Strona 1 z 59

Infrastruktura Informacji

Przestrzennej

Roman Czukwiński

Wrocław 2009

Strona 2 z 59

Spis treści

Infrastruktura Informacji Przestrzennej.................................................. 3

Dyrektywa INSPIRE. ................................................................................. 6

Definicję............................................................................................. 12

Interoperacyjność.............................................................................. 14

Zbiory danych. ................................................................................... 16

Tematy danych przestrzennych ........................................................ 18

Metadane. ......................................................................................... 25

Usługi sieciowe. ................................................................................. 27

Typy usług INSPIRE ............................................................................ 32

Infrastruktura Danych Przestrzennych.................................................. 35

Organizację standaryzacyjne................................................................. 37

Ustawa o infrastrukturze informacji przestrzennej.............................. 39

Dane przestrzenne i metadane infrastruktury informacji
przestrzennej ..................................................................................... 44

Interoperacyjność zbiorów i usług danych przestrzennych ............. 46

Usługi danych przestrzennych .......................................................... 47

Wspólne korzystanie z danych przestrzennych................................ 52

Współdziałanie i koordynacja w zakresie infrastruktury informacji
przestrzennej ..................................................................................... 54

Podsumowanie. ..................................................................................... 58

Strona 3 z 59

Infrastruktura Informacji Przestrzennej.

Infrastruktura Informacji Przestrzennej jest zespołem odpowiednich

technologii, które pozwalają na dostęp i korzystanie z danych

przestrzennych. Dostęp i korzystanie z danych przestrzennych jest

uwarunkowane specyfikacją techniczną oraz aktami prawnymi

natury politycznej i ekonomicznej. Pozwala to na współdzielenie

oraz wymianę rożnego rodzaju informacji pomiędzy użytkownikami i

dostawcami danych przestrzennych.

Tworzenie Infrastruktury Informacji Przestrzennej ma na celu:

1.

Gromadzenie i aktualizacje danych przestrzennych.

2.

Przechowywanie danych przestrzennych.

3.

Wyszukanie danych przestrzennych.

4.

Udostępnianie danych przestrzennych.

5.

Analizę i przetwarzanie danych przestrzennych.

Ważnym elementem IIP są systemy informatyczne, które realizują

lub wspomagają realizację zadań w ramach IIP. Infrastruktura

Danych Przestrzennych ( SDI - Spatial Data Infrastructure) jest

definiowana jako element IIP, który realizuje ułatwienie dostępu w

sieci Internet/intranet do danych przestrzennych oraz optymalizacje

Strona 4 z 59

wykorzystania zasobów polegającą na ograniczaniu duplikowania

danych i prac związanych z ich pozyskaniem.

Strona 5 z 59

INSPIRE.

INSPIRE (Infrastructure for Spatial Information in Europe) jest

powstałą w 2001 r. inicjatywą Połączonego Centrum Badawczego

JRC, działającego w ramach Dyrektoriatu Generalnego Komisji

Europejskiej. INSPIRE ma za cel zbudowanie Europejskiej

Infrastruktury Danych Przestrzennych ESDI, która ma polegać na

efektywnym i zharmonizowanym udostępnianiu i wykorzystywaniu

danych przestrzennych dla celów wspólnych w ramach Unii

Europejskiej i indywidualnych w poszczególnych krajach zadań w

zakresie ochrony środowiska, monitorowania klęsk i katastrof

żywiołowych, zapewnienia trwałego i zintegrowanego rozwoju i

innych. Dla osiągnięcia tych celów jest nieodzownym sformułowanie

i przyjęcie jednolitego zespołu norm i standardów, zapewniających

jednoznaczność, kompletność i efektywność dostępu do danych

geograficznych.

Strona 6 z 59

Dyrektywa INSPIRE.

Dyrektywa 2007/2/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 14

marca 2007 ustanawia infrastrukturę informacji przestrzennej we

Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE).

Polityka Wspólnoty w odniesieniu do środowiska stawia sobie za cel

wysoki poziom ochrony, z uwzględnieniem różnorodności sytuacji w

poszczególnych regionach Wspólnoty. Biorąc pod uwagę wymogi

ochrony środowiska, potrzebne są informacje, w tym informacja

przestrzenna.

Europejska

Agencja

Ochrony

Środowiska,

ustanowiona rozporządzeniem Rady (EWG) nr 1210/90 z dnia 7

maja 1990 r. w sprawie ustanowienia Europejskiej Agencji Ochrony

Środowiska oraz Europejskiej Sieci Informacji i Obserwacji

Środowiska, ma za zadanie dostarczanie Wspólnocie obiektywnych,

rzetelnych i porównywalnych informacji na temat środowiska na

poziomie wspólnotowym i dąży między innymi do polepszenia

przepływu ważnych dla polityki informacji o środowisku pomiędzy

państwami członkowskimi a instytucjami wspólnotowymi Istnieje

szereg problemów dotyczących możliwości uzyskania, jakości,

organizacji, dostępności i wspólnego korzystania z informacji

przestrzennej potrzebnej do osiągnięcia wyznaczonych celów, z

uwagi na zapewnienie, by tworzenie wspólnotowej polityki ochrony

Strona 7 z 59

środowiska odbywało się w sposób zintegrowany, z uwzględnieniem

różnic regionalnych i lokalnych. Dla tego konieczne jest zapewnienie

odpowiedniej koordynacji pomiędzy podmiotami dostarczającymi

informacje i użytkownikami tych informacji, tak aby możliwe było

połączenie informacji i wiedzy pochodzących z różnych sektorów.

Dyrektywa zakłada utworzenie w tym celu infrastruktury informacji

przestrzennej

we

Wspólnocie.

Infrastruktura

informacji

przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE), która powinna

wspomagać tworzenie polityki w odniesieniu do polityk i działań

mogących mieć bezpośredni lub pośredni wpływ na środowisko.

Infrastruktura INSPIRE powinna być oparta na infrastrukturach

informacji przestrzennej tworzonych przez państwa członkowskie i

dostosowywanych do wspólnych przepisów wykonawczych,

uzupełnianych przez działania na szczeblu Wspólnoty. Działania te

powinny zapewnić zgodność infrastruktur informacji przestrzennej

stworzonych przez państwa członkowskie i możliwość ich

stosowania w kontekście wspólnotowym i transgranicznym.

Tworzenie infrastruktury krajowej powinno odbywać się stopniowo,

a co za tym idzie, tematom danych przestrzennych objętych

niniejszą dyrektywą należy przyznać zróżnicowany priorytet. Przy

wdrażaniu należy brać pod uwagę stopień przydatności danych

przestrzennych dla szerokiej gamy zastosowań w różnych obszarach

polityki, priorytety działań wynikających z polityk Wspólnoty, które

Strona 8 z 59

wymagają zharmonizowanych danych przestrzennych, oraz postępy

już poczynione dzięki działaniom harmonizacyjnym podejmowanym

w państwach członkowskich. Główną przeszkodą dla pełnego

wykorzystania

dostępnych

danych

jest

czasochłonność

i

kosztowność poszukiwania istniejących danych przestrzennych lub

sprawdzanie, czy mogą one być użyte w danym celu.

Państwa członkowskie powinny zatem dostarczać opisy dostępnych

zbiorów danych przestrzennych oraz usług w formie metadanych.

Ponieważ duża różnorodność formatów i struktur, w jakich są

zorganizowane i udostępniane we Wspólnocie dane przestrzenne,

utrudnia efektywne formułowanie, wdrażanie, monitorowanie i

ocenę prawodawstwa wspólnotowego mającego bezpośredni lub

pośredni wpływ na środowisko, Dyrektywa zakłada przyjęcie

środków wykonawczych ułatwiających korzystanie z danych

przestrzennych pochodzących z różnych źródeł w państwach

członkowskich. Środki te powinny mieć na celu doprowadzenie do

interoperacyjności zbiorów danych przestrzennych, a państwa

członkowskie powinny zapewnić, żeby wszelkie dane lub informacje

potrzebne do osiągnięcia interoperacyjności były dostępne na

warunkach, które nie ograniczają ich użycia do tego celu. W miarę

możliwości przepisy wykonawcze powinny być oparte na normach

międzynarodowych i nie powinny być źródłem nadmiernych

kosztów dla państw członkowskich. Do wspólnego korzystania z

Strona 9 z 59

danych przestrzennych na różnych poziomach organów publicznych

we Wspólnocie

Dyrektywa zakłada uruchomienie usług sieciowych. Usługi te

powinny umożliwiać wyszukiwanie, przetwarzanie, przeglądanie i

pobieranie danych przestrzennych oraz wykorzystywanie danych

przestrzennych i usług świadczonych drogą elektroniczną. W celu

zapewnienia interoperacyjności infrastruktur utworzonych przez

państwa członkowskie usługi sieciowe powinny funkcjonować

zgodnie ze wspólnie uzgodnionymi specyfikacjami i minimalnymi

kryteriami wydajności. Sieć usług powinna również obejmować

możliwości techniczne pozwalające organom publicznym na

udostępnianie ich zbiorów danych przestrzennych i usług. Państwa

członkowskie powinny zaoferować osobom trzecim możliwość

wnoszenia wkładu w infrastruktury krajowe, o ile nie pogorszy to

spójności i łatwości użytkowania danych przestrzennych i usług

związanych z danymi przestrzennymi będących częścią tych

infrastruktur.

