Silnik i osprzęt

JEDNOSTKA NAPĘDOWA I DÓŁ SILNIKA

GÓRA I PRZÓD SILNIKA

MIESZANKA PALIWOWA - ZASILANIE PALIWEM

ZASILANIE PALIWEM - OSPRZĘT DIESEL

OCHRONA ŚRODOWISKA

ROZRUCH ŁADOWANIE

UKŁAD ZAPŁONOWY - UKŁAD WTRYSKU

UKŁAD CHŁODZENIA - UKŁAD WYDECHOWY -
ZBIORNIK - ZAWIESZENIE SILNIKA

BG0A - BG0B - BG0D - BG0G - KG0A - KG0B - KG0D - KG04

77 11 297 347

"Metody napraw zalecane przez producenta w niniejszej dokumentacji zostały
opracowane na podstawie warunków technicznych obowiązujących w dniu
redagowania tekstu.

Mogą one ulec zmianom w przypadku wprowadzania przez producenta modyfikacji
procesu produkcji różnych podzespołów i akcesoriów pojazdów tej marki".

LISTOPAD 2000

Wszelkie prawa autorskie są zastrzeżone dla Renault.

EDITION POLONAISE

Przedruk lub tłumaczenie, nawet częściowe, niniejszego dokumentu, jak również
używanie systemu numerów katalogowych części zamiennych są zabronione bez
wcześniejszej pisemnej zgody Renault.

© RenaulT 2000

Silnik i

osprzęt

Spis treści

Strona

JEDNOSTKA NAPĘDOWA I DÓŁ
SILNIKA

Identyfikacja

10-1

Zużycie oleju

10-2

Ciśnienie oleju

10-3

Silnik - Skrzynia biegów

10-4

Miska olejowa

10-13

Wspornik wielofunkcyjny

10-16

Pompa olejowa

10-17

GÓRA I PRZÓD SILNIKA

Rolka napinacza paska rozrządu

11-1

Pasek rozrządu

11-2

Uszczelki głowicy

11-31

Wałki rozrządu

11-71

MIESZANKA PALIWOWA -
DOŁADOWANIE

MIESZANKA PALIWOWA
Dane techniczne

12-1

Tłumik

szmerów powietrza

12-7

Wlot powietrza

12-9

Filtr powietrza

12-10

Obudowa filtra powietrza

12-11

Obudowa przepustnicy z silnikiem

12-13

Kolektor ssący

12-16

Rampa wtryskowa

12-18

Dolny kolektor ssący

12-19

Kolektor wylotowy

12-20

Kolektor wylotowy przedni

12-22

Kolektor wylotowy tylny

12-24

Kolektory

12-25

System wyłączania silnika

12-28

DOŁADOWANIE
Zawór regulacyjny ciśnienia

12-30

Regulacja ciśnienia

12-31

Turbosprężarka

12-33

Wymiennik powietrza

12-35

Strona

ZASILANIE PALIWEM - OSPRZĘT
DIESEL

ZASILANIE PALIWEM
Cechy szczególne

13-1

Rampa wtrysku / wtryskiwacze

13-3

Kontrola ciśnienia zasilania

13-6

Kontrola wydatku pompy zasilającej

13-8

Urządzenie antyperkolacyjne

13-9

OSPRZĘT SILNIKA DIESEL
Dane techniczne

13-10

Cechy szczególne

13-13

Czystość

13-16

Rozmieszczenie elementów

13-19

Lampka kontrolna wtrysku

13-23

Funkcja blokady rozruchu

13-24

Strategia wtrysku / klimatyzacja

13-25

Korekta obrotów biegu jałowego

13-26

Sterowanie grzaniem świec żarowych

13-27

Regulator / Ogranicznik prędkości

13-28

Świece żarowe

13-30

Grzałka nurkowa

13-31

Pompa niskiego ciśnienia (pompa
tłocząca)

13-33

Filtr paliwa

13-34

Kontrole ciśnienia i przepływu oleju
napędowego

13-36

Pompa wysokiego ciśnienia

13-37

Rampa wtrysku

13-42

Wtryskiwacze

13-46

Czujnik ciśnienia

13-50

Regulator ciśnienia

13-51

Potencjometr pedału gazu

13-52

Zcentralizowany system kontroli
temperatury wody

13-53

Moduł elektroniczny

13-54

Spis treści

Strona

OCHRONA ŚRODOWISKA

Pochłanianie oparów benzyny

14-1

Recyrkulacja gazów spalinowych
E.G.R.

14-8

ROZRUCH ŁADOWANIE

Alternator

16-1

Rozrusznik

16-8

UKŁAD ZAPŁONOWY - UKŁAD
WTRYSKU

UKŁAD ZAPŁONOWY
Zapłon statyczny

17-1

Świece

17-3

UKŁAD WTRYSKU
Rozmieszczenie elementów

17-4

Potencjometr pedału gazu

17-11

Moduł elektroniczny

17-12

Cechy szczególne

17-14

Funkcja blokady rozruchu

17-16

Strategia wtrysk/klimatyzacja

17-17

Obudowa przepustnicy z silnikiem

17-19

Korekta obrotów biegu jałowego

17-21

Regulacja składu mieszanki

17-24

Korekcja dostosowawcza składu
mieszanki

17-28

Zcentralizowany system kontroli
temperatury wody GCTE

17-30

Koło zmiany fazy rozrządu

17-32

Regulator / ogranicznik prędkości

17-34

Cechy szczególne systemu "On Board
Diagnostic"

17-38

Warunki prowadzenia diagnostyki
"On Board Diagnostic"

17-40

Strona

UKŁAD ZAPŁONOWY - UKŁAD
WTRYSKU

(CIĄG DALSZY)

Diagnostyka wykrywania opuszczania
zapłonu

17-42

Diagnostyka katalizatora

17-44

Diagnostyka sondy Lambda

17-46

Moduł elektroniczny

17-48

UKŁAD CHŁODZENIA - UKŁAD
WYDECHOWY - ZBIORNIK -
ZAWIESZENIE SILNIKA

UKŁAD CHŁODZENIA
Dane techniczne

19-1

Wlewanie płynu - odpowietrzanie

19-2

Kontrola

19-3

Schemat

19-4

Termostat

19-8

Chłodnica

19-9

Pompa wody

19-12

UKŁAD WYDECHOWY
Wiadomości ogólne

19-19

Rura wydechowa

19-21

Tłumik środkowy i katalizator

19-23

Katalizator

19-24

Katalizator wstępny przedni

19-26

Katalizator wstępny tylny

19-28

ZBIORNIK
Zbiornik paliwa

19-30

Rura wlewu paliwa

19-40

Czujnik poziomu

19-41

Pompa i czujnik poziomu

19-42

Filtr benzyny

19-44

ZAWIESZENIE SILNIKA
Zawieszenie elastyczne

19-45

JEDNOSTKA NAPĘDOWA I DÓŁ SILNIKA

Identyfikacja

110

JEDNOSTKA NAPĘDOWA I DÓŁ SILNIKA

Identyfikacja

Podręczniki napraw odpowiednie dla poszczególnych typów silnika:

Typ

pojazdu

Silnik

Skrzynia

biegów

Automatyczna

skrzynia

biegów

Pojemność

skokowa

(cm

)

Średnica

tłoka (mm)

Skok
tłoka

(mm)

Stopień

sprężania

XG0A

K4M710

JH3

DP0

1598

79,5

80,5

10/1

XG0B

F4P770
F4P771

JR5

DP0

1783

82,7

9,8/1

XG0G

F9Q750

PK6

1870

19/1

XG0D

L7X731

SU1

2946

82,6

10,9/1

Silnik

Dokumentacja

K4M

F4P

F9Q

L7X

Mot. K4M

Mot. F4

Mot. F9Q

(Wysokociśnieniowy

common rail)

Mot. L7X

10-1

JEDNOSTKA NAPĘDOWA I DÓŁ SILNIKA

Zużycie oleju

10-2

Zużycie oleju

PROCEDURA POMIARU ZUŻYCIA OLEJU SILNIKOWEGO

Napełnienie do poziomu maxi

Czynność powinna być wykonywana przy rozgrzanym silniku (działającym zespole wentylatora) i po
odczekaniu 15 minut na całkowite przelanie oleju do miski olejowej.

Dokonać wzrokowej kontroli przy pomocy bagnetu pomiarowego.

Uzupełnić do poziomu maxi.

"Zapieczętować" korek spustowy (kropla farby na korku wlewu i korku spustowym miski olejowej), by móc
później sprawdzić, czy nie był odkręcany.

Eksploatacja przez klienta

Wymagać od klienta wymiany oleju po okresie eksploatacji odpowiadającym przejechaniu około
2 000 km

lub przed osiągnięciem poziomu mini.

Uzupełnienie do poziomu maxi

Czynność powinna być wykonywana przy rozgrzanym silniku (działającym zespole wentylatora) i po
odczekaniu 15 minut.

Dokonać wzrokowej kontroli przy pomocy bagnetu pomiarowego.

Uzupełnić do poziomu maxi.

Zanotować ilość oleju i przebieg kilometrów począwszy od ostatniego uzupełnienia oleju do poziomu
maxi.

Pomiar zużycia oleju

ZUŻYCIE OLEJU =

Ilość oleju wlanego przy uzupełnieniu poziomu (w litrach)

km (w tysiącach)

JEDNOSTKA NAPĘDOWA I DÓŁ SILNIKA

Ciśnienie oleju

10-3

Ciśnienie oleju

KONTROLA

Kontrolę ciśnienia oleju należy przeprowadzać przy
rozgrzanym silniku (około 80 °C).

Skład zestawu Mot. 836-05.

ZASTOSOWANIE

Podłączyć manometr zamiast czujnika ciśnienia oleju.

KONTROLA SILNIKA

NIEZBĘDNE NARZĘDZIA SPECJALISTYCZNE

Mot. 836-05

Mot. 1437

Zestaw do kontroli ciśnienia oleju '
Złącze do pomiaru ciśnienia

NIEZBĘDNE WYPOSAŻENIE

Tuleja o długości 22 mm

Silniki K4M i

F4P

Silnik F9Q

Silnik L7X

B + F

F+Mot. 1437

Silniki

K4M i F4P

Bieg jałowy

1 bar

3000 tr/min

3 bary

Silnik L7X

Bieg jałowy

2 bary

3000 tr/min

5 barów

Silnik F9Q

1000 tr/min

1,2 bara

3000 tr/min

3,5 bara

JEDNOSTKA NAPĘDOWA I DÓŁ SILNIKA

Silnik - Skrzynia biegów

10-4

WSZYSTKIE

TYPY SILNIKÓW

Silnik - Skrzynia biegów

DEMONTAŻ

Ustawić pojazd na dwukolumnowym podnośniku.

Podczas wykonywania tej operacji, konieczne jest
przymocowanie pojazdu do podnośnika za
pomocą opaski, w celu utrzymania równowagi.

Zapoznać się z procedurą zakładania opaski
opisaną w rozdziale 02 "Podnośnik kolumnowy".

Wymontować:
– akumulator,
– przednie koła,
– osłonę pod silnikiem,
– fartuchy przeciwbłotne prawy i lewy, jak również

osłony boczne.

Spuścić płyny z następujących układów:
– układu klimatyzacji przy użyciu urządzenia

specjalistycznego,

– układu chłodzenia poprzez dolny przewód giętki

chłodnicy,

– skrzyni biegów i silnika w razie potrzeby.

Z prawej strony pojazdu

Wymontować:
– zacisk hamulca (po wcześniejszym wymontowaniu

sprężyny przytrzymującej) i zaczepić go do sprężyny
zawieszenia,

– czujnik ABS,
– nakrętkę dolnego przegubu kulistego (w razie

potrzeby użyć klucza ampulowego przyciętego na
wymiar X = 22 mm w celu unieruchomienia
przegubu),

NIEZBĘDNE NARZĘDZIA SPECJALISTYCZNE

Mot. 1202-01
Mot. 1202-02

Szczypce do pierścieni
zaciskowych

Mot. 1372

Zestaw do wyciągania śrub
niezrywalnych

Mot. 1448

Szczypce dystansowe do
pierścieni zaciskowych

T. Av. 476

Ściągacz przegubów kulistych

Podnośnik

MOMENTY DOKRĘCANIA (w daN.m)

Śruby kolumienki zacisku hamulca

0,7

Śruby z nakrętkami dolnych części
amortyzatorów

Nakrętka dolnego przegubu kulistego

Śruba mocująca osłonę półosi

Nakrętka drążka stabilizatora poprzecznego 4,4

Nakrętka przegubu kierowniczego

3,7

Śruby mocujące wkładkę wygłuszającą

2,1

Śruba mocująca górny drążek zawieszenia
elastycznego

10,5

Śruba mocująca do nadwozia ogranicznik
wychylenia zawieszenia elastycznego

2,1

Śruba mocująca do silnika uchwyt
zawieszenia wahadłowego

6,2

Śruba mocująca drążek reakcyjny silnika:

– do ramy silnika
– w silnikach:

●

K4M-F4P

●

F9Q-L7X

10,5

10,5
18

Śruby mocujące podłużnice aluminiowe do
dolnego wzmocnienia

4,4

Śruby mocujące ściągi podłużnic
aluminiowych

4,4

Śruby koła

10,5

18 661

JEDNOSTKA NAPĘDOWA I DÓŁ SILNIKA

Silnik - Skrzynia biegów

10-5

WSZYSTKIE

TYPY SILNIKÓW

– górne mocowanie drążka stabilizatora poprzecznego

i poluzować dolne mocowanie,

– obie śruby mocujące uchwyt mocowania półosi do

wspornika podpory pośredniej (silniki F9Q i L7X),

– przegub kierowniczy za pomocą przyrządu

T. Av. 476,

– śruby mocujące z nakrętką dolnej części

amortyzatora.

Odłączyć półoś, po czym wymontować zespół piasty
połączony z półosią.

Z lewej strony pojazdu

Wymontować:
– zacisk hamulca i zaczepić go do sprężyny

zawieszenia,

– czujnik ABS,
– nakrętkę dolnego przegubu kulistego (w razie

potrzeby użyć klucza ampulowego przyciętego na
wymiar X = 22 mm do unieruchomienia przegubu),

– górne mocowanie drążka stabilizatora poprzecznego

i poluzować dolne mocowanie,

– przegub kierowniczy za pomocą przyrządu

T. Av. 476

– mocowania osłony półosi (jeśli pojazd jest

wyposażony w skrzynię biegów mechaniczną),

– śruby mocujące z nakrętką dolnej części

amortyzatora.

Odłączyć półoś, po czym wymontować zespół piasty
połączony z półosią.

Odłączyć światła przeciwmgielne w punkcie (1).

Wymontować:
– osłonę chłodnicy, a także zderzak,
– płytkę przekaźników w punktach (2) i odczepić

wsporniki bezpieczników (3),

– skrzynkę akumulatora w punktach (4),

W tym celu, przewiercić trzy śruby niezrywalne
wprowadzając wiertło

∅

5 mm w oś śruby.

Następnie, wymontować śruby za pomocą
przyrządu Mot. 1372.

18701

JEDNOSTKA NAPĘDOWA I DÓŁ SILNIKA

Silnik - Skrzynia biegów

10-6

WSZYSTKIE

TYPY SILNIKÓW

Wymontować rurkę wlewu przy zbiorniku płynu do
spryskiwaczy szyb.

Odpiąć:
– zbiornik układu wspomagania i wymontować jego

wspornik,

– wiązkę przewodów elektrycznych na górnej belce

poprzecznej.

Odłączyć:
– złącza reflektorów zespolonych,
– złącze włącznika pokrywy silnika (zależnie od

wyposażenia).

Wymontować:
– dwa górne prowadniki (A) zderzaka, a następnie

odpiąć spinkę (B) przy każdym reflektorze,

– trzy śruby (2) mocujące przy każdym reflektorze,
– oba reflektory,

– poprzeczkę górną wyjmując przewód otwierania

pokrywy silnika,

– mocowanie (5) komputera wtrysku, jak również

mocowanie (6),

– złącza (7),
– mocowania plecionek połączeń masowych (8), po

czym wymontować wspornik komputera (9),

– zespół tłumika szmerów ssania (Silniki K4M-F4P) lub

obudowę filtru powietrza (Silniki F9Q-L7X) i kanał
wlotu powietrza,

– dolne mocowania chłodnicy, jak również górny

przewód giętki,

– złącza przy zespole wentylatora i skraplacz,
– mocowania przewodów klimatyzacji do kompresora i

zbiornik osuszający.

UWAGA

: należy koniecznie założyć we właściwy

sposób korki na przewody oraz rozprężacz, by
zapobiec przedostaniu się wilgoci do układu.

18855

JEDNOSTKA NAPĘDOWA I DÓŁ SILNIKA

Silnik - Skrzynia biegów

10-7

WSZYSTKIE

TYPY SILNIKÓW

Wymontować zespół chłodzenia.

Odłączyć:

Silniki F4P-K4M-L7X
– złącze, jak również przewód przy elektrozaworze

odpowietrzania pochłaniacza,

– przewód paliwowy na wysokości górnego drążka

wspornika silnika.

Silnik F9Q
– przewody paliwowe w punktach (3), jak również

złącze filtru oleju napędowego, odpiąć je, a potem
odsunąć na bok,

Wszystkie typy
– przewód podciśnieniowy serwa hamulca,
– przewody giętkie przy zbiorniku wyrównawczym,
– przewody elastyczne ogrzewania przy bloku

wypływu wody z głowicy.

Cechy szczególne pojazdów wyposażonych w
automatyczną skrzynię biegów

Odłączyć:
– Przegub kulisty (1) przewodu przełącznika

wielofunkcyjnego,

– przewód (2) przełącznika wielofunkcyjnego

odblokowując ogranicznik osłony przewodu.

UWAGA: podczas tej operacji nie wolno poruszyć
pomarańczowego pierścienia. Możliwe jest jego
pęknięcie przy demontażu lub montażu. W danym
przypadku nie trzeba wymieniać przewodu
sterującego, ponieważ brak tej części nie
powoduje zakłócenia w działaniu systemu.

Cechy szczególne pojazdów wyposażonych w
skrzynię biegów mechaniczną

Wymontować:
– siłownik sprzęgła zdejmując spinki (C),
– element lub elementy sterujące skrzyni biegów.

Skrzynia biegów JH3-JR5

JEDNOSTKA NAPĘDOWA I DÓŁ SILNIKA

Silnik - Skrzynia biegów

10-8

WSZYSTKIE

TYPY SILNIKÓW

Skrzynia biegów PK6

Wszystkie typy

Wymontować:
– śrubę mocującą (3) i poluzować śrubę(4),

– przewód elastyczny powrotny przy zbiorniku układu

wspomagania kierownicy po opróżnieniu zbiornika,

– przewody układu wspomagania kierownicy na

przekładni kierowniczej,

– złącze sondy Lambda, następnie odpiąć wiązkę

(silniki K4M - F4P),

– mocowania rury wydechowej (Silniki K4M, F4P,

F9Q),

– mocowania oziębiacza układu wspomagania

kierownicy do dolnej poprzeczki,

– podłużnice (1), a także poprzeczkę (2).

18 673-1

JEDNOSTKA NAPĘDOWA I DÓŁ SILNIKA

Silnik - Skrzynia biegów

10-9

WSZYSTKIE

TYPY SILNIKÓW

Silnik L7X

Wymontować:
– mocowania kolektora,
– kolektor przesuwając go w stronę akumulatora,

– nakrętki mocowania katalizatora/katalizatora

wstępnego przechodząc przez ramę silnika
(zastosować długą tuleję, po czym przyczepić
katalizatory (A) do nadwozia,

– złącza (3) sond Lambda,
– mocowania (4) katalizatora wstępnego,

– mocowanie (5), po czym wyjąć katalizator wstępny,

JEDNOSTKA NAPĘDOWA I DÓŁ SILNIKA

Silnik - Skrzynia biegów

10-10

WSZYSTKIE

TYPY SILNIKÓW

– złącza (6) sond Lambda,
– mocowania (7) katalizatora wstępnego,
– podkładkę (8).

Ustawić podnośnik warsztatowy.

Podnieść zespół silnik-skrzynia biegów przy użyciu
podnośnika.

Wymontować:
– nakrętkę (3) przy pomocy wybijaka z brązu, którym

należy wybić sworzeń,

– wkładkę wygłuszającą (4),
– śruby mocujące drążek (5), następnie wymontować

zespół zawieszenia elastycznego-ogranicznika
wychylenia,

JEDNOSTKA NAPĘDOWA I DÓŁ SILNIKA

Silnik - Skrzynia biegów

10-11

WSZYSTKIE

TYPY SILNIKÓW

– dolną belkę poprzeczną (A).

UWAGA: belka ta jest jednym z elementów
zapewniających sztywność konstrukcji komory
silnika. W związku z tym, zawsze przed
rozpoczęciem naprawy belki, należy koniecznie
podnieść silnik ze znajdujących się na niej
punktów podparcia.

Przy pomocy podnośnika warsztatowego wyjąć zespół
silnik - skrzynia biegów.

MONTAŻ

Ustawić zespół silnik-skrzynia biegów postępując
zgodnie z metodą stosowaną podczas demontażu.

Zamontować:
– wspornik lewego zawieszenia elastycznego,
– wspornik prawego zawieszenia elastycznego,
– drążek reakcyjny silnika.

Zapoznać się z rozdziałem 19 "Zawieszenie
elastyczne

" w celu zastosowania właściwych

momentów dokręcania.

Szczególny sposób postępowania z siłownikiem
sprzęgła w przypadku rozdzielania silnika-skrzyni
biegów.

WAŻNE: nie należy nakładać smaru na wał
wyjściowy ze skrzyni biegów, by nie dopuścić do
uszkodzenia siłownika.

UWAGA: należy wymienić siłownik sprzęgła po
wymianie mechanizmu sprzęgła, by zapobiec
wszelkim ewentualnym wyciekom.

Dolać płynu hamulcowego do zbiornika.

Odpowietrzyć układ hydrauliczny:
– podłączyć do otworu (C) przewód połączony ze

zbiornikiem napełnionym płynem hamulcowym,

– podnieść spinkę (2),
– odpiąć przewód na pierwszym rowku

odpowiadającym pierwszej uszczelce okrągłej,

– zainstalować aparat do odpowietrzania typu Arc 50,
– uruchomić aparat do odpowietrzania,
– zaczekać na całkowite ujście powietrza z układu

hydraulicznego,

– przypiąć przewód do siłownika sprzęgła.

Uzupełnić płyn hamulcowy do właściwego poziomu.

Sprawdzić prawidłowe działanie zespołu sprzęgła.

WAŻNE: zamontować ponownie dolną belkę
poprzeczną po wyjęciu zespołu silnika-skrzyni
biegów.

JEDNOSTKA NAPĘDOWA I DÓŁ SILNIKA

Silnik - Skrzynia biegów

10-12

WSZYSTKIE

TYPY SILNIKÓW

Przy montażu wykonać takie same czynności jak przy
demontażu, w odwrotnej kolejności.

Wymienić śruby niezrywalne na nowe śruby
niezrywalne.

Napełnić:
– skrzynię biegów wlewając olej do pełna,
– silnik w razie potrzeby wlewając olej do pełna,
– układ chłodzenia silnika przez wlanie płynu do pełna

i odpowietrzenie (patrz rozdział 19 "Wlewanie
płynu odpowietrzanie"

– układ wspomagania kierownicy wykonując wlewanie

płynu i odpowietrzanie,

– układ klimatyzacji przy użyciu urządzenia

specjalistycznego,

Zamontować śruby mocujące zacisków używając
środka Loctite FRENBLOC i dokręcić je właściwym
momentem.

UWAGA:

dokręcić dobrze elastyczny przewód

hamulcowy oraz wiązkę przewodów czujnika ABS.

Kilkakrotnie wcisnąć pedał hamulca, by tłoki zetknęły
się z klockami hamulcowymi.

WAŻNE:
Po ponownym zamontowaniu reflektorów zespolonych,
należy obowiązkowo przeprowadzić ich regulację:
– ustawić pojazd na płaskim podłożu.
– ustawić element sterujący regulacji na 0.
– przystąpić do regulacji.

Jeżeli pojazd jest wyposażony w reflektory z
żarówkami ksenonowymi, konieczne jest ustawienie
parametrów początkowych systemu i
przeprowadzenie regulacji reflektorów (zapoznać się z
rozdziałem "reflektory z żarówkami ksenonowymi,
ustawienie parametrów początkowych systemu

").

UWAGA:

w reflektorach wyposażonych w żarówki

ksenonowe, zakazane jest doprowadzanie do
świecenia żarówki, jeżeli nie jest ona wstawiona w
reflektor (niebezpieczne dla oczu).

JEDNOSTKA NAPĘDOWA I DÓŁ SILNIKA

Miska olejowa

10-13

SILNIK K4M

110

JEDNOSTKA NAPĘDOWA I DÓŁ SILNIKA

Miska olejowa

DEMONTAŻ

Demontaż miski olejowej nie nastręcza szczególnych
trudności.

REPOSE2

Nałożyć środek RHODORSEAL 5661 w punktach (A)
z każdej strony łożyska Nr 1 oraz w punktach (B) na
obudowie zakończenia wału korbowego.

Zamontować miskę olejową wraz z nową uszczelką
dokręcając wstępnie momentem 0,8 daN.m,
następnie wykonać dokręcanie ("ślimakowe")
momentem 1,4 daN.m.

MOMENT DOKRĘCANIA (w daN.m)

Śruba miski olejowej

1,4

JEDNOSTKA NAPĘDOWA I DÓŁ SILNIKA

Miska olejowa

10-14

SILNIKI F4P - F9Q

DEMONTAŻ

Demontaż miski olejowej nie nastręcza szczególnych
trudności.

MONTAŻ

Nałożyć odrobinę środka RHODORSEAL 5661 w
punktach (A) (z każdej strony łożyska Nr 1) i w
punktach (B) (w miejscu stykania się obudowy
zakończenia wału korbowego i bloku cylindrów).

Zamontować miskę olejową wraz z nową uszczelką
dokręcając wstępnie momentem 0,8 daN.m, a
następnie wykonać dokręcanie końcowe momentem
1,4 daN.m

w niżej zalecanej kolejności.

MOMENT DOKRĘCANIA (w daN.m)

Śruby miski olejowej

1,4

JEDNOSTKA NAPĘDOWA I DÓŁ SILNIKA

Miska olejowa

SILNIK L7X

Demontaż-montaż miski olejowej nie nastręcza szczególnych trudności.

Przyłożyć śruby i dokręcać je momentem 0,8 daN.m w następującej
kolejności:

UWAGA: szczelność miski olejowej jest zapewniona przez uszczelkę z
tworzywa kompozytowego, która nadaje się do wielokrotnego
demontażu. Jeśli uszczelka zostanie uszkodzona, może być częściowo
naprawiana przy użyciu środka uszczelniającego AUTOJOINT OR.

MOMENT DOKRĘCANIA (w daN.m)

Śruby miski olejowej

0,8

10-15

JEDNOSTKA NAPĘDOWA I DÓŁ SILNIKA

Wspornik wielofunkcyjny

10-16

SILNIKI K4M -

F4P - F9Q

Wspornik wielofunkcyjny

DEMONTAŻ

Ustawić pojazd na dwukolumnowym podnośniku.

Odłączyć akumulator.

Wymontować:
– alternator (patrz rozdział 16 "Alternator"),
– mocowania pompy wspomagania kierownicy i

odsunąć ją,

– mocowania kompresora klimatyzacji i zaczepić go do

poprzeczki górnej.

Silnik F9Q

Silnik K4M i F4P

* Wyłącznie Silnik K4M.

MONTAŻ

Zamontować wspornik dokręcając śruby momentem.

Zapoznać się z rozdziałem 07 "Naciąg paska
klinowego osprzętu"

na temat procedury naciągu.

Przystąpić do montażu wykonując czynności
demontażu w odwrotnej kolejności.

MOMENTY DOKRĘCANIA (w daN.m)

Śruby mocujące wspornik wielofunkcyjny

4,4

Śruby dolnego mocowania wspornika
wielofunkcyjnego (wyłącznie K4M)

2,1

JEDNOSTKA NAPĘDOWA I DÓŁ SILNIKA

Pompa olejowa

10-17

SILNIK L7X

Pompa olejowa

DEMONTAŻ

Ustawić pojazd na dwukolumnowym podnośniku.

Odłączyć akumulator.

Wymontować:
– pasek rozrządu (patrz metoda opisana w

rozdziale 11 "Pasek rozrządu"

– blokadę wału korbowego,
– dolną rolkę nawijacza rozrządu,
– koło zębate wału korbowego,
– mocowania wsporników kompresora,
– pompę olejową.

MOMENT DOKRĘCANIA (w daN.m)

Śruby pompy olejowej

0,8

JEDNOSTKA NAPĘDOWA I DÓŁ SILNIKA

Pompa olejowa

10-18

SILNIK L7X

UWAGA

: szczelność pompy olejowej jest zapewniona przez uszczelkę z

tworzywa kompozytowego, która nadaje się do wielokrotnego demontażu.
Jeśli uszczelka zostanie uszkodzona, może być naprawiana częściowo przy
użyciu środka uszczelniającego AUTOJOINT OR.

JEDNOSTKA NAPĘDOWA I DÓŁ SILNIKA

Pompa olejowa

10-19

SILNIK L7X

MONTAŻ

Zamontować pompę olejową.

Wsunąć śruby i dokręcać momentem 0,8 daN.m w następującej kolejności:

Zamontować pasek rozrządu (patrz metoda opisana w rozdziale 11 "Pasek
rozrządu"

UWAGA

: w celu dokonania wymiany pompy olejowej, należy koniecznie ją

napełnić.

GÓRA I PRZÓD SILNIKA

Rolka napinacza paska rozrządu

SILNIK F9Q

111

GÓRA I PRZÓD SILNIKA

Rolka napinacza paska rozrządu

DEMONTAŻ

Ustawić pojazd na dwukolumnowym podnośniku.

Odłączyć akumulator.

Wymontować:
– pasek rozrządu (patrz rozdział 11 "Pasek

rozrządu"

– obie śruby wspornika rolki napinacza.

MONTAŻ

Zamontować:
– wspornik rolki napinacza dokręcając śruby

momentem 1 daN.m,

– pasek rozrządu (patrz rozdział 11 "Pasek

rozrządu"

NIEZBĘDNE NARZĘDZIA SPECJALISTYCZNE

Mot. 1054

Blokada Górnego Martwego
Punktu

Mot. 1453

Wspornik silnika

Mot. 1505

Przyrząd do kontroli naciągu
paska

Mot. 1543

Przyrząd do wstępnego
naciągania paska

NIEZBĘDNE WYPOSAŻENIE

Klucz do dokręcania kątowego

MOMENTY DOKRĘCANIA (w daN.m i/lub w °)

Nakrętka rolki napinacza

Śruby wspornika rolki napinacza

Śruba mocująca koło pasowe wału
korbowego

2+115°

±±±±

15°

Śruby mocujące górny drążek
zawieszenia elastycznego

10,5

Śruby mocujące wkładkę
wygłuszającą

2,1

Śruby mocujące do nadwozia
ogranicznik wychylenia zawieszenia
elastycznego

2,1

Śruby mocujące do silnika uchwyt
zawieszenia elastycznego

6,2

Śruby kół

10,5

11-1

GÓRA I PRZÓD SILNIKA

Pasek rozrządu

11-2

SILNIK F9Q

Pasek rozrządu

DEMONTAŻ

Ustawić pojazd na dwukolumnowym podnośniku.

Odłączyć akumulator.

Wymontować:
– osłonę silnika,
– prawe przednie koło.
– prawy fartuch przeciwbłotny, jak również osłonę

boczną,

– osłonę pod silnikiem,
– pasek napędowy akcesoriów patrz rozdział 07

"Naciąg paska klinowego akcesoriów"

– podłużnicę z aluminium, jak również ściąg

podłużnicy przy nadwoziu z prawej strony pojazdu.

Odczepić filtr oleju napędowego od wspornika, odpiąć
przewody paliwowe i odsunąć zespół.

Zdjąć korek blokady GMP.

NIEZBĘDNE NARZĘDZIA SPECJALISTYCZNE

Mot. 1054

Blokada Górnego Martwego
Punktu

Mot. 1453

Wspornik silnika

Mot. 1505

Przyrząd do pomiaru naciągu
paska

Mot. 1543

Przyrząd do wstępnego
naciągania paska klinowego

NIEZBĘDNE WYPOSAŻENIE

Klucz do dokręcania kątowego

MOMENTY DOKRĘCANIA (w daN.m i/lub w °)

Nakrętka rolki napinacza

Śruba mocująca koło pasowe wału
korbowego

2+115°

±±±±

15°

Śruby mocujące górny drążek
zawieszenia elastycznego

10,5

Śruby mocujące wkładkę
wygłuszającą

2,1

Śruby mocujące do nadwozia
ogranicznik wychylenia zawieszenia
elastycznego

2,1

Śruby mocujące do silnika uchwyt
zawieszenia elastycznego

6,2

Śruby kół

10,5

GÓRA I PRZÓD SILNIKA

Pasek rozrządu

11-3

SILNIK F9Q

Założyć wspornik silnika Mot. 1453 razem z paskami
przytrzymującymi

Poluzować śrubę (5), po czym wymontować śruby (6)
drążka reakcyjnego silnika.

Wymontować:
– wkładkę wygłuszającą (3),
– śruby mocujące drążek (4),

następnie rozłożyć zespół zawieszenie-ogranicznik
wychylenia.

Ustawienie rozrządu

Obracać wał korbowy zgodnie z ruchem wskazówek
zegara (strona rozrządu), a kiedy tylko znak (1) na
kole pasowym wału rozrządu pojawi się w okienku (2)
obudowy rozrządu, nacisnąć na blokadę GMP
Mot. 1054

aż do zablokowania wału korbowego (znak

na kole pasowym wału rozrządu powinien znajdować
się mniej więcej pośrodku okienka).

GÓRA I PRZÓD SILNIKA

Pasek rozrządu

11-4

SILNIK F9Q

Wymontować:
– napinacz paska klinowego akcesoriów (3), jak również rolkę nawijacza (4),
– koło pasowe akcesoriów wału korbowego przez zablokowanie koła

zamachowego silnika,

– obudowę rozrządu od dołu pojazdu (opuścić silnik przy użyciu wspornika

silnika Mot. 1453).

UWAGA

: wykonać znak ołówkiem na wewnętrznej obudowie rozrządu

naprzeciw znaku na kole pasowym wału rozrządu.

GÓRA I PRZÓD SILNIKA

Pasek rozrządu

11-5

SILNIK F9Q

Zwolnić rolkę napinacza odkręcając nakrętkę (5), po czym wymontować
pasek rozrządu.

Zamontować pasek rozrządu postępując zgodnie z metodą opisaną w
rozdziale 07 "Naciąg paska rozrządu".

Wymontowanego paska nie należy ponownie zakładać; należy go
wymienić.

WAŻNE

: wyjąć podkładkę 4 wchodzącą w skład zestawu Mot. 1543 przed

założeniem koła pasowego.

Śruba koła pasowego akcesoriów wału korbowego powinna być koniecznie
dokręcona momentem 2 daN.m oraz kątowo o 115°

±±±±

15°

UWAGA: konieczne jest dokręcenie nakrętki rolki napinacza
momentem, aby nie dopuścić do poluzowania, które mogłoby
doprowadzić do uszkodzenia silnika.''

Przystąpić do montażu wykonując czynności demontażu w odwrotnej
kolejności.

Zamontować wspornik zawieszenia elastycznego z prawej strony, jak
również drążek reakcyjny silnika (patrz rozdział 19 "Zawieszenie
elastyczne"

, w którym podano momenty dokręcania).

GÓRA I PRZÓD SILNIKA

Pasek rozrządu

11-6

SILNIK F4P

DEMONTAŻ

Ustawić pojazd na dwukolumnowym podnośniku.

Odłączyć akumulator.

Wymontować:
– prawe przednie koło.
– fartuch przeciwbłotny przedni prawy,
– osłonę pod silnikiem.

Założyć wspornik silnika Mot. 1453 z opaskami
przytrzymującymi de.

NIEZBĘDNE NARZĘDZIA SPECJALISTYCZNE

Mot. 799-01

Blokada wałków dla paska
zębatego

Mot. 1054

Blokada Górnego Martwego
Punktu

Mot. 1368

Przyrząd do dokręcania nawijacza

paska rozrządu

Mot. 1453

Wspornik silnika

Mot. 1487

Przyrząd do zakładania korka
uszczelniającego na wałek
rozrządu ssania

Mot. 1488

Przyrząd do zakładania korka
uszczelniającego na wałek
rozrządu wydechu

Mot. 1496

Przyrząd do ustawiania wałków
rozrządu

Mot. 1509

Mot. 1509-01

Blokada kół pasowych wałów
rozrządu

NIEZBĘDNE WYPOSAŻENIE

Klucz do dokręcania kątowego

MOMENTY DOKRĘCANIA (w daN.m i/lub w °)

Śruba rolki napinacza

4,5

Śruby koła pasowego wału
korbowego

2+135°

±±±±

15°

Nakrętka rolki napinacza

2,8

Śruby mocujące górny drążek
zawieszenia elastycznego

10,5

Śruby mocujące do silnika uchwyt
zawieszenia elastycznego

6,2

Śruby mocujące do nadwozia ogranicznik
wychylenia zawieszenia elastycznego

2,1

Śruby mocujące wkładkę wygłuszającą

2,1

Śruby kół

10,5

GÓRA I PRZÓD SILNIKA

Pasek rozrządu

11-7

SILNIK F4P

Wymontować:
– wkładkę wygłuszającą (1),
– śruby mocujące drążek(2), a następnie wymontować

zespół zawieszenie elastyczne-ogranicznik
wychylenia,

– pasek napędowy akcesoriów (patrz rozdział 07

"Naciąg paska klinowego akcesoriów"

Odłączyć złącza (3).

Odpiąć:
– wiązkę przewodów elektrycznych na górnej

obudowie rozrządu i odsunąć zespół,

– przewód paliwowy na obudowie środkowej rozrządu.

Wymontować:
– korki uszczelniające wałków rozrządu,

– zatyczkę blokady GMP

GÓRA I PRZÓD SILNIKA

Pasek rozrządu

11-8

SILNIK F4P

Ustawienie rozrządu

Obracać silnik zgodnie z ruchem zegara (od strony rozrządu) w taki sposób,
by ustawić rowki wałków rozrządu do dołu, na wpół poziomo, jak pokazano
na rysunku poniżej. Następnie wprowadzić blokadę GMP Mot. 1054 tak by
znalazła się między otworem do wyważania a rowkiem do ustawiania wału
korbowego.

GÓRA I PRZÓD SILNIKA

Pasek rozrządu

11-9

SILNIK F4P

Lekko obracać silnik, w tym samym kierunku, aż blokada Mot. 1054 zostanie
wprowadzona w punkt do regulacji.

Rowki wałków rozrządu powinny być, w punkcie do regulacji, ułożone
poziomo, z przesunięciem osi do dołu jak pokazano na rysunku poniżej.

Prawidłowe położenie

Nieprawidłowe położenie

(blokada znajduje się w

otworze do wyważania).

GÓRA I PRZÓD SILNIKA

Pasek rozrządu

11-10

SILNIK F4P

Wymontować:
– koło pasowe wału korbowego zablokowując koło

zamachowe silnika przy pomocy śrubokrętu,

– górną obudowę (1),
– obudowę środkową rozrządu (2).

GÓRA I PRZÓD SILNIKA

Pasek rozrządu

11-11

SILNIK F4P

Poluzować pasek rozrządu odkręcając nakrętkę (1) rolki napinacza.

W celu zdjęcia paska rozrządu, wymontować rolkę nawijacza (2) i bardzo
uważać, by nie spadło przy tym koło zębate wału korbowego (nie
posiadające zaczepu)

Wymontować koło zębate rozrządu wału korbowego.

GÓRA I PRZÓD SILNIKA

Pasek rozrządu

11-12

SILNIK F4P

UWAGA

: konieczne jest odtłuszczenie czopu wału

korbowego, otworu koła zębatego wału korbowego i
powierzchni podparcia koła pasowego, aby zapobiec
poślizgowi rozrządu, który mógłby spowodować
uszkodzenie silnika.

MONTAŻ

Podczas wymiany paska klinowego rozrządu, należy
koniecznie wymienić rolki napinacza i nawijacza
rozrządu.

Zamontować:
– Pasek rozrządu (należy koniecznie postępować

zgodnie z metodą opisaną w rozdziale 07
"Procedura naciągu paska rozrządu"

– pasek napędowy akcesoriów (patrz rozdział 07

"Naciąg paska klinowego akcesoriów"

– zatyczkę blokady Górnego Martwego Punktu

nakładając niewielką ilość środka RHODORSEAL
5661

na gwintowanie,

– nowe korki uszczelniające:

●

wałka rozrządu ssania (Mot. 1487),

●

wałka rozrządu wydechu (Mot. 1488).

– zawieszenie elastyczne z prawej strony dokręcając

właściwym momentem (patrz rozdział 19
"Zawieszenie elastyczne"

GÓRA I PRZÓD SILNIKA

Pasek rozrządu

11-13

SILNIK K4M

DEMONTAŻ

Ustawić pojazd na dwukolumnowym podnośniku.

Odłączyć akumulator.

Wymontować:
– prawe przednie koło.
– nadkole przednie prawe,
– osłonę pod silnikiem.

Założyć wspornik silnika Mot. 1453 stosując opaski
przytrzymujące.

NIEZBĘDNE NARZĘDZIA SPECJALISTYCZNE

Mot. 799-01

Blokada wałków dla paska
zębatego

Mot. 1368

Przyrząd do dokręcania rolki
nawijacza paska rozrządu

Mot. 1453

Wspornik silnika

Mot. 1487

Przyrząd do zakładania korka
uszczelniającego na wałek
rozrządu ssania

Mot. 1488

Przyrząd do zakładania korka na
wałek rozrządu zaworów
wylotowych

Mot. 1489

Blokada Górnego Martwego
Punktu

Mot. 1490

Blokada kół pasowych wałów
rozrządu

Mot. 1496

Przyrząd do ustawiania wałków
rozrządu

NIEZBĘDNE WYPOSAŻENIE

Klucz do dokręcania kątowego

MOMENTY DOKRĘCANIA (w daN.m i/lub w °)

Śruby mocujące górny drążek
zawieszenia elastycznego

10,5

Śruba rolki napinacza

4,5

Śruby koła pasowego wału
korbowego

2+135°

±±±±

15°

Nakrętka rolki napinacza

2,8

Śruby mocujące wkładkę
wygłuszającą

2,1

Śruby mocujące do silnika uchwyt
zawieszenia elastycznego

6,2

Śruby mocujące do nadwozia
ogranicznik wychylenia zawieszenia
elastycznego

2,1

Śruby kół

10,5

GÓRA I PRZÓD SILNIKA

Pasek rozrządu

11-14

SILNIK K4M

Wymontować:
– wkładkę wygłuszającą (1),
– śruby mocujące drążek (2) , po czym wymontować

zespół zawieszenia elastycznego-ogranicznika
wychylenia,

– pasek napędowy akcesoriów (patrz rozdział 07

"Naciąg paska klinowego akcesoriów"

Odłączyć złącza (3).

Odpiąć:
– wiązkę przewodów elektrycznych na górnej

obudowie rozrządu i odsunąć zespół,

– przewód paliwowy na środkowej obudowie rozrządu.

Wymontować:
– korki uszczelniające wałków rozrządu,
– zatyczkę blokady Górnego Martwego Punktu.

GÓRA I PRZÓD SILNIKA

Pasek rozrządu

11-15

SILNIK K4M

Ustawienie rozrządu

Rowki na wałkach rozrządu należy skierować do dołu,
jak pokazano na poniższym rysunku.

Wkręcić blokadę Górnego Martwego Punktu
Mot. 1489

następnie wykonać obrót silnikiem zgodnie

z ruchem zegara (od strony rozrządu), aby
doprowadzić powoli i bez szarpnięć wał korbowy do
oparcia się na blokadzie.

Sprawdzić, czy położenie rowków wałków rozrządu
jest identyczne, jak położenie pokazane na rysunku
poniżej.

Wymontować:
– koło pasowe wału korbowego zablokowując koło

zamachowe silnika przy pomocy śrubokrętu,

– górną obudowę (1),
– środkową obudowę rozrządu (2).

GÓRA I PRZÓD SILNIKA

Pasek rozrządu

11-16

SILNIK K4M

Poluzować pasek rozrządu odkręcając nakrętkę (1)
rolki napinacza.

Aby wyjąć pasek rozrządu, wymontować rolkę
nawijacza (2) za pomocą przyrządu Mot. 1368.

UWAGA: konieczne jest odtłuszczenie czopu wału
korbowego, otworu koła zębatego wału rozrządu
oraz powierzchni podparcia koła pasowego wału
korbowego w celu uniknięcia zjawiska ślizgania
między rozrządem i wałem rozrządu, co mogłoby
spowodować zniszczenie silnika.

MONTAŻ

Podczas wymiany paska rozrządu, należy koniecznie
wymienić rolki napinacza i nawijacza rozrządu.

Zamontować:
– pasek klinowy rozrządu (należy postępować zgodnie

z metodą opisaną w rozdziale 07 "Procedura
naciągu paska klinowego rozrządu"

– Pasek napędowy akcesoriów (patrz rozdział 07

"Naciąg paska klinowego akcesoriów"

– nowe korki uszczelniające:

●

wałka rozrządu ssania (Mot. 1487),

●

wałka rozrządu wydechu (Mot. 1488).

– zawieszenie elastyczne z prawej strony dokręcając

momentem (patrz rozdział 19 "Zawieszenie
elastyczne"

GÓRA I PRZÓD SILNIKA

Uszczelki głowicy

11-17

SILNIK L7X

Uszczelki głowicy

DEMONTAŻ

Ustawić pojazd na dwukolumnowym podnośniku.

Odłączyć akumulator.

Wymontować:
– prawe przednie koło.
– prawy przedni fartuch przeciwbłotny, jak również

osłonę boczną,

– wspornik zbiornika układu wspomagania kierownicy,
– ozdobną osłonę,
– Pasek napędowy akcesoriów (patrz metoda opisana

w rozdziale 07 "Naciąg paska klinowego
akcesoriów"

– obudowę pokrywę wału rozrządu (A) odłączając

złącze (1), które następnie należy odpiąć od
obudowy pokrywy wału rozrządu oraz przewód (2).

NIEZBĘDNE NARZĘDZIA SPECJALISTYCZNE

Mot. 1428

Przyrząd do unieruchomienia
piast wału rozrządu wydechu

Mot. 1430

Blokada kół zębatych wałków
rozrządu i wału korbowego

Mot. 1430-01

Blokada do kontroli ustawienia kół
zębatych wałków rozrządu i wału
korbowego

Mot. 1436

Szpilkę przytrzymującą pasek
rozrządu

Mot. 1453

Wspornik silnika

Mot. 1505

Przyrząd do pomiaru naciągu
paska

Mot. 1555

Przyrząd do unieruchomienia
piast wałka rozrządu ssania

MOMENTY DOKRĘCANIA (w daN.m)

Nakrętka napinacza rozrządu

2,5

Śruby kół zębatych wałków rozrządu 1

Śruby mocowania płytki wspornika
rolki napinacza

2,5

Śruby mocujące górny drążek
zawieszenia elastycznego

10,5

Śruby mocujące do silnika uchwyt
zawieszenia elastycznego

6,2

Śruby mocujące do nadwozia
ogranicznik wychylenia zawieszenia
elastycznego

2,1

Śruby mocujące wkładkę
wygłuszającą

2,1

Śruba mocująca koło pasowe wału
korbowego

2,5

Śruby pokrywy wału rozrządu

Śruby kół

10,5

GÓRA I PRZÓD SILNIKA

Uszczelki głowicy

11-18

SILNIK L7X

Założyć wspornik silnika.

