu lub zespołu,

•

Przekrój

–

tworzenie przekroju modelu elementu lub zespołu przez wskazanie

ś

ladów płaszczyzn tworzonego przekroju,

•

Szczegół

–

przygotowywanie

lokalnych

szczegółów

bardziej

zło

ż

onych

fragmentów elementów lub zespołów z mo

ż

liwo

ś

ci

ą

zmiany

podziałki,

•

Nakładkowy

–

umo

ż

liwia rysowanie elementów lub zespołów w kilku poło

ż

eniach,

Panel Zmie

ń

obejmuje mi

ę

dzy innymi takie narz

ę

dzia jak:

•

Przerwij

–

umo

ż

liwia tworzenie przerwa

ń

w rysunkach np. długich elementów

lub zespołów,

•

Wyrwanie

–

pozwala

na

przygotowanie

wyrwania

w

celu

pokazania

wewn

ę

trznych szczegółów elementu lub zespołu.

•

Płat

-

umo

ż

liwia tworzenie kładów przekrojów

•

Wycinek

-

narz

ę

dzie umo

ż

liwia usuwanie cz

ęś

ci widoków z rysunku.

Panel opisu rysunku jest zestawem narz

ę

dzi umo

ż

liwiaj

ą

cym uzupełnianie tworzonej

dokumentacji rysunkowej o wymiary lub inne oznaczenia konieczne do przygotowania
rysunku w sposób zgodny z wymaganiami. W panelu tym dost

ę

pne s

ą

nast

ę

puj

ą

ce zakładki:

•

Wymiar

-

zestaw narz

ę

dzi wspomagaj

ą

cych wymiarowanie elementów,

•

Uwagi elementu -

narz

ę

dzia pozwalaj

ą

ce na wstawianie opisów do wybranych cz

ęś

ci

elementów,

•

Tekst

-

pozwalaj

ą

na dodawanie własnych tekstów do rysunku,

•

Symbole

-

grupa narz

ę

dzi pozwalaj

ą

cych na wstawianie symboli specjalnych

oraz specyficznych oznacze

ń

wymiarowych jak np. symbole

chropowato

ś

ci powierzchni, wymiarowanie spoin, identyfikatorów

baz pomiarowych oraz tolerancji kształtu i poło

ż

enia.

•

Szkic

-

tak jak w innych typach modeli pozwala na dodawanie do modelu
szkicu wykonanego na płaszczy

ź

nie.

•

Tabela

-

zestaw narz

ę

dzi wspomagaj

ą

cych tworzenie tabeli z wykazem

elementów oraz oznacze

ń

elementów, a tak

ż

e linii pomocniczych.

Krzysztof Psiuk, Adam Cholewa

Ś

rodowisko Inventor

Materiały do u

ż

ytku wewn

ę

trznego

str. 96

KPKM Politechnika

Ś

l

ą

ska

•

Format

-

narz

ę

dzia

umo

ż

liwiaj

ą

ce

zmian

ę

standardowych

formatów

elementów rysunku.

Spo

ś

ród wielu narz

ę

dzi mo

ż

na tutaj wymieni

ć

zestaw narz

ę

dzi umieszczonych w panelu

Wymiar:

•

Wymiar,

•

Linia bazowa,

•

Współrz

ę

dne,

•

Ła

ń

cuch.

Panel Uwagi elementu, zawiera narz

ę

dzia wspomagaj

ą

ce dodawanie uproszcze

ń

rysunkowych do wybranych elementów rysunkowych:

•

Otwór i gwint,

•

Fazowanie.

•

Otwór,

•

Gi

ę

cie.

Elementy pomocnicze takie jak znaczniki:

•

Znacznik

ś

rodka,

•

Linia

ś

rodkowa,

•

Dwusieczna linii

ś

rodkowej,

•

Wzór wy

ś

rodkowany.

Panel Symbole zawiera narz

ę

dzia wspomagaj

ą

ce wprowadzanie na rysunkach takich

elementów i symboli rysunkowych jak:

•

Powierzchnia

-

Symbol chropowato

ś

ci powierzchni,

•

Spawanie

-

umo

ż

liwia wymiarowanie spoin,

•

Lico spoiny

-

rysowanie uproszcze

ń

rysunkowych lica spoiny,

•

Przekrój spoiny -

rysowanie uproszcze

ń

rysunkowych przekroju spoiny,

•

Tolerancje kształtu i poło

ż

enia -

wprowadzanie na rysunkach tolerancji kształtu i

poło

ż

enia,

•

Identyfikator bazy pomiarowej

-

wprowadzanie symboli bazy pomiarowej.