W

niektórych

przypadkach,

zbiory

danych

przestrzennych i usług istotne dla polityk wspólnotowych

bezpośrednio lub pośrednio wpływających na środowisko znajdują

się w posiadaniu osób trzecich i są przez nie obsługiwane.

Dla udanego wdrożenia infrastruktury informacji przestrzennej

ważne jest bezpłatne udostępnienie społeczeństwu pewnej

minimalnej liczby usług. Państwa członkowskie powinny zatem

Strona 10 z 59

udostępnić bezpłatnie, jako minimum, usługi wyszukiwania i, pod

pewnymi szczególnymi warunkami, przeglądania zbiorów danych

przestrzennych. W przypadkach gdzie organ publiczny przekazuje

innemu organowi

publicznemu w

tym

samym

państwie

członkowskim zbiory danych przestrzennych i świadczy usługi

wymagane

do

wypełnienia

obowiązków

sprawozdawczych

wynikających z prawodawstwa wspólnotowego, dane państwo

członkowskie może postanowić, że te zbiory danych przestrzennych

i usługi nie będą podlegać jakimkolwiek opłatom. Mechanizmy

wspólnego korzystania ze zbiorów danych przestrzennych i usług

przez rząd i inne podmioty administracji publicznej oraz osoby

fizyczne lub prawne wykonujące funkcje związane z administracją

publiczną na podstawie przepisów prawa krajowego powinny brać

pod uwagę potrzebę ochrony samowystarczalności finansowej

organów publicznych, w szczególności tych, które zostały

zobowiązane do przynoszenia dochodów, a pobierane opłaty nie

powinny

przewyższać

kosztów

zbierania,

opracowywania,

reprodukcji i rozpowszechniania powiększonych o rozsądny zwrot z

inwestycji.

Dla ułatwienia integracji infrastruktur krajowych z INSPIRE, państwa

członkowskie powinny zapewnić dostęp do swoich infrastruktur

przez geoportal Wspólnoty obsługiwany przez Komisję, jak również

przez wszelkie punkty dostępu, które same postanowią obsługiwać.

Strona 11 z 59

Aby udostępnić informacje pochodzące od organów publicznych

różnego

szczebla,

państwa

członkowskie

powinny

usunąć

występujące w praktyce przeszkody w tym zakresie, na jakie

natrafiają organy publiczne na szczeblu krajowym, regionalnym i

lokalnym przy wykonywaniu swoich funkcji publicznych mogących

mieć bezpośredni lub pośredni wpływ na środowisko. Państwa

członkowskie powinny przedsięwziąć konieczne środki, aby

zapobiec, żeby dostęp ten mógłby być utrudniony, np. gdyby zależał

od doraźnych negocjacji między poszczególnymi organami

publicznymi za każdym razem, kiedy jest potrzebny. Świadczenie

usług sieciowych powinno być zgodne z zasadami dotyczącymi

ochrony danych osobowych zgodnie z dyrektywą 95/46/WE

Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 24 października 1995 r. w

sprawie ochrony osób fizycznych w zakresie przetwarzania danych

osobowych i swobodnego przepływu tych danych. Dla tego ramy

wspólnego korzystania z danych przestrzennych przez organy

publiczne, na które dyrektywa nakłada obowiązek wspólnego z nich

korzystania, powinny być neutralne nie tylko względem tych

organów publicznych w państwie członkowskim, lecz również

względem takich organów publicznych w innych państwach

członkowskich oraz instytucji wspólnotowych. Ponieważ instytucje i

organy wspólnotowe muszą często integrować i oceniać informacje

przestrzenne ze wszystkich państw członkowskich, powinny one

mieć możliwość uzyskiwania dostępu do danych przestrzennych i

Strona 12 z 59

powiązanych z nimi usług oraz korzystania z nich na

zharmonizowanych warunkach.

Skuteczne wdrażanie infrastruktury informacji przestrzennej

wymaga koordynacji wszystkich podmiotów zainteresowanych

budowaniem takiej infrastruktury, zarówno w roli podmiotów

dostarczających informacje, jak i użytkowników. Należy zatem

ustanowić odpowiednie struktury koordynacyjne na różnych

szczeblach administracji oraz uwzględnić podział uprawnień i

obowiązków pomiędzy państwami członkowskimi. W celu

stymulowania rozwijania przez osoby trzecie usług o wartości

dodanej, z korzyścią zarówno dla organów publicznych, jak i

społeczeństwa, należy ułatwić dostęp do danych przestrzennych,

których zakres przekracza granice administracyjne lub państwowe.

Celem

wykorzystania

najnowocześniejszych

rozwiązań

i

doświadczeń praktycznych związanych z infrastrukturą informacyjną

właściwym jest, by działania niezbędne do wykonania niniejszej

dyrektywy były wspierane przez normy międzynarodowe i normy

przyjęte przez europejskie organy normalizacyjne.

Definicję.

Dyrektywa wprowadza następujące definicje:

Strona 13 z 59

•

„infrastruktura

informacji

przestrzennej”

oznacza

metadane, zbiory danych przestrzennych oraz usługi danych

przestrzennych; usługi i technologie sieciowe; porozumienia

w sprawie wspólnego korzystania, dostępu i użytkowania

oraz mechanizmy kontroli i monitorowania, procesy i

procedury ustanowione, stosowane lub udostępniane

zgodnie z niniejszą dyrektywą;

•

„dane przestrzenne” oznaczają wszelkie dane odnoszące się

bezpośrednio lub pośrednio odniesione do określonego

położenia lub obszaru geograficznego;

•

„zbiór danych przestrzennych” oznacza rozpoznawalny

zestaw danych przestrzennych;

•

„usługi danych przestrzennych” oznaczają operacje, które

mogą być wykonywane przez aplikację komputerową na

danych przestrzennych zawartych w zbiorach danych

przestrzennych lub na powiązanych z nimi metadanych;

•

„obiekt przestrzenny” oznacza abstrakcyjną reprezentację

zjawiska świata rzeczywistego związaną z określonym

położeniem lub obszarem geograficznym;

•

„metadane” oznaczają informacje opisujące zbiory danych

przestrzennych i usługi danych przestrzennych oraz

umożliwiające ich odnalezienie, inwentaryzację i używanie;

•

„interoperacyjność” oznacza możliwość łączenia zbiorów

danych przestrzennych oraz interakcji usług danych

Strona 14 z 59

przestrzennych bez powtarzalnej interwencji manualnej, w

taki sposób, aby wynik był spójny, a wartość dodana

zbiorów

i

usług

danych

przestrzennych

została zwiększona;

•

„geoportal INSPIRE” oznacza witrynę internetową lub jej

odpowiednik, zapewniającą dostęp do usług sieciowych;

•

„organ

publiczny”

oznacza:

a) jednostkę administracji rządowej lub innej administracji

publicznej, w tym publiczne organy doradcze na szczeblu

krajowym,

regionalnym

lub

lokalnym,

b) osobę fizyczną lub prawną, która na mocy prawa

krajowego sprawuje publiczne funkcje administracyjne,

łącznie ze szczególnymi obowiązkami, działaniami lub

usługami

dotyczącymi

środowiska

oraz

c) osobę fizyczną lub prawną sprawującą obowiązki lub

funkcje publiczne lub świadczącą usługi publiczne w

odniesieniu do środowiska i podlegającą organowi lub

osobie;

•

„osoba trzecia” oznacza osobę fizyczną lub prawną

niebędącą organem publicznym.

Interoperacyjność.

Strona 15 z 59

Problemy dotyczące możliwości uzyskania, jakości, organizacji,

dostępności wspólnego korzystania z informacji przestrzennej

pojawiają się w wielu kwestiach związanych z polityką i informacją i

są napotykane przez organy publiczne na różnych poziomach.

Rozwiązanie tych problemów wymaga działań nastawionych na

wymianę,

wspólne

korzystanie,

dostęp

i

użytkowanie

interoperacyjnych danych przestrzennych i usług dotyczących

danych przestrzennych na różnych szczeblach organów publicznych i

w różnych sektorach.

