www.gimversity.pl

www.uniwersytet-dzieciecy.pl

dr Eleonora Kuczmera-Ludwiczy

ńska

Katedra Zarz

ądzania w Gospodarce SGH

Jak rozmawiać z dzieckiem o kryzysie?

www.gimversity.pl

www.uniwersytet-dzieciecy.pl

JEŚLI CHCEMY DOTRZEĆ DO NASTOLATKA POWINNIŚMY

PRZESTRZEGAĆ PODSTAWOWYCH REGUŁ DZIAŁANIA

NIE WYDAWAJ ROZKAZÓW

ale POPRO

Ś lub ZAPROPONUJ WYBÓR

NIE ATAKUJ

a POKA

Ż SWOJE UCZUCIA

NIE OBWINIAJ DZIECKA ZA WSZYSTKO

tylko OPISZ KONKRETNY

STAN RZECZY lub SYTUACJ

Ę

UNIKAJ KAZA

Ń –

MÓW KRÓTKO i KONKRETNIE

NIE „PRZES

ŁUCHUJ” ZADAJĄC WIELE PYTAŃ

i ZAWSZE CIERPLIWIE

S

ŁUCHAJ ODPOWIEDZI

NIE KRYTYKUJ

a PRZEDSTAWIAJ SWOJE OCZEKIWANIA (pami

ętaj o

argumentach!)

NIE ZRZ

ĘDŹ

tylko CZ

ĘŚCIEJ CHWAL NASTOLATKA, nawet za

DROBIAZGI

NIE ZWRACAJ SI

Ę jak do MALUCHA

ale TRAKTUJ jak PARTNERA a

nawet POPRO

Ś o POMOC czy RADĘ

NIE PODNO

Ś GŁOSU

tylko POZWÓL CÓRCE/ SYNOWI PRZEDSTAWI

Ć

SWÓJ PUNKT WIDZENIA

www.gimversity.pl

www.uniwersytet-dzieciecy.pl

W RELACJACH z NASTOLATKAMI

NIE

U

ŻYWAJMY

wymienionych poni

żej i podobnych SFORMUŁOWAŃ:

Kiedy by

łam/byłem w twoim wieku…

Gdy mia

łam/miałem tyle lat co ty, to…

Jeste

ś taki sam jak twój ojciec (do syna)…

Jeste

ś taka sama jak twoja matka (do córki) lub

nic nie umiesz jak twoja matka
Masz tak robi

ć, bo ja tak mówię

Inni maj

ą lepsze stopnie, a ty co…

Nie bo nie, i ju

ż !

To ja si

ę tak dla ciebie poświęcam, a ty co…

Zabraniam ci i koniec…

www.gimversity.pl

www.uniwersytet-dzieciecy.pl

NIE FERUJMY WYROKÓW w rodzaju

:

WIEDZIA

ŁAM/WIEDZIAŁEM, że CI SIĘ NIE UDA

NIE MAM OCHOTY CI TEGO WYJA

ŚNIAĆ, bo i

TAK NIE ZROZUMIESZ
NIGDY SI

Ę TEGO NIE NAUCZYSZ

Z TOB

Ą WCALE NIE MOŻNA SIĘ DOGADAĆ

I TAK NIC DO CIEBIE NIE TRAFIA
NIE OBCHODZI MNIE CO ZROBISZ
RÓB CO CHCESZ I TAK B

ĘDZIE ŹLE

STALE SI

Ę ZA CIEBIE WSTYDZĘ

GDYBY

Ś…a… NASTĘPNYM RAZEM…

www.gimversity.pl

www.uniwersytet-dzieciecy.pl

PRZYK

ŁAD POJĘĆ I ZACHOWAŃ EKONOMICZNYCH

(ZAKRES ROZMOWY Z DZIE

ĆMI)



Ekonomia to nauka zajmuj

ąca się

nadzorowaniem „spo

łecznego procesu

gospodarowania” (makroekonomia i
mikroekonomia)



Ekonomia dotyczy pa

ństw, korporacji, średnich i

ma

łych firm oraz gospodarstw domowych.



