Strona główna

MAGIA ZIÓŁ

W dawnych czasach medycyna i magia stanowiły jedność. Mądra kobieta
znająca moce ziół pełniła ważną rolę w społeczności. Doreen Valinte w
"ABC of Witchcraft" pisze, że wiejska czarownica była "zielarką, wiedźmą
rzucającą uroki, interpretatorką snów, uzdrowicielką, akuszerką i
psychologiem w jednej osobie." I właśnie zioła stanowiły niezaprzeczalną
podstawę jej praktyk.
Magia ziół odpowiada sferze uczuć i nawiązując z nimi kontakt poprzez
rozmowę, dotyk, wsłuchując się w ich energie, możemy efektywniej
wykorzystać ich moc. Zatem aby zajmować się magią ziół musimy uzbroić
się w czas i cierpliwość. Jest to bowiem bardzo szeroka dziedzina wiedzy
magicznej. Zaleca się obserwację roślin, zbieranie informacji,
eksperymentowanie z nimi. Jednakże postępuj mądrze, zanim postanowisz
użyć dane zioło, poczytaj o jego właściwościach. Częstą reakcją doboru
niewłaściwego zioła do danej praktyki magicznej jest uczucie pozbawienia
energii potrzebnej do zaistnienia magii lub rozdrażnienie. Wówczas należy
poszukać innej bardziej sprzyjającej sprawie roślinki.
Marina Medici pisze: "Jeśli wybrałaś zioła, to one wybrały Ciebie -
intuicja bezpiecznie Cię poprowadzi."

Sposoby użycia ziół:
1. Jako napoje
Są to napary z ziół, mogą być to mieszanki lub napary jednoskładnikowe.
2. W stanie sproszkowanym

Magia ziół

http://www.czarostwobelladonny.fc.pl/magzi.htm

1 z 23

2008-07-01 20:10

Zioła te stosuje się do rozsypania na wietrze, posypania ciała czy
pomieszczenia.
3. Spalenie
Zioła wrzucamy w ogień aby w ten sposób uwolnić drzemiącą w nich
energię i skierować za pomocą ognistego żywiołu na nasz cel.
4. Noszenie i ustawianie
Przygotowuje się saszetki magiczne, które nosi się przy sobie, a także
wiesza czy umieszcza w domu.
5. Kąpiel
Wrzucamy zioła do wanny.
Napar: otrzymujemy go poprzez zalanie wrzątkiem roślin, zwykle
zielonych części lub kwiatów i zaparzanie ich w celu uzyskania ekstraktu
składników czynnych. Najczęściej stosuje się 15-30 g na pół litra wody
(zioła zalewa się gorącą wodą).

Zapraszam do wykłdów TaRRy o zielarstwie.

Wykład pierwszy. Wykład drugi.

Wykład pierwszy.

Pierwsze kroki.

Postanowiłam, że naukę o właściwościach i
użyciu ziół w życiu codziennym jak i w magii
należy zacząć od podstaw tzn. od poznania
budowy ziół (czasem należy użyć kłączy a nie
wszyscy mogą wiedzieć co i gdzie to jest),
składu (niektóre składniki są trujące
szczególnie podczas sporządzania kadzideł)
oraz sposobu upraw tych najpopularniejszych i
tych mniej popularnych ziół.
Jednak zaczniemy może od tego czym są zioła. Botanicznie rośliny zielne
to wszystkie roślinki posiadające nietrwałe części nadziemne - są one
miękkie i słabo zdrewniałe. Można je podzielić na jednoroczne i
dwuletnie (wieloletnie to byliny). Jednak jest to spojrzenie czysto
naukowe - dla nas zioła to rośliny które mają wyraźne właściwości a)
lecznicze, b) magiczne. A ponieważ wszystko jest częścią Natury, a Natura
jest źródłem i miejscem istnienia magii to generalnie wszystkie rośliny są
magiczne Ja postaram się Wam przybliżyć zastosowanie roślin - ziół
rosnących wokół Was - takich, które można zebrać wychodząc na spacer
ale także tych rzadszych. Opowiem również o roślinach trujących,
bardziej ku przestrodze niż ku zachęcie - ja roślin trujących nie używam
nawet jeśli mają potrzebną mi moc.

Kilka słów o...
...historii ziół

Magia ziół

http://www.czarostwobelladonny.fc.pl/magzi.htm

2 z 23

2008-07-01 20:10

Już zwierzęta potrafią wykorzystywać lecznicze właściwości niektórych
roślin. Zioła były używane przez człowieka niemal od początku ludzkości
- najczęściej te lecznicze i te o właściwościach narkotycznych. Wiele
roślin leczniczych znali już Sumerowie a wraz z nimi mieszkańcy (choć
raczej kapłani) starożytnego Egiptu (wielki lekarz Imhotep używał wielu
ziół oraz bardzo lubianego przez niego miodu) i Asyryjczycy. Podstawy
wiedzy o ziołach stworzyli Grecy i Rzymianie (Anaksagoras, Hipokrates,
Arystoteles). Później badania nad ziołami przejęli muzułmanie. W 1530
roku, dzięki wynalazkowi druku, powstał pierwszy zielnik autorstwa
Brunfelza z rysunkami m.in. Albrechta Durera. Ziła uprawiano najpierw w
klasztorach, potem w ogrodach i domach. Obecnie wiele gospodyń
uprawia w domu zioła przyprawowe - najczęściej bazylię, rozmaryn,
czosnek, majeranek. Umożliwia to stały dostęp do świeżych ziół i zmienia
atmosferę domu.

... budowie
Zaczynamy od dołu:
- korzeń - zazwyczaj znajduje się w ziemi (wyjątek
epifity takie jak storczyki mają korzenie powietrzne ,
korzenie oddechowe i podporowe u roślin bagiennych)
- pęd - czyli łodyga plus jej przekształcenia:
§ rozłogi - odgałęzienia dolnej części łodygi płożące się na lub tuż pod
ziemią (np. truskawka)
§ kłącza - organy podziemne przypominające korzenie o nieograniczonym
wzroście (np. u kokoryczki, perz)
§ bulwy pędowe - podobne do korzeni ale o ograniczonym wzroście (Np.
ziemniak)
§ cebule - silnie skrócona łodyga plus łuskowate mięsiste liście (np.
cebula - a jakże)
§ gałęziaki - silnie rozrośnięte spłaszczone łodygi (np., opuncja - u niej
liście zamieniły się w ciernie a to co widać to właśnie gałęziak)
- liście - przeróżnych kształtów, czasem obok liścia występuje rozrośnięty
ogonek liściowy. Po liściach można poznać jakie warunki preferuje roślina
- wąskie, suche, twarde liście charakteryzują kserofity lubiące suche
siedliska i dużo słońca, liście szerokie występują u roślin lubiących cień.
- kwiaty - tu chyba nie muszę wiele pisać poza tym, że płatki inaczej
nazywają się działkami korony a wewnątrz znajdują się pręciki i słupek.
- owoce - również pod wieloma postaciami, zawierają dużo cennych
substancji - białek, cukrów, pektyn, alkaloidów.

... substancjach aktywnych

To właśnie one decydują o działaniu ziół. Dzielimy je na:
- Substancje gorzkie - gorycze, glikozydy gorczyczne i olejki gorczyczne -
są to najczęściej bezazotowe glikozydy. Powodują zwiększenie
wydzielania śliny, soku żołądkowego, soku trzustkowego, jelitowego,
także żółci.
- Antrachinony - pochodne antracenu. Działają rozluźniająco-

Magia ziół

http://www.czarostwobelladonny.fc.pl/magzi.htm

3 z 23

2008-07-01 20:10

przeczyszczająco, wpływają drażniąco na śluzówkę układu pokarmowego.
Znajdują się w roślinach z rodzin rdestowatych czy szakłakowatych.
- Kumaryny - wpływają rozkurczowo na naczynia krwionośne, obniżają
krzepliwość krwi, przeciwbakteryjnie, przeciwzapalnie, występują m.in. w
nostrzyku.
- Glikozydy - tu zaliczamy antocjany, flawony, flawonoidy, flawonole,
chalkony, glikozydy nasercowe, saponiny sterydowe ; maja bardzo
szerokie działanie i bardzo często występują.
- Alkaloidy - tu należy m.in. kurara, protropina, chinina, atropina,
kokaina, mandragoryna, alkaloidy sporyszu (Claviceps purpurae), bardzo
szeroko rozpowszechnione w świecie roślin i używane w medycynie.
- Śluzy - działają przeciwkaszlowo, osłabiająco na układ oddechowy,
zawarte m.in. w ślazie, prawoślazie.
- Pektyny - maja zdolność żelowania co daje im właściwości absorpcyjne,
działają też przeciwbakteryjnie i pomagają zwalczaj zaburzenia trawienne.
Występują we ścianie komórkowej wszystkich roślin.
- Garbniki - pochłaniają toksyny, hamują drobne krwawienia (tanina),
używane przy niestrawności.
- Olejki eteryczne - maja właściwości drażniące w stosunku do śluzówek i
skóry, a przede wszystkim odkażające. Występują powszechnie w
roślinach.

