C fr
C fr
C fr
C fr
Cyfrowe
Cyfrowe
Cyfrowe
Cyfrowe
yy
układy
układy
yy
układy
układy
układy
układy
kk
jj
układy
układy
kk
jj
sekwen
sekwencyjne
cyjne
sekwen
sekwencyjne
cyjne
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
2
yj
yj
yj
yj
Układy sekwencyjne
Układy sekwencyjne
Układy sekwencyjne
Układy sekwencyjne
Układy sekwencyjne
Układy sekwencyjne to takie układy logiczne których stan
to takie układy logiczne których stan
Układy sekwencyjne
Układy sekwencyjne to takie układy logiczne, których stan
to takie układy logiczne, których stan
wyjść zależy nie tylko od aktualnego stanu wejść, lecz
wyjść zależy nie tylko od aktualnego stanu wejść, lecz
również od poprzednich stanów wejść i wyjść.
również od poprzednich stanów wejść i wyjść.
Układy sekwencyjne pamiętają historię stanów systemu,
czyli posiadają pamięć.
czyli posiadają pamięć.
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
3
Opis układów
Opis układów
Opis układów
Opis układów
Opis układów
Opis układów
k
j
h
k
j
h
Opis układów
Opis układów
k
j
h
k
j
h
sekwencyjnych
sekwencyjnych
sekwencyjnych
sekwencyjnych
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
4
Opis układów sekwencyjnych
Opis układów sekwencyjnych
Opis układów sekwencyjnych
Opis układów sekwencyjnych
Do opisu funkcji sekwencyjnych stosowane są dwa modele układów:
Do opisu funkcji sekwencyjnych stosowane są dwa modele układów:
FF
S
S
automat Mealy’ego
automat Mealy’ego
FF
tt
f(S
f(S
tt
X
X
tt
))
gg
ff
FF
X
X
FF
tt
= f(S
= f(S
tt
, X
, X
tt
))
automat Moore’a
automat Moore’a
FF
S
S
gg
ff
FF
X
X
S
S
FF
tt
= f(S
= f(S
tt
) ) Î
Î
S
S
tt
= g(X
= g(X
tt
))
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
5
Blok g jest blokiem pamięci, natomiast blok f jest układem
Blok g jest blokiem pamięci, natomiast blok f jest układem kombinacyjnym
kombinacyjnym
Wyrażenie automat oznacza model matematyczny układu sekwencyjnego
Wyrażenie automat oznacza model matematyczny układu sekwencyjnego
Opis układów sekwencyjnych
Opis układów sekwencyjnych
Opis układów sekwencyjnych
Opis układów sekwencyjnych
S
S
automat Mealy’ego
automat Mealy’ego
gg
ff
FF
X
X
S
S
FF
tt
= f(S
= f(S
tt
, X
, X
tt
))
Blok g można rozdzielić na dwa bloki: rejestr u (zawierający elementy
Blok g można rozdzielić na dwa bloki: rejestr u (zawierający elementy
pamięciowe) oraz układ kombinacyjny z
pamięciowe) oraz układ kombinacyjny z
p
ę
)
yj y
p
ę
)
yj y
Schemat blokowy automatu Mealy’ego można przekształcić do postaci:
Schemat blokowy automatu Mealy’ego można przekształcić do postaci:
Blok kombinacyny
Blok kombinacyny
d l
k śl
d l
k śl
ff
zz
y y
y y
X
X
FF
S
S
Model automatu jest określony
Model automatu jest określony
przez zbiory X, S i F oraz funkcje g
przez zbiory X, S i F oraz funkcje g
i f
i f
J ż li bi
X S F k ń
t
J ż li bi
X S F k ń
t
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
6
uu
Rejestr
Rejestr
Jeżeli zbiory X, S, F są skończone to
Jeżeli zbiory X, S, F są skończone to
tworzony automat jest skończony
tworzony automat jest skończony
FSM (ang. Finite State Machine)
FSM (ang. Finite State Machine)
Opis układów sekwencyjnych
Opis układów sekwencyjnych
Opis układów sekwencyjnych
Opis układów sekwencyjnych
ff
Blok kombinacyjny
Blok kombinacyjny
X
X
FF
S
S
Działanie układu sekwencyjnego można opisać w
Działanie układu sekwencyjnego można opisać w
postaci przebiegów czasowych sygnałów na
postaci przebiegów czasowych sygnałów na
zz
uu
S
S
postac przeb egów czasowych sygnałów na
postac przeb egów czasowych sygnałów na
wejściach X i wyjściach F.
wejściach X i wyjściach F.
Rejestr
Rejestr
Działanie układu sekwencyjnego można opisać w postaci grafu przejść
Działanie układu sekwencyjnego można opisać w postaci grafu przejść
między definiowanymi stanami wewnętrznymi układu.
między definiowanymi stanami wewnętrznymi układu.
Dla określonych zbiorów X, F, S opisuje on funkcję g, czyli każdej parze
Dla określonych zbiorów X, F, S opisuje on funkcję g, czyli każdej parze
stanów obecnych (X,S) przyporządkowuje stan następny S
stanów obecnych (X,S) przyporządkowuje stan następny S
++
. Ponadto graf
. Ponadto graf
przejść ilustruje funkcję wyjściową f.
przejść ilustruje funkcję wyjściową f.
Od
i d iki f jść j t t bli
jść P i
ż f
i
Od
i d iki f jść j t t bli
jść P i
ż f
i
Odpowiednikiem grafu przejść jest tablica przejść. Ponieważ graf i
Odpowiednikiem grafu przejść jest tablica przejść. Ponieważ graf i
tablica zawierają również stany wyjść, stosuje się określenie: graf
tablica zawierają również stany wyjść, stosuje się określenie: graf
(tablica) przejść
(tablica) przejść--wyjść.
wyjść.
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
7
Konstrukcja grafów i tablic
Konstrukcja grafów i tablic
Konstrukcja grafów i tablic
Konstrukcja grafów i tablic
ff
Blok kombinacyjny
Blok kombinacyjny
X
X
FF
S
S
Wierzchołki grafu są oznaczone symbolami stanów
Wierzchołki grafu są oznaczone symbolami stanów
wewnętrznych S. Strzałki grafu są opisane przez
wewnętrznych S. Strzałki grafu są opisane przez
parę stanów (X F) Strzałka oznacza przejście z
parę stanów (X F) Strzałka oznacza przejście z
zz
uu
S
S
parę stanów (X, F). Strzałka oznacza przejście z
parę stanów (X, F). Strzałka oznacza przejście z
jednego stanu wewnętrznego do innego (lub
jednego stanu wewnętrznego do innego (lub
utrzymanie tego samego) oraz utworzenie nowego
utrzymanie tego samego) oraz utworzenie nowego
stanu
stanu wyjść F pod warunkiem wystąpienia podanego
wyjść F pod warunkiem wystąpienia podanego
Rejestr
Rejestr
yj
p
y ąp
p
g
yj
p
y ąp
p
g
w opisie strzałki stanu X.
w opisie strzałki stanu X.