Przygotowywanie rysunku rozpoczynamy od wybrania rzutu głównego elementu lub

podzespołu, dla którego rysunek jest opracowywany. Po wyborze i narysowaniu rzutu
głównego wybieramy rzuty dodatkowe, pomocnicze lub te

ż

przekroje, a w razie potrzeby

wyrwania, przerwania czy te

ż

szczegóły. Po przygotowaniu wszystkich rzutów i przekrojów,

Krzysztof Psiuk, Adam Cholewa

Ś

rodowisko Inventor

Materiały do u

ż

ytku wewn

ę

trznego

str. 97

KPKM Politechnika

Ś

l

ą

ska

mo

ż

na przyst

ą

pi

ć

do wymiarowania elementu. Konieczne jest wtedy przej

ś

cie do zakładki

Opisz, w którym s

ą

przygotowane odpowiednie do tego narz

ę

dzia.

W panelu Model przedstawione s

ą

informacje dotycz

ą

ce tworzonej dokumentacji

rysunkowej. Znajduj

ą

si

ę

tam informacje o zasobach rysunkowych oraz o arkuszach

tworzonej dokumentacji rysunkowej. Aby zobaczy

ć

wła

ś

ciwo

ś

ci danego arkusza

rysunkowego, nale

ż

y klikn

ąć

prawym przyciskiem myszy na danym arkuszu (np. Arkusz 1:1)

i wybra

ć

opcj

ę

Edytuj arkusz… (Rys. 132). W oknie tym dost

ę

pne s

ą

opcje zwi

ą

zane z

formatem arkusza rysunkowego, przyj

ę

t

ą

nazw

ą

arkusza oraz orientacj

ą

arkusza i miejscem

usytuowania tabelki rysunkowej.

Rys. 132 Okno opcji Edytuj arkusz…

5.3.3. Tworzenie rysunku zło

ż

eniowego

Przygotowywanie dokumentacji rysunku zło

ż

eniowego lub zestawieniowego odbywa si

ę

w podobny sposób jak przygotowanie rysunku wykonawczego. W pierwszym kroku
konieczne jest wybranie rzutu głównego zespołu lub podzespołu oraz rzutów dodatkowych.
Po wstawieniu wszystkich niezb

ę

dnych, naszym zdaniem rzutów, mo

ż

na przyst

ą

pi

ć

do

przygotowania opisów elementów i podzespołów b

ę

d

ą

cych fragmentami zespołu. Do tego

słu

żą

nast

ę

puj

ą

ce narz

ę

dzia dost

ę

pne w panelu Tabela, znajduj

ą

cym si

ę

w zakładce Opisz:

•

Lista cz

ęś

ci,

•

Otwory,

•

Rewizja,

•

Ogólne,

•

Numer pozycji,

Narz

ę

dzie Lista cz

ęś

ci umo

ż

liwia utworzenie wykazu elementów, które wchodz

ą

w skład

zespołu, dla którego przygotowywany jest rysunek zło

ż

eniowy. W ka

ż

dym szablonie

przygotowane s

ą

odpowiednie postacie tabelek z wykazem elementów. Mo

ż

na jednak je

Krzysztof Psiuk, Adam Cholewa

Ś

rodowisko Inventor

Materiały do u

ż

ytku wewn

ę

trznego

str. 98

KPKM Politechnika

Ś

l

ą

ska

równie

ż

modyfikowa

ć

, zmieniaj

ą

c zarówno pola, które s

ą

dost

ę

pne w danym wykazie jak

równie

ż

ich kolejno

ść

oraz format.

Ka

ż

dy z elementów wymienionych w tabelce z wykazem elementów, nale

ż

y oczywi

ś

cie

na rysunku odpowiednio oznaczy

ć

. Do tego słu

ż

y narz

ę

dzie Numer pozycji. Narz

ę

dzie to

słu

ż

y do numerowania poszczególnych elementów na rysunku. Odbywa si

ę

to przez

wskazanie danego elementu, a program automatycznie przypisze temu elementowi numer
zgodny z tym jaki został mu przydzielony w tabelce z wykazem elementów. Równie

ż

w tym

przypadku format prezentowanego numeru mo

ż

e zosta

ć

zmieniony i dopasowany do

własnych wymaga

ń

.