Infrastruktury informacji przestrzennej w państwach członkowskich

powinny być zaprojektowane tak, aby zapewnić przechowywanie,

udostępnianie oraz utrzymywanie danych przestrzennych na

odpowiednim szczeblu; aby było możliwe łączenie w jednolity

sposób danych przestrzennych pochodzących z różnych źródeł we

Wspólnocie i wspólne korzystanie z nich przez wielu użytkowników i

wiele aplikacji; aby było możliwe wspólne korzystanie z danych

przestrzennych zgromadzonych na jednym szczeblu organów

publicznych przez inne organy publiczne; aby dane przestrzenne

były udostępniane na warunkach, które nie ograniczają bezzasadnie

ich szerokiego wykorzystywania; aby łatwo było wyszukać dostępne

dane przestrzenne, ocenić ich przydatność dla określonego celu oraz

poznać warunki dotyczące ich wykorzystywania. Dyrektywa powinna

mieć zastosowanie do danych przestrzennych przechowywanych

Strona 16 z 59

przez organy publiczne lub w ich imieniu oraz do wykorzystywania

danych przestrzennych przez organy publiczne przy wykonywaniu

ich zadań publicznych. Z pewnymi zastrzeżeniami powinna ona mieć

również zastosowanie do danych przestrzennych przechowywanych

przez osoby fizyczne lub prawne inne niż organy publiczne, o ile

wystąpią o to wspomniane osoby fizyczne lub prawne.

Dyrektywa nie określa wymagań w odniesieniu do gromadzenia

nowych danych lub przedkładania takich informacji Komisji,

ponieważ kwestie te są regulowane innymi aktami prawnymi

dotyczącymi środowiska.

Zbiory danych.

Dyrektywa obejmuje zbiory danych przestrzennych spełniające

następujące warunki:

1.

odnoszą się one do obszaru, na którym państwo

członkowskie ma lub wykonuje uprawnienia jurysdykcyjne;

•

są w formie elektronicznej;

•

znajdują się w posiadaniu lub są przechowywane w imieniu:

Strona 17 z 59

(i) organu publicznego i są utworzone, otrzymane,

zarządzane lub uaktualniane przez ten organ oraz objęte są

zakresem jego zadań publicznych,

(ii) osoby trzeciej, której umożliwiono dostęp do sieci;

•

odnoszą się do jednego lub większej liczby tematów

wymienionych w załącznikach I, II lub III.

Kiedy większa liczba identycznych zestawów danych jest w

posiadaniu bądź jest przechowywana w imieniu różnych organów

publicznych, Dyrektywa ma zastosowanie jedynie do wersji

referencyjnej, z której uzyskano pozostałe kopie.

Dyrektywa obejmuje również usługi danych przestrzennych

odnoszące się do danych zawartych w zbiorach danych

przestrzennych. Dyrektywa nie wymaga zbierania nowych danych

przestrzennych.

W przypadku zbiorów danych przestrzennych, do których prawa

własności intelektualnej przysługują osobie trzeciej, organ publiczny

może podejmować działania na mocy niniejszej dyrektywy wyłącznie

za zgodą tej osoby trzeciej.

Dyrektywa obejmuje dane przestrzenne znajdujące się w posiadaniu

lub przechowywane w imieniu organu publicznego działającego na

najniższym

szczeblu

administracji

państwa

członkowskiego,

Strona 18 z 59

wyłącznie gdy w państwie członkowskim istnieją przepisy ustawowe

lub wykonawcze przewidujące ich zbieranie lub rozpowszechnianie.

Tematy danych przestrzennych są określone w załącznikach I, II i III

Dyrektywy.

Tematy danych przestrzennych

Dyrektywa określa zbiory danych przestrzennych należące do

następujących trzech grup tematów danych przestrzennych:

Pierwsza grupa tematyczna – Załącznik I Dyrektywy INSPIRE

•

systemy odniesienia za pomocą współrzędnych, rozumiane

jako

systemy

do

jednoznacznego

przestrzennego

odnoszenia

informacji

przestrzennej

za

pomocą

współrzędnych x, y, z lub za pomocą szerokości i długości

geograficznej oraz wysokości na podstawie geodezyjnego

poziomego i pionowego układu odniesienia;

•

systemy siatek georeferencyjnych, rozumiane jako systemy

tworzone na podstawie zharmonizowanej wielorozdzielczej

siatki o znormalizowanym położeniu i wielkości oczek oraz

wspólnym punkcie początkowym,

Strona 19 z 59

•

nazwy geograficzne, rozumiane jako nazwy obszarów,

regionów, miejscowości, miast, przedmieść lub osiedli, a

także

nazwy

innych

obiektów

geograficznych

lub

topograficznych o znaczeniu publicznym lub historycznym;

•

jednostki administracyjne, rozumiane jako jednostki

zasadniczego trójstopniowego podziału terytorialnego

państwa;

•

adresy,

rozumiane

jako

informacje

o

lokalizacji

nieruchomości na podstawie danych adresowych, zazwyczaj

nazwy miejscowości, nazwy ulicy, numeru budynku i kodu

pocztowego;

•

działki ewidencyjne, rozumiane jako ciągłe obszary gruntu,

znajdującego

się

w

granicach

jednego

obrębu

ewidencyjnego, jednorodne pod względem prawnym,

wydzielone z otoczenia za pomocą linii granicznych;

•

sieci transportowe, rozumiane jako sieci transportu

drogowego, kolejowego, lotniczego i wodnego, w tym

morskiego, wraz z powiązaną z nimi infrastrukturą,

obejmujące również połączenia między różnymi sieciami,

łącznie z transeuropejską siecią transportową w rozumieniu

decyzji Nr 1692/96/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z

dnia 23 czerwca 1996 r. w sprawie wspólnotowych

wytycznych dotyczących rozwoju transeuropejskiej sieci

transportowej

Strona 20 z 59

Druga grupa tematyczna – Załącznik II Dyrektywy INSPIRE

•

ukształtowanie terenu, rozumiane jako cyfrowe modele

wysokościowe powierzchni terenu, obejmujące również

batymetrię oraz linię brzegową,

•

użytkowanie ziemi, rozumiane jako fizyczne i biologiczne

użytkowanie

powierzchni

Ziemi,

włączając

w

to

powierzchnie naturalne i sztuczne, obszary rolnicze, lasy,

tereny podmokłe, akweny,

•

ortoobrazy, rozumiane jako dane obrazowe powierzchni

Ziemi mające odniesienie przestrzenne, pochodzące z

rejestracji lotniczej lub satelitarnej,

•

geologia, rozumiana jako informacja dotycząca skał i

osadów, w tym informacja o ich składzie, strukturze i

genezie, a także dotycząca struktur wodonośnych i wód

podziemnych w nich występujących, w tym jednolite części

wód podziemnych.

Trzecia grupa tematyczna – Załącznik III Dyrektywy INSPIRE

•

jednostki statystyczne, rozumiane jako jednostki służące do

rozpowszechniania

lub

wykorzystywania

informacji

statystycznych,

Strona 21 z 59

•

budynki,

rozumiane

jako

informacje

o

lokalizacji

przestrzennej budynków,

•

gleba, rozumiana jako gleby i podglebie charakteryzowane

na podstawie głębokości, tekstury, struktury i zawartości

cząstek oraz materiału organicznego, kamienistości, erozji, a

w odpowiednich przypadkach na podstawie przeciętnego

nachylenia oraz przewidywanej zdolności zatrzymywania

wody,

•

zagospodarowanie

przestrzenne,

rozumiane

jako

zagospodarowanie terenu, w jego obecnym lub przyszłym

wymiarze

funkcjonalnym,

lub

przeznaczenie

społecznogospodarcze terenu w tym mieszkaniowe,

przemysłowe, handlowe, rolnicze, leśne, wypoczynkowe,

wynikające z dokumentów planistycznych,

•

zdrowie i bezpieczeństwo ludności, rozumiane jako

rozmieszczenie

geograficzne

występowania

patologii

chorobowych, informacje dotyczące wpływu na zdrowie lub

dobre samopoczucie ludności związane bezpośrednio lub

pośrednio z jakością środowiska,

•

usługi użyteczności publicznej i służby państwowe,

rozumiane jako instalacje użyteczności publicznej, takie jak:

kanalizacja, gospodarowanie odpadami, dostawa energii i

dostawa wody, administracyjne i społeczne służby

państwowe

lub

samorządowe,

takie

jak:

obiekty

Strona 22 z 59

administracji publicznej, obiekty obrony cywilnej kraju,

szkoły, szpitale,

•

urządzenia do monitorowania środowiska, rozumiane jako

lokalizacja i funkcjonowanie urządzeń do monitorowania

środowiska i punktów pomiarowokontrolnych do obserwacji

i pomiarów emisji, stanu zasobów środowiska i innych

parametrów ekosystemu w szczególności różnorodności

biologicznej, warunków ekologicznych wegetacji,

•

obiekty produkcyjne i przemysłowe, rozumiane jako

zakłady przemysłowe oraz urządzenia poboru wody, miejsca

wydobycia i składowiska;