... uprawie

1. Właściwe podłoże.
Truizmem jest, że rośliny wymagają odpowiedniego oświetlenia,
wilgotności i podłoża. I tak jak dba się o podlewanie i oświetlenie tak
podłoże traktuje się trochę po macoszemu. Zazwyczaj kupuje się ziemie
tzw. ogrodową i napełnia nią doniczki pod wiele różnych roślin bez
sprawdzania ich wymagań co do tego podstawowego czynnika. Rośliny
ozdobne lubią glebę bogatą w torf i nawozy mineralne - ale nie zioła.
Wolą one glebę uboższą, lżejszą. Jeżeli gleba, którą dysponujecie jest
gliniasta polecam trochę ją rozluźnić za pomocą piasku, żwiru, odrobiny
trocin (uwaga: zakwaszają podłoże). Bardzo korzystnie na zioła działa
podłoże próchniczne - można posiłkować się tu ściółką z lasu
(liściastego). Jednak każde z ziół ma swoje "prywatne" wymagania - zioła
o liściach wąskich i suchych (rozmaryn, macierzanka) lubią suchą glebę
piaszczystą, te o liściach soczystych (melisa, mięta) wolą wilgotne gleby
próchnicze. Jeżeli uprawiamy zioła w doniczkach należy koniecznie
pamiętać o wyłożeniu dna drobnym drenażem - małe kamyczki, kawałki
skorup glinianych (małe!) lub żwir. Jest to konieczne - umożliwia odpływ
wody z ryzosfery i zapobiega gniciu korzeni. I, co już kiedyś
wspominałam, należy zwrócić uwagę na to, by doniczka nie miała
zbędnych lokatorów - mówię tu szczególnie o dżdżownicach, co może się
zdarzyć jeśli glebę pozyskuje się z ogrodu.

2. Miejsce
Niektóre zioła można z powodzeniem uprawiać w domu - jednak należy

Magia ziół

http://www.czarostwobelladonny.fc.pl/magzi.htm

4 z 23

2008-07-01 20:10

pamiętać, że są to rośliny wrażliwe - zbyt skąpe podlewanie sprawi, że w
doniczce zostanie kikut, natomiast zbyt duża ilość wody może
doprowadzić do zapleśnienia gleby. Najlepszym wyjściem podczas
tworzenia zielnego ogrodu jest posadzenie ziół w doniczkach i wkopanie
ich do połowy w ziemię - jesienią można je spokojnie wyjąć (uwaga:
niektóre zioła np. rozmaryn, lubią przerastać korzeniami przez dziurki w
dnie doniczki do gleby) i przenieść do domu. Przy albo wkopywaniu
doniczek albo sadzeniu ziół należy pamiętać o ich wymaganiach: niektóre
wolą słońce, inne półcień. Podczas uprawy w domu należy pamiętać, że w
pokoju, kuchni, panują ciężkie warunki dla roślin: zmienne atmosfera,
słabe oświetlenie (dotyczy to szczególnie bazylii, ogórecznika, kolendry,
majeranku). Gatunki dobrze się czujące w domu to rozmaryn, melisa,
estragon, mięta.

3. Wysadzanie
Zioła można z powodzeniem uprawiać od nasion - najlepiej wtedy wysiać
je w marcu - będą gotowe do wysadzenia w maju. Można je również
wykiełkować na mokrym papierze - dopiero wysadzić do gleby. Jedynie
rzeżucha nie sprawia żadnych problemów.

4. Choroby
Zioła najczęściej chorują przez grzyby. Powodem jest często gleba
zanieczyszczona zarodnikami. Jeżeli przez jakiś czas utrzymuje się w niej
wysoka wilgotność to jest to raj dla grzybów. Jedną z częstszych chorób
jest mączniak prawdziwy. Wygląda on tak jak wskazuje nazwa - liście a
czasem łodygi i pąki pokryte są białym nalotem grzybni, jeśli dobrze się
przyjrzeć można dostrzec także małe ciemne punkciki (klestotecja z
zarodnikami). Kolejną popularna chorobą jest mączniak rzekomy
atakujący z upodobaniem cebulę - objaw to zmieniające kolor naloty
grzybni na liściach. Często występują też rdze - rdzawe a później ciemne
punkciki na liściach. Taką chorą roślinę najlepiej spalić (nie wyrzucać na
komposty czy za płot!) oraz wyrzucić część ziemi dookoła rośliny.
Podobnie postępować w wypadku innych chorób (częste objawy to gnicie
części roślin, różnokolorowe naloty, mumifikacja łodyg, zasychanie
pąków).

Choroby bateryjne objawiają się lokalnymi brązowymi nekrozami z dużym
halo wokół plam. Wirusy powodują nekrozy i bladnięcia liści.

Bardzo często występują także choroby spowodowane przez owady:
- Mszyce - każdy potrafi rozpoznać te małe najczęściej zielone (mogą być
tez innego koloru - jest ich ponad 200 gatunków) owady wysysające sok z
roślin atakujące zwykle latem. Ofiara ich padają często rośliny osłabione,
(przechodzące trudny okres jak gdzieś kiedyś wyczytałam Większość
insektycydów zabijających mszyce jest toksyczna - najlepiej więc dobrze
dbać o rośliny i nie dopuszczać do zasiedlenia. Jest kilka niechemicznych
sposobów pozbycia się tych szkodników: we wczesnym etapie rozwoju
zakażoną roślinę można wymyć w wodzie z mydłem, można też do

Magia ziół

http://www.czarostwobelladonny.fc.pl/magzi.htm

5 z 23

2008-07-01 20:10

wyłapania owadów użyć rosiczki.
- Wciornastki - małe czarne muszki roznoszące choroby grzybowe, ich
bytowanie powoduje zniekształcenia i obumarcie roślin. Rozwojowi
szkodnika sprzyja suche powietrze i niedostateczne podlewanie. W
wczesnej fazie choroby owadów można się pozbyć za pomocą wody z
mydłem.
- Przędziorki - małe czerwone pajączki które łatwo poznać po
wytwarzanej pajęczynie spinającej liść. Koniecznie zwiększyć wilgotność
powietrza.
- Tarczniki - brunatne tarczkowate owady na spodzie liści ii łodygach -
może pomóc owad z mydłem ale prze silnym porażeniu roślinę trzeba
albo obciąć tuż przy ziemi albo wyrzucić.
- Wełnowce - powodują białe wełniste plamki na liściach i w kątach liści -
można je usunąć wacikiem zamoczonym w denaturacie.

Rośliny zarażone chorobami powodowanymi przez owady i grzyby w
dużych szklarniach zwalcza się metodą biologiczną - albo przez
zastosowanie owadów zwalczających owady albo przez użycie
hiperpasożytów grzybowych. Na małą skalę tez można by tego użyć ale
chyba się nie opłaci.

Przyszły wykład: dokładny opis i zastosowanie najpopularniejszych ziół,
głownie przyprawowych.

Wykład drugi.

UWAGA!
Zioła to leki. Nie mają może postaci pigułek i załączonej ulotki z
ostrzeżeniem ale to nie znaczy, że wolno się nimi bawić. Nie wolno
eksperymentować - każdy organizm inaczej reaguje na substancje
chemiczne zawarte w roślinach - ich pochopne użycie może być
szkodliwe dla zdrowia (zatrucia, alergie). Jeśli używasz ziół do leczenia -
nigdy nie przekraczaj zalecanej dawki! Nie wybieraj ziół własnoręcznie!
Nie układaj sobie mieszanek dlatego, że znasz kilka ziół działających na to
samo! Nie podawaj ziół dziecku, kobiecie w ciąży!
Najlepiej kupić zioła z aptece - są pewne, co nie znaczy, że możesz je
używać jak chcesz. Jeśli sam zbierasz i suszysz zioła - pamiętaj - nie
zbieraj ziół, których nie znasz, nie opieraj się na domysłach, na niepewnej
wiedzy - to może doprowadzić do tragedii! Niektóre działają drażniąco na

Magia ziół

http://www.czarostwobelladonny.fc.pl/magzi.htm

6 z 23

2008-07-01 20:10

skórę, mogą powodować oparzenia (barszcz)!
Nie trzymaj suchych ziół w pokoju, w którym śpisz! Przede wszystkim -
MYŚL!
W magii - pamiętaj, że zioła pomagają uwolnić z Ciebie oczekiwaną moc -
nie baw się nimi bo może to zbudzić moce, których nie znasz i nad
którymi nie masz kontroli. Nie szalej - nie używaj wszystkich znanych Ci
ziół naraz - pamiętaj, skuteczność zależy od Ciebie a nie tego, czy masz
pięć gatunków na ołtarzu czy dwadzieścia. Uważaj jeśli stosujesz rośliny
trujące bądź narkotyczne (odradzam).
Dobieraj zioła rozważnie, szanuj je.
Niech zioła będą Twoimi Przyjaciółmi, Łącznikami a nie podstawą Magii.
Podstawą jest Twój kontakt z Bogami.