Ekonomia zajmuje si

ę głównie pieniądzem i

przedsi

ębiorczością

www.gimversity.pl

www.uniwersytet-dzieciecy.pl

PRZYK

ŁAD POJĘĆ I ZACHOWAŃ EKONOMICZNYCH

(ZAKRES ROZMOWY Z DZIE

ĆMI)



Pieni

ądze

to powszechnie akceptowany

środek wymiany dóbr

i us

ług oraz miernik ich wartości



Pieni

ądze są ważne z dwóch powodów – pierwszym z nich

jest specjalizacja i podzia

ł pracy, drugim zdolność do

tezauryzacji (pieni

ądze zarabia się po to by je oszczędzać i

wydawa

ć w przyszłości)



Za pomoc

ą pieniędzy zaspokajamy swoje potrzeby. Im więcej

mamy pieni

ędzy tym szybciej rośnie chęć ich pomnażania.



Pieni

ądz umożliwia życie ale może je odbierać (rozboje, walki,

wojny)



Pieni

ądze są elementem życia każdego z nas – dzieci,

doros

łych, białych, czarnych, młodych i starych itd.

www.gimversity.pl

www.uniwersytet-dzieciecy.pl

PRZYK

ŁAD POJĘĆ I ZACHOWAŃ EKONOMICZNYCH

(ZAKRES ROZMOWY Z DZIE

ĆMI)

Ekonomia to równie

ż

przedsi

ębiorczość.

Przedsi

ębiorczość to zespół cech i zachowań

charakterystycznych dla przedsi

ębiorców . Są oni:

planistami
organizatorami
motywatorami
kontrolerami

…wszystkich procesów wytwórczych, us

ługowych i

wymiennych. Swoje funkcje wykonuj

ą posługując się meta-

funkcj

ą informacyjno-decyzyjną

Wykorzystuj

ą oni w tych procesach zasoby:

rzeczowe
finansowe
informacyjne
czasowe
ludzkie

www.gimversity.pl

www.uniwersytet-dzieciecy.pl

PRZYK

ŁAD POJĘĆ I ZACHOWAŃ EKONOMICZNYCH

(ZAKRES ROZMOWY Z DZIE

ĆMI)



Przedsi

ębiorczość to

równie

ż

zaradno

ść

cz

łowieka

w okre

ślaniu i realizowaniu swoich celów w

skomplikowanej rzeczywisto

ści dzisiaj i rudnego do

przewidzenia jutra.



A wi

ęc człowiek przedsiębiorczy, to człowiek z

inicjatyw

ą, samodzielny, potrafiący dobrze

gospodarowa

ć posiadanym kapitałem. Zna się na

tym co robi czyli jest profesjonalist

ą

www.gimversity.pl

www.uniwersytet-dzieciecy.pl

WYCHOWANIE EKONOMICZNE DZIECKA



Wychowanie ekonomiczne dziecka to dawanie mu przyk

ładu

oraz wskazywanie mu odpowiednich rozwi

ązań

organizacyjnych i finansowych. Jest niezwykle istotne w jego
rozwoju intelektualnym i emocjonalnym.



Dziecko powinno wiedzie

ć co to są pieniądze i do czego są

potrzebne, jak

ą mają wartość i jak nimi racjonalnie

gospodarowa

ć.



Postrzeganie wiedzy ekonomicznej przez dzieci znacznie ró

żni

si

ę od postrzegania osób dorosłych. Każdy dorosły powinien

przekaz tej wiedzy dostosowa

ć do indywidualnego rozwoju

swoich dzieci.

www.gimversity.pl

www.uniwersytet-dzieciecy.pl

WYCHOWANIE EKONOMICZNE DZIECKA



Nauka dziecka odbywa si

ę poprzez

obserwacj

ę

rozmowy i na

śladownictwo.

Najlepiej dziecko uczy

si

ę poprzez naśladownictwo i stymulację (kiedy

poprosi) „ja post

ąpiłabym/postąpiłbym w takiej

sytuacji „tak i tak”, ale jeste

ś innym człowiekiem,

zastanów si

ę i podejmij dobrą dla wszystkich

decyzj

ę



To w

łaśnie naśladownictwo kształtuje nawyki

przedsi

ębiorczości i gospodarności, dziecko robi

to nie

świadomie i dlatego TAK WAŻNY JEST

ODPOWIEDNI PRZYK

ŁAD DOROSŁYCH, a

szczególnie

zgodno

ść słów i czynów

w

perspektywie rodziny, przyjació

ł, pracy

zawodowej.

www.gimversity.pl

www.uniwersytet-dzieciecy.pl

WYCHOWANIE EKONOMICZNE DZIECKA



Dziecko uczy si

ę racjonalnego ekonomicznego zachowania w

procesie oszcz

ędzania,

co przy braku jakichkolwiek

W

ŁASNYCH pieniędzy jest niemożliwe.