•

obiekty rolnicze oraz akwakultury, rozumiane jako

urządzenia rolnicze oraz urządzenia produkcyjne łącznie z

systemami nawadniania, szklarniami i stajniami,

•

rozmieszczenie ludności (demografia), rozumiane jako

geograficzne rozmieszczenie ludności, łącznie z poziomami

aktywności i charakterystyką ludności pogrupowanej

według

siatki

georeferencyjnej,

regionu,

jednostki

administracyjnej lub innej jednostki analitycznej,

•

gospodarowanie

obszarem,

strefy

ograniczone

i

regulacyjne oraz jednostki sprawozdawcze, rozumiane jako

obszary zarządzane, regulowane lub wykorzystywane do

celów sprawozdawczych na poziomie międzynarodowym,

europejskim, krajowym, regionalnym i lokalnym; obejmują

Strona 23 z 59

również wysypiska śmieci, obszary o ograniczonym dostępie

wokół ujęć wody pitnej, strefy zagrożone przez azotany,

uregulowane drogi wodne na morzach lub wodach

śródlądowych o dużej powierzchni, obszary przeznaczone

pod składowiska odpadów, strefy ograniczeń hałasu,

obszary wymagające zezwolenia na poszukiwania i

wydobycie, obszary dorzeczy, odpowiednie jednostki

sprawozdawcze i obszary zarządzania strefą brzegową;

•

strefy zagrożenia naturalnego, rozumiane jako obszary

zagrożone, charakteryzowane na podstawie zagrożeń

naturalnych,

w

tym

zjawisk

atmosferycznych,

hydrologicznych,

sejsmicznych,

wulkanicznych

oraz

pożarów, które ze względu na swoją lokalizację, dotkliwość i

częstotliwość

mogą

wywierać

poważny

wpływ

na

społeczeństwo, np. powodzie, osunięcia ziemi i osiadanie

gruntu, lawiny, pożary lasów, trzęsienia ziemi, wybuchy

wulkanów;

•

warunki atmosferyczne, rozumiane jako warunki fizyczne w

atmosferze; obejmują dane przestrzenne oparte na

pomiarach, modelach lub na kombinacji tych dwóch

elementów, a także lokalizacje pomiarów,

•

warunki meteorologiczno-geograficzne, rozumiane jako

warunki atmosferyczne i ich pomiary z uwzględnieniem

Strona 24 z 59

opadu atmosferycznego, temperatury, ewapotranspiracji,

prędkości i kierunku wiatru,

•

warunki oceanograficzno-geograficzne, rozumiane jako

warunki fizyczne mórz i oceanów, w szczególności:

charakter dna, prądy, pływy, zasolenie, stany wody, stany

morza, wysokość fal;

•

obszary morskie, rozumiane jako obszary mórz i akwenów

słonowodnych w podziale na regiony i subregiony o

wspólnych cechach ze względu na ich warunki fizyczne,

•

regiony biogeograficzne, rozumiane jako obszary o

stosunkowo jednorodnych warunkach ekologicznych i o

wspólnych cechach,

•

siedliska i obszary przyrodniczo jednorodne, rozumiane

jako obszary geograficzne odznaczające się szczególnymi

warunkami

przyrodniczymi,

procesami,

strukturą

i

funkcjami, które fizycznie umożliwiają egzystencję żyjącym

na nich organizmom; obejmują obszary lądowe i wodne z

wyróżniającymi się cechami geograficznymi, abiotycznymi i

biotycznymi, w całości naturalne lub półnaturalne;

•

rozmieszczenie gatunków, rozumiane jako geograficzne

rozmieszczenie występowania gatunków zwierząt i roślin

pogrupowanych według siatki geograficznej, regionu,

jednostki administracyjnej lub innej jednostki analitycznej,

Strona 25 z 59

•

zasoby energetyczne, rozumiane jako zasoby energii, w tym

węglowodory,

energia

wodna,

bioenergia,

energia

słoneczna, wiatrowa, łącznie z informacjami dotyczącymi

głębokości/wysokości i rozmiarów danych zasobów,

•

zasoby mineralne, rozumiane jako zasoby mineralne, w tym

rudy metali, surowce skalne i chemiczne, łącznie z

informacjami

dotyczącymi

głębokości/wysokości

i

rozmiarów danych zasobów.

Metadane.

Państwa członkowskie zapewniają utworzenie metadanych dla

zbiorów oraz usług danych przestrzennych odpowiadających

tematom wymienionym w załącznikach I, II i III, a także bieżące

uaktualnianie tych metadanych.

Metadane obejmują informacje dotyczące:

•

zgodności zbiorów danych przestrzennych z przepisami

wykonawczymi;

•

warunków

uzyskania

dostępu

do

zbiorów

danych

przestrzennych i ich wykorzystania oraz usług danych

Strona 26 z 59

przestrzennych jak również, gdy ma to zastosowanie,

odpowiednich opłat;

•

jakości i ważności zbiorów danych przestrzennych;

•

organów publicznych odpowiedzialnych za utworzenie,

administrowanie, utrzymywanie i dystrybuowanie zbiorów

oraz usług danych przestrzennych;

•

ograniczeń dostępu publicznego oraz powodów takich

ograniczeń.

Państwa członkowskie podejmują niezbędne środki w celu

zapewnienia, by metadane były kompletne, a pod względem jakości

wystarczające by umożliwiająć odnalezienie, inwentaryzację i

używanie zbiorów danych przestrzennych i usług danych

przestrzennych.

Państwa członkowskie tworzą metadane zgodnie z następującym

harmonogramem:

a) nie później niż 2 lata od daty przyjęcia przepisów wykonawczych

w odniesieniu do zbiorów danych przestrzennych odpowiadających

tematom wymienionym w załącznikach I i II;

b) nie później niż 5 lat od daty przyjęcia przepisów wykonawczych w

odniesieniu do zbiorów danych przestrzennych odpowiadających

tematom wymienionym w załączniku III.

Strona 27 z 59

Usługi sieciowe.

Państwa członkowskie tworzą i obsługują sieć obejmującą

następujące usługi danych przestrzennych oraz usługi, dla których

metadane zostały utworzone zgodnie z Dyrektywą:

•

usługi wyszukiwania, umożliwiające wyszukiwanie zbiorów

oraz usług danych przestrzennych na podstawie zawartości

odpowiadających im metadanych oraz umożliwiające

wyświetlanie zawartości metadanych;

•

usługi

przeglądania,

umożliwiające

co

najmniej:

wyświetlanie, nawigowanie, powiększanie i pomniejszanie,

przesuwanie lub nakładanie na siebie zbiorów danych

przestrzennych oraz wyświetlanie informacji z legendy i

wszelkiej istotnej zawartości metadanych;

•

usługi pobierania, umożliwiające pobieranie kopii całych

zbiorów danych przestrzennych lub części takich zbiorów

oraz, gdy jest to wykonalne, dostęp bezpośredni;

•

usługi

przekształcania,

umożliwiające

przekształcenie

zbiorów danych przestrzennych w celu osiągnięcia

interoperacyjności;

•

usługi

umożliwiające

uruchamianie

usług

danych

przestrzennych.

Strona 28 z 59

Usługi te uwzględniają odpowiednie wymagania użytkownika oraz

powinny być proste w użyciu, publicznie dostępne oraz dostępne za

pośrednictwem Internetu lub innego odpowiedniego środka

telekomunikacji.

Dla celów usług sieciowych wprowadza się co najmniej następującą

kombinację kryteriów wyszukiwania:

•

słowa kluczowe;

•

klasyfikacja danych przestrzennych oraz usług danych

przestrzennych;

•

jakość i ważność zbiorów danych przestrzennych;

•

stopień zgodności z przepisami wykonawczymi;

•

położenie geograficzne;

•

warunki dostępu i korzystania ze zbiorów oraz usług danych

przestrzennych;

•

organy

publiczne

odpowiedzialne

za

tworzenie,

administrowanie, utrzymywanie i dystrybuowanie zbiorów

oraz usług danych przestrzennych.

Państwa członkowskie mają dopilnować, aby organy publiczne

dysponowały środkami technicznymi w celu połączenia swoich

zbiorów i usług danych przestrzennych w sieć. Ta usługa

udostępniana jest również na wniosek osób trzecich, których zbiory i

usługi

danych

przestrzennych

są

zgodne

z

przepisami

Strona 29 z 59

wykonawczymi

określającymi

zobowiązania,

w

odniesieniu

zwłaszcza do metadanych, usług sieciowych i interoperacyjności.

Państwa członkowskie zapewniają nieodpłatny publiczny dostęp do

usług danych przestrzennych. Dane dostępne za pośrednictwem

usług przeglądania mogą mieć formę, która uniemożliwia ponowne

ich wykorzystanie w celach handlowych.

W drodze odstępstwa państwa członkowskie mogą ograniczyć

publiczny dostęp do zbiorów i usług danych przestrzennych, w

przypadku gdy taki dostęp miałby niekorzystny wpływ na stosunki

międzynarodowe, bezpieczeństwo publiczne lub obronę narodową.