Bazylia pospolita (Ocimum basilicum)
ang. (sweet, common, greek) basil, basilicum,
niem. Basilikum, Basilienkraut, Königskraut.
Historia: Bazylia prawdopodobnie pochodzi z
Afryki, a jej pierwsze uprawy powstały w Indiach,
gdzie jest ziołem bardziej o znaczeniu religijnym
niż kulinarnym - jest poświęcona bogowi Wisznu i
Krysznie.
Około 4000 lat temu bazylia przywędrowała do
Europy przez Grecję i Rzym. Jej nazwa wywodzi
się z greckiego słowa "basileus", co oznacza "król"
(choć pochodzenie tego słowa jest bardziej
skomplikowane - we Francji zioło to nazywa się "Królewskim Zielem".
Morfologia: Bazylia należy do rodziny jasnotowatych (Lamiaceae). W
naszym klimacie jest rośliną jednoroczną. Istnieje wiele odmian bazylii,
wszystkie łączy specyficzny zapach. Tworzy ona małe rozgałęzione
krzaczki o wysokości około 25 cm (choć zależy to od odmiany). Kwitnie
w sierpniu białymi kwiatami.
Uprawa: Bardzo łatwa roślina do uprawy. W domu może przezimować, na
dworze - niestety, albo przesadzamy do doniczki i zabieramy do domu
albo żegnamy się z nią ciepło.
Wysiew - przełom marca i kwietnia, na nasłonecznionym parapecie, przy
równomiernej wilgotności podłoża bardzo szybko kiełkuje. Do gruntu
wysadzamy pod koniec maja (bardzo wrażliwa na mróz). Uprawa w glebie
próchnicznej, przepuszczalnej, w miejscu osłoniętym przed wiatrem.
Nawozimy co 14 dni (oczywiście nawozem naturalnym, najlepiej
biohumus). Sadzonki bazylii można również kupić w sklepie.
Trzeba dbać o podlewanie - bazylia nie lubi mieć sucho ale pływać też nie
lubi Listki podszczypuje się wczesnym rankiem.
Do suszenia: całe łodygi ścinane przed kwitnieniem.
Choroby - raczej rzadko się zdarzają, ale może się trafić mączniak lub
mszyce - lekarstwem jest zanurzenie w wodzie z mydlinami - tylko potem
trzeba ją umyć!
Właściwości lecznicze: przyspiesza trawienie, zmniejsza kurcze żołądka i
nudności. W tym celu sporządza się napar - łyżkę liści zalać wrzątkiem i

Magia ziół

http://www.czarostwobelladonny.fc.pl/magzi.htm

7 z 23

2008-07-01 20:10

pić po posiłku; reguluje prace jelit. Działa też wiatropędnie. Używa się
także do łagodzenia bólu reumatycznego, bólu głowy (migrenowego), jako
płukanka przy infekcji dziąseł i jamy ustnej. Olej z bazylii działa cuda
przy trądziku ale także przy bezsenności (kropla na poduszkę) oraz
depresji. Okłady z nasion bazylii pomagają przy trudno leczących się
ranach.
Właściwości magiczne:
Bazylia ma energie męską, powiązana jest z żywiołem Ognia a jej planetą
jest Mars. Używana jest w rytuałach przyciągających dobrobyt i pieniądze.
Noszenie liścia bazylii w portfelu ma przyciągać do niego pieniądze.
Dzięki niej można zatrzymać w domu szczęście i zapewnić mu ochronę.
Umieszczona w rogach pokoju chroni pomieszczenie. Rozsypanie jej
wokół serca ukochanego zapewnia jego wierność. Jako kadzidło palona
jest dla oczyszczania przestrzeni przed rytuałem, dla ochrony przed
nieproszonymi energiami i istotami. Przyciąga również szczęście,
wierność, przyjaźń. Powiązana jest z Imbolc - a tym samym z inicjacją, z
powtórnymi narodzinami, rozpoczynaniem - często dodawana do kąpieli
przed inicjacją.

Rozmaryn (Rosmarinus officinalis)
ang. rosemary, old man , niem. Rosmarin.
Historia: Jest to zioło pochodzenia
śródziemnomorskiego - i tam było jednym z
pierwszych uprawianych ziół. Jednak wrażliwość na
zimno spowolniło jego wędrówkę do Europy
Północnej - dopiero gatunki odporne zadomowiły
się w naszych ogrodach i domach. Nazwa pochodzi
z łacińskiego "ros marinus" - "rosa morska", choć nie
bardzo lubi rosnąć na brzegu morza. Morfologia: Należy do rodziny
jasnotowatych (Lamiaceae). Jest rośliną wieloletnią, jest bardzo
dekoracyjny, zarówno liście jak i kwiaty, dlatego często uprawiany jest
jako roślina ozdobna. Może rosnąć nawet 20 - 30 lat i osiągnąć wysokość
1 metra.
Uprawa: Rośnie w gruncie i w doniczkach. Na zimę wymaga okrycia z
igliwie. W doniczkach rośnie dobrze, tylko zimą wymaga chłodnego i
ciemnego miejsca. Nie jest wymagający co do gleby, ważne, by była
przepuszczalna (u mnie rósł w żwirze) a miejsce słoneczne i suche. Jeśli
uprawiamy z nasion: wysiew w kwietniu do doniczek, w maju do gruntu.
Można rozmnażać z sadzonek (ukorzenia się je w torfie). Przy uprawie w
doniczkach przesadzać każdej wiosny. Do suszenia: w drugim roku obcina
się kwitnące łodygi, przed użyciem liski pokruszyć. Choroby: Nowe pędy
są często atakowane przez mszyce - dlatego należy regularnie
podszczypywać młode pędy. Jeśli już zaatakują - użyć wody z mydłem.
Właściwości lecznicze: Stosowane w zawrotach głowy spowodowanych
chorobą ucha środkowego, także na bóle głowy pochodzenia
migrenowego. Działa uspokajająco - skuteczny w stanach napięcia
nerwowego. Pobudza pracę serca. Napar stosowany do poprawy trawienia
(pobudza pracę woreczka żółciowego). Olejek z rozmarynu (lub oliwa

Magia ziół

http://www.czarostwobelladonny.fc.pl/magzi.htm

8 z 23

2008-07-01 20:10

zmieszana z pokruszonymi liśćmi) to skuteczny środek na łupież oraz na
porost włosów. Wcierany w skronie - leczy bóle głowy. Napar stosowany
także jako tonik do twarzy.
Właściwości magiczne:
Energia rozmarynu jest żeńska, żywioł - Ogień, planeta - Słońce.
Od zawsze znany środek zapobiegający plagom. Wspomaga pamięć i
ułatwia naukę jeśli nosi się go przy sobie. Używany w magii może (patrz:
nazwa). Używany do oczyszczających kąpieli - użycie naparu z rozmarynu
do umycia rąk przed rytuałem to substytut kąpieli. Może posłużyć do
sporządzenia wieńców ochronnych. Łączony jest z miłością, wiernością i
szczęśliwym pożyciem. Włożony pod poduszkę chroni przed koszmarami.
Zapach rozmarynu przywraca witalność, młodość, radość. Powiązany z
Yule.

Melisa lekarska (Melissa officinalis)
ang. (sweet, lemon) balm, melissa, niem.
Melisse, Zitronenmelisse, Herztrost.
Historia: Tak jak poprzednik pochodzi z
rejonu Morza Śródziemnego (choć jej
prawdziwe pochodzenie jest nieznane -
prawdopodobnie Zachodnia Azja). Jej
nazwa "balm" pochodzi z łacińskiego
"balsam" - "drzewo balsamiczne", zaś
"melisa" pochodzi z greckiego "melisso-
phyllo'n - "pszczeli liść", ponieważ jest to
roślina bogata w nektar. Cząstka "mel" to
również łaciński "miód". Rośliną pokrewną
melisie jest bergamotka.
Morfologia: Należy do rodziny jasnotowatych (Lamiaceae). Jest rośliną
wieloletnią, osiąga do 1 metra wysokości. Co roku wypuszcza nowe pędy,
jej listki pokryte są delikatnymi włoskami. Kwitnie w lipcu i sierpniu ale
kwiaty należy w odpowiednim momencie ściąć, bo utraci swój cytrynowy
aromat.
Uprawa: Można uprawiać z nasion, które wysiewa się na przełomie
kwietnia i maja. Melisę rozmnaża się też przez podział roślin starszych
albo po prostu kupuje się nowe sadzonki. Jest to zioło dość wymagające -
rośnie w bogatej próchnicznej, dobrze trzymającej wodę glebie. Musi być
co 3 tygodnie zasilana. Stanowisko dla niej musi być osłonięte od wiatru i
spokojne. Zimą najlepiej zabrać ją do domu - może zmarznąć.
Do suszenia: ścinać całe rośliny tuż przed kwitnieniem, pojedyncze listki
suszyć na papierze w ciemnym, przewiewnym miejscu, najlepiej w upalne
dni.
Choroby: może być pod koniec sezonu zaatakowana przez mączniaka -
trzeba ją wtedy bardzo szybko ściąć u podstawy (spokojnie - szybko
odrośnie. Przycinanie w środku lata pozwoli na oczyszczenie rośliny ze
szkodników.
Właściwości lecznicze: sok z melisy łagodzi ból i zmniejsza obrzęk przy
ukąszeniach owadów. Stosowana głównie jako środek uspokajający oraz

Magia ziół

http://www.czarostwobelladonny.fc.pl/magzi.htm

9 z 23

2008-07-01 20:10

w lekkich stanach bezsenności. Herbatka z melisy wspomaga trawienie -
stosowana na wzdęcia brzucha i kolkę jelitową. Pomaga również przy
gorączce - jest środkiem delikatnie napotnym.
Właściwości magiczne: Energia żeńska, planeta Księżyc lub Neptun,
żywioł Woda. Nierozerwalnie związana z miłością - napar z melisy
łagodzi ból po rozstaniu. Dodawana do napojów miłosnych oraz
stosowana jako afrodyzjak. Jest też bardzo pomocna przy wychodzeniu z
traumy i po napaści na tle seksualnym. Pomaga odepchnąć melancholię.