X2 F2
X2 F2
X2 F2
X2 F2
X
X
X
X
X
X
S1
S1
S2
S2
X F
X F
X1 F2
X1 F2
X2 F2
X2 F2
X
X
S
S
X1
X1
X2
X2
S1
S1
S2
S2 S1
S1
S2
S2
S3
S3 S2
S2
X
X
S
S
X1
X1
X2
X2
S1
S1
F2
F2
F2
F2
S2
S2
F3
F3
F2
F2
X
X
S
S
X1
X1
X2
X2
S1
S1
S2,F2
S2,F2
S1,F2
S1,F2
S2
S2
S3 F3
S3 F3
S2 F2
S2 F2
X1 F3
X1 F3
X1 F2
X1 F2
S2
S2
S3
S3 S2
S2
S3
S3
S2
S2 S1
S1
S2
S2
F3
F3
F2
F2
S3
S3
F2
F2
F3
F3
Tablica przejść
Tablica przejść
Tablica wyjść
Tablica wyjść
S2
S2
S3,F3
S3,F3
S2,F2
S2,F2
S3
S3
S2,F2
S2,F2
S1,F3
S1,F3
Tablica kompletna
Tablica kompletna
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
8
S3
S3
X2 F3
X2 F3
Tablica przejść
Tablica przejść
Tablica wyjść
Tablica wyjść
Tablica kompletna
Tablica kompletna
Konstrukcja grafów i tablic
Konstrukcja grafów i tablic
Konstrukcja grafów i tablic
Konstrukcja grafów i tablic
ff
Blok kombinacyjny
Blok kombinacyjny
X
X
FF
S
S
Jeśli symbolicznym
Jeśli symbolicznym elementom
elementom przyporządkuje się
przyporządkuje się
stany O1 to otrzyma się tablice przejść w postaci
stany O1 to otrzyma się tablice przejść w postaci
zakodowanej
zakodowanej
zz
uu
S
S
zakodowanej.
zakodowanej.
np. X={0,1} S {00, 01, 10} F={10, 11, 01}
np. X={0,1} S {00, 01, 10} F={10, 11, 01}
Rejestr
Rejestr
1,10
1,10
1 11
1 11
X
X
X
X
X
X
00
00
01
01
, 0
, 0
0,11
0,11
1,11
1,11
X
X
S
S
X1
X1
X2
X2
S1
S1
01
01
00
00
S2
S2
10
10
01
01
X
X
S
S
X1
X1
X2
X2
S1
S1
11
11
11
11
S2
S2
01
01
10
10
X
X
S
S
X1
X1
X2
X2
S1
S1
01,11
01,11
00,11
00,11
S2
S2
10 01
10 01
01 10
01 10
0,01
0,01
0,11
0,11
S2
S2
10
10
01
01
S3
S3
01
01
00
00
S2
S2
01
01
10
10
S3
S3
11
11
01
01
Tablica przejść
Tablica przejść
Tablica wyjść
Tablica wyjść
S2
S2
10,01
10,01
01,10
01,10
S3
S3
01,11
01,11
00,01
00,01
Tablica kompletna
Tablica kompletna
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
9
10
10
1,01
1,01
Tablica przejść
Tablica przejść
Tablica wyjść
Tablica wyjść
Tablica kompletna
Tablica kompletna
Układy sekwencyjne
Układy sekwencyjne
Układy sekwencyjne
Układy sekwencyjne
Układ sekwencyjny składa się z logicznego
układu
układu
kombinacyjnego
kombinacyjnego
i
rejestru
rejestru
, który zapamiętuje stan systemu.
Combinational
Combinational
Logic Unit
Logic Unit
Inputs
Inputs
Outputs
Outputs
Logic Unit
Logic Unit
R i
R i
Next State
Next State
Current State
Current State
Register
Register
Q D
Q D
Clock
Clock
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
10
Układy sekwencyjne
Układy sekwencyjne
Układy sekwencyjne
Układy sekwencyjne
Ze względu na sposób funkcjonowania rozróżniamy:
synchroniczne
synchroniczne
układy sekwencyjne
układy sekwencyjne
, które reagują na zmianę stanu wejściowego
t lk d k t
h h il h
h k śl
h
tylko w dyskretnych chwilach czasowych, określonych przez
okresowy sygnał zewnętrzny zwany sygnałem zegarowym. Sygnał ten
doprowadzony jest do rejestru (bloku pamięciowego).
Każdy kolejny stan wewnętrzny jest wytwarzany synchronicznie z
impulsami zegarowymi.
Combinational
Combinational
Logic Unit
Logic Unit
Inputs
Inputs
Outputs
Outputs
Register
Register
Q D
Q D
Next State
Next State
Current State
Current State
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
11
Q D
Q D
Clock
Clock
Układy sekwencyjne
Układy sekwencyjne
Układy sekwencyjne
Układy sekwencyjne
Synchroniczny układ sekwencyjny
Synchroniczny układ sekwencyjny
Cl k
Cl k
Clock
Clock
Input
Input
Output
Output
Combinational
Combinational
Logic Unit
Logic Unit
Inputs
Inputs
Outputs
Outputs
Register
Register
Q D
Q D
Next State
Next State
Current State
Current State
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
12
Q D
Q D
Clock
Clock
Układy sekwencyjne
Układy sekwencyjne
Układy sekwencyjne
Układy sekwencyjne
Ze względu na sposób funkcjonowania rozróżniamy:
asynchroniczne
asynchroniczne
układy sekwencyjne
układy sekwencyjne
, które reagują natychmiast na zmianę stanu
jś i
Ukł d h
i
i
j jś i
wejściowego. Układy asynchroniczne nie mają wejścia zegarowego
Combinational
Combinational
Logic Unit
Logic Unit
Inputs
Inputs
Outputs
Outputs
Register
Register
Q D
Q D
Next State
Next State
Current State
Current State
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
13
Q D
Q D
Układy sekwencyjne
Układy sekwencyjne
Układy sekwencyjne
Układy sekwencyjne
Asynchroniczny układ sekwencyjny
Asynchroniczny układ sekwencyjny
I
t
I
t
Input
Input
Current
Current
Output
Output
Combinational
Combinational
Logic Unit
Logic Unit
Inputs
Inputs
Outputs
Outputs
Register
Register
Q D
Q D
Next State
Next State
Current State
Current State
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
14
Q D
Q D
Układy sekwencyjne
Układy sekwencyjne
Układy sekwencyjne
Układy sekwencyjne
Układy sekwencyjne mogą reagować w dwojaki sposób na sygnały
wejściowe:
Jeżeli układ reaguje na poziomy sygnałów wejściowych to taki układ
określa się jako
statyczny (wyzwalany poziomem)
statyczny (wyzwalany poziomem)
.
Jeżeli układ reaguje na zmiany poziomów sygnałów wejsciowych to
taki układ nazywamy
dynamicznym (wyzwalany zboczem)
dynamicznym (wyzwalany zboczem)
.
Combinational
Combinational
Logic Unit
Logic Unit
Inputs
Inputs
Outputs
Outputs
Register
Register
Q D
Q D
Next State
Next State
Current State
Current State
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
15
Q D
Q D
Cyfrowe układy sekwencyjne
Cyfrowe układy sekwencyjne
Cyfrowe układy sekwencyjne
Cyfrowe układy sekwencyjne
Przerzutniki
Przerzutniki
Przerzutniki
Przerzutniki
Przerzutniki
Przerzutniki
Przerzutniki
Przerzutniki
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
16
Przerzutniki
Przerzutniki
Przerzutniki
Przerzutniki
Podstawowymi układami sekwencyjnymi są przerzutniki.
Symbolem graficznym przerzutnika jest prostokąt posiadający
Symbolem graficznym przerzutnika jest prostokąt posiadający
wejścia informacyjne (np. S, R, J, K, D, T) i sterujące (CLK) oraz
wyjścia stanowiące komplementarną parę (Q i Q’).