W drodze odstępstwa państwa członkowskie mogą ograniczyć

publiczny dostęp do zbiorów i usług danych przestrzennych poprzez

usługi lub do usług w zakresie handlu elektronicznego, w

przypadkach, w których taki dostęp miałby niekorzystny wpływ na:

•

poufność działań organów publicznych, jeżeli poufność ta

jest przewidziana w przepisach;

•

stosunki międzynarodowe, bezpieczeństwo publiczne lub

obronę narodową;

•

działalność wymiaru sprawiedliwości, prawo do uczciwego

procesu lub zdolność organu publicznego do prowadzenia

dochodzenia o charakterze karnym lub dyscyplinarnym;

Strona 30 z 59

•

poufność informacji handlowych lub przemysłowych, jeżeli

poufność ta przewidziana jest w przepisach krajowych lub

wspólnotowych w celu ochrony uzasadnionego interesu

gospodarczego, włączając w to interes publiczny w zakresie

zachowania poufności danych statystycznych i tajemnicy

podatkowej;

•

prawa własności intelektualnej;

•

poufność danych osobowych lub akt odnoszących się do

osoby fizycznej, jeżeli osoba ta nie wyraziła zgody na

publiczne ujawnienie tych informacji oraz jeżeli taka

poufność jest przewidziana w przepisach krajowych lub

wspólnotowych;

•

interesy lub ochronę jakiejkolwiek osoby, która dostarczyła

dobrowolnie informacje będące przedmiotem wniosku, nie

mająca obowiązku dostarczenia tych informacji i nie mogąc

być takim obowiązkiem obarczona, chyba że wyraziła ona

zgodę na ich ujawnienie;

•

ochronę środowiska, do którego odnoszą się informacje,

takie jak miejsca występowania rzadkich gatunków.

W każdym konkretnym przypadku interes publiczny, któremu

służyłoby ujawnienie informacji wyważa się z interesem publicznym,

któremu służyłoby ograniczenie dostępu lub obwarowanie go

Strona 31 z 59

warunkami. Państwa członkowskie nie mogą ograniczać dostępu do

informacji dotyczących emisji do środowiska.

W drodze odstępstwa państwa członkowskie mogą zezwolić

organowi publicznemu, gdy takie opłaty zabezpieczają utrzymanie

zbiorów danych przestrzennych i odpowiadających im usług danych

przestrzennych, w szczególności w przypadkach obejmujących

bardzo duże ilości często uaktualnianych danych.

Jeżeli organy publiczne pobierają opłaty za usługi danych

przestrzennych, państwa członkowskie zapewniają dostępność usług

w zakresie handlu elektronicznego. Usługi takie mogą być objęte

oświadczeniami o

wyłączeniu

odpowiedzialności,

licencjami

akceptowanymi przez kliknięcie lub, w razie potrzeby, zwykłymi

licencjami.

Komisja Europejska tworzy i obsługuje geoportal INSPIRE na

poziomie Wspólnoty. Państwa członkowskie zapewniają dostęp do

usług danych przestrzennych poprzez geoportal INSPIRE. Państwa

członkowskie mogą również zapewnić dostęp do tych usług poprzez

swoje własne punkty dostępu.

Strona 32 z 59

Typy usług INSPIRE

•

Usługi wyszukiwania

Zgodnie z dyrektywą kraje członkowskie powinny ustanowić i

prowadzić usługi wyszukiwania „umożliwiające wyszukiwanie

zbiorów oraz usług danych przestrzennych na podstawie

zawartości odpowiadających im metadanych oraz umożliwiające

wyświetlanie zawartości metadanych”.

•

Usługi przeglądania

Zgodnie z dyrektywą kraje członkowskie powinny ustanowić i

prowadzić usługi „umożliwiające co najmniej: wyświetlanie,

nawigowanie, powiększanie i pomniejszanie, przesuwanie lub

nakładanie na siebie zbiorów danych przestrzennych oraz

wyświetlanie informacji z legendy i wszelkiej istotnej zawartości

„metadanych”. Kraje członkowskie powinny zapewnić, jeśli jest

to wymagane, usługi e-handlu oraz GeoRM dla usług

przeglądania.

•

Usługi pobierania

Strona 33 z 59

Zgodnie z dyrektywą kraje członkowskie powinny ustanowić i

prowadzić sieć usług pobierania, które umożliwiają „pobieranie

kopii całych zbiorów danych przestrzennych lub części takich

zbiorów oraz, gdy jest to wykonalne, dostęp bezpośredni”.

Dodatkowo, jeśli administracja publiczna pobiera opłaty dla

usług pobierania, kraje członkowskie powinny zapewnić, aby

usługi e-handlu i GeoRM były dostępne.

•

Usługi przekształcania

Zgodnie z dyrektywą kraje członkowskie powinny ustanowić i

prowadzić sieć usług przekształcania, które umożliwiają

„przekształcenie zbiorów danych przestrzennych w celu

osiągnięcia

interoperacyjności”.

Usługi

umożliwiające

uruchamianie usług danych przestrzennych Zgodnie z dyrektywą

kraje członkowskie powinny ustanowić i prowadzić sieć usług

umożliwiających „uruchamianie usług danych przestrzennych.”

•

Dodatkowe usługi w INSPIRE

Oprócz usług wymaganych przez dyrektywę INSPIRE do

właściwego funkcjonowania z zapewnieniem interoperacyjności

infrastrukturę danych przestrzennych konieczne są usługi

Strona 34 z 59

dodatkowe. Istnieje potrzeba uruchomienia przynajmniej usług

rejestrów (registry services), które zawierają dane na temat

dostępu do zasobów opisujących dane, umożliwiając w ten

sposób poprawne przetwarzanie i interpretację samych danych.

Strona 35 z 59

Infrastruktura Danych Przestrzennych

Tworzenie SDI koncentruje się na realizacji następujących celów:

•

budowa baz referencyjnych danych przestrzennych

jednolite odniesienie przestrzenne dla wszystkich systemów

tematycznych

•

tworzenie baz metadanych danych przestrzennych

wyszukanie w sieci interesujących danych i ocena

efektywności ich wykorzystania

•

budowa geoportali internetowych

przyjazny punkt dostępowy do danych przestrzennych dla

internautów

•

interoperacyjność danych

zdolność

łączenia

danych

i

systemów

w

sposób

gwarantujący uniezależnienie od sprzętu i oprogramowania

Strona 36 z 59

Rozróżniamy

SDI

poziomu

lokalnego,

narodowego

oraz

międzynarodowego.

Zasady tworzenia SDI są określane przez akty prawne i standardy,

definiowane przez międzynarodowe i narodowe agencje oraz

organizacje.

Strona 37 z 59

Organizację standaryzacyjne.

Ważnych elementem w budowie SDI jest opracowanie i

upowszechnienie standardów, specyfikacji i norm, związanych z

wymianą i praktycznym zastosowaniem danych przestrzennych oraz

tworzeniu

usług

sieciowych

przetwarzających

informację

przestrzenną.

Ma to służyć budowie interoperacyjnych rozwiązań i jest skierowane

do producentów danych i oprogramowania aplikacyjnego oraz

integratorów systemów informatycznych.

Normalizacją

w

dziedzinie

informacji

przestrzennej

jest

przedmiotem prac różnych organizacji:

•

ISO - International Organization for Standardization (TC211):

Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna

http://www.iso.org

http://www.isotc211.org

•

CEN - Comité Européen de Normalisation (TC287):

Europejski Komitet Normalizacyjny

http://www.cen.eu

•

OGC - Open Geospatial Consortium:

Organizacja standaryzacyjna w dziedzinie GIS

http://www.opengeospatial.org

Strona 38 z 59

ISO (TC211), CEN (TC287) oraz OGC mają decydujący wpływ na

opracowanie i upowszechnianie standardów i norm.

CEN (TC287) został reaktywowany z inicjatywy i zasadniczo dla

potrzeb INSPIRE jako organ normalizujący (standaryzujący)

podstawy

metodologiczne

i

technologiczne

wykorzystania

informacji

geograficznej

dla

różnych

ogólnoeuropejskich

zastosowań, ogólnie ujmowanych jako ESDI.

Cele CEN (TC287) formułowane są w kategoriach ogólnych jako:

•

podjęcie

i

rozwiązanie

specyficznych

problemów

europejskich w zakresie informacji geograficznej (m.in.

ochrona środowiska, katastrofy i klęski żywiołowe, transport

i komunikacja, energetyka, i in.);

•

opracowanie norm w językach narodowych;

•

współdziałanie przestrzennych infrastruktur danych (SDI),

budowanych w krajach członkowskich CEN i w instytucjach

europejskich.

Strona 39 z 59

Ustawa o infrastrukturze informacji przestrzennej

Ustawa określa zasady tworzenia oraz użytkowania infrastruktury

informacji przestrzennej oraz organy administracji właściwe w

sprawach zarządzaniem infrastrukturą informacji przestrzennej.