Szałwia lekarska (Salvia officinalis)
ang. (common, garden) sage, niem. Echter Salbei,
Edelsalbei, Salbei.
Historia: Pochodzi z Europy Południowej i Azji
Mniejszej, choć występuje też na kontynencie
amerykańskim (tam szczególnie w Am.
Południowej Salvia divinorum - szałwia
halucynogenna) W średniowieczu rozpowszechnili
ją zakonnicy. Jej nazwa pochodzi z łacińskiego
"salvere" - "ratować" i wiele mówi o jej ówczesnym
zastosowaniu - było to zioło "na wszystko" dziś jej
użycie jest dużo węższe.
Morfologia: Należy do rodziny jasnotowatych
(Lamiaceae). Jest to krzewinka o pokroju krzaczastym, dorastająca do 60
cm, wieloletnia roślina. Można spotkać kilka jej odmian: purpurową,
zwykłą i różnobarwną.
Uprawa: Mówi się, że wygląd uprawianej przez nas szałwi odzwierciedla
nasze szczęście osobiste.
Jest to rośliną ciepłolubna, lubi stanowiska słoneczne i suche. Uprawia się
ją w przepuszczalnej gliniastej ziemi. Nie nawozi się jej. Może zimować w
gruncie ale wymaga ochrony - części nadziemne zazwyczaj przemarzają -
należy chronić bryłę korzeniową. Rozmnaża się łatwo przez sadzonki.
Należy ją często uszczkiwać - ładnie wtedy rośnie.
Do suszenia: łodygi co najmniej dwuletnich roślin, schną trochę dłużej niż
inne zioła. (bo sa pokryte włoskami).
Choroby: Problemem mogą być jak zwykle mszyce - traktujemy je
mydłem.
Właściwości lecznicze: Poprawia trawienie - w postaci naparu: 25g liści na
0,5 l wrzącej wody, pity ostudzony - na wzdęcia i bóle brzucha.
Stosowana też jako płukanka na chore dziąsła i gardło: liście zaparzamy w
szklance gorącego słodowego octu i szklance wody. Używana też jako
środek przeciw nadmiernemu poceniu się.
Właściwości magiczne:
Energia męska, planeta Jowisz, żywioł Powietrze.
Jedno z podstawowych ziół w uzdrawianiu - wielki strażnik zdrowia.
Także bardzo silnie oczyszcza przestrzeń (choć silniejsze działanie ma
szałwia biała, u nas dość trudno dostępna). Używana w rytuałach
przyciągających dostatek. Pomaga osiągnąć długowieczność. Noszona w
purpurowym woreczku pomaga zyskać mądrość. Powiązana z Mabon i

Magia ziół

http://www.czarostwobelladonny.fc.pl/magzi.htm

10 z 23

2008-07-01 20:10

Samhain.

Tymanek pospolity (macierzanka) (Thymus
vulgaris)
ang. garden thyme, niem. Thymian, Römischer
Quendel.
Historia: Pochodzi z krajów śródziemnomorskich,
gdzie porasta całe obszary tworząc pachnące
poduchy. W Europie tymianek rozpowszechnił się
w XI wieku. Nazwa pochodzi z łacińskiego
"thymus" które jest zapożyczeniem z Greki -
"thymos" - "ym" (pokrewne łacińskiemu "fumus" -
"ym, lekarstwo" W języku starożytnych Egipcjan istniało słowo "tham"
oznaczające roślinę o silnym zapachu stosowaną do mumifikacji.
Przez skrzyżowanie Thymus vulgaris z Thymus pulegioides (macierzanka
piaskową) uzyskano tymianek cytrynowy który... pachnie cytryną.
Odmiana ta jest bardzo ciekawym odoatkiem do potraw z ryb i sałatek, a
dodana do herbaty nada jej niepowtarzalny aromat.
Morfologia: Również należy do rodziny jasnotowatych (Lamiaceae). Jest
to silnie rozkrzewiony krzaczek o wysokości do 30 cm. Uprawia się około
12 odmian tymianku. Jest rośliną wieloletnią, ale uprawiana w gruncie
często nie przeżywa zimy - można ją zabrać do domu. Uprawa: Wymaga
stanowisk suchych i nasłonecznionych, dobrze czuje się w doniczce i w
gruncie. Gleba powinna być zasadowa, piaszczysta, przepuszczalna. Na
wiosnę przycina się go. Warto posadzić tymianek między płytami
chodnikowymi w ogrodzie - potrącany będzie ładnie pachniał. Przy
hodowli w domu - lepiej nie stawiać go nad grzejnikiem - może tego nie
polubić, dodatkowo potrzebuje naprawdę dużo słońca. Należy roślinę co
roku przesadzać. Do suszenia: suszy się łodyżki.
Choroby: właściwie tymianek odstrasza insekty ale może opaść ofiarą
mączlików. Łatwo je poznać - wzbijają się chmarami nad roślinką. Wtedy
pomogą kąpiele w wodzie mydlinami (co drugi dzień przed 12 dni), potem
trzeba krzaczek umyć.
Właściwości lecznicze: Poprawia trawienie - pomaga w trawieniu tłustych
potraw oraz wzmaga apetyt (zioło dla niejadków). Od lat stosowany jako
środek wykrztuśny i odkażający. Znane jest jego działanie
przeciwgrzybiczne. Służy do sporządzenia płukani na bolące gardło.
Właściwości magiczne:
Energia żeńska, planeta Wenus, żywioł Powietrze.
Zioło oczyszczające - jako kadzidło do oczyszczania przestrzeni, jako
dodatek do oczyszczających kąpieli. Wdychany odświeża i odnawia
energię. Noszony przy sobie odwodzi negatywne energie. Pomaga radzić
sobie ze smutkiem. Już w średniowieczu wierzono, że tymianek czyni
odważniejszym, daje siłę na przezwyciężanie przeszkód. Oraz dodatkowo
przyciąga pieniądze.

Majeran ogrodowy (lebiodka) (Origanum
majorama) Lebiodka pospolita, oregano, dziki

Magia ziół

http://www.czarostwobelladonny.fc.pl/magzi.htm

11 z 23

2008-07-01 20:10

majeranek (Origanum vulgare) Majeranek
(Origanum onites)
ang. niem.
Historia: Również pochodzi z rejonu
śródziemnomorskiego. W starożytnej Grecji był
symbolem szczęścia małżeńskiego i nazywano go
"ziołem szczęścia". Jego łacińska nazwa
"origanum" pochodzi od greckich słów "oros" -
"góra" i "ganos" - "radość".
Morfologia: Tak jak i poprzednie należy do rodziny jasnotowatych
(Lamiaceae). W swojej ojczyźnie jest rośliną wieloletnią, u nas nie
przeżywa zimy (choć O. vulgare jest odporna na mróz). Tworzy niewielkie
(do 25 cm) krzaczki, kwitnie latem małymi, niepozornymi różowobiałymi
kwiatkami (O. majorana) lub ładnymi różowymi kwiatami (O. vulgarum
var. "aureum" - która ma śliczne złociste liście i lubi cień.).
Uprawa: Można go uprawiać w domu, gdzie wymaga, tak jak w gruncie,
dobrze nasłonecznionych, ciepłych miejsc i przepuszczalnej ziemi
kompostowej (im bogatsza gleba tym intensywniejszy aromat liści). Tylko
młode roślinki O. vulgare najlepiej sadzić w półcieniu - zaś rośliny dorosłe
mają lepszy aromat rosnąć w słońcu. Lubią dużo wody, ale bez przesady.
Dorosłe osobniki łatwiej znoszą suszę. Rozmnaża się przez nasiona
(wysiew w marcu i kwietniu, rozsad do gruntu w drugiej połowie maja,
wysiew do doniczek późnym latem) lub przez sadzonki zakorzeniane w
torfie.
Roślinki należy przycinać by nie straciły zwartego pokroju. Główki
kwiatów ścinać zaraz po przekwitnięciu. W przypadku O. vulgare ścinać
pędy tuż po zakwitnięciu. Do suszenia: pędy ścinane w okresie
zawiązywania się kwiatów (najprzyjemniejszy aromat) Choroby: bardzo
rzadko atakowany przez szkodniki, jeśli już to zwalcza się je mydłem.
Właściwości lecznicze: Napar z liści majeranku reguluje trawienie, warto
go dodawać do tłustych i ciężkostrawnych potraw. Ciepły lub zimny
okład łagodzi skutki stłuczeń. Właściwość magiczne: Energia męska,
planeta Merkury, żywioł Powietrze. Dodawany do napojów miłosnych i
używany w rytuałach miłosnych. Umieszczenie szczypty majeranku w
każdym pokoju zapewnia ochronę.