T Q’
D Q’
R Q’
J Q’
Clk Q
Res
Clk Q
Res
S Q
Res
Clk
K Q
Res
Clk
Istnieją cztery zasadnicze typy przerzutników:
Istnieją cztery zasadnicze typy przerzutników:
SR,
SR, JK, T, D
JK, T, D
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
17
Definicje przerzutników opisuje norma IEC 617
Definicje przerzutników opisuje norma IEC 617 -- 12
12
Rodzaje przerzutników
Rodzaje przerzutników
Rodzaje przerzutników
Rodzaje przerzutników
Przerzutniki
Przerzutniki
As
h
i
As
h
i
S
h
i
S
h
i
Asynchroniczne
Asynchroniczne
Synchroniczne
Synchroniczne
W
l
W
l
W
l
W
l
Wyzwalane
Wyzwalane
poziomem sygnału
poziomem sygnału
Wyzwalane
Wyzwalane
zboczem sygnału
zboczem sygnału
Wyzwalane
Wyzwalane
poz. wysokim
poz. wysokim
Wyzwalane
Wyzwalane
poz. niskim
poz. niskim
Wyzwalane
Wyzwalane
zboczem dodatn.
zboczem dodatn.
Wyzwalane
Wyzwalane
zboczem ujemn.
zboczem ujemn.
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
18
Rodzaje przerzutników
Rodzaje przerzutników
Rodzaje przerzutników
Rodzaje przerzutników
Przerzutniki
Przerzutniki
As
h
i
As
h
i
S
h
i
S
h
i
Z t
ki (SR)
Z t
ki (SR)
Asynchroniczne
Asynchroniczne
Synchroniczne
Synchroniczne
W
l
W
l
W
l
W
l
Zatrzaski (SR)
Zatrzaski (SR)
Z t
ki
Z t
ki
P
t iki
P
t iki
Wyzwalane
Wyzwalane
poziomem sygnału
poziomem sygnału
Wyzwalane
Wyzwalane
zboczem sygnału
zboczem sygnału
Zatrzaski
Zatrzaski
Bramkowane (SR, D)
Bramkowane (SR, D)
Przerzutniki
Przerzutniki
flip
flip--flop
flop(SR, D, JK, T)
(SR, D, JK, T)
Wyzwalane
Wyzwalane
poz. wysokim
poz. wysokim
Wyzwalane
Wyzwalane
poz. niskim
poz. niskim
Wyzwalane
Wyzwalane
zboczem dodatn.
zboczem dodatn.
Wyzwalane
Wyzwalane
zboczem ujemn.
zboczem ujemn.
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
19
Przerzutnik synchroniczny wyzwalany poziomem
Przerzutnik synchroniczny wyzwalany poziomem
wysokim
wysokim
Przerzutnik synchroniczny wyzwalany poziomem
Przerzutnik synchroniczny wyzwalany poziomem
wysokim
wysokim
Sygnał wejściowy może zmieniać stan wyjścia tylko przy wysokim poziomie sygnału
Sygnał wejściowy może zmieniać stan wyjścia tylko przy wysokim poziomie sygnału
zegarowego (transparent
zegarowego (transparent mode
mode). Przy niskim poziomie sygnału zegarowego stan
). Przy niskim poziomie sygnału zegarowego stan
wyjścia pozostaje bez zmian (
wyjścia pozostaje bez zmian (hold
hold mode
mode))
yj
p
j
(
yj
p
j
(
))
D Q’
Clk Q
Res
Przerzutnik synchroniczny wyzwalany poziomem wysokim
Przerzutnik synchroniczny wyzwalany poziomem wysokim
Przerzutnik synchroniczny wyzwalany poziomem wysokim
Przerzutnik synchroniczny wyzwalany poziomem wysokim
Clock
Clock
D
D
Q
Q
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
20
Q
Q
Przerzutnik synchroniczny wyzwalany poziomem
Przerzutnik synchroniczny wyzwalany poziomem
niskim
niskim
Przerzutnik synchroniczny wyzwalany poziomem
Przerzutnik synchroniczny wyzwalany poziomem
niskim
niskim
Sygnał wejściowy może zmieniać stan wyjścia tylko przy niskim poziomie sygnału
Sygnał wejściowy może zmieniać stan wyjścia tylko przy niskim poziomie sygnału
zegarowego (transparent
zegarowego (transparent mode
mode). Przy wysokim poziomie sygnału zegarowego stan
). Przy wysokim poziomie sygnału zegarowego stan
wyjścia pozostaje bez zmian (
wyjścia pozostaje bez zmian (hold
hold mode
mode))
wyjśc a pozostaje bez zm an (
wyjśc a pozostaje bez zm an (hold
hold mode
mode))
D Q’
Clk Q
Przerzutnik synchroniczny wyzwalany poziomem niskim
Przerzutnik synchroniczny wyzwalany poziomem niskim
Clk Q
Res
Przerzutnik synchroniczny wyzwalany poziomem niskim
Przerzutnik synchroniczny wyzwalany poziomem niskim
Clock
Clock
D
D
O t t
O t t
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
21
Output
Output
Przerzutnik synchroniczny wyzwalany
Przerzutnik synchroniczny wyzwalany
zboczem dodatnim sygnału zegarowego
zboczem dodatnim sygnału zegarowego
Przerzutnik synchroniczny wyzwalany
Przerzutnik synchroniczny wyzwalany
zboczem dodatnim sygnału zegarowego
zboczem dodatnim sygnału zegarowego
Sygnał wejściowy może zmieniać stan wyjścia tylko przy przejściu sygnału zegarowego
Sygnał wejściowy może zmieniać stan wyjścia tylko przy przejściu sygnału zegarowego
ze stanu 0 do 1.
ze stanu 0 do 1.
M st
M st
Sl
Sl
Master
Master
Slave
Slave
Przerzutnik synchroniczny wyzwalany zboczem dodatnim
Przerzutnik synchroniczny wyzwalany zboczem dodatnim
Clock
Clock
Clock
Clock
D
D
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
22
Output
Output
Przerzutnik synchroniczny wyzwalany
Przerzutnik synchroniczny wyzwalany
zboczem ujemnym sygnału zegarowego
zboczem ujemnym sygnału zegarowego
Przerzutnik synchroniczny wyzwalany
Przerzutnik synchroniczny wyzwalany
zboczem ujemnym sygnału zegarowego
zboczem ujemnym sygnału zegarowego
Sygnał wejściowy może zmieniać stan wyjścia tylko przy przejściu sygnału zegarowego
Sygnał wejściowy może zmieniać stan wyjścia tylko przy przejściu sygnału zegarowego
ze stanu 1 do 0.
ze stanu 1 do 0.
M st
M st
Sl
Sl
Master
Master
Slave
Slave
Przerzutnik synchroniczny wyzwalany zboczem ujemnym
Przerzutnik synchroniczny wyzwalany zboczem ujemnym
Clock
Clock
Clock
Clock
D
D
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
23
Output
Output
P
P
P
P
Parametry
Parametry
Parametry
Parametry
yy
t ikó
t ikó
yy
t ikó
t ikó
przerzutników
przerzutników
przerzutników
przerzutników
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
24
Parametry przerzutników
Parametry przerzutników
Parametry przerzutników
Parametry przerzutników
Zmiana stanu przerzutnika następuje zawsze z pewnym opóźnieniem
Zmiana stanu przerzutnika następuje zawsze z pewnym opóźnieniem
względem chwili osiągnięcia wartości progowej napięcia przez zbocze impulsu
względem chwili osiągnięcia wartości progowej napięcia przez zbocze impulsu
inicjującego zmianę stanu
inicjującego zmianę stanu
inicjującego zmianę stanu.
inicjującego zmianę stanu.