5.4. Przykład

Przed przyst

ą

pieniem do wykonywania dokumentacji rysunkowej koniecznie jest

przygotowanie prostego podzespołu, który b

ę

dzie stanowił podstaw

ę

do omawiania

zagadnienia tworzenia dokumentacji rysunkowej. Przykładowy podzespół b

ę

dzie składał si

ę

z trzech elementów:

•

podstawy,

•

d

ź

wigni

•

sworznia

Elementy te zostały przygotowane wcze

ś

niej i s

ą

udost

ę

pnione dla potrzeb tego zadania.

W celu prze

ć

wiczenia omawianych wcze

ś

niej zagadnie

ń

, nale

ż

y z przygotowanych

elementów przygotowa

ć

podzespół, w taki sposób, aby uzyska

ć

posta

ć

przedstawion

ą

na

rysunkach Rys. 133 i Rys. 134.

Rys. 133 Zło

ż

enie podzespołu – widok 1

Krzysztof Psiuk, Adam Cholewa

Ś

rodowisko Inventor

Materiały do u

ż

ytku wewn

ę

trznego

str. 99

KPKM Politechnika

Ś

l

ą

ska

Rys. 134 Zło

ż

enie podzespołu – widok 2

W tym celu nale

ż

y utworzy

ć

nowe zło

ż

enie, do którego nale

ż

y doda

ć

trzy wymienione

wcze

ś

niej elementy, a wynik zło

ż

enia zapisa

ć

w pliku Dzwignia.iam. Dla tak przygotowanych

elementów

podzespołu

oraz

przygotowanego

podzespołu

zostanie

opracowana

dokumentacja rysunkowa.

5.4.1. Przygotowanie modelu

Zgodnie z opisem przedstawionym w punkcie 5.3.1. , przed przyst

ą

pieniem do

modelowania nale

ż

y odpowiednio przygotowa

ć

wszystkie elementy. W tym celu, w pliku

Dzwignia.iam, w oknie Model, na drzewie elementów, klikamy prawym przyciskiem myszki
na poszczególnych elementach zło

ż

enia i wybieramy opcj

ę

iProperties…. Wybieramy

zakładk

ę

projekt i ustawiamy nast

ę

puj

ą

ce parametry (zgodnie z Rys. 135):

•

Numer cz

ęś

ci,

•

Numer katalogowy,

•

Opis,

•

Numer wersji,

•

Projekt,

•

Projektant.

Krzysztof Psiuk, Adam Cholewa

Ś

rodowisko Inventor

Materiały do u

ż

ytku wewn

ę

trznego

str. 100

KPKM Politechnika

Ś

l

ą

ska

Podstawa

D

ź

wignia

Sworze

ń

Rys. 135 Ustawienia wła

ś

ciwo

ś

ci elementów zło

ż

enia

Po wst

ę

pnym przygotowaniu modeli elementów oraz zło

ż

enia mo

ż

na przyst

ą

pi

ć

do

opracowywania dokumentacji rysunkowej.

Rys. 136 Okno dialogowe szablonu kpkm.idw

5.4.2. Rysunek wykonawczy

Opis sposobu przygotowywania rysunku wykonawczego zostanie omówiony na

przykładzie przygotowania takiego rysunku dla podstawy. Przygotowanie nowego rysunku
rozpoczynamy od otwarcia nowego modelu typu Dokumentacja rysunkowa. Do utworzenia
dokumentacji zostanie wykorzystany szablon kpkm.idw. Po wybraniu z menu Plik opcji
Nowy, nale

ż

y wi

ę

c wybra

ć

szablon kpkm.idw. Po wyborze tego szablonu na ekranie pojawi

si

ę

okno dialogowe przedstawione na Rys. 136.

W oknie tym nale

ż

y wprowadzi

ć

podziałk

ę

wg jakiej zostanie przygotowany rysunek.