Lawenda wąskolistna - lekarska (Lavendula
augustifolia - officinalis)
ang. lavender, niem.
Historia: Pochodzi z południowej Europy, w
starożytnym Rzymie używano jej do perfumowania
łaźni publicznych. Nazwa zioła wywodzi się z
łacińskiego "lavare" - "myć się". Znana jest od
najdawniejszych czasów jako roślina lecznicza,
przyprawowa i kosmetyczna. Płócienne woreczki z
ususzonymi pędami wkładane są do szaf i
bieliźniarek aby nadać ubraniom i pościeli delikatnego zapach i ustrzec je
przed owadami.

Magia ziół

http://www.czarostwobelladonny.fc.pl/magzi.htm

12 z 23

2008-07-01 20:10

Morfologia: Należy do rodziny jasnotowatych (Lamiceaea). Tworzy
krzaczki o pokroju zaokrąglonych o wysokości do 45 cm. Na rynku jest
wiele odmian lawendy, najpopularniejsze to "Munstead" o zwartym
pokroju i purpurowych kwiatach, "Hidcote" o purpurowych kwiatach i
srebrzystych liściach, "Hidcote Pink" o różowych kwiatach oraz "Nana
Alba" o białych kwiatach.
Uprawa: Jest to roślina wieloletnia, kwitnie po wysianiu dopiero po roku,
teoretycznie jest mrozoodporna ale najlepiej zabezpieczyć ją na zimę.
Wysiew rozpoczyna się na przełomie marca i kwietnia, wysad do gruntu w
maju. W okresie jesiennym lawendę rozmnaża się z sadzonek. Można ja
uprawiać w ogrodzie ale bardzo ładnie rośnie w skrzynkach i doniczkach.
Wymaga żyznej, przepuszczalnej gleby najlepiej wapiennej. Młode
roślinki trzeba często podlewać a starsze trochę rzadziej. Trzeba ja
również przycinać, usuwać przekwitłe kwiatostany i starsze gałązki (późną
wiosną).
Do suszenia: kwiatostany zbierane w słoneczne dni suszone przez dwa
tygodnie w suchym, chłodnym miejscu.
Choroby: zbyt obfite podlewanie może spowodować rozwój szarej pleśni -
albo stosuje się wówczas fungicyd albo wyrzuca roślinę. Możliwe jest
również pojawienie się pieników - są łatwe do rozpoznania bo w kącie
między liściem a gałązką tworzy się pienista wydzielina. Należy wtedy
spłukać roślinę silnym strumieniem wody.
Właściwości lecznicze: Kąpiel z dodatkiem lawendy doskonale wpływa na
krwioobieg, a także uspakaja. Herbatka zalecana przy migrenach,
bezsenności oraz schorzeniach przewodu pokarmowego, jest też
wspaniałym rozładowywaczem stresu i napięcia nerwowego.
Właściwości magiczne:
Energia męska, planeta Merkury, żywioł Powietrze.
Używana do kąpieli oczyszczających. Również kadzidło lawendowe
wspaniale oczyszcza i nadaje niepowtarzalną atmosferę oraz pomaga
nawiązać kontakt z opiekunem i uzyskać wizje i inspirację. Dodawana do
woreczków leczniczych. Noszona przyciąga mężczyzn. Jej zapach
uspakaja - daje dobry sen ale także wzmaga koncentrację i pomaga
uzyskać czystość umysłu. Jej właściwości oczyszczające wykorzystuje się
przy narodzinach, kiedy to pali się w pokoju, w którym rodzi się dziecko,
kadzidło lawendowe. Pobudza także zdolności jasnowidzenia i rozwój
duchowy. Używana przy wzywaniu Hekate. Związana jest także z wężami.
A przede wszystkim lawenda wnosi w dusze spokój i opanowanie.
Powiązana z Midsummer - jest wtedy rzucana na węgle w darze Bogom.

Wykład 3
Mniej znane zioła przyprawowe.

Lubczyk ogrodowy - lekarski (Levisticum
officinale)
ang. garden lovage, bladder seed, love parsley, niem.
Berg-Liebstöckel, Echtes Liebstökl, Liebstock,
Maggi-Pfeffer, Maggikraut, Stockkraut.

Magia ziół

http://www.czarostwobelladonny.fc.pl/magzi.htm

13 z 23

2008-07-01 20:10

Historia: Pochodzi z Iranu. Znany jest także pod
nazwą "maggi". Skojarzenie nazwy (ang, niem, pol)
z łacińskim "levarge" czyli miłością jest błędne.
Nazwa pochodzi bowiem od przekształcenia
łacińskiego "ligusticum" ponieważ zioło uprawiane było w okolicach
Ligurii.
Morfologia: Pochodzi z rodziny selerowatych (Apiaceae). Jest to
wieloletnia roślina osiągająca do 2 m wysokości.
Uprawa: Na początku można go uprawiać w doniczce ale bardzo szybka
się rozrasta i potrzebuje miejsca. Nie ma specjalnych wymagań glebowych
ale potrzebuje miejsca. Kwitnie latem na żółto, kwiaty należy od razu
zebrać.
Choroby: raczej się nie zdarzają, wyjątkowo mogą go zaatakować mszyce.
Do suszenia: liście, do leczenia kłącze z korzeniami.
Właściwości lecznicze: ma właściwości moczopędne, w medycynie
ludowej używany przeciw wzdęciom i jako środek ułatwiający trawienie.
Zewnętrznie stosuje się do inhalacji i okładów.
Właściwości magiczne:
Energia męska, planeta Słońce, żywioł Woda.
Korzeń dodawany do kąpieli oczyszczających. Noszony przy sobie
przyciąga miłość.

Koper ogrodowy (Anethum
graveolens var. hortorum)
ang. dill, niem. Dill, Gurkenkraut
Historia:

Prawdopodobnie

pochodzi z terenów Indii i z Persji
(dzisiejszy Iran). Jako roślina
lecznicza znany był już 5000 lat
temu w Egipcie Do Europy
sprowadzili go krzyżowcy. Dziś
jest bardzo popularny zarówno w Europie jak i we Północnej. Nazwa
"dill" pochodzi prawdopodobnie ze staronorweskiego "dilla" - "spokojny,
łagodny". Nazwa botaniczna pochodzi z greckiego "aneson" lub "aneton"
co oznacza "mocno pachnące".
Morfologia: wiotka wysoka roślina o wąskich, wątłych listkach i dużych,
żółtych baldachach. Dorasta do 1 metra. Pochodzi z rodziny selerowatych
(Apiaceae).
Uprawa: Jest rośliną jednoroczną, wymaga do wzrostu dużo ciepła i
żyznej, bogatej gleby. Kwiaty należy usuwać natychmiast po pojawieniu
się chyba, że chcemy ich użyć (kiszenie ogórków). Rozmnaża się go przez
nasiona - wysiewana wiosną do gruntu.
Do suszenia: całe pędy na cele magiczne, kulinarne - lepiej świeży,
ususzony traci aromat. Choroby: jest dość odporny, rzadko ma szkodniki.
Właściwości lecznicze: Wspomaga trawienie, łagodzi niestrawność i
zaburzenia żołądkowe. Wzmaga łaknienie. Działa na nadkwasotę. U
karmiących matek pobudza wydzielanie mleka. Działa także wiatropędnie.
Sporządza się z niego herbatkę łagodzącą kolki u niemowląt. Żucie kopru

Magia ziół

http://www.czarostwobelladonny.fc.pl/magzi.htm

14 z 23

2008-07-01 20:10

to stary sposób na pozbycie się przykrego zapachu z ust. Napar z
rozgniecionych nasion stosowany jest przy niestrawności.
Właściwości magiczne: Energia męska, planeta Merkury, żywioł Ogień.
Od zawsze koper uważano za roślinę chroniącą przed urokami i czarami.
Obecnie wiesza się pęczki kopru dla ochrony domu, szczególnie w
pokojach dzieci. Używa się go także w zaklęciach miłosnych.