Dlatego
Dlatego definiuje się parametry dynamiczne przerzutnika:
definiuje się parametry dynamiczne przerzutnika:
•• czas propagacji sygnałów od wejścia zegarowego do wyjść Q i
czas propagacji sygnałów od wejścia zegarowego do wyjść Q i
nQ
nQ,,
•• czasy propagacji sygnałów od wejść asynchronicznych do wyjść
czasy propagacji sygnałów od wejść asynchronicznych do wyjść
Q i
Q i nQ
nQ,,
•• czas ustalania
czas ustalania tt
ss
(setup time)
(setup time)
•• czas przetrzymywania
czas przetrzymywania tt
hh
((hold
hold time)
time)
i i l i
k śl
h
łó
i i l i
k śl
h
łó
•• minimalny czas trwania określonych sygnałów
minimalny czas trwania określonych sygnałów tt
w
w
•• maksymalna częstotliwość przebiegu synchronizującego
maksymalna częstotliwość przebiegu synchronizującego
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
25
Parametry przerzutników
Parametry przerzutników
Parametry przerzutników
Parametry przerzutników
D
D
50%
50%
Clk
Clk
tt
ss
tt
hh
l
l
l
k ó
ś
ć
l
k ó
ś
ć
50%
50%
tt
w
w
Czas ustalania
Czas ustalania tt
ss
jest to minimalny czas , w którym sygnał wejściowy musi być obecny
jest to minimalny czas , w którym sygnał wejściowy musi być obecny
na wejściach informacyjnych (synchronizowanych) przerzutnika przed nadejściem
na wejściach informacyjnych (synchronizowanych) przerzutnika przed nadejściem
wyzwalającego zbocza impulsu
wyzwalającego zbocza impulsu
Czas przetrzymywania
Czas przetrzymywania tt
hh
jest to minimalny czas, w którym sygnał wejściowy musi
jest to minimalny czas, w którym sygnał wejściowy musi
pozostać na wejściu informacyjnym po wystąpieniu wyzwalającego zbocza sygnału
pozostać na wejściu informacyjnym po wystąpieniu wyzwalającego zbocza sygnału
zegara
zegara
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
26
Minimalny czas trwania sygnału
Minimalny czas trwania sygnału tt
w
w
jest to czas, w którym sygnał nie zmienia swego
jest to czas, w którym sygnał nie zmienia swego
stanu
stanu
Zatrzask
Zatrzask
Zatrzask
Zatrzask
Zatrzask
Zatrzask
Zatrzask
Zatrzask
SR
SR
SR
SR
SR
SR
SR
SR
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
27
Zatrzask SR
Zatrzask SR
Zatrzask SR
Zatrzask SR
RR
S
S
Q
Q
nnQ
Q
00
00
11
00
00
11
Q
Q
nQ
nQ
11
11
11
00
Not
Not used
used
Not
Not used
used
00
11
00
00
Zatrzask SR
Zatrzask SR ma dwa wejścia: S (set
ma dwa wejścia: S (set--ustawianie), R (reset
ustawianie), R (reset-- zerowanie).
zerowanie).
Gdy wejście S = 0 i R = 1 wówczas na wyjściu Q jest stan 0
Gdy wejście S = 0 i R = 1 wówczas na wyjściu Q jest stan 0
Gdy wejście S = 1 i R = 0 wówczas na wyjściu Q jest stan 1
Gdy wejście S = 1 i R = 0 wówczas na wyjściu Q jest stan 1
Gdy wejście S = 0 i R = 0 wówczas na wyjściu Q utrzymany jest stan poprzedni
Gdy wejście S = 0 i R = 0 wówczas na wyjściu Q utrzymany jest stan poprzedni
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
28
y
j
yj
Q
y
y j
p p
y
j
yj
Q
y
y j
p p
Stany logiczne S = 1 i R = 1 są zabronione ze względu na sprzeczność w opisie wyjść
Stany logiczne S = 1 i R = 1 są zabronione ze względu na sprzeczność w opisie wyjść
Zatrzask SR
Zatrzask SR
Zatrzask SR
Zatrzask SR
RR
S
S
Q
Q
nnQ
Q
00
00
11
00
00
11
Q
Q
nQ
nQ
11
11
11
00
Not
Not used
used
Not
Not used
used
00
11
00
00
Zatrzask SR
Zatrzask SR
RR
S
S
Q
Q
Not used
Not used
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
29
Q
Q
Not used
Not used
Stan wysoki wyjścia Q jest utrzymywany do zresetowania przerzutnika
Zatrzask SR
Zatrzask SR
Zatrzask SR
Zatrzask SR
tt
t+
t+ττ
RR
S
S
Q
Q
++
nnQ
Q
++
RR
S
S
Q
Q
++
nnQ
Q
++
00
00
11
00
00
11
Q
Q
nQ
nQ
11
11
11
00
11
00
Not
Not used
used
Not
Not used
used
00
11
00
00
00
11
11
11
Not
Not used
used
Not
Not used
used
00
00
SR
Q
00
01
11
10
Î
Î
Q
Q
+
+
= SR’ +
= SR’ + R’Q
R’Q =R’(S + Q)
=R’(S + Q)
Q
00
0
0
0
1
11
1
0
0
1
Q
Q
++
= S + QR’
= S + QR’
Przy założeniu, że SR=0 Î Q
+
= R’S + RS + R’Q
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
30
11
1
0
0
1
Q
Q
++
= S + QR
= S + QR
Zastosowanie zatrzasku SR
Zastosowanie zatrzasku SR
Zastosowanie zatrzasku SR
Zastosowanie zatrzasku SR
RR
S
S
Q
Q
nnQ
Q
00
11
11
00
11
00
00
11
n
Clock
Generator sygnałów zegarowych do rejestru przesuwnego
Generator sygnałów zegarowych do rejestru przesuwnego
Clock
Clock
nnΦ
Φ
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
31
nnΦ
Φ
Φ
Φ
Zatrzask SR
Zatrzask SR
Zatrzask SR
Zatrzask SR
RR
S
S
Q
Q
nnQ
Q
00
00
11
00
00
11
Q
Q
nQ
nQ
11
11
11
00
Not
Not used
used
Not
Not used
used
00
11
00
00
Przerzutnik
Przerzutnik SR
SR ma dwa wejścia: S (set
ma dwa wejścia: S (set--ustawianie), R (reset
ustawianie), R (reset-- zerowanie).
zerowanie).
Gdy wejście S = 0 i R = 1 wówczas na wyjściu Q jest stan 0
Gdy wejście S = 0 i R = 1 wówczas na wyjściu Q jest stan 0
Gdy wejście S = 1 i R = 0 wówczas na wyjściu Q jest stan 1
Gdy wejście S = 1 i R = 0 wówczas na wyjściu Q jest stan 1
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
32
Gdy wejście S = 0 i R = 0 wówczas na wyjściu Q utrzymany jest stan poprzedni
Gdy wejście S = 0 i R = 0 wówczas na wyjściu Q utrzymany jest stan poprzedni
Gdy wejście S = 1 i R = 0 wówczas na wyjściu Q jest stan 1
Gdy wejście S = 1 i R = 0 wówczas na wyjściu Q jest stan 1
Zatrzask SR
Zatrzask SR bramkowany
bramkowany
Zatrzask SR
Zatrzask SR bramkowany
bramkowany
S
S’
Q
Clock
nQ
R
R’
Dla synchronizacji przełączania przerzutnika stosuje się dodatkowe wejście
Dla synchronizacji przełączania przerzutnika stosuje się dodatkowe wejście
synchronizujące (
synchronizujące (Clock
Clock).
).