Zmiana warunków

życia spowodowała zmianę stosunku

doros

łych do pracy jako wartości. Obecnie praca stała się (w

wi

ększości przypadków) środkiem do zarabiania pieniędzy.

Nieistotne co robimy je

śli przynosi nam to dużo pieniędzy.

Takiej postawy ucz

ą się od nas dorosłych nasze dzieci.



Dzieciom trzeba pozwoli

ć na samodzielność na tyle na ile będą

tego chcia

ły i potrafiły

www.gimversity.pl

www.uniwersytet-dzieciecy.pl

WYCHOWANIE EKONOMICZNE DZIECKA



Przedsi

ębiorczość i wiążąca się z nią gospodarność

wdra

żana w życie młodzieży

to pomoc

w

zrozumieniu i zaakceptowaniu takich warto

ści,

postaw i umiej

ętności jak:

szacunek do swojej w

łasności

szacunek do cudzej w

łasności

szacunek do w

łasnej pracy

szacunek do pracy innych

poszanowanie mienia spo

łecznego (należącego do

wszystkich) np. udzia

ł w DNIACH ZIEMI,

porz

ądkach wiosennych, dbaniu o estetyczne

wn

ętrza, wykonywanie drobnych remontów,

zbiórka zabawek, ksi

ążek itd.

www.gimversity.pl

www.uniwersytet-dzieciecy.pl

WYCHOWANIE EKONOMICZNE DZIECKA

docenienie trudu i po

święcenia osób w

otoczeniu

rozs

ądne zarządzanie swoimi

oszcz

ędnościami

zdolno

ść do rezygnowania z pewnych

korzy

ści na rzecz innych, a więc nauka

kompromisów („odchodz

ąc od NIE

dochodz

ąc do TAK; WIN-WIN)

zaradno

ść

www.gimversity.pl

www.uniwersytet-dzieciecy.pl

WYCHOWANIE EKONOMICZNE DZIECKA



Nauka powinna odbywa

ć się przez kształcenie i

wychowywanie „do i przez” czyli naucza

ć mamy nie

tylko teoretycznie ale równie

ż poprzez działania

praktyczne. Niezwykle wa

żne jest w tym procesie

wytworzenie motywacji wewn

ętrznej

u dziecka, a to

jest mo

żliwe jeśli dostrzeże ono w działaniu, w

którym ma bra

ć udział (kreować) konkretne i niezbyt

odleg

łe cele oraz

danie mo

żliwości doświadczenia.



Proces rozszerzania wiedzy i kszta

łtowania wartości,

postaw, umiej

ętności powinien odbywać się

powoli,

ale systematycznie.

www.gimversity.pl

www.uniwersytet-dzieciecy.pl

JAK ROZMAWIAĆ Z NASTOLATKIEM O KRYZYSIE

1.

Stwórz klimat zaciekawienia (najlepiej przy wspólnym posi

łku

lub w sytuacji równoleg

łej, podczas wyjazdu itp.) , szczególnie

podczas pierwszej rozmowy na temat kryzysu.

2.

Wyja

śniaj pojęcia – nie pozostawiaj trudnych wyrazów bez

wyja

śnienia (gospodarka, kryzys, pieniądz, inflacja,

bezrobocie, konsumpcja, oszcz

ędności, inwestycje itd.)

3.

Formu

łuj krótkie, jasne komunikaty informacyjne, nie

nacechowane emocjonalnie o istniej

ącej sytuacji, a nie sądy o

sytuacji.

4.

Np. „Obecnie gospodarki bardzo wielu pa

ństw przechodzą

zjawisko, które nazywamy kryzysem (opis co to jest kryzys).
Kryzysy s

ą zjawiskami, które towarzyszą człowiekowi od

zawsze (w domu, szkole, pracy, gospodarce, gospodarstwie
domowym itd.) i b

ędą nam towarzyszyć w przyszłości, bo takie

jest prawo rozwoju. Kryzys jest zjawiskiem przej

ściowym,

zawsze powoduje zmian

ę i w konsekwencji poprawę i rozwój,

chocia

ż jest uciążliwy.

www.gimversity.pl

www.uniwersytet-dzieciecy.pl

JAK ROZMAWIAĆ Z NASTOLATKIEM O KRYZYSIE

1.