Trybula ogrodowa (Anthriscus cerefolium)
ang. garden chervil, french parsley, niem.
Kerbel, Gartenkerbel, Französische
Petersilie
Historia: Pochodzi z południowo-
wschodniej Europy i z zachodniej Azji.
Nazwa łacińska pochodzi od greckiej nazwy
dla trybuli, drugi człon "cerefolium" może
oznaczać "liście z wosku" lub jest
przekształconym "cherifolium", które jest
rzymska nazwą tej rośliny odnosząca się do
przyjemnego zapachu liści. Od tego słowa
pochodzą także nazwy europejskie angielskie "chevril", niemieckie Kerbel,
szwedzkie "körvel", portugalskie "cerefolho" czy francuskie "cerfeuil".
Morfologia: Należy do rodziny Apiaceae (selerowatych) i jest jednoroczną
rośliną podobną do pietruszki, jednak jej liście mają wyraźniejszy i
ładniejszy zapach. Liścia są, w zależności od odmiany, gładkie lub
kędzierzawe, kwiaty białe, zebrane w baldachy. Jest bardzo podobna do
trującej dzikiej pietruszki.
Uprawa: Jest to roślina, którą z powodzeniem można uprawiać w
doniczkach, skrzynkach i w gruncie. Nasiona wysiewa się do lekkiego,
przepuszczalnego podłoża na przełomie marca i kwietnia, oraz drugi raz
we wrześniu. Liście można zrywać już po ośmiu tygodniach. Wymaga
tylko dbałości o wilgotne podłoże.
Do suszenia: pędy.
Choroby: Raczej jest odporna na choroby, sporadycznie mogą ją
zaatakować gąsienice lub ślimaki - wtedy takich roślin najlepiej się
pozbyć.
Właściwości lecznicze: Stosowana jako środek przeciw biegunce,
chorobom nerek, także chorobom układu pokarmowego i pęcherza
moczowego. Preparaty z soku używane są jako remedium na zmarszczki.
Można go również używać jako dodatek do wiosennych kuracji
witaminowych. Właściwości magiczne: Zioło również używane do
oczyszczania jednak znacznie rzadziej.

Bylice (Artemisia)
Historia: Zioła pochodzą ze Środkowej i Zachodniej Azji. Nazwa
gatunkowa pochodzi od greckiej bogini polowania - Artemidy i są to
rośliny jej poświęcone. Znane jest około 180 gatunków bylic. Gatunek ten
należy do rodziny Astraceae (astrowatych).

Magia ziół

http://www.czarostwobelladonny.fc.pl/magzi.htm

15 z 23

2008-07-01 20:10

Bylica estragon (Artemisia dracunculus) -
bylica głupich
ang. french tarragon, tarragon,little dragon,
niem. Estragon, Französischer Estragon
Morfologia - roślina wieloletnia o luźnym
pokroju dorastająca do 1 metra wysokości.
Wyróżniamy dwie odmiany: francuską
"Indora" i rosyjską "Sativa" (francuska ma
mocniejszy aromat). Kwitnie od lipca do
sierpnia, kwiaty są drobne, bladożółte z czasem czerwieniejące.
Uprawa: lubi żyzne, przepuszczalne podłoże, nie znosi zastojów wody
wokół korzeni. Odpowiednie dla niej jest ciepłe, słoneczne miejsce.
Nasiona wysiewa się w marcu, można rozmnażać z odrostów bocznych z
korzenia. Gdy pojawią się pierwsze kwiaty roślinę przycina się, dzięki
czemu bujnie się krzewi.
Do suszenia: w lipcu ucina się całe pędy i suszy w cienistym i
przewiewnym miejscu.
Właściwości lecznicze: stosuje się ją jako lek przeciwzapalny, w nieżytach
żołądka i jako lek poprawiający trawienie. Podobnie jak inne bylice ma
działanie tonizujące.
Właściwości magiczne: kiedyś uważano estragon za zioło odstraszające
węże - stąd jego nazwa "racunculus" - "mały wąż".

Bylica zwyczajna (Artemisia
vulgarus)
ang. mugwort, wegwort, felon herb,
niem.

(Gemeiner,

Echter,

Gewöhnlicher) Beifuss
Morfologia - wieloletnia roślina
dorastająca do 1,5 metra wysokości,
o wyraźnym zapachu. Kwitnie od
lipca do września drobnymi,
żółtawymi kwiatkami. Pospolita w Polsce.
Uprawa: Jest gatunkiem azotolubnym, dlatego preferuje gleby zasobne w
azot, siedliska ciepłe i słoneczne, nie za wilgotne.
Do suszenia: całe pędy w sierpniu, korzenie na jesień.
Właściwości lecznicze: zioło o właściwościach stymulujących i lekko
tonizujących, rozkurczowych, napotnych (stosowane w przeziębieniach) i
moczopędnych. Używane jako środek pobudzający trawienie. Działa
również uspokajająco, co wykorzystuje się w histerii, paraliżu i epilepsji
(znany środek w leczeniu epilepsji). Jako dodatek do kąpieli
wzmacniających.
Właściwości magiczne: Energia żeńska, planeta Wenus, żywioł Powietrze.
Od dawna używano bylicy jako zioło chroniące przed zmęczeniem
(włożona w but chroni przed znużeniem w czasie podróży), udarem
słonecznym, dzikimi zwierzętami i złem. Zbierana w wigilię Św. Jana
chroniła przed chorobami i pechem. Dodatkowo wieńce z bylicy noszone
w Św. Jana chroniły przed opętaniem. Sok ze świeżych liści wcierany w

Magia ziół

http://www.czarostwobelladonny.fc.pl/magzi.htm

16 z 23

2008-07-01 20:10

magiczne lustra i kryształy wzmacnia zdolność wróżenia. Dodawana do
kadzideł wspomagających odczytywanie przyszłości. Wieszana w domach
jako ochrona przed piorunami. Włożona pod próg chroni przed
niepowołanymi gośćmi. Poduszka wypchana bylicą zapewnia żywe sny.
Poświęcona Artemidzie. Powiązana z Midsummer.

Bylica piołun (Artemisia absynthium)
ang. absinthe, wormwood, niem. Wermut
Morfologia - srebrzystoszaro owłosiona bylina
wysokości do 80 cm o charakterystycznym gorzkim
zapachu. Kwitnie w sierpniu do września, kwiaty
niepozorne, szarosrebrzyste.
Uprawa: Jest gatunkiem azoto- i wapniolubnym i na
glebach zasobnych w te pierwiastki rośnie najlepiej
choć spotyka się ją często na ubogich, suchych
glebach.
Do suszenia: całe krzewy zebrane w suchy dzień w lipcu i sierpniu.
Właściwości lecznicze: Napar z piołunu stosowany jest jako tonik
uspokajający, na wzdęcia i jako środek poprawiający trawienie (oraz
wyrównujący kwasotę soku żołądkowego) . Sok z dużych liści używa się
jako lek wspomagający leczenie cukrzycy (minusem jest fakt, że jest tak
gorzki, iż wywołuje mdłości). Nalewka z kwiatów to dobry lek przeciwko
pasożytniczym robakom. Z kwitnących pędów wytwarza się absynt -
alkohol o właściwościach narkotycznych (popularny wśród artystów
Młodej Polski).
Piołun jest trujący i nadużywanie go może spowodować zatrucia!
Właściwości magiczne: Energia męska, planeta Mars, żywioł Powietrze.
Używany w kadzidłach wspomagających wróżenie i jasnowidzenie.
Rzucany w Samhain na żarzące się węgle ku ochronie przed włóczącymi
się duchami. Używany w rytuałach inicjacji i w testach na odwagę i
wytrzymałość. Ma powinowactwo ze światem zmarłych, podawany
umierającym umożliwia im odejście i odnalezienie spokoju. Znosi trujące
działanie szczwołu plamistego (cykuty) oraz muchomora czerwonego.
Dodawany jako składnik proszku umożliwiającego w Św. Łukasza
ujrzenie we śnie prawdziwej miłości.

Boże

drzewko

(Artemisia

abrotanum)
ang. herb royal, southern wood,
niem. Eberreis, Amberbaum,
Eberraute, Staubwurz, Zitronenkraut
Morfologia - jest to krzew
dorastający do 1,5 metra o pięknym,
cytrynowym zapachu, kwitnie w
sierpniu małymi żółtymi kwiatkami.
Uprawa: Preferuje gleby żyzne, przepuszczalne, rośnie w miejscach
nasłonecznionych i jest odporna na suszę. Należy dla zachowania pokroju
podcinać ją każdej wiosny.

Magia ziół

http://www.czarostwobelladonny.fc.pl/magzi.htm

17 z 23

2008-07-01 20:10

Do suszenia: w sierpniu zbiera się całe ziele i suszy w chłodnym,
przewiewnym miejscu Właściwości lecznicze: Ma pewne właściwości
uspokajające. Używane jako lek przeciw pasożytniczym robakom oraz
jako lek przeczyszczający i antyseptyk. Podobnie jak inne rośliny z
gatunku Aremisia pobudza trawienie i działa tonizująco.