Jeżeli sygnał zegarowy jest w stanie 0 to bez względu na stan wejść R i S oba wejścia
Jeżeli sygnał zegarowy jest w stanie 0 to bez względu na stan wejść R i S oba wejścia
Jeżeli sygnał zegarowy jest w stanie 0 to bez względu na stan wejść R i S oba wejścia
Jeżeli sygnał zegarowy jest w stanie 0 to bez względu na stan wejść R i S oba wejścia
przerzutnika S’ i R’ są w stanie 1, czyli wyjścia Q i
przerzutnika S’ i R’ są w stanie 1, czyli wyjścia Q i nQ
nQ nie zmieniają stanu.
nie zmieniają stanu.
Jeżeli sygnał zegarowy jest w stanie 1 to stany wejść R i S są na wejściach
Jeżeli sygnał zegarowy jest w stanie 1 to stany wejść R i S są na wejściach
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
33
yg
g
y j
y
j
j
yg
g
y j
y
j
j
przerzutnika S’ i R’ zaprzeczone
przerzutnika S’ i R’ zaprzeczone -- przerzutnik może zmieniać stany wyjść Q i
przerzutnik może zmieniać stany wyjść Q i nQ
nQ
Stan R = S = 1 jest zabroniony.
Stan R = S = 1 jest zabroniony.
Zatrzask SR
Zatrzask SR bramkowany
bramkowany
Zatrzask SR
Zatrzask SR bramkowany
bramkowany
S
Clock
Q
Q
S Q
R Q’
R
nQ
Dla synchronizacji przełączania przerzutnika stosuje się dodatkowe wejście
Dla synchronizacji przełączania przerzutnika stosuje się dodatkowe wejście
synchronizujące (
synchronizujące (Clock
Clock).
).
Jeżeli sygnał zegarowy jest w stanie 0 to bez względu na stan wejść R i S oba wejścia
Jeżeli sygnał zegarowy jest w stanie 0 to bez względu na stan wejść R i S oba wejścia
Jeżeli sygnał zegarowy jest w stanie 0 to bez względu na stan wejść R i S oba wejścia
Jeżeli sygnał zegarowy jest w stanie 0 to bez względu na stan wejść R i S oba wejścia
przerzutnika S’ i R’ są w stanie 1, czyli wyjścia Q i
przerzutnika S’ i R’ są w stanie 1, czyli wyjścia Q i nQ
nQ nie zmieniają stanu.
nie zmieniają stanu.
Jeżeli sygnał zegarowy jest w stanie 1 to stany wejść R i S są na wejściach
Jeżeli sygnał zegarowy jest w stanie 1 to stany wejść R i S są na wejściach
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
34
yg
g
y j
y
j
j
yg
g
y j
y
j
j
przerzutnika S’ i R’ zaprzeczone
przerzutnika S’ i R’ zaprzeczone -- przerzutnik może zmieniać stany wyjść Q i
przerzutnik może zmieniać stany wyjść Q i nQ
nQ
Stan R = S = 1 jest zabroniony.
Stan R = S = 1 jest zabroniony.
Zatrzask SR
Zatrzask SR bramkowany
bramkowany
Zatrzask SR
Zatrzask SR bramkowany
bramkowany
CLK
CLK
RR
S
S
Q
Q
nnQ
Q
00
xx
xx
Q
Q
nQ
nQ
Q
S
Q
S
Q
S
Q
S
Q
S
Q
Q
Q
Q
11
00
00
Q
Q
nQ
nQ
11
00
11
11
00
Clock
Clock
Clock
Clock
Clock
11
11
00
00
11
11
11
11
11
11
nQ
R
nQ
R
nQ
R
nQ
R
nQ
R
Przerzutnik SR
Przerzutnik SR
Clock
Clock
RR
S
S
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
35
S
S
Q
Q
Not used
Not used
Zatrzask SR
Zatrzask SR bramkowany
bramkowany
Zatrzask SR
Zatrzask SR bramkowany
bramkowany
CLK
CLK
RR
S
S
Q
Q
nnQ
Q
00
xx
xx
Q
Q
nQ
nQ
Cl k
S
S Q
S
Q
Q
Q
Q
Q
11
00
00
Q
Q
nQ
nQ
11
00
11
11
00
Clock
R
nQ
Q
S Q
R Q’
Clock
R
Q
S Q
R Q’
Clk
11
11
00
00
11
11
11
11
11
11
R
R
nQ
R Q’
SR
QC
00
01
11
10
00
00
0
0
0
0
Î
Î
Q
Q
+
+
= C(S + QR’) +
= C(S + QR’) +C’Q
C’Q
00
00
0
0
0
0
01
01
0
0
1
1
11
11
1
0
1
1
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
36
11
11
1
0
1
1
10
10
1
1
1
1
SR
SR Clocked Latch
Clocked Latch
SR
SR Clocked Latch
Clocked Latch
VV
DD
DD
CLK
CLK
RR
S
S
Q
Q
nQ
nQ
11
00
11
11
00
Q
notQ
11
00
11
11
00
11
11
00
00
11
11
00
00
Q
Q
nQ
nQ
M2
M2
M4
M4
S
et
R
eset
CLK
CLK
11
00
00
Q
Q
nQ
nQ
00
00
11
Q
Q
nQ
nQ
00
11
00
Q
Q
nQ
nQ
M1
M1
M3
M3
M5
M5
M6
M6
M8
M8
M7
M7
VV
SS
SS
00
11
00
Q
Q
nQ
nQ
00
00
00
Q
Q
nQ
nQ
Only 8 transistors
Only 8 transistors
The output can only change state while the CLK input is a logic 1.
The output can only change state while the CLK input is a logic 1.
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
37
When CLK is a logic 0, the S and R inputs will have no effect.
When CLK is a logic 0, the S and R inputs will have no effect.
Przerzutnik SR wyzwalany zboczem
Przerzutnik SR wyzwalany zboczem
opadającym
opadającym
Przerzutnik SR wyzwalany zboczem
Przerzutnik SR wyzwalany zboczem
opadającym
opadającym
Slave
Slave
Master
Master
Przerzutnik SR flip-flop zbudowany jest z dwóch bramkowanych zatrzasków SR,
które są sterowane przez komplementarne stany sygnału zegarowego Clock
Clock
które są sterowane przez komplementarne stany sygnału zegarowego Clock
Clock.
Pierwszy zatrzask od strony wejścia nosi nazwę Master
Master, a drugi Slave
Slave.
Jeżeli zatrzask Master jest w stanie aktywnym (transparent mode) to zatrzask Slave
jest nieaktywny (hold mode) i odwrotnie.
T li j i
d
i i
l i
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
38
Ten stan realizuje się poprzez odwracanie na inwerterze stanu logicznego zegara
jednego z zatrzasków.
Przerzutnik SR wyzwalany zboczem
Przerzutnik SR wyzwalany zboczem
opadającym
opadającym
Przerzutnik SR wyzwalany zboczem
Przerzutnik SR wyzwalany zboczem
opadającym
opadającym
Slave
Slave
Master
Master
Przerzutnik SR
Przerzutnik SR
Clock
Clock
Clock
Clock
RR
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
39
S
S
Q
Q
Not usedNot usedNot usedNot used
Przerzutnik SR wyzwalany zboczem
Przerzutnik SR wyzwalany zboczem
narastającym
narastającym
Przerzutnik SR wyzwalany zboczem
Przerzutnik SR wyzwalany zboczem
narastającym
narastającym
Slave
Slave
Master
Master
S
R
S Q
R Q’
Clk
nQ
Q
S Q
R Q’
Clk
Q
Clock
J
l
ł
b
ś d d
k R
Jeżeli sygnał zegarowy jest bezpośrednio podawany na zatrzask SR
Master, a zanegowany na zatrzask Slave to przerzutnik wyzwalany jest
przerzutnik wyzwalany jest
zboczem opadającym
zboczem opadającym.