Wprowadzon

ą

warto

ść

b

ę

dzie mo

ż

na oczywi

ś

cie zmieni

ć

, je

ż

eli zajdzie taka potrzeba. W

polu Warto

ść

wprowadzamy tekst „1:1”. Po wpisaniu tej warto

ś

ci i jej zatwierdzeniu, program

otworzy okno przedstawione na Rys. 137.

Krzysztof Psiuk, Adam Cholewa

Ś

rodowisko Inventor

Materiały do u

ż

ytku wewn

ę

trznego

str. 101

KPKM Politechnika

Ś

l

ą

ska

Rys. 137 Puste okno po utworzeniu nowego rysunku

W nowo otworzonym oknie mo

ż

emy rozpocz

ąć

tworzenie rysunku wykonawczego. W

tym celu z zakładki Wstaw widoki, wybieramy narz

ę

dzie Bazowy. Po wybraniu tej opcji na

ekranie uka

ż

e si

ę

okno dialogowe przedstawione na Rys. 138. W oknie tym nale

ż

y:

a) w opcji Plik wskaza

ć

ś

cie

ż

k

ę

dost

ę

pu do pliku Podstawa.ipt,

b) w opcji Skala wybra

ć

podziałk

ę

1:1,

c) w opcji Etykieta wprowadzi

ć

warto

ść

Widok1,

d) w opcji Orientacja wybra

ć

Góra,

e) w opcji Styl wybra

ć

Usuni

ę

te linie niewidoczne.

Krzysztof Psiuk, Adam Cholewa

Ś

rodowisko Inventor

Materiały do u

ż

ytku wewn

ę

trznego

str. 102

KPKM Politechnika

Ś

l

ą

ska

Rys. 138 Okno dialogowe opcji Rzut bazowy

Po ustawieniu wszystkich opcji wskazujemy na arkuszu miejsce umieszczenia widoku

głównego i zatwierdzamy lewym przyciskiem myszki (Rys. 139).

Rys. 139 Przygotowanie rzutu głównego

Krzysztof Psiuk, Adam Cholewa

Ś

rodowisko Inventor

Materiały do u

ż

ytku wewn

ę

trznego

str. 103

KPKM Politechnika

Ś

l

ą

ska

Rys. 140 Przygotowanie przekroju

Po utworzeniu rzutu głównego przyst

ę

pujemy do wykonania przekroju. W celu

utworzenia przekroju uruchamiamy narz

ę

dzie Przekrój. Po wybraniu tego narz

ę

dzia w

pierwszym kroku nale

ż

y wskaza

ć

rzut, na którym zaznaczane b

ę

d

ą

płaszczyzny przekroju.

Wskazujemy rzut główny i klikamy lewy przycisk myszki. Po wskazaniu rzutu, nale

ż

y

wskaza

ć

punktu ko

ń

cowe linii wyznaczaj

ą

cej

ś

lady płaszczyzny przekroju. Po narysowaniu

linii, klikamy prawy przycisk myszki i wybieramy pozycj

ę

Kontynuuj.

Krzysztof Psiuk, Adam Cholewa

Ś

rodowisko Inventor

Materiały do u

ż

ytku wewn

ę

trznego

str. 104

KPKM Politechnika

Ś

l

ą

ska

Rys. 141 Widok rysunku po wykonaniu przekroju

Na ekranie pojawia si

ę

widok przekroju, a kolejnym krokiem jest wskazanie poło

ż

enia

przekroju na rysunku. Pojawia si

ę

równie

ż

okno dialogowe, w którym mo

ż

na poda

ć

parametry przekroju takie jak: etykieta, podziałka, styl czy gł

ę

boko

ść

wykonania przekroju.

Wskazujemy miejsce nad rzutem głównym i zatwierdzamy naciskaj

ą

c lewy przycisk myszki

(Rys. 140). Wynik tego działania przedstawiono na Rys. 141.