Wymontować:
– wkładkę wygłuszającą (3),
– śruby mocujące drążek (4), po czym wymontować

zespół zawieszenia elastycznego- ogranicznik
wychylenia.

GÓRA I PRZÓD SILNIKA

Uszczelki głowicy

11-19

SILNIK L7X

Wymontować:
– napinacz dynamiczny paska akcesoriów w punkcie (5),
– koło pasowe pompy wspomagania układu kierowniczego (6),
– osłony rozrządu (A) i (B),
– koło pasowe wału korbowego (7),
– dolną obudowę rozrządu (C).

GÓRA I PRZÓD SILNIKA

Uszczelki głowicy

11-20

SILNIK L7X

– osłonę z blachy (8).

Obracać silnik zgodnie z kierunkiem działania, aby zablokować koło zębate
wału korbowego, jak również wałki rozrządu za pomocą blokady Mot. 1430.

GÓRA I PRZÓD SILNIKA

Uszczelki głowicy

11-21

SILNIK L7X

W tym celu, należy poluzować śruby kół zębatych
wałków rozrządu (1) i obracać piasty wałków rozrządu
przy użyciu narzędzia Mot. 1428 (piasta wałka
rozrządu wydechu) oraz narzędzia Mot. 1555 (piasta
wałka rozrządu ssania), aby ułatwić założenie blokad.

GÓRA I PRZÓD SILNIKA

Uszczelki głowicy

11-22

SILNIK L7X

Poluzować rolkę napinacza odkręcając nakrętkę (2).

Poluzować śruby (3) płytki wspornika rolki napinacza, po czym wymontować
śrubę (4).

Za pomocą kwadratu 9,53 mm obrócić płytkę (5) w celu wymontowania
paska rozrządu.

GÓRA I PRZÓD SILNIKA

Uszczelki głowicy

11-23

SILNIK L7X

MONTAŻ

Upewnić się co do prawidłowego zablokowania
wałków rozrządu, jak również wału korbowego.

Zwrócić uwagę, by występ (6) rolki napinacza był
właściwie ułożony w rowku (7).

GÓRA I PRZÓD SILNIKA

Uszczelki głowicy

11-24

SILNIK L7X

Dokręcić śruby (2) momentem 1 daN.m następnie poluzować o 45°.

Obracać koła zębate wałków rozrządu zgodnie z ruchem zegara aż znajdą
się w łożysku w kształcie owalu.

Dokręcić śruby (1) momentem 0,5 daN.m , następnie poluzować o 45°.

GÓRA I PRZÓD SILNIKA

Uszczelki głowicy

11-25

SILNIK L7X

Naciągnąć pasek rozrządu na koło zębate wału
korbowego i unieruchomić za pomocą przyrządu
Mot. 1436

GÓRA I PRZÓD SILNIKA

Uszczelki głowicy

11-26

SILNIK L7X

Założyć pasek na rolkę nawijacza (3) upewniając się, że taśma (D) paska jest
dobrze napięta.

Obracać lekko koło zębate wału rozrządu (4) w kierunku przeciwnym do
ruchu zegara, aby nasunąć pasek na koło zębate.

Wykonać tę samą czynność przy kołach zębatych (5), (6) i (7).

WAŻNE:
– Wartość przesunięcia kątowego koła zębatego względem paska

rozrządu nie powinna być większa od wartości jednego ząbka.

– Sprawdzić, czy koła zębate wałków rozrządu nie znajdują się w

łożysku w kształcie owalu; w przeciwnym wypadku powtórzyć
czynność zakładania paska rozrządu.

Naciągnąć jednocześnie pasek na rolki (8) i (9) oraz koło zębate (10).

Za pomocą kwadratu 9,53 mm obrócić płytkę (11), by założyć pasek
rozrządu, a następnie zamontować śrubę w punkcie (12).

Dokręcić śruby (12) i (13) momentem 2,5 daN.m.

GÓRA I PRZÓD SILNIKA

Uszczelki głowicy

11-27

SILNIK L7X

Wymontować przyrząd Mot. 1436.

Napiąć pasek przyrządem Mot. 1505 obracając rolkę napinacza w kierunku
wskazanym strzałką za pomocą kwadratu 6,35 mm, aż do otrzymania
zalecanej wartości montażowej: 106

±±±±

4 Hz

Dokręcić nakrętkę rolki napinacza momentem 1 daN.m.

UWAGA: podczas obracania rolki napinacza, nigdy
nie należy przekroczyć punktu oporu(A)
napinacza.

GÓRA I PRZÓD SILNIKA

Uszczelki głowicy

11-28

SILNIK L7X

Dokręcić śruby kół zębatych wałków rozrządu
momentem 1 daN.m zaczynając od wału rozrządu (4).

Wymontować blokady do ustawiania wałków rozrządu
i wału korbowego.

Wykonać dwa obroty silnikiem.

Zablokować jedynie wał korbowy przy użyciu blokady
Mot. 1430

Poluzować nakrętkę rolki napinacza o 1/4 obrotu i
zrównać ze sobą znaki (1) i (2), a następnie dokręcić
nakrętkę (3) momentem 2,5 daN.m.

Wymontować blokadę do regulacji wału korbowego.

GÓRA I PRZÓD SILNIKA

Uszczelki głowicy

11-29

SILNIK L7X

Wykonać dwa obroty silnikiem zgodnie z kierunkiem działania silnika.

Sprawdzić, czy znaki (1) i (2) rolki napinacza ustawiły się w jednej linii, w
przeciwnym razie ponownie przeprowadzić naciąg. W tym celu, odkręcić
rolkę napinacza o 1/4 obrotu i zrównać znaki na rolce za pomocą kwadratu
6,35 mm

Zablokować kolejno przy użyciu blokad Mot. 1430:
– wał korbowy,
– wałki rozrządu (4), (5), (6) i (7).

WAŻNE

●

jeżeli blokada Mot. 1430 nie daje się wprowadzić w przeznaczone dla niej
gniazdo, należy odkręcić o 45° śruby (1) koła zębatego wałków rozrządu.

●

jeżeli blokada Mot. 1430 nie daje się wprowadzić w przeznaczone dla niej
gniazdo, to operację zablokowania wałków rozrządu ułatwi odkręcenie o
45° śrub (1) i obrócenie piast wałków rozrządu za pomocą przyrządu
Mot. 1428 lub Mot. 1555

Dokręcić śruby (1) momentem 1 daN.m zaczynając od koła zębatego (4)
potem (5), (6) i (7).

Wymontować blokady Mot. 1430 wałków rozrządu i wału korbowego.

GÓRA I PRZÓD SILNIKA

Uszczelki głowicy

11-30

SILNIK L7X

KONTROLA USTAWIENIA ROZRZĄDU

Wykonać dwa obroty silnikiem.

Włożyć blokadę Mot. 1430 do ustawiania wału
korbowego.

Sprawdzić, czy blokada do kontroli ustawienia
Mot. 1430-01

wchodzi swobodnie w otwory do blokad

głowic aż do oparcia się na kołach zębatych wałków
rozrządu.

W przeciwnym wypadku, powtórzyć czynności
montażu paska rozrządu.

Wyjąć blokadę do ustawiania wału korbowego.

Przyłożyć a potem stopniowo dokręcać śruby
mocujące obudowę-pokrywę wału rozrządu w niżej
zalecanej kolejności:

Dokręcić śruby momentem 1 daN.m.

Przystąpić do montażu wykonując czynności
demontażu w odwrotnej kolejności.

Zamontować pasek napędowy akcesoriów (patrz
metoda opisana w rozdziale 07 "Naciąg paska
klinowego akcesoriów"

GÓRA I PRZÓD SILNIKA

Uszczelka głowicy

SILNIKI

F4P - K4M

Uszczelka głowicy

NIEZBĘDNE NARZĘDZIA SPECJALISTYCZNE

Mot. 799-01

Blokada wałków dla paska
zębatego rozrządu

Mot. 1202-01
Mot. 1202-02

Szczypce do pierścieni
zaciskowych

Mot. 1367-02

Wspornik silnika do napraw

Mot. 1448

Szczypce dystansowe do
pierścieni zaciskowych

Mot. 1453

Wspornik silnika

Mot. 1487

Przyrząd do zakładania korka
uszczelniającego wałków
rozrządu ssania

Mot. 1488

Przyrząd do zakładania korka
uszczelniającego wałków
rozrządu wydechu

Mot. 1496

Przyrząd do ustawiania wałków
rozrządu

Silnik K4M:

Mot. 1489

Blokada Górnego Martwego
Punktu

Mot. 1490

Blokada kół pasowych wałków
rozrządu

Mot. 1491

Przyrząd do zakładania uszczelek
wałków rozrządu

Silnik F4P:

Mot. 1054

Blokada Górnego Martwego
Punktu

Mot. 1509
Mot. 1509-01

Blokada kół pasowych wałków
rozrządu

Mot. 1512

Przyrząd do zakładania uszczelki
wałków rozrządu wydechu

Mot. 1513

Przyrząd do montażu uszczelki
elektrozaworu koła zmiany fazy
wałków rozrządu

Mot. 1517

Przyrząd do zakładania uszczelki
wałka rozrządu ssania

NIEZBĘDNE WYPOSAŻENIE

Przyrządy do prób głowicy

Klucz do dokręcania kątowego

11-31

GÓRA I PRZÓD SILNIKA

Uszczelka głowicy

11-32

SILNIKI

F4P - K4M

DEMONTAŻ

Ustawić pojazd na dwukolumnowym podnośniku.

Wymontować:
– pasek rozrządu (patrz metoda opisana w rozdziale

11 "Pasek rozrządu"

– osłonę pod silnikiem.

MOMENTY DOKRĘCANIA (w daN.m lub/i w °)

Śruba rolki napinacza

4,5

Śruba koła pasowego wału
korbowego

2+135°

±±±±

15°

Nakrętka rolki napinacza

2,8

Śruba pokrywy głowicy

1,2

Śruba mocująca osadnik oleju

1,3

Śruby mocujące do silnika uchwyt
zawieszenia elastycznego

6,2

Śruby mocowania do nadwozia
ogranicznika wychylenia
zawieszenia elastycznego

2,1

Śruby mocujące górny drążek
zawieszenia elastycznego

10,5

Śruby mocujące wkładkę
wygłuszającą

2,1

Śruby dolnego kolektora ssącego

2,1

Śruby cewek

1,3

Śruby dolnego kolektora ssącego

0,9

Śruby obudowy przepustnicy

1,5

Śruby obudowy filtra powietrza

0,9

Śruby koła

10,5

Silnik F4P:

Nakrętka koła pasowego wałka
rozrządu wydechu

3+90°

Śruby koła zmiany fazy wału
rozrządu

Silnik K4M:

Nakrętka koła pasowego wału
rozrządu

3+84°

GÓRA I PRZÓD SILNIKA

Uszczelka głowicy

11-33

SILNIKI

F4P

- K4M

Wstawić wspornik silnika do napraw Mot. 1367-02
między dolną belkę poprzeczną a prawą półramę
silnika.

Zlać płyn z układu chłodzenia (przez dolny przewód
giętki chłodnicy).

WARTOŚCI REGULACYJNE

Uszczelka głowicy

11-34

SILNIKI

F4P - K4M

WARTOŚCI REGULACYJNE

Wymontować koła pasowe wałków rozrządu.

Silnik F4P

Metoda luzowania koła pasowego wałka rozrządu
wydechu i koła zmiany fazy wałka rozrządu ssania.

Czynność ta jest wykonywana za pomocą przyrządu
Mot. 1509

oraz Mot. 1509-01.

Przygotowanie przyrządu Mot. 1509

Zdjąć górne kółko zębate ze wspornika.

Wstawić w przeznaczone miejsce kółko zębate
przyrządu Mot. 1509-01 (wykorzystując ponownie
obie podkładki i nakrętkę z przyrządu Mot. 1509).

WARTOŚCI REGULACYJNE

Uszczelka głowicy

11-35

SILNIKI

F4P - K4M

Założyć:
– nasadkę (1) z przyrządu Mot. 1509-01 na

sworzeń (2),

– przyrząd Mot. 1509 w sposób pokazany na

poniższym rysunku,

– górną śrubę (3) ustawiając jednocześnie

nasadkę (4) z przyrządu Mot. 1509-01 między
przyrządem a pokrywą głowicy (nie blokować
śruby

– nakrętkę z kołnierzem (5) od przyrządu

Mot. 1509-01

WARTOŚCI REGULACYJNE

Uszczelka głowicy

11-36

SILNIKI

F4P - K4M

Dokręcić nakrętkę z kołnierzem (6) i śrubę (7), po czym
doprowadzić do zetknięcia kółek zębatych przyrządu
Mot. 1509

z kołami pasowymi wałków rozrządu

dokręcając przy tym nakrętki (8) momentem 8 daN.m.

Wymontować:
– zaślepkę koła zmiany fazy wałka rozrządu ssania za

pomocą klucza ampulowego 14 mm,

– nakrętkę koła pasowego wału rozrządu wydechu,
– śrubę koła zmiany fazy wału rozrządu ssania.

GÓRA I PRZÓD SILNIKA

Uszczelka głowicy

11-37

SILNIKI

F4P-K4M

GÓRA I PRZÓD SILNIKA

Silnik K4M

Wymontować koła pasowe wałków rozrządu za
pomocą przyrządu Mot. 1490 (zastosować
mocowania obudowy rozrządu do przymocowania
Mot. 1490

Wymontować:
– linkę gazu,
– osłonę ochronną rampy wtrysku,
– przewód zasilania paliwem przy rampie wtrysku i

odsunąć go,

– mocowanie uchwytu (1) i odsunąć go.

Odłączyć:
– złącze (3) jak również złącza cewek zapłonowych,
– przewód podciśnieniowy serwa hamulca przy

kolektorze ssącym,

– obudowę filtra powietrza w punkcie (4).

UWAGA

: należy bardzo uważać na wyjście

podciśnieniowe prowadzące od kolektora ssącego do
wspomagania układu hamowania. Uszkodzenie tego
wyjścia wiąże się z koniecznością wymiany kolektora.

Przesunąć obudowę filtra powietrza na prawo, by
umożliwić jej wyjęcie. Obudowa filtra powietrza może
przejść między wnęką przedniej szyby, silnikiem a
zespołem wspomagającym hamowania.

GÓRA I PRZÓD SILNIKA

Uszczelka głowicy

11-38

SILNIKI

F4P - K4M

Wymontować:
– podpórkę (A),

– rurę wydechową,
– obudowę przepustnicy w punktach (5),

GÓRA I PRZÓD SILNIKA

Uszczelka głowicy

11-39

SILNIKI

F4P - K4M

– złącze sondy Lambda katalizatora,
– uchwyt podnoszenia (6),
– rozdzielacz powietrza,

– cewki zapłonowe,
– osadnik oleju,

GÓRA I PRZÓD SILNIKA

Uszczelka głowicy

11-40

SILNIKI

F4P - K4M

– uchwyt podnoszenia od strony koła zamachowego silnika,
– śruby pokrywy-głowicy, następnie odspajać ją w położeniu pionowym

uderzając w "ucha" oznaczone (1) wybijakiem z brązu i podważyć
śrubokrętem w punktach (2) (założyć osłonę na śrubokręt, co pozwoli
uniknąć uszkodzenia powierzchni aluminiowych).

GÓRA I PRZÓD SILNIKA

Uszczelka głowicy

11-41

SILNIKI

F4P - K4M

– wałki rozrządu wraz z zapadkami,
– przewody giętkie bloku wypływu wody z głowicy, jak

również złącze sondy temperatury wody,

– mocowania wspornika wiązki przewodów

elektrycznych w punktach (10),

GÓRA I PRZÓD SILNIKA

Uszczelka głowicy

11-42

SILNIKI

F4P - K4M

– głowicę.

CZYSZCZENIE

Należy unikać zarysowania płaszczyzny
uszczelniającej ostrymi narzędziami.

Zastosować środek Décapjoint w celu rozpuszczenia
przyklejonych pozostałości uszczelki.

Zalecane jest wykonywanie niżej opisanej czynności w
rękawicach ochronnych:
Nałożyć środek na miejsca do oczyszczenia,
odczekać około 10 minut, następnie usunąć
zanieczyszczenia przy pomocy drewnianej szpachelki.

Zwracamy uwagę, że czynność ta powinna być
wykonywana ze szczególną starannością, by nie
dopuścić do przedostania się zanieczyszczeń do
kanałów doprowadzania oleju (kanały znajdujące
się w bloku cylindrów oraz w głowicy).

KONTROLA PŁASZCZYZNY GŁOWICY

Sprawdzić, czy nie występuje odkształcenie
płaszczyzny uszczelki.

Maksymalne dopuszczalne odkształcenie: 0,05 mm.

Szlifowanie głowicy jest niedozwolone.

Wykonać próbę głowicy w celu wykrycia ewentualnego
zarysowania: za pomocą przyrządu do prób głowicy
(zawierającego pojemnik oraz zestaw dopasowany do
głowicy, korek, płytkę uszczelniającą, zaślepkę).
Atestowany pojemnik do prób głowicy ma nr kat.
664000

GÓRA I PRZÓD SILNIKA

Uszczelka głowicy

11-43

SILNIKI

F4P - K4M

MONTAŻ

Podczas demontażu-montażu głowicy, należy
przestrzegać następujących zasad:

– konieczne jest napełnienie dźwigienek

zaworowych, gdyż po upływie dłuższego czasu
mogą one być opróżnione.
W celu sprawdzenia, czy wymagają napełnienia,
nacisnąć od góry dłonią na dźwigienkę w
punkcie (A) i jeśli tłok dźwigienki zagłębia się,
należy zanurzyć ją w zbiorniku napełnionym
olejem napędowym, po czym ponownie
zamontować.

GÓRA I PRZÓD SILNIKA

Uszczelka głowicy

11-44

SILNIKI

F4P - K4M

– Sprawdzić:

●

czy osłona termiczna wydechu jest prawidłowo ustawiona między sondą Lambda a kolektorem (by
zapobiec powstaniu efektu kominowego, który mógłby spowodować uszkodzenie połączeń górnej
sondy),

●

ustawienie w jednej linii (A) dolnego kolektora ssącego i głowicy (od strony rozrządu) po upewnieniu się,
że zaczepy (B) prawidłowo stykają się z zaczepami pokrywy głowicy.

Dokręcanie dolnego kolektora ssącego należy
wykonywać z zastosowaniem momentu 2,1 daN.m.

Ustawić tłoki w połowie skoku, by nie dopuścić do ich
zetknięcia z zaworami podczas ponownego montażu
wałków rozrządu.

Założyć uszczelkę głowicy, a potem głowicę.

Przeprowadzić kontrolę śrub, a następnie
dokręcanie głowicy (patrz rozdział 07 "Dokręcanie
głowicy").

18664

GÓRA I PRZÓD SILNIKA

Uszczelka głowicy

11-45

SILNIKI

F4P - K4M

Zamontować:
– zapadki,
– wałki rozrządu smarując łożyska.

UWAGA: nie wolno nanosić oleju na powierzchnię
uszczelki pokrywy głowicy.

Silnik F4P

Wałki rozrządu są identyfikowane po mocowaniach kół
pasowych.

Zasady mocowania kół pasowych:

Silnik K4M

Wałki rozrządu są identyfikowane poprzez
oznakowanie (A).

Informacje dotyczące oznakowania:
– znaki (B) i (C) służą wyłącznie dostawcy,
– znak (D) służy do identyfikacji wałków rozrządu:

= Ssanie

= Wydech

F
G

wałek rozrządu wydechu
wałek rozrządu ssania

GÓRA I PRZÓD SILNIKA

Uszczelka głowicy

11-46

SILNIKI

F4P - K4M

UWAGA: powierzchnie uszczelki powinny być
czyste, suche i odtłuszczone (unikać śladów
palców).

Nanieść za pomocą wałka (do obrzutki) środek
Loctite 518

na powierzchnię uszczelki pokrywy

głowicy, aż nabierze ona czerwonawej barwy.

Ułożyć rowki wałków rozrządu w sposób pokazany na poniższym rysunku:

GÓRA I PRZÓD SILNIKA

Uszczelka głowicy

11-47

SILNIKI

F4P - K4M

Zamontować pokrywę głowicy dokręcając ją momentem.

Metoda dokręcania

Montaż

Kolejność

dokręcania śrub

Kolejność

odkręcania śrub

Moment

dokręcania (w

daN.m)

Czynność nr 1

22-23-20-13

0,8

Czynność nr 2

1 do 12

14 do 19

21 i 24

1,2

Czynność nr 3

22-23-20-13

Czynność nr 4

22-23-20-13

1,2

GÓRA I PRZÓD SILNIKA

Uszczelka głowicy

11-48

SILNIKI

F4P-K4M

UWAGA: powierzchnie uszczelki powinny być czyste, suche i
odtłuszczone (unikać śladów palców).

Nanieść za pomocą wałka (do obrzutki) środek Loctite 518 na
powierzchnię uszczelki osadnika oleju, aż nabierze ona
czerwonawej barwy.

Zamontować osadnik oleju i dokręcić momentem 1,3 daN.m w
zalecanej kolejności.

GÓRA I PRZÓD SILNIKA

Uszczelka głowicy

11-49

SILNIKI

F4P-K4M

Wymiana uszczelki elektrozaworu sterowania (Silnik
F4P)

wykonywana jest za pomocą przyrządu

Mot. 1513

GÓRA I PRZÓD SILNIKA

Uszczelka głowicy

11-50

SILNIKI

F4P-K4M

Zamontować:
– cewki dokręcając je momentem 1,3 daN.m,
– dolny kolektor ssący (wyposażony w nowe uszczelki) dokręcając jego

śruby momentem 0,9 daN.m w zalecanej kolejności,

– obudowę przepustnicy dokręcając śruby momentem 1,5 daN.m,
– obudowę filtra powietrza dokręcając śruby momentem 0,9 daN.m.

GÓRA I PRZÓD SILNIKA

Uszczelka głowicy

11-51

SILNIKI

F4P-K4M

Wymiana uszczelek wałków rozrządu.

Silnik F4P

Zakładanie uszczelniacza wałka rozrządu wydechu
za pomocą przyrządu Mot. 1512 z wykorzystaniem
starej nakrętki (1).

Montaż uszczelniacza koła zmiany fazy rozrządu
ssania

za pomocą przyrządu Mot.1517 używając

starej śruby (2).

UWAGA

: aby możliwe było użycie przyrządu

Mot. 1517

, należy koniecznie powiększyć otwór do

średnicy 13 mm.

Silnik K4M

Zakładanie uszczelek wałków rozrządu za pomocą
przyrządu Mot. 1491.

Wykorzystać wymontowane wcześniej nakrętki (3).

GÓRA I PRZÓD SILNIKA

Uszczelka głowicy

11-52

SILNIKI

F4P - K4M

Ustawienie rozrządu

UWAGA: konieczne jest odtłuszczenie czopu wału
korbowego, otworu koła zębatego rozrządu,
powierzchni podparcia koła pasowego, jak również
zakończeń wałków rozrządu (od strony rozrządu)
oraz otworów kół zębatych wałków rozrządu, by
zapobiec poślizgowi rozrządu, który mógłby
doprowadzić do uszkodzenia silnika.

Zamontować:
– pasek rozrządu (należy koniecznie postępować

zgodnie z metodą opisaną w rozdziale 07
"Procedura naciągu paska rozrządu"

– pasek napędowy akcesoriów (patrz rozdział 07

"Naciąg paska klinowego akcesoriów"

– nowe korki uszczelniające:

●

wałka rozrządu ssania (Mot. 1487),

●

wałka rozrządu wydechu (Mot. 1488).

– zawieszenie elastyczne z prawej strony dokręcając

je momentem (patrz rozdział 19 "Zawieszenie
elastyczne"

Przystąpić do montażu wykonując czynności
demontażu w odwrotnej kolejności.

Napełnić i odpowietrzyć układ chłodzenia (patrz
rozdział 19 "Wlewanie płynu - odpowietrzanie").

GÓRA I PRZÓD SILNIKA

Uszczelka głowicy

11-53

SILNIK F9Q

DEMONTAŻ

Ustawić pojazd na dwukolumnowym podnośniku.

Odłączyć akumulator.

Spuścić płyn z układu chłodzenia przez dolny przewód
giętki chłodnicy.

Wymontować pasek rozrządu (patrz metoda opisana
w rozdziale 11 "Pasek rozrządu").

Wstawić wspornik silnika do napraw Mot. 1367-02
między dolną belkę poprzeczną a lewą półramę
silnika.

NIEZBĘDNE NARZĘDZIA SPECJALISTYCZNE

Mot.

1054

Blokada Górnego Martwego
Punktu

Mot.

1202 -01

Szczypce do pierścieni
zaciskowych

Mot.

1202 -02

Mot.

1367-02

Wspornik silnika do napraw

Mot.

1448

Szczypce dystansowe do
pierścieni zaciskowych

Mot.

1453

Wspornik silnika

Mot.

1505

Przyrząd do pomiaru naciągu
paska

NIEZBĘDNE WYPOSAŻENIE

Przyrządy do prób głowicy

Nasadka gwiazdkowa 14

Klucz do dokręcania kątowego

Końcówka gwiazdkowa 55

MOMENTY DOKRĘCANIA (w daN.m lub/i

°)

Nakrętka rolki napinacza

Śruba mocująca koło pasowe
wału korbowego

2+115

Śruby mocujące górny drążek zawieszenia
elastycznego

10,5

Śruby mocujące do silnika uchwyt
zawieszenia elastycznego

6,2

Śruby mocujące do nadwozia ogranicznik
wychylenia zawieszenia elastycznego

2,1

Śruby mocujące wkładkę wygłuszającą

2,1

Śruby mocujące drążek reakcyjny silnika:
* do silnika:
* do ramy silnika:

10,5
12

Śruby koła

10,5

GÓRA I PRZÓD SILNIKA

Uszczelka głowicy

11-54

SILNIK F9Q

Wymontować:
– wspornik silnika do napraw Mot. 1453,
– przewód podciśnieniowy serwa hamulcowego,
– przewód powietrza (A) odłączając przewód giętki (B)

przy zbiorniku układu pochłaniania oparów oleju,

– obudowę filtra powietrza,
– mocowanie (1),
– kanały powietrza (C) i (D) odpowiednio przy

turbosprężarce i kolektorze ssącym, po czym
odsunąć je,

– mocowania (2) zbiornika podciśnieniowego,
– mocowanie (3), jak również złącze (4),

– podkładkę (5), a potem katalizator (6),
– mocowanie (7), a potem przewód doprowadzania

oleju w punkcie (8) i odsunąć w stronę przegrody
czołowej,

– uchwyt podnoszenia (9),
– przewód zwrotny oleju (10),

– czujnik Górnego Martwego Punktu (11).

GÓRA I PRZÓD SILNIKA

Uszczelka głowicy

11-55

SILNIK F9Q

– Przewody giętkie przy bloku wypływu wody z

głowicy, jak również złącze (1),

– zbiornik układu pochłaniania oparów oleju,
– przewód zwrotny paliwa, jak również przewód

doprowadzający paliwo. Założyć korki
zabezpieczające przed brudem,

– złącza wtryskiwaczy świec żarowych, pompy

wtrysku pod wysokim ciśnieniem, czujnika i
regulatora ciśnienia,

– złącze filtra oleju napędowego i odpiąć wiązkę

przewodów,

– śruby głowicy,
– głowicę.

CZYSZCZENIE

Należy unikać zarysowania płaszczyzny
uszczelniającej ostrymi narzędziami.

Zastosować środek Décapjoint do rozpuszczenia
przyklejonych pozostałości uszczelki.

Zalecane jest wykonywanie niżej opisanej czynności w
rękawicach ochronnych:

Nałożyć środek na miejsca do oczyszczenia,
odczekać około 10 minut, następnie usunąć
zanieczyszczenia przy pomocy drewnianej szpachelki.

Zwracamy uwagę, że czynność tę należy
wykonywać ze szczególną starannością, by nie
dopuścić do przedostania się zanieczyszczeń do
kanałów doprowadzania oleju (kanały znajdujące
się w bloku cylindrów oraz w głowicy).

KONTROLA PŁASZCZYZNY GŁOWICY

Przy pomocy przymiaru liniowego i kompletu
szczelinomierzy sprawdzić, czy płaszczyzna głowicy
nie uległa odkształceniu.

Maksymalne dopuszczalne odkształcenie: 0,05 mm.

Szlifowanie głowicy jest niedozwolone.

GÓRA I PRZÓD SILNIKA

Uszczelka głowicy

11-56

SILNIK F9Q

Montaż (cechy szczególne)

Założyć uszczelkę głowicy. Jest ona wycentrowana za
pomocą dwóch tulei.

Ustawić tłoki w połowie skoku, by nie dopuścić do ich
zetknięcia z zaworami podczas dokręcania głowicy.

Wycentrować głowicę na tulejkach.

Nanieść smar pod łby oraz na gwintowania śrub
mocujących.

Wykonać dokręcanie głowicy przy użyciu klucza
kątowego (patrz rozdział 07 "Dokręcanie głowicy").

Czynności montażu wykonywać w kolejności
odwrotnej do demontażu.

Zamontować pasek rozrządu (patrz metoda opisana w
rozdz. 11 "Pasek rozrządu").

Napełnić i odpowietrzyć układ chłodzenia (patrz
rozdział 19 "Wlewanie płynu - odpowietrzanie").

W celu napełnienia układu oleju napędowego, należy
zapoznać się z rozdziałem 13 "Filtr paliwa".

GÓRA I PRZÓD SILNIKA

Uszczelki głowicy

11-57

SILNIK L7X

Uszczelki głowicy

NIEZBĘDNE NARZĘDZIA SPECJALISTYCZNE

Mot.

1428

Przyrząd do unieruchomienia
piast wałków rozrządu wydechu

Mot.

1430

Blokada do ustawiania kół
zębatych wałków rozrządu i
wału korbowego

Mot.

1430 -01 Blokada do kontroli ustawienia

kół zębatych wałków rozrządu i
wału korbowego

Mot.

1436

Szpilka przytrzymująca pasek
rozrządu

Mot.

1453

Wspornik silnika

Mot.

1505

Przyrząd do pomiaru naciągu
paska

Mot.

1555

Przyrząd do unieruchomienia
piast wałków rozrządu ssania

NIEZBĘDNE WYPOSAŻENIE

Przyrząd do prób głowicy

MOMENTY DOKRĘCANIA (w daN.m)

Śruba napinacza rozrządu

2,5

Śruba piasty wałków rozrządu

Śruby kół zębatych wałków rozrządu

Śruby mocujące płytkę wspornika rolki
napinacza

2,5

Śruby kolektora ssącego

0,8

Śruby mocujące górny drążek zawieszenia
elastycznego

10,5

Śruby mocujące do silnika uchwyt
zawieszenia elastycznego

6,2

Śruby mocujące do nadwozia ogranicznik
wychylenia zawieszenia elastycznego

2,1

Śruby mocujące wkładkę wygłuszającą

2,1

Śruba mocująca koło pasowe wału
korbowego

2,5

Śruby rozdzielacza powietrza

Śruby pokryw wałków rozrządu

Śruby kół

10,5

GÓRA I PRZÓD SILNIKA

Uszczelki głowicy

11-58

SILNIK L7X

DEMONTAŻ

Ustawić pojazd na dwukolumnowym podnośniku.

Wyjąć akumulator.

Zlać płyn z układu chłodzenia przez dolny przewód
giętki chłodnicy.

Wymontować:
– pasek rozrządu (patrz metoda opisana w rozdziale

11 "Pasek rozrządu"

– blokady do regulacji,

WAŻNE: śruby mocujące piasty wałków rozrządu
mają gwint lewy; odkręcanie odbywa się zgodnie z
ruchem zegara. Strzałki na łbach tych śrub
wskazują kierunek dokręcania.

Wymontować:
– zespół kół zębatych-piast wałków rozrządu

unieruchamiając piasty za pomocą przyrządu
Mot. 1428

(piasta wałków rozrządu wydechu) oraz

przyrządu Mot. 1555 (piasta wałków rozrządu
ssania). Przy tej ostatniej, zastosować tuleję junior
gwiazdkową 14.

GÓRA I PRZÓD SILNIKA

Uszczelki głowicy

11-59

SILNIK L7X

Wymontować:
– płytkę wspornika rolki napinacza,
– wewnętrzne obudowy rozrządu,

GÓRA I PRZÓD SILNIKA

Uszczelki głowicy

11-60

SILNIK L7X

– śruby (1) i odsunąć wspornik (2),

GÓRA I PRZÓD SILNIKA

Uszczelki głowicy

11-61

SILNIK L7X

Zamontować zespół uchwytu zawieszenia
elastycznego-ogranicznika wychylenia.

Wymontować wspornik silnika Mot. 1453.

Odpiąć płytkę przekaźników w punkcie (3).

Wymontować skrzynkę akumulatora w punkcie (4).

W tym celu, przewiercić trzy śruby niezrywalne
wprowadzając wiertło

∅

5mm, w oś śruby.

Następnie wymontować śruby przy użyciu
ściągacza kołków.

– kanał wlotu powietrza (5),
– korytko (6) wiązki przewodów elektrycznych.

GÓRA I PRZÓD SILNIKA

Uszczelki głowicy

11-62

SILNIK L7X

Odłączyć:
– złącze obudowy przepustnicy z silnikiem,
– czujnik ciśnienia w kolektorze,
– wlot podciśnienia serwa hamulcowego,
– oba przewody znajdujące się pod obudową

przepustnicy z silnikiem.

Wymontować:
– mocowania kolektora,
– kolektor przesuwając go w stronę akumulatora.

Odkręcić (przy podstawie gwintu) nakrętki kołnierza
katalizatora / katalizatora wstępnego przechodząc
przez ramę silnika (zastosować długą tuleję).

Wymontować:
– złącza (7) sond Lambda,
– mocowanie (8) prowadnika wskaźnika poziomu

oleju,

– mocowania (9) katalizatora wstępnego.

GÓRA I PRZÓD SILNIKA

Uszczelki głowicy

11-63

SILNIK L7X

– złącza (1) sond Lambda,
– mocowania (2) katalizatora wstępnego,
– podpórkę (A),

– mocowanie (3) i odsunąć przewody,
– złącza cewek (4), jak również złącza (5), po czym

odpiąć i odsunąć na bok wiązkę przewodów
elektrycznych.

– złącza cewek (6), jak również złącze (7), po czym

odsunąć wiązkę przewodów elektrycznych,

– przewód (8),
– uchwyt podnoszenia (9),

GÓRA I PRZÓD SILNIKA

Uszczelki głowicy

11-64

SILNIK L7X

– mocowanie (1),
– złącza (2), (3) i (4), po czym odpiąć i odsunąć na bok

wiązkę przewodów elektrycznych,

– przewody paliwowe (5),
– mocowania ramp wtrysku (6), a następnie

wymontować,

– mocowanie (7),
– rozdzielacz powietrza,

– mocowania rury wodnej (8) przy obu głowicach,

GÓRA I PRZÓD SILNIKA

Uszczelki głowicy

11-65

SILNIK L7X

– obudowy pokrywy wałków rozrządu,

– śruby głowicy,
– głowice

GÓRA I PRZÓD SILNIKA

Uszczelki głowicy

11-66

SILNIK L7X

CZYSZCZENIE

Należy unikać zarysowania płaszczyzny
uszczelniającej ostrymi narzędziami.

Zastosować środek Décapjoint do rozpuszczenia
przyklejonych pozostałości uszczelki.

Zalecane jest wykonywanie niżej opisanej czynności w
rękawicach ochronnych:

Nałożyć środek na miejsca do oczyszczenia,
odczekać około 10 minut, następnie usunąć
zanieczyszczenia przy pomocy drewnianej szpachelki.

Zwracamy uwagę, że czynność tę należy
wykonywać ze szczególną starannością, by nie
dopuścić do przedostania się zanieczyszczeń do
kanałów doprowadzających olej pod ciśnieniem do
wałków rozrządu (kanały znajdujące się w bloku
cylindrów oraz w głowicach).

KONTROLA PŁASZCZYZNY GŁOWICY

Przy pomocy przymiaru liniowego i kompletu
szczelinomierzy sprawdzić, czy płaszczyzna głowicy
nie uległa odkształceniu.

Maksymalne dopuszczalne odkształcenie: 0,05 mm.

Przeprowadzić próbę głowicy w celu wykrycia
ewentualnego zarysowania: za pomocą przyrządu do
prób głowicy (zawierającego pojemnik oraz zestaw
dopasowany do głowicy, korek, płytkę uszczelniającą,
zaślepkę). Atestowany pojemnik do prób głowicy ma
nr kat. 664000.

Przy naprawie dopuszczalne jest zeszlifowanie głowic
o 0,20 mm. Szlifowanie musi koniecznie być
wykonane przy obu głowicach

Głowice szlifowane będą mogły zostać oznakowane
literą R wygrawerowaną przyrządem elektrycznym
(zapoznać się z Podręcznikiem Napraw Silnika L w
celu zlokalizowania powierzchni do grawerowania).

GÓRA I PRZÓD SILNIKA

Uszczelki głowicy

11-67

SILNIK L7X

MONTAŻ - Cechy szczególne

Każda z głowic jest wycentrowana przez dwie tuleje.

GÓRA I PRZÓD SILNIKA

Uszczelki głowicy

11-68

SILNIK L7X

Zamontować nowe uszczelki głowic upewniając się, że wypusty (1) są
zwrócone na zewnątrz i sprawdzić prawidłowe położenie otworów
doprowadzania oleju (2).

Skontrolować maksymalną długość pod łbami śrub: 149,5 mm.

PRZYPOMNIENIE

●

Aby uzyskać prawidłowe dokręcenie śrub, wyciągnąć za pomocą
strzykawki olej, który może zalegać w otworach do mocowania głowic.

●

Posmarować olejem silnikowym gwinty oraz powierzchnie oporowe pod
łbami śrub.

Wykonać dokręcanie głowic przy użyciu klucza kątowego (patrz rozdział 07
"Dokręcanie głowicy"

GÓRA I PRZÓD SILNIKA

Uszczelki głowicy

11-69

SILNIK L7X

Przyłożyć a potem stopniowo dokręcać śruby mocujące obudowę-pokrywę
wałków rozrządu w zalecanej kolejności.

Dokręcić śruby momentem 1 daN.m.

UWAGA

: obudowy-pokrywy wałków rozrządu są wyposażone w uszczelkę

z tworzywa kompozytowego, która nadaje się do wielokrotnego
demontażu. Jeśli uszczelka jest uszkodzona, może być naprawiana
częściowo przy użyciu środka AUTOJOINT OR.

GÓRA I PRZÓD SILNIKA

Uszczelki głowicy

11-70

SILNIK L7X

Wymienić uszczelki rozdzielacza powietrza.

Przyłożyć śruby zespołu rozdzielacza powietrza -
rampy wtrysku, wykonać wstępne dokręcanie
momentem 0,5 daN.m (w zalecanej kolejności), po
czym dokręcić momentem 1 daN.m (w zalecanej
kolejności).

Zamontować kolektor ssący wykonując wstępne
dokręcanie momentem 0,5 daN.m. (w zalecanej
kolejności), po czym dokręcić momentem 0,8 daN.m.
(w zalecanej kolejności).

Przystąpić do montażu wykonując czynności
demontażu w odwrotnej kolejności.

Zamontować pasek rozrządu (patrz metoda opisana w
rozdziale 11 "Pasek rozrządu").

Wykonać napełnianie i odpowietrzanie układu
chłodzenia (patrz rozdział 19 "Wlewanie płynu -
odpowietrzanie"

GÓRA I PRZÓD SILNIKA

Uszczelki głowicy

11-71

SILNIK L7X

Uszczelki głowicy

DEMONTAŻ

Ustawić pojazd na dwukolumnowym podnośniku.

Odłączyć akumulator.

Wymontować:
– pasek rozrządu (patrz metoda opisana w rozdziale

11 "Pasek rozrządu"

– blokady do regulacji.

WAŻNE: Śruby mocujące piasty wałków rozrządu
mają gwint lewy; odkręcanie należy wykonywać
zgodnie z ruchem zegara. Strzałki na łbach tych
śrub wskazują kierunek dokręcania.

Wymontować:
– zespół kółka zębate-piasty wałków rozrządu

unieruchamiając piasty za pomocą przyrządu
Mot. 1428

(piasta wałków rozrządu wydechu) oraz

przyrządu Mot. 1555 (piasta wałków rozrządu
ssania).

Do tej ostatniej, zastosować tuleję junior
gwiazdkową 14.

NIEZBĘDNE NARZĘDZIA SPECJALISTYCZNE

Mot. 1428

Przyrząd do unieruchomienia piast
wałków rozrządu

Mot. 1430

Blokada do ustawiania kół zębatych
wałków rozrządu i wału korbowego

Mot. 1430 -01 Blokada do kontroli ustawienia kół

zębatych wałków rozrządu i wału
korbowego

Mot. 1432

Przyrząd do zakładania uszczelki
wałków rozrządu

Mot. 1436

Szpilka przytrzymująca pasek rozrządu

Mot. 1453

Wspornik silnika

Mot. 1505

Przyrząd do pomiaru naciągu paska

Mot. 1555

Przyrząd do unieruchomienia piast
wałków rozrządu ssania

MOMENTY DOKRĘCANIA (w daN.m)

Śruby napinacza rozrządu

2,5

Śruba piasty wałków rozrządu

Śruby kół zębatych wałków rozrządu

Śruby mocujące płytkę wspornika rolki
napinacza

2,5

Śruby mocujące górny drążek zawieszenia
elastycznego

10,5

Śruby mocujące do silnika uchwyt
zawieszenia elastycznego

6,2

Śruby mocujące do nadwozia ogranicznik
wychylenia zawieszenia elastycznego

2,1

Śruby mocujące wkładkę wygłuszającą

2,1

Śruby kolektora ssącego

0,8

Śruba mocująca koło pasowe wału
korbowego

2,5

Śruby pokryw wałków rozrządu

Śruby kół

10,5

GÓRA I PRZÓD SILNIKA

Uszczelki głowicy

11-72

SILNIK L7X

Wymontować:
– wewnętrzne obudowy rozrządu.

GÓRA I PRZÓD SILNIKA

Uszczelki głowicy

11-73

SILNIK L7X

Zamontować zespół uchwyt zawieszenia
elastycznego-ogranicznika wychylenia i wymontować
wspornik silnika Mot. 1453.

Wymontować:
– kanał wlotu powietrza (5),
– korytko (6) wiązki przewodów elektrycznych.

Odłączyć:
– złącze obudowy przepustnicy z silnikiem,
– czujnik ciśnienia w kolektorze,
– wlot podciśnienia serwa hamulcowego,
– oba przewody znajdujące się pod obudową

przepustnicy z silnikiem.

Wymontować:
– mocowania kolektora,
– kolektor odsuwając go w stronę akumulatora.

– mocowanie (3) i odsunąć przewody,
– złącza cewek (4), jak również złącza (5), po czym

odpiąć i odsunąć na bok wiązkę przewodów
elektrycznych,

– cewki,

– przewody doprowadzające paliwo do ramp wtrysku,

GÓRA I PRZÓD SILNIKA

Uszczelki głowicy

11-74

SILNIK L7X

– złącza cewek (6), jak również złącze (7), po czym

odsunąć wiązkę przewodów elektrycznych,

– cewki,
– przewód (8),
– uchwyt podnoszenia (9) po uprzednim odłączeniu

złącza sondy Lambda.

GÓRA I PRZÓD SILNIKA

Uszczelki głowicy

11-75

SILNIK L7X

Odkręcać stopniowo śruby pokryw wałków rozrządu

GÓRA I PRZÓD SILNIKA

Uszczelki głowicy

11-76

SILNIK L7X

Postępować w ten sam sposób z pokrywami łożysk
wałków rozrządu.

Wymontować wałki rozrządu.

CZYSZCZENIE

Należy unikać zarysowania płaszczyzny
uszczelniającej ostrymi narzędziami.

Zastosować środek Décapjoint do rozpuszczenia
przyklejonych pozostałości uszczelki.

Zalecane jest wykonywanie niżej opisanej czynności w
rękawicach ochronnych:

Nałożyć środek na miejsca do oczyszczenia,
odczekać około 10 minut, następnie usunąć
zanieczyszczenia przy pomocy drewnianej szpachelki.

MONTAŻ

Posmarować krzywki oraz podpory.

Zamontować wałki rozrządu.

IDENTYFIKACJA WAŁKÓW ROZRZĄDU

Wałki rozrządu najdłuższe montowane są do głowicy
przedniej

i identyfikowane na podstawie oznakowania

w miejscu (D).

Ssanie:

D = A423

Wydech

D = E389

X: strona rozrządu.

GÓRA I PRZÓD SILNIKA

Uszczelki głowicy

11-77

SILNIK L7X

Wałki rozrządu najkrótsze montowane są do głowicy
tylnej

i identyfikowane na podstawie oznakowania w

miejscu (F).

Ssanie:

F = A82

Wydech

F = E388

X: strona rozrządu.

Sprawdzić obecność oraz prawidłowe ułożenie tulei
centrujących (1).

Sprawdzić luz wzdłużny wałków rozrządu (patrz zeszyt
Mot. L

Nałożyć warstwę (A) masy AUTOJOINT OR na
płaszczyznę uszczelki.

GÓRA I PRZÓD SILNIKA

Uszczelki głowicy

11-78

SILNIK L7X

Założyć obudowy pokryw łożysk wałków rozrządu.

Przyłożyć, po czym dokręcać stopniowo śruby mocujące w następującej
kolejności:

Dokręcić śruby momentem 0,8 daN.m.

Zamontować obudowy pokrywy wałków rozrządu po
oczyszczeniu uszczelek oraz ich płaszczyzn.

GÓRA I PRZÓD SILNIKA

Uszczelki głowicy

11-79

SILNIK L7X

Przyłożyć, po czym dokręcać stopniowo śruby mocujące w zalecanej
kolejności.

Dokręcić śruby momentem 1 daN.m.

UWAGA

: obudowy pokrywy wałków rozrządu są wyposażone w uszczelkę

z tworzywa kompozytowego, która nadaje się do wielokrotnego
demontażu.Jeśli uszczelka jest uszkodzona, może być naprawiana
częściowo przy użyciu środka uszczelniającego AUTOJOINT OR.

GÓRA I PRZÓD SILNIKA

Uszczelki głowicy

11-80

SILNIK L7X

Założyć uszczelki wałków rozrządu za pomocą
przyrządu Mot. 1432.

UWAGA

: przed założeniem uszczelek wałków

rozrządu, sprawdzić, czy dna gniazd uszczelek są
czyste i nie ma tam śladów masy uszczelniającej.

Przystąpić do montażu wykonując czynności
demontażu w odwrotnej kolejności.

Zamontować pasek rozrządu (patrz metoda opisana w
rozdz. 11 "Pasek rozrządu").

Zamontować kolektor ssący wykonując wstępne
dokręcanie momentem 0,5 daN.m. (w zalecanej
kolejności), po czym dokręcić momentem 0,8 daN.m.
(w zalecanej kolejności).

MIESZANKA PALIWOWA

Dane techniczne

12-1

112

SILNIKI

K4M i F4P

MIESZANKA PALIWOWA

Dane techniczne

(1) przy 2500 obr/min. wartośćCO powinna wynosić 0,3 maxi.

* Przy temperaturze płynu powyżej 80° C i stabilizacji prędkości obrotowej na 2500 tr/min. przez około 30 sekund.
** Wartości dopuszczalne ustawowo zależnie od kraju przeznaczenia pojazdu.
*** Kompatybilnie IO91 bezołowiowa.