Pietruszka zwyczajna (Petroselinum sativum)
ang. (common, garden) parsley, niem.
(Garten,Gemeine) Petersilie
Historia: Pochodzi ze wschodnich rejonów
Basenu Morza Śródziemnego (Da Canolle w
Turcji, Algeria, Liban). Już w starożytnej Grecji
stosowano ją jako przyprawę i roślinę magiczną.
Wiadomo było, że jej ostry zapach odstrasza
duchy. Nazwa pochodzi z greckiego "petroselinon" będącego zrostem
dwóch słów: "petro" - "kamień" i "selinon" - "seler".
Morfologia: Należy do rodziny Apiaceae (selerowatych). W uprawie są
trzy rodzaje pietruszki : aromatyczna o gładkich liściach (P. sativum var.
latifolium ), naciowa o karbowanych (P. sativum var. crispum) oraz
uprawiana dla korzeni (P. sativum var. tuberosum) . Uwaga! Roślina
bardzo podobną do pietruszki jest blekot pospolity, który jest trujący!
Uprawa: Wysiewamy ją wczesną wiosną do gruntu lub do skrzynek już w
październiku. Co roku należy zmieniać miejsce uprawy lub ziemię w
doniczkach, inaczej rośliny żółkną. Gleba powinna być bogata w składniki
odżywcze. Stanowisko powinno być osłonięte i słoneczne.
Choroby: pietruszkę czasem atakują mszyce - należy wtedy zastosować
terapię mydłem. Do suszenia: zbira się latem liście.
Właściwości lecznicze: W medycynie używa się zarówno korzenia jak i
liści. Apiol - olejek zawarty w pietruszce, jest skutecznym lekiem
wspomagającym leczenie malarii. Roślina ma działanie, wiatropędne,
tonizujące i przeczyszczające. Jej główne użycie ma jednak związek z
działaniem moczopędnym. Stosowana jako odwar na kamienia i piasek w
drogach moczowych, zatory nerek, żółtaczkę. Okład ze świeżych liści jest
remedium na ukąszenia owadów.
Właściwości magiczne: Stosowana w rytuałach ochronnych, stosowana też
jako ziele oczyszczające. Współdziała z męczennicą. Korzeń dodawany
do kąpieli oczyszczających oraz jako ziele przeciwdziałające pechowi.
Stosowana również w rytuałach miłosnych.

Kolendra siewna (Coriander sativum)
ang. coriander, chinese parsley, indian parsley (zioło),
niem. Koriander, Wanzenkümmel, Chinesische
Petersilie, Indische Petersilie (zioło)
Historia: Pochodzi z południowej Europy (Grecja) lub
z Azji Mniejszej. Nazwa pochodzi z greckiego "coris"
co znaczy "robak" i odnosi się do zapachu liści.
Morfologia: Kolendra to jednoroczna roślina z
rodziny Apiaceae (selerowatych). Jest to roślina

Magia ziół

http://www.czarostwobelladonny.fc.pl/magzi.htm

18 z 23

2008-07-01 20:10

wymagająca dość dużo miejsca. W lipcu kwitnie białymi baldachami.
Uprawa: Wysiewa się ja do gruntu lub doniczki około marca i często
podlewa. Lubi lekką, suchą glebę choć bez problemu rośnie w każdym
rodzaju gleby. Wymaga dobrze nasłonecznionego stanowiska.
Do suszenia: Owoce należy zebrać zanim same opadną - uciąć wraz z
łodygą kiedy staną się jasnobrązowe i suszyć w przewiewnym, suchym
miejscu. Pod roślinę warto postawić talerzyk lub podłożyć gazetę -
nasiona lubią wypadać na ziemię.
Właściwości lecznicze: Używana w postaci nalewek, proszków i naparu
przy problemach z trawieniem, pobudza trawienie i działa wiatropędnie.
Ma również działanie wykrztuśne. Często łączona z innymi ziołami.
Zażywana zbyt lekkomyślnie miewa działanie narkotyczne!
Właściwości magiczne: Energia męska. Planeta Mars, żywioł Ogień.
Używana w zaklęciach i rytach miłosnych. Stare zaklęcie miłosne: utrzeć
w moździerzu siedem ziaren kolendry powtarzając trzykrotnie "Gorące
nasiona, gorące serce, niech zawsze razem będą" i dodać ukochanemu do
wina. Chińczycy wierzyli, że ziarna kolendry zawierają proszek
zapewniający nieśmiertelność. Używana jest także w uzdrawianiu i ma
właściwości przywracania zdrowia.

Ruta zwyczajna (Ruta graveolens)
ang. (common, garden, wine) rue, herb of
grace, niem. Weinraute, Gartenraute,
Weinkraut, Raute
Historia: Ruta już od dawna znana była jako
ziele magiczne i lecznicze, pojawia się już w
Biblii, gorąco polecał ja Hipokrates. Z miejsca
jej pochodzenia, południowej Europy i Turcji,
sprowadzili ją krzyżowcy. Nazwa wywodzi się
z greckiego "reuo" - "uwolnić" bo zdolna jest uwolnić człowieka, i
zwierzęta, od wielu dolegliwości.
Morfologia: Ruta to szybko rosnąca wieloletnia roślina należąca do
rodziny Rutaceae (rutowatych). W zależności od gleby jest pięknie
pachnącą rośliną przyprawową (gleba gliniasta) lub atrakcyjną krzewinką
ozdobną (gleba próchniczna). Liście są niebieskozielone a w lipcu
pojawiają się baldachy żółtych kwiatów.
Uprawa: Można ją wysiewać z nasion lub podział starych roślin na
wiosnę. Preferuje kamienistą zasadową ziemię, choć rośnie też na glebach
o niższym od 7 pH. Nie wymaga podlewania (tylko po posadzeniu).
Dobrze rośnie w pełnym słońcu i półcieniu. Zapach ruty długo zostaje na
dłoniach, ponadto roślina może powodować uczulenia a nawet
poparzenia - najlepiej pielęgnować ją w rękawiczkach. Krzew powinno się
przycinać wiosna aż do zdrewniałych części.
Do suszenia: Pędy zbierane przed kwitnieniem.
Właściwości lecznicze: Silnie pobudzająca i przeciwskurczowa. W
większych ilościach trująca, może wywoływać wymioty. Przynosi ulgę w
napadach histerii, kaszlu, kolce i wzdęciach. Jest starym środkiem przeciw
krupowi. Używana zewnętrznie w postaci okładu z utartych liści przynosi

Magia ziół

http://www.czarostwobelladonny.fc.pl/magzi.htm

19 z 23

2008-07-01 20:10

ulgę w rwie kulszowej. Silne odwary z ruty położone na piersi pomagają
przy chronicznym zapaleniu oskrzeli. Żucie listków ruty pomaga na bóle
głowy, zawroty i kołatanie serca.
Właściwości magiczne: Energia męska, planeta Słońce, żywioł Ogień.
Podobnie jak rozmaryn była uważana za zioło zapobiegające plagom.
Używana w magii zdrowia - w rytuałach zarówno leczniczych jak i
zapobiegawczych. Zapach ruty oczyszcza umysł z zamieszania
emocjonalnego. W średniowieczu rutę uważano za uniwersalne remedium,
miała znosić działanie wszystkich trucizn. W dziele "Herbal" Turnera
napisano, że ruta jest jednym z najpopularniejszych ziół. Grecy wierzyli,
że ma silne właściwości antymagiczne - miała odczyniać uroki obcych.
Używano jej w wielu rytuałach oraz, paradoksalnie, do ochrony przed
czarami i czarownicami. Pomagała przewidywać przyszłość. Nawet dziś w
wielu sądach angielskich można spotkać wiązki ruty - chroniła w dawnych
czasach sędziów przed chorobami przywleczonymi z więzienia przez
skazańców. Obecnie używa się ruty w różnych rytuałach, jej główne
użycie to: zaklęcia miłosne i oczyszczanie przestrzeni (również używana
do tego w kościołach chrześcijańskich) oraz ochrona.

Cząber (Satureja hortensis)
ang. savory, niem. Bohnenkraut, Pfefferkraut,
Saturei, Kölle, Winterbergminze
Historia: Roślina ta prawdopodobnie pochodzi
z Wschodniej i Centralnej Azji. Jej nazwy w
wielu językach (ang. savory, cz. i sł. Saturejka
i inne) pochodzą z nazwy łacińskiej "Satureja"
co oznacza "ciemna" i może wskazywać na
powiązanie rośliny z Saturnem lub satyrami.
Morfologia: W hodowli wyróżnia się dwa gatunki cząbru - S. hortensis -
cząber letni i S. Montana - cząber zimowy. Jest to jednoroczna roślina
należąca do rodziny Labiatae (jasnotowatych). Dorasta do 50 cm, od
czerwca kwitnie drobnymi, lilioworóżowymi kwiatkami.
Uprawa: Oba gatunki wysiewa się do gruntu lub doniczek w kwietniu.
Lubią słoneczne stanowiska i lekką, przepuszczalna glebę.
Do suszenia: całe kwitnące pędy.
Właściwości lecznicze: (tylko Satureja hortensis). Wpływa korzystnie na
działanie układu pokarmowego. Ma właściwości wiatropędne oraz działa
rozgrzewająco. Używany do zwalczania kolki, wzdęć a także jako środek
wykrztuśny. Świeży sok z cząbru wtarty w miejsce po ukąszeniu osy
przynosi ulgę.

Portulaka siewna (Portulaca
sativa)
ang. (common, green, gold)
purslane, fatweed, pussly,
pusley niem. Gelber Portulak,
Gemüse-Portulak, Portulak,
Postelein.