Jeżeli sygnał zegarowy podawany na zatrzask SR Master jest zanegowany
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
40
Jeżeli sygnał zegarowy podawany na zatrzask SR Master jest zanegowany,
a na zatrzask Slave niezanegowany to przerzutnik wyzwalany jest
przerzutnik wyzwalany jest
zboczem narastającym
zboczem narastającym.
Przerzutnik
Przerzutnik
Przerzutnik
Przerzutnik
Przerzutnik
Przerzutnik
Przerzutnik
Przerzutnik
JK
JK
JK
JK
JK
JK
JK
JK
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
41
Przerzutnik JK
Przerzutnik JK
Przerzutnik JK
Przerzutnik JK
Przerzutnik typu JK
Przerzutnik typu JK ma wejścia informacyjne (J i K), zegarowe (C), wyjście proste
ma wejścia informacyjne (J i K), zegarowe (C), wyjście proste
(Q) i j
j ( i Q)
ż t ż i ć jś i k
j
(
t t ) (R) i t i j
(Q) i j
j ( i Q)
ż t ż i ć jś i k
j
(
t t ) (R) i t i j
(Q) i jego negację (nie Q), może też mieć wejście kasujące (restartu) (R) i ustawiające
(Q) i jego negację (nie Q), może też mieć wejście kasujące (restartu) (R) i ustawiające
(S).
(S).
Przerzutnik jest przerzutnikiem synchronicznym, co oznacza, że zmienia stan przy
Przerzutnik jest przerzutnikiem synchronicznym, co oznacza, że zmienia stan przy
zmianie stanu wejścia zegarowego z niskiego na wysoki (0 na 1)
zmianie stanu wejścia zegarowego z niskiego na wysoki (0 na 1)--wyzwalanie zboczem
wyzwalanie zboczem
zm an stanu w jśc a z garow go z n s
go na wyso ( na )
zm an stanu w jśc a z garow go z n s
go na wyso ( na ) wyzwa an z ocz m
wyzwa an z ocz m
narastającym lub przy zmianie stanu wejścia zegarowego z wysokiego na niski (1 na 0)
narastającym lub przy zmianie stanu wejścia zegarowego z wysokiego na niski (1 na 0)--
wyzwalanie zboczem opadającym .
wyzwalanie zboczem opadającym .
Nazwa przerzutnika JK pochodzi od imienia i nazwiska Jacka
Nazwa przerzutnika JK pochodzi od imienia i nazwiska Jacka Kilby
Kilby, inżyniera
, inżyniera
amerykańskiego wynalazcy układów scalonych
amerykańskiego wynalazcy układów scalonych
amerykańskiego, wynalazcy układów scalonych.
amerykańskiego, wynalazcy układów scalonych.
J Q’
Set
K Q
Res
Clk
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
42
Przerzutnik JK
Przerzutnik JK
Przerzutnik JK
Przerzutnik JK
J
Q
Clock
K
Q
K
nQ
Przerzutnik JK jest zaprojektowany w taki sposób, że nie ma stanów zabronionych
nie ma stanów zabronionych.
Wejściowe bramki NAND są 3 wejściowe. Na dodatkowe wejścia doprowadzony jest
sygnał z wyjść Q i nQ. Ponieważ wyjścia Q i nQ mają zawsze różne stany, więc
niemożliwe jest wystąpienie na obu bramkach wejściowych samych 1 (stan
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
43
niemożliwe jest wystąpienie na obu bramkach wejściowych samych 1 (stan
zabroniony).
Wejścia informacyjne
J i K
J i K
, odpowiadają wejściom
S i R
S i R
przerzutnika SR.
Przerzutnik JK
Przerzutnik JK
Przerzutnik JK
Przerzutnik JK
J
S Q
J
S Q
J
S Q
J
S Q
J
S Q
J
S Q
J
S Q
Clock
K
S Q
R Q’
nQ
Q
S Q
R Q’
Clock
K
S Q
R Q’
nQ
Q
S Q
R Q’
Clock
K
S Q
R Q’
nQ
Q
S Q
R Q’
Clock
K
S Q
R Q’
nQ
Q
S Q
R Q’
Clock
K
S Q
R Q’
nQ
Q
S Q
R Q’
Clock
K
S Q
R Q’
nQ
Q
S Q
R Q’
Clock
K
S Q
R Q’
nQ
Q
S Q
R Q’
Q
Q
Q
Q
Q
Q
Q
Przerzutnik JK
Przerzutnik JK
Clock
Clock
Clock
Clock
JJ
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
44
KK
Q
Q
Przerzutnik JK
Przerzutnik JK
Przerzutnik JK
Przerzutnik JK
JJJJJ
Clock
K
S Q
R Q’
nQ
Q
S Q
R Q’
Clock
K
S Q
R Q’
nQ
Q
S Q
R Q’
Clock
K
S Q
R Q’
nQ
Q
S Q
R Q’
Clock
K
S Q
R Q’
nQ
Q
S Q
R Q’
Clock
K
S Q
R Q’
nQ
Q
S Q
R Q’
nQ
nQ
nQ
nQ
nQ
JJ
KK
Q
Q
nnQ
Q
0
0
Q
Q
nQ
nQ
0
1
00
11
W przypadku jednoczesnego podania sygnałów 1
na wejścia J i K, jego stan będzie się zmieniał po
każdym impulsie zegara.
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
45
11
00
11
00
11
11
nQ
nQ
Q
Q
Przerzutnik JK
Przerzutnik JK
Przerzutnik JK
Przerzutnik JK
Funkcję realizowaną przez przerzutnik JK można wyznaczyć z tablicy
Funkcję realizowaną przez przerzutnik JK można wyznaczyć z tablicy Karnaugh
Karnaugh
JJ
nn
KK
nn
Qn
Qn
00
00
01
01
11
11
10
10
00
00
00
11
11
00
00
00
11
11
11
11
00
00
11
Q
Q
n+1
n+1
== Q’
Q’
nn
JJ
nn
+
+ Q
Q
nn
K’
K’
nn
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
46
Przerzutnik
Przerzutnik
Przerzutnik
Przerzutnik
Przerzutnik
Przerzutnik
Przerzutnik
Przerzutnik
D
D
D
D
D
D
D
D
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
47
Zatrzask bramkowany D
Zatrzask bramkowany D
Zatrzask bramkowany D
Zatrzask bramkowany D
Aby wyeliminować stan zabroniony (R=1, S=1) synchronicznego
Aby wyeliminować stan zabroniony (R=1, S=1) synchronicznego
przerzutnika
przerzutnika SR
SR można na wejście wprowadzić dodatkowy inwerter zapewniający
można na wejście wprowadzić dodatkowy inwerter zapewniający
un k R S’
un k R S’
warunek R = S .
warunek R = S .
Taki przerzutnik ma jedno wejście i nazywany jest synchronicznym
Taki przerzutnik ma jedno wejście i nazywany jest synchronicznym
przerzutnikiem typu D lub zatrzaskiem D bramkowanym.
przerzutnikiem typu D lub zatrzaskiem D bramkowanym.