Krzysztof Psiuk, Adam Cholewa

Ś

rodowisko Inventor

Materiały do u

ż

ytku wewn

ę

trznego

str. 105

KPKM Politechnika

Ś

l

ą

ska

Rys. 142 Przygotowanie dodatkowego widoku

Kolejnym krokiem b

ę

dzie wykonanie dodatkowego rzutu. W tym celu wybieramy

narz

ę

dzie Rzut, wskazujemy rzut podstawowy, nast

ę

pnie wybieramy widok oraz miejsce

jego poło

ż

enia i klikamy lewym przyciskiem myszy (Rys. 142). Nast

ę

pnie klikamy prawym

przyciskiem myszy i wybieramy polecenie Utwórz. Na rysunku pojawi si

ę

wybrany przez nas

widok elementu. Kolejnym krokiem b

ę

dzie utworzenie wyrwania na nowo utworzonym

widoku. Przed utworzeniem wyrwania nale

ż

y na rysunku naszkicowa

ć

obszar, który b

ę

dzie

podstaw

ą

do utworzenia wyrwania.

Krzysztof Psiuk, Adam Cholewa

Ś

rodowisko Inventor

Materiały do u

ż

ytku wewn

ę

trznego

str. 106

KPKM Politechnika

Ś

l

ą

ska

Rys. 143 Aktywacja wybranego widoku

Przed rozpocz

ę

ciem rysowania obszaru wyrwania nale

ż

y z Panelu modelu wybra

ć

widok, w

którym b

ę

dzie wykonane wyrwanie. Wybieramy wi

ę

c w drzewku modelu pozycj

ę

WIDOK2:Podstawa.ipt (Rys. 143). Nast

ę

pnie przechodzimy do utworzenia szkicu w

obszarze danego widoku. Z wst

ąż

ki narz

ę

dziowej, zakładki Wstaw widoki wybieramy

narz

ę

dzie Utwórz szkic i wskazujemy kursorem myszki widok, w którym mamy wykona

ć

szkic. Nast

ę

pnie szkicujemy zamkni

ę

ty profil wokół miejsca, gdzie ma powsta

ć

wyrwanie

(Rys. 144). Klikamy prawym przyciskiem myszy i wybieramy opcj

ę

Zako

ń

cz, a nast

ę

pnie z

paska narz

ę

dzi wybieramy pozycj

ę

Powrót. Po wykonaniu tych czynno

ś

ci w oknie Panelu

modelu w pozycji WIDOK2:Podstawa.ipt pojawi si

ę

pozycja Szkic1 (Rys. 145). W kolejnym

kroku zajmiemy si

ę

utworzeniem samego wyrwania. Wybieramy narz

ę

dzie Wyrwanie i

wskazujemy rzut, na którym ma zosta

ć

utworzone wyrwanie. Po wskazaniu rzutu pojawi si

ę

okno dialogowe, z opcjami wykonania wyrwania. W oknie tym nale

ż

y ustawi

ć

parametry

pokazane na Rys. 146. Jako gł

ę

boko

ść

nale

ż

y wybra

ć

pozycj

ę

Do otworu, po czym nale

ż

y

wł

ą

czy

ć

opcj

ę

Poka

ż

kraw

ę

dzie niewidoczne i wskaza

ć

otwór w podstawie. Po

wprowadzeniu wszystkich ustawie

ń

zatwierdzamy wykonanie polecenia przyciskiem OK. Po

zatwierdzeniu na rysunku pojawi si

ę

utworzone wyrwanie.

Krzysztof Psiuk, Adam Cholewa

Ś

rodowisko Inventor

Materiały do u

ż

ytku wewn

ę

trznego

str. 107

KPKM Politechnika

Ś

l

ą

ska

Rys. 144 Szkic zamkni

ę

tego obszaru

wyrwania

Rys. 145 Nowo utworzony szkic

Rys. 146 Parametry wykonania wyrwania

Kolejnym elementem b

ę

dzie utworzenie szczegółu. Utworzenie szczegółu rozpoczynamy

od wybrania narz

ę

dzia Szczegół z zakładki Tworzenie. Po wybraniu tego polecenia

wskazujemy widok na którym zostanie utworzony szczegół. Po wskazaniu widoku, na
ekranie pojawi si

ę

okno dialogowe z opcjami ustawienia parametrów szczegółu. W kolejnym

Krzysztof Psiuk, Adam Cholewa

Ś

rodowisko Inventor

Materiały do u

ż

ytku wewn

ę

trznego

str. 108

KPKM Politechnika

Ś

l

ą

ska

kroku na rysunku rysujemy okr

ą

g obejmuj

ą

cy fragment rysunku, który ma zosta

ć

przedstawiony jako szczegół (Rys. 147). Ostatnim krokiem jest wskazanie miejsca na
arkuszu, gdzie szczegół ma zosta

ć

narysowany. Ko

ń

cowy widok arkusza przedstawiono na

Rys. 148.