Zasady tworzenia oraz użytkowania infrastruktury informacji

przestrzennej dotyczą:

1.

danych

przestrzennych

i

metadanych

infrastruktury

informacji przestrzennej;

2.

usług danych przestrzennych;

3.

interoperacyjności zbiorów danych przestrzennych i usług

danych przestrzennych;

4.

wspólnego korzystania z danych przestrzennych;

5.

współdziałania i koordynacji w zakresie infrastruktury

informacji przestrzennej.

Ustawa nie narusza praw przysługujących na podstawie przepisów

dotyczących

ochrony

praw

własności

intelektualnej

oraz

dotyczących udostępniania informacji o środowisku i jego ochronie,

udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach

oddziaływania na środowisko.

Strona 40 z 59

Ustawia wprowadza następujące definicję i ilekroć jest mowa o:

1.

danych przestrzennych — rozumie się przez to dane

odnoszące się bezpośrednio lub pośrednio do określonego

położenia lub obszaru geograficznego;

2.

infrastrukturze informacji przestrzennej — rozumie się przez

to opisane metadanymi zbiory danych przestrzennych oraz

dotyczące ich usługi, środki techniczne, procesy i procedury,

które są stosowane i udostępniane przez współtworzące

infrastrukturę informacji przestrzennej organy wiodące,

inne organy administracji oraz osoby trzecie;

3.

interoperacyjności zbiorów i usług danych przestrzennych —

rozumie się przez to możliwość łączenia zbiorów danych

przestrzennych

oraz

współdziałania

usług

danych

przestrzennych, bez powtarzalnej interwencji manualnej, w

taki sposób, aby wynik był spójny, a wartość dodana

zbiorów i usług danych przestrzennych została zwiększona;

4.

metadanych infrastruktury informacji przestrzennej —

rozumie się przez to informacje, które opisują zbiory danych

przestrzennych oraz usługi danych przestrzennych i

umożliwiają odnalezienie, inwentaryzację i używanie tych

danych i usług;

5.

obiekcie przestrzennym — rozumie się przez to abstrakcyjną

reprezentację przedmiotu, zjawiska fizycznego lub zdarzenia

Strona 41 z 59

związanego z określonym miejscem lub obszarem

geograficznym;

6.

organie administracji — rozumie się przez to:

a)

organ administracji rządowej lub organ jednostki

samorządu terytorialnego,

b)

inny podmiot, gdy jest powołany z mocy prawa lub

upoważniony

na

podstawie

porozumień

do

wykonywania

zadań

publicznych

dotyczących

środowiska;

7.

7) organie wiodącym — rozumie się przez to:

a)

ministra właściwego do spraw budownictwa,

gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej, w

zakresie tematu danych przestrzennych, o którym

mowa w rozdziale 3 pkt 4 załącznika do ustawy,

b)

ministra właściwego do spraw gospodarki morskiej,

w zakresie tematów danych przestrzennych, o

których mowa w rozdziale 1 pkt 8 załącznika do

ustawy, w części dotyczącej morskich wód

wewnętrznych

i

morza

terytorialnego

Rzeczypospolitej Polskiej, oraz rozdziale 3 pkt 15 i

16 załącznika do ustawy,

c)

ministra właściwego do spraw kultury i ochrony

dziedzictwa narodowego, w zakresie tematu danych

przestrzennych, o którym mowa w rozdziale 1 pkt 9

Strona 42 z 59

załącznika do ustawy, w części dotyczącej zabytków

nieruchomych w rozumieniu ustawy z dnia 23 lipca

2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami

(Dz. U. Nr 162, poz. 1568, z poźn. zm. 3) ),

d)

ministra właściwego do spraw rolnictwa, w zakresie

tematu danych przestrzennych, o ktorym mowa w

rozdziale 3 pkt 9 załącznika do ustawy,

e)

ministra właściwego do spraw środowiska, w

zakresie tematów danych przestrzennych, o ktorych

mowa w rozdziale 1 pkt 9 oraz rozdziale 3 pkt 12–14

i 19 załącznika do ustawy, z zastrzeżeniem lit. c,

f)

ministra właściwego do spraw zdrowia, w zakresie

tematu danych przestrzennych, o ktorym mowa w

rozdziale 3 pkt 5 załącznika do ustawy,

g)

Głównego Geodetę Kraju, w zakresie tematow

danych przestrzennych, o ktorych mowa w rozdziale

1 pkt 1–7, rozdziale 2 pkt 1–3 oraz rozdziale 3 pkt 2,

3, 6, 8 i 11 załącznika do ustawy,

h)

Głównego Geologa Kraju, w zakresie tematow

danych przestrzennych, o ktorych mowa w rozdziale

2 pkt 4 oraz rozdziale 3 pkt 20 i 21 załącznika do

ustawy,

Strona 43 z 59

i)

Głównego Inspektora Ochrony Środowiska, w

zakresie tematu danych przestrzennych, o ktorym

mowa w rozdziale 3 pkt 7 załącznika do ustawy,

j)

Głównego Konserwatora Przyrody, w zakresie

tematow danych przestrzennych, o których mowa w

rozdziale 3 pkt 17 i 18 załącznika do ustawy,

k)

Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, w

zakresie tematów danych przestrzennych, o których

mowa w rozdziale 3 pkt 1 i 10 załącznika do ustawy,

l)

Prezesa Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej, w

zakresie tematu danych przestrzennych, o którym

mowa w rozdziale 1 pkt 8 załącznika do ustawy, w

części dotyczącej elementów hydrograficznych wraz

z podjednostkami hydrograficznymi i regionami

wodnymi,

z

wyłączeniem

morskich

wod

wewnętrznych

i

morza

terytorialnego

Rzeczypospolitej Polskiej;

8.

osobie trzeciej — rozumie się przez to osobę fizyczną, osobę

prawną

lub

jednostkę

organizacyjną

nieposiadającą

osobowości prawnej, niebędącą organem administracji;

9.

rejestrze publicznym — rozumie się przez to rejestr, o

ktorym mowa w art. 3 pkt 5 ustawy z dnia 17 lutego 2005 r.

o informatyzacji działalności podmiotow realizujących

zadania publiczne (Dz. U. Nr 64, poz. 565, z poźn. zm. 4) );

Strona 44 z 59

10.

usługach danych przestrzennych — rozumie się przez to

usługi będące operacjami, które mogą być wykonywane

przy użyciu oprogramowania komputerowego na danych

zawartych w zbiorach danych przestrzennych lub na

powiązanych z nimi metadanych;

11.

zbiorze danych przestrzennych — rozumie się przez to

rozpoznawalny ze względu na wspólne cechy zestaw danych

przestrzennych.

Dane przestrzenne i metadane infrastruktury informacji

przestrzennej

Infrastruktura

informacji

przestrzennej,

zwana

dalej

„infrastrukturą”, obejmuje zbiory danych przestrzennych, zwane

dalej „zbiorami”:

1)

odnoszące się do terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub z nim

powiązane;

2)

występujące w postaci elektronicznej;

3)

utrzymywane przez:

a)

organ administracji lub w jego imieniu, które zgodnie z

jego zadaniami publicznymi są tworzone, aktualizowane

i udostępniane,

b)

osobę trzecią, której umożliwiono włączenie się do

infrastruktury;

Strona 45 z 59

4)

należące co najmniej do jednego z tematów danych

przestrzennych określonych w załączniku do ustawy.

W przypadku gdy większa liczba identycznych zbiorów danych

przestrzennych jest w posiadaniu lub jest przechowywana w imieniu

rożnych organów administracji, przepisy ustawy mają zastosowanie

jedynie do wersji referencyjnej, z której uzyskano pozostałe kopie.

W przypadku zbiorów utrzymywanych przez osobę trzecią organ

administracji może podejmować działania na mocy ustawy,

wyłącznie za zgodą podmiotu, któremu przysługują prawa własności

intelektualnej do tych danych.

Tworzenie, aktualizacja i udostępnianie zbiorów metadanych

infrastruktury, zwanych dalej „metadanymi”, jest zadaniem

organów administracji, odpowiedzialnych w zakresie swojej

właściwości za prowadzenie rejestrów publicznych zawierających

zbiory związane z wymienionymi w załączniku do ustawy tematami

danych przestrzennych, oraz osób trzecich, których zbiory włączane

są do infrastruktury.