Q
CLK
CLK
D
D
Q
Q
nnQ
Q
0
x
Q
Q
nQ
nQ
11
11
11
00
Q
Clock
11
11
11
00
11
00
00
11
nQ
D
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
48
Zatrzask bramkowany D
Zatrzask bramkowany D
Zatrzask bramkowany D
Zatrzask bramkowany D
CLK
CLK
RR
S
S
Q
Q
nnQ
Q
0
0
1
Q
Q
nQ
nQ
0
1
0
Q
Q
nQ
nQ
Q
Q
Q
Q
Q
11
00
11
11
00
11
11
00
00
11
Clock
nQ
D
Przerzutnik D
Przerzutnik D
Stan wejścia D jest przenoszony na wyjście tylko przy wysokim (1) stanie zegara
Clock
Clock
D
D
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
49
D
D
Q
Q
Zatrzask bramkowany D
Zatrzask bramkowany D
Zatrzask bramkowany D
Zatrzask bramkowany D
Przerzutnik D
realizuje funkcję przepisywania informacji z wejścia D na wyjście
Q
z opóźnieniem jednego impulsu taktującego. Nazwa pochodzi od angielskiego słowa
Delay = opóźnienie
Delay opóźnienie
Funkcję realizowaną przez przerzutnik D można wyznaczyć tablicy
Funkcję realizowaną przez przerzutnik D można wyznaczyć tablicy Karnaugh
Karnaugh::
D
D
nn
Qn
Qn
00
11
00
00
11
11
00
11
Q
Q
n+1
n+1
=
= D
D
nn
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
50
Zatrzask bramkowany D
Zatrzask bramkowany D
Zatrzask bramkowany D
Zatrzask bramkowany D
Górna
Górna bramka NAND daje na wyjściu zanegowany sygnał
bramka NAND daje na wyjściu zanegowany sygnał D.
D.
Wobec
Wobec tego schemat układu przerzutnika D można uprościć zastępując inwerter
tego schemat układu przerzutnika D można uprościć zastępując inwerter
g
m
p
m
p
ęp ją
g
m
p
m
p
ęp ją
połączeniem wyjścia tej bramki z jednym z wejść bramki
połączeniem wyjścia tej bramki z jednym z wejść bramki dolnej
dolnej..
D’
D’
≡≡
Q
Clock
nQ
D
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
51
Przerzutnik D wyzwalany zboczem impulsu
Przerzutnik D wyzwalany zboczem impulsu
Przerzutnik D wyzwalany zboczem impulsu
Przerzutnik D wyzwalany zboczem impulsu
Przerzutnik D wyzwalany zboczem można zrealizować łącząc szeregowo dwa
Przerzutnik D wyzwalany zboczem można zrealizować łącząc szeregowo dwa
przerzutniki D typu zatrzask sterowane dopełniającymi się sygnałami zegarowymi.
przerzutniki D typu zatrzask sterowane dopełniającymi się sygnałami zegarowymi.
Gdy sygnał zegarowy jest w stanie 1 stan wejścia D jest przenoszony na wyjście
Gdy sygnał zegarowy jest w stanie 1 stan wejścia D jest przenoszony na wyjście
Gdy sygnał zegarowy jest w stanie 1 stan wejścia D jest przenoszony na wyjście
Gdy sygnał zegarowy jest w stanie 1 stan wejścia D jest przenoszony na wyjście
przerzutnika Master, a przy przejściu zegara ze stanu 1 na 0 sygnał jest przeniesiony
przerzutnika Master, a przy przejściu zegara ze stanu 1 na 0 sygnał jest przeniesiony
na wyjście Q. Przerzutnik jest wyzwalany zboczem opadającym.
na wyjście Q. Przerzutnik jest wyzwalany zboczem opadającym.
Master
Master
Slave
Slave
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
52
Przerzutnik D wyzwalany zboczem
Przerzutnik D wyzwalany zboczem
impulsu
impulsu
Przerzutnik D wyzwalany zboczem
Przerzutnik D wyzwalany zboczem
impulsu
impulsu
Master
Master
Slave
Slave
Przerzutnik D
Przerzutnik D
Clock
Clock
Clock
Clock
D
D
Q
Q
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
53
Q
Q
M
M
Q
Q
Przerzutnik D wyzwalany zboczem
Przerzutnik D wyzwalany zboczem
impulsu
impulsu
Przerzutnik D wyzwalany zboczem
Przerzutnik D wyzwalany zboczem
impulsu
impulsu
Aby przerzutnik był wyzwalany zboczem narastającym należy odwrócić fazę zegara.
Aby przerzutnik był wyzwalany zboczem narastającym należy odwrócić fazę zegara.
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
54
The D Flip
The D Flip--flop (Edge Trigged Latch)
flop (Edge Trigged Latch)
The D Flip
The D Flip--flop (Edge Trigged Latch)
flop (Edge Trigged Latch)
notQ
D
ata
Q
R
eset
C
lock
D flipD flip-
-flo
p
flo
p
Reset
Reset
Data
Data
notQ
notQ
Q
Q
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
55
pp
Clock
Clock
Reset
Reset
Q
Q
The D Flip
The D Flip--flop (Edge Trigged Latch)
flop (Edge Trigged Latch)
The D Flip
The D Flip--flop (Edge Trigged Latch)
flop (Edge Trigged Latch)
notQ
D
ata
Q
R
eset
C
lock
D flipD flip-
-flo
p
flo
p
Reset
Reset
Data
Data
notQ
notQ
Q
Q
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
56
pp
Clock
Clock
Reset
Reset
Q
Q
Przerzutnik T
Przerzutnik T
Przerzutnik T
Przerzutnik T
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
57
T
T Flip
Flip--flop
flop
T
T Flip
Flip--flop
flop
11111
T (Clk)
S Q
R Q’
Q
S Q
R Q’
T (Clk)
S Q
R Q’
Q
S Q
R Q’
T (Clk)
S Q
R Q’
Q
S Q
R Q’
T (Clk)
S Q
R Q’
Q
S Q
R Q’
T (Clk)
S Q
R Q’
Q
S Q
R Q’
nQ
R Q
nQ
R Q
nQ
R Q
nQ
R Q
nQ
R Q
P
t ik T
P
t ik T
Przerzutnik T
Przerzutnik T
Clock
Clock
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
58
Q
Q
Liczniki
Liczniki
Liczniki
Liczniki
Liczniki
Liczniki
Liczniki
Liczniki
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
59
Licznik
Licznik
Licznik
Licznik
Liczniki są sekwencyjnymi układami cyfrowymi, które zliczają impulsy podane
Liczniki są sekwencyjnymi układami cyfrowymi, które zliczają impulsy podane
na ich wejście.
na ich wejście.
Budowane są z n przerzutników synchronicznych odpowiedni ze sobą
Budowane są z n przerzutników synchronicznych odpowiedni ze sobą
ł
h
ł
h
połączonych.
połączonych.
W licznikach dwójkowych
W licznikach dwójkowych n oznacza liczbę bitów licznika
n oznacza liczbę bitów licznika, czyli liczbę
, czyli liczbę
znaków w liczbie binarnej reprezentującej stan licznika
znaków w liczbie binarnej reprezentującej stan licznika
znaków w liczbie binarnej, reprezentującej stan licznika.
znaków w liczbie binarnej, reprezentującej stan licznika.
Liczbę stanów przyjmowanych przez licznik w jednym pełnym cyklu nazywa
Liczbę stanów przyjmowanych przez licznik w jednym pełnym cyklu nazywa
się
się długością cyklu
długością cyklu (pojemnością licznika)
(pojemnością licznika)
się
się długością cyklu
długością cyklu (pojemnością licznika).
(pojemnością licznika).
Jeśli licznik ma p różnych stanów, przez które przechodzi cyklicznie, to
Jeśli licznik ma p różnych stanów, przez które przechodzi cyklicznie, to
określa się go jako
określa się go jako licznik modulo p
licznik modulo p..
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
60
określa się go jako
określa się go jako licznik modulo p
licznik modulo p..