Rys. 147 Elementy przygotowania szczegółu

Rys. 148 Widok arkusza po wykonaniu rzutów

Krzysztof Psiuk, Adam Cholewa

Ś

rodowisko Inventor

Materiały do u

ż

ytku wewn

ę

trznego

str. 109

KPKM Politechnika

Ś

l

ą

ska

Po wykonaniu przedstawionych powy

ż

ej czynno

ś

ci mo

ż

na przyst

ą

pi

ć

do wymiarowania

elementu. Wymiarowanie rozpoczynamy od przeł

ą

czenia zakładki we wst

ąż

ce narz

ę

dziowej

na zakładk

ę

Opisz. Przed rozpocz

ę

ciem wymiarowania rysunek zostanie uzupełniony o

brakuj

ą

ce osie symetrii otworów. W tym celu z panelu Symbole wybieramy polecenie

Znacznik

ś

rodka i wprowadzamy znaczniki na wszystkich otworach. Nast

ę

pnie wybieramy

polecenie Linia

ś

rodkowa i rysujemy osie symetrii otworów na przekrojach. Ten sam efekt

mo

ż

na uzyska

ć

przez wykonanie polecenia Automatyczne linie

ś

rodkowe. W tym celu

klikamy lewym przyciskiem myszki na wybrany widok lub przekrój i z podr

ę

cznego menu

wybieramy pozycj

ę

Automatyczne linie

ś

rodkowe (Rys. 149).

Rys. 149 Wybór polecenia Automatyczne linie

ś

rodkowe.

Wymiarowanie

elementów

przeprowadzamy

zgodnie

z

ogólnymi

zasadami

wymiarowania. Do wymiarowania mo

ż

na u

ż

y

ć

jednego z wielu narz

ę

dzi umo

ż

liwiaj

ą

cych

wykonanie tego zadania. W przykładzie do wymiarowania u

ż

yto narz

ę

dzia Wymiar.

U

ż

ywaj

ą

c tego narz

ę

dzia zwymiarowano element Podstawa, jak pokazano na Rys. 150. Do

zwymiarowania chropowato

ś

ci powierzchni u

ż

yto narz

ę

dzia Powierzchnia z panelu Symbole.

Warto zwróci

ć

uwag

ę

,

ż

e tabelka została automatycznie wypełniona informacjami

zapisanymi we wła

ś

ciwo

ś

ciach danego elementu.

Krzysztof Psiuk, Adam Cholewa

Ś

rodowisko Inventor

Materiały do u

ż

ytku wewn

ę

trznego

str. 110

KPKM Politechnika

Ś

l

ą

ska

Rys. 150 Zwymiarowany element Podstawa

W ramach pracy własnej mo

ż

na przygotowa

ć

rysunki wykonawcze pozostałych

elementów d

ź

wigni.

5.4.3. Rysunek zło

ż

eniowy

Przygotowanie rysunku zło

ż

eniowego zostanie opisane na przykładzie przygotowania

rysunku dla podzespołu d

ź

wigni. Przygotowanie rysunku zło

ż

eniowego rozpoczynamy

podobnie jak poprzednio od otwarcia nowego modelu typu Dokumentacja rysunkowa,
opartego na szablonie kpkm.idw. Po otwarciu nowego pliku post

ę

pujemy podobnie jak miało

to miejsce w przypadku rysunku wykonawczego. Rozpoczynamy od utworzenia rzutu
głównego. W tym celu z Panelu widoków rysunku, wybieramy polecenie Rzut bazowy. Po
otwarciu okna dialogowego wybieramy plik Dzwignia.iam, ustawiamy podziałk

ę

1:1 i

orientacj

ę

Lewo (Rys. 151).

Krzysztof Psiuk, Adam Cholewa

Ś

rodowisko Inventor

Materiały do u

ż

ytku wewn

ę

trznego

str. 111

KPKM Politechnika

Ś

l

ą

ska

Rys. 151 Tworzenie rysunku zło

ż

eniowego

Nast

ę

pnie ustalamy poło

ż

enie rzutu głównego na arkuszu i zatwierdzamy lewym

przyciskiem myszy. W kolejnym kroku dodajemy dwa dodatkowe widoki: widok z boku oraz
widok izometryczny (Rys. 152).