Strona 46 z 59

Metadane obejmują informacje dotyczące w szczególności:

1.

zgodności zbiorów z obowiązującymi przepisami, dotyczącymi

tematów danych przestrzennych określonych w załączniku do

ustawy;

2.

warunków uzyskania dostępu do zbiorów i ich wykorzystania,

usług danych przestrzennych oraz wysokości opłat, jeżeli są

pobierane;

3.

jakości i ważności zbiorów w rozumieniu ust. 2 w części A

załącznika do rozporządzenia Komisji (WE) nr 1205/2008 z dnia

3 grudnia 2008 r. w sprawie wykonania dyrektywy nr

2007/2/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w zakresie

metadanych (Dz. Urz. UE L 326 z 04.12.2008, str. 12);

4.

organów

administracji

odpowiedzialnych

za

tworzenie,

aktualizację i udostępnianie zbiorów oraz usług danych

przestrzennych;

5.

ograniczeń powszechnego dostępu do zbiorów i usług danych

przestrzennych oraz przyczyn tych ograniczeń.

Interoperacyjność zbiorów i usług danych przestrzennych

Organy wiodące w zakresie swojej właściwości, w uzgodnieniu z

ministrem właściwym do spraw administracji publicznej, są

obowiązane do tworzenia i wdrożenia systemów szkoleń

obejmujących w szczególności zagadnienia z zakresu tworzenia,

Strona 47 z 59

aktualizacji i udostępniania metadanych, finansowanych z własnych

środków budżetowych lub współfinansowanych ze środków Unii

Europejskiej.

Organy wiodące udostępniają organom administracji i osobom

trzecim, włączonym do infrastruktury, informacje niezbędne do

wykonania zadań polegających na wprowadzaniu rozwiązań

technicznych zapewniających interoperacyjność zbiorów i usług

danych przestrzennych oraz harmonizację tych zbiorów i usług.

Usługi danych przestrzennych

Organy administracji prowadzące rejestry publiczne, które zawierają

zbiory związane z wymienionymi w załączniku do ustawy tematami

danych przestrzennych, tworzą i obsługują, w zakresie swojej

właściwości, sieć usług dotyczących zbiorów i usług danych

przestrzennych, do których zalicza się usługi:

1)

wyszukiwania, umożliwiające wyszukiwanie zbiorów oraz usług

danych

przestrzennych

na

podstawie

zawartości

odpowiadających

im

metadanych

oraz

umożliwiające

wyświetlanie zawartości metadanych;

2)

przeglądania,

umożliwiające

co

najmniej:

wyświetlanie,

nawigowanie, powiększanie i pomniejszanie, przesuwanie lub

Strona 48 z 59

nakładanie na siebie zobrazowanych zbiorów oraz wyświetlanie

objaśnień symboli kartograficznych i zawartości metadanych;

3)

pobierania, umożliwiające pobieranie kopii zbiorów lub ich

części oraz, gdy jest to wykonalne, bezpośredni dostęp do tych

zbiorów;

4)

przekształcania, umożliwiające przekształcenie zbiorów w celu

osiągnięcia interoperacyjności zbiorów i usług danych

przestrzennych;

5)

umożliwiające uruchamianie usług danych przestrzennych.

Usługi danych przestrzennych są powszechnie dostępne za pomocą

środków komunikacji elektronicznej

Usługi danych przestrzennych umożliwiają wyszukiwanie zbiorów i

usług danych przestrzennych co najmniej według następujących

kryteriów lub ich kombinacji:

1.

słowa kluczowe;

2.

klasyfikacja danych przestrzennych oraz usług danych

przestrzennych;

3.

jakość i ważność zbiorów;

4.

stopień

zgodności

ze

standardami

technicznymi

dotyczącymi interoperacyjności zbiorów i usług danych

przestrzennych;

Strona 49 z 59

5.

położenie geograficzne;

6.

warunki dostępu i korzystania ze zbiorów oraz usług danych

przestrzennych;

7.

organy

administracji

odpowiedzialne

za

tworzenie,

aktualizację i udostępnianie zbiorów oraz usług danych

przestrzennych.

Włączenie do infrastruktury zbiorów i usług danych przestrzennych

należących do osób trzecich może nastąpić na ich wniosek, za zgodą

właściwego organu wiodącego lub z inicjatywy organu wiodącego za

zgodą osób trzecich, jeżeli jest to zgodne z interesem publicznym, a

włączane zbiory i usługi danych przestrzennych odpowiadają

obowiązującym standardom technicznym.

Wniosek o włączenie do infrastruktury zbiorów i usług danych

przestrzennych należących do osób trzecich zawiera:

1)

imię i nazwisko lub nazwę wnioskodawcy oraz jego adres;

2)

określenie przedmiotu wniosku;

3)

informacje dotyczące treści zbiorów oraz obszaru, do którego

się odnoszą, a także warunków, w tym finansowych, na jakich

możliwe będzie korzystanie ze zbiorów i usług

Strona 50 z 59

Odmowa włączenia do infrastruktury zbiorów i usług danych

przestrzennych należących do osób trzecich następuje w drodze

decyzji właściwego organu wiodącego.

Powszechny dostęp do zbiorów i usług danych przestrzennych nie

dotyczy danych, które ze względu na wiążące Rzeczpospolitą Polską

umowy

międzynarodowe,

bezpieczeństwo

publiczne

lub

bezpieczeństwo państwa uznane zostały za niejawne lub dostęp do

tych danych podlega ograniczeniom na podstawie odrębnych

przepisów.

Powszechny dostęp do zbiorów i usług danych przestrzennych nie

dotyczy danych, które z innych powodów uznane zostały za

niejawne lub dostęp do tych danych podlega ograniczeniom na

podstawie odrębnych przepisów dotyczących w szczególności:

1)

działalności wymiaru sprawiedliwości;

2)

działalności organów podatkowych;

3)

statystyki publicznej;

4)

ochrony środowiska;

5)

ochrony danych osobowych;

6)

prawa własności intelektualnej;

7)

działalności gospodarczej.

Strona 51 z 59

Dostęp do usług danych przestrzennych jest powszechny i

nieodpłatny.

Dane dostępne za pośrednictwem usług mogą mieć formę, która

uniemożliwia wtórne ich wykorzystanie w celach zarobkowych.

Udostępnianie

zbiorów

za

pośrednictwem

usług

danych

przestrzennych odbywa się z zachowaniem przepisów dotyczących

rejestrów publicznych zawierających te zbiory.

Organy administracji pobierające, na podstawie odrębnych

przepisów, opłaty za usługi zapewniają ich realizację z

uwzględnieniem

przepisów

o

świadczeniu

usług

drogą

elektroniczną.

Głowiny Geodeta Kraju tworzy i utrzymuje geoportal infrastruktury

informacji przestrzennej jako centralny punkt dostępu do usług

danych przestrzennych w pełnym zakresie tematycznym i

terytorialnym infrastruktury oraz prowadzi publicznie dostępną

ewidencję zbiorów oraz usług danych przestrzennych objętych

infrastrukturą i nadaje im jednolite identyfikatory.

Organ administracji zgłasza do ewidencji zbiory oraz usługi danych

przestrzennych objętych infrastrukturą, niezwłocznie po utworzeniu

tych zbiorów lub uruchomieniu tych usług, powiadamiając o

zgłoszeniu właściwy organ wiodący. Obowiązek ten nie dotyczy

zbiorów zawierających dane niejawne.

Strona 52 z 59

Minister właściwy do spraw administracji publicznej określi, w

drodze rozporządzenia, zakres informacji objętych ewidencją

zbiorów oraz usług danych przestrzennych, sposób jej prowadzenia,

treść i wzór zgłoszenia zbioru objętego infrastrukturą oraz

dotyczących tego zbioru usług, a także tryb nadawania

identyfikatorów tym zbiorom, mając na uwadze dostosowanie

zakresu informacji gromadzonych w ewidencji do zadań organów

wiodących, procesów tworzenia metadanych oraz wykorzystanie

technologii teleinformatycznej do ujednolicenia i automatyzacji

procesu zgłaszania zbioru danych.

Wspólne korzystanie z danych przestrzennych

Objęte infrastrukturą zbiory oraz usługi danych przestrzennych,

prowadzone przez organ administracji, podlegają nieodpłatnemu

udostępnianiu innym organom administracji w zakresie niezbędnym

do realizacji przez nie zadań publicznych. Przy udostępnianiu

zbiorów organom administracji przepisy art. 15 ustawy z dnia 17

lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących

zadania publiczne stosuje się odpowiednio.

Organ administracji udostępnia zbiory oraz usługi danych

przestrzennych

organom

administracji

z

innych

państw

członkowskich Unii Europejskiej oraz instytucjom i organom Unii

Strona 53 z 59

Europejskiej na potrzeby zadań publicznych, które mogą

oddziaływać na środowisko, z zachowaniem przepisów dotyczących

rejestrów publicznych, do których odnoszą się te zbiory i usługi.

Organ administracji udostępnia zbiory oraz usługi danych

przestrzennych organom ustanowionym na podstawie umów

międzynarodowych, których stroną jest Unia Europejska i państwa

członkowskie Unii Europejskiej, na zasadach wzajemności i

równości, na potrzeby zadań, które mogą oddziaływać na

środowisko, z zachowaniem przepisów dotyczących rejestrów

publicznych zawierających te zbiory. Zbiory oraz usługi danych

przestrzennych

udostępniane

instytucjom

i

organom

Unii

Europejskiej do celów sprawozdawczych w zakresie środowiska nie

podlegają opłatom.