Pojazdy

Skrzynie

biegów

Silnik

Typ

Wyzn

Średnica

tłoka
(mm)

Skok
tłoka
(mm)

Pojemnoś

ć skokowa

(cm

)

Stopień

sprężania

Katalizator

Norma

ochrony

środowiska

BGOA

JH3

DPO

K4M

710
711

79,5

80,5

1598

10 / 1

◊

C89

EU 00

BGOB

JR5

DPO

F4P

770
771

82,7

1783

9,8 / 1

◊

C89

EU 00

Kontrole przeprowadzone na biegu jałowym *

Paliwo ***

(minimalna liczba

oktanowa)

Emisja zanieczyszczeń **

Prędkość

obr.

(obr/min.)

CO (%) (1)

(%)

HC (ppm)

Lambda (

)

F4P: 750

K4M: 750

0,5 max

14,5 max

100 max

0,97 <

< 1,03

Super bezołowiowa (liczba

oktanowa 95)

Temperatura w C°

-10

110

Czujnik temp. powietrza

Typ CTN oporność w omach

10 450

do 8 625

2 065

do 2040

815 do 805

Czujnik temperatury wody

Typ CTN oporność w omach

2360 do2140

850 do 770

290 do 275

117 do 112

MIESZANKA PALIWOWA

Dane techniczne

12-2

SILNIKI

K4M i F4P

OZNACZENIE

MARKA/TYP

WSKAZÓWKI SZCZEGÓŁOWE

Komputer wtrysku i zapłonu

SAGEM S 2000

112 ścieżek
Wtrysk wielopunktowy sekwencyjny
Zapłon statyczny

Obudowa przepustnicy z silnikiem

∅

60 mm (Wbudowany

dwuścieżkowy potencjometr)

MGI/VDO

Oporność silnika = 1,6

0,3

Ω

Oporność potencjometru = 1200

240

Ω

Czujnik pedału przyspieszenia

HELLA

Potencjometr dwuścieżkowy
Oporność ścieżki 1 = 1200

480

Ω

Oporność ścieżki 2 = 1700

680

Ω

Cewki zapłonowe

NIPPONDENSO (w F4P)

NIPPONDENSO lub

SAGEM (w K4M)

Cztery cewki ołówkowe V4

SAGEM:
Oporność pierwotna

≈

0.5

Ω

Oporność wtórna: 11

1 K

Ω

NIPPONDENSO:
Oporność pierwotna

≈

0.5

Ω

Oporność wtórna: 6,8

1 K

Ω

Świece

CHAMPION RC 87 YCL

(w F4P)

EYQUEM RFC 50 LZ 2E

(w K4M)

Moment dokręcania: 2,5 do 3 daN.m

Czujnik ciśnienia w kolektorze

DELCO

Oporność

≈

50 K

Ω

Wymieniać uszczelkę przy każdym
demontażu.

Czujnik spalania stukowego

SAGEM

Typ piezoelektryczny.
Moment dokręcania: 2 daN.m

Czujnik magnetyczny
(górnego martwego punktu i
prędkości silnika)

SIEMENS

Typ reluktancji zmienny
Oporność = 200 do 270

Ω

Sondy Lambda (górna i dolna)

BOSCH

Oporność ogrzewania = 3,4

0,7

Ω

przy 20°C

Oporność wewnętrzna = 1 k

Ω

maximum

Mieszanka bogata > 800 mV
Mieszanka uboga < 50 mV

Wtryskiwacze

MAGNETI-MARELLI PICO

(w F4P)

SIEMENS DEKA

(w K4M)

Oporność: 14,5

0,7

Ω

ŕ 20°C

MIESZANKA PALIWOWA

Dane techniczne

12-3

SILNIKI

K4M i F4P

OZNACZENIE

MARKA/TYP

WSKAZÓWKI SZCZEGÓŁOWE

Czujnik temp. powietrza

JEAGER

CTN (patrz tabela)
Oporność: 2500

Ω

przy 20°C

Czujnik temp. wody

JEAGER

CTN (patrz tabela)
Oporność: 3500

Ω

przy 20°C

Elektrozawór pochłaniacza
oparów benzyny

SAGEM

Oporność: 26

Ω

przy 23°C

Elektrozawór koła zmiany fazy
rozrządu (wyłącznie F4P)

AISIN

Elektrozawór "tout ou rien"
Oporność: 7,1

0,5

Ω

Pompa paliwowa zanurzona z
wbudowanym filtrem benzyny i
regulatorem ciśnienia

BOSCH

Ciśnienie: 3,5 bara

0,06

Wydatek minimalny: 80 do 120 l/h

Ciśnienie kolektora na biegu
jałowym F4P

280

50 mbarów

Ciśnienie kolektora na biegu
jałowym K4M

350

50 mbarów

Przeciwciśnienie wydechu F4P

Powyżej katalizatora (mbary)

1500 tr/min. 20
3000 tr/min. 94
4500 tr/min. 208
5500 tr/min. 290

Przeciwciśnienie wydechu K4M

Powyżej katalizatora (mbary)

1500 tr/min. 15
3000 tr/min. 56
4500 tr/min. 180
5500 tr/min. 242

MIESZANKA PALIWOWA

Dane techniczne

12-4

SILNIK L7X

MIESZANKA PALIWOWA

Dane techniczne

(1) przy 2500 tr/min. wartość CO powinna wynosić 0,3 maxi.

* Przy temperaturze płynu wyższej, niż 80° C i po ustabilizowaniu się obrotów silnika na 2500 obr/min. przez około

30 sekund.

** Wartości dopuszczalne ustawowo zależnie od kraju przeznaczenia.
*** Kompatybilnie IO91 bezołowiowa.

Pojazdy

Skrzynie

biegów

Silnik

Typ

Wyzn.

Średnica

tłoka
(mm)

Skok
tłoka
(mm)

Pojemnoś

ć skokowa

(cm

)

Stopień

sprężania

Katalizator

Norma

ochrony

środowiska

BGOD

SU1

L7X

731

82,6

2946

10,9 / 1

C141 (2)
C142 (2)

EU 00

Kontrole przeprowadzone na biegu jałowym *

Paliwo ***

(minimalna liczba

oktanowa)

Emisja zanieczyszczeń **

Prędkość

obr.

(obr/min.)

CO (%) (1)

(%)

HC (ppm)

Lambda (

)

650

0,5 max

14,5 max

100 max

0,97 <

< 1,03

Super bezołowiowa (liczba

oktanowa 95)

Temperatura w C°

-10

110

Czujnik temp. powietrza

Typ CTN Oporność w omach

10 450 do

8625

2 065 do

2040

815 do 805

Czujnik temp. wody

Typ CTN Oporność w omach

2360 do 2140

850 do 770

290 do 275

117 do 112

MIESZANKA PALIWOWA

Dane techniczne

12-5

SILNIK L7X

OZNACZENIE

MARKA/TYP

WSKAZÓWKI SZCZEGÓŁOWE

Komputer wtrysku i zapłonu

SAGEM ME 7.4.6

128 ścieżek
Wtrysk wielopunktowy sekwencyjny
Zapłon statyczny

Obudowa przepustnicy z silnikiem

∅

60 mm (Wbudowany

dwuścieżkowy potencjometr)

BOSCH

Oporność silnika = 1,6

0,3

Ω

Oporność potencjometru = 1200

240

Ω

Czujnik pedału przyspieszenia

HELLA

Potencjometr dwuścieżkowy
Oporność ścieżki 1 = 1200

480

Ω

Oporność ścieżki 2 = 1700

680

Ω

Cewki zapłonowe

SAGEM

Sześć cewek zapłonowych
Oporność pierwotna: 0.5

Ω

Oporność wtórna: 11

Ω

Świece

BOSCH FGR 8M QPE

Moment dokręcania: 2,5 do 3 daN.m

Czujnik ciśnienia w kolektorze

BOSCH

Oporność

≈

50 K

Ω

Czujnik spalania stukowego

SAGEM

Typ piezoelektryczny.

Czujnik magnetyczny
(górnego martwego punktu i
prędkości silnika)

Oporność ścieżki 1-2: 375

Ω

Sondy Lambda (górna i dolna)

NTK

Oporność ogrzewania = 6

Ω

przy 23°C

Oporność wewnętrzna = 5 k

Ω

maximum

Mieszanka bogata > 750 mV

Mieszanka uboga < 150 mV

Wtryskiwacze

BOSCH

Oporność: 14,5

0,7

Ω

przy 20°C

Elektrozawór pochłaniacza
oparów benzyny

SAGEM

Oporność: 26

Ω

przy 23°C

Czujnik ciśnienia płynu
chłodniczego

TEXAS INSTRUMENTS

Przy zastosowaniu układu klimatyzacji bez
obiegu zimnego powietrza (usunięcie modułu
elektronicznego klimatyzacji)

Elektrozawór koła zmiany fazy
rozrządu

Elektrozawór "tout ou rien"
Oporność: 7,1

0,5

Ω

Czujnik położenia cylindra

Czujnik z efektem Halla

MIESZANKA PALIWOWA

Dane techniczne

12-6

SILNIK L7X

OZNACZENIE

MARKA/TYP

WSKAZÓWKI SZCZEGÓŁOWE

Czujnik temp. powietrza

JEAGER

CTN (patrz tabela)
Oporność: 2500

Ω

przy 20°C

Czujnik temp. wody

JEAGER

CTN (patrz tabela)
Oporność: 3500

Ω

przy 20°C

Pompa paliwowa zanurzona z
wbudowanym filtrem benzyny i
regulatorem ciśnienia

BOSCH

Ciśnienie: 3,5 bara

0,06

Wydatek minimalny: 80 do 120 l/h

Ciśnienie kolektora na biegu
jałowym

340

40 mbarów

Przeciwciśnienie wydechu

Powyżej katalizatora wstępnego (mbary)

1500 tr/min. 70
3000 tr/min. 160
4500 tr/min. 375
5500 tr/min. 480
6000 tr/min. 630

MIESZANKA PALIWOWA

Tłumik szmerów ssania

SILNIKI

K4M i F4P

Tłumik szmerów ssania

Układ zasysania powietrza jest wyposażony w tłumik szmerów ssania (1) umożliwiający pochłanianie pewnej ilości
fal ciśnienia i zmniejszenie hałasu podczas ssania.

12-7

MIESZANKA PALIWOWA

Tłumik szmerów ssania

12-8

SILNIK L7X

Układ zasysania powietrza jest wyposażony w tłumik szmerów ssania (1) umożliwiający pochłanianie pewnej ilości
fal ciśnienia i zmniejszenie hałasu podczas ssania.

18949

MIESZANKA PALIWOWA

Wlot powietrza

12-9

SILNIK F9Q

Wlot powietrza

SCHEMAT UKŁADU POWIETRZA WLOTOWEGO

1. Wymiennik powietrza
2. Filtr powietrza
3. Przepływomierz
4. Kolektor ssący
5. Turbosprężarka
6. Wlot powietrza

18950

MIESZANKA PALIWOWA

Filtr powietrza

12-10

Filtr powietrza

WYMIANA ELEMENTU FILTRUJĄCEGO

SILNIKI F4P I K4M

Wymontować:
– tłumik szmerów ssania odłączyć przewód

podciśnieniowy serwa hamulcowego (od strony
kolektora),

– dwie śruby pokrywy filtru powietrza, by uzyskać

dostęp do elementu filtrującego.

SILNIKI L7X I F9Q

Wymontować cztery śruby mocujące pokrywę filtru
powietrza, by uzyskać dostęp do elementu filtrującego.

18699S

MIESZANKA PALIWOWA
Obudowa filtra powietrza

12-11

SILNIKI

K4M i F4P

Obudowa filtra powietrza

DEMONTAŻ

Odłączyć akumulator.

Wymontować tłumik szmerów ssania.

Odłączyć przewód podciśnieniowy serwa
hamulcowego (1) (od strony kolektora).

Wymontować:
– uchwyt mocujący (4) złącze sondy Lambda, by

ułatwić przejście obudowy filtru powietrza.

– filtr powietrza,

– śruby (2) mocujące obudowę filtru powietrza.

MOMENT DOKRĘCANIA (w daN.m)

Śruby obudowy filtru powietrza

0,9

18699

18666

MIESZANKA PALIWOWA
Obudowa filtru powietrza

12-12

SILNIKI

K4M i F4P

Obudowa filtru powietrza

Przesunąć na prawo obudowę filtru powietrza w celu
jej wyjęcia. Obudowa może przejść między wnęką
szyby przedniej, silnikiem i zespołem wspomagania
układu hamulcowego.

MONTAŻ

Przystąpić do montażu wykonując czynności
demontażu w odwrotnej kolejności.

Dokręcić śruby mocujące przestrzegając momentu
dokręcania.

Uwaga

: należy zwrócić uwagę na wyjście podciśnienia

przechodzącego z kolektora ssącego do zespołu
wspomagania układu hamulcowego. Uszkodzenie
tego wyjścia spowodowałoby konieczność wymiany
kolektora.

18700

MIESZANKA PALIWOWA

Obudowa przepustnicy z silnikiem

12-13

SILNIKI

K4M i F4P

Obudowa przepustnicy z silnikiem

DEMONTAŻ OBUDOWY PRZEPUSTNICY

Odłączyć akumulator.

Wymontować obudowę filtru powietrza (patrz rozdział
12 Mieszanka paliwowa " Zasysanie powietrza "

Odłączyć:
– złącze obudowy przepustnicy z silnikiem (1),
– przewód pochłaniania oparów benzyny (2) na

elektrozaworze pochłaniacza.

Wyjąć trzy śruby mocujące (3) obudowę przepustnicy.

MONTAŻ

Wykonać operacje demontażu w odwrotnej kolejności.

Wymieniać uszczelkę przy każdym demontażu
obudowy przepustnicy. W razie potrzeby użyć smaru
dla ułatwienia jej założenia.

Przy włączaniu zapłonu obudowa przepustnicy musi
wykonać cykl przystosowania swoich położeń
granicznych mini i maxi.

Skontrolować za pomocą przyrządu diagnostycznego,
czy przystosowanie to zostało właściwie
przeprowadzone.

MOMENTY DOKRĘCANIA (w daN.m)

Śruba obudowa przepustnicy

1,3

Śruba obudowy filtra powietrza

0,9

18698

18705

MIESZANKA PALIWOWA

Obudowa przepustnicy z silnikiem

12-14

SILNIK L7X

Obudowa przepustnicy z silnikiem

DEMONTAŻ

Odłączyć akumulator.

Wymontować osłonę silnika.

Odłączyć czujnik temperatury powietrza (1).

Wymontować kanał powietrza (2).

Odłączyć:
– obudowę przepustnicy z silnikiem,
– dwa przewody znajdujące się pod obudową

przepustnicy z silnikiem.

Wymontować:
– cztery śruby (3) obudowy przepustnicy z silnikiem,
– obudowę przepustnicy z silnikiem.

MONTAŻ

Wykonać operacje demontażu w odwrotnej kolejności.

Wymieniać uszczelkę przy każdym demontażu
obudowy przepustnicy.

Przy włączaniu zapłonu obudowa przepustnicy musi
wykonać cykl przystosowania swoich położeń
granicznych mini i maxi.

Skontrolować za pomocą przyrządu diagnostycznego,
czy przystosowanie to zostało właściwie
przeprowadzone.

MOMENT DOKRĘCANIA (w daN.m)

Śruba obudowy przepustnicy

1,3

18667

MIESZANKA PALIWOWA

Obudowa przepustnicy z silnikiem

12-15

WSZYSTKIE

TYPY SILNIKÓW

Obudowa przepustnicy z silnikiem

SILNIK K4M i F4P

SILNIK L7X

PRZEZNACZENIE ŚCIEŻEK

Złącze obudowy przepustnicy z silnikiem:
1: Masa potencjometru
2: Sygnał potencjometru Nr 1
3: - silnika
4: + silnika
5: Zasilanie + 5V potencjometrów
6: Sygnał potencjometru Nr 2

Oporność silnika:

1,6

Ω

±±±±

0,08

Ω

Oporność potencjometru:

1200

Ω

±±±±

240

Ω

WAŻNE
– Obudowa przepustnicy z silnikiem nie podlega

demontażowi.

– Nie wolno zmieniać położenia śruby oporowej

(A).

MIESZANKA PALIWOWA

Kolektor ssący

12-16

SILNIKI

K4M i F4P

Kolektor ssący

DEMONTAŻ

Odłączyć akumulator.

Wymontować obudowę filtru powietrza (patrz rozdział
12 Mieszanka paliwowa "Zasysanie powietrza"

Odłączyć:
– złącze obudowy przepustnicy z silnikiem (1),
– czujnik ciśnienia bezwzględnego powietrza (2),
– cewki (3),
– czujnik temperatury powietrza (4).

Wymontować:
– trzy śruby mocujące obudowy przepustnicy,
– obudowę przepustnicy,

– siedem śrub kolektora ssącego,
– kolektor ssący.

MONTAŻ

Wykonać operacje demontażu w odwrotnej kolejności.

Uwaga: należy przestrzegać momentu dokręcania
śrub kolektora ssącego, obudowy przepustnicy
oraz zalecanej kolejności dokręcania.

Przewidzieć wymianę uszczelek okrągłych kolektora i
obudowy przepustnicy.

MOMENT DOKRĘCANIA (w daN.m lub/i w

°)

Śruby kolektora

0,9

Śruby obudowy filtru powietrza

0,9

Śruba obudowy przepustnicy

1,3

18698

18706

MIESZANKA PALIWOWA

Kolektor ssący

12-17

SILNIK L7X

Kolektor ssący

DEMONTAŻ

Odłączyć akumulator.

Demontaż kolektora ssącego wymaga demontażu
obudowy przepustnicy z silnikiem (patrz rozdział 12
Mieszanka paliwowa " obudowa przepustnicy z
silnikiem "

Wymontować korytko wiązki przewodów
elektrycznych (1).

Odłączyć:
– czujnik ciśnienia kolektora (2),
– wejście podciśnienia (3) do zespołu wspomagania

układu hamulcowego

Wymontować:
– śruby mocujące kolektor ssący,
– kolektor, unosząc go i przesuwając w stronę

akumulatora.

MONTAŻ

Wymienić uszczelki na nowe.

Wykonać operacje demontażu w odwrotnej kolejności.

Uwaga: należy przestrzegać momentu i kolejności
dokręcania śrub kolektora ssącego i obudowy
przepustnicy.

MOMENTY DOKRĘCANIA (w daN.m)

Śruba obudowy przepustnicy

1,3

Śruby kolektora
ssącego

wstępne dokręcanie
dokręcanie

0,5
0,8

18667

18668

MIESZANKA PALIWOWA

Rampa wtryskowa

12-18

SILNIKI

K4M i F4P

Rampa wtryskowa

DEMONTAŻ

Odłączyć akumulator.

Wymontować kolektor ssący (patrz rozdział 12
Mieszanka paliwowa " obudowa przepustnicy z
silnikiem "

Zdjąć osłonę rampy wtrysku.

Odłączyć:
– przewód doprowadzający paliwo (1),
– wtryskiwacze (2),
– czujnik spalania stukowego (3).

Wymontować śruby rampy wtryskowej.

MONTAŻ

Wymienić uszczelkę.

Dokręcić śrubę (A) ręcznie w taki sposób, by ustawić
rampę wtryskową naprzeciw wspornika elastycznego,
po czym podnieść ją w taki sposób, by oparła się (w B)
na pokrywie głowicy.

Dokręcić śruby i nakrętki mocujące rampę
przestrzegając momentu dokręcania.

Pozostałe czynności montażu wykonywać w kolejności
odwrotnej do demontażu.

MOMENT DOKRĘCANIA (w daN.m)

Śruby rampy wtryskiwaczy

2,1

UWAGA:

podczas demontażu przewodów rampy

wtrysku, należy pamiętać, że w rampie i złączu
wciąż znajduje się pewna ilość benzyny. Osłonić
alternator.

18450

18664

MIESZANKA PALIWOWA

Dolny kolektor ssący

12-19

SILNIK L7X

Dolny kolektor ssący

DEMONTAŻ

Odłączyć akumulator.

Wymontować kolektor ssący (patrz rozdział 12
Mieszanka paliwowa "Kolektor ssący"

Odłączyć złącza doprowadzające benzyny (1) do obu
ramp wtrysku, pamiętać, że znajduje się w nich ciągle
pewna ilość benzyny.

Wymontować:
– śruby (2) mocujące rampy wtrysku,
– obie rampy wtrysku.

– śrubę (3) mocującą przewody pochłaniania oparów

oleju,

– nakrętki mocujące dolny kolektor ssący,
– dolny kolektor ssący.

MONTAŻ

Wymienić uszczelkę.

Przystąpić do montażu wykonując czynności
demontażu w odwrotnej kolejności, przestrzegając
momentu i kolejności dokręcania nakrętek dolnego
kolektora ssącego.

MOMENT DOKRĘCANIA (w daN.m)

Śruby dolnego kolektora
ssącego

wstępne dokręcanie
dokręcanie

0,5
1

MIESZANKA PALIWOWA

Kolektor wylotowy

12-20

SILNIKI

K4M i F4P

Kolektor wylotowy

DEMONTAŻ

Ustawić pojazd na dwukolumnowym podnośniku.

Odłączyć akumulator.

Wymontować obudowę filtru powietrza (patrz rozdział
12 Mieszanka paliwowa "Zasysanie powietrza

").

Odłączyć i wyjąć sondę Lambda (1) za pomocą
przyrządu Mot. 1495.

Zdjąć górną osłonę termiczną kolektora wylotowego.

Wymontować podpórkę (A) między kolektorem
wylotowym a obudową skrzyni biegów

Odłączyć rurę wydechową.

Odsunąć katalizator.

Ustawić podkładkę na ramie silnika w celu podparcia
rury wydechowej oraz dla zabezpieczenia przewodu
giętkiego przed uszkodzeniem powodującym
konieczność wymiany katalizatora.

NIEZBĘDNE NARZĘDZIA SPECJALISTYCZNE

Mot. 1495

Przyrząd do demontażu i montażu
sondy Lambda

MOMENTY DOKRĘCANIA (w daN.m)

Sondy Lambda

4,5

Nakrętki kolektora

Śruby osłony termicznej

Nakrętka mocowania trzypunktowego

18449-1

MIESZANKA PALIWOWA

Kolektor wylotowy

12-21

SILNIKI

K4M i F4P

Kolektor wylotowy

Wymontować nakrętki mocujące kolektor wylotowy.

Oddzielić kolektor obracając nim o około 45°, a
następnie wyjąć go z prawej strony.

Wymontować dolną osłonę termiczną.

MONTAŻ

Wykonać operacje demontażu w odwrotnej kolejności.

Należy przestrzegać kolejności i zalecanych
momentów dokręcania nakrętek mocujących kolektor.

Wymienić uszczelki kolektora i trzypunktowego
mocowania oraz nakrętki kolektora.

18449

MIESZANKA PALIWOWA

Kolektor wylotowy przedni

12-22

SILNIK L7X

Kolektor wylotowy przedni

DEMONTAŻ

Ustawić pojazd na podnośniku dwukolumnowym.

Odłączyć akumulator.

Wymontować:
– osłonę pod silnikiem,
– obudowę silnika.

Odłączyć i odpiąć złącza (1) sond Lambda.

Wymontować:
– osłonę termiczną (2) kolektora,
– nakrętki (3) mocujące wylot do kolektora.

Poluzować maksymalnie cztery nakrętki kołnierza
katalizatora / katalizatora wstępnego przechodząc
poprzez ramę silnika za pomocą kilku przedłużek.

MOMENTY DOKRĘCANIA (w daN.m)

Nakrętki mocujące kolektor wylotowy
przedni

2,1

Śruby wspornika katalizatora wstępnego

2,1

Nakrętki kołnierza katalizatora / katalizatora
wstępnego

2,1

Nakrętki
kolektora

wstępne dokręcanie
dokręcanie

1
3

18672

MIESZANKA PALIWOWA

Kolektor wylotowy przedni

12-23

SILNIK L7X

Kolektor wylotowy przedni

Wymontować śrubę wspornika katalizatora wstępnego

Odsunąć katalizator wstępny w taki sposób, by
umożliwić dostęp do kolektora.

Wymontować:
– dolną osłonę termiczną kolektora (4),
– osłonę termiczną rozrusznika (5),
– kolektor.

MONTAŻ

Wymienić uszczelki na nowe.

Wykonać czynności montażu w kolejności odwrotnej
do demontażu przestrzegając momentów i kolejności
dokręcania kolektora.

18670

MIESZANKA PALIWOWA

Kolektor wylotowy tylny

12-24

SILNIK L7X

Kolektor wylotowy tylny

DEMONTAŻ

Demontaż kolektora wylotowego tylnego łoża wymaga
demontażu katalizatora wstępnego tylnego łoża (patrz
rozdział 19 Wydech "Katalizator wstępny tylnego
łoża"

Wymontować:
– nakrętki mocujące kolektor,
– kolektor.

MONTAŻ

Wymienić uszczelki na nowe.

Wykonać czynności montażu w kolejności odwrotnej
do demontażu przestrzegając momentów i kolejności
dokręcania kolektora.

NIEZBĘDNE NARZĘDZIA SPECJALISTYCZNE

Mot.1495

Przyrząd do demontażu i montażu
sondy Lambda

MOMENTY DOKRĘCANIA (w daN.m)

Nakrętki mocujące kolektor wylotowy
przedni

2,1

Nakrętki mocujące kolektor wylotowy tylny

2,1

Nakrętki podpórki katalizatora wstępnego

2,1

Śruby wspornika katalizatora wstępnego

2,1

Nakrętki
kolektora

wstępne dokręcanie
dokręcanie

1
3

MIESZANKA PALIWOWA

Kolektory

12-25

SILNIK F9Q

Kolektory

DEMONTAŻ

UWAGA

: demontaż kolektorów powoduje

konieczność demontażu turbosprężarki (patrz rozdział
12 "Doładowanie"

). Kolektory nie mogą być

demontowane oddzielnie.

Odłączyć:
– akumulator,
– przewód wlotu powietrza stabilizatora ciśnienia,
– zawór elektryczny układu EGR.

Wymontować:
– śrubę (1) mocującą moduł grzałki nurkowej i odsunąć

go.

– obudowę stabilizatora ciśnienia (2),
– zawór elektryczny układu EGR (5).

MOMENTY DOKRĘCANIA (w daN.m)

Szpilka mocująca kolektor

0,8

Nakrętka mocująca kolektor

2,8

Śruba mocująca zawór układu EGR

0,8

Śruby mocujące obudowę stabilizatora
ciśnienia

0,8

18984

MIESZANKA PALIWOWA

Kolektory

12-26

SILNIK F9Q

Kolektory

Wymontować przewód systemu EGR oraz uchwyt podnoszenia.

MIESZANKA PALIWOWA

Kolektory

12-27

SILNIK F9Q

Kolektory

Odkręcić nakrętki mocujące kolektory.

MONTAŻ

Wykonać czynności demontażu w odwrotnej kolejności.

Wymienić uszczelkę kolektorów zwracając uwagę, by została ułożona na właściwym miejscu, uszczelkę zaworu
systemu EGR i uszczelkę obudowy stabilizatora ciśnienia.

MIESZANKA PALIWOWA

System wyłączania silnika

12-28

SILNIK F9Q

System wyłączania silnika

CEL

Zadaniem systemu jest szybkie wyłączanie silnika po
wyłączeniu zapłonu.

OPIS

System składa się z następujących elementów:
– jedna membrana (1) wprawiająca w ruch

przepustnicę,

– jedna przepustnica (2),

– jeden elektrozawór (3),
– jeden zapas podciśnienia (4).

MOMENT DOKRĘCANIA (w daN.m)

Śruba stabilizatora ciśnienia

0.8

±±±±

0,05

MIESZANKA PALIWOWA

System wyłączania silnika

12-29

SILNIK F9Q

System wyłączania silnika

DZIAŁANIE

Przy wyłączeniu zapłonu, elektrozawór doprowadza do współdziałania
zapasu podciśnienia i membrany.

Membrana jest poddana podciśnieniu; w wyniku tego następuje zamknięcie
zaworu wlotu powietrza.

Silnik nie może już zasysać powietrza, zatrzymuje się natychmiast.

DEMONTAŻ PRZEPUSTNICY

Odłączyć przy membranie, przewód elastyczny podciśnienia.

Wymontować trzy śruby mocujące.

Wyciągnąć zespół przepustnicy/membrany.

MONTAŻ PRZEPUSTNICY

Wymienić uszczelkę.

Kolejne czynności montażu polegają na wykonywaniu czynności demontażu
w odwrotnej kolejności.

DOŁADOWANIE

Zawór regulacyjny ciśnienia

12-30

SILNIK F9Q

DOŁADOWANIE

Zawór regulacyjny ciśnienia

Membrana (A) zaworu regulacyjnego ciśnienia jest
sterowana przez elektrozawór (B) pilotowany przez
komputer wtrysku. Elektrozawór ten wprowadza
zmiany podciśnienia, w zależności od zakresów
działania silnika, co pozwala na regulację ciśnienia
doładowania.

Zawór regulacji ciśnienia jest otwarty w położeniu
spoczynkowym. Silnik działa wtedy jako wolnossący.

Elektrozawór zamknięty w położeniu spoczynkowym,
jest zasilany po uruchomieniu silnika, po okresie czasu
zależnym od temperatury płynu.

18997

DI1218

X Czas (s)
Y Temperatura (°C)

DOŁADOWANIE

Regulacja ciśnienia

12-31

SILNIK F9Q

Regulacja ciśnienia

ZAWÓR OGRANICZAJĄCY CIŚNIENIE ZASILANIA
PALIWEM (WASTEGATE)

UWAGA: zawór ograniczający ciśnienie działa
odwrotnie niż tradycyjne urządzenia.

Brak ciśnienia sterowania prowadzi do ograniczenia
ciśnienia doładowania.

Sprawdzić, czy nie ma wycieku między pompą
próżniową a zaworem redukcyjnym.

Kontrola ciśnienia ustawienia

Uruchomienie w pojeździe wyposażonym w silnik
F9Q 754

Zastosować podstawę magnetyczną z czujnikiem
zegarowym ustawiając ją na zakończeniu
popychaczawastegate (możliwie najbardziej w osi
wastegate

Należy stopniowo wprowadzać podciśnienie do
zaworu wastegate przy użyciu manometru Mot. 1014.

Wartość wzorcowa

10321S

UWAGA:

w celu przeprowadzenia kontroli ciśnienia

wzorcowego w silniku F9Q 750, konieczne jest
wymontowanie turbosprężarki (patrz rozdział 12
Doładowanie "Turbosprężarka"

Silnik

Wartości

podciśnienia

Przemieszczenie

popychacza (mm)

F9Q 754

120 mb

Między 1 a 4 mm

F9Q 754

400 mb

Między 10 a 12 mm

F9Q 754

> 450 mb

Popychacz w

położeniu

krańcowym

F9Q 750

200 mb

Między 0,5 a 3,5 mm

F9Q 750

> 600 mb

Popychacz w

położeniu

krańcowym

DOŁADOWANIE

Regulacja ciśnienia

12-32

SILNIK F9Q

Regulacja ciśnienia

Zastosowanie w pojeździe (F9Q 754)

Podczas kontroli ciśnienia wzorcowego, może być
konieczne przeprowadzenie regulacji długości
popychacza wastegate (A) (ciśnienie poza granicami
tolerancji).

Regulacja ta jest wykonywana z turbosprężarką na
miejscu w przypadku silnika F9Q 754 i turbosprężarką
wymontowaną w przypadku silnika F9Q 750.

Odpiąć popychacz (1) i odłączyć ramię (A) regulatora.

Trzymać popychacz od strony zaworu
ograniczającego (2) za pomocą ręcznego imadła.

Odkręcić nakrętkę kontrującą, a następnie poluzować
lub dokręcić gwintowaną końcówkę.

Zatwierdzić naprawę poprzez jazdę próbną kontrolując
parametry "cykliczny współczynnik otwarcia" zaworu
ograniczającego zasilanie paliwem" i "ciśnienie
doładowania" przy użyciu przyrządów
diagnostycznych.

DOŁADOWANIE

Turbosprężarka

12-33

SILNIK F9Q

Turbosprężarka

DEMONTAŻ

Uwaga

: aby ułatwić odkręcanie nakrętek mocujących

turbosprężarkę do kolektora wylotowego, dobrze jest
spryskać środkiem przeciw zatarciu jeszcze ciepłe
nakrętki tuż przed demontażem.

Odłączyć akumulator.

Wymontować osłonę na silniku.

Od góry

Wymontować:
– zapas podciśnienia (1),
– Elektrozawór (2) systemu wyłączania silnika.

Od spodu

Wymontować:
– osłonę pod pojazdem,
– podpórkę mocującą (3),
– nakrętki (4) mocujące katalizator do turbosprężarki i

odsunąć układ wydechowy.

MOMENTY DOKRĘCANIA (w daN.m)

Nakrętki mocujące turbosprężarkę

2,4

±±±±

Złącze dolotowe oleju

2,4

±±±±

Złącze dolotowe oleju

2,6

±±±±

0,2

Śruba złącza zwrotnego oleju

1,2

±±±±

0,1

Nakrętki mocujące katalizator do
turbosprężarki

2,6

±±±±

0,2

18298R

18569

DOŁADOWANIE

Turbosprężarka

12-34

SILNIK F9Q

Turbosprężarka

DEMONTAŻ

Wymontować:
– dwie śruby mocujące przewód (5) powrotny oleju z

turbosprężarki do silnika,

– dolną nakrętkę mocującą turbosprężarkę na

kolektorze wylotowym.

Odłączyć przewód gumowy podłączony do
wastegate

Wymontować:
– złącza i śruby mocujące przewód (6) doprowadzania

oleju turbosprężarki,

– dwa kanały wlotowe i wylotowe zasysanego

powietrza podłączone do turbosprężarki,

– dwie górne nakrętki mocujące turbosprężarkę do

kolektora wylotowego,

– turbosprężarkę od góry.

MONTAŻ

Następne czynności montażowe wykonywać w
kolejności odwrotnej do czynności demontażu.

UWAGA

: Należy koniecznie wymienić miedzianą

uszczelkę na wysokości złącza dolotowego oleju
turbosprężarki.

WAŻNE:

Przed uruchomieniem silnika, pozostawić odłączone
złącze regulatora ciśnienia na pompie wysokiego
ciśnienia.
Uruchomić wtedy rozrusznik i pozostawić włączony aż
do zgaśnięcia lampki kontrolnej ciśnienia oleju
(zaczekać kilka sekund).
Ponownie podłączyć regulator, rozgrzać wstępnie i
uruchomić silnik.
Pozostawić prze jakiś czas silnik pracujący na biegu
jałowym i sprawdzić czy nie ma wycieku ze złączy
oleju.
Skasować usterkę i skontrolować czujnik i elektrozawór
ciśnienia zasilania paliwem.

18997

Szczególne środki ostrożności

●

Zwrócić uwagę, by podczas montażu żadne
zanieczyszczenie nie dostało się do turbiny lub do
sprężarki.

●

Po usunięciu usterki turbosprężarki należy
sprawdzić, czy wymiennik powietrza nie jest
wypełniony olejem. W takim przypadku należy go
wymontować, opłukać z użyciem środka
czyszczącego, następnie pozostawić do
osuszenia.

●

Sprawdzić czy przewód zwrotny oleju
turbosprężarki nie jest częściowo lub całkowicie
zapchany szlamem. Sprawdzić również, czy jest
całkowicie drożny. W przeciwnym razie należy go
wymienić.

DOŁADOWANIE

Wymiennik powietrza

12-35

SILNIK F9Q

Wymiennik powietrza

DEMONTAŻ

Ustawić pojazd na podnośniku dwukolumnowym.

Odłączyć akumulator.

Wymontować:
– przednie koła i osłonę pod silnikiem,
– osłonę chłodnicy,
– osłony przeciwbłotne przedniej części pojazdu.

Odłączyć światła przeciwmgielne.

Wymontować:
– dwie śruby (1) mocujące zderzak,

– zderzak pociągając go do przodu i jednocześnie

odłączając przewód spryskiwaczy reflektorów,
zależnie od wyposażenia pojazdu.

– Dwie górne prowadnice (A) zderzaka.

Wyjąć spinkę (B) przy każdej lampie zespolonej.

Wymontować:
– trzy śruby (2) mocujące z każdej lampy,
– obie lampy zespolone odłączając je.

WAŻNE:

Po ponownym montażu obu lamp zespolonych,
konieczne jest przeprowadzenie ich regulacji:
– ustawić pojazd na płaskim podłożu,
– ustawić przełącznik do regulacji na 0,
– przeprowadzić regulację.

UWAGA:
W reflektorach wyposażonych w żarówki ksenonowe,
zakazane jest doprowadzanie do świecenia żarówki,
kiedy nie jest ona wstawiona w reflektor
(niebezpieczne dla oczu).

18781

18855

DOŁADOWANIE

Wymiennik powietrza

12-36

SILNIK F9Q

Wymiennik powietrza

DEMONTAŻ

Wymontować dziewięć śrub (3) mocujących
poprzeczkę górną.

Odpiąć linkę otwierania pokrywy i wyjąć poprzeczkę
górną.

Odłączyć kanały wlotu i wylotu powietrza z
wymiennika.

Wymontować:
– spinki (4) mocujące skraplacz i odsunąć go, o ile

znajduje się w wyposażeniu,

– wymiennik powietrza odpinając go w dolnej części.

MONTAŻ

Wykonać operacje demontażu w odwrotnej kolejności.
Przeprowadzić regulację lamp zespolonych.

ZASILANIE PALIWEM

Cechy szczególne

WSZYSTKIE

TYPY SILNIKÓW

113

ZASILANIE PALIWEM

Cechy szczególne

Obwód zasilania paliwem jest obwodem bezzwrotnym.

Ciśnienie zasilaniania benzyną nie zmienia się w zależności od obciążenia silnikiem.

Obwód składa się:
– z rampy (1) bez złącza przewodu zwrotnego i bez regulatora ciśnienia zasilania,
– z jednego przewodu (2) łączącego obwód ze zbiornikiem,
– z zespołu zasilania pompa/czujnik/filtr benzyny wyposażonego w regulator ciśnienia (3), w pompę (4) i w filtr

benzyny (5) (cały zestaw znajduje się w zbiorniku),

– ze zbiornika pochłaniania oparów benzyny (6).

SCHEMAT DZIAŁANIA UKŁADU ZASILANIA BENZYNĄ

13-1

ZASILANIE PALIWEM

Cechy szczególne

13-2

WSZYSTKIE

TYPY SILNIKÓW

WIADOMOŚCI OGÓLNE

Filtr benzyny znajduje się w zbiorniku, jest on
wbudowany w zespół pompa/czujnik poziomu paliwa i
nie jest demontowany.
Jego wymiana wymaga wymiany zespołu pompa/
czujnik poziomu paliwa.

Kontrola ciśnienia zasilania i wydatku pompy
zasilającej pozwala na zdiagnozowanie zespołu
pompa/czujnik poziomu paliwa.

18575

ZASILANIE PALIWEM

Rampa wtrysku / wtryskiwacze

13-3

SILNIKI

F4P - K4M

Rampa wtrysku / wtryskiwacze

Wtryskiwacze w silniku F4P SĄ TYPU MAGNETI
MARELLI PICO

oraz typu SIEMENS DEKA w silniku

K4M

Są one przymocowane do rampy wtrysku za pomocą
spinek.

Paliwo krąży stale na obwodzie korpusu wtryskiwacza.
To przepłukiwanie paliwem pozwala na uniknięcie
powstawania pęcherzyków oparów benzyny i ułatwia
rozruch przy zimnym silniku.

DEMONTAŻ

UWAGA: w trakcie demontażu wtryskiwaczy lub
rampy wtrysku, należy zwrócić uwagę na ilość
paliwa znajdującą się w zbiorniku. Należy
zabezpieczyć alternator.

Odłączyć akumulator.

Wymontować:
– osłonę rampy,
– złącze dolotowe wtrysku paliwa (1) rampy wtrysku

nie zakładając szczypiec na przewód,

– złącza wtryskiwaczy (2),
– złącze czujnika spalania stukowego (3),
– śruby mocujące rampy (4),
– rampę wtrysku,
– spinki wtryskiwaczy,
– wtryskiwacze.

MONTAŻ

Wymienić koniecznie pierścienie uszczelniające oraz
spinki mocujące wtryskiwacze.

Przestrzegać momentów dokręcania śrub rampy.

MOMENT DOKRĘCANIA (w daN.m)

Śruba rampy wtrysku

0,9

18450

18451

ZASILANIE PALIWEM

Rampa wtrysku / wtryskiwacze

13-4

SILNIK L7X

DEMONTAŻ PRZEDNIEJ RAMPY

Odłączyć akumulator.

Wymontować osłonę silnika.

UWAGA: w trakcie demontażu wtryskiwaczy lub
rampy wtrysku, należy uważać na ilość paliwa
znajdującego się w rampie i w złączu.

Wymontować osłonę wiązki przewodów elektrycznych.

Odłączyć:
– złącze wlotu benzyny (1) rampy wtrysku,
– złącza wtryskiwaczy.

Odpiąć wiązkę przewodów rampy wtrysku.

Wymontować dwie śruby (2) mocujące rampę wtrysku.
Wyjąć rampę wtrysku.

Wymontować:
– spinki wtryskiwaczy,
– wtryskiwacze.

MONTAŻ

Wymienić koniecznie pierścienie uszczelniające i
spinki mocujące wtryskiwaczy.

19212

ZASILANIE PALIWEM

Rampa wtrysku / wtryskiwacze

13-5

SILNIK L7X

DEMONTAŻ TYLNEJ RAMPY

Odłączyć akumulator.

Wymontować osłonę silnika.

UWAGA: w trakcie demontażu wtryskiwaczy lub
rampy wtrysku, należy zwrócić uwagę na ilość
paliwa znajdującego się w rampie i w złączu.

Demontaż tylnej rampy wymaga demontażu kolektora
ssącego (patrz rozdział 12 Mieszanka paliwowa
"Kolektor ssący"

Odłączyć:
– złącze dolotowe benzyny (1) rampy wtrysku,
– złącza wtryskiwaczy.

Odkręcić dwie śruby (2) mocujące rampę wtrysku do
kolektora.
Wyjąć rampę wtrysku.

Wymontować:
– spinki wtryskiwaczy,
– wtryskiwacze.

MONTAŻ

Wymienić koniecznie pierścienie uszczelniające i
spinki mocujące wtryskiwaczy.

19212

ZASILANIE PALIWEM

Kontrola ciśnienia zasilania

SILNIKI

F4P-K4M

Kontrola ciśnienia zasilania

Odłączyć przewód (F) dolotowy benzyny, założyć
złączkę w kształcie litery "T" wyposażoną w
manometr.

Uruchomić silnik w celu włączenia pompy paliwa.

Zmierzyć ciśnienie, które powinno być stałe.

Odczytane ciśnienie:
3,5 bary

±±±±

0,6

UWAGA

: może się okazać, że potrzeba będzie kilku

sekund do zmierzenia prawidłowego ciśnienia w
rampie wtrysku.

NIEZBĘDNE NARZĘDZIA SPECJALISTYCZNE

Mot. 1311-01

Zestaw do mierzenia kontroli
ciśnienia benzyny z manometrem
i końcówkami

Mot. 1311-02

Mot. 1311-03

Mot. 1311-04

Mot. 1311-05

Mot. 1311-06

Mot. 1311-07

UWAGA

: należy zwrócić uwagę na ilość benzyny

znajdującą się w rampie i w złączu. Zabezpieczyć
delikatne części.

13-6

ZASILANIE PALIWEM

Kontrola ciśnienia zasilania

13-7

SILNIK L7X

Zdjąć zatyczkę gniazda do pomiaru ciśnienia, założyć
złącze Mot. 1311-03 wyposażone w manometr.

Uruchomić silnik w celu włączenia pompy paliwa.

Zmierzyć ciśnienie, które powinno pozostać stałe.

Odczytane ciśnienie:
3,5 bara

±±±±

0,6

UWAGA

: może się okazać, że potrzeba będzie kilku

sekund do zmierzenia prawidłowego ciśnienia w
rampie wtrysku.

NIEZBĘDNE NARZĘDZIA SPECJALISTYCZNE

Mot. 1311-01

Zestaw do kontroli ciśnienia
benzyny z manometrem i
końcówkami

Mot. 1311-02

Mot. 1311-03

Mot. 1311-04

Mot. 1311-05

Mot. 1311-06

Mot. 1311-07

UWAGA

: należy zwrócić uwagę na ilość benzyny

znajdującą się w rampie i w złączu. Zabezpieczyć
delikatne części.

ZASILANIE PALIWEM

Kontrola wydatku pompy zasilającej

13-8

WSZYSTKIE

TYPY SILNIKÓW

Kontrola wydatku pompy zasilającej

Odłączyć szybkozłączkę (1).

Założyć na wyjściu (A) przewód wystarczająco długi,
aby można było zlać zawartość pompy do kontrolnej
probówki z podziałką.

Włączyć pompę zwierając ścieżki 3 i 5 przekaźnika
pompy benzynowej.
(Przekaźnik A w silnikach K4M i F4P a Przekaźnik B
w silniku L7X).

Zmierzyć wydatek pompy.

Zmierzony wydatek: 80 do 120 litrów/godzinę.

NIEZBĘDNE NARZĘDZIA SPECJALISTYCZNE

Mot. 1311-01

Zestaw do pomiaru ciśnienia
benzyny z manometrem i
końcówkami

Mot. 1311-02

Mot. 1311-03

Mot. 1311-04

Mot. 1311-05

Mot. 1311-06

Mot. 1311-07

NIEZBĘDNE WYPOSAŻENIE

Probówka z miarką 2000 ml

UWAGA

: należy zwrócić uwagę na ilość benzyny

znajdującą się w rampie i w złączu. Zabezpieczyć
delikatne części.

18578

18703

ZASILANIE PALIWEM

Urządzenie antyperkolacyjne

13-9

SILNIKI

F4P, K4M i L7X

Urządzenie antyperkolacyjne

ZASADA DZIAŁANIA

System antyperkolacyjny jest sterowany bezpośrednio
przez moduł elektroniczny wtrysku.

Informacja o temperaturze wody jest brana z czujnika
temperatury wody wtrysku (patrz rozdział 17
"Scentralizowany System Kontroli Temperatury
Wody"

Po wyłączeniu zapłonu, moduł elektroniczny wtrysku
przechodzi w tryb czuwania.

Jeśli temperatura wody silnika przekracza próg
112,5°C

dla F4P i 102 °C dla L7X i K4M przez dwie

minuty od zatrzymania silnika, przekaźnik wolnego
biegu zespołu wentylatora jest zasilany.

Jeśli temperatura wody spada poniżej 100 °C dla K4M
i F4P i 95 °C dla L7X, przekaźnik zespołu wentylatora
jest odłączany (czas działania zespołu wentylatora nie
może przekroczyć 10 minut).

OSPRZĘT SILNIKA DIESEL

Dane techniczne

13-10

SILNIK F9Q

OSPRZĘT SILNIKA DIESEL

Dane techniczne

Pojazd

Skrzynia

biegów

Silnik

Norma ochrony

środowiska

Typ

Wyzn.

Średnica

tłoka
(mm)

Skok

tłoka

(mm)

Pojemność

skokowa

(cm

)

Stopień

sprężania

BG0E

PK6

F9Q

750
754

1870

19/1

EU 00

PRĘDKOŚĆ OBROTOWA (obr/min.)