Magia ziół

http://www.czarostwobelladonny.fc.pl/magzi.htm

20 z 23

2008-07-01 20:10

Historia: Portulaka jako zioło
przyprawowe i lecznicze
znana była już od
starożytnego Egiptu. Obecnie spotyka się ją dość rzadko. Można z ją
przygotowywać, podobnie jak pokrzywę, jak szpinak. Jest rośliną
kosmopolityczną, spotykana na całym świecie.
Morfologia: Jednoroczna niewielka krzaczasta roślinka o mięsistych,
soczystych listkach należąca do rodziny Portulacaceae.
Uprawa: wysiew wiosną do bogatej i wilgotnej próchnicznej ziemi.
Wymaga nasłonecznionego stanowiska. Można wysiewać ją co miesiąc, by
przez cały rok mieć świeże liście, których się nie suszy, tylko zużywa na
świeżo.
Właściwości lecznicze. Portulaka jako jedyna z roślin przyprawowych i
sałatkowych jest niezwykle bogata w kwasy tłuszczowe omega-3 (to taki
bardzo dobry tłuszcz, występujący głównie w mięsie ryb zimnomorskich).
Sok z liści portulaki zmieszany z miodem i cukrem łagodzi suchy kaszel i
urywany oddech oraz duszności, pomaga także przy nadmiernym
pragnieniu. Zewnętrznie stosowana na zapalenia i bóle w postaci okładu.
Rozgniecione i ugotowane w winie nasiona podawano dzieciom jako
środek odrobaczający.
Właściwości magiczne: Już w średniowieczu protulaka używana była jako
ochrona przed czarami. Rozłożona dookoła łóżka dawała ochronę przed
złymi duchami. Jej dodatkowym atutem było to, że chroniła przed
uderzeniem pioruna. Obecnie używana bywa jako zioło ochronne, choć
raczej w mieszczankach ochronnych niż samodzielnie.

Hyzop lekarski (Hyssopus officinalis)
ang. hyssop, niem. Ysop
Historia:

Pochodzi

z

krajów

śródziemnomorskich i Azji. Już Stary
Testament wspomina hyzop jako roślinę
oczyszczającą. Jego nazwa pochodzi ze
starohebrajskiego "azob" (arabskie "azzof" co
oznacza "święte ziele" ponieważ był on
używany do oczyszczania świętych miejsc.
Morfologia: jest to wiecznie zielony krzew
dorastający do 60 cm o podłużnych listkach i
pięknych niebieskich (czasem białych)
kwiatach pojawiających się w lipcu i sierpniu.
Uprawa: Hyzop rośnie w glebie wapiennej na
słonecznych stanowiskach. Nasiona wysiewa się do gleby lub do doniczek
na przełomie kwietnia i maja. W ogrodzie hyzop często sam się rozsiewa.
Do suszenia: całe łodygi w momencie ukazywania się kwiatów.
Właściwości lecznicze: Od najdawniejszych czasów używany jako środek
wykrztuśny. Napary stosowane są jako środek poprawiający trawienie, ma
także działanie moczopędne. Ma działanie antyzapalne - napar stosowany
jest do płukania chorych dziąseł, przemywania skóry (często stosowany
jako tonik do pielęgnacji cery). Stosowany również do leczenia astmy oraz

Magia ziół

http://www.czarostwobelladonny.fc.pl/magzi.htm

21 z 23

2008-07-01 20:10

problemów z płucami. Zbyt duża ilość hyzopu powoduje zbytnie
pobudzenie ośrodków nerwowych i powoduje podrażnienia.
Właściwości magiczne: Energia męska, planeta Jowisz, żywioł Ogień.
Zioło stosowane do oczyszczania oraz kąpieli oczyszczających.
Powiązany z wężami i smokami, używany do przyciągania energii
smoków.

Marchewnik

anyżkowy

(Myrrhis odorata)
ang. myrhh, sweet Cicely,
niem. Süssdolde
Historia: Pochodzi z
południowych I południowo
wschodnich Alp. Od wieków
jest uprawiany w Azji i
Europie. Angielska nazwa
pochodzi od greckiej nazwy
tej rośliny - "siseli", Nazwa łacińska wywodzi się od greckiej nazwy
zapachu, który jest podobny do mirry.
Morfologia: Jest to wieloletnia roślina z rodziny selerowatych (Apiaceae),
którą charakteryzują duże liście podobne do liści paproci ale wydzielające
wyraźny anyżkowy zapach. Kwitnie białymi baldachami.
Uprawa: Ciężki do uprawy w doniczkach - wymaga bardzo odżywczej i
lekkiej gleby oraz miejsca - najlepiej sadzić go w ogrodzie bezpośrednio
do gleby. Po kwitnieniu należy go dokładnie przyciąć. Do suszenia: liście i
kwiaty podczas kwitnienie, także nasiona.
Właściwości lecznicze: Ma działanie wykrztuśne, stosowany przy
problemach z płucami, a także jako środek likwidujący wzdęcia. Pomaga
również na osłabienia. Tonik z marchewnika polecany jest dla młodych
dziewcząt. Wyciąg stosowany jako pomoc przy ukąszeniach żmij. Esencja
z marchewnika działa ponoć jak afrodyzjak. Maść i balsam z tej rośliny
pomagają w leczeniu wrzodów oraz zmniejszają ból w podagrze.
Właściwości magiczne: Zioło używane do oczyszczania a także do
pobudzania umysłu. Uważane od dawna za całkowicie nieszkodliwe,
łagodne. Korzeń pomaga odzyskać jasność umysłu i odwagę oraz "raduje
serce" (poza tym, że jest smaczny).

Rzeżucha - pieprzyca siewna (Lepidium sativum)
ang. cress, garden cress, pepperweed, curled cress, pepper grass,
niem. Garten-Kresse.
Historia: Każdy chyba kojarzy rzeżuchę z Wielkanocą Roślina ta pochodzi
z Afryki, już w Egipcie była bardzo popularna.
Morfologia: Jest to jednoroczna roślina, która największe znaczenie ma
jako niewielkie (do 5 cm) siewki o charakterystycznych smaku i zapachu,
jedzone na surowo jako dodatek do kanapek. Uprawa: bajecznie prosta:
wysiewamy nasionka na mokrą bibułkę, watę lub ligninę i po 8 - 10
dniach (zimą po 14) można ją spokojnie jeść. Należy dbać by nie zakwitła
bo wtedy nabiera ostrego i gorzkiego smaku. Nie warto jej suszyć gdyż

Magia ziół

http://www.czarostwobelladonny.fc.pl/magzi.htm

22 z 23

2008-07-01 20:10

można mieć świeżą rzeżuchę przez cały rok. Właściwości lecznicze:
Przede wszystkim znana jako roślina odżywcza, uzupełniająca niedobór
witamin, szczególnie witaminy C. Stosowana także do odtruwania
organizmu (polecam do odtruwania po rzuceniu palenia, razem z
rumiankiem). Używana także w anemii oraz w chorobach tarczycy.

Laur szlachetny - wawrzyn (Laurus nobilis)
ang. (bay) laurel, tree, sweet, daphne, (grecian, spurge, true) laurel, niem.
Lorbeer, Echter Lorbeerstrauch.
Historia: Laur już od czasów starożytnego Rzymu był symbolem sławy. W
Grecji był rośliną poświęconą Appolinowi. Pierwotnie pochodzi z Azji
Mniejszej ale od dawna jest uprawiany na całym świecie. U nas znany
jako wawrzyn lub drzewo bobkowe, używany w postaci suchych,
brązowych listków.
Morfologia: jest to wiecznie zielone drzewo lub
krzew dorastający do kilku metrów. W
doniczkach rzadko kwitnie, kwiaty ma
niepozorne, owoce granatowe.
Uprawa: U nas można kupić laur w doniczkach.
Stanowisko słoneczne ale może rosnąć też w
półcieniu (pod koronami innych drzew). Do
połowy lata wymaga wilgotnej gleby, jednak
potem także nie może być przesuszany. Jest wrażliwy na zimno (znosi
przymrozki do - 3 st. C).
Do suszenia: duże dojrzałe liście.
Właściwości lecznicze: Liście dodaje się do kąpieli łagodzących bóle
kończyn, jako napar pomagają przy kaszlu. Ma także właściwości
wspomagające trawienie. Olejek stosuje się przy reumatyzmie i
stłuczeniach. Jednak należy uważać gdyż maja one własności narkotyczne
i odurzające.
Właściwości magiczne: Energia męska, planeta Słońce, żywioł Ogień.
Cunningham poleca żucie liści wawrzynu jako środka wywołującego wizje
jednak ja tego nie polecam, gdyż laur ma właściwości narkotyczne!! Jako
dowód: kadzidła z wawrzynu używane były przez wieszczki w Delfach.
Liście można nosić jako amulet odpędzający zło oraz wkładać pod
poduszkę w celu wywołania proroczych snów. Uprawa wawrzynu w
ogrodzie przydomowych chroni mieszkańców od chorób i burz.
Wawrzynu używa się także do oczyszczania i poświęcania przestrzeni (ale
raczej w postaci np. wywaru lub świeżych/suchych liści a nie kadzidła).
Ponadto laur może wywołać reakcję alergiczną!

Następny wykład zacznie serię wykładów o roślinach typowo leczniczych.

Magia ziół

http://www.czarostwobelladonny.fc.pl/magzi.htm

23 z 23

2008-07-01 20:10