Przyk

ład rozpoczęcia rozmowy: Obecnie gospodarki

wielu pa

ństw przechodzą kryzys (to tak jakby dostały

dwój

ę w szkole) i tak jak można poprawić dwóję w

szkole, mo

żna poprawić sposób w jaki działa

gospodarka kraju dotkni

ętego kryzysem.

2.

c.d przyk

ładu: Aby poprawić stopień w szkole trzeba

si

ę zmobilizować, aby poprawić stan gospodarki

kraju Prezydent, Rz

ąd, Sejm itd. i wszyscy obywatele

tego kraju powinni si

ę zmobilizować do tego aby

dokona

ć zmian, które spowodują, ze kryzys będzie

ograniczany i w ko

ńcu zamieni się na ożywienie

gospodarcze.

3.

Nie u

żywaj sformułowań: „to tragiczne wydarzenie”,

„beznadziejna sytuacja”, dramat na

świecie”,

„masakra”, „my nic nie mo

żemy, bo oni źle rządzą”,

itd.

www.gimversity.pl

www.uniwersytet-dzieciecy.pl

PRZYK

ŁAD „WARSZTATÓW” REALIZOWANYCH Z

NASTOLATKAMI

Warsztat to

świetna kształcąca praca dzieci, młodzieży i rodziców,

mog

ą również przyłączyć się np. dziadkowie i inne osoby

pozostaj

ące w tym samym gospodarstwie domowym.

A teraz zrobimy „burz

ę mózgów” , to metoda heurystyczna, czyli

metoda TWÓRCZEGO ROZWI

ĄZYWANIA PROBLEMÓW.

Nasz problem: Co mo

żemy poprawić w naszym gospodarstwie

domowym aby

śmy pomimo kryzysu mogli realizować swoje cele?



analiza celów poszczególnych cz

łonków rodziny – cele osobiste



analiza celów rodziny jako ca

łości – wzajemne związki



uwarunkowania osi

ągnięcia celów (budżet i jego elementy, zachowania

cz

łonków rodziny, czas, informacja itd.

www.gimversity.pl

www.uniwersytet-dzieciecy.pl

PRZYK

ŁAD „WARSZTATÓW” REALIZOWANYCH Z

NASTOLATKAMI

ETAPY BURZY MÓZGÓW

:

1.

Etap: wytwarzanie pomys

łów i nie ocenianie

2.

Etap: analiza i ocena pomys

łów (skuteczność,

realno

ść, szybkość realizacji itd.

3.

Wybór rozwi

ązań ( przewidywanie następstw

ka

żdego wyboru)

4.

Zastosowanie na ko

ńcu metody „adwokatus

diaboli”

www.gimversity.pl

www.uniwersytet-dzieciecy.pl

USTALAMY ZASADY DZIA

ŁANIA:

Na przyk

ład:

Zasady gospodarowania pieni

ędzmi

(kieszonkowe, kwoty na wyjazdy itp.) ;

1. kontrola i subtelne doradztwo, (naganne jest kontrolowanie dziecka poza jego
świadomością i wiedzą)

2. nale

ży wtajemniczać dziecko w finanse rodzinne (w zakresie dostosowanym do wieku i

dojrza

łości dziecka)

3. nale

ży powierzać dziecku określone obowiązki w gospodarowaniu zasobami rodziny, w

tym równie

ż pieniądzem

Zasady wspó

ł-przyczyniania się do dochodów i oszczędności

1.Sami sprz

ątamy mieszkanie/dom sprawiedliwie i elastycznie dzieląc obowiązki (kwota 400

z

ł/miesięcznie na sprzątaczkę jest odkładana na…)

2.Odci

ążam/y rodziców/rodzica z określonych robót – co pozwoli im zarobić więcej pieniędzy

lub wykonaj

ą w tym czasie pożyteczną dla wszystkich pracę.

3. Oszcz

ędzamy światło, wodę, gaz

4. Dzielimy si

ę pomysłami, które przychodzą nam do głowy

Zasady…. ustalamy je wszyscy razem w rodzinie

powoduje to wytworzenie motywacji

wewn

ętrznej oraz kształtowanie odpowiedzialności i samokontroli

www.gimversity.pl

www.uniwersytet-dzieciecy.pl

DZI

ĘKUJĘ ZA UWAGĘ!