ZADYMIENIE SPALIN

Bieg jałowy

Maksimum

pojazd pusty

Maksimum

pojazd

załadowany

Wartość do

homologacji

Maksimum

dopuszczalne

F9Q 750: 775 obr/min

F9Q 754: 800 tr/min

4700

150

4500

100

1,2 m

-1

(39%)

-1

(70%)

OZNACZENIE

MARKA/TYP

WSKAZÓWKI SZCZEGÓŁOWE

Pompa wysokiego ciśnienia F9Q 750

BOSCH
CR/CP3

Ciśnienie 250 do 1350 barów

Pompa wysokiego ciśnienia F9Q 754

BOSCH
CR/CP1

Ciśnienie 250 do 1350 barów

Pompa tłocząca (niskiego ciśnienia)
(wyłącznie w F9Q 754)

BOSCH

(nie w 750)

Ciśnienie 2,5 do 4 barów
Wydatek: 80 do 100 litrów/godzinę minimum

Czujnik ciśnienia oleju napędowego

BOSCH

Przykręcony do rampy
Oporność:

ścieżki 1,2 i 1,3 = 4,3 M

Ω

ścieżki 2,3 = 1050

Ω

Wtryskiwacze

BOSCH

Wtryskiwacze elektromagnetyczne
Oporność: < 2

Ω

Oporność

Ciśnienie maksymalne 1600 barów

Regulator ciśnienia

Wbudowany w pompę wysokiego ciśnienia (nie
demontowany w CP3)
Oporność

≈

Ω

ŕ 20 °C

Komputer wtrysku

BOSCH

Moduł elektroniczny 128-ścieżkowy

Czujnik pedału gazu

HELLA

Potencjometr dwuścieżkowy
Oporność ścieżki 1 = 1200

±±±±

480

Ω

Oporność ścieżki 2 = 1700

±±±±

680

Ω

OSPRZĘT SILNIKA DIESEL

Dane techniczne

13-11

SILNIK F9Q

OZNACZENIE

MARKA/TYP

WSKAZÓWKI SZCZEGÓŁOWE

Moduł grzania świec żarowych
(znajdujący się za chlapaczem
przedniego lewego koła)

NAGARES BED/7

Z funkcją grzania świec przed rozruchem i po
rozruchu sterowaną przez moduł elektroniczny
wtrysku

Świeca żarowa

BERU

CHAMPION

Oporność: 0,6

Ω

złącze odłączone

Czujnik temperatury powietrza
wlotowego

SIEMENS

Wbudowany w przepływomierz
Oporność

≈

2170

Ω

przy 20° C

Czujnik temperatury oleju
napędowego
(wyłącznie w F9Q 750)

MAGNETTI

MARELLI lub ELTH

Oporność

≈

2050

Ω

do 25 °C

Czujnik prędkości obrotowej silnika

MGI

Oporność = 800

±±±±

Ω

Czujnik ciśnienia atmosferycznego

Wbudowany w moduł elektroniczny

Czujnik wału rozrządu

ELECTRICIFIL

Czujnik z efektem Halla

Czujnik ciśnienia zasilania turbo

DELCO

Oporność: 4 K

Ω

między ścieżkami A i C

Oporność: 5 K

Ω

między ścieżkami B i C

Oporność: 9 K

Ω

między ścieżkami A i B

Di1330

Elektrozawór sterowania zasilaniem
turbo

BITRON

Oporność: 16,5

1 do 25 °C

Przepływomierz powietrza

SIEMENS

Przepływomierz z wbudowaną sondą temperatury

powietrza
Ścieżka 1

: temperatura powietrza

Ścieżka 2

: masa

Ścieżka 3

: 5 V odniesienia

Ścieżka 4

: +akumulator

Ścieżka 5

: sygnał przepływu powietrza

Ścieżka 6

: masa

Zawór elektryczny EGR

PIERBURG

Oporność ścieżki: 8

±±±±

0,5

Ω

do 20 °C

(ścieżki 1 i 5)

Oporność czujnika: 4K

Ω

±±±±

1,6K

Ω

do 20 °C

(ścieżki 2 i 4)

OSPRZĘT SILNIKA DIESEL

Dane techniczne

13-12

SILNIK F9Q

OZNACZENIE

MARKA/TYP

WSKAZÓWKI SZCZEGÓŁOWE

Turbosprężarka

ALLIED SIGNAL

Skalowanie:

F9Q 750 (turbo ze zmienną geometrią)
200 mbarów

przy skoku popychacza między 0,5 i

3,5 mm
> 600 mbarów

popychacz na elemencie

oporowym

F9Q 754 (ze zmienną geometrią)
200 mbarów

przy skoku popychacza między 0,5 i

3,5 mm
400 mbarów

przy skoku popychacza między 10 i

12 mm

Grzałki nurkowe

Oporność: 0,45

±±±±

0,05

Ω

przy 20 °C

Czujnik temperatury wody

ELTH

Oporność: 2252

±±±±

112

Ω

przy 25 °C

OSPRZĘT SILNIKA DIESEL

Cechy szczególne

SILNIK F9Q

Cechy szczególne

Bezpośredni układ wtrysku pod wysokim ciśnieniem "Common Rail" ma na celu dostarczenie jakiejś ilości oleju
napędowego w danym momencie.

OPIS

Układ składa się z następujących elementów:
– z pompy niskiego ciśnienia, znajdującym się między zespołem pochłaniania oparów i filtrem paliwa w silniku

F9Q 754

wyposażonym w pompę wysokiego ciśnienia CP1,

– z gruszki do odpowietrzania, znajdującej się między zespołem pochłaniania oparów i filtrem paliwa w silniku

F9Q 750

wyposażonym w pompę Wysokiego ciśnienia CP3,

– z filtra paliwa,
– z pompy wysokiego ciśnienia,
– z pompy wysokiego ciśnienia z wbudowaną pompą pochłaniania ( CP3),
– z regulatora wysokiego ciśnienia zamocowanego na pompie, (nie demontowanego w CP3),
– z rampy wtrysku wyposażonej w czujnik ciśnienia oleju napędowego i w ogranicznik ciśnienia,
– cztery wtryskiwacze elektromagnetyczne,
– różne czujniki,
– komputer wtrysku.

Zakazany jest demontaż wnętrza pompy wysokiego ciśnienia i wtryskiwaczy.

DZIAŁANIE

Układ wtrysku bezpośredniego pod wysokim ciśnieniem "Common Rail" jest układem wtrysku oleju napędowego
typu sekwencyjnego (opartym na działaniu wtrysku wielopunktowego w silnikach benzynowych).

Ten nowy układ wtrysku pozwala, dzięki metodzie wstępnego wtrysku, ograniczyć hałas jego działania, zmniejszyć
ilość cząsteczek gazów zanieczyszczających i zapewnić począwszy od niskich prędkości obrotowych, wysoki
moment obrotowy silnika.

Pompa wysokiego ciśnienia wytwarza wysokie ciśnienie, które kieruje do rampy wtrysku. Regulator wysokiego
ciśnienia znajdujący się na pompie, zmienia wartość wysokiego ciśnienia w zależności od modułu elektronicznego.
Rampa zasila każdy wtryskiwacz poprzez przewód ze stali.

Moduł elektroniczny:
– określa wartość ciśnienia wtrysku niezbędną dla prawidłowego działania silnika, oraz steruje regulatorem.

Sprawdza czy wartość ciśnienia jest prawidłowa, analizując wartość ciśnienia przekazywaną przez czujnik
ciśnienia znajdujący się na rampie,

– określa czas wtrysku konieczny dla dostarczenia właściwej ilości oleju napędowego oraz moment, w którym należy

rozpocząć wtrysk,

– po ustaleniu tych dwóch wartości steruje na drodze elektrycznej każdym wtryskiwaczem.

Wydatek oleju wtryskiwanego do silnika jest ustalany w zależności od:
– czasu sterowania wtryskiwaczem,
– prędkości otwierania i zamykania wtryskiwacza,
– skoku iglicy (określonego przez typ wtryskiwacza),
– znamionowego wydatku hydraulicznego wtryskiwacza (określonego typem wtryskiwacza),
– ciśnienia rampy wysokiego ciśnienia regulowanego przez moduł elektroniczny.

PRZY KAŻDEJ NAPRAWIE W UKŁADZIE WTRYSKU POD WYSOKIM CIŚNIENIEM NALEŻY PRZESTRZEGAĆ
ZALECEŃ ZWIĄZANYCH Z CZYSTOŚCIĄ I BEZPECZEŃSTWEM ZAMIESZCZONYCH W NINIEJSZYM
DOKUMENCIE.

13-13

OSPRZĘT SILNIKA DIESEL

Cechy szczególne

13-14

SILNIK F9Q

KONTROLA PO NAPRAWIE

Silnik F9Q 750

Wykonać odpowietrzenie układu za pomocą gruszki odpowietrzającej.

Silnik F9Q 754

Na filtrze paliwa, w okolicy przewodu powrotnego oleju napędowego do zbiornika, znajduje się zawór.
Przy zwykłym trybie pracy, powinien się znajdować w położeniu otwartym.
Jednak żeby przeprowadzić odpowietrzenie układu związane z jego naprawą, z wymianą filtra lub brakiem paliwa w
zbiorniku, należy:
– zamknąć zawór,
– uruchomić pompę niskiego ciśnienia, włączając kilkakrotnie zapłon,
– uruchomić silnik,
– OTWORZYĆ ZAWÓR (zawór jest otwarty kiedy dwie kolorowe kreski są ustawione w jednej linii).

UWAGA

: niektóre pojazdy nie są wyposażone w zawór. W takim przypadku należy pominąć powyższą procedurę.

WAŻNE:

silnik nie będzie działać, jeśli olej napędowy zawiera ponad 10 % diestru.

System może wtryskiwać do silnika olej napędowy pod ciśnieniem do 1350 barów. Przed każdą naprawą należy
sprawdzić, czy rampa wtrysku nie jest już pod ciśnieniem

Należy bezwzględnie przestrzegać momentu dokręcania:
– przewodów wysokiego ciśnienia,
– wtryskiwacza do głowicy,
– regulatora ciśnienia, (nie demontowanego w silniku F9Q 750 wyposażonym w pompę CP3),
– czujnika ciśnienia.

W trakcie naprawy lub demontażu pompy wysokiego ciśnienia, wtryskiwacze, złącza zasilające, powrotne i
wyjściowe wysokiego ciśnienia, otwory muszą zostać wyposażone w nowe zatyczki przystosowane do
zabezpieczenia przed przedostaniem się zanieczyszczeń.

Po każdej naprawie, sprawdzić, czy nie ma wycieku oleju napędowego. Pozostawić silnik pracujący na
biegu jałowym aż do włączenia wentylatora chłodnicy, następnie kilkakrotnie wcisnąć pedał gazu.

OSPRZĘT SILNIKA DIESEL

Cechy szczególne

13-15

SILNIK F9Q

Podczas wymiany przewodu wysokiego ciśnienia, postępować zgodnie z następującą metodą:
– wymontować przewód wysokiego ciśnienia,
– założyć korki zabezpieczające przed zanieczyszczeniami,
– odkręcić rampę wysokiego ciśnienia,
– zamontować przewód wysokiego ciśnienia,
– dokręcić momentem złącze po stronie wtryskiwacza,
– dokręcić momentem połączenie po stronie rampy wysokiego ciśnienia,
– dokręcić momentem mocowania rampy wysokiego ciśnienia,
– dokręcić momentem przewód pompa / rampa (najpierw po stronie pompy).

UWAGA:

Niedopuszczalny jest demontaż wnętrza pompy.

W trakcie demontażu przewodu zwrotnego paliwa znajdującego się na wtryskiwaczach, należy go
koniecznie wymienić.

Sonda temperatury oleju napędowego nie podlega demontażowi. Stanowi ona część składową rampy
odprowadzania paliwa.

Zabronione jest odkręcanie przewodu wysokiego ciśnienia, kiedy silnik pracuje.

Zabroniony jest demontaż regulatora ciśnienia w silniku F9Q 750 wyposażonym w pompę CP3.

OSPRZĘT SILNIKA DIESEL

Czystość

SILNIK F9Q

Czystość

PRZEPISY ZACHOWANIA CZYSTOŚCI OBOWIĄZUJĄCE PODCZAS WYKONYWANIA NAPRAWY UKŁADU
WTRYSKU POD WYSOKIM CIŚNIENIEM

Niebezpieczeństwa związane z zanieczyszczeniem

Układ jest bardzo czuły na zanieczyszczenia. Ich przedostanie się do układu może spowodować:
– uszkodzenie lub zniszczenie układu wtrysku pod wysokim ciśnieniem,
– zatarcie lub nieszczelność jednego z elementów.

Podczas wykonywania wszelkich napraw, należy pamiętać o przestrzeganiu zasad zachowania czystości. Jeżeli
przy wykonywaniu danej czynności zasady te są przestrzegane, istnieje gwarancja, że żadne zanieczyszczenia
(cząsteczki mikronów) nie przenikną do układu w czasie jego demontażu, ani przez przewody paliwowe do
obwodów.

Zasad zachowania czystości należy przestrzegać w odniesieniu do wszystkich elementów, począwszy od
filtra aż po wtryskiwacze.

CO MOŻE BYĆ Z

ę RÓDŁEM ZANIECZYSZCZENIA?

Elementy powodujące zanieczyszczenie układu:
– cząstki metalu lub plastyku,
– farby,
– włókna:

●

kartonu,

●

pędzla,

●

papieru,

●

odzieży,

●

tkanin.

– ciała obce jak na przykład włosy,
– powietrze,
– itd ...

UWAGA

: niemożliwe jest czyszczenie silnika za pomocą urządzenia wykorzystującego strumień wody pod wysokim

ciśnieniem, gdyż mogłoby to spowodować uszkodzenie złączy. Ponadto, wilgoć pozostająca w złączu może być
przyczyną problemów z połączeniami elektrycznymi.

ZALECENIA, KTÓRYCH NALEŻY PRZESTRZEGAĆ PRZED ROZPOCZĘCIEM JAKIEJKOLWIEK NAPRAWY
UKŁADU WTRYSKU

●

Należy się upewnić czy ma się do dyspozycji zatyczki złączy, które mają być otwarte (torebka z zatyczkami
dostępna w Centralnym Magazynie Części Zamiennych). Korki są przeznaczone do jednorazowego użytku. Po
użyciu muszą być wyrzucone (użyte korki są zabrudzone, ich wyczyszczenie nie wystarczy, żeby mogły być
ponownie użyte). Korki niewykorzystane należy wyrzucić.

●

Upewnić się, czy ma się do dyspozycji torebki plastykowe, które zamykają się wielokrotnie i hermetycznie, do
przechowywania w nich części. W ten sposób można zmniejszyć ryzyko zanieczyszczenia części. Torebki są
przeznaczone do jednorazowego użytku, po wykorzystaniu należy je wyrzucić.

●

Należy posiadać ściereczki do czyszczenia nie pozostawiające włókien (ściereczki o nr kat. z katalogu SODICAM).
Czyszczenie za pomocą zwykłych ściereczek tekstylnych lub papierowych jest zabronione. Pozostawiają one po
sobie włókna i mogą zanieczyścić obwód zasilania paliwem. Każda ściereczka może być użyta tylko jeden raz.

13-16

OSPRZĘT SILNIKA DIESEL

Czystość

13-17

SILNIK F9Q

PRZEPISY ZACHOWANIA CZYSTOŚCI OBOWIĄZUJĄCE PRZED KAŻDYM OTWARCIEM UKŁADU
PALIWOWEGO

●

Używać podczas każdej naprawy nowego rozpuszczalnika (rozpuszczalnik używany zawiera zanieczyszczenia).
Przelać go do czystego pojemnika.

●

używać podczas każdej naprawy pędzelka czystego i w dobrym stanie (pędzel nie powinien gubić włosia).

●

Oczyścić za pomocą pędzelka i rozpuszczalnika złącza przeznaczone do otwarcia.

●

Osuszyć sprężonym powietrzem oczyszczone części (narzędzia, stół, części, złącza i strefa układu wtrysku).
Sprawdzić czy w układzie nie zostało włosie z pędzelka.

●

Myć ręce przed i w czasie naprawy, jeśli to konieczne.

●

W przypadku używania rękawic ochronnych, na rękawice skórzane założyć rękawice z lateksu (dostępne w
SODICAM

ZALECENIA, KTÓRYCH NALEŻY PRZESTRZEGAĆ W CZASIE TRWANIA NAPRAWY

●

Z chwilą otwarcia obwodu należy koniecznie zatkać otwory, przez które mogą przeniknąć zanieczyszczenia.
Odpowiednie zatyczki są dostępne w Centralnym Magazynie Części Zamiennych. W żadnym wypadku nie wolno
wielokrotnie używać tego samego korka.

●

Zamknąć hermetycznie torebkę nawet jeśli trzeba ją otworzyć niedługo potem. Powietrze otoczenia jest nośnikiem
zanieczyszczeń.

●

Każdy element układu wtrysku musi być zatkany i przechowywane w hermetycznie zamkniętej torebce.

●

Po otwarciu układu używanie pędzelka, rozpuszczalnika, mieszków, wycior, zwykłej szmatki jest surowo
zabronione. Elementy te mogą spowodować przeniknięcie zanieczyszczeń do układu.

●

W przypadku wymiany jakiegoś elementu, nową część należy wyjąć z opakowania bezpośrednio przed jej
zamontowaniem.

OSPRZĘT SILNIKA DIESEL

Czystość

13-18

OSPRZĘT SILNIKA DIESEL

Rozmieszczenie elementów

1
2
3
4
5
6
7
8
9

10
11
12
13
14
15
16
17

Gruszka do odpowietrzania (wyłącznie w F9Q 750).
Elektrozawór regulacji turbo.
Czujnik rozpoznawania cylindra.
Wtryskiwacz elektromagnetyczny.
Elektrozawór układu zatrzymania silnika.
Zapas podciśnienia układu zatrzymania silnika.
Stabilizator ciśnienia.
Membrana stabilizatora ciśnienia.
Moduł elektroniczny wtrysku.
Przepływomierz z sondą temperatury powietrza.
Czujnik ciśnienia doładowania.
Ogranicznik ciśnienia.
Czujnik temperatury paliwa (wyłącznie w F9Q 750).
Czujnik ciśnienia rampy.
Regulator ciśnienia paliwa.
Pompa wysokiego ciśnienia.
Filtr oleju napędowego.

13-19

OSPRZĘT SILNIKA DIESEL

Rozmieszczenie elementów

13-20

1
2
3
4
5
6

Pompa wysokiego ciśnienia
Rampa zespolona wtrysku
Wtryskiwacz
Regulator ciśnienia
Czujnik ciśnienia
Sonda temperatury wody
Ogranicznik ciśnienia

OSPRZĘT SILNIKA DIESEL

Rozmieszczenie elementów

13-21

7
8
9

Czujnik położenia cylindra
Turbosprężarka
Katalizator

11
12

Przepływomierz powietrza wraz z sondą
temperatury powietrza
Zawór elektryczny EGR
Czujnik ciśnienia zasilania turbo

Blok grzania świec

OSPRZĘT SILNIKA DIESEL

Rozmieszczenie elementów

13-22

Zapas podciśnienia dla stabilizatora ciśnienia

15
16

Stabilizator ciśnienia
Membrana stabilizatora ciśnienia

OSPRZĘT SILNIKA DIESEL

Lampka kontrolna wtrysku

SILNIK F9Q

Lampka kontrolna wtrysku

Pojazdy, w których zastosowano układ oleju napędowego pod wysokim ciśnieniem, są wyposażone w dwie lampki
kontrolne w przypadku zwykłej tablicy wskaźników i w cztery lampki kontrolne w przypadku tablicy wskaźników z
dodatkowym wyświetlaczem. Te lampki kontrolne zapalają się w trakcie fazy grzania świec żarowych i w przypadku
usterki układu wtrysku (lub przegrzania silnika).
W przypadku tablicy rozdzielczej z dodatkowym wyświetlaczem, te lampki kontrolne są wyraźnie odznaczone.

ZASADA WYŚWIETLANIA LAMPEK KONTROLNYCH

●

Po włączeniu świec żarowych, lampka kontrolna grzania świec żarowych świeci się w trakcie fazy grzania, a
następnie gaśnie (patrz rozdział 13 "Sterowanie grzaniem świec żarowych").

●

W trakcie usterki układu wtrysku (waga usterki 1), lampka kontrolna "usterki" (jak również lampka kontrolna grzania
świec żarowych w przypadku zwykłej tablicy wskaźników) świeci się stale, co oznacza konieczność
skontaktowania się z przedstawicielem autoryzowanej stacji Renault.
Usterkami powodującymi świecenie są:
– usterka wewnętrzna modułu elektronicznego,
– usterka blokady rozruchu
– usterka prędkości obrotowej silnika (nie można uruchomić silnika),
– usterka potencjometra przyśpieszenia,
– usterka przepływomierza powietrza,
– usterka czujnika prędkości pojazdu (patrz ABS),
– usterka zaworu recyrkulacji gazów spalinowych,
– usterka elektrozaworu regulacji ciśnienia doładowania,
– usterka zgodności czujnika GMP i czujnika wału rozrządu.

●

W przypadku poważnej usterki układu wtrysku (waga usterki 2), lampka kontrolna z symbolem silnika i napisem
"stop" zapala się i miga, co oznacza konieczność natychmiastowego zatrzymania pojazdu. Usterkami
powodującymi świecenie są:
– usterka wewnętrzna modułu elektronicznego,
– usterka wtryskiwacza,
– usterka napięcia zasilania modułu elektronicznego,
– usterka czujnika ciśnienia rampy (CP3),
– usterka regulatora ciśnienia rampy,
– usterka zgodności czujnika GMP i czujnika wału rozrządu.

●

W razie przegrzania silnika lampka kontrolna z symbolem silnika i napisem stop świeci się stale w przypadku
zwykłej tablicy wskaźników, a w przypadku tablicy z oddzielnym wyświetlaczem jest wyraźnie odznaczona.

UWAGA

: lampka kontrolna On Board Diagnostic (z symbolem silnika), zapalająca się po włączeniu zapłonu, w

żadnym razie nie powinna się świecić gdy silnik pracuje.

13-23

OSPRZĘT SILNIKA DIESEL

Funkcja blokady rozruchu

13-24

Funkcja blokady rozruchu

Pojazd ten jest wyposażony w system blokady rozruchu 3

ciej

generacji, co jest związane z koniecznością

zastosowania specjalnej metody przy wymianie modułu elektronicznego.

WYMIANA MODUŁU ELEKTRONICZNEGO WTRYSKU

Patrz rozdział 17 Układ wtrysku "Moduł elektroniczny" w celu zapoznania się z metodą demontażu-montażu
modułu elektronicznego.

Patrz rozdział 82 "Blokada rozruchu" w celu zapoznania się z procedurą przyuczenia kodu.

UWAGA:

W przypadku tego typu systemu blokady rozruchu, moduł elektroniczny zachowuje swój kod blokady
rozruchu na stałe.

Ponadto system ten nie posiada kodu awaryjnego.

W związku z tym zabronione jest przeprowadzanie prób z modułami elektronicznymi wypożyczonymi z
magazynu lub z innego pojazdu, które muszą być później zwrócone.

Takie moduły elektroniczne nie mogą już być odkodowane.

OSPRZĘT SILNIKA DIESEL

Strategia wtrysku / klimatyzacja

13-25

Strategia wtrysku / klimatyzacja

POŁĄCZENIE BLOK WTRYSKU/ BLOK KLIMATYZACJI

Jest to typ sprężarki ze zmienną pojemnością.

Moduł elektroniczny wtrysku i moduł elektroniczny klimatyzacji są połączone siecią multipleksową.

Wybranie funkcji "Klimatyzacja" nie ma wpływu na prędkość obrotową biegu jałowego.

STRATEGIA URUCHAMIANIA SPRĘŻARKI

W niektórych warunkach pracy silnika, komputer wtrysku nie zezwala na uruchomienie sprężarki.

Strategia rozruchu silnika

Działanie kompresora jest uniemożliwione po rozruchu silnika przez 5 sekund.

Zachowanie osiągów

Przy znacznych zmianach położenia pedału gazu i jeśli prędkość obrotowa silnika jest niższa od 3000 obr/min,
włączenie sprężarki jest niemożliwe przez 5 sekund.

Zachowanie mocy silnika przy uruchamianiu pojazdu

Jeśli położenie potencjometra jest wyższe od 50%, jeśli prędkość obrotowa silnika jest niższa od 2250 tr/min. i jeśli
prędkość pojazdu jest niższa od 20 km/h, sprężarka jest odłączona przez 5 sekund.

Zabezpieczenie przed gaśnięciem silnika

Jeśli położenie pedał zwolniony nie jest rozpoznane i jeśli prędkość obrotowa silnika jest niższa od 675 tr/min.,
sprężarka jest wyłączona. Zostaje włączona ponownie po upływie 5 sekund, jeśli prędkość obrotowa wzrasta.

Strategia zabezpieczenia termicznego

Sprężarka nie zostanie włączona w przypadku, gdy temperatury wody jest wyższa niż 112 °C.

OSPRZĘT SILNIKA DIESEL

Korekta obrotów biegu jałowego

13-26

Korekta obrotów biegu jałowego

KOREKTA USTAWIENIA OBROTÓW BIEGU JAŁOWEGO ZALEŻNIE OD TEMPERATURY WODY

KOREKTA OBROTÓW BIEGU JAŁOWEGO PODCZAS AWARII POTENCJOMETRU

Jeśli potencjometr pedału gazu jest uszkodzony, prędkość obrotowa biegu jałowego jest utrzymywana na poziomie
1200 obr/min

W przypadku niezgodności sygnału potencjometra położenia pedału gazu oraz sygnału ze złącza pedału hamulca,
prędkość obrotowa silnika zostaje podniesiona do poziomu 1250 tr/min

KOREKTA OBROTÓW BIEGU JAŁOWEGO W ZALEŻNOŚCI OD PRZEŁOŻEŃ SKRZYNI BIEGÓW

Prędkość obrotowa biegu jałowego jest modyfikowana zależnie od wybranego przełożenia skrzyni biegów:
– na 1

wszym

, 2

gim

i 3

cim

biegu, prędkość obrotowa biegu jałowego wynosi 840 tr/min.,

– na pozostałych przełożenia, prędkość obrotowa biegu jałowego wynosi 870 tr/min.

OSPRZĘT SILNIKA DIESEL

Sterowanie grzaniem świec żarowych

13-27

Sterowanie grzaniem świec żarowych

Funkcja grzania świec żarowych przed i po rozruchu silnika jest sterowana przez blok grzania świec żarowych.

ZASADA DZIAŁANIA GRZANIA ŚWIEC
ŻAROWYCH

Przy włączeniu zapłonu "Grzanie wstępne"

Grzanie zmienne

Czas świecenia kontrolki oraz zasilania
świec jest zależny od temperatury płynu
oraz napięcia akumulatora.

We wszystkich przypadkach czas świecenia
lampki kontrolnej wtrysku nie powinien
przekroczyć 15 sekund.

Grzanie stałe

Po zgaśnięciu lampki kontrolnej, świece
nadal są zasilane przez 10 sekund.

Rozruch

Świece są nadal zasilane w czasie pracy
rozrusznika.

Przy pracującym silniku "Grzanie po
rozruchu"

W tej fazie, świece są zasilane w sposób
nieprzerwany zależnie od temperatury płynu.

czas (s)

Prędkość obrotowa biegu
jałowego bez naciskania na
pedał gazu

Temperatura

wody °C

OSPRZĘT SILNIKA DIESEL

Regulator / Ogranicznik prędkości

13-28

SILNIK F9Q

Regulator / Ogranicznik prędkości

WIADOMOŚCI OGÓLNE

Regulacja prędkości

: Pozwala na utrzymanie

prędkości wybranej przez kierowcę. Funkcja ta może
być wyłączona w każdym momencie poprzez
naciśnięcie na pedał hamulca, sprzęgła lub na jeden z
przycisków układu.

Ograniczanie prędkości

: Funkcja ta pozwala

kierowcy na wyznaczenie prędkości granicznej. Po
przekroczeniu tej prędkości pedał gazu staje się
nieaktywny. Wybrana prędkość może być
przekroczona w każdej chwili, po pokonaniu punktu
oporu przy wciskaniu pedału gazu.

Lampka kontrolna na tablicy wskaźników informuje
kierowcę o stanie regulatora/ogranicznika prędkości:
– Lampka zielona: Działa regulator
– Lampka bursztynowa: Działa ogranicznik
– Lampka kontrolna miga: zadana prędkość nie może

być utrzymana (na przykład: zjazd z pochyłości)

Aby móc sterować tymi funkcjami, moduł elektroniczny
wtrysku odbiera na ścieżkach:
– AF2: Włączenie/Wyłączenie Ogranicznika prędkości
– AD2: Włączenie/Wyłączenie Regulatora prędkości
– AB2: Sygnał z elementu sterującego na kierownicy
– AA2: Masa elementu sterującego na kierownicy
– AF3: Wejście włącznika świateł stop przy otwarciu
– AE2: Wejście włącznika sprzęgła (zależnie od wersji)
– AE1: Zasilanie potencjometra 1 pedału
– AH2: Zasilanie potencjometra 2 pedału
– AB3: Masa potencjometra 1 pedału
– AA3: Masa potencjometra 2 pedału
– AC1: Sygnał potencjometra 1 pedału
– AF1: Sygnał potencjometra 2 pedału
– AA4: Połączenie multipleksowe can L1 (kabina)
– AB4: Połączenie multipleksowe can H1 (kabina)

Informacje odbierane przez moduł elektroniczny
wtrysku na sieć multipleksową są następujące:
– prędkość pojazdu (ABS)
– sygnał włącznika świateł stop przy zamykaniu (ABS)
– włączone przełożenie

Moduł elektroniczny wtrysku przekazuje przez sieć
multipleksową komendy:
– wartości zadanej regulacji prędkości lub

ograniczenia prędkości na tablicy wskaźników

– sposobu zapalania się lampki kontrolnej (kolor

bursztynowy, zielony lub miganie)

– informacje o zmianie przełożenia skrzyni biegów

(zależnie od wersji).

Moduł elektroniczny wtrysku odbiera:

●

informacje pochodzące z pedału gazu

●

informację ze złącza pedału hamulca

●

informację ze złącza pedału sprzęgła

●

informacje z przełącznika Włączony/Wyłączony

●

informacje elementów sterujących na kierownicy

●

informacje z modułu elektronicznego ABS

●

informacje z modułu elektronicznego automatycznej
skrzyni biegów

Przy pomocy tych informacji moduł elektroniczny
wtrysku steruje wtryskiwaczami elektromagnetycznymi
tak, by utrzymać prędkość zadaną w przypadku
regulacji prędkości i by nie przekroczyć zadanej
prędkości w przypadku ograniczenia prędkości.

OSPRZĘT SILNIKA DIESEL

Regulator / Ogranicznik prędkości

13-29

SILNIK F9Q

DZIAŁANIE REGULATORA PRĘDKOŚCI

Warunki wejściowe:

●

przełącznik na "regulacja prędkości"

●

przełożenie skrzyni biegów > 2

bieg

●

prędkość pojazdu > niż 30 Km/h

●

lampka kontrolna regulatora świeci się (kolor zielony)

●

wciśnięcie przycisku "+", "-" lub "resume"

Warunki wyjściowe:

●

silne wciśnięcie pedału gazu (nie wyłącza funkcji)

●

naciśnięcie na pedał gazu lub hamulca

●

wciśnięcie przycisku "O"

●

przełącznik na "wyłączony"

●

brak włączonego przełożenia

●

ingerencja systemu kontroli toru jazdy

●

ingerencja modułu elektronicznego wtrysku

DZIAŁANIE OGRANICZNIKA PRĘDKOŚCI

Warunki wejściowe:

●

przełącznik na "ogranicznik prędkości"

●

włączone przełożenie skrzyni biegów > 2

bieg

●

prędkość pojazdu > niż 30 Km/h

●

lampka kontrolna regulatora świeci się (kolor
bursztynowy)

●

wciśnięcie przycisku "+", "-" lub "resume"

Warunki wyjściowe:

●

silne naciśnięcie na pedał gazu z pokonaniem
punktu oporu (nie wyłącza funkcji)

●

przełącznik na "wyłączony"

●

wciśnięcie przycisku "O"

●

ingerencja systemu kontroli toru jazdy

●

ingerencja modułu elektronicznego wtrysku.

UWAGA

: miganie zadanej prędkości oznacza, że prędkość ta nie może być utrzymana.

Tryb awaryjny
W przypadku usterki jednego z elementów składowych, System regulacji/ograniczania prędkości nie może być
włączony.

OSPRZĘT SILNIKA DIESEL

Świece żarowe

13-30

Świece żarowe

Oporność świecy żarowej wynosi 0,6

Ω

Demontaż świec odbywa się bez konieczności
otwierania układu wysokiego ciśnienia.

DEMONTAŻ

Odpiąć złącze elektryczne od świec.

Oczyścić krawędzie świec, by zapobiec wniknięciu
nieczystości do cylindra.

Odkręcić, a następnie wymontować świece.

W celu poluzowania świecy cylindra numer 4, należy
użyć długiej okrągłej nasadki rozmiar 10 mm z
uniwersalnym przegubem. Po poluzowaniu świecy,
należy użyć przewodu elastycznego w celu jej
całkowitego odkręcenia.

MONTAŻ

Wykonać czynności demontażu w odwrotnej
kolejności.

MOMENT DOKRĘCANIA (w daN.m)

Świeca żarowa

1,5

OSPRZĘT SILNIKA DIESEL

Grzałka nurkowa

13-31

Grzałka nurkowa

Cztery grzałki nurkowe znajdują się w zbiorniku wody
zamocowanym pod kolektorem w okolicy połączenia
silnik-skrzynia biegów.

Zadaniem systemu jest podgrzewanie płynu
chłodzącego.

Grzałki nurkowe są zasilane prądem 12 Voltów przez
trzy przekaźniki. Jeden przekaźnik steruje dwoma
grzałkami nurkowymi, a każdy z pozostałych
przekaźników steruje jedną grzałką nurkową. Pozwala
to na dowolne włączanie jednej, dwóch, trzech lub
czterech grzałek nurkowych.

Oporność grzałek nurkowych wynosi:

0,45

±±±±

0,05

Ω

przy 20 °C.

Strategia sterowania

Podczas działania grzałek nurkowych, obroty biegu
jałowego są ustawione na 935 obr/min.

Grzałki nurkowe nie działają w następujących
przypadkach:
– grzanie świec żarowych przed rozruchem,
– grzanie po rozruchu,
– włączone ogrzewanie przedniej szyby,
– jeśli prędkość obrotowa silnika jest niższa od

600 obr/min.

Jeśli wyżej wymienione warunki są spełnione, grzałki
nurkowe są sterowane zależnie od kartografii
związanej z temperaturą powietrza i płynu.

Strefa nie zaciemniona

: grzałka nurkowa nie zasilana

Strefa zaciemniona

: grzałka nurkowa zasilana

OSPRZĘT SILNIKA DIESEL

Grzałka nurkowa

13-32

Jeśli napięcie akumulatora jest > od 13 Voltów

jeśli tak nie jest

oznacza to

Brak zasilania grzałek

nurkowych

Zasilanie grzałki nurkowej

Jeśli po upływie 20 sekund

napięcie akumulatora jest

> od 13 Voltów

jeśli tak nie jest

oznacza to

Brak zasilania grzałek

nurkowych

Zasilanie dwóch grzałek

nurkowych

Jeśli po upływie 20 sekund

napięcie akumulatora jest

> od 13 Voltów

jeśli tak nie jest

oznacza to

Brak zasilania grzałek

nurkowych

Zasilanie dwóch grzałek

nurkowych

Jeśli po upływie 20 sekund

napięcie akumulatora jest

> od 13 Voltów

jeśli tak nie jest

oznacza to

Brak zasilania grzałek

nurkowych

Zasilanie czterech grzałek

nurkowych dotąd aż napięcie

akumulatora będzie > od

13 Voltów

i tak długo aż

wymienione poprzednio warunki

będą spełnione

OSPRZĘT SILNIKA DIESEL

Pompa niskiego ciśnienia (pompa tłocząca)

13-33

SILNIK

F9Q 754

Pompa niskiego ciśnienia (pompa tłocząca)

Pompa tłocząca jest to pompa elektryczna znajdująca
się komorze silnika.

DEMONTAŻ

UWAGA:

należy zwrócić uwagę na ilość oleju

napędowego oraz na ciśnienie panujące w
przewodach.

WAŻNE

: na filtrze paliwa, w okolicy przewodu

zwrotnego do zbiornika, znajduje się zawór (R).

Przy zwykłym trybie pracy powinien on się znajdować
w położeniu otwartym.

W celu odpowietrzenia układu, po naprawie, przy
wymianie filtra lub awarii związanej z paliwem, należy:
– zamknąć zawór (R),
– uruchomić pompę niskiego ciśnienia, włączając

kilkakrotnie zapłon,

– uruchomić silnik,
– OTWORZYĆ ZAWÓR (zawór jest otwarty kiedy obie

kolorowe kreski ustawione są w jednej linii).

UWAGA

: niektóre pojazdy nie są wyposażone w

zawór. W takim razie nie należy uwzględniać
powyższzej procedury.

NALEŻY ŚCIŚLE PRZESTRZEGAĆ PRZEPISÓW
ZACHOWANIA CZYSTOŚCI

OSPRZĘT SILNIKA DIESEL

Filtr paliwa

13-34

SILNIK

F9Q 754

Filtr paliwa

Filtr paliwa znajduje się w komorze silnika. Umieszczony jest we wkładzie nie nadającym się do demontażu. Wkład
ten zawiera zawór regulacyjny, którego rolą jest ograniczenie przepływu oleju napędowego płynącego w kierunku
silnika.

Przy wymianie filtra konieczna jest wymiana całego podzespołu.

DEMONTAŻ

UWAGA:

należy zwrócić uwagę na ilość oleju

napędowego oraz ciśnienie panujące w przewodach.

Odłączyć na filtrze przewody:
– zasilania silnika (1),
– dochodzący od zbiornika paliwa (2) (pompa niskiego

ciśnienia),

– powrotny do zbiornika (3) przez zawór (zależnie od

wersji),

– powrotny silnika (4),
– powrotny do zbiornika przez wymiennik

temperatury (5).

UWAGA

: niektóre pojazdy nie są wyposażone w

zawór. W taki razie nie należy uwzględniać procedury
odpowietrzania.

MONTAŻ

Przestrzegać bezwzględnie właściwego położenia
złączy przy filtrze.

Zwrócić uwagę, by nie zakleszczyć lub nie uszkodzić
przewodów.

WAŻNE

: na filtrze paliwa, w okolicy przewodu

zwrotnego do zbiornika, znajduje się zawór (R).

Przy zwykłym trybie pracy powinien on się znajdować
w położeniu otwartym.

W celu odpowietrzenia układu, po naprawie, przy
wymianie filtra lub awarii związanej z paliwem, należy:
– zamknąć zawór (R),
– uruchomić pompę niskiego ciśnienia, włączając

kilkakrotnie zapłon,

– uruchomić silnik,
– OTWORZYĆ ZAWÓR (zawór jest otwarty kiedy dwie

kolorowe kreski są ustawione w jednej linii).

Konieczne jest regularne usuwanie wody znajdującej
się w filtrze oleju napędowego przez otwór
odpowietrzający (6).

NALEŻY ŚCIŚLE PRZESTRZEGAĆ PRZEPISÓW
ZACHOWANIA CZYSTOŚCI

OSPRZĘT SILNIKA DIESEL

Filtr paliwa

13-35

SILNIK

F9Q 750

Filtr paliwa znajduje się w komorze silnika. Jest on umieszczony w demontowanej obudowie.
W obudowie znajduje się podgrzewacz oleju napędowego.

Przy wymianie filtra konieczne jest wymontowanie całego zespołu.

DEMONTAŻ

UWAGA:

zabezpieczyć się przed wypływem z

przewodów pewnej ilości oleju napędowego.

Odłączyć na filtrze:
– złącze podgrzewacza oleju napędowego (1),
– przewód doprowadzający silnika (2),
– przewód (3) ze zbiornika paliwa,

Wymontować filtr, odczepiając go od wspornika.

Należy odpowiednio oznaczyć pozycję pokrywy
obudowy filtra względem jej dolnej części.

Wyjąć śrubę (4) i wymontować obudowę filtra.

MONTAŻ

Przestrzegać bezwzględnie właściwego położenia
złączy przy filtrze.

Należy uważać, aby nie przyciąć lub nie uszkodzić
przewodów.

WAŻNE

: Wykonać odpowietrzenie układu paliwowego

za pomocą gruszki do odpowietrzania.

Konieczne jest regularne usuwanie wody znajdującej
się w filtrze oleju napędowego przez otwór
odpowietrzający (5).

NALEŻY ŚCIŚLE PRZESTRZEGAĆ PRZEPISÓW
ZACHOWANIA CZYSTOŚCI

OSPRZĘT SILNIKA DIESEL

Kontrole ciśnienia i przepływu oleju napędowego

13-36

SILNIK

F9Q 754

Kontrole ciśnienia i przepływu oleju napędowego

Możliwe jest przeprowadzanie kontroli ciśnienia i przepływu w układzie zasilania paliwem pod niskim ciśnieniem.

Niskie ciśnienie wytwarzane jest w pompie tłoczącej (pompa elektryczna umieszczona pod filtrem oleju
napędowego i przeznaczona do zasilania pompy wysokiego ciśnienia).

KONTROLA NISKIEGO CIŚNIENIA(POMPA
TŁOCZĄCA)

Założyć złącze w kształcie litery "T" Mot. 1311-08, w
celu umieszczenia manometru do kontroli ciśnienia
Mot. 1311-01

lub Mot. 1328 na wyjściu (S) z filtra

paliwa lub na wejściu pompy wysokiego ciśnienia.

Uruchomić pompę paliwową przy użyciu przyrządu
diagnostycznego lub też przez bezpośrednie zasilanie
pompy (przy każdym włączeniu zapłonu, pompa
niskiego ciśnienia jest zasilana przez 30 sekund).

Odczytać wartość ciśnienia, która powinna mieścić się
w przedziale między 2,5 a 4 barami.

KONTROLA WYDATKU (POMPA TŁOCZĄCA)

Skontrolować wydatek pompy używając probówki z
miarką 2 000 ml. W celu uruchomienia pompy,
włączyć zapłon. Pompa jest zasilana przez 30 sekund
jeśli następuje rozruch silnika.

Zmierzony wydatek powinien się mieścić w przedziale
między 80 i 100 litrów/godzinę minimum.

UWAGA: mierzenie ciśnienia i wydatku pompy
wysokiego ciśnienia jest zabronione

NIEZBĘDNE NARZĘDZIA SPECJALISTYCZNE

Mot. 1311-01

Manometr

lub

Mot. 1328

Mot. 1311-08

Redukcja do pomiaru ciśnienia

NIEZBĘDNE WYPOSAŻENIE

Probówka z miarką 2000 ml

OSPRZĘT SILNIKA DIESEL

Pompa wysokiego ciśnienia

ZAKAZANY JEST DEMONTAŻ WNĘTRZA POMPY

Do pompy wtrysku CP3

Do pompy wtrysku CP1

UWAGA: Przed przystąpieniem do naprawy

, należy

podłączyć urządzenie diagnostyczne, nawiązać dialog
z modułem elektronicznym wtrysku i sprawdzić, czy
rampa wtrysku nie jest już pod ciśnieniem.

Uważać na wysoką temperaturę paliwa.

NIEZBĘDNE NARZĘDZIA SPECJALISTYCZNE

Mot. 1054

Blokada górnego martwego
punktu

Mot. 1200-01

Przyrząd do blokowania koła
pasowego pompy

Mot. 1383

Przewód do demontażu
przewodów wysokiego ciśnienia

Mot. 1453

Przyrząd do podtrzymywania
silnika

Mot. 1525

Przyrząd do zdejmowania koła
pasowego

Mot. 1525-01

Adaptator przyrządu do
zdejmowania koła pasowego w
silniku F9Q

NIEZBĘDNE WYPOSAŻENIE

Klucz dynamometryczny do niewielkich dokręceń

MOMENTY DOKRĘCANIA (w daN.m i/lub °)

Przewód wysokiego ciśnienia

2,5

±±±±

0,2

Mocowanie pompy wysokiego ciśnienia 3

±±±±

0,3

Nakrętka koła pasowego
pompy wysokiego ciśnienia

1,5 potem 60

±±±±

10°

Śruba mocująca tylny wspornik pompy

±±±±

0,3

Śruba mocująca rampę wtrysku

2,2

±±±±

0,2

MOMENTY DOKRĘCANIA (w daN.m)

Przewód wysokiego ciśnienia

2,5

±±±±

0,2

Mocowanie pompy wysokiego ciśnienia 3,2

±±±±

0,3

Nakrętka koła pasowego pompy
wysokiego ciśnienia

±±±±

0,5

Śruba osłony zawieszenia elastycznego 6,2

±±±±

Śruba drążka reakcyjnego silnika

13-37

OSPRZĘT SILNIKA DIESEL

Pompa wysokiego ciśnienia

13-38

DEMONTAŻ

Odłączyć akumulator.

Zamontować na silniku Mot.1453 wspornik silnika.

Ustawić silnik w górnym martwym punkcie za pomocą blokady Mot. 1054.

Wymontować:
– koło i przedni prawy chlapacz,
– zawieszenie elastyczne,
– obudowę rozrządu,

– przewód wysokiego ciśnienia za pomocą Mot. 1383,
– rampę.

Założyć korki uszczelniające.

Odłączyć od pompy przewód zwrotny paliwa i założyć korki zabezpieczające
przed brudem.

Wymontować tylny wspornik pompy.

NALEŻY ŚCIŚLE PRZESTRZEGAĆ ZALECEŃ DOTYCZĄCYCH

ZACHOWANIA CZYSTOŚCI

OSPRZĘT SILNIKA DIESEL

Pompa wysokiego ciśnienia

13-39

Zamontować na kole pasowym przyrząd
Mot. 1200-01.

Poluzować nakrętkę koła zębatego pompy
wysokiego ciśnienia.

Zamontować przyrząd Mot. 1525 wyposażony w
adaptator Mot. 1525-01 na kole pasowym w celu
odłączenia zespołu.

Odkręcić nakrętki mocujące, przytrzymując jednocześnie śruby (1).

OSPRZĘT SILNIKA DIESEL

Pompa wysokiego ciśnienia

13-40

MONTAŻ

Wykonać operacje demontażu w odwrotnej kolejności.

UWAGA:

należy uważać, by nie zamontować przewodu wysokiego ciśnienia

w przeciwnym kierunku.

Zbliżyć nakrętki przewodów wysokiego ciśnienia po stronie pompy i
wtryskiwacza, następnie po stronie rampy. Dokręcić je momentem w takiej
samej kolejności jak przy dokręcaniu wstępnym.

Dokręcić rampę wysokiego napięcia.

Wymienić koniecznie przewód odprowadzający olej napędowy (2) po każdym
demontażu.

Zamontować:
– zawieszenie elastyczne (patrz metoda opisana w "rozdziale 19"),
– tylny wspornik (1) pompy.

Dokręcić najpierw śruby na głowicy, a następnie śrubę znajdującą się na
rampie.

Dla pompy wtrysku CP3:

Wykonać odpowietrzanie układu za pomocą gruszki do odpowietrzania.

Po każdej naprawie

, sprawdzić, czy nie ma wycieku oleju napędowego z

układu. Pozostawić silnik pracujący na biegu jałowym aż do włączenia
wentylatora chłodnicy, następnie kilkakrotnie wcisnąć pedał gazu.

OSPRZĘT SILNIKA DIESEL

Pompa wysokiego ciśnienia

13-41

Dla pompy wtrysku CP1

Należy dokonać odpowietrzenia układu zasilania
paliwem:
– zamknąć zawór (R),
– uruchomić pompę niskiego ciśnienia, włączając i

wyłączając wielokrotnie zapłon,

– uruchomić silnik,
– OTWORZYĆ ZAWÓR (R) (zawór jest otwarty kiedy

dwie kolorowe kreski są ustawione w jednej linii).

UWAGA

: niektóre pojazdy nie są wyposażone w

zawór. W takim razie nie należy uwzględniać
procedury odpowietrzania.

Po każdej naprawie

, sprawdzić, czy nie ma wycieku

oleju napędowego z układu. Pozostawić silnik
pracujący na biegu jałowym aż do włączenia
wentylatora chłodnicy, następnie kilkakrotnie wcisnąć
pedał gazu.