Wspólne korzystanie ze zbiorów i usług danych przestrzennych oraz

udostępnianie zbiorów i usług danych przestrzennych podlega

wyłączeniu w zakresie usług: wyszukiwania, przeglądania,

pobierania,

przekształcania

oraz

usług

umożliwiających

uruchamianie usług danych przestrzennych, jeżeli mogłoby ono

stanowić zagrożenie dla:

1)

realizacji

wiążących

Rzeczpospolitą

Polską

umow

międzynarodowych;

2)

bezpieczeństwa państwa;

3)

bezpieczeństwa publicznego;

4)

działalności wymiaru sprawiedliwości.

Strona 54 z 59

Współdziałanie i koordynacja w zakresie infrastruktury

informacji przestrzennej

Infrastruktura jest tworzona, utrzymywana i rozwijana, a także

funkcjonuje w wyniku współdziałania współtworzących ją organów

wiodących, innych organów administracji oraz osób trzecich. Organy

administracji w uzgodnieniu z organami wiodącymi mogą, w drodze

porozumienia,

tworzyć

i

utrzymywać

wspólne

elementy

infrastruktury, mając na względzie minimalizację kosztów budowy i

utrzymania tej infrastruktury, optymalizację dostępu do zbiorów

oraz usług danych przestrzennych, a także harmonizację,

bezpieczeństwo i jakość tych zbiorów i usług.

Tworzenie,

utrzymywanie

i

rozwijanie

infrastruktury

jest

koordynowane przez ministra właściwego do spraw administracji
publicznej. Minister właściwy do spraw administracji publicznej
przekazuje Komisji Europejskiej informacje i sprawozdania
dotyczące tworzenia i funkcjonowania infrastruktury.

Minister właściwy do spraw administracji publicznej wykonuje
zadania przy pomocy Głównego Geodety Kraju, który:

1)

opracowuje projekty planów udziału organów administracji
w tworzeniu i funkcjonowaniu infrastruktury, dokonując z
organami wiodącymi niezbędnych uzgodnień mających na
celu zapewnienie kompletności tej infrastruktury pod
względem tematycznym, obszarowym i zmienności w czasie,
jak też zapobieganie zbędnemu pozyskiwaniu tych samych
danych przez więcej niż jeden organ administracji;

Strona 55 z 59

2)

monitoruje, we współpracy z organami wiodącymi, przebieg
prac w zakresie tworzenia i funkcjonowania infrastruktury
oraz jej rozwoju;

3)

sporządza projekty informacji i sprawozdań;

4)

organizuje przedsięwzięcia i prowadzi działania wspierające
rozwój infrastruktury;

5)

współpracuje z Komisją Europejską w sprawach związanych
z infrastrukturą;

6)

współpracuje z wojewodami i jednostkami samorządu
terytorialnego w zakresie ich działań dotyczących tworzenia
i funkcjonowania infrastruktury;

7)

określa, w ramach dwustronnych porozumień, zakres i
warunki wymiany danych o obiektach położonych na
granicach między Rzecząpospolitą Polską i państwami
sąsiednimi oraz przylegających do tych granic, kierując się
dążeniem do zapewnienia spójności danych w ramach
europejskiej infrastruktury informacji przestrzennej.

Główny Geodeta Kraju odpowiada za kontakty z Komisją Europejską

w sprawach określonych ustawą.

Organy wiodące, w zakresie swojej właściwości, organizują,

koordynują i monitorują działania związane z tworzeniem,

utrzymywaniem

i

rozwijaniem

infrastruktury,

w

zakresie

przyporządkowanych im tematów danych przestrzennych, mając w

szczególności na względzie zapewnienie zgodności tych działań, w

tym wprowadzanych rozwiązań technicznych, z przepisami

dotyczącymi infrastruktury informacji przestrzennej. Organy

wiodące uzgadniają z ministrem właściwym do spraw administracji

Strona 56 z 59

publicznej plany określające zakres i metodykę działań związanych z

realizacją zadań.

Przy ministrze właściwym do spraw administracji publicznej działa
Rada Infrastruktury Informacji Przestrzennej, zwana dalej „Radą”.
Do zadań Rady należy:

1.

opiniowanie, na wniosek ministra właściwego do spraw
administracji publicznej, projektów aktów prawnych,
standardów, przedsięwzięć organizacyjnych, naukowych i
edukacyjnych,

planów

i

sprawozdań

dotyczących

infrastruktury,

w

tym

dotyczących

koordynacji

i

współdziałania oraz kontaktów z Komisją Europejską;

2.

występowanie z inicjatywami dotyczącymi usprawnienia
infrastruktury pod względem organizacyjnym i technicznym
oraz rozszerzenia jej zakresu tematycznego.

Opinie te Rada przedstawia w terminie 30 dni od dnia otrzymania
wniosku oraz zamieszcza w Biuletynie Informacji Publicznej ministra
właściwego do spraw administracji publicznej. Przewodniczący Rady
przekazuje ministrowi właściwemu do spraw administracji
publicznej, w terminie do dnia 31 stycznia każdego roku:

1.

plan pracy Rady na dany rok kalendarzowy;

2.

sprawozdanie z działalności Rady za rok poprzedni.

Plan pracy Rady oraz sprawozdanie zamieszcza się w Biuletynie
Informacji Publicznej ministra właściwego do spraw administracji
publicznej.

W skład Rady wchodzą:

3.

Główny Geodeta Kraju;

4.

Główny Geolog Kraju;

5.

Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska;

6.

Główny Inspektor Ochrony Środowiska;

Strona 57 z 59

7.

Prezes Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej;

8.

Prezes Głównego Urzędu Statystycznego;

9.

Szef Biura Hydrograficznego Marynarki Wojennej;

10.

przedstawiciele innych organów administracji rządowej w

randze sekretarza lub podsekretarza stanu wyznaczeni przez

Prezesa Rady Ministrów na wniosek ministra właściwego do

spraw administracji publicznej;

11.

czterej przedstawiciele jednostek samorządu terytorialnego

wyznaczeni przez Komisję Wspólną Rządu i Samorządu

Terytorialnego;

12.

czterej przedstawiciele instytucji naukowych lub organizacji

pozarządowych powołani przez ministra właściwego do

spraw administracji publicznej.

Kandydaci na członków Rady mogą być zgłaszani ministrowi
właściwemu

do

spraw

administracji

publicznej

przez

zainteresowane instytucje i organizacje. Minister właściwy do spraw
administracji

publicznej

powołuje

przewodniczącego

i

wiceprzewodniczącego Rady spośród jej członków oraz zamieszcza
w Biuletynie Informacji Publicznej informację o składzie osobowym
Rady. Obsługę administracyjną prac Rady zapewnia Główny Geodeta
Kraju.

Strona 58 z 59

Podsumowanie.

Dostęp do wiarygodnej i aktualnej informacji przestrzennej oraz jej

wykorzystanie w procesie decyzyjnym jest istotnym problemem w

wielu państwach członkowskich Unii Europejskiej. Rozwiązanie tego

problemu wymaga podjęcia wspólnych działań nastawionych na

wymianę, korzystanie, dostęp i użytkowanie zarówno danych

przestrzennych, jak i usług dotyczących danych przestrzennych na

różnych szczeblach organów publicznych i w różnych sektorach

gospodarki, a zatem do utworzenia infrastruktury informacji

przestrzennej w Europie (INSPIRE). INSPIRE znalazło swoje

umocowanie

prawne

w

postaci

dyrektywy

Parlamentu

Europejskiego i Rady przyjętej w dniu 17 stycznia 2007 r. (INSPIRE,

2006). Europejska infrastruktura informacji przestrzennej będzie

uwzględniała

różnorodność

istniejących

już

w

państwach

członkowskich systemów informacyjnych, baz danych oraz struktur

organizacyjnych poprzez stworzenie ogólnych ram umożliwiających

współdziałanie wykorzystywanych technologii.

Utworzenie infrastruktury informacji przestrzennej w Europie

zwiększy możliwości wykorzystania danych przestrzennych przez

wielu użytkowników i dla wielu celów, przyczyniając się do

racjonalnego zarządzania informacja przestrzenna w sferze

Strona 59 z 59

politycznej, gospodarczej i społecznej oraz do wykorzystania jej w

procesach decyzyjnych organów publicznych. Do zrozumienia

zakresu informacyjnego oferowanych zasobów geoinformacyjnych,

jak również ich wyszukiwanie i ocenę pod względem indywidualnych

zapotrzebowań

konieczne

są

metadane.

Bez

metadanych

utworzonych według ogólnie zaakceptowanych reguł trudno jest

mówić o współużytkowaniu danych i współdziałaniu systemów.