Rys. 152 Dodatkowe widoki rysunku zło

ż

eniowego

Krzysztof Psiuk, Adam Cholewa

Ś

rodowisko Inventor

Materiały do u

ż

ytku wewn

ę

trznego

str. 112

KPKM Politechnika

Ś

l

ą

ska

Kolejnym krokiem jest dodanie do arkusza tabelki z wykazem elementów oraz

ponumerowanie elementów zespołu. Dodanie tabelki z wykazem elementów mo

ż

emy

wykona

ć

wybieraj

ą

c z wst

ąż

ki narz

ę

dziowej zakładki Opisz, a nast

ę

pnie z panelu Tabela

narz

ę

dzia Lista cz

ęś

ci. Je

ż

eli poprawnie wypełnione zostały wła

ś

ciwo

ś

ci poszczególnych

elementów, to lista z ich wykazem b

ę

dzie poprawna. Po wyborze narz

ę

dzia Lista cz

ęś

ci,

uka

ż

e si

ę

okno dialogowe, w którym nale

ż

y wskaza

ć

dla jakiego zespołu lista ma zosta

ć

utworzona. Wybór zespołu mo

ż

na przeprowadzi

ć

na dwa sposoby:

a) poprzez wybranie widoku z wybranym zespołem,
b) przez wskazanie

ś

cie

ż

ki dost

ę

pu do pliku z wybranym zespołem.

Wystarczy,

ż

e na rysowanym arkuszu papieru wska

ż

emy dowolny widok i potwierdzimy ch

ęć

wykonania tego kroku przez naci

ś

ni

ę

cie przycisku OK. Na ekranie pojawi si

ę

prostok

ą

t, który

nale

ż

y umie

ś

ci

ć

nad tabelk

ą

rysunkow

ą

.

Rys. 153 Dodawanie tabeli z wykazem elementów

Ostatnim krokiem jest dodanie oznacze

ń

do poszczególnych elementów rysowanego

zespołu. Do wykonania tej czynno

ś

ci u

ż

yte zostanie narz

ę

dzie Numer pozycji. Po wybraniu

tego narz

ę

dzia wskazujemy kursorem ka

ż

dy z elementów zespołu i zatwierdzamy wybór

lewym przyciskiem myszy. Nast

ę

pnie wskazujemy miejsce umieszczenia oznaczenia,

klikamy prawy przycisk myszy i wybieramy opcj

ę

Kontynuuj. Po zaznaczeniu wszystkich

elementów klikamy ponownie prawy przycisk myszy i wybieramy polecenie Zako

ń

cz.

Ko

ń

cowy efekt prac przedstawiono na Rys. 154.
Innym sposobem numerowania pozycji jest wybranie opcji Autonumerowanie pozycji

(Rys. 155). Po wyborze tej opcji na ekranie pojawi si

ę

okno dialogowe, w którym nale

ż

y

wybra

ć

w kolejno

ś

ci:

•

widok dla którego ma zosta

ć

utworzony wykaz elementów,

Krzysztof Psiuk, Adam Cholewa

Ś

rodowisko Inventor

Materiały do u

ż

ytku wewn

ę

trznego

str. 113

KPKM Politechnika

Ś

l

ą

ska

•

w ramach danego widoku, nale

ż

y wybra

ć

elementy, których numery maj

ą

zosta

ć

uwzgl

ę

dnione,

•

miejsce oraz sposób rozmieszczenia numerów elementów.

Po wskazaniu tych wszystkich opcji na rysunku pojawi

ą

si

ę

numery poszczególnych

elementów. Opcja ta jest szczególnie przydatna w przypadku zespołów z du

żą

liczb

ą

elementów.

Rys. 154 Wynikowy rysunek zło

ż

eniowy

Krzysztof Psiuk, Adam Cholewa

Ś

rodowisko Inventor

Materiały do u

ż

ytku wewn

ę

trznego

str. 114

KPKM Politechnika

Ś

l

ą

ska

Rys. 155 Wykorzystanie polecenia Autonumerowanie pozycji.