OSPRZĘT SILNIKA DIESEL

Rampa wtrysku

NIEZBĘDNE NARZĘDZIA SPECJALISTYCZNE

Mot. 1383

Przewód do demontażu
przewodów wysokiego ciśnienia

NIEZBĘDNE WYPOSAŻENIE

Klucz dynamometryczny "do niewielkich
dokręceń"

MOMENTY DOKRĘCANIA (w daN.m)

Nakrętka przewodów wysokiego
ciśnienia

2,5

±±±±

0,2

Śruby mocujące rampę wtrysku

2,2

±±±±

0,2

Czujnik ciśnienia

3,5

±±±±

0,2

UWAGA: przed przystąpieniem do naprawy

należy podłączyć przyrząd diagnostyczny, nawiązać
komunikację z modułem elektronicznym wtrysku i
sprawdzić, czy rampa wtrysku nie znajduje się już pod
ciśnieniem.

Uważać na wysoką temperaturę paliwa.

13-42

OSPRZĘT SILNIKA DIESEL

Rampa wtrysku

13-43

DEMONTAŻ

Odłączyć:
– akumulator,
– czujnik ciśnienia (1),
– wtryskiwacze (2),
– czujnik oznaczenia cylindra.

Poluzować i wymontować przewody wysokiego ciśnienia oleju napędowego.

Założyć korki zabezpieczające przed zanieczyszczeniem

Wymontować ostrożnie rampę wtrysku (3).

NALEŻY ŚCIŚLE PRZESTRZEGAĆ PRZEPISÓW ZACHOWANIA

CZYSTOŚCI

OSPRZĘT SILNIKA DIESEL

Rampa wtrysku

13-44

MONTAŻ

Ustawić rampę wtrysku i dokręcić wstępnie ręcznie
śruby mocujące (rampa powinna poruszać się
swobodnie).

Zamontować wszystkie przewody wysokiego ciśnienia
ręcznie (po stronie wtryskiwacza, po stronie pompy, a
następnie po stronie rampy).

Dokręcić wszystkie złącza wysokiego ciśnienia układu
wtrysku (po stronie wtryskiwacza (1), po stronie
pompy (4), a następnie po stronie rampy wtrysku (2).

Dokręcić śruby rampy (3).

UWAGA:

należy koniecznie wymienić przewód (5) powrotny paliwa

umieszczony na wtryskiwaczach podczas demontażu.

Wykonać odpowietrzanie układu za pomocą gruszki do odpowietrzania.

Po każdej naprawie

, sprawdzić, czy nie ma wycieku oleju napędowego z

układu. Pozostawić silnik pracujący na biegu jałowym aż do włączenia
wentylatora chłodnicy, następnie kilkakrotnie wcisnąć pedał gazu.

OSPRZĘT SILNIKA DIESEL

Rampa wtrysku

13-45

Dla pompy wtrysku CP1

Należy dokonać odpowietrzenia układu zasilania
paliwem:
– zamknąć zawór (R),
– uruchomić pompę niskiego ciśnienia, włączając i

wyłączając wielokrotnie zapłon,

– uruchomić silnik,
– OTWORZYĆ ZAWÓR (R) (zawór jest otwarty kiedy

dwie kolorowe kreski są ustawione w jednej linii.

UWAGA

: niektóre pojazdy nie są wyposażone w

zawór. W takim razie nie należy uwzględniać
procedury odpowietrzania.

Po każdej naprawie

, sprawdzić, czy nie ma wycieku

oleju napędowego z układu. Pozostawić silnik
pracujący na biegu jałowym aż do włączenia
wentylatora chłodnicy, następnie kilkakrotnie wcisnąć
pedał gazu.

OSPRZĘT SILNIKA DIESEL

Wtryskiwacze

DEMONTAŻ WNĘTRZA WTRYSKIWACZA LUB
ODDZIELANIE OBUDOWY WTRYSKIWACZA OD
DYSZY JEST ZABRONIONE.

NIEZBĘDNE NARZĘDZIA SPECJALISTYCZNE

Mot. 1383

Przewód do demontażu
przewodów wysokiego ciśnienia

MOMENTY DOKRĘCANIA (w daN.m)

Śruba mocująca mocowania
wtryskiwaczy

2,5

±±±±

0,2

Nakrętki przewodów wysokiego
ciśnienia

2,5

±±±±

0,5

UWAGA: przed przystąpieniem do naprawy

podłączyć urządzenie diagnostyczne, nawiązać
łączność z modułem elektronicznym wtrysku i
sprawdzić, czy rampa wtrysku nie znajduje się pod
ciśnieniem.

Uważać na wysoką temperaturę paliwa.

13-46

OSPRZĘT SILNIKA DIESEL

Wtryskiwacze

13-47

DEMONTAŻ

UWAGA

: wtryskiwacze mogą być wymieniane indywidualnie.

Wymontować przewód wysokiego ciśnienia za pomocą narzędzia Mot. 1383.

Założyć korki zabezpieczające przed zanieczyszczeniem

Wymontować:
– mocowanie wtryskiwacza,
– wtryskiwacz,
– podkładka przeciwogniowa.

CZYSZCZENIE

Do czyszczenia wtryskiwacza surowo zabronione jest używanie:
– szczotki metalowej
– płótna ściernego,
– Ultradźwiękowego urządzenia czyszczącego.

W celu oczyszczenia końcówki wtryskiwacza, należy ją namoczyć w
substancji odtłuszczającej, następnie wytrzeć nie pylącą ściereczką.

NALEŻY ŚCIŚLE PRZESTRZEGAĆ PRZEPISÓW ZACHOWANIA

CZYSTOŚCI

OSPRZĘT SILNIKA DIESEL

Wtryskiwacze

13-48

MONTAŻ

Wymienić podkładkę pod wtryskiwaczem.

UWAGA

: w trakcie montażu nie należy naprężać

przewodu wysokiego ciśnienia. Poluzować rampę
wtrysku.

Założyć:

wtryskiwacz,

przewód odprowadzający olej napędowy (1).

OSPRZĘT SILNIKA DIESEL

Wtryskiwacze

13-49

Zamontować przewód wysokiego ciśnienia.

Dokręcić momentem:
– wtryskiwacz (1),
– połączenia po stronie wtryskiwacza, następnie po stronie rampy wtrysku,
– rampę (2).

UWAGA

: należy wymienić przewód odprowadzający paliwo do wtryskiwaczy

w trakcie demontażu.

Po każdej naprawie

, sprawdzić, czy nie ma wycieku oleju napędowego z

układu. Pozostawić silnik pracujący na biegu jałowym aż do włączenia
wentylatora chłodnicy, następnie kilkakrotnie wcisnąć pedał gazu.

OSPRZĘT SILNIKA DIESEL

Czujnik ciśnienia

13-50

Czujnik ciśnienia

CZUJNIK CIŚNIENIA (1)

DEMONTAŻ

Odłączyć akumulator.

Odłączyć czujnik ciśnienia.

Wykręcić czujnik ciśnienia.

MONTAŻ

Wymienić uszczelkę.

Wkręcić czujnik, następnie dokręcić go momentem.

Podłączyć złącze.

MOMENTY DOKRĘCANIA (w daN.m)

Czujnik ciśnienia

3,5

±±±±

0,5

UWAGA: przed jakąkolwiek naprawą, należy
podłączyć przyrząd diagnostyczny, nawiązać
dialog z komputerem wtrysku i sprawdzić, czy
rampa wtrysku nie jest już pod ciśnieniem.
Uważać na wysoką temperaturę paliwa.

NALEŻY ŚCIŚLE PRZESTRZEGAĆ PRZEPISÓW
ZACHOWANIA CZYSTOŚCI

Po każdej naprawie

, sprawdzić, czy nie ma wycieku oleju napędowego z

układu. Pozostawić silnik pracujący na biegu jałowym aż do włączenia
wentylatora chłodnicy, następnie kilkakrotnie wcisnąć pedał gazu.

OSPRZĘT SILNIKA DIESEL

Regulator ciśnienia

13-51

Regulator ciśnienia

REGULATOR CIŚNIENIA

DEMONTAŻ

Odłączyć akumulator.

Odsunąć złącze regulatora.

Wymontować uchwyt mocujący czujnika temperatury
oleju napędowego.

Odkręcić śruby mocujące regulator.

Wymontować regulator obracając go w odwrotnym
kierunku do ruchu wskazówek zegara (nie należy
używać narzędzia do podważania w trakcie
demontażu regulatora pompy).

MONTAŻ

Wymienić uszczelki.

Zwilżyć wszystkie uszczelnienia czystym olejem
napędowym.

Wstawić regulator do pompy obracając nim zgodnie z
ruchem wskazówek zegara (nie używać narzędzia
przy montażu regulatora).

Zbliżyć śruby mocujące, a następnie dokręcić je
momentem.

Podłączyć złącze.

UWAGA:
DEMONTAŻ REGULATORA CIŚNIENIA NA
POMPIE WTRYSKU CP3.

MOMENT DOKRĘCANIA (w daN.m)

Śruba regulatora

0,9

±±±±

0,1

UWAGA: przed jakąkolwiek naprawą,

należy

podłączyć przyrząd diagnostyczny, nawiązać dialog z
komputerem wtrysku i sprawdzić, czy rampa wtrysku
nie jest już pod ciśnieniem. Uważać na wysoką
temperaturę paliwa.

NALEŻY ŚCIŚLE PRZESTRZEGAĆ PRZEPISÓW
ZACHOWANIA CZYSTOŚCI

Po każdej naprawie

, sprawdzić, czy nie ma wycieku oleju napędowego z

układu. Pozostawić silnik pracujący na biegu jałowym aż do włączenia
wentylatora chłodnicy, następnie kilkakrotnie wcisnąć pedał gazu.

OSPRZĘT SILNIKA DIESEL

Potencjometr pedału gazu

13-52

SILNIK F9Q

Potencjometr pedału gazu

WIADOMOŚCI OGÓLNE
Potencjometry pedału gazu są z nim połączone. Ich
wymiana powoduje konieczność wymiany pedału
gazu.
Istnieją dwa typy pedałów: Z lub bez punktu oporu.
Pojazdy wyposażone w regulator / ogranicznik
prędkości, posiadają pedał gazu z punktem oporu pod
koniec skoku pedału (Kick-down).
Ten punkt oporu służy do wyłączenia funkcji
ograniczenia prędkości w przypadku, gdy kierowca
musi zwiększyć prędkość.

UWAGA

: Możliwe jest zamontowanie pedału z

punktem oporu zamiast pedału bez punktu oporu.
Natomiast zabronione jest montowanie pedału bez
punktu oporu zamiast pedału z punktem oporu.

DEMONTAŻ

Odłączyć akumulator:

Odłączyć złącze (1) pedału gazu.
Wymontować:
– trzy śruby (2) mocujące pedału,
– pedał.

MONTAŻ

Przystąpić do montażu wykonując czynności
demontażu w odwrotnej kolejności.

Przyporządkowanie ścieżek:

UWAGA

: usterka potencjometra położenia pedału

gazu wywołuje pracę silnika na obrotach biegu
jałowego lub zmianę jego działania (patrz rozdział 13
"Korekta obrotow biegu jałowego"

)

18570

1:
2:
3:
4:
5:
6:

Masa ścieżki2
Masa ścieżki1
Sygnał ścieżki 1
Zasilanie ścieżki1
Zasilanie ścieżki2
Sygnał ścieżki2

OSPRZĘT SILNIKA DIESEL

Zcentralizowany system kontroli temperatury wody

13-53

Zcentralizowany system kontroli temperatury wody

Ten system pozwala na sterowanie motowentylatorem
chłodnicy przez moduł elektroniczny wtrysku. Składa
się z jednej tylko sondy temperatury płynu, która
służącej dla wtrysku, wentylatora chłodnicy, wskaźnika
temperatury i lampki kontrolnej temperatury na tablicy
wskaźników.

DZIAŁANIE

Moduł elektroniczny wtrysku, zależnie od temperatury
wody, steruje:
– układem wtrysku,
– przekaźnikami wentylatora chłodnicy:

●

zespół wentylatora pracuje na małej prędkości jeśli
temperatura wody przekracza 99 °C i zostaje
wyłączony jeśli temperatura spada poniżej 96 °C,

●

zespół wentylatora pracuje na dużej prędkości jeśli
temperatura wody przekracza 102 °C i zostaje
wyłączony jeśli temperatura spada poniżej 99 °C,

●

zespół wentylatora może być sterowany dla układu
klimatyzacji.

LAMPKA KONTROLNA TEMPERATURY WODY
(wspólna z lampką kontrolną usterki układu
wtrysku)

Lampka kontrolna jest sterowana przez moduł
elektroniczny.

Zaczyna być sterowana kiedy temperatura przekracza
120 °C.

244

Sonda temperatury wody (układ wtrysku oraz
wskazanie temperatury płynu na tablicy
wskaźników).
Sonda trzyścieżkowa, 2 ścieżki dla informacji o
temperaturze wody 1 do wskazań na tablicy
wskaźników.

OSPRZĘT SILNIKA DIESEL

Moduł elektroniczny

PRZYPORZĄDKOWANIE ŚCIEŻEK

ZŁĄCZE A

H2
F1
F3
E1
E2
C1
C3
B3
A3
A4
B4
A2
B2
D2
F2

−−−

←

---

←

→←

---
---

→←

---

←

ZASILANIE POTENCJOMETRA PRZEPUSTNICY (ŚCIEŻKA 2)
WEJŚCIE POTENCJOMETRA PRZEPUSTNICY (ŚCIEŻKA 2)
WEJŚCIE WŁĄCZNIKA ŚWIATEŁ STOP
ZASILANIE POTENCJOMETRA PRZEPUSTNICY (ŚCIEŻKA 1)
WEJŚCIE ZŁĄCZA SPRZĘGŁA
WEJŚCIE POTENCJOMETRA PRZEPUSTNICY (ŚCIEŻKA 1)
DIAGNOSTYKA
MASA POTENCJOMETRA PRZEPUSTNICY (ŚCIEŻKA 1)
MASA POTENCJOMETRA PRZEPUSTNICY (ŚCIEŻKA 2)
POŁĄCZENIE MULTIPLEKSOWE CAN L (KABINA)
POŁĄCZENIE MULTIPLEKSOWE CAN H (KABINA)
MASA DZ

ęWIGNI REGULATORA OGRANICZNIKA PRĘDKOŚCI

SYGNAŁ DZęWIGNI REGULATORA OGRANICZNIKA PRĘDKOŚCI
WŁĄCZENIE/WYŁĄCZENIE REGULATORA PRĘDKOŚCI
WŁĄCZENIE/WYŁĄCZENIE OGRANICZNIKA PRĘDKOŚCI

ZŁĄCZE B

B3
B2
C3
C2
C1
D4
D3
D1
E3
E1
F2

G3
G2
G1

H4
H3
H2
J3
J2
K3
L4
L3
L2
L1

M4
M3
M2
M1

←

---

→

←

→

←

---
---
---

←

---
---

←

---

←

---

←

---
---

→

---
---
---

→

WEJŚCIE DIAGNOSTYCZNE ŚWIEC (1)
MASA POTENCJOMETRA POŁOŻENIA EGR
STEROWANIE PRZEKAZ

ęNIKIEM GRZANIA ŚWIEC ŻAROWYCH

WEJŚCIE SYGNAŁU POTENCJOMETRA POŁOŻENIA EGR
WEJŚCIE CZUJNIKA CIŚNIENIA DOŁADOWANIA
WYJŚCIE STEROWANIA PRZEKAZ

ęNIKIEM DOŁADOWANIA

WEJŚCIE SONDY TEMPERATURY POWIETRZA
WEJŚCIE CZUJNIKA CIŚNIENIA OLEJU NAPĘDOWEGO
+PO ZAPŁONIE
MASA SONDY TEMPERATURY WODY
ZASILANIE POTENCJOMETRA POŁOŻENIA EGR
SYGNAŁ CZUJNIKA PRĘDKOŚCI OBROTOWEJ SILNIKA
ZASILANIE PRZEPŁYWOMIERZA POWIETRZA
MASA CZUJNIKA TEMPERATURY PALIWA (F9Q 750)
WEJŚCIE SYGNAŁU PRZEPŁYWOMIERZA POWIETRZA
SYGNAŁ CZUJNIKA PRĘDKOŚCI OBROTOWEJ SILNIKA
ZASILANIE CZUJNIKA CIŚNIENIA OLEJU NAPĘDOWEGO
WEJŚCIE TEMPERATURY PALIWA (F9Q 750)
ZASILANIE CZUJNIKA CIŚNIENIA DOŁADOWANIA
WEJŚCIE SONDY TEMPERATURY WODY
MASA MOCY
MASA MOCY
WYJŚCIE STEROWANIA ELEKTROZAWOREM CIŚNIENIA TURBO
WYJŚCIE STEROWANIA ELEKTROZAWOREM REGULATORA
CIŚNIENIA
MASA MOCY
+ PO PRZEKAZ

ęNIKU

+ PO PRZEKAZ

ęNIKU

WYJŚCIE STEROWANIA ELEKTROZAWORU EGR
STEROWANIE OGRZEWANIEM DODATKOWYM

13-54

OSPRZĘT SILNIKA DIESEL

Moduł elektroniczny

13-55

ZŁĄCZE C

A4
A3
A2

B3
C1
E4
J4
K4
L4
L3
L2
L1

M4
M3
M2
M1

---
---

→

---
---

→

←

→

---
---

→

---
---

→

MASA CZUJNIKA CIŚNIENIA DOŁADOWANIA
MASA PRZEPŁYWOMIERZA
WYJŚCIE STEROWANIA PRZEKAZ

ęNIKIEM ZESPOŁU

WENTYLATORA MAŁEJ PRĘDKOŚCI
WYJŚCIE STEROWANIA POMPĄ ELEKTRYCZNĄ PALIWA (F9Q 754)
WYJŚCIE STEROWANIA PRZEKAZ

ęNIKIEM ZESPOŁEM

WENTYLATORA DUŻEJ PRĘDKOŚCI
MASA CZUJNIKA CIŚNIENIA OLEJU NAPĘDOWEGO
MASA CZUJNIKA POŁOŻENIA WAŁU ROZRZĄDU
WYJŚCIE STEROWANIA OGRZEWANIEM DODATKOWYM
WYJŚCIE STEROWANIA OGRZEWANIEM DODATKOWYM
SYGNAŁ CZUJNIKA POŁOŻENIA WAŁU ROZRZĄDU
STEROWANIE WTRYSKIWACZEM 2
ZASILANIE WTRYSKIWACZA 2
ZASILANIA WTRYSKIWACZA 3
STEROWANIE WTRYSKIWACZEM 4
ZASILANIE WTRYSKIWACZA 4
ZASILANIE WTRYSKIWACZA 1
STEROWANIE WTRYSKIWACZEM 3
STEROWANIE WTRYSKIWACZEM 1
STEROWANIE STABILIZATOREM CIŚNIENIA (SYSTEM I
ZATRZYMANIE SILNIKA)

OCHRONA ŚRODOWISKA

Pochłanianie oparów benzyny

WSZYSTKIE TYPY

SILNIKÓW

BENZYNOWYCH

114

OCHRONA ŚRODOWISKA

Pochłanianie oparów benzyny

SCHEMAT UKŁADU

Kolektor ssący

Elektrozawór odpowietrzania pochłaniacza.

Pochłaniacz.

Zbiornik.

M Otwór odpowietrzający.

UWAGA:

przy normalnych warunkach działania otwór

odpowietrzający powinien być drożny.

Pochłanianie oparów benzyny pochodzących ze
zbiornika.
Pochłanianie oparów benzyny pochodzących z
silnika.
Odpowietrzanie zbiornika.

14-1

OCHRONA ŚRODOWISKA

Pochłanianie oparów benzyny

14-2

WSZYSTKIE TYPY

SILNIKÓW

BENZYNOWYCH

ZASADA DZIAŁANIA

Odpowietrzanie zbiornika odbywa się za
pośrednictwem pochłaniacza oparów benzyny.

Przepływ oparów benzyny jest wstrzymywany za
pomocą aktywnego węgla zawartego w pochłaniaczu.

Opary benzyny zawarte w pochłaniaczu są
eliminowane i spalane w silniku.

W tym celu, pochłaniacz i kolektor ssący są połączone
za pomocą przewodu i elektrozaworu. Ten
elektrozawór znajduje się na mocowaniu przedniego
prawego amortyzatora w silnikach F4P, K4M, F5R i
obok zbiornika wspomagania układu kierowniczego w
silniku L7X.

Zasada działania elektrozaworu polega na
zapewnieniu zmiennego przekroju przepływu (funkcja
sygnału RCO Cyklicznego Współczynnika Otwarcia
emitowanego przez moduł elektroniczny wtrysku).

Zmiana przekroju przepływu oparów benzyny w
elektrozaworze wynika z równowagi między polem
magnetycznym tworzonym przez zasilanie uzwojenia
oraz siłę wywieraną przez sprężynę powrotną
zapewniającą zamknięcie elektrozaworu.

KONTROLA DZIAŁANIA SYSTEMU
ODPROWADZANIA OPARÓW Z POCHŁANIACZA

Nieprawidłowe działanie tego układu może
spowodować niestabilną pracę na biegu jałowym lub
gaśnięcie silnika.

Sprawdzić cały układ (patrz schematy).

Sprawdzić stan przewodów w całym układzie.

Kolektor ssący

Elektrozawór odpowietrzania pochłaniacza.

Pochłaniacz.

Zbiornik.

M Otwór odpowietrzający.

OCHRONA ŚRODOWISKA

Pochłanianie oparów benzyny

14-3

WSZYSTKIE TYPY

SILNIKÓW

BENZYNOWYCH

WARUNKI ODPROWADZENIA OPARÓW Z
POCHŁANIACZA

Elektrozawór odpowietrzania pochłaniacza jest
sterowany ścieżką C-E1 w silniku K4M i F4P i
ścieżką C-F4 w silniku L7X

modułu elektronicznego

kiedy:

Silniki F4P i K4M:
– temperatura wody przekracza 55 °C,
– temperatura powietrza przekracza 10 °C,
– silnik nie pracuje na obrotach biegu jałowego,
– osiągnięty został dany próg obciążenia,
– potencjometr przepustnicy nie znajduje się w

położeniu pedał zwolniony.

Silnik L7X:
– temperatura wody przekracza 35°C,
– po upłynięciu 20 sekund od uruchomienia silnika.

W trakcie wykonywania diagnostyki EOBD (On Board
Diagnostic), odpowietrzenie pochłaniacza nie jest
dozwolone.

Możliwe jest sprawdzenie cyklicznego współczynnika
otwarcia elektrozaworu odpowietrzania pochłaniacza
sprawdzając za pomocą urządzenia diagnostycznego
parametr "RCO elektrozaworu odpowietrzania
pochłaniacza"

Elektrozawór jest zamknięty przy wartości niższej od
1,5%

DEMONTAŻ POCHŁANIACZA

Pochłaniacz (1) znajduje się na zbiorniku po lewej
stronie.

Odłączyć:
– przewód (2) wejściowy oparów benzyny zbiornika,
– przewód (3) odprowadzający opary do

elektrozaworu,

– przewód (4) odpowietrzający.

Wymontować:
– śruba (5) mocująca pochłaniacz,
– pochłaniacz.

MONTAŻ

Wykonać operacje demontażu w odwrotnej kolejności.

OCHRONA ŚRODOWISKA

Pochłanianie oparów benzyny

14-4

WSZYSTKIE TYPY

SILNIKÓW

BENZYNOWYCH

Sprawdzić:
– przy silniku pracującym na obrotach biegu jałowego,
– zatykając w pochłaniaczu obieg oparów pochodzących ze zbiornika,
– podłączając manometr (-3 / +3 bary) (Mot. 1311-01) na wyjściu odpowietrzającym pochłaniacza (M),

czy nie ma podciśnienia (w ten sam sposób wartość sterowania odczytana przez urządzenie diagnostyczne w
parametrze : "RCO elektrozaworu odpowietrzania pochłaniacza" pozostaje minimalna X

≤

1,5%

Czy jest podciśnienie ?

Ciśnienie ulega znacznym zmianom ?

KONTROLA POŁĄCZENIA ZBIORNIKA POCHŁANIACZA

To połączenie można sprawdzić podłączając pompę próżniową na przewodzie prowadzącym do pochłaniacza.

TAK:

Przy wyłączonym zapłonie, przy pomocy pompy próżniowej wytworzyć podciśnienie 500 mbarów na
wyjściu z elektrozaworu. Nie powinno ono zmieniać się o więcej niż 10 mbarów przez 30 sekund.

TAK:

Elektrozawór jest uszkodzony, do wymiany.

NIE:

Mamy do czynienia z usterką elektryczną, sprawdzić układ.

NIE:

W warunkach odpowietrzania (patrz warunki odpowietrzania), powinien być stwierdzony wzrost
podciśnienia (przy jednoczesnym wzroście wartości parametru w urządzeniu diagnostycznym).

OCHRONA ŚRODOWISKA

Pochłanianie oparów benzyny

14-5

SILNIKI

F4P - K4M

UMIEJSCOWIENIE ELEMENTÓW

Otwór zasysania oparów oleju

Otwór wyjściowy oparów oleju

Płaski zbiornik oparów oleju znajdujący się na głowicy.

Demontaż, patrz rozdział 11 "Góra i przód silnika".

OCHRONA ŚRODOWISKA

Pochłanianie oparów benzyny

SILNIK L7X

OPIS UKŁADU

Przód głowicy

Tył głowicy

Osadnik oleju

Silnik

Obudowa przepustnicy

Kolektor ssący

Przewód powietrza

Przewód pokrywa przodu głowicy / osadnik oleju

Przewód pokrywa tyłu głowicy / osadnik oleju

Górny obieg obudowy przepustnicy.
Obieg ten jest używany przy średnich i dużych obciążeniach. Opary są zasysane
dzięki podciśnieniu panującemu w przewodzie powietrza (7).

Dolny obieg obudowy przepustnicy.
Ten obieg jest używany przy słabych obciążeniach. Opary są zasysane przez
podciśnienie panujące między przepustnicą a silnikiem.

14-6

OCHRONA ŚRODOWISKA

Pochłanianie oparów benzyny

14-7

SILNIK F9Q

OPIS UKŁADU

Silnik

Osadnik oleju

Obudowa filtra powietrza

Kolektor ssący

KONTROLA

Dla zapewnienia prawidłowego działania układu
oczyszczania spalin, system pochłaniania oparów
oleju należy utrzymywać w czystości i w dobrym
stanie.

Przewód zasysania oparów oleju dołu silnika.

Przewód zasysania oparów oleju góry silnika.

Osadnik oleju.

Przewód zasysania oparów oleju połączony z
przewodem ssącym.

OCHRONA ŚRODOWISKA

Recyrkulacja gazów spalinowych E.G.R.

SILNIK F9Q

Recyrkulacja gazów spalinowych E.G.R.

OPIS UKŁADU

Silnik

Komputer wtrysku

Kolektor wlotowy

Kolektor wylotowy

Zawór EGR

Sonda temperatury wody

DEMONTAŻ ZAWORU

Zawór EGR jest wciśnięty na siłę w kolektor wlotowy.

Aby ułatwić jego wymianę, najlepiej jest wymontować kolektory.

FUNKCJA SYSTEMU EGR

Recyrkulacja gazów spalinowych jest wykorzystywana w celu zmniejszenia
zawartości tlenku azotu (NOx) w spalinach.

Moduł elektroniczny wtrysku zezwala na przepływ gazów dzięki sterowaniu
za pośrednictwem elektrycznego zaworu.

14-8

OCHRONA ŚRODOWISKA

Recyrkulacja gazów spalinowych E.G.R.

14-9

SILNIK F9Q

ZASADA DZIAŁANIA

Zawór jest sterowany sygnałem RCO (Cykliczny
Współczynnik Otwarcia) emitowanym przez moduł
elektroniczny wtrysku. Sygnał RCO pozwala na zminę
otwarcia zaworu, a co za tym idzie, zmianę ilości
gazów kierowanych do kolektora wlotowego.

Moduł elektroniczny przeprowadza test pozwalający
na określenie położenia przepustnicy zaworu EGR.

WARUNKI DZIAŁANIA

Parametry powodujące włączenie zaworuEGR są
następujące
– temperatura wody
– temperatura powietrza
– ciśnienie atmosferyczne
– położenie pedału gazu
– prędkość obrotowa silnika.

Zawór EGR jest odłączany jeśli
– napięcie akumulatora jest niższe od 9 Voltów
– prędkość obrotowa silnika jest niższa od

700 obr/min,

– kartografia (prędkość obrotowa silnika / obciążenie)

jest wyższa niż dany próg,

– prędkość pojazdu jest niższa od 12 Km/h, prędkość

obrotowa silnika jest niższa 1000 obr/min. i jeśli
temperatura wody jest wyższa niż 60 °C przez
40 sekund.

Zawór EGR nie jest zasilany po rozruchu zależnie od
parametru temperatury wody.

W przypadku usterki:
– przepływomierza powietrza,
– zaworu EGR,
– czujnika ciśnienia doładowania,
– elektrozaworu sterowania turbosprężarką.
zawór elektryczny EGR nie jest zasilany.

X
Y

Czas
Temperatura wody (°C)

1
2
4
5
6

Zasilanie solenoidu
Zasilanie czujnika
Masa czujnika
Masa solenoidu
Wyjście czujnika

ROZRUCH ŁADOWANIE

Alternator

116

ROZRUCH ŁADOWANIE

Alternator

DZIAŁANIE - DIAGNOSTYKA

Ten typ pojazdów jest wyposażony w alternatory z
wewnętrzną wentylacją w wbudowanym regulatorem i
lampką kontrolną na tablicy wskaźników, której zasada
działania jest następująca:
– po włączeniu zapłonu lampka zapala się,
– po uruchomieniu silnika lampka gaśnie,
– jeśli lampka kontrolna zapala się w trakcie działania

silnika, oznacza to usterkę "ładowania".

USTALANIE PRZYCZYN USTEREK

Lampka nie świeci się przy włączeniu zapłonu

Sprawdzić::
– stan połączeń elektrycznych,
– czy żarówka nie jest spalona (w tym celu podłączyć

układ do masy ; żarówka powinna zaświecić się).

Lampka zapala się przy pracującym silniku

Oznacza to usterkę ładowania, której przyczyną może
być:
– zerwanie paska alternatora, przecięcie przewodu

ładowania,

– wewnętrzne uszkodzenie alternatora (rotor, stator,

diody szczotki),

– usterka regulatora,
– przepięcie.

Klient zgłasza usterkę ładowania, a lampka kontrolna
działa prawidłowo.

Jeśli napięcie regulowane jest niższe niż 13,5 V,
sprawdzić alternator. Usterka może być
spowodowana:
– uszkodzeniem diody,
– uszkodzeniem fazy,
– zwęgleniem lub zużyciem pierścieni szczotkowych.

Kontrola napięcia

Podłączyć woltomierz do zacisków akumulatora i
sprawdzić jego napięcie.

Uruchomić silnik i zwiększyć jego obroty do momentu,
kiedy wskazówka woltomierza ustabilizuje się na
wartości napięcia regulowanego.

Wartość napięcia powinna się zawierać w przedziale
między 13,5 V i 14,8 V.

Włączyć maksymalną ilość odbiorników, napięcie
regulowane musi nadal wynosić od 13,5 V do 14,8 V.

UWAGA: przed wykonywaniem spawania
łukowego w samochodzie, należy bezwzględnie
odłączyć akumulator i regulator.

16-1

ROZRUCH ŁADOWANIE

Alternator

16-2

IDENTYFIKACJA

KONTROLA

Po 15 minutach rozgrzewania silnika, przy napięciu 13,5 volta.

SILNIK

ALTERNATOR

NATĘŻENIE

K4M-F4P

Valéo SG 10 B015
Valéo SG 10 B016

120 A

Valéo SG 12 B050
Valéo SG 12 B053
Valéo SG 12 B055

125 A

F9Q

Valéo SG 12 B017

125 A

L7X

Valéo SG 12 B019

120 A

obr/min. silnik

120 amperów

125 amperów

800

2000

4000

109

118

6000

121

123

ROZRUCH ŁADOWANIE

Alternator

16-3

DIAGNOSTYKA

Urządzenia diagnostyczne umożliwiają sprawdzenie alternatora przez pomiar napięcia i generowanego prądu przy
włączonych i wyłączonych odbiornikach energii elektrycznej.

UWAGA

: szczypce pomiarowe amperażu stacji diagnostycznej są typu indukcyjnego (zakres pomiaru: 0 do

1 000 A

). Szczypce podłącza się nie odłączając akumulatora, co pozwala zachować pamięć i parametry

dostosowawcze bloków elektronicznych.

Umieścić szczypce do pomiaru amperażu bezpośrednio przy wylocie z alternatora, strzałka na szczypcach powinna
być skierowana w stronę alternatora (stacja diagnostyczna wykrywa niewłaściwe położenie).

Pomiary wykonuje się w trzech etapach:
– pomiar napięcia akumulatora przy wyłączonym zapłonie,
– przy wyłączonych odbiornikach pomiar napięcia regulowanego i prądu przepływającego,
– przy włączonej maksymalnej ilości odbiorników pomiar napięcia regulowanego i prądu przepływającego.

Po przeprowadzeniu testu, zależnie od przypadku, zmierzone wartości powodują wyświetlenie następujących
komunikatów:
– napięcie akumulatora w pustym pojeździe < 12,3 V = akumulator rozładowany.

Bez odbiorników:
– napięcie regulowane > 14,8 V

⇒

regulator uszkodzony,

– (napięcie regulowane w pustym pojeździe < 13,2 V) lub (prąd ładowania < 2A)

⇒

usterka ładowania.

Przy włączonych odbiornikach:
– napięcie regulowane > 14,8 V

⇒

regulator uszkodzony,

– napięcie regulowane < 12,7 V

⇒

należy sprawdzić wydatek alternatora względem jego parametrów technicznych:

Silnik

Natężenie (w amperach)

K4M-F4P

F9Q

L7X

Minimalne natężenie, jakie musi dostarczyć
alternator przy wszystkich odbiornikach
włączonych (3000 obr/min)

ROZRUCH ŁADOWANIE

Alternator

16-4

Diagnostyka (ciąg dalszy)

Jeśli zmierzony wydatek jest zbyt słaby, należy
sprawdzić:
– zużycie alternatora (szczotki..),
– połączenia akumulatora,
– plecionka złącza masy silnika,
– zgodność alternatora,
– naciąg paska.

Jeśli zmierzona wydajność jest prawidłowa zaś
napięcie regulowane zbyt niskie, przyczyną
nieprawidłowości nie jest alternator.

Możliwe są dwie przyczyny:
– pojazd posiada zbyt dużą ilość odbiorników

elektrycznych,

– akumulator jest rozładowany.

ROZRUCH ŁADOWANIE

Alternator

16-5

SILNIKI

F4P - K4M - F9Q

DEMONTAŻ

Ustawić pojazd na dwukolumnowym podnośniku.

Odłączyć akumulator wraz z połączeniami
elektrycznymi alternatora.

Wymontować:
– chlapacz przedni prawy oraz osłonę boczną,
– pasek klinowy akcesoriów (patrz rozdział 07 "Naciąg

paska akcesoriów"

– rolkę nawijacza,
– śruby mocujące alternatora i wyjąć je przy pomocy

śrubokręta.

ROZRUCH ŁADOWANIE

Alternator

16-6

SILNIKI

F4P - K4M - F9Q

MONTAŻ

W celu ułatwienia montażu alternatora, należy ścisnąć
pierścienie (A) za pomocą szczypiec lub imadła.

Metoda naprężania paska akcesoriów została opisana
w rozdziale 07 "Naciąg paska akcesoriów".

ROZRUCH ŁADOWANIE

Alternator

16-7

SILNIK L7X

DEMONTAŻ

Ustawić pojazd na dwukolumnowym podnośniku.

Odłączyć akumulator.

Wymontować osłonę pod silnikiem.

Odłączyć połączenia elektryczne alternatora.

Wymontować:
– pasek klinowy akcesoriów (patrz rozdział 07 "Naciąg

paska akcesoriów"

– koło pasowe pompy wspomagania układu

kierowniczego,

– mocowania sprężarki i odsunąć ją,
– alternator.

MONTAŻ

Wykonywać czynności demontażu w odwrotnej
kolejności.

Metoda naciągu paska akcesoriów została opisana w
rozdziale 07 "Naciąganie paska akcesoriów".

ROZRUCH ŁADOWANIE

Rozrusznik

16-8

Rozrusznik

IDENTYFIKACJA

SILNIK

ROZRUSZNIK

K4M-F4P

Bosch. 000106017
Bosch. 000106022

F9Q

Valéo D7R44
Valéo D7R47
Valéo D7R49

L7X

Valéo D6RA107

ROZRUCH ŁADOWANIE

Rozrusznik

16-9

SILNIKI

F4P - K4M

Demontaż-montaż rozrusznik nie jest szczególnie
trudny, należy go wykonać po uprzednim
wymontowaniu obudowy tłumika szmerów ssania.

Sprawdzić obecność tulejki centrującej podczas
montażu.

ROZRUCH ŁADOWANIE

Rozrusznik

16-10

SILNIK F9Q

DEMONTAŻ

Ustawić pojazd na dwukolumnowym podnośniku.

Odłączyć akumulator.

Wymontować:
– osłonę silnika,
– osłonę pod silnikiem,
– wspornik (1), a następnie katalizator (2),

– złącza elektryczne rozrusznika,
– przewód powietrza (A) odłączając przewód

elastyczny (B) na zbiorniku zasysania oparów oleju,

– mocowanie (3),
– przewody powietrza (C) i (D) kolejno na

turbosprężarce i kolektorze wlotowym, a następnie
odsunąć je,

– przewód masy (4),
– mocowania (5) rozrusznika,
– rozrusznik,

MONTAŻ

Wykonywać czynności demontażu w odwrotnej
kolejności.

Sprawdzić obecność tulejki centrującej podczas
montażu.

18569

ROZRUCH ŁADOWANIE

Rozrusznik

16-11

SILNIK L7X

DEMONTAŻ

Ustawić pojazd na dwukolumnowym podnośniku.

Odłączyć akumulator.

Wymontować:
– osłonę silnika,
– osłonę pod silnikiem,
– złącze sondy lambda (1), a następnie wymontować

ją za pomocą Mot. 1495,

– ekrany termiczne (2) i (3),

– filtr oleju,
– rozrusznik,

MONTAŻ

Sprawdzić obecność tulei środkujących.

Wykonywać czynności demontażu w odwrotnej
kolejności.

Sprawdzić poziom oleju.

UKŁAD ZAPŁONOW

Zapłon statyczny

17-1

SILNIKI

K4M - F4P

117

UKŁAD ZAPŁONOW

Zapłon statyczny

OPIS

Zapłon statyczny jest systemem, który umożliwia
wzrost ilości energii na poziomie świec zapłonowych
poprzez wyeliminowanie wszystkich części pośrednich
między świecą a cewką.

System nie wymaga również stosowania żadnych
części ruchomych w układzie zapłonowym.

Moduł zapłonowy jest zintegrowany z blokiem
elektronicznym wtrysku. Zapłon wykorzystuje zatem te
same czujniki, które wtrysk.

Zastosowano cztery cewki zapłonowe, które są
umieszczone bezpośrednio na świecach za pomocą
śruby na pokrywie głowicy.

Cewki są zasilane w seriach podwójnych (zapłon
bliźniaczy) przez ścieżki C H2 i C H3 bloku
elektronicznego wtrysku:
– ścieżka C H2 dla cylindrów 1 i 4,
– ścieżka C H3 dla cylindrów 2 i 3.

WYMONTOWANIE CEWKI

Odłączyć akumulator.

Odłączyć cewki zapłonowe.

UWAGA

: nie uszkodzić złącz (1); w razie potrzeby

należy je wymienić.

Odkręcić śruby (2) mocowania cewek.

MONTAŻ

Montaż należy wykonać się w kolejności odwrotnej do
demontażu. W razie konieczności wymienić okrągłe
uszczelki cewek.

MOMENTY DOKRĘCANIA (w daN.m)

Śruby cewki zapłonowej

1,5

Świece

2,5 do 3

14851S

18666

UKŁAD ZAPŁONOW

Zapłon statyczny

17-2

SILNIK L7X

OPIS

Zapłon statyczny jest systemem, który umożliwia
wzrost ilości energii na poziomie świec zapłonowych
poprzez wyeliminowanie wszystkich części pośrednich
między świecą a cewką.

System nie wymaga również stosowania żadnych
elementów ruchomych w układzie zapłonu.

Moduł zapłonowy jest zintegrowany z blokiem
elektronicznym wtrysku. Zapłon wykorzystuje zatem
te same czujniki, które wtrysk.

Jest sześć cewek zapłonowych zamocowanych
bezpośrednio do świecy przez śrubę na pokrywie
głowicy.

Kolejność zapłonu: 1-6-3-5-2-4
Cewki są zasilane oddzielnie przez ścieżki A H2, A H3,
A H4, A G2, A G3 i A G4 bloku elektronicznego wtrysku:
– ścieżka A H2 dla cylindra 1,
– ścieżka A H3 dla cylindra 3,
– ścieżka A H4 dla cylindra 2,
– ścieżka A G2 dla cylindra 6,
– ścieżka A G3 dla cylindra 5,
– ścieżka A G4 dla cylindra 4,

WYMONTOWANIE CEWKI

Odłączyć akumulator.

W celu wymontowania cewek tylnych cylindrów
niezbędny jest demontaż kolektora ssącego (patzr
rozdział 12 MIESZANKA PALIWOWA "kolektor
ssący"

Odłączyć cewki zapłonowe, odkręcić śruby (2)
mocujące cewki.

MONTAŻ

Montaż należy wykonać w kolejności odwrotnej do
demontażu. W razie potrzeby wymienić okrągłe
uszczelki cewek.

MOMENTY DOKRĘCANIA (w daN.m)

Śruby cewek zapłonowych

1,5

Świece

2,5 do 3

19321

19210

UKŁAD ZAPŁONOW

Świece

17-3

WSZYSTKIE

TYPY SILNIKÓW

Świece

W celu wymontowania świec należy wymontować cewki zapłonowe (patrz
rozdział 17 Zapłon "Zapłon statyczny"

Do wymontowania świec użyć przyrządu do świec Ele. 1382.

Silnik

Marka

Typ

K4M

EYQUEM

RFC 50 LZ 2E

Korpus płaski z uszczelką

Odstęp między elektrodami: 0,9 mm

Moment dokręcenia: 2,5 do 3 daN.m

Silnik

Marka

Typ

F4P

CHAMPION

RFC 87 YCL

Korpus płaski z uszczelką

Odstęp między elektrodami: 0,9 mm

Moment dokręcenia: 2,5 do 3 daN.m

Silnik

Marka

Typ

L7X

BOSCH

FGR 8M QPE

Korpus płaski z uszczelką

Odstęp: 1 mm

Moment dokręcenia: 2,5 do 3 daN.m

UKŁAD WTRYSKU

Rozmieszczenie elementów

17-4

SILNIKI

K4M - F4P

UKŁAD WTRYSKU

Rozmieszczenie elementów

19324

1
2
3
4
5
6
7
8
9

10
11
12

Elektrozawór recyrkulacji oparów paliwa
Czujnik ciśnienia kolektora
Obudowa przepustnicy z silnikiem
Sonda Lambda górna
Cewki zapłonowe
Czujnik temperatury wody i czujnik GMP
Komputer wtrysku
Przekaźnik wtrysku
Czujnik spalania stukowego
Czujnik temperatury powietrza
Rampa wtrysku
Elektrozawór koła zmiany fazy rozrzadu (tylko F4P)

UKŁAD WTRYSKU

Rozmieszczenie elementów

17-5

SILNIK L7X

19325

1
2
3
4
5
6
7
8
9

10
11
12
13
14
15
16
17

Amortyzator drgań
Elektrozawór koła zmiany fazy rozrządu (x2)
Sonda Lambda górna (cylindrów w tylnej części komory)
Czujnik ciśnienia kolektora
Czujnik spalania stukowego(x2)
Sonda Lambda dolna (cylindrów w tylnej części komory)
Obudowa przepustnicy z silnikiem
Czujnik temperatury powietrza
Komputer wtrysku
Przekaźnik wtrysku
Czujnik temperatury wody i czujnik GMP
Czujnik detektora cylindrów (x2)
Sonda Lambda dolna (cylindrów w przedniej części komory)
Cewki zapłonowe
Rampa wtrysku
Sonda Lambda górna (cylindrów w tylnej części komory)
Elektrozawór recyrkulacji oparów paliwa

UKŁAD WTRYSKU

Rozmieszczenie elementów

17-6

SILNIKI

K4M - F4P

1
5

Elektrozawór recyrkulacji oparów paliwa
Cewki zapłonowe
Czujnik temperatury powietrza

18698

Czujnik ciśnienia kolektora
Elektrozawór koła zmiany fazy rozrządu (tylko
F4P)

18666

3
4

Obudowa przepustnicy z silnikiem
Sonda Lambda górna

18449-1

Czujnik temperatury wody
Czujnik GMP

14853

UKŁAD WTRYSKU

Rozmieszczenie elementów

17-7

SILNIKI

K4M - F4P

Czujnik spalania stukowego
Rampa wtrysku

18450

Sonda Lambda dolna

18453

Pochłaniacz

18452

UKŁAD WTRYSKU

Rozmieszczenie elementów

17-8

SILNIK L7X

3
4
6
7

Sonda Lambda górna (tylnych cylindrów)
Czujnik ciśnienia kolektora
Sonda Lambda dolna (tylnych cylindrów)
Obudowa przepustnicy z silnikiem
Czujnik temperatury wody

19229

UKŁAD WTRYSKU

Rozmieszczenie elementów

17-9

SILNIK L7X

13
14
16

Sonda Lambda dolna (przednich cylindrów)
Cewki zapłonowe
Sonda Lambda górna (przednich cylindrów)

19222

12
15

Elektrozawór koła zmiany fazy rozrządu (x2)
Czujnik identyfikacji cylindra (x2)
Rampa wtrysku
Amortyzator drgań

19212

Czujnik spalania stukowego

12725

Elektrozawór recyrkulacji oparów paliwa

19125

UKŁAD WTRYSKU

Rozmieszczenie elementów

17-10

SILNIK L7X

Czujnik temperatury powietrza
Przekaźnik wtrysku

19128

UKŁAD WTRYSKU

Potencjometr pedału gazu

17-11

WSZYSTKIE

TYPY SILNIKÓW

Potencjometr pedału gazu

WIADOMOŚCI OGÓLNE

Potencjometr pedału przyspieszenia stanowi całość z pedałem przyspieszenia. Jego wymiana powoduje
konieczność wymiany pedału gazu.

Istnieją dwa typy pedałów: z punktem krańcowym i bez.

Pojazdy wyposażone w regulator/ogranicznik prędkości posiadają pedał przyspieszenia z punktem krańcowym na
końcu skoku (Kick-down)

Punkt krańcowy umożliwia zakończenie funkcji ograniczenia prędkości w sytuacji wymagającej gwałtownego
przyśpieszenia.

UWAGA:

dopuszcza się motażu pedału z punktem krańcowym w pojeździe, który takowego nie posiadał.

Zabroniona jest natomiast wymiana pedału z punktem krańcowym na pedał zwykły.

DEMONTAŻ

Odłączyć:
– akumulator,
– złącze (1) pedału przyspieszenia.

Wymontować:
– trzy śruby (2) mocujące pedał,
– pedał.

MONTAŻ

Przystąpić do montażu wykonując czynności
demontażu w odwrotnej kolejności.

