2009-11-25

1

Zasilanie odbiorców w energię 

elektryczną. Układy sieciowe.

Układ sieciowy = konfiguracja sieci 

elektroenergetycznej. 

Układ sieciowy określa:
• sposób połączenia z ziemią neutralnego 

punktu źródła zasilania (tj. generatora lub 

transformatora),

• sposób realizacji uziemienia ochronnego 

odbiorników.

1

Reguły nazewnictwa

Pierwsza litera

oznacza połączenie punktu 

neutralnego źródła zasilania (generatora lub 

transformatora) z ziemią: 

T

= punkt neutralny posiada bezpośrednie 

połączenie z ziemią

I

= punkt neutralny jest odizolowany od ziemi

Druga litera

oznacza sposób połączenia 

odbiorników energii elektrycznej z ziemią: 

T

= bezpośrednie połączenie z ziemią każdego 

odbiornika oddzielnie

N

= połączenie z ziemią realizowane jest poprzez 

sieć zasilającą

2

Oznaczenia

T 

terra - ziemia,

N 

neutrum - neutralny,

I 

isolate - izolowane,

C 

common - wspólny,

S 

separate - rozłączny,

L1, L2, L3 

line - przewody fazowe,

N 

neutral - przewód neutralny,

PE 

protection earth - przewód ochronny

3

Typy układów sieciowych:

•

TN - punkt neutralny transformatora  jest 

uziemiony, a punkty ochronne odbiorników są 

uziemione poprzez przewód ochronny. 

W zależności od typu sieci uziemienie odbiorników 

ma różną konfigurację, np. TN-C, TN-S.

•

TT - punkt neutralny transformatora  jest 

uziemiony, a punkty ochronne odbiorników są 

uziemione niezależnie od sieci energetycznej 

uziemieniem ochronnym, oddzielnie dla każdego 

odbiornika (najczęściej bezpośrednio w miejscu 

zainstalowania odbiornika).

4

•

IT - punkt neutralny transformatora jest 

izolowany, a punkty ochronne odbiorników 

połączone są z uziemieniem ochronnym oddzielnie 

dla każdego odbiornika.

Zgodnie z obecnymi wymogami i normami 

europejskimi zasilanie odbiorców powinno 

być zrealizowane przez instalacje w 

układzie sieciowym  TN-S  lub  TN-C-S.

5

•

układ sieciowy TN-S

Litera S oznacza, że przewody PE (ochronny) 

oraz N (neutralny) są oddzielnymi przewodami.

6

2009-11-25

2

•

układ sieciowy TN-C-S

Litery C-S oznaczają, że w początkowym odcinku sieci jest 

jeden przewód PEN (ochronno-neutralny),  który dalej 

rozdziela się na dwa niezależne przewody PE i N.

7

W Polsce do lat 90-tych stosowane były 
praktycznie dwa układy sieciowe : 

•

TN-C 

•

TT

P

owinny one być obecnie zastąpione 

układem  TN-C-S   lub  TN-S  !!!

8

• układ sieciowy TN-C 

- wspólny przewód ochronno-neutralny PEN

- przewód ochronny PE jest połączony z uziemionym 

punktem neutralnym sieci

9

• układ sieciowy TT:

- przewód ochronny PE jest połączony bezpośrednio 

z uziemieniem ochronnym

10

Zasilanie budynku w układzie sieciowym TN-S

11

Zasilanie budynku w układzie sieciowym TN-C-S

12

2009-11-25

3

Przykład połączeń 

w budynku zasilanym 
z układu sieciowego 

TN-C-S

Złącze kablowe:

13

Instalacja elektryczna w budynku składa się 

z następujących głównych elementów:

1. 

przyłącze

odcinek linii łączącej instalacje w budynku z siecią zasilającą

2. 

złącze

łączy przyłącze z instalacjami odbiorczymi.
Połączenie to jest bezpośrednie lub za pośrednictwem 
rozdzielnicy głównej i wewnętrznej linii zasilającej (wlz). 
W budynku zasilanym bezpośrednio z linii napowietrznej 
złącze może zawierać główne zabezpieczenie instalacji.

14

3. 

rozdzielnica główna

występuje ona wtedy, gdy do złącza trzeba przyłączyć
więcej niż jedną wlz (np. w dużych blokach). Są tu 
zabezpieczenia wlz oraz główny łącznik całej instalacji.

4.

wewnętrzna linia zasilająca

służy do połączenia złącza lub rozdzielnicy głównej z 
poszczególnymi instalacjami odbiorczymi. 
W dużym budynku wlz określana jest potocznie jako „pion”.

5. instalacja odbiorcza

dostarcza energię elektryczną końcowemu użytkownikowi.
Bezpośrednio za miejscem połączenia z wlz umieszcza się
zabezpieczenia  instalacji odbiorczej i licznik energii.
Instalacja mieszkaniowa dzieli się na kilka obwodów, 
z których każdy ma osobne zabezpieczenie.

15

Schemat instalacji elektrycznej w budynku 

mieszkalnym

16

Przykład oznaczeń na 

schemacie instalacji 
elektrycznej w mieszkaniu

17