Przyporządkowanie ścieżek:

1 Masa ścieżki2
2 Masa ścieżki1
3 Sygnał ścieżki1
4 Zasilanie ścieżki1
5 Zasilanie ścieżki2
6 Sygnał ścieżki2

NOTA

: usterka potencjometru pozycji pedału

przyspieszenia powoduje ustawienie obrotów biegu
jałowego lub modyfikację funkcjonowania (patrz
rozdział 17 "Korekta obrotów biegu jałowego"

18570

17785R

UKŁAD WTRYSKU

Moduł elektroniczny

17-12

WSZYSTKIE

TYPY SILNIKÓW

Moduł elektroniczny

WIADOMOŚCI OGÓLNE

Blok elektroniczny wtrysku jest umieszczony pod
skrzynką akumulatora. Aby go wymontować,
niezbędny jest demontaż skrzynki akumulatora
zamocowanej trzema niezrywalnymi śrubami .

DEMONTAŻ

Odłączyć i wyjąć akumulator.

Odczepić skrzynkę przekaźników od skrzynki
akumulatora i ją odsunąć.

Nawiercić trzy śruby niezrywalne posługująć się
wiertłem

∅

5 mm

w osi śruby.

Wymontować:
– trzy śruby mocujące skrzynkę akumulatora za

pomocą przyrządu Mot. 1372,

– skrzynkę akumulatora.

NIEZBĘDNE NARZĘDZIA SPECJALISTYCZNE

Mot. 1372

Przyrząd do zdejmowania śrub
niezrywalnych

18701

18951

UKŁAD WTRYSKU

Moduł elektroniczny

17-13

WSZYSTKIE

TYPY SILNIKÓW

Wymontować:
– kołnież (1) mocujący wiązkę przewodów

elektrycznych,

– nakrętki (2) mocujące blok elektroniczny,
– blok elektroniczny uprzednio do odłączając.

MONTAŻ

Przystąpić do montażu wykonując czynności
demontażu w odwrotnej kolejności.

Wymienić na nowe niezrywalne śruby.

Przystąpić do przystosowania kodu blokady rozruchu
postępując według procedury opisanej w rozdziale 82
"Blokada rozruchu"

Przy włączeniu zapłonu obudowa przepustnicy musi
wykonać cykl przystosowania kodu położeń
krańcowych.

Sprawdzić za pomocą przyrządu diagnostycznego czy
przystosowanie kodu odbyło się w sposób prawidłowy.

Jeżeli tak nie jest, sprawdzić rozdział 17 diagnozy
"obudowa przepustnicy".

18448

UKŁAD WTRYSKU

Cechy szczególne

SILNIKI

K4M - F4P

Cechy szczególne

WŁAŚCIWOŚCI WTRYSKU WIELOPUNKTOWEGO SAGEM "S2000"

●

Blok elektroniczny 112 ścieżek firmy SAGEM oraz typu "S2000" odpowiedzialny za sterowanie wtryskiem i
zapłonem.

●

Wtrysk wielopunktowy działający w trybie sekwencyjnym bez czujnika identyfikacji cylindra n°1 na kole wału
rozrządu. W związku z tym, zmiana fazy dokonuje się w sposób logistyczny na podstawie czujnika GMP.

●

Kontrolka wtrysku na funkcjonalnej tablicy rozdzielczej. Implantacja specjalnej kontrolki wtrysku (kontrolka OBD
"On Board Diagnostic"). Jej obecność jest wymuszona użyciem systemu diagnozy OBD "On Board Diagnostic".

●

Szczególne zalecenia związane z systemem blokady rozruchu:
Zastosowanie systemu blokady rozruchu 3 generacji wymagającego specjalnej metody wymiany bloku
elektronicznego.

●

Układ zasilający bez obwodu zwrotnego do zbiornika (regulator ciśnienia znajduje się na zespole pompa/czujnik
poziomu paliwa)

●

Obroty maksymalne:
Gdy temperatura wody jest niższa niż 75°C dla F4P i 60°C dla K4M lub podczas maksymalnych obrotów przez
10 sekund

, wartość odcięcia jest rzędu 5800 obr/min charakteryzująca odcięcie w celu ochrony "zimnego" silnika.

Gdy silnik osiągnie temperaturę pracy, odcięcie zapłonu osiąga swoją normalną wartość:

●

Elektrozawór odpowietrzania pochłaniacza sterowany przez Cykliczny Współczynnik Otwarcia w zależności od
prędkości obrotowej silnika i ciśnienia w kolektorze.

●

Sterowanie zespołu wentylatora i kontrolki sygnału ostrzegawczego temperatury wody na tablicy rozdzielczej przez
blok elektroniczny wtrysku (funkcja CSKT Centralny System Kontroli Temperatury).

●

Automatyczna konfiguracja funkcjonowania regulatora/ogranicznika prędkości jak również funkcjonowania
klimatyzacji.

●

Blok elektroniczny wtrysku steruje sprzęgłem kompresora klimatyzacji.

●

Użycie dwóch sond Lambda na wejściu i wyjściu katalizatora.

●

Kolo zmiany fazy rozrządu sterowane przez elektrozawór połączony i sterowny przez blok elektroniczny (tylko
F4P).

●

Obudowa przepustnicy z silnikiem do regulacji przepływu powietrza oraz ustawienia obrotów biegu jałowego.

●

Ustawienie obrotów biegu jałowego:
– nominalne obroty biegu jałowego,
– obroty biegu jałowego z automatyczną skrzynią biegów
Korekta obrotów biegu jałowego w zależności od:
– klimatyzacji,
– presostatu układu wspomagania kierownicy,
– napięcia akumulatora,
– elektrycznego ogrzewanie przedniej szyby.

750 obr/min
750 obr/min

– na 1

szym

i 2

gim

biegu (w zależności od SRBCI)

– na 3

cim

, 4

tym

i 5

tym

biegu

6500 obr/min dla K4M i 6300 obr/min dla F4P
6500 obr/min dla K4M i 6300 obr/min dla F4P

17-14

UKŁAD WTRYSKU

Cechy szczególne

17-15

SILNIK L7X

WŁAŚCIWOŚCI WTRYSKU WIELOPUNKTOWEGO BOSCH

●

Blok elektroniczny 128 ścieżek BOSCH ME7.4.6.

●

Wtrysk wielopunktowy sekwencyjny steruje pojedyńczo wtryskiwaczami w następującej kolejności: 1-6-3-5-2-4.

●

Zapłon statyczny poprzez sześć cewek.

●

Kontrolka wtrysku na funkcjonalnej tablicy rozdzielczej.

●

Zastosowanie szczególnej kontrolki wtrysku (kontrolka OBD "On Board Diagnostic", która świeci się przez trzy
sekundy po uruchomieniu silnika. Jej obecność jest spowodowana zastosowaniem systemu diagnozy OBD "On
B

oard Diagnostic".

●

Szczególne zalecenia związane z systemem blokady rozruchu:
Zastosowanie systemu blokady rozruchu 3 generacji wymagającego specjalnej metody wymiany bloku
elektronicznego.

●

Układ zasilający bez obwodu powrotnego do zbiornika (regulator ciśnienia znajduje się na zespole pompa/czujnik
poziomu paliwa)

●

Elektrozawór odpowietrzania pochłaniacza sterowany przez Cykliczny Współczynnik Otwarcia w zależności od
pracy silnika.

●

Sterowanie zespołu wentylatora i kontrolki sygnału ostrzegawczego temperatury wody na tablicy rozdzielczej przez
blok elektroniczny wtrysku (funkcja CSKT Centralny System Kontroli Temperatury).

●

Automatyczna konfiguracja funkcjonowania regulatora/ogranicznika prędkości jak również funkcjonowania
klimatyzacji.

●

Blok elektroniczny wtrysku sterujący sprzęgłem kompresora klimatyzacji.

●

Użycie czterech sond Lambda umieszczonych na wejściu i wyjściu przednich katalizatorów.

●

Zmiana fazy koła rozrządu układu ssącego przez dwa elektrozawory sterowane przez blok elektroniczny w
zależności od prędkości obrotowej silnika i stopnia obciążenia silnika.

●

Ustawienie obrotów biegu jałowego:
– nominalne obroty bięu jałowego

650 obr/min

●

Korekta obrotów biegu jałowego w zależności od:
– klimatyzacji,
– presostatu układu wspomagania kierownicy,
– napięcia akumulatora,

●

Obroty maksymalne:

6500 obr/min

UKŁAD WTRYSKU

Funkcja blokady zapłonu

17-16

WSZYSTKIE

TYPY SILNIKÓW

Funkcja blokady zapłonu

Pojazd jest wyposażony w system blokady zapłonu 3 generacji, co wymusza szczególną metodę wymiany bloku
elektronicznego.

MONTAŻ BLOKU ELEKTRONICZNEGO WTRYSKU

Patrz rozdział 17 Wtrysku "Blok elektroniczny" dla metody demontażu-montażu bloku elektronicznego.

Patrz rozdział 82 "Blokada rozruchu" dla przystosowania kodu blokady rozruchu.

UWAGA:

Z tym systemem blokady rozruchu, blok elektroniczny zachowuje swój kod systemu blokady rozruchu
przez cały czas.

Ponadto system nie przewiduje kodu awaryjnego.

W związku z tym zabrania się wykonywania jakichkolwiek prób z użyciem bloków elektronicznych
pochodzących z innych pojazdów, które muszą być ponownie użyte.

Te nie mogą być rozkodowane.

UKŁAD WTRYSKU

Strategia wtrysk/klimatyzacja

17-17

SILNIKI

K4M - F4P

Strategia wtrysk/klimatyzacja

KOMPRESOR MA ZMIENNĄ ZWĘŻKĘ

POŁĄCZENIE KLIMATYZACJI Z BLOKIEM WTRYSKU

blok elektroniczny wtrysku uwzględnia wysprzęglenie kompresora od mocy pobieranej przez kompresor i od
ciśnienia płynu chłodzącego w układzie.

Informacje użyte do funkcji klimatyzacji są wymieniane na sieci złożonej:
– ścieżka A A3 połączenie złożone CAN L (Kabina),
– ścieżka A A4 połączenie złożone CAN H (Kabina).

W momencie włączania klimatyzacji, sterowanie zgłasza potrzebę włączenia kompresora. Blok wtrysku zezwala lub
nie na włączenie kompresora, steruje zespołem dmuchawy i przyjmuje przyśpieszony tryb biegu jałowego. Ma on
wartość 896 obr/min dla F4P i 848 obr/min dla K4M.

UWAGA

: wartości ciśnienia płynu chłodzącego i pobieranej mocy nigdy nie są równe 0, niezależnie od tego czy

kompresor jest włączony, czy nie.

STRATEGIA URUCHAMIANIA SPRĘŻARKI

W niektórych warunkach pracy silnika, komputer wtrysku nie zezwala na uruchomienie sprężarki.

Strategia rozruchu silnika

Działanie kompresora jest zablokowane po uruchomienia silnika przez 10 sekund.

Strategia przywracania osiągów

przez czasowe włączenie na 5 sekund

Warunki wejścia

●

Przepustnica całkowicie otwarta

●

I prędkość obrotowa silnika mniejsza niż
3800 obr/min

●

I bieg wyższy lub równy 2.

Warunki wyjścia

●

Przepustnica nie otwarta całkowicie

●

Lub włączanie czasowe po 5 sekundach

●

Lub prędkość obrotowa silnika większa lub równa
3800 obr/min

Postępowanie ochronne przy maksymalnej prędkości obrotowej
Kompresor jest odłączony jeżeli prędkość obrotowa silnika jest większa niż 6016 obr/min dla F4P i 6500 obr/min dla
K4M.

Strategia zabezpieczenia termicznego
Kompresor nie działa w przypadku, gdy temperatura wody jest większa niż 115°C dla F4P i 119 C dla K4M przy
wysokich obrotach i dużym obciążeniu.

UKŁAD WTRYSKU

Strategia wtrysk/klimatyzacja

17-18

SILNIK L7X

KOMPRESOR MA ZMIENNĄ ZWĘŻKĘ

POŁĄCZENIE KLIMATYZACJI Z BLOKIEM WTRYSKU

Blok elektroniczny wtrysku uwzględnia wysprzęglenie kompresora od mocy pobieranej przez kompresor i od
ciśnienia płynu chłodzącego w układzie.

Informacje użyte do funkcji klimatyzacji są wymieniane na sieci złożonej:
– ścieżka B H3 połączenie złożone CAN H (Kabina),
– ścieżka B H4 połączenie złożone CAN L (K abina).

UWAGA

: wartości ciśnienia płynu chłodzącego i pobieranej mocy nigdy nie są równe 0, niezależnie od tego czy

kompresor jest włączony, czy nie.

STRATEGIA URUCHAMIANIA SPRĘŻARKI

W niektórych warunkach pracy silnika, komputer wtrysku nie zezwala na uruchomienie sprężarki.

Strategia rozruchu silnika
Działanie kompresora jest uniemożliwione po rozruchu silnika przez 20 sekund.

Strategia zabezpieczenia termicznego
Kompresor nie działa jeżeli temperatura wody jest wyższa niż 115°C.

UKŁAD WTRYSKU

Obudowa przepustnicy z silnikiem

17-19

SILNIKI

K4M - F4P

Obudowa przepustnicy z silnikiem

OBUDOWA PRZEPUSTNICY Z SILNIKIEM

Obudowa przepustnicy z silnikiem umożliwia regulację obrotów biegu jałowego i zmianę ilości powietrza
doprowadzanego do silnika. Składa się z silnika i dwóch potencjometrów odpowiedzialnych za położenie
przepustnicy.

Gdy silnik pracuje na biegu jałowym, przepustnica znajduje się w położeniu odpowiednim do prędkości biegu
jałowego. Prędkość ta jest u odpowiednia do pochłanianej mocy (klimatyzacja) i warunków pracy (temperatura
powietrza i wody).

Gdy kierowca naciska na pedał przyspieszenia, przepustnica otwiera się. Jednakże, w celu polepszenia komfortu,
otwarcie przepustnicy nie jest proporcjonalne do stopnia naciśnięcia na pedał.

W celu uniknięcia szarpnięć, ułatwienia zmiany biegów i poprawienia bezpieczeństwa, obudowa przepustnicy
umożliwia modulowanie charakterystyki silnika.

AWARYJNE TRYBY PRACY OBUDOWY PRZEPUSTNICY Z SILNIKIEM

Istnieją trzy awaryjne tryby pracy obudowy przepustnicy z silnikiem.

●

Tryb ograniczający osiągi:

ten tryb obejmuje wszystkie usterki elektryczne, które mogą być objęte trybem

awaryjnym odpowiednim do systemu wtrysku (awaria jeden lub dwóch ścieżek pedału lub obudowy przepustnicy).
Ten tryb prowokuje ograniczenie przyspieszenie i maksymalne wychylenie przepustnicy.

●

Tryb utraty sterowności przez kierowcę:

nazywany także "elektryczneLimp-Home". Przejście do tego trybu

następuje w momencie utaraty sygnału pedału przyspieszenia, ale gdy blok elektroniczny wtrysku steruje ciągle
powietrzem dostarczanym do silnika (sterowanie pedałem odbywa się w sposób operacyjny).
W tym trybie, blok elektroniczny wtrysku ustala prędkość obrotową silnika zależną od biegu i ustala obroty biegu
jałowego w momencie naciskania na pedał hamulca.

●

Tryb mechaniczne Limp-home:

ten tryb obejmuje wszystkie usterki, którye prowadzą do utraty kontroli

sterowania przepustnicą (nie ma możliwości kontrolowania przepustnicy).
W tym przypadku przepustnica znajduje się w spoczynku mechanicznym, blok elektroniczny wtrystku ogranicza
prędkość obrotową poprzez odcięcie zapłonu.

Nota:

Uruchomienie każdego z trybów sygnalizowane jest lampką kontrolną awarii wtrysku na tablicy rozdzielczej.

UKŁAD WTRYSKU

Obudowa przepustnicy z silnikiem

17-20

SILNIK L7X

OBUDOWA PRZEPUSTNICY Z SILNIKIEM

Obudowa przepustnicy z silnikiem umożliwia kontrolę obrotów silnika jak również ustawienie mieszanki paliwowo-
powietrzej. Składa się z elektrycznego silnika i dwóch potencjometrów, dzięki którym możliwe jest kontrolowanie
położenia przepustnicy.

Na biegu jałowym, położenie przepustnicy jest ustalone w zależności od prędkości obrotów biegu jałowego.
Prędkość ta jest uzależniona od pochłanianej mocy (klimatyzacja), warunków funkcjonowania (temperatura
powietrza i wody).

Gdy kierowca naciska na pedał przyspieszenia, ma to bezpośredni wpływ na otwarcie przepustnicy i wyprzedzenie
zapłonu.

W celu uniknięcia szarpnięć, ułatwienia zmiany biegów i poprawy bezpieczeństwa, obudowa przepustnicy pozwala
modulować charakterystykę silnika.

TRYBY AWARYJNE OBUDOWY PRZEPUSTNICY Z SILNIKIEM

Są trzy tryby awaryjne.

●

Tryb ograniczenia osiągów:

ten tryb obejmuje wszystkie usterki elektryczne, które mogą być objęte trybem

awaryjnym odpowiednim do systemu wtrysku (awaria jeden lub dwóch ścieżek pedału lub obudowy przepustnicy).
Ten tryb prowokuje ograniczenie przyspieszenia i maksymalne wychylenie przepustnicy.

●

Tryb utraty sterowności przez kierowcę:

Nazywany także "Elektryczne Limp-Home". Przejście do tego trybu

następuje w momencie utaraty sygnału pedału przyspieszenia, ale gdy blok elektroniczny wtrysku steruje ciągle
powietrzem dostarczanym do silnika (sterowanie pedałem odbywa się w sposób operacyjny).
W tym trybie, blok elektroniczny wtrysku wymusza prędkość obrotową silnika dla poszczególnych biegów i
powoduje ustawienie obrotów biegu jałowego w momencie naciskania na pedał hamulca.

●

Tryb mechaniczne Limp-home:

ten tryb obejmuje wszystkie usterki prowadzące do utraty kontroli sterowania

przepustnicą (nie jest możliwe sterowanie przepustnicą).
W tym przypadku przepustnica znajduje się w spoczynku mechanicznym, blok elektroniczny wtrystku ogranicza
prędkość obrotową poprzez odcięcie zapłonu.

Nota:

Uruchomienie każdego trybu jest sygnalizowane lampką kontrolną usterki wtrysku na tablicy rozdzielczej.

UKŁAD WTRYSKU

Korekta obrotów biegu jałowego

17-21

SILNIKI

K4M - F4P

Korekta obrotów biegu jałowego

KOREKTA USTAWIENIA OBROTÓW BIEGU JAŁOWEGO ZALEŻNIE OD TEMPERATURY WODY

KOREKTA ELEKTRYCZNA W ZALEŻNOŚCI OD NAPIĘCIA AKUMULATORA I BILANSU ELEKTRYCZNEGO

Korekta ta ma na celu zrównoważenie spadku napięcia spowodowanego włączeniem odbiornika, przy słabym
naładowaniu akumulatora. Rozpoczyna się gdy napięcie spada poniżej 13 V i może osiągnąć maksimum przy
obrotach rzędu 990 obr/min dla F4P i 910 obr/min dla K4M.

POŁĄCZENIE PRESOSTAT UKŁADU WSPOMAGANIA KIEROWNICY - BLOK ELEKTRONICZNY WTRYSKU

Blok elektroniczny wtrysku otrzymuje informację od presostatu wspomagania. W celu zrównoważenia poboru, może
zwiększyć prędkość obrotową.
Obroty biegu jałowego wynoszą 770 obr/min dla F4P i 750 obr/min dla K4M.

KOREKTA OBROTÓW BIEGU JAŁOWEGO W ZALEŻNOŚCI OD OGRZEWANEJ PRZEDNIEJ SZYBY

Jeżeli ogrzewanie jest włączone i temperatura wody jest niższa niż 60°C, obroty biegu jałowego ustwaione są na
990 obr/min

dla F4P i 910 obr/min dla K4M.

KOREKTA OBROTÓW BIEGU JAŁOWEGO W PRZYPADKU AWARII POTENCJOMETRU PEDAŁU
PRZYSPIESZENIA

W przypadku awarii obu potencjometrów położenia przepustnicy, prędkość obrotowa silnika jest ustalana na
2000 obr/min

i powraca do normalnych obrotów w momencie naciskania na pedał hamulca.

KOREKTA OBROTÓW BIEGU JAŁOWEGO W PRZYPADKU AWARII OBUDOWY PRZEPUSTNICY Z
SILNIKIEM

W razie awarii obu potencjometrów położenia przepustnicy, obudowa przepustnicy przechodzi na tryb "limphome"
(mechaniczny element oporowy obudowy przepustnicy)
Prędkość obrotowa wynosi wtedy 1900 i 2200 obr/min.

UWAGA

: po rozruchu na zimno i długim czasie pracy na biegu jałowym, możliwe jest odczucie nagłego spadku

obrotów o około 80 obr/min dla F4P i 160 obr/min dla K4M. Spadek ten jest spowodowany obecnością automatu
rozruchowego.

Temperatura wody

w °C

-20°

20°

40°

80°

100°

120°

Prędkość obrotowa

silnika w obr/min (F4P)

1070

980

900

750

850

Prędkość obrotowa

silnika w obr/min (K4M)

1120

900

820

750

900

UKŁAD WTRYSKU

Korekta obrotów biegu jałowego

17-22

SILNIK L7X

KOREKTA USTAWIENIA OBROTÓW BIEGU JAŁOWEGO ZALEŻNIE OD TEMPERATURY WODY

KOREKTA ELEKTRYCZNA W ZALEŻNOŚCI OD NAPIĘCIA AKUMULATORA I BILANSU ELEKTRYCZNEGO

Korekta ta ma na celu zrównoważenie spadku napięcia spowodowanego włączeniem odbiornika, przy słabym
naładowaniu akumulatora. Rozpoczyna się gdy napięcie spada poniżej 12 V i może osiągnąć maksimum
1500 obr/min

POŁĄCZENIE PRESOSTAT UKŁADU WSPOMAGANIA KIEROWNICY - BLOK ELEKTRONICZNY WTRYSKU

Blok elektroniczny wtrysku otrzymuje informację od presostatu układu wspomagania kierownicy. Aby zrównoważyć
pobór energii może zwiększyć obrotu biegu jałowego.
zmiana obrotów biegu jałowego jest rzędu 720 obr/min jeżeli prędkość pojazdu jest mniejsza niż 5 km/h.

KOREKTA OBROTÓW BIEGU JAŁOWEGO W PRZYPADKU AWARII POTENCJOMETRU PEDAŁU
PRZYSPIESZENIA

W razie usterki obu potencjometrów położenia przepustnicy, obroty silnika są przestawiane o 1200 obr/min.

KOREKTA OBROTÓW BIEGU JAŁOWEGO W RAZIE AWARII OBUDOWY PRZEPUSTNICY Z SILNIKIEM

W razie awarii obu potencjometrów położenia przepustnicy, obudowa przepustnicy przechodzi do trybu "Limp-
Home" (mechaniczny element oporowy obudowy przepustnicy)
Prędkość obrotowa jest wtedy ustalana między 900 obr/min i 1400 obr/min.

KOREKTA DOSTOSOWAWCZA OBROTÓW BIEGU JAŁOWEGO

Istnieje korekta dostosowawcza obrotów biegu jałowego, ale przyrząd diagnostyczny nie interpretuje tej funkcji.

T° w °C

-30°

20°

35°

75°

100°

120°

obr/min

900

830

780

650

800

UKŁAD WTRYSKU

Korekta obrotów biegu jałowego

17-23

SILNIKI

K4M - F4P

KOREKTA DOSTOSOWAWCZA OBROTÓW BIEGU JAŁOWEGO

ZASADA

W normalnych warunkach pracy na ciepło, wartość C.W.O (Cykliczny Współczynnik Otwarcia) biegu jałowego waha
się między wartością wysoką i niską w celu osiągnięcia nominalnej wartości obrotów biegu jałowego.

Możliwe jest, po szczególnych warunkach pracy (docieranie, zanieczyszczenie silnika...), że wartość C.W.O.
znajduje się przy granicy górnej lub dolnej.

Korekta dostosowawcza C.W.O. umożliwia powolne wahania zapotrzebowania silnika w powietrze w celu
osiągnięcia średniej wartości znamionowej.

Korekta jest efektywna tylko gdy temperatura wody jest wyższa niż 75°C i 60 sekund, po uruchomieniu silnika i w
fazie regulacji obrotów biegu jałowego.

WARTOŚĆ C.W.O. BIEGU JAŁOWEGO I KOREKTA DOSTOSOWAWCZA

INTERPRETACJA DANYCH POD ZNAKIEM #

W przypadku nadmiaru powietrza (fałszywe powietrze, rozregulowany ogranicznik przepustnicy...) prędkość
obrotowa silnika wzrasta na biegu jałowym, wartość C.W.O. spada aż do osiągnięcia nominalnej prędkości
obrotowej.

W przypadku braku powietrza (zanieczyszczenia...), działanie jest odwrotne: C.W.O. wzrasta a korekta
dostosowawcza także wzrasta w celu utrzymania regulacji obrotów biegu jałowego.

WAŻNE

: koniecznie, po wykasowaniu usterek z pamięci, uruchomić silnik, zgasić, następnie uruchomić i

pozostawić na biegu jałowym, tak aby korekta dostosowawcza mogła się prawidłowo wykonać.

F4P

K4M

Nominalna wartość obrotów
biegu jałowego

X = 750 obr/min

X = 750 obr/min

Ciśnienie w kolektorze na biegu
jałowym

X = 280 mbarów

X = 350 mbarów

CWO biegu jałowego (PR022)

3 %

≤

26%

6 %

≤

22%

Dostosowanie C.W.O. na biegu
jałowym (PR021)

Wartość graniczna
mini: -7,8%
Wartość graniczna
max: +7,8 %

UKŁAD WTRYSKU

Reglacja składu mieszanki

17-24

SILNIKI

K4M - F4P

Reglacja składu mieszanki

REGULACJA SKŁADU MIESZANKI

Silniki wyposażone w blok elektroniczny "SAGEM S 2000" są zaopatrzone w dwie sondy powietrza nazywane
sondą górną i sondą dolną.

OGRZEWANIE SOND

Ogrzewanie sond

powietrza jest sterowane przez blok elektroniczny:

– ciśnienie wlotowe jest poniżej progu, który zależy od tabeli połączonej z prędkością obrotową silnika,
– prędkość jest niższa niż 135 km/h,
– po pewnym czasie pracy silnika mapowanego w zależności od Punktów Martwych Wysokich (poza Górnym

Położeniem) i temperatury wody.

Ogrzewanie sond powietrza jest zatrzymane:
– jeżeli prędkość pojazdu jest większa niż 140 km/h (wartość podana informacyjnie),
– przy dużym obciążeniu silnika.

NAPIĘCIE GÓRNEJ SONDY

Odczyt parametru: "napięcie górnej sondy" na przyrządzie diagnostycznym: wyświetlana wartość jest napięciem
dostarczanym do bloku elektronicznego przez sondę Lambda umieszczoną na górze katalizatora (na wejściu).
Wyrażana jest w miliwoltach. Gdy silnik pracuje, napięcie powinno oscylować między dwoma wartościami:
– 100 mV

±±±±

100

dla mieszanki ubogiej,

– 800 mV

±±±±

100

dla mieszanki bogatej.

Im mniejsza różnica mini/maxi, tym informcja od sondy jest lepsza (różnica wynosi przeważnie minimum 500 mV).

NOTA

: w przypadku małej różnicy, sprawdzić ogrzewanie sondy.

NAPIĘCIE GÓRNEJ SONDY

Odczyt parametru: "napięcie dolnej sondy" na przyrządzie diagnostycznym: wyświetlana wartość jest napięciem
dostarczanym do bloku elektronicznego przez sondę Lambda umieszczoną za katalizatorem. Wyrażana jest w
miliwoltach.

Sonda ma za zadanie diagnostykę katalizatora i wykonanie szczegółowej kontroli skłądu miesznki (krzywa wolnej
regulacji). Funkcja jest aktywna tylko po określonym czasie pracy silnika.

Gdy dzaiła pętla regulacji składu meiszanki, napięcie powinno wahać się między 600 mV

±±±±

100

. Podczas zwalniania

napięcie powinno być mniejsze niż 200 mV.

Nie należy wykonywać odczytu przy prędkości obrotowej na biegu jałowym.

UKŁAD WTRYSKU

Reglacja składu mieszanki

17-25

SILNIKI

K4M - F4P

KOREKTA SKŁADU MIESZANKI

Wartość wyświetlana na przyrządzie diagnostycznym: "korekta składu mieszanki" jest średnią korekt składu
mieszanki dostarczoną przez blok elektroniczny w zależności od mieszanki odczytanej przez sondę Lambda na
wejściu katalizatora (sonda Lambda alanizuje ilość tlenu w gazach spalinowych).

Środkowym punktem wartości korekcji jest 128, element oporowy 0 i 225:
– wartość mniejsza niż 128: konieczność zubożenia,
– wartość większa niż 128: konieczność wzbogacenia.

WEJŚCIE W FAZĘ REGULACJI SKŁADU MIESZANKI

Zamknięty układ reglacji składu mieszanki

Wejście w fazę regulacji skłądu mieszanki jest efektywne po maksymalnym włączeniu czasowym wynoszącym
0 sekund

i gdy temperatura wody jest wyższa niż 0°C dla F4P i 10 C dla K4M.

Otwarty układ reglacji składu mieszanki

W trybie regulacji składu mieszanki, fazy działania podczas których blok elektroniczny nie bierze pod uwagę
wartości napięcia sondy:

●

pedał gazu wciśnięty do oporu,

●

mocne przyspieszenia,

●

zwalnianie z informacją o zwolnionym pedale przyspieszenia,

●

usterka sondy Lambda.

AWARYJNY TRYB PRACY W PRZYPADKU AWARII SONDY LAMBDA

W razie błędnego napięcia dostarczanego przez sondę Lambda (bardzo małe wahania lub ich brak) w regulacji
składu mieszanki, blok elektroniczny przejdzie do trybu awaryjnego dopiero po czasie usterki przekraczającym
3 minuty

. Jedynie w takim przypadku, usterka zostanie zapisana w pamięci. W tym przypadku parametr "korekta

składu mieszanki" wynosi 128.

W momencie wykrycia usterki sondy Lambda i gdy usterka została już zapisana następuje przejście do otwartego
układu.

UKŁAD WTRYSKU

Reglacja składu mieszanki

17-26

SILNIK L7X

Silniki wyposażone w blok elektroniczny "BOSCH ME7.4.6" mają dwie sondy Lambda na każdy rząd cylindrów.

OGRZEWANIE SOND

Ogrzewanie sond

Lambda jest sterowane przez blok elektroniczny jeżeli:

– napięcie akumulatora jest niższe niż 15 V,
– po włączeniu czasowym rozruchu na 4 sekundy.

Ogrzewanie sond Lambda jest zatrzymane gdy:
– regulacja w zależności od temperatury w celu utzymania 750°C.

NAPIĘCIE SONDY GÓRNEJ

Odczyt parametru: "napięcie sondy górnej" na przyrządzie diagnostycznym: wyświetlana wartość jest napięciem
dostarczanym do bloku elektronicznego przez sondę Lambda umieszczoną na wejściu do katalizatora. Wyrażana
jest w miliwoltach. Gdy silnik pracuje, napięcie powinno oscylować pomiędzy dwoma wartościami:
– 100 mV

±±±±

100

dla mieszanki ubogiej,

– 800 mV

±±±±

100

dla mieszanki bogatej.

Im mniejsza różnica mini/maxi, tym informacja sondy jest dokładniejsza (różnica jest najczęściej co najmniej rzędu
500 mV

NOTA

: w razie małej różnicy, sprawdzić ogrzewanie sondy.

NAPIĘCIE SONDY DOLNEJ

Odczyt parametru: "napięcie sondy dolnej" na przyrządzie diagnostycznym: wyświetlana wartość jest napięciem
dostarczanym do bloku elektronicznego przez sondę Lambda umieszczoną na wyjściu katalizatora. Wyrażana jest
w miliwoltach.

Zadaniem sondy jest diagnoza katalizatora i wykonanie precyzyjnej kontroli skłądu mieszanki (krzywa wolnej
regulacji). Funkcja działa tylko po określonym czasie pracy silnika.

Gdy działa pętla regulacji składu mieszanki, napięcie powinno wahać się w przedziale 600 mV

±±±±

100

. Podczas

zwalniania napięcie powinno być mniejsze niż 200 mV.

Nie należy brać pod uwagę napięcia odczytywanego z przyrządu na biegu jałowym.

UKŁAD WTRYSKU

Reglacja składu mieszanki

17-27

SILNIK L7X

KOREKTA SKŁADU MIESZANKI

Wartość odczytana na przyrządzie diagnostycznym: "korekta składu mieszanki" jest średnią korekt składu
mieszanki wykonanych przez blok elektroniczny w zależności od informacji dostarczonych przez sondę Lambda
umieszczoną na wyjściu katalizatora (sonda Lambda w rzeczywistości analizuje zawartość tlenu w spalinach).

Środkowym punktem wartości korekcji jest 1:
– wartość mniejsza niż 1: potrzeba zubożenia,
– wartość większa niż 1: potrzeba wzbogacenia.

WEJŚCIE W FAZĘ REGULACJI SKŁADU MIESZANKI

Wejście w fazę regulacji składu mieszanki jest efektywne po okresie rozruchu bez względu na temperaturę wody.

Okres rozruchu może się wahać między 0 i 70 sekundami.

Otwarty układ reglacji składu mieszanki

W regulacji składu mieszanki, fazy działania podczas których blok elektroniczny nie zwraca uwagi na wartość
napięcia sondy to:
– pedał gazu wciśnięty do oporu,
– gwałtowne przyspieszenie,
– zwalnianie z odcięciem zapłonu,
– w razie awarii sondy Lambda.

AWARYJNY TRYB PRACY W RAZIE AWARII SONDY LAMBDA

Gdy ciśnienie dostarczane przez sondę Lambda jest błędne (małe wahania lub ich brak), blok elektroniczny
przejdzie do trybu awaryjnego dopiero po 3 minutach. Jedynie w takim przypadku, usterka zostanie zapisana w
pamięci. W tym przypadku parametr "korekta składu mieszanki" wynosi 1.

W momencie wykrycia usterki sondy Lambda i gdy usterka już jest zapisana w pamięci następuje bezpośrednie
przejście do otwartego obwodu.

UKŁAD WTRYSKU

Korekcja dostosowawcza składu mieszanki

17-28

SILNIKI

K4M - F4P

Korekcja dostosowawcza składu mieszanki

ZASADA

Przy zamkniętym układzie, regulacja składu mieszanki koryguje czas wtrysku aby otrzymać wartość składu możliwie
bliską 1. Wartość korekcji jest bliska 128, z możliwością od 0 do 255.
Korekcja adaptacyjna składu mieszanki umożliwia przestawienie mapy wtrsyku w celu ustawienia regulacji składu
mieszanki na wartość 128.
Korekty dostosowawcze biorą wartość 128 jako średnią po rozpoczęciu (skasowaniu pamięci) i mają zakres:

Warunki:
– silnik rozgrzany: temperatura wody większa niż 70°C dla F4P i 80°C dla K4M,
– nie przekraczać prędkości obrotowej silnika 4000 obr/min dla F4P i 4640 obr/min dla K4M,
– zamknąć pochłaniacz elektrozaworem lub zatkać przewód dopływowy silnika.

Zakres ciśnienia do pomiaru podczas próby

Jest pięć zakresów ciśnienia do pomiaru podczas jazdy, każdy jest opisany przez następujące współczynniki:

Odłączenie czujników w przypadku przedłużonej regulacji obrotów biegu jałowego na ciepłym silniku
Jeżeli temperatura wody jest większa niż 80 °C podczas pracy na biegu jałowym przekraczającym 62 sekundy,
czujniki będą podawały błędną wartość do czasu zakończenia pracy silnika na biegu jałowym.

Po wykonaniu takiej jazdy próbnej, funkcjonowanie korekty jest zapewnione. Należy przeprowadzić jazdę próbną w
trybie spokojnym i zmiennym na dystansie 5 do 10 kilometrów.
Po jeździe sprawdzić wskazania wskaźników. Początkowa wartość wynosiła 128, teraz powinny się zmienić. Jeżeli
tak nie jest, wykonać próbę od początku mając na uwadze wszystkie zalecenia.

INTERPRETACJA WARTOŚCI OTRZYMANYCH PODCZAS JAZDY PRÓBNEJ

W przypadku braku paliwa (wtryskiwacze zapchane, ciśnienie paliwa zbyt małe...), regulacja składu mieszanki
wzrasta aby otrzymać wartość najbliższą 1, korekcja adaptacyjna składu mieszanki wzrasta do momentu, w którym
korekta składu mieszanki powróci do wartości bliskiej 128. W przypadku nadmiaru paliwa procedura jest odwrotna.

F4P

K4M

Korekta składu mieszanki (PR035)

≤

PR035

≤

190

≤

PR 035

≤

250

Dostosowanie składu mieszanki praca
(PR030)

≤

PR030

≤

224

≤

PR 030

≤

160

Dostosowanie składu mieszanki obrotów
biegu jałowego (PR031)

≤

PR031

≤

224

≤

PR031

≤

160

Zakres N° 1

(mbary)

Zakres N° 2

(mbary)

Zakres N° 3

(mbary)

Zakres N° 4

(mbary)

Zakres N° 5

(mbary)

F4P

250 ----------------- 400 -------------------- 517 -------------------- 635 --------------------- 753 ---------------- 873

Średnia 325

Średnia 458

Średnia 576

Średnia 694

Średnia 813

K4M

259 ----------------- 459 -------------------- 537 -------------------- 615 --------------------- 692 ---------------- 815

Średnia 359

Średnia 498

Średnia 576

Średnia 654

Średnia 753

UKŁAD WTRYSKU

Korekcja dostosowawcza składu mieszanki

17-29

SILNIK L7X

ZASADA

W fazie zamkniętego układu regulacji, regulacja składu mieszanki (PR 35) koryguje czas wtrysku aby otrzymać
wartość możliwie najbliższą 1. Wartość korekcji jest bliska 1, z wahaniem od 0,75 do 1,25.
Korekcja adaptacyjna składu mieszanki pozwala przestawić mapowanie wtrysku tak aby powrócić do wartości skłądu
mieszanki 1. Wartość korekcji biegu jałowego jest bliska 0 z wahaniem od -11% do +11%.
Korekty dostosowawcze mają wartość 1 i 0 jako bazową (skasowanie pamięci) z możliwymi wahaniami:

Warunki:
– silnik rozgrzany (temperatura wody wyższa niż 70°C i temperatura powietrza niższa niż 55 °C),
– odłączyć zbiornik przez elektrozawór lub zatkać przewód doprowadzający do silnika,
– nie przekroczyć kąta otwarcia przepustnicy w zależności od prędkości obrotowej silnika (patrz tabela).

Zakres ciśnienia podczas próby

Po wykonaniu takiej jazdy próbnej, funkcjonowanie korekty jest zapewnione.
Próbę trzeba przeprowadzić także podczas jazdy zarówno spokojnej, jak i agresywniejszej na sydtansie od 5 do
10 kilometrów

Po jeździe próbnej odczytać wartości. Początkowa wartość 1 i 0 powinna się zmienić. Jeżeli tak nie jest, wykonać
próbę od początku, zwracając uwagę na wszystkie zalecenia i warunki.

INTERPRETACJA WARTOŚCI ZABRANYCH PODCZAS JAZDY PRÓBNEJ

W przypadku braku paliwa, regulacja składu mieszanki (en PR 35) wzrasta w celu osiągnięcia wartości możliwie
bliskiej 1, korekcja adaptacyjna składu mieszanki wzrasta aż do momentu, w którym korekta składu mieszanki
powróci do wartości bliskiej 1. W przypadku nadmiaru paliwa, procedura jest odwrotna.

Korekta składu mieszanki

0,75

≤

PR 35

≤

1,25

dostosowanie składu mieszanki działanie

0,75

≤

PR 185 i 186

≤

1,25

Dostosowanie składu mieszanki obrotów
biegu jałowego

-11 %

≤

PR 125

≤

11 %

Prędkość obrotowa

silnika w

obr/min

niższa niż 800 obr/min

Wyższa niż 1200 obr/min

Maksymalna wartość

kąta otwarcia

przepustnicy

60%

70 %

UKŁAD WTRYSKU

Zcentralizowany system kontroli temperatury wody GCTE

17-30

SILNIKI

K4M - F4P

Zcentralizowany system kontroli temperatury wody GCTE

Zespół wentylatora jest sterowany przez blok elektroniczny wtrysku.

FUNKCJA ANTYPERKOLACJI

System antyperkolacji jest sterowany przez blok elektroniczny wtrysku.

Informacja o temperaturze wody jest pobierana od układu wtrysku.

Po wyłączeniu zapłonu, system przechodzi w stan czuwania. Gdy temperatura wody przekracza próg 112,5°C dla
F4P i 103,5 C dla K4M przez 3 minuty po wyłączeniu silnika, uruchamiana zostaje mała prędkość wentylatora.

Gdy temperatura wody spadnie poniżej 100°C, przekaźnik wentylatora zostaje odcięty. Zespół wentylatora nie może
być sterowany przez czas dłuższy niż 10 minut.

FUNKCJONOWANIE ZESPOŁÓW WENTYLATORA

– zespół wentylatora obraca się na małej prędkości jeżeli temperatura wody przekracza 98°C i zatrzymuje się gdy

temperatura spadnie poniżej 95°C.

– zespół wentylatora obraca się na dużej szybkości jeżeli temperatura wody przekracza 102°C i zatrzymuje się gdy

temperatura spadnie poniżej 99°C.

DZIAŁANIE KONTROLKI TEMPERATURY

Kontrolka temperatury zapala się gdy temperatura przekroczy wartość 118°C i gaśnie, gdy temperatura wody
spadnie poniżej 115 °C.

UKŁAD WTRYSKU

Zcentralizowany system kontroli temperatury wody GCTE

17-31

SILNIK L7X

Zespół wentylatora jest sterowany przez blok elektroniczny wtrysku.

FUNKCJA ANTYPERKOLACJI

System antyperkolacji jest sterowany przez blok elektroniczny wtrysku.

Informacja o temperaturze płynu jest pobierana od układu wtrysku.

Po wyłączeniu zapłonu, system przechodzi w stan czuwania. Jeżeli temperatura wody przekracza próg 102°C przez
10 minut

po wyłączeniu silnika, włączona zostaje mała prędkość wentylatora.

Gdy temperatura wody spadnie poniżej 95°C, przekaźnik wentylatora zostaje odcięty. Zespół wentylatora nie może
pracować powyżej 10 minut.

FUNKCJONOWANIE ZESPÓŁU WENTYLATORA

– zespół wentylatora obraca się na małej prędkości jeżeli temperatura wody przekracza 99°C i zatrzymuje się, gdy

temperatura spada poniżej 96°C.

– zespół wentylatora obraca się na dużej prędkości jeżeli temperatura wody przekracza 102°C i zatrzymuje się, gdy

temperatura spada poniżej 99°C.

DZIAŁANIE KONTROLKI TEMPERATURY

Kontrolka temperatury zapala się, gdy temperatura wody przekracza 118°C i gaśnie, gdy temperatura spada poniżej
115 °C

UKŁAD WTRYSKU

Koło zmiany fazy rozrządu

17-32

SILNIK F4P

Koło zmiany fazy rozrządu

Zmiana kąta (1) fazy rozrządu jest umieszczona na kole wału rozrządu. Ma
na celu modyfikowanie krzywej rozrządu. Jest sterowana (metodą wszystko
albo nic) przez blok elektroniczny wtrysku poprzez elektrozawór (2)
umieszczony na pokrywie głowicy.

15815-6R

Elektrozawór jest zamknięty w fazie spoczynku.
Umożliwia przepływ oleju do sterowania zmianą kąta
fazy rozrządu w zależności od pracy silnika:
– jeżeli prędkość obrotowa zawiera się między 1500 i

4250 obr/min

– jeżeli temperatura wody jest wyższa niż 30°C.

UWAGA

: zablokowany elektrozawór w położeniu

otwartym powoduje niestabilną pracę silnika na biegu
jałowym i zbyt wysokie ciśnienie w kolektorze.

15200R

UKŁAD WTRYSKU

Koło zmiany fazy rozrządu

17-33

SILNIK L7X

Zmiana kąta fazy rozrządu jest umieszczona na kole wału rozrządu. Ma za zadanie regulację rozrządu.
Jest sterowana (metodą wszystko albo nic) przez blok elektroniczny wtrysku poprzez dwa elektrozawory
umieszczone na pokrywie głowicy.

Umożliwiają przepływ oleju niezbędny do sterowania zmianą kąta w zależności od pracy silnika:
– jeżeli temperatura wody jest wyższa niż - 40°C,
– jeżeli temperatura powietrza jest wyższa niż - 30°C,
– po włączeniu czasowym na 2 sekundy po rozruchu,
– prędkość obrotowa silnika między 1500 i 4500 obr/min,
– jeżeli nie ma usterki wtrysku.

UKŁAD WTRYSKU

Regulator / ogranicznik prędkości

17-34

SILNIKI

K4M - F4P

Regulator / ogranicznik prędkości

WIADOMOŚCI OGÓLNE

Regulacja prędkości

: umożliwia utrzymanie stałej prędkości, wybranej przez kierowcę. Funkcja może być w każdej

chwili odłączona poprzez nacisk na pedał hamulca, sprzęgła lub na przycisk systemu.

Ograniczenie prędkości

: umożliwia kierowcy wyznaczenie maksymalnej prędkości. Powyżej ustalonej prędkości,

pedał przyspieszenia przestaje reagować na polecenia. Ustalona prędkość może być w każdej chwili zwiększona
poprzez nacisk do punku twardego na pedał przyspieszenia.

Stan regulatora / ogranicznika prędkości jest wyświetlany na tablicy rozdzielczej:
– Zielone światełko: Regulator włączony,
– Czerwone światełko: Ogranicznik wlączony,
– Mruganie światełka: żadana prędkość nie może być utrzymana (na przykłąd stromy podjazd).

Do zarządzania tymi funkcjami, blok elektroniczny
wtrysku otrzymuje ścieżkami:
– A C3: Włączony / Wyłączony ogranicznik prędkości
– A A2: Włączony / Wyłączony regulator prędkośći
– A D2: Masa sterowania kierownicy
– A D3: Sygnał sterowania kierownicy
– A E4: Wejście włącznika świateł Stop
– A C4: Wejście przełącznika sprzęgła (zależnie od

wersji)

– A G2: Zasilanie potencjometru 1 pedału
– A F2: Zasilanie potencjometru 2 pedału
– A H3: Masa potencjometru 1 pedału
– A F4: Masa potencjometru 2 pedału
– A H2: Sygnał potencjometru 1 pedału
– A F3: Sygnał potencjometru 2 pedału
– A A4: Połączenie wielościeżkowe can H (kabina)
– A A3: Połączenie wielościeżkowe can L (kabina)
– B K3: Połączenie wielościeżkowe can L (silnik)
– B K4: Połączenie wielościeżkowe can H (silnik)

Informacje, które otrzymuje blok elektroniczny wtrysku
z sieci wielościeżkowej to:
– prędkość pojazdu (SYSTEM ABS)
– sygnał włącznika świateł Stop przy zamknięciu

obwodu (SYSTEM ABS)

– aktualne przełożenie (automatyczna skrzynia

biegów)

Blok elektroniczny wtrysku wysyła do sieci
wielościeżkowej:
– polecenia prędkości regulowanej lub ograniczonej

na tablicy rozdzielczej,

– zapalanie się kontrolek (czerwonej, zielonej lub

mruganie),

– informacje o zmianie biegów ze skrzyni biegów

(zależnie od wersji).

Blok elektroniczny wtrysku otrzymuje:

●

informacje od pedału przyspieszenia,

●

informacje od przełącznika hamulców,

●

informacje od przełącznika sprzęgła,

●

informacje od przełącznika włączone/wyłączone,

●

informacje poleceń z kierownicy,

●

informacje od bloku elektronicznego ABS,

●

informacje od bloku elektronicznwego
automatycznej skrzyni biegów.

Dzięki tym informacjom, blok elektroniczny wtrysku
steruje obudową przepustnicy z silnikiem w taki
sposób, by utrzymać żądaną prędkość lub nie
przekraczać takiej, która została wyznaczona jako
maksymalna.

UKŁAD WTRYSKU

Regulator / ogranicznik prędkości

17-35

SILNIKI

K4M - F4P

DZIAŁANIE REGULATORA PRĘDKOŚCI

Warunki początkowe:

●

przełącznik ustawiony na wartość "regulacja
prędkości",

●

wrzucony > 2

bieg,

●

prędkość pojazdu > do 30 km/h,

●

kontrolka regulatora pali się (zielona),

●

nacisnąć na przycisk "+", "-" lub "podsumowanie".

Warunki wyjściowe:

●

mocny nacisk na pedał przyspieszenia (nie wyłącza
funkcji),

●

nacisk na pedał hamulca lub sprzęgła,

●

nacisk na przycisk "0",

●

przełącznik w położeniu "zatrzymanie",

●

skrzynia biegów w położeniu neutralnym,

●

interwencja systemu kontroli trakcji

●

interwencja bloku elektronicznego wtrysku.

DZIAŁANIE OGRANICZNIKA PRĘDKOŚCI

Warunki początkowe:

●

przełącznik w położeniu "ograniczenie prędkości",

●

wrzucony > 2

bieg,

●

prędkość pojazdu > do 30 km/h,

●

kontrolka pali się (czerwona),

●

nacisk na przycisk "+", "-" lub "podsumowanie").

Warunki wyjścia:

●

mocny nacisk na pedał przyspieszenia z
osiągnięciem punktu stałego (nie wyłącza funkcji),

●

nacisk na przycisk "0",

●

przełącznik w położeniu "zatrzymanie",

●

skrzynia biegów w położeniu neutralnym interwencja
systemu kontroli trakcji,

●

interwencja bloku elektronicznego wtrysku.

NOTA

: miganie lampki kontrolnej informuje kierowcę o niemożliwości utrzymania żądanej prędkości.

Awaryjny tryb pracy
W przypadku awarii jednego z podzespołów, funkcja regulacja / ograniczenie prędkości nie może być włączona.

UKŁAD WTRYSKU

Regulator / ogranicznik prędkości

17-36

SILNIK L7X

WIADOMOŚCI OGÓLNE

Regulacja prędkości

: umożliwia utrzymanie prędkości wybranej przez kierowcę. Funkcja może być w każdej chwili

odłączona poprzez nacisk na pedał hamulca, sprzęgła (mechaniczna skrzynia biegów) lub przycisk systemu.

Ograniczenie prędkości

: umożliwia ustalenie maksymalnej prędkości. Po przekroczeniu ustawionej prędkości,

pedał przyspieszenia przestaje być aktywny. Przekroczenie ustawionej prędkości może się odbyć w każdej chwili
poprzez przekroczenie punktu twardego pedału przyspieszenia.

Stan regulatora/ogranicznika prędkości jest wyświetlany na tablicy rozdziedlczej:
– Zielona lampka: Regulator prędkości,
– Czerwona lampka: Ogranicznik prędkości,
– Miganie lampki kontrolnej: ustawiona prędkość nie może być utrzymana (na przykład stromy podjazd).

Aby zarządzać tymi funkcjami, blok elektroniczny
wtrysku otrzymuje ścieżkami:
– B C1: Włączony / Wyłączony ogranicznik prędkości
– B L1: Włączony / Wyłączony regulator prędkośći
– A B2: Masa sterownia kierownicy
– A G1: Sygnał sterowania kierownicy
– B B2: Wejście włącznika świateł Stop przy otwarciu
– B B1: Zasilanie potencjometrem 1 pedału
– B H1: Zasilanie potencjometrem 2 pedału
– B K1: Masa potencjometru 1 pedału
– B A3: Masa potencjometru 2 pedału
– B A1: Sygnał potencjometru 1 pedału
– B A2: Sygnał potencjometru 2 pedału
– B H3: Połączenie wielościeżkowe can H (kabina)
– B H4: Połączenie wielościeżkowe can L (kabina)
– A A2: Połączenie wielościeżkowe can L (silnik )
– A C2: Połączenie wielościeżkowe can H (silnik)

Informacje, które otrzymuje blok elektroniczny wtrysku
od sieci wielościeżkowej:
– prędkość pojazdu (SYSTEM ABS)
– sygnał włącznika świateł Stop przy zamknięciu

(SYSTEM ABS)

– aktualne przełożenie (automatyczna skrzynia

biegów)

Blok elektroniczny wtrysku wysyła do sieci
wielościeżkowej:
– polecenie regulowanej lub maksymalnej prędkści z

tablicy rozdzielczej,

– zapalanie kontrolek (czerwonej, zielonej lub

miganie),

– informacje o zmianie przełożenia od skrzyni biegów

(zależnie od wersji).

Blok elektroniczny wtrysku otrzymuje:

●

informacje od pedału przyspieszenia,

●

informacje przełącznika hamulca,

●

informacje przełącznika sprzęgła,

●

informacje przełącznika włączone/wyłączone,

●

informacje poleceń z kierownicy,

●

informacje bloku elektronicznego ABS,

●

informacje bloku elektronicznego od automatycznej
skrzyni biegów.

Dzięki tym informacjom, blok elektroniczny wtrysku
steruje obudową przepustnicy z silnikiem w taki
sposób, by utrzymać żądaną prędkość i nie
przekraczać takiej, jaka została określona jako
maksymalna.

UKŁAD WTRYSKU

Regulator / ogranicznik prędkości

17-37

SILNIK L7X

DZIAŁANIE REGULATORA PRĘDKOŚCI

Warunki wejścia:
– przełączni w położeniu "regulacja prędkości",
– włączony > 2

bieg,

– prędkość pojazdu > do 30 km/h,
– lampka kontrolna pali się (zielona),
– nacisnąć na przycisk "+", "-" lub "podsumowanie".

Warunki wyjścia:

●

mocny nacisk na pedał przyspieszenia (nie wyłącza
funkcji),

●

nacisk na pedał hamulca lub sprzęgła,

●

nacisk na przycisk "0",

●

przełącznik w położeniu "zatrzymanie",

●

skrzynia biegów w położeniu neutralnym,

●

interwencja systemu kontroli trakcji,

●

interwencja bloku elektronicznego wtrysku.

DZIAŁANIE OGRANICZNIKA PRĘDKOŚCI

Warunki wejścia:
– przełącznik w położeniu "ograniczenie prędkości",
– włączony > 2

bieg,

– prędkość pojazdu > do 30 km/h,
– lampka kontrolna pali się (czerwona),
– naciśnięcie na przycisk "+", "-" lub "podsumowanie".

Warunki wyjścia:

●

mocny nacisk na pedał przyspieszenia z przejściem
przez punkt stały (nie wyłącza funkcji),

●

naciśnięcie przycisku "0",

●

przełącznik w położeniu "zatrzymanie".

●

skrzynia biegów w położeniu neutralnym,

●

interwencja systemu kontroli trakcji,

●

interwencja bloku elektronicznego wtrysku.

NOTA

: miganie lampki kontrolnej oznacza niemożliwość utrzymania prędkości wybranej przez kierowcę.

Awaryjny tryb pracy
W przypadku awarii któregoś z podzespołów, system regulacji/ograniczenia prędkości nie może być włączony.

UKŁAD WTRYSKU

Cechy szczególne systemu "On Board Diagnostic"

17-38

WSZYSTKIE

TYPY SILNIKÓW

Cechy szczególne systemu "On Board Diagnostic"

Pojazd jest wyposażony w system diagnozy O.B.D (On Board Diagnostic) (auto-diagnoza), który charakteryzuje się:
Gdy zdarzy się anomalia prowokująca zanieczyszczenie na tablicy rozdzielczej zapala się lampka (kontrolka O.B.D).
Kontrolka sygnalizuje kierowcy, że pojazd musi być niezwłocznie naprawiony.

Ta nowa metoda postępowania diagnostycznego bloku elektronicznego działa w następujący sposób:

Ciągłemu pomiarowi poddawana jest jedynie diagnoza przerw spalania. Inne części wchodzące w skład systemu
badającego zanieczyszczenia są testowane tylko raz podczas jazdy (diagnoza nie jest ciągła). Jednak sekwencje
testów nie następują każdorazowo. Podczas jazdy muszą zostać spełnione odpowiednie warunki, przy których testy
będą wykonane:
– warunki dotyczące temperatury,
– warunki dotyczące prędkosci (próg, stabilność...),
– okres rozruchu,
– warunki pracy silnika (ciśnienie w kolektorze, prędkość obrotowa, kąt przepustnicy...).

Instrukcja O.B.D jest dodatkową metodą służącą wykrywaniu tradycyjnych usterek elektrycznych. Aby przestrzegać
tej normy, wymagania są następujące:
– zapalić (lub spowodować miganie w niektórych przypadkach) lampkę kontrolną O.B.D,
– zapisać usterki O.B.D.

KONSEKWENCJE DIAGNOZY I NAPRAW

Należy zwrócić szczególną ostrożność podczas prac naprawczych aby nie dopuścić do sytuacji, w której kontrolka
O.B.D. będzie się paliła po oddaniu pojazdu klientowi.
Niektóre usterki mogą się uwidocznić tylko podczas jazdy, gdy korekcje składu miesznki są aktywne: załadowanie
naprawy jest więc konieczne.
Z drugiej strony złożoność systemu wymaga zapytania klienta o warunki, w których dana usterka miała miejsce. Te
informacje umożliwią szybszą diagnozę usterek. Warunki wystąpienia usterki są zapisane w pamięci bloku
elektronicznego.

NOTA

: wszystkie usterki elektryczne, które powodują przekroczenie progu zanieczyszczenia są sygnalizowane

lampką kontrolną O.B.D.

Diagnozy funkcjonalne rozpoznawane przez O.B.D.:
– diagnoza usterek spalania, które działają szkodliwie na katalizator,
– diagnoza ustrerek spalania które zanieczyszczją
– diagnoza sond Lambda (górnej i dolnej),
– diagnoza katalizatora.

NOTA

: diagnozy usterek spalania są rozpatrywane w pierwszej kolejności w stosunku do innych usterek. W

praktyce są wykonywane bez przerwy od momentu osiągnięcia odpowiednich warunków pracy.

UWAGA: po każdym teście pod żadnym pozorem nie odłączać napięcia przed dokonaniem odczytu
parametrów przyrządem diagnostycznym. Każde odłączenie napięcia powoduje błędną interpretację
wyników oraz utratę informacji "diagnoza wykonana".

UKŁAD WTRYSKU

Cechy szczególne systemu "On Board Diagnostic"

17-39

WSZYSTKIE

TYPY SILNIKÓW

WARUNKI ZAPALENIA LAMPKI KONTROLNEJ "ON BOARD DIAGNOSTIC"

●

USTERKA ELEKTRYCZNA

Ciągłe palenie się kontrolki po stwierdzeniu kilku usterek (funkcja podzespołu).

●

SUMA BŁĘDNYCH ZAPŁONÓW MAJĄCYCH ZŁY WPŁYW NA KATALIZATOR

Natychmiastowe zapalenie i miganie kontrolki.

●

USTERKA KATALIZATORA, SONDY LAMBDA, ZŁE SPALANIE

Zapalenie kontrolki po trzykrotnym stwierdzeniu tej samej usterki.

UWAGA:

diagnoza katalizatora i górnej sondy Lambda są sekwencyjne i mają miejsce:

– jednorazowo podczas jazdy (test zajmuje kilka sekund),
– jedynie w określonych warunkach jazdy.

Podczas jazdy możliwe jest, że niektóre funkcje nie są diagnozowane (gdy pojazd porusza się w korku).

⇒

Zapalenie kontrolki
Jeżeli stwierdzenie tej samej usterki "On Board Diagnostic" podczas trzech kolejnych jazd lub usterka
elektryczna.

⇒

Miganie kontrolki
Jewżeli stwierdzone niewłaściwości spalania działają niszcząco na katalizator.

⇒

Gaśnięcie kontrolki
Jeżeli usterka "On Board Diagnostic" nie pojawia się podczas trzech kolejnych jazd, kontrolka gaśnie (ale jest
zapisana w elektronicznym bloku wtrysku).
Wykasowanie zapisanej usterki bez przyrządu diagnostycznego następuje po 40 kolejnych testach.

UWAGA

: nie wykrywanie usterki może wynikać z:

– charakteru tymczasowości usterki,
– stylu jazdy kierowcy, który prowadzi samochód w warunkach nie odpowiadającym testowi na daną usterkę.

UKŁAD WTRYSKU

Warunki prowadzenia diagnostyki "On Board Diagnostic"

17-40

SILNIKI

K4M - F4P

Warunki prowadzenia diagnostyki "On Board Diagnostic"

WARUNKI DIAGNOZY

Jeżeli podczas włączenia zapłonu i jazdy temperatura powietrza wykryta przez czujnik nie zawiera się między -
7,5°C

i 119°C, lub jeżeli temperatura wody wykryta przez czujnik nie zawiera się między -7,5°C i 119°C, lub jeżeli

różnica między 1046 mbarami i ciśnieniem w kolektorze jest większa niż 273 mbarów (wysokość około 2500 m),
diagnozy "On Board Diagnostic" nie są wykonywane aż do kolejnego włączenia zapłonu.

Aby system diagnozy "On Board Diagnostic"działał prawidłowo, nie może występować żadna usterka elektryczna
dotycząca układu wtrysku, nawet gdy nie pali się kontrolka "On Board Diagnostic".

Diagnozy sondy Lambda i katalizatora nigdy nie są wykonywane w tym samym czasie.

Podczas wykonywania diagnozy katalizatora i sondy Lambda odpowietrzania pochłaniacza jest zamknięte i
wszystkie przyrządy są zablokowane w ostatnim położeniu.

LOGIKA WYKONYWANIA TESTÓW

– wykryć wszystkie usterki elektryczne
– wykasować wszystkie usterki
– wykonać wszystkie przystosowania wtrysku
– sprawdzić system diagnozy "On Board Diagnostic"

KOMPLETNA INICJALIZACJA OBD

– wkasowanie zapisanych usterek
– wkasowanie usterek "On Board Diagnostic"
– wykasowanie przystosowań

PRZYSTOSOWANIA NIEZBĘDNE DO DIAGNOZY "ON BOARD DIAGNOSTIC"

Przystosowanie para/gaz (Stan: "Rozpoznanie 1 cylindra"):
Przystosowanie wykonuje się poprzez:
– odpuszczenie gazu z odcięciem zapłonu na 2

gim

biegu

między 2000 obr/min i 2400 obr/min podczas co najmniej

3 sekund

– drugie odpuszczenie gazu z odcięciem zapłonu na 2

gim

biegu

między 3000 obr/min i 3500 obr/min dla F4P i

między 2000 obr/min i 2400 obr/min dla K4M podczas co najmniej 2 sekund.

Przystosowanie składu mieszanki
W celu wykonania przystosowania należy wykonać jazdę próbną przestrzegając zaleceń dotyczących przedziałów
ciśnień wymienionych w rozdziale "Wtrysk: Korekcja adaptacyjna składu mieszanki".

Przystosowanie wieńca koła zamachowego
W celu wykonania przystosowania należy wykonać jazdę próbną trwającą 25 minut. Potwierdzenie wykonania
przystosowania uwidoczni się na przyrządzie diagnostycznym: "Przystosowanie wieńca...AKTYWNE".

UKŁAD WTRYSKU

Warunki diagnoz "On Board Diagnostic"

17-41

SILNIK L7X

Warunki diagnoz "On Board Diagnostic"

WARUNKI DIAGNOZ

Aby system diagnozy OBD (On Board Diagnostic) funkjonował prawidłowo nie może występować żadna usterka
elektryczna dotycząca układu wtrysku, nawet gdy nie pali się kontrolka OBD.

Podczas wykonywania diagnozy katalizatora i sondy Lambda, odpowietrzanie pochłaniacza jest zamknięte i
wszystkie podzespoły są zablokowane w ostatnim położeniu.

LOGIKA WYKONYWANIA TESTÓW

●

usunąć wszystkie usterki elektryczne

●

wykasować usterki z pamięci

●

wykonać przystosowania układu wtrysku

●

sprawdzić system diagnozy OBD.

KOMPLETNA INICJALIZACJA OBD
– wykasowanie zapisanych usterek
– wykasowanie usterek OBD
– wykasowanie przystosowań

PRZYSTOSOWANIA NIEZBĘDNE DIAGNOZIE OBD

Przystosowanie wieńca koła zamachowego:
Przystosowanie wieńca wykonuje się samoczynnie i nie może być przeprowadzone przyrządem diagnostycznym.

Pzystosowanie adaptacyjne składu mieszanki
W celu wykonanie przystosowania należy wykonać jazdę próbną przestrzegając odpowiednich kątów otwarcia
przepustnicy i obrotów wymienionych w rozdziale "Wtrysk: Korekcja adaptacyjna składu mieszanki".

UKŁAD WTRYSKU

Diagnostyka wykrywania opuszczania zapłonu

17-42

SILNIKI

K4M - F4P

Diagnostyka wykrywania opuszczania zapłonu

Celem wykrywania nieprawidłowości spalania jest wykrycie usterek mogących przekroczyć próg " On Board
Diagnostic

" poprzez wzmożone zanieczyszczenie, co spowodowałoby zniszczenie katalizatora.

Diagnoza może określić:
– usterkę lub zalanie świecy,
– zapchanie lub wyciek wtryskiwaczy,
– nieprawidłowe działanie układu zasilania (regulator ciśnienia, pompa paliwa...),
– usterkę w połączeniach przewodów paliwowych i wtryskiwaczy (obwód powrotny cewki...).

Diagnoza jest wykonywana zależnie od chwilowych prędkości obrotowych silnika.
Stwierdzenie spadku krzywej mocy umożliwia rozpoznanie nieprawidłowości spalania.
Ta diagnoza odbywa się w sposób ciągły podczas jazdy. Wykonywanie diagnozy, jak też stwierdzenie usterki pociąga
zatrzymanie innych diagnoz "On Board Diagnostic" (katalizator i górna sonda Lambda).

Ta diagnoza umożliwia badanie dwóch typów usterek:
– nieprawidłowości spalania mające niszczący wpływ na katalizator. Sygnalizowane są miganiem kontrolki i

natychmiastowym zapaleniem kontrolki wtrysku,

– Nieprawidłowości spalania pociągające przekroczenie progu zanieczyszczenia "On Board Diagnostic".

sygnalizowane zapaleniem lampki kontrolnej wtrysku jeżeli usterka jest stwierdzona trzy razy pod rząd.

WARUNKI WYKRYCIA

Przed rozpoczęciem należy upewnić się, czy przystosowania zostały prawidłowo wykonane i czy obecne
podłączenia są wykonane we właściwy sposób.
Wykrycie jest wykonywane gdy temperatura wody przekroczy -7,5°C, przy trzech pomiarach pracy silnika w zakesie
obrotów od biegu jałowego do 4500 obr/min.
Możliwe jest również wykonanie testów nieprawidłowego spalania utrzymując silnik na wolnych obrotach, przy
włączonych wszystkich urządzeniach przez 10 minut i 40 sekund.

UWAGA

: po zakończeniu testu w żadnym wypadku nie odłączać zapłonu przed odczytaniem wartości z przyrządu

diagnostycznego. Każde wyłączenie zapłonu spowoduje błędny odczyt wyników.

POTWIERDZENIE NAPRAWY

Jeżeli po teście diagnoza stwierdza nieprawidłowości spalania, zastosować metodę diagnozy odpowiednią
dla danego symptomu.

– Diagnoza nieprawidłowości spalania w trakcie wykonywania
– Nieprawidłowości spalania zaniczyszczającego
– Nieprawidłowości spalania niszczącego

AKTYWNA
Brak usterki
Brak usterki

UKŁAD WTRYSKU

Diagnostyka wykrywania opuszczania zapłonu

17-43

SILNIK L7X

Celem wykrycia nieprawidłowości spalania jest stwierdzenie usterki mogącej doprowadzić do przekroczenia progu
O.B.D. (On Board Diagnostic) przez emisję szkodliwych substancji niszczących katalizator.

Diagnoza może wykryć:

●

zaniczyszczenie lub zalanie świecy,

●

zanieczyszczenie lub wyciek wtryskiwaczy,

●

nieprawidłowe działanie układu zasilania (regulator ciśnienia, pompa paliwa...),

●

usterkę połączeń przewodów paliowych i wtrysku,

●

usterkę cewek zapłonowych.

Diagnoza jest wykonywana w zależności od chwilowych prędkości obrotowych silnika.
Stwierdzenie spadku krzywej mocy umożliwia rozpoznanie nieprawidłowości spalania.
Ta diagnoza jest wykonywana w sposób ciągły podczas jazdy.

Diagnoza umożliwia stwierdzenie dwóch typów usterek:
– nieprawidłowości spalania niszczących katalizator. Sygnalizowane są miganiem lampki kontrolnej i

natychmiastowym zapaleniem kontrolki O.B.D.,

– nieprawidłowości spalania, przez które przekroczony jest prób zanieczyszczeń "On Board Diagnostic".

Sygnalizowane są paleniem kontrolki O.B.D jeżeli usterka miała miejsce podczas trzech kolejnych jazd.

UWAGA

: po zakończeniu testu w żadym wypadku nie wyłączać zapłonu przed odczytaniem wyników na

przyrządzie diagnostycznym. Każde wyłączenie zapłonu powoduje błędną interpretację wyników.

POTWIERDZENIE NAPRAWY

Jeżeli po teście diagnoza wykryła nieprawidłowości spalania, wykonać metodę diagnozy odpowiednią dla
danego symptomu.

– Nieprawidłowości spalania zanieczyszczającego
– Nieprawidłowości spalania niszczącego

Brak usterki
Brak usterki

UKŁAD WTRYSKU

Diagnostyka katalizatora

17-44

SILNIKI

K4M - F4P

Diagnostyka katalizatora

Celem diagnozy katalizatora jest wykrycie nieprawidłowości, które mogą spowodować przekroczenie progu " On
Board Diagnostic

" dotyczącego emisji szkodliwych substancji.

Pojemność składowania tlenu jest wyznacznikiem stanu katalizatora. Gdy katalizator się starzeje, jego zdolność do
składowania tlenu i zanieczyszczeń maleje.

WARUNKI WEJŚCIA W DIAGNOZĘ

Diagnoza katalizatora może być wykonana tylko po czasie pracy wynoszącym 17 minut, a także jeżeli zostaną
spełnione warunki niezbędne do podłączenia.
– brak usterek elektrycznych,
– wykonane rozpoznanie cylindra,
– brak stwierdzonych nieprawidłowości spalania,
– nie wykonana diagnoza katalizatora od włączenia zapłonu,
– wykonane przystosowania,
– obwód pierwotny i wtórny aktywny,
– temperatura wody wyższa niż 75°C,
– prędkość pojazdu zawarta między 63 i 130 km/h,
– ciśnienie zawarte między 430 i 650 mbarami,
– prędkość obrotowa silnika odczytana na przyrządzie diagnostycznym zawarta między 1824 i 3712 obr/min dla F4P

i miedzy 1824 i 4000 obr/min dla K4M.

WYKRYCIE USTERKI

Diagnoza wykonywana jest na ustabilizowanym 5

biegu przy prędkości 70 km/h.

Gdy warunki wejścia w

diagnozę są wykonane, należy zastosować wejścia w celu podawania tlenu do katalizatora. Jeżeli katalizator jest
sprawny, pochłonie tlen i napięcie dolnej sondy Lambda pozostanie na średniej wartości. Jeżeli jest zużyty, wydali
tlen a sonda Lambda stanie się aktywna. Napięcie sondy Lambda będzie się wahać. Kontrolka " On Board
Diagnostic

" zapali się po trzech jazdach.

Czas przeprowadzania testu nie może być dłuższy niż 52 sekundy aby nie wyjść z cyklu.

UWAGA:

po zakończeniu testu w żadnym wypadku nie wyłączać zapłonu przed odczytaniem wyników na

przyrządzie diagnostycznym. Każde wyłączenie zapłonu spowoduje błędny odczyt wartości.

POTWIERDZENIE NAPRAWY

Jeżeli przyrząd diagnostyczny wyświetla "On Board Diagnostic: zakończona...AKTYWNE" lub "Wczytywanie
naprawy katalizatora...1DEF", procedura kontroli nie została wykonana poprawnie. W tym przypadku wykonać
procedurę od początku, mając na uwadze wszystkie zalecenia.

Jeżeli po teście przyrząd diagnostyczny wyświetla "Usterka katalizatora...AKTYWNA" lub "Wczytywanie
naprawy katalizatora...2DEF", wykonać diagnozę odpowiednią dla danego typu usterki.

– Polecenie "Diagnoza On Board Diagnostic katalizatora w trakcie "
– "Diagnoza On Board Diagnostic katalizatora: zakończona"
– "Usterka katalizatora"
– "Wczytywanie naprawy katalizatora"

AKTYWNA
AKTYWNA
NIEAKTYWNA
OK

UKŁAD WTRYSKU

Diagnostyka katalizatora

17-45

SILNIK L7X

Celem diagnozy katalizatora jest wykrycie nieprawidłowości, które mogą być przyczyną przekroczenia progu "On
Board Diagnostic

" dotyczącego emisji szkodliwych substancji.

Pojemność składowa tlenu jest wyznacznikiem stanu katalizatora. Gdy katalizator się starzeje, jego pojemność
składowania tlenu i zanieczyszczeń maleje.

WARUNKI WEJŚCIA DIAGNOZY

Diagnoza katalizatora będzie wykonana tylko wtedy, gdy zostaną spełnione odpowiednie warunki do podłączenia.
– brak usterki elektrycznej,
– brak nieprawidłowości spalania,
– wykonane przystosowania,
– obwód pierwotny i wtórny atywny,
– prędkość obrotowa silnika odczytana na przyrządzie diagnostycznym zawarta między 1120 i 1840 obr/min.

WYKRYCIE USTERKI

Diagnoza jest wykonywana na ustabilizowanej podstawie między 20 % i 30 % obciążenia i prędkości obrotowej
silnika zawartej między 1120 i 1840 obr/min. Jeżeli warunki wejścia w diagnozę są spełnione, wykorzystać otwory
umożliwiające podawanie tlenu wewnątrz katalizatora. Jeżeli katalizator jest sprawny, pochłonie tlen i napięcie
dolnej sondy Lambda pozostanie na średniej wartości. Jeżeli jest zużyty, wydali tlen a sonda Lambda stanie się
aktywna. Napięcie sondy Lambda będzie się wahało. Kontrolka "On Board Diagnostic" zapali się po trzech
następujących jazdach.
Diagnoza katalizatora trwa 60 sekund.

UWAGA:

po zakończeniu testu w żadnym wypadku nie wyłączać zapłonu przed odczytaniem wyników z przyrządu

diagnostycznego. Każde wyłączenie zapłonu powoduje błędny odczyt parametrów.

POTWIERDZENIE NAPRAWY

Jeżeli przyrząd diagnostyczny wyświetla "On Board Diagnostic katalizatora: nie zakończona...AKTYWNA"
procedura kontroli nie została wykonana poprawnie. W takim przypadku wykonać procedurę ponownie, mając na
uwadze przestrzeganie zaleceń.

Jeżeli po teście przyrząd diagnostyczny wyświetla "Usterka katalizatora...AKTYWNA" lub "Wczytywanie
naprawy katalizatora...2DEF", wykonać diagnozę odpowiednią do danego symptomu.

– "Diagnoza On Board Diagnostic katalizatora: zakończona"
– "Usterka katalizatora"

AKTYWNA
NIEAKTYWNA

UKŁAD WTRYSKU

Diagnostyka sondy Lambda

17-46

SILNIKI

K4M - F4P

Diagnostyka sondy Lambda

Celem diagnozy sondy Lamda jest wykrycie nieprawidłowości, które mogą doprowadzić do przekroczenia progu
"On Board Diagnostic" przez substancje szkodliwe.

Wykonywana jest poprzez pomiar i porównanie czasu wskazań sond Lambda.

Zniszczenie górnej sondy Lambda może być spowodowane:
– usterką mechaniczną na podłożu elektrycznym (zagniecenie, przerwanie kabla) która występuje jako elektryczna,
– usterką chemiczną, która ma wpływ na spowolnienie reakcji sondy, tak więc opóźnia jej powrót.

Jeżeli warunki próby są osiągnięte, należy wykonać średnią czasów sond i odrzucić skrajne wyniki, następnie
porównać ze średnim czasem progu "On Board Diagnostic".

WARUNKI TESTU

Diagnoza górnej sondy Lambda może być wykonana tylko po czasowej pracy silnika wynoczącej 15 minut, jeżeli
spełnione zostaną warunki podłączenia.
– brak usterek elektrycznych,
– wykonane przystosowania i rozpoznanie cylindra,
– nie wykonana diagnoza sondy Lambda od włączania zapłonu,
– brak nieprawidłowości pracy,
– temperatura wody wyższa niż 75°C,
– średnia prędkość obrotowa między1824 i 4000 obr/min dla F4P i między 1632 i 4000 obr/min dla K4M.
– ciśnienie zawarte między 328 i 750 mbarami,
– prędkość pojazdu zawarta między 63 i 130 km/h,

WYKRYCIE USTERKI

Diagnoza jest wykonywana podczas używania pojazdu przez klienta przy zapewnionych warunkach opisanych
wyżej, wyłączająć odpowietrzanie pochłaniacza. Minimalna długość testu wynosi 40 sekund. Blok elektroniczny
wydaje polecenie "diagnoza sondy Lambda: w trakcie".

Długość testu nie może przekroczyć 52 sekund bez wyjścia z cyklu.

UWAGA:

po zakończeniu testu w żadnym wypadku nie wyłączać zapłonu przed odczytaniem wyników z przyrządu

diagnostycznego. Każde wyłączenie zapłonu powoduje błędny odczyt parametrów.

POTWIERDZENIE NAPRAWY

Jeżeli przyrząd diagnostyczny wyświetla "On Board Diagnostic sondy Lambda: zakończona...AKTYWNA" lub
"Wczytywanie naprawy sondy Lambda ...1DEF", procedura kontroli nie została prawidłowo wykonana. W tym
przypadku wykonać procedurę ponownie zwracając uwagę na zalecenia.

Jeżeli po teście przyrząd diagnostyczny wyświetla "Usterka sondy Lambda...AKTYWNA" lub "Wczytywanie naprawy
sondy Lambda ...2DEF", wykonać diagnozę odpowiednią dla danej usterki.

– Polecenie "Diagnoza On Board Diagnostic sondy Lambda w trakcie"
– "Diagnoza On Board Diagnostic sondy Lambda: zakończona"
– "Usterka sondy Lambda"
– "Wczytywanie naprawy sondy Lambda"

AKTYWNA
AKTYWNA
NIEAKTYWNA
OK

UKŁAD WTRYSKU

Diagnostyka sondy Lambda

17-47

SILNIK L7X

Celem diagnozy katalizatora jest wykrycie nieprawidłowości, które mogą spowodować przekroczenie progu " On
Board Diagnostic

" przez wydalanie substancji trujących. Wykonuje się poprzez pomiar i porównanie czasów

wskazań górnych sond Lambda.

Możliwe usterki górnej sondy Lambda:
– usterka mechaniczna na podłożu elektrycznym (załamanie, przerwanie kabla) rozpoznawana jako elektryczna,
– usterka chemiczna, która pociąga spowolnienie reakcji sondy, a więc wydłużenie czasu powrotu.

Gdy warunki próby są spełnione, należy zrobić średnią pobranych czasów sond, odrzucając skrajne wyniki,
następnie porównać ze średnim czasem progu "On Board Diagnostic".

WARUNKI TESTU

Diagnoza górnej sondy Lambda może być wykonana tylko gdy zostaną spełnione warunki podłączenia.
– brak usterek elektrycznych,
– wykonane przystosowania,
– brak nieprawidłowości spalania,
– temperatura wody wyższa niż 40°C,
– średnia prędkość obrotowa silnika między 650 i 6200 obr/min.
– całkowite obciążenie silnika,
– wszystkie prędkości.

WYKRYCIE USTERKI

Diagnoza wykonuje się podczas używania pojazdu przez klienta jeżeli są spełnione warunki opisane powyżej. Blok
elektroniczny wydaje polecenie " diagnoza sondy Lambda: wykonana".

UWAGA:

po zakończeniu testu w żadym razie nie wyłączać zapłonu przed odczytaniem wyników z przyrządu

diagnostycznego. Każde wyłączenie zapłonu powoduje błędny odczyt parametrów.

POTWIERDZENIE NAPRAWY

Jeżeli przyrząd diagnostyczny wyświetla "On Board Diagnostic sondy Lambda: zakończona...AKTYWNA" lub
"Wczytywanie naprawy sondy Lambda ...1DEF", procedura kontroli nie została prawidłowo wykonana. W tym
przypadku powtórzyć procedurę mając na uwadzę przestrzeganie wszystkich zaleceń.

Jeżeli po teście przyrząd diagnostyczny wyświetla "Usterka katalizatora...AKTYWNA" lub "Wczytywanie
naprawy sondy Lambda ...2DEF", wykonać diagnozę odpowiednią dla danej usterki.

– "Diagnoza On Board Diagnostic sondy Lambda: zakończona"
– "Usterka sondy Lambda"
– "Wczytywanie naprawy sondy Lambda"

AKTYWNA
NIEAKTYWNA
OK

UKŁAD WTRYSKU

Moduł elektroniczny

17-48

SILNIKI

K4M - F4P

Moduł elektroniczny

PRZEZNACZENIE ŚCIEŻEK BLOKU ELEKTRONICZNEGO WTRYSKU

ZŁĄCZE A

H2
H3
H4

G2
G4

F2
F3
F4
E4
B4
C4
A2
A3

D2
D3

←

---
---
---
---
---

←

---

←

→←

←

→←

←

---

←

SYGNAŁ POTENCJOMETRU PEDAŁU (ŚCIEŻKA 1)
MASA POTENCJOMETRU PEDAŁU (ŚCIEŻKA 1)
MASA MOCY
ZASILANIE POTENCJOMETRU PEDAŁU (ŚCIEŻKA 2)
MASA MOCY
ZASILANIE POTENCJOMETRU PEDAŁU (ŚCIEŻKA 2)
SYGNAŁ POTENCJOMETRU PEDAŁU (ŚCIEŻKA 2)
MASA POTENCJOMETRU PEDAŁU (ŚCIEŻKA 2)
INFORMACJA Z HAMULCA
DIAGNOZA
INFORMACJA SPRZĘGŁA
POLECENIE WŁĄCZENIE/WYŁĄCZENIE REGULATORA PRĘDKOŚCI
POŁĄCZENIE WIELOŚCIEŻKOWE CAN L Z JEDNOSTKĄ CENTRALNĄ
KABINY
POŁĄCZENIE WIELOŚCIEŻKOWE CAN H Z JEDNOSTKĄ
CENTRALNĄ KABINY
POLECENIE WŁĄCZENIE/WYŁĄCZENIE OGRANICZNIKA
PRĘDKOŚCI
ZASILANIE POLECEŃ REGULATORA/OGRANICZNIKA PRĘDKOŚCI
SYGNAŁ POLECEŃ REGULATORA/OGRANICZNIKA PRĘDKOŚCI

ZŁĄCZE B

M2
M3
M4

L2
L3
L4
K3

H2
H3
H4

F2
F3
F4
E2
E3
E4
D3

D4
C2
B2
A2
A4
C4

→

→←

---

←

---
---

←

---

←

---

←

---

←

→

---
---

←

---

←

STEROWANIE WTRYSKIWACZEM 4
STEROWANIE (-) PRZEPUSTNICĄ Z SILNIKIEM
STEROWNIE (+) PRZEPUSTNICĄ Z SILNIKIEM
STEROWANIE WTRYSKIWACZEM 3
STEROWANIE WTRYSKIWACZEM 2
STEROWANIE WTRYSKIEM 1
POŁĄCZENIE WIELOŚCIEŻKOWE CAN L (jeżeli automatyczna
skrzynia)
POŁĄCZENIE WIELOŚCIEŻKOWE CAN L (jeżeli automatyczna
skrzynia)
ZASILANIE CZUJNIKA CIŚNIENIA KOLEKTORA
SYGNAŁ CZUJNIKA CIŚNIENIA KOLEKTORA
ZASILANIE CZUJNIKA CIŚNIENIA KOLEKTORA
ZASILANIE POTENCJOMETRU OBUDOWY PRZEPUSTNICY Z
SILNIKIEM
SYGNAŁ POTENCJOMETRU (ŚCIEŻKA 1) OBUDOWY
PRZEPUSTNICY Z SILNIKIEM
MASA POTENCJOMETRÓW OBUDOWY PRZEPUSTNICY Z
SILNIKIEM
INFORMACJA O TEMPERATURZE WODY
SYGNAŁ CZUJNIKA OBROTÓW
MASA CZUJNIKA TEMPERATURY WODY
INFORMACJA O TEMPERATURZE POWIETRZA
MASA CZUJNIKA TEMPERATURY POWIETRZA
SYGNAŁ CZUJNIKA OBROTÓW
SYGNAŁ POTENCJOMETRU (ŚCIEŻKA 2) OBUDOWY
PRZEPUSTNICY Z SILNIKIEM
STEROWANIE PRZEKAZ

ęNIKIEM SIŁOWNIKÓW

OBUDOWA CZUJNIKA SPALANIA STUKOWEGO
MASA CZUJNIKA SPALANIA
SYGNAŁ CZUJNIKA SPALANIA
+ PO WŁĄCZENIU ZAPŁONU
SYGNAŁ PRESOSTATU WSPOMAGANIA

UKŁAD WTRYSKU

Moduł elektroniczny

17-49

SILNIKI

K4M - F4P

PRZEZNACZENIE ŚCIEŻEK BLOKU ELEKTRONICZNEGO WTRYSKU

ZŁĄCZE C

A2
B2
B1
C1
D1
E1

G3
G2
G1

H3
H2
H1
E2

←

---

←

---

→

---

→

---

→

SYGNAŁ DOLNEJ SONDY LAMBDA
MASA SYGNAŁU DOLNEJ SONDY LAMBDA
SYGNAŁ GÓRNEJ SONDY LAMBDA
MASA SYGNAŁU GÓRNEJ SONDY LAMBDA
STEROWANIE PRZEKAZ

ęNIKIEM POMPY PALIWA

STEROWANIE ELEKTROZAWORU ODPOWIETRZANIA
POCHŁANIACZA
STEROWANIE PRZEKAZ

ęNIKIEM DUŻEJ PRĘDKOŚCI

WENTYLATORA
STEROWANIE PRZEKAZ

ęNIKIEM MAŁEJ PRĘDKOŚCI

WENTYLATORA
BLOK STERUJĄCY OGRZEWANIA DOLNEJ SONDY LAMBDA
ZASILANIE + PO PRZEKAZ

ęNIKU

BLOK STERUJĄCY OGRZEWANIA GÓRNEJ SONDY LAMBDA
STEROWANIE CEWKĄ ZAPŁONOWĄ 2 I 3 CYLINDRA
STEROWANIE CEWKĄ ZAPŁONOWĄ 1 I 4 CYLINDRA
MASA MOCY
STEROWANIE KĄTA ZMIANY WTRSYKU (Tylko F4P)

UKŁAD WTRYSKU

Moduł elektroniczny

17-50

SILNIK L7X

PRZEZNACZENIE ŚCIEŻEK

ZŁĄCZE A

A3
B2

B3
C3
C4
D1
D2
D3
D4
E1
E2
E3
E4
F1
F2
F3

G1
G2
G3
G4

H1
H2
H3
H4
A2
C2

---
---

←

---
---

←

---

←

---
---
---

---

←

→

---

→

→←

ZASILANIE CZUJNIKA CIŚNIENIA KOLEKTORA
ZASILANIE STEROWANIA REGULATORA/OGRANICZNIKA
PRĘDKOŚCI
SYGNAŁ CZUJNIKA CIŚNIENIA KOLEKTORA
MASA CZUJNIKA CIŚNIENIA KOLEKTORA
ZASILANIE CZUJNIKA TEMPERATURY POWIETRZA
SYGNAŁ CZUJNIKA TEMPERATURY OLEJU
ZASILANIE CZUJNIKA TEMPERATURY WODY
SYGNAŁ CZUJNIKA TEMPERATURY WODY
SYGNAŁ CZUJNIKA TEMPERATURY POWIETRZA
SYGNAŁ DOLNEJ SONDY LAMBDA TYLNYCH CYLINDRÓW
SYGNAŁ GÓRNEJ SONDY LAMBDA TYLNYCH CYLINDRÓW
SYGNAŁ DOLNEJ SONDY LAMBDA PRZEDNICH CYLINDRÓW
SYGNAŁ GÓRNEJ SONDY LAMBDA PRZEDNICH CYLINDRÓW
MASA SYGNAŁU GÓRNEJ SONDY LAMBDA TYLNYCH CYLINDRÓW
MASA SYGNAŁU DOLNEJ SONDY LAMBDA TYLNYCH CYLINDRÓW
MASA SYGNAŁU DOLNEJ SONDY LAMBDA PRZEDNICH
CYLINDRÓW
MASA SYGNAŁU GÓRNEJ SONDY LAMBDA PRZEDNICH
CYLINDRÓW
SYGNAŁ STEROWANIA REGULATORA/OGRANICZNIKA PRĘDKOŚCI
STEROWANIE CEWKĄ ZAPŁONOWĄ 6 CYLINDRA
STEROWANIE CEWKĄ ZAPŁONOWĄ 5 CYLINDRA
STEROWANIE CEWKĄ ZAPŁONOWĄ 4 CYLINDRA
MASA MOCY
STEROWANIE CEWKĄ ZAPŁONOWĄ 1 CYLINDRA
STEROWANIE CEWKĄ ZAPŁONOWĄ 3 CYLINDRA
STEROWNIE CEWKĄ ZAPŁONOWĄ 2 CYLINDRA
POŁĄCZENIE WIELOŚCIEŻKOWE CAN L (SILNIK)
POŁĄCZENIE WSIELOŚCIEŻKOWE CAN H (SILNIK)

ZŁĄCZE B

A1
A2
A3
B1
B2
B4
C1

E3
H1
H2
J4

K1
K4

←

---
---

←

---

←

---

→←

→

---

→

←

---
---

→←

SYGNAŁ POTENCJOMETRU PEDAŁU (ŚCIEŻKA 1)
SYGNAŁ POTENCJOMETRU PEDAŁU (ŚCIEŻKA 2)
MASA POTENCJOMETRU PEDAŁU (ŚCIEŻKA 2)
ZASILANIE POTENCJOMETRU PEDAŁU (ŚCIEŻKA 1)
SYGNAŁ WŁĄCZNIKA ŚWIATEŁ STOP
+PO ZAPŁONIE
STERWOANIE WŁĄCZONE/WYŁĄCZONE OGRANICZNIKA
PRĘDKOŚCI
SYGNAŁ PRESOSTATU UKŁADU WSPOMAGANIA KIEROWNICY
ZASILANIE POTENCJOMETRU PEDAŁU (ŚCIEŻKA 2)
DIAGNOZA
STEROWANIE PRZEKAZ

ęNIKIEM MAŁEJ PRĘDKOŚCI

WENTYLATORA
MASA POTENCJOMETRU PEDAŁU (ŚCIEŻKA 1)
STEROWANIE PRZEKAZ

ęNIKIEM DUŻEJ PRĘDKOŚCI

WENTYLATORA
STEROWANIE WŁĄCZONE/WYŁĄCZONE REGULATORA
PRĘDKOŚCI
MASA MOCY
MASA MOCY
POŁĄCZENIE WIELOŚCIEŻKOWE CAN H Z JEDNOSTKĄ
CENTRALNĄ KABINY
POŁĄCZENIE WIELOŚCIEŻKOWE CAN H Z JEDNOSTKĄ
CENTRALNĄ KABINY

UKŁAD WTRYSKU

Moduł elektroniczny

17-51

SILNIK L7X

ZŁĄCZE C

A1
A2
A3
A4
B1

B2

B3

C1
C2
C3

C4

E1
E2
E3
F1

H4
J3
J4
K1
K2
K3
K4
L1

L2

L3
L4
M1

M2

M3
M 4

←

---

←

---
---

---

←

---

→

←

→

---

→

---

→

---

SYGNAŁ CZUJNIKA SPALANIA PRZEDNICH CYLINDRÓW
MASA CZUJNIKA SPALANIA PRZEDNICH CYLINDRÓW
SYGNAŁ CZUJNIKA SPALANIA TYLNYCH CYLINDRÓW
MASA CZUJNIKA SPALANIA TYLNYHC CYLINDRÓW
MASA CZUJNIKA WAŁU ROZRZĄDU PRZEDNICH I TYLNYCH
CYLINDRÓW
ZASILANIE CZUJNIKA WAŁU ROZRZĄDU PRZEDNICH I TYLNYCH
CYLIDRÓW
SYGNAŁ POTENCJOMETRU (ŚCIEŻKA 1) OBUDOWY
PRZEPUSTNICY Z SILNIKIEM
SYGNAŁ POTENCJOMETRU (ŚCIEŻKA 2) OBUDOWY
PRZEPUSTNICY Z SILNIKIEM
SYGNAŁ CZUJNIKA WAŁU ROZRZĄDU PRZEDNICH CYLINDRÓW
SYGNAŁ CZUJNIKA WAŁU ROZRZĄDU TYLNYCH CYLINDRÓW
MASA POTENCJOMETRU (ŚCIEŻKI 1 I 2) OBUDOWY
PRZEPUSTNICY Z SILNIKIEM
ZASILANIE +5 V POTENCJOMETRU (ŚCIEŻKI 1 I 2) OBUDOWY
PRZEPUSTNICY Z SILNIKIEM
STEROWANIE PRZEKAZ

ęNIKIEM SIŁOWNIKA

SYGNAŁ CZUJNIKA PRĘDKOŚCI OBROTOWEJ
SYGNAŁ CZUJNIKA PRĘDKOŚCI OBROTOWEJ
STEROWANIE KĄTEM ZMIANY FAZY ROZRZĄDU TYLYCH
CYLINDRÓW
STEROWNIE ELEKTROZAWÓRU ODPOWIETRZANIA
POCHŁANIACZA
STEROWNIE KĄTEM ZMIANY FAZY ROZRZĄDU PRZEDNICH
CYLINDRÓW
ZASILANIE WTRYSKIWACZY
STEROWANIE WTRYSKIWACZEM 2
STEROWANIE WTRYSKIWACZEM 4
STEROWANIE WTRYSKIWACZEM 1
STEROWANIE WTRYSKIWACZEM 6
STEROWANIE WTRYSKIWACZEM 3
STEROWANIE WTRYSKIWACZEM 5
BLOK STERUJĄCY OGRZEWANIA GÓRNEJ SONDY LAMBDA
PRZEDNICH CYLINDRÓW
BLOK STERUJĄCY OGRZEWANIA DOLNEJ SONDY LAMBDA
PRZEDNICH CYLINDRÓW
ZASILANIE + PO PRZEKAZ

ęNIKU

STEROWANIE (-) PRZEPUSTNICY Z SILNIKIEM
BLOK STERUJĄCY OGRZEWANIA GÓRNEJ SONDY LAMBDA
PRZEDNICH I TYLNYCH CYLINDRÓW
BLOK STERUJĄCY OGRZEWANIA DOLNEJ SONDY LAMBDA
TYLNYCH CYLINDRÓW
STEROWANIE (+) PRZEPUSTNICY Z SILNIKIEM
MASA MOCY

UKŁAD CHŁODZENIA

Dane techniczne

19-1

119

UKŁAD CHŁODZENIA

Dane techniczne

ILOŚĆ I JAKOŚĆ PŁYNU CHŁODZĄCEGO

TERMOSTAT

Silnik

Ilość (w litrach)

Jakość

Cechy szczególne

K4M-F4P

6,5

GLACEOL RX (typ D)

stosować wyłącznie płyn

chłodzący

Ochrona do - 20

2°C w krajach o

klimacie ciepłym, umiark. i zimnym.

Ochrona do - 37

2°C przeznaczony do

krajów o dużych mrozach.

F9Q

L7X

7,2

Typ silnika

Początek otwarcia

(w °C)

Koniec otwarcia (w °C)

Skok (w mm)

K4M-F4P-F9Q

101

7,5

L7X

7,9

UKŁAD CHŁODZENIA

Wlewanie płynu - odpowietrzanie

19-2

Wlewanie płynu - odpowietrzanie

Płyn krąży w obiegu zamkniętym w nagrzewnicy, co
przyczynia się do lepszęo chłodzenia silnika.

NAPEŁNIANIE

Koniecznie otworzyć wkręty odpowietrzające.

Napełnić układ przez otwór w zbiorniku
wyrównawczym.

Zamknąć wkręty odpowietrzające jak tylko płyn
zacznie wyciekać strumieniem.

Uruchomić silnik (2 500 obr/min.).

Wyrównać poziom przez około 4 minuty .

Zamknąć zbiornik.

ODPOWIETRZANIE

Pozostawić pracujący silnik na 20 minut przy
2 500 obr/min

aż do włączenia jednego wentylatora

(ów) (czas niezbędny do automatycznego
odpowietrzenia).

Sprawdzić, czy poziom płynu znajduje się w okolicy
znaku "Maxi".

NIE ODKRĘCAĆ WKRĘTÓW
ODPOWIETRZAJĄCYCH PRZY PRACUJĄCYM
SILNIKU.

DOKRĘCIĆ KOREK ZBIORNIKA
WYRÓWNAWCZEGO PRZY ROZGRZANYM
SILNIKU.

Silniki K4M i F4P

Położenie wkrętu odpowietrzającego na zbiorniku
wody.

15155R

UKŁAD CHŁODZENIA

Kontrola

19-3

Kontrola

1 - Kontrola szczelności układu

Wymienić zawór zbiornika wyrównawczego przez
adaptator M.S. 554-01.

Podłączyć do niego przyrząd M.S. 554-07.

Rozgrzać silnik, potem zgasić.

Pompować, by wytworzyć ciśnienie w układzie.

Zaprzestać pompowanie przy 0,1 bara poniżej
wartości skalowania zaworu.

Ciśnienie nie powinno spadać, w przeciwnym razie
odszukać miejsce nieszczelności.

Odłączać stopniowo przyrząd M.S. 554-07 w celu
dekompresji układu chłodzenia, następnie odłączyć
przyrząd M.S. 554-01 i zamontować zawór zbiornika
wyrównawczego z nową uszczelką.

2 - Kontrola wyskalowania zaworu

Przedostawanie się płynu przez zawór zbiornika
wyrównawczego powoduje konieczność jego
wymiany.

Założyć na pompę M.S. 554-07 przyrząd M.S. 554-06 i
umieścić na nim zawór do kontroli.

Podnieść ciśnienie, powinno się ustabilizować na
wartości skalowania zaworu, test tolerancji

±±±±

0,1 bara

Wartość skalowania zaworu

NIEZBĘDNE NARZĘDZIA SPECJALISTYCZNE

M.S. 554-01

Adaptator dla M.S. 554-07

M.S. 554-06

Adaptator dla M.S. 554-07

M.S. 554-07

Zestaw do kontroli szczelności
układu chłodzenia

Silniki

Kolor zaworu

Wartość

skalowania

(w barach)

Wszystkie

typy

Brązowy

1,2

97871R

UKŁAD CHŁODZENIA

Schemat

19-4

SILNIKI

K4M - F4P

219

UKŁAD CHŁODZENIA

Schemat

MECHANICZNA SKRZYNIA BIEGÓW

1
2
3
4
5
6
7
8
9

Silnik
Chłodnica
Zbiornik "gorący" z odpowietrzaniem za termostatem
Nagrzewnica
Podstawa termostatu
Nasadka

∅

3 mm

Nasadka

∅

8,5 mm

Pompa wody
Termostat
Wkręt odpowietrzający

Wartość skalowania zaworu zbiornika wyrównawczego jest rzędu 1,2 bara
(kolor brązowy).

UKŁAD CHŁODZENIA

Schemat

19-5

SILNIKI

K4M - F4P

AUTOMATYCZNA SKRZYNIA BIEGÓW

1
2
3
4
5
6
7
8
9

10
11
12

Silnik
Chłodnica
Zbiornik "gorący" z odpowietrzaniem za termostatem
Nagrzewnica
Podstawa termostatu
Wymiennik temperatury oleju
Nasadka

∅

3 mm

Nasadka

∅

8,5 mm

Nasadka

∅

10 mm

Pompa wody
Termostat
Wkręt odpowietrzający

Wartość skalowania zaworu zbiornika wyrównawczego wynosi 1,2 bara (kolor
brązowy).

UKŁAD CHŁODZENIA

Schemat

19-6

SILNIK F9Q

1
2
3
4
5
6
7
8
9

10
11
12

Silnik
Chłodnica
Zbiornik "gorący" z odpowietrzaniem za termostatem
Nagrzewnica
Podstawa termostatu
Wspornik grzałek nurkowych (zależnie od wyposażenia)
Nasadka

∅

3 mm

Nasadka

∅

8,5 mm

Wymiennik temperatury wody/oleju
Pompa wody
Termostat
Wkręt odpowietrzający

Wartość skalowania zaworu zbiornika wyrównawczego jest rzędu 1,2 bara
(kolor brązowy).

UKŁAD CHŁODZENIA

Schemat

19-7

SILNIK L7X

1
2
3
4
5
6
7
8
9

10
11

Silnik
Chłodnica
Zbiornik wyrównawczy z ciągłym odpowietrzaniem
Nagrzewnica
Wymiennik temperatury oleju
Zbiornik wyjścia wody
Nasadka

∅

3 mm

Nasadka

∅

16 mm

Pompa wody
Termostat podwójnego działania
Wkręty odpowietrzające

Wartość skalowania zaworu zbiornika wyrównawczego jest rzędu 1,2 bara
(kolor brązowy).

UKŁAD CHŁODZENIA

Termostat

19-8

SILNIK L7X

Termostat

DEMONTAŻ

Ustawić pojazd na dwukolumnowym podnośniku.

Odłączyć akumulator.

Wymontować osłonę pod silnikiem.

Spuścić płyn z układu chłodzenia przez dolny przewód
giętki chłodnicy.

Wymontować kanał wlotu powietrza z obudowy filtra
powietrza.

Odłączyć przewody (1) i wymontować mocowanie (2)
następnie odsunąć wiązkę przewodów elektrycznych.

Wymontować:
– mocowania (3) i (4) przewodów wodnych,

– termostat.

MONTAŻ

Wykonywać czynności demontażu w odwrotnej
kolejności.

Napełnić i odpowietrzyć układ chłodzenia (patrz
rozdział 19 "Napełnieni - odpowietrzenie.

UKŁAD CHŁODZENIA

Chłodnica

19-9

WSZYSTKIE

TYPY SILNIKÓW

Chłodnica

DEMONTAŻ

Ustawić pojazd na dwukolumnowym podnośniku.

Wymontować akumulator jak również dolną osłonę
silnika.

Spuścić płyn z układu chłodzenia przez dolny przewód
giętki chłodnicy.

Wymontować:
– płytka przekaźników (1),
– skrzynka akumulatora (2).

Do tego rozwiercić trzy śrby niezrywalne
posługując się wiertłem

∅

5 mm w osi śruby.

Następnie wymontować śruby za pomocą
przyrządu do sworzni.

Odpiąć zbiornik układu wspomagania od podstawy i
odsunąć go.

NIEZBĘDNE NARZĘDZIA SPECJALISTYCZNE

Mot. 1202-01
Mot. 1202-02

Szczypce do pierścieni
zaciskowych

Mot. 1448

Szczypce do pierścieni
zaciskowych

18701

UKŁAD CHŁODZENIA

Chłodnica

19-10

WSZYSTKIE

TYPY SILNIKÓW

Odłączyć:
– złącza zespołu wentylatora,
– górny wąż chłodnicy,
– złącza świateł przeciwmgielnych (3), poprzez

częściowy demontaż fartuchów przeciwbłotnych

– zderzak,
– dwie góne prowadnice (A) zderzaka, następnie

odpiąć spinkę (B) każdego reflektora,

– trzy śruby (2) mocowania reflektorów,
– dwa reflektory uprzednio je odłączając.

WAŻNE:
Po wymontowaniu reflektorów należy je wyregulować:
– ustawić pojazd na płaskim podłożu,
– ustawić pokrętło regulacyjne na 0,
– przystąpić do regulacji.

Jeżeli pojazds jest wyposażony w lampy ksenonowe,
niezbędna jest inicjalizacja systemu i regulacji
reflektorów (patrz rozdział "lampy ksenonowe,
inicjalizacja systemu

").

UWAGA:
W pojeździe wyposażonym w żarówki ksenonowe
zabronione jest zapalanie lamp jeżeli nie są
zamontowane w reflektorze (niebiezpieczne dla
oczu

18855

UKŁAD CHŁODZENIA

Chłodnica

19-11

WSZYSTKIE

TYPY SILNIKÓW

Wymontować:
– osłonę chłodnicy,
– mocowania poprzeczki gónej, odsunąć i położyć na

silniku,

– dolne mocowania chłodnicy,
– kanały powietrzne na wymienniku (silnik F9Q) i je

odsunąć,

– spinki mocujące skraplacza na chłodnicy lub

wymienniku (silnik F9Q).

Zaczepić skraplacz do belki i wymontować układ
chłodzenia.

MONTAŻ

Przystąpić do montażu wykonując czynności
demontażu w odwrotnej kolejności.

Zwrócić uwagę aby nie zniszczyć żeber chłodnicy
lub skraplacza podczas demontażu, w razie
potrzeby dodatkowo zabezpieczyć.

Napełnić i odpowietrzyć układ chłodzenia (patrz
rozdział 19 "Napełnianie odpowietrzanie").

UKŁAD CHŁODZENIA

Pompa wody

19-12

SILNIKI

F4P-K4M

Pompa wody

DEMONTAŻ

Ustawić pojazd na dwukolumnowym podnośniku.

Odłączyć akumulator.

Odpowietrzyć układ chłodzenia przez dolny przewód
giętki chłodnicy.

Wymontować:
– pasek zębaty rozrządu (patrz rozdział 11 "Pasek

rozrządu"

– obudowę rozrządu (silnik K4M),
– pompę wody.

Czyszczenie

Należy unikać zarysowania płaszczyzny
uszczelniającej ostrymi narzędziami.

Użyć produktu Decapjoint w celu usunięcia resztek
uszczelki.

Zalecane jest wykonywanie niżej opisanej czynności w
rękawicach ochronnych:

Nałożyć go na miejsca do oczyszczenia, odczekać
około 10 minut, następnie usunąć zanieczyszczenia
przy pomocy drewnianej szpachelki.

Należy uważać, by środek nie dostał się na lakier.

NIEZBĘDNE NARZĘDZIA SPECJALISTYCZNE

Mot. 1202-01
Mot. 1202-02

Szczypce do pierścieni
zaciskowych

Mot. 1448

Szczypce do pierścieni
zaciskowych

MOMENTY DOKRĘCANIA (w daN.m)

Silnik K4M
Śruba pompy wody

M 8

2,2

Silnik F4P
Śruby pompy wody

0,9

14505-1S

UKŁAD CHŁODZENIA

Pompa wody

19-13

SILNIKI

F4P-K4M

MONTAŻ

Zamontować pompę wody.

Silnik K4M

Szczelność jest zapewniona dzięki produktowi
Loctite 518

, uszczelka (C) musi mieć szerokość 0,6

do 1 mm i być założona w sposób pokazany na
rysunku.

Dokręcić wstępnie śruby M6 i M8 momentem
0,8 daN.m

następnie dociągnąć 1,1 daN.m śruby M6 i

2,2 daN.m

śruby M8 w podanej kolejności.

NOTA

: wylać 1 do 2 kropli Loctite FRENETANCH na

śruby 1 i 4 pompy wody.

Zamontować rolkę napinacza rozrządu prawidłowo
umieszczając otwór rolki w rowku (A).

10063R

14505-1R

14505-1R2

UKŁAD CHŁODZENIA

Pompa wody

19-14

SILNIKI

F4P-K4M

Silnik F4P

UWAGA: zastosować kroplę Loctite FRENETANCH
na śruby (3) i (4).

Zamontować nową uszczelkę.

Dokręcić lekko śruby mocujące pompy wody w
kolejności podanej niżej, następnie dociągnąć je
momentem 0,9 daN.m w tej samej kolejności.

Zamontować pasek rozrządu (koniecznie
przestrzegając zaleceń opisanych w rozdziale 11
"Pasek rozrządu"

Napełnić i odpowietrzyć układ chłodzenia (patrz
rozdział 19 "Napełnianie i odpowietrzanie").

18430-1

UKŁAD CHŁODZENIA

Pompa wody

19-15

SILNIK F9Q

DEMONTAŻ

Ustawić pojazd na dwukolumnowym podnośniku.

Odłączyć akumulator.

Wymontować osłonę pod silnikiem.

Spuścić płyn z układu chłodzenia przez dolny przewód
giętki chłodnicy.

Wymontować:
– pasek zębaty rozrządu (patrz rozdział 11 "Pasek

rozrządu"

– pompę wody.

MONTAŻ

NOTA: zastosować kroplę Loctite FRENETANCH
na śruby (3) i (4).

Zamontować:
– pompę wody z nową uszczelką dokręcając

momentem 0,9 daN.m,

– pasek rozrządu (patrz sposób zakładania opisany w

rozdziale 11 "Pasek rozrządu").

Napełnić i odpowietrzyć układ chłodzenia (patrz
rozdział 19 "Napełnianie odpowietrzanie").

NIEZBĘDNE NARZĘDZIA SPECJALISTYCZNE

Mot. 1202-01
Mot. 1202-02

Szczypce do pierścieni
zaciskowych

Mot. 1448

Szczypce do pierścieni
zaciskowych

MOMENTY DOKRĘCANIA (w daN.m)

Śruby pompy wody

0,9

16153S

16153R

UKŁAD CHŁODZENIA

Pompa wody

19-16

SILNIK L7X

DEMONTAŻ

Ustawić pojazd na dwukolumnowym podnośniku.

Odłączyć akumulator.

Spuścić płyn z układu chłodzenia przez dolny przewód
giętki chłodnicy.

Wymontować:
– pasek rozrządu (patrz sposób opisany w rozdziale 11

"Pasek rozrządu"

– blokadę ustalającą Mot. 1430 przedniej głowicy,

WAŻNE

Śruby mocujące piast kół rozrządu mają lewy
gwint; odkręcanie odbywa się zgodnie z ruchem
wskazówek zegara. Strzałki na śrubach oznaczają
kierunek dokręcania.

Wymontować:
– zespół piast kół rozrządu przedniej głowicy poprzez

unieruchomienie piast przyrządem Mot. 1428
(piasta wydechowa koła rozrządu) oraz Mot. 1555
(piasta dolotowa koła rozrządu). Do tego użyć klucza
gwiazdkowego 14.

NIEZBĘDNE NARZĘDZIA SPECJALISTYCZNE

Mot. 1202-01
Mot. 1202-02

Szczypce do pierścieni
zaciskowych

Mot. 1448

Szczypce do pierścieni
zaciskowych

Mot. 1428

Przyrząd do unieruchomienia piast
wydechowych kół wału rozrządu

Mot. 1555

Przyrząd do unieruchomienia piast
dolotowych kół wału rozrządu

MOMENTY DOKRĘCANIA (w daN.m)

Śruby pompy wody

0,8

Śruba piasty koła rozrządu

UKŁAD CHŁODZENIA

Pompa wody

19-17

SILNIK L7X

– wewnętrzną obudowę rozrządu (1),
– rolki paska (2),
– podstawę (3) i wyjąć ją od spodu. W razie potrzeby unieść silnik za

pomocą przyrządu Mot. 1453.

17214

UKŁAD CHŁODZENIA

Pompa wody

19-18

SILNIK L7X

Wymontować pompę wody w następującej kolejnośći: śruby (4) i (5)
następnie (6).

12708-1R

MONTAŻ

Zamontować pompę wody z nową uszczelką.

Przestrzegać kolejności dokręcania (4), (5), (6) i dociągnąć momentem
0,8 daN.m

Zamontować pasek rozrządu (patrz metoda opisana w rozdz. 11 "Pasek
rozrządu

").

Wlać płyn i odpowietrzyć układ chłodzenia (patrz rozdział 19 "Napełnianie i
odpowietrzanie

").

UKŁAD WYDECHOWY

Wiadomości ogólne

19-19

WSZYSTKIE

TYPY SILNIKÓW

UKŁAD WYDECHOWY

Wiadomości ogólne

Kompletny układ wydechowy jest wykonany ze stali
nierdzewnej.

Katalizator w czasie pracy nagrzewa się do wysokiej
temperatury, dlatego też absolutnie niedopuszczalne
jest parkowanie pojazdu w miejscach, gdzie
łatwopalne materiały mogłyby zetknąć się z rozgrzaną
obudową katalizatora.

Każda uszkodzona osłona termiczna musi
obowiązkowo zostać wymieniona.

UWAGA:
– musi być absolutna szczelność między powierzchnią

uszczelki kolektora wylotowego a katalizatorem,

– każda wymontowana uszczelka musi być

wymieniona,

– podczas demontażu-montażu, katalizator nie może

być w żaden sposób obijany, gdyż może to
spowodować jego uszkodzenie.

CIĘCIE RURY WYDECHOWEJ

Układy wydechowe montowane w opisywanych
pojazdach są jednoczęściowe. Oznacza to, że nie ma
żadnej przerwy między wejściem katalizatora do
wejścia tylnego tłumika, oprócz pojazdów
wyposażonych w silnik L7X.

Z tego względu, przy wymianie jednego z elementów
układu wydechowgo, konieczne jest przecięcie rury
wydechowej.

Dla tego konieczne jest:
– zmaterializownie miejsca cięcia,
– użycie przyrządu do cięcia Mot. 1199-01,
– założyć kołnierz-obejmę mocującą.

MIEJSCE WYKONANIA CIĘCIA

Miejsce cięcia jest wyznaczone dwoma znakami
punktaka w rurę wydechową między katalizatorem a
tłumikiem środkowym (silniki K4, F4 i F5).

Nie możliwa jest materializacja miejsca cięcia na linii
F9Q

gdyż rura wymontowuje się jako całość.

Odległość między dwoma punktami wynosi 80 mm.

Miejsce wykonania cięcia należy zaznaczyć
pośrodku (D) między punktami (P1 i P2 ).

18453

DI1901

UKŁAD WYDECHOWY

Wiadomości ogólne

19-20

WSZYSTKIE

TYPY SILNIKÓW

UŻYCIE PRZYRZĄDU MOT. 1199-01

Ustawić przyrząd w odpowiednim miejscu na rurze.

Dokręcić dwie śruby przyrządu w celu dociśnięcia go
do rury.

Obrócić przyrząd za pomocą uchwytu opierając na
rurze wydechowej.

Podczas cięcia, dokręcać obie śruby przyrządu (nie
należy przy tym zbyt mocno dokręcać śrub: mogłoby
to spowodować odkształcenie się rury).

ZAŁOŻENIE KOŁNIERZA MOCUJĄCEGO

Aby zapobiec nieszczelnościom układu
wydechowego, należy prawidłowo zamocować
kołnierz łączący oba odcinki rury wydechowej.
Oznacza to, że rura dochodzi oporowo do występu
wewnątrz uchwytu.

Najpierw założyć kołnierz na niewymieniany odcinek
rury wydechowej i dopasować średnicę lekko
zaciskając kołnierz.

Sprawdzić dosunięcie końca rury do zgrubień
wewnątrz kołnierza.

Zamontować wymieniany element układu
wydechowego.

Przed ustwieniem uchwytu na rurze, można
zastosować uszczelnienie na pierścieniu
wewnętrznym aby zapobiec ewentualnym
nieszczelnościom (Masa wydechowa).

Nakrętka kołnierza posiada rowek (A) zapewniający jej
dokręcenie prawidłowym momentem.

Podczas dokręcania, gdy rowek zanika, daje się
słyszeć charakterystyczny dzwięk który oznacza, że
śruba jest dokręcona odpowiednim momentem
(2,5 daN.m).

UWAGI:
– Istnieje wiele średnic obejmy.
– Kołnierz mocujący jest jednorazowęo użytku.

18576

95478R1

UKŁAD WYDECHOWY

Rura wydechowa

19-21

Rura wydechowa

OPIS UKŁADÓW WYDECHOWYCH I LOKALIZACJA MIEJSC CIĘCIA

Silniki F4P i K4M

Silnik F5R

18568

18567

1
2
3
MIEJSCE
CIĘCIA

Katalizator
Tłumik środkowy
Tłumik
Miejsce cięcia na linii

UKŁAD WYDECHOWY

Rura wydechowa

19-22

OPIS UK¸ADÓW WYDECHOWYCH I LOKALIZACJA MIEJSC CI¢CIA

Silnik L7X

Silnik F9Q

18566

18565

1
2
3
4

Katalizator przedni
Katalizator
Tłumik środkowy
Tłumik

UKŁAD WYDECHOWY

Tłumik środkowy i katalizator

19-23

SILNIKI

K4M - F4P - F5R

Tłumik środkowy i katalizator

W celu wymiany tłumika środkowego lub katalizatora,
należy:
– odłączyć akumulator,
– wymontować dolną sondę Lambda,
– przeciąć układ wydechowy jak opisano w

informacjach ogólnych.

Przed zamontowaniem któregoś elementu sprawdzić,
czy do układu wydechowego nie dostało się jakieś
zanieczyszczenie metalowe.

Wymienić uszczelkę wejścia katalizatora w przypadku
jego wymiany.

Kołnierz mocujący jest jednorazowęo użytku.

WAŻNE:
– Całość sruby i nakrętki obejmy musi być tak

ustawiona, aby wykluczyć jakąkolwiek możliwośc
ocierania o podwozie.

– Dokręcić obejmę odciążając układ wydechowy aby

się przekonać, czy jest prawidłowo ustalowiona.

– Sprawdzić stan i obecność wszystkich ekranów

termicznych układu wydechowego.

– Po zamontowaniu sprawdzić czy na pewno układ

wydechowy nigdzie nie ociera o podwozie.

UWAGA: każdy uszkodzony ekran termiczny musi
być wymieniony.

Pozostałe części układu wydechowego nie
przedstwiają szczególnych trudności.

MOMENTY DOKRĘCANIA (w daN.m)

Dolna sonda Lambda

4,5

Nakrętka kołnierza-obejmy mocującej

2,5

Opaska tłumika

2,5

Nakrętka kołnieża trzypunktowego

18571

UKŁAD WYDECHOWY

Katalizator

19-24

SILNIK L7X

Katalizator

DEMONTAŻ

Ustawić pojazd na dwukolumnowym podnośniku.

Odłączyć akumulator.

Wymontować osłonę dolną silnika.

Umieścić siłownik pod układ wydechowy w celu
uniesienia go do góry.

Odkręcić nakrętki (1) kołnierza katalizatora / pierszego
katalizatora posługując się przedłużkami w celu
ominięcia ramy silnika.

Wyjąć opaskę (2) wydechową i wymontować
katalizator.

MONTAŻ

Przystąpić do montażu wykonując czynności
demontażu w odwrotnej kolejności.

Wymienić uszczelki na nowe.

Zamontować nową opaskę.

Przestrzegać momentów dokręceń.

Pozostałe elementy układu wydechowego nie
przedstawiają szczególnych trudności.

MOMENTY DOKRĘCANIA (w daN.m)

Nakrętki kołnieża katalizatora/pierwszego
katalizatora

2,1

Opaska wydechowa

2,5

18671

UKŁAD WYDECHOWY

Katalizator

19-25

SILNIK F9Q

Katalizator

DEMONTAŻ

Ustawić pojazd na dwukolumnowym podnośniku.

Odłączyć akumulator.

Wymontować:
– prawe przednie koło i osłonę dolną silnika,
– dwie nakrętki (1) kołnieża wydechowego,
– wspornik katalizatora, śrubę i nakrętkę (2).

Odłączyć elektrozawór wastegate i go odsunąć.

Wymontować:
– trzy nakrętki (3) mocowania katalizatora do

turbosprężarki,

– katalizator od spodu pojazdu.

MONTAŻ

Przystąpić do montażu wykonując czynności
demontażu w odwrotnej kolejności.
Wymienić uszczelki.

Pozostałe elementy układu wydechowego nie
przedstawiają szczególnych trudności.

MOMENTY DOKRĘCANIA (w daN.m)

Nakrętki kołnieża wydechowego

2,1

Nakrętka wspornika katalizatora

2,6

Śruba wspornika katalizatora

2,1

Nakrętka mocująca katalizator do
turbosprężarki

2,6

18569

18675

UKŁAD WYDECHOWY

Katalizator wstępny przedni

19-26

SILNIK L7X

Katalizator wstępny przedni

DEMONTAŻ

Ustawić pojazd na dwukolumnowym podnośniku.

Odłączyć akumulator po upewnieniu się, że kolumna
kierownicy jest prawidłowo zamocowana.

Wymontować:
– przednie koła i dolną osłonę silnika,
– obudowę silnika,
– ekran termiczny kolektora,
– nakrętki kołnieża wydechowego na kolektorze.

Odłączyć i odpiąć złącza sondy Lambda.

Wymontować przednie siłowniki z prawej i lewej strony
ramy silnika.

Obniżyć ramę silnika o kilka centymetrów:
– odkręcić śrubę (1) drążka reakcyjnego silnika,
– poluzować śrubę odchylnej osłony układu

kierowniczego i wyjąć nakrętkę uderzając w śrubę,

– wymontowawć śruby (2) trójkątnych tylnych

mocowań ramy silnika,

– poluzować o najwyżej pięć obrotów śruby (3)

mocowania tylnego ramy silnika,

NIEZBĘDNE NARZĘDZIA SPECJALISTYCZNE

Mot. 1495

Przyrząd do demontażu montażu
sondy Lambda

MOMENTY DOKRĘCANIA (w daN.m)

Nakrętki przedniego kołnieża
wydechowego

2,1

Nakrętki kołnieża katalizatora/ przedniego
katalizatora

2,1

Sonda Lambda (Górna i Dolna)

4,5

Śruba wspornika przedniego katalizatora

2,1

Śruba drążka reakcyjnego silnika

Śruba drążka mocowania ramy silnika

4,4

Śruba osłony przekładni kierowniczej

2,1

Śruba mocująca tylna ramy silnika

10,5

Śruba aluminiowej podłużnicy

4,4

Śruba tłumika

4,4

18673

UKŁAD WYDECHOWY

Katalizator wstępny przedni

19-27

SILNIK L7X

– ustawić siłownik z przodu ramy silnika i wyjąć śruby

(4) mocowania drążków ramy silnika,

– opuścić ramę silnika, następnie wyjąć siłownik.

Wymontować:
– sondy Lambda,
– śrubę wspornika (5).

Umieścić siłownik pod linię układu wydechowego w
celu uniesienia.

Odkręcić cztery nakrętki (6) kołnieża katalizatora /
przedniego katalizatora poprzez ramę silnika
posługując się kilkoma przedłużkami.

Wymontować:
– przedni katalizator,
– ekrany termiczne przedniego katalizatora w

przypadku jego wymiany.

MONTAŻ

Przystąpić do montażu wykonując czynności
demontażu w odwrotnej kolejności.

Zamontować sworznie na kołnieżu przedniego
katalizatora.

Wymienić uszczelki na nowe.

WAŻNE:
Przed dokręceniem śrub drążków mocowania
przedniego ramy silnika, upewnić się, czy na pewno są
prawidłowo oparte na dwóch osiach dospawanych do
podwozia.

Przestrzegać momentów dokręceń.

Sprawdzić, czy śruba kolumny kierownicy prawidłowo
ją unieruchamia.

Jeżeli tak nie jest, należy przestawić wysokość
kolumny kierownicy. Opis tej czynności znajduje się w
rozdziale 36 "Układ kierowniczy kolumna
kierownicy"

18674

18670

18672

UKŁAD WYDECHOWY

Katalizator wstępny tylny

19-28

SILNIK L7X

Katalizator wstępny tylny

DEMONTAŻ

Demontaż tylnego katalizatora wymaga demontażu
katalizatora przedniej belki.

Wymontować:
– kanał powietrza (1),
– rurę wiązki przewodów elektrycznych (2).

Odłączyć:
– obudowę przepustnicy z silnikiem (3),
– czujnik ciśnienia kolektora (4),
– wyjście ciśnienia serwa hamulca (5),
– dwa przewody umieszczone pod obudową

przepustnicy z silnikiem.

Wymontować:
– śruby kolektora ssącego (6),
– kolektor i odunąć go do akumulatora.

NIEZBĘDNE NARZĘDZIA SPECJALISTYCZNE

Mot. 1495

Przyrząd do demontażu montażu
sondy Lambda

MOMENTY DOKRĘCANIA (w daN.m)

Nakrętki tylnego kołnieża wydechowego

2,1

Nakrętki kołnieża katalizatora/tylnego
katalizatora

2,1

Sandy Lambda (Górna i Dolna)

4,5

Śruba wspornika tylnego katalizatora

2,1

Śruba kolektora dolotowego wstępnie
dokręcona

0,5

Śruba kolektora dolotowego dokręcona

0,8

18667

18668

UKŁAD WYDECHOWY

Katalizator wstępny tylny

19-29

SILNIK L7X

Odłączyć i odpiąć złącza sondy Lambda.

Wymontować:
– ekran termiczny kolektora,
– nakrętki kołnieża wydechowego na kolektorze.
– sondy Lambda,
– dwie śruby (7) wspornika przedniego katalizatora

tylnej belki,

– tylny katalizator.

MONTAŻ

Przystąpić do montażu wykonując czynności
demontażu w odwrotnej kolejności.

Zamontować sworznie na kołnieżu tylnego
katalizatora.

Wymienić uszczelki na nowe.

WAŻNE:
Przed dokręceniem śrub drążków przedniego
mocowania ramy silnika, upewnić sie, czy są
prawidłowo oparte na dwóch osiach dospawanych do
podwozia.

Przestrzegać momentów dokręceń.

Sprawdzić, czy śruba kolumny kierownicy prawidłowo
ją unieruchamia.

Jeżeli tak nie jest, należy przystąpić do przesunięcia
wysokości kolumny kierownicy. Opis tej czynności
znajduje się w rozdziale 36 "Układ kierowniczy
kolumna kierownicy"

18669

ZBIORNIK

Zbiornik paliwa

19-30

WSZYSTKIE

TYPY SILNIKÓW

ZBIORNIK

Zbiornik paliwa

WAŻNE: przy demontażu-montażu zbiornika
paliwa zabronione jest palenie tytoniu i zbliżanie
iskrzących przedmiotów do miejsca pracy.

OPRÓŻNIANIE ZBIORNIKA (wersja benzynowa)

Podnieśc siedzisko tylnej kanapy i wymontować
plastykową zaślepkę dojścia do zespołu pompy.

Odłączyć szybkozłącze (1) i dostosować do
wyjścia (C) przewód dostatecznie długi, by paliwo
mogło swobodnie spływać do podstawionego
zbiornika.

NOTA

: możliwe jest zastosowanie pneumatycznej

pompy przepływowej INTERCO (patrz katalog
WYPOSAŻENIE

W przediale silnika odłączyć przekaźnik pompy paliwa
umieszczony w skrzynce połączeń silnika (Przekaźnik
A dla silników K4, F4 i F5, Przekaźnik B dla silnika L7).

Zmostkować cieżki 3 i 5 i poczekać aż spłynie
benzyna ze zbiornika do momentu, gdy strumień
będzie przerywany.

Odłączyć mostek.

Podłączyć przekaźnik.

Odłączyć akumulator.

NIEZBĘDNE NARZĘDZIA SPECJALISTYCZNE

Pompa pneumatyczna
INTERCO, opróżnianie zbiornika benzyny lub
oleju napędowego (patrz rozdział WYPOSAŻENIE)

18578

18703

ZBIORNIK

Zbiornik paliwa

19-31

WSZYSTKIE

TYPY SILNIKÓW

OPRÓŻNIANIE ZBIORNIKA (wersja diesel)

Nieobecność elektrycznej pompy paliwowej w wesji
Diesel wymusza jej użycie podczas opróżniania
zbiornika.

Zastosowanie przykłądowej pompy pneumatycznej
INTERCO

(patrz katalog WYPOSAŻENIE).

Podnieść siedzisko tylnej kanapy i wymontować
platykową zaślepkę wejścia do zespołu pompy.

Odłączyć szybkozłącze (1) i podłączyć do wyjścia (A)
przewód kauczukowy pompy pneumatycznej.

Opróżnić zbiornik.

99641S

18577

ZBIORNIK

Zbiornik paliwa

19-32

WSZYSTKIE

TYPY SILNIKÓW

WYMONTOWANIE ZBIORNIKA (wersja Benzynowa
lub Diesel)

Odłączyć akumulator.

Ustawić pojazd na dwukolumnowym podnośniku.

Podnieść siedzisko tylnej kanapy i wymontować
plastykową zaślepkę wedjścia do zespołu pompy.

Odłączyć elektryczne złącze (2) i szybkozłącze (a) (3).

Podnieść pojazd.

W razie potrzeby:
– wymontować pochłaniacz,
– odłączyć czujnik wysokości nadwozia,
– odpiąć drążek czujnika wysokości,
– odpiąć wiązkę przewodów elektrycznych systemu

czuwającego nad ciśnieniem opon poprzeczki
akustycznej.

Wymontować spinki (4) przewodów hamulcowych i
przewody hamulcowe poprzeczki akustycznej.

Wyjąć spinkę (5) mocowania ekranu termicznego.

Wymontować akustyczną poprzeczkę łączącą oba
punkty mocowania tylnego zawieszenia wykręcając,
a następnie wkręcając kolejne śruby

Wymontować dolną sondę Lambda (za katalizatorem).

Odłączyć rurę wydechową od rury kolektora, pamiętać
o wymianie uszczelki.

W silniku L7X

wymontować tłumik środkowy.

18577

18392

ZBIORNIK

Zbiornik paliwa

19-33

WSZYSTKIE

TYPY SILNIKÓW

Wymontować:
– opaskę tłumika, pozostawić linię układu

wydechowego opartą na tylnym zawieszeniu i ramie
silnika,

– ekran termiczny.

Odłączyć przewód odpowietrzający (1).

Wymontować opaskę (2) rury wlewu paliwa,
przygotować się na wymianę opaski na nową.

Wymontować śruby mocujące zbiornik.

Z pomocą drugiej osoby wymontować zbiornik
przesuwając go do przodu pojazdu, następnie
obracając go wokół osi rury wydechowej.

MONTAŻ

Przystąpić do montażu wykonując czynności
demontażu w odwrotnej kolejności.

Zwracać uwagę, by nie przyciąć przewodów (ryzyko
wycieku paliwa).

Zamontować szybkozłącza ręcznie i upewnić się, czy
są prawidłowo zatrzaśnięte.

Starannie zamontować ekran termiczny.

Wymienić uszczelkę rury wydechowej i opaskę rury
wlewu paliwa.

Dokręcić śruby mocowania zbiornika momentem
2,1 daN.m

Dokręcić sondę Lambda momentem 4,5 daN.m.

Dokręcić śruby tylnego zawieszenia momentem
8 daN.m

18582

18580

18579

ZBIORNIK

Zbiornik paliwa

19-34

WSZYSTKIE

TYPY SILNIKÓW

WERSJA BENZYNOWA

18572

ZBIORNIK

Zbiornik paliwa

19-35

WSZYSTKIE

TYPY SILNIKÓW

WERSJA BENZYNOWA

ZBIORNIK

Zbiornik paliwa

19-36

WSZYSTKIE

TYPY SILNIKÓW

WERSJA DIESEL

ZBIORNIK

Zbiornik paliwa

19-37

WSZYSTKIE

TYPY SILNIKÓW

WERSJA DIESEL

ZBIORNIK

Zbiornik paliwa

19-38

WSZYSTKIE

TYPY SILNIKÓW

Oznaczenia

1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.

10.
11.
12.

13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.

Zbiornik
Śruba mocująca (x5)
Rura wlewu paliwa
Pierścień mocowania rury wlewu paliwa
Korek
Przewód zasilania paliwem
Przewód doprawadzający paliwo w opary benzyny
Przewód odprowadzający paliwo
Przewód doprawadzający opary benzyny do pochłaniacza (ze zbiornika)
Odpowietrzanie
Pochłaniacz oparów benzyny
Zawór zapobiegający przepełnieniu zbiornika i zawór zapobiegający wyciekowi paliwa przy wywróceniu
pojazdu
Odpowietrzenie zbiornika i zawór zapobiegający wypłynięciu paliwa przy wywróceniu pojazdu (wersja diesel)
Przewód odpowietrzający (odpowietrzanie podczas napełniania)
Zespół zasysania benzyny
Zespół zasysania oleju napędowego
Połączenie do pochłaniacza oparów
Odpowietrzanie diesel
Otwór ustawionego odpowietrzania
Kulka zapobiegająca przepełnieniu zbiornika
Przewód odpowietrzenia przy napełnianiu
Zawór zamykający
Zawór bezpieczeństwa nadciśnienie-podciśnienie

Otwór odprowadzania powietrza podczas napełniania.

Ilość powietrza umożliwiająca paliwu dylatację.

Otwór wlewowy.

Użytkowa ilość paliwa.

ZBIORNIK

Zbiornik paliwa

19-39

WSZYSTKIE

TYPY SILNIKÓW

ROLA ZAWORÓW

W przypadku zatkania przewodów recyrkulacji oparów
benzyny, otwarcie zaworu nie dopuszcza do
powstania w zbiorniku nadciśnienia (rozdęcie
zbiornika) lub podciśnienia (zgniecenie zbiornika
wskutek zużycia paliwa).

Zawór zapobiega wlaniu benzyny ołowiowej lub oleju
napędowego do zbiornika.

Zawór zapobiegający przepełnieniu zbiornika (12)
działa dzięki kulce (20).

Kiedy pojazd stoi, podczas napełniania, kula wciśnięta
jest w swoje gniazdo, zamykając w ten sposób pewną
objętość powietrza w zbiorniku.

Gdy pojazd jest w ruchu, kulka opuszcza (20) swoje
położenie, umożliwiając połączenie zbiornika z
pochłaniaczem oparów.

Konieczne jest pozostawienie pewnej ilości powietrza
w zbiorniku, co umożliwi dylatację paliwa i zapobiegnie
wybuchowi.

Zawór zapobiegający wypłynięciu paliwa przy
wywróceniu pojazdu zapobiega wyciekowi paliwa
przez przewód pochłaniacza oparów lub przewód
odpowietrzenia (diesel).

Zbiornik jest zamknięty szczelnym korkiem.

Rura wlewu paliwa benzyny bezołowiowej posiada:
– otwór wlewowy mniejszej średnicy, co uniemożliwia

zastosowanie klasycznego dystrybutora na paliwo
ołowiowe (ołów zanieczyszcza sondę Lambda i
katalizator),

– zawór zamykający otwór wlewowy (zapobiegający

wydziaelaniu oparów lub odwrotny przepływ
benzyny).

Zawór bezpieczeństwa nadciśnienie-
podciśnienie

(tylko wersje benzynowe)

Zawór zamykający

12 i 13

Zawór zapobiegający przepełnieniu
zbiornika i zawór zapobiegający
wyciekowi paliwa przy wywróceniu
pojazdu

ZBIORNIK

Rura wlewu paliwa

19-40

WSZYSTKIE

TYPY SILNIKÓW

Rura wlewu paliwa

DEMONTAŻ

Odłączyć akumulator.

Wymontować:
– prawe tylne koło,
– tylny prawy błotnik.

Odłączyć przewód odpowietrzający (1).

Wymontować:
– opaskę rury wlewu paliwa (2),
– śrubę (3) mocowania rury wlewu paliwa,

– śruby (4) mocowania rury wlewu paliwa,
– rurę wlewu paliwa.

MONTAŻ

Wymienić opaskę przewodu napełniania na nową.

Zamontować wykonując czynności odwrotne do
demontażu.

NARZĘDZIA SPECJALISTYCZNE

Szczypce do zdejmowania spinek i zacisków.

18580

18581

ZBIORNIK

Czujnik poziomu

19-41

WSZYSTKIE

TYPY SILNIKÓW

Czujnik poziomu

W pojeździe napędzanym benzyną, pompa, filtr
benzyny i czujnik poziomu paliwa stanowią całość.

W pojeździe diesel nie ma pompy zanurzonej w
zbiorniku, jest tylko czujnik poziomu paliwa.

Sposób wymontowania czujnika poziomu paliwa
znajduje się w rozdziale "Zbiornik, pompa, czujnik
poziomu paliwa, filtr benzyny".

Kontrola czujnika

Sprawdzić zmiany oporności przy zmianie położenia
pływaka.

Pomiar wysokości H

Wymontowany czujnik ustawić na płaskiej
powierzchni.
H

jest wysokością mierzoną między osią pływaka i

planem pracy.

UWAGA:

wszystkie w/w wartości mają charakter

informacyjny.

Wartość między

końcówkami

A1 i B1 (w

Ω

)

Wysokość H

(w mm)

Ω

max

180

146

114

155

ZBIORNIK

Pompa i czujnik poziomu

19-42

WSZYSTKIE

TYPY SILNIKÓW

Pompa i czujnik poziomu

WAŻNE:
Podczas napraw dotyczących zbiornika lub układu
zasilania, konieczne jest:
– nie palenie i nie zbliżanie się z przedmiotami

mogącymi wywołać iskrę do stanowiska pracy,

– osłonienie się od wycieku paliwa podczas

demontażu przewodów (paliwo może mieć
ciśnienie).

DEMONTAŻ

UWAGA: przed demontażem przewidzieć możliwy
wyciek ze zbionika (nie używać szczypiec do
przewodów, gdyż jest ryzyko przedziurawienia).

Demontaż zespołu pompy nie wymaga demontaży
zbiornika. Jest dostęp z tylnego siedzenia. W tym celu:
– odłączyć akumulator,
– wyjąć siedzisko tylnej kanapy i platykową zaślepkę

Odłączyć:
– szybkozłącza zespołu pompy,
– złącze elektryczne.

Wymontować nakrętkę mocującą czujnik poziomu
paliwa przyrządem Mot. 1397.

Pozowlić na całkowity wyciek paliwa z czujnika
poziomu, następnie wyjąć zespół pompy uważając na
pływak.

NOTA

: gdyby czas między demontażem i montażem

miałby przekroczyć kilka godzin, dokręcić nakrętkę
zbiornika w celu uniknięcia deformacji.

NIEZBĘDNE NARZĘDZIA SPECJALISTYCZNE

Mot. 1397 Nakrętka do demontażu pompy

paliwowej

18578

ZBIORNIK

Pompa i czujnik poziomu

19-43

WSZYSTKIE

TYPY SILNIKÓW

MONTAŻ

Wymienić okrągłą uszczelkę.

Zamontować zespół czujnika posługując się tzrema
odnośnikami wyznaczonymi na zbiorniku.

Wkręcić nakrętkę do momentu, w którym wskaźnik
będzie zgodny ze wskaźnikiem zbiornika oraz zespołu
pompy.

Podłączyć szybkozłącze (a).

Podłączyć złącze elektryczne.

Zamontować:
– plasykową zaślepkę,
– siedzisko tylnej kanapy.

PRZEZNACZENIE ŚCIEŻEK ZŁĄCZA

ŚCIEŻKA

OZNACZENIE

Sygnał + czujnik poziomu paliwa

Nieużywane

Sygnał - czujnik poziomu paliwa

Nieużywane

+ Pompa

- Pompa

ZBIORNIK

Filtr benzyny

19-44

WSZYSTKIE

TYPY SILNIKÓW

Filtr benzyny

WIADOMOŚCI OGÓLNE

Filtr benzyny jest umieszcony w zbiorniku i jest
zintegrowany z zespołem czujnika poziomu. Nie jest
rozbieralny.

Wymiana filtra wymusza wymianę całości pompy/
czujnika poziomu paliwa.

Pojemność filtracji jest wystarczająca na cały czas
użytkowania pojazdu.

Jednak kontrola ciśnienia zasilania oraz wydatku
pompy umożliwia diagnozę zespołu pompy/czujnika
poziomu paliwa.

A Filtr.

18575

ZAWIESZENIE SILNIKA

Zawieszenie elastyczne

19-45

SILNIKI

K4M - F4P

ZAWIESZENIE SILNIKA

Zawieszenie elastyczne

MOMENTY DOKRĘCANIA (daN.m)

2,1

6,2

2,1

4,4

6,2

10,5

4,4

10,5

18890

ZAWIESZENIE SILNIKA

Zawieszenie elastyczne

19-46

SILNIK F9Q

* Kierunek dokręcania: dokręcić śruby (1) następnie (2) i (3)

MOMENTY DOKRĘCANIA (daN.m)

2,1

6,2

10,5

4,4

6,2

10,5

18989

ZAWIESZENIE SILNIKA

Zawieszenie elastyczne

19-47

SILNIK L7X

* Kierunek dokręcania: dokręcić śruby (1) następnie (2) i (3)

MOMENTY DOKRĘCANIA (daN.m)

2,1

6,2

10,5

4,4

6,2

10,5

Document Outline

Spis treści
10-JEDNOSTKA NAPĘDOWA I DÓŁ SILNIKA
11-GÓRA I PRZÓD SILNIKA
11-WARTOŚCI REGULACYJNE
- Uszczelka głowicy
11-GÓRA I PRZÓD SILNIKA
- Uszczelka głowicy
- Uszczelki głowicy
12-MIESZANKA PALIWOWA
12-DOŁADOWANIE
13-ZASILANIE PALIWEM
13-OSPRZĘT SILNIKA DIESEL
14-OCHRONA ŚRODOWISKA
- Pochłanianie oparów benzyny
- Recyrkulacja gazów spalinowych E.G.R.
16-ROZRUCH ŁADOWANIE
- Alternator
- Rozrusznik
17-UKŁAD ZAPŁONOW
- Zapłon statyczny
- Świece
17-UKŁAD WTRYSKU
19-UKŁAD CHŁODZENIA
19-UKŁAD WYDECHOWY
19-ZBIORNIK
19-ZAWIESZENIE SILNIKA
- Zawieszenie elastyczne

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
badanie osprzetu silnikow elektrycznych, UR Elektrotechnika, Ściągi
BADANIE OSPRZĘTÓW SILNIKÓW ELEKTRYCZNYCH Sprawozdanie
Osprzęt silników diesela
silniki prądu stałego
PODSTAWY STEROWANIA SILNIKIEM INDUKCYJNYM
T5 UKŁAD HYDRAYLICZNY PODNOSZENIA OSPRZĘT DODATKOWY
04 Zabezpieczenia silnikówid 5252 ppt
SILNIKI GRAFICZNE W GRACH KOMPUTEROWYCH
SILNIKI
Prezentacja OP silniki
silnik pradu stalego
Silnik rotacyjny, a silnik tłokowy
Osprzęt
Pomocniczy osprzet dzwignic hakowych
A3 Silnik indukcyjny pierscieniowy program
KODY USTEREK EOBD SILNIK ES9J4S (XFX)
Lokalizacja elementów silnika 1 4i TU3MC
Model silnika pradu stalego id Nieznany

więcej podobnych podstron

1 Silnik i osprzęt

Document Outline