Licznik
Licznik
Licznik
Licznik
Ze względu na długość cyklu liczniki możemy podzielić na:
Ze względu na długość cyklu liczniki możemy podzielić na:
liczniki o stałej długości cyklu
liczniki o stałej długości cyklu
liczniki o programowalnej długości cyklu
liczniki o programowalnej długości cyklu
Jeżeli kolejne liczby reprezentujące stan licznika wzrastają w trakcie
Jeżeli kolejne liczby reprezentujące stan licznika wzrastają w trakcie
liczenia impulsów to takie liczniki nazywamy
liczenia impulsów to takie liczniki nazywamy licznikami zliczającymi w przód
licznikami zliczającymi w przód
W przeciwnym razie gdy stany licznika maleją nazywamy je
W przeciwnym razie gdy stany licznika maleją nazywamy je licznikami
licznikami
W przeciwnym razie, gdy stany licznika maleją, nazywamy je
W przeciwnym razie, gdy stany licznika maleją, nazywamy je licznikami
licznikami
zliczającymi wstecz
zliczającymi wstecz.
.
Liczniki mogące zliczać w przód i wstecz nazywa się
Liczniki mogące zliczać w przód i wstecz nazywa się licznikami
licznikami
dwukierunkowymi
dwukierunkowymi lub
lub rewersyjnymi
rewersyjnymi
dwukierunkowymi
dwukierunkowymi lub
lub rewersyjnymi
rewersyjnymi..
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
61
Licznik
Licznik
Licznik
Licznik
Jednym z
Jednym z kryterów
kryterów podziału liczników może być sposób oddziaływania
podziału liczników może być sposób oddziaływania
impulsów zliczanych na stan przerzutników licznika. Liczniki wg tej
impulsów zliczanych na stan przerzutników licznika. Liczniki wg tej
klasyfikacji dzielimy na:
klasyfikacji dzielimy na:
synchroniczne,
synchroniczne,
h
i
h
i
asynchroniczne,
asynchroniczne,
asynchroniczno
asynchroniczno--synchroniczne.
synchroniczne.
W liczniku synchronicznym impulsy zliczane
W liczniku synchronicznym impulsy zliczane sa
sa podawane na wejścia
podawane na wejścia
W liczniku synchronicznym impulsy zliczane
W liczniku synchronicznym impulsy zliczane sa
sa podawane na wejścia
podawane na wejścia
zegarowe wszystkich przerzutników.
zegarowe wszystkich przerzutników.
W liczniku asynchronicznym oraz asynchroniczno
W liczniku asynchronicznym oraz asynchroniczno--synchronicznym impulsy
synchronicznym impulsy
zliczane podaje się tylko na jedno lub niektóre z wejść zegarowych
zliczane podaje się tylko na jedno lub niektóre z wejść zegarowych
zliczane podaje się tylko na jedno lub niektóre z wejść zegarowych
zliczane podaje się tylko na jedno lub niektóre z wejść zegarowych
przerzutników licznika.
przerzutników licznika.
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
62
Licznik
Licznik
Licznik
Licznik
Liczniki charakteryzuje się w oparciu o następujące parametry:
Liczniki charakteryzuje się w oparciu o następujące parametry:
szybkość działania,
szybkość działania,
czas ustalania zawartości licznika
czas ustalania zawartości licznika
czas ustalania zawartości licznika
czas ustalania zawartości licznika
Szybkość działania określa się przez podanie maksymalnej dopuszczalnej
Szybkość działania określa się przez podanie maksymalnej dopuszczalnej
częstotliwości
częstotliwości ff
impulsów zliczanych
impulsów zliczanych
częstotliwości
częstotliwości ff
max
max
impulsów zliczanych.
impulsów zliczanych.
Czas ustalania zawartości licznika jest to czas w którym nastąpią zmiany
Czas ustalania zawartości licznika jest to czas w którym nastąpią zmiany
stanów wszystkich przerzutników ( maksymalnie jest to suma czasów
stanów wszystkich przerzutników ( maksymalnie jest to suma czasów
propagacji wszystkich przerzutników).
propagacji wszystkich przerzutników).
propagacj wszyst ch prz rzutn ów).
propagacj wszyst ch prz rzutn ów).
W licznikach synchronicznych wejścia zegarowe wszystkich przerzutników są
W licznikach synchronicznych wejścia zegarowe wszystkich przerzutników są
połączone, co zapewnia jednoczesność zmian stanów przerzutników.
połączone, co zapewnia jednoczesność zmian stanów przerzutników.
p
p
j
p
p
p
j
p
Sposób działania tych liczników zależy od realizacji funkcji przełączających
Sposób działania tych liczników zależy od realizacji funkcji przełączających
dla wejść informacyjnych.
dla wejść informacyjnych.
Rozróżnia się:
Rozróżnia się:
l
k
h
ó
l
(
l
k
h
ó
l
(
ll l
ll l
))
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
63
liczniki synchroniczne z przeniesienia równoległymi (
liczniki synchroniczne z przeniesienia równoległymi (parallel
parallel carry
carry))
liczniki synchroniczne z przeniesieniami szeregowymi (
liczniki synchroniczne z przeniesieniami szeregowymi (ripple
ripple carry
carry))
Liczniki
Liczniki
Liczniki
Liczniki
Liczniki
Liczniki
Liczniki
Liczniki
asynchroniczne
asynchroniczne
asynchroniczne
asynchroniczne
asynchroniczne
asynchroniczne
asynchroniczne
asynchroniczne
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
64
Licznik asynchroniczny z przerzutników JK
Licznik asynchroniczny z przerzutników JK
Licznik asynchroniczny z przerzutników JK
Licznik asynchroniczny z przerzutników JK
Asynchroniczny licznik binarny można
Asynchroniczny licznik binarny można
zrealizować przy pomocy
zrealizować przy pomocy
przerzutników JK tworząc łańcuch
przerzutników JK tworząc łańcuch
1
przerzutników JK, tworząc łańcuch
przerzutników JK, tworząc łańcuch
szeregowy w którym wejście zegarowe
szeregowy w którym wejście zegarowe
każdego
każdego przerzutnika jest połączone z
przerzutnika jest połączone z
wyjściem Q poprzedniego.
wyjściem Q poprzedniego.
J Q’
Clk
J Q’
Clk
J Q’
Clk
CLK
Clock
Clock X0
X0
X1
X1
X2
X2
Wejścia J=K=1, czyli licznik jest w
Wejścia J=K=1, czyli licznik jest w
stanie
stanie nQ
nQ
K Q
Res
K Q
Res
K Q
Res
Clock
Clock X0
X0
X1
X1
X2
X2
00
00
00
00
11
11
00
00
22
00
11
00
Clk
Clk
33
11
11
00
44
00
00
11
55
11
00
11
66
00
11
11
X0
X0
X1
X1
0
0 1
1 0
0 1
1 0
0 1
1 0
0 1
1 0
0
0
0 00
1 1 11
0 0 00
1
1 11
00
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
65
66
00
11
11
77
11
11
11
88
00
00
00
X2
X2
0
0 00
00
00
1 1
11
11
11
00
Licznik asynchroniczny z przerzutników JK
Licznik asynchroniczny z przerzutników JK
Licznik asynchroniczny z przerzutników JK
Licznik asynchroniczny z przerzutników JK
Licznik jest równocześnie dzielnikiem
Licznik jest równocześnie dzielnikiem
częstotliwości.
częstotliwości.
Częstotliwość na wyjściu kolejnego
Częstotliwość na wyjściu kolejnego
1
Częstotliwość na wyjściu kolejnego
Częstotliwość na wyjściu kolejnego
przerzutnika jest dwukrotnie niższa
przerzutnika jest dwukrotnie niższa
niż na wyjściu poprzedzającego
niż na wyjściu poprzedzającego
przerzutnika
przerzutnika
J Q’
Clk
J Q’
Clk
J Q’
Clk
CLK
K Q
Res
K Q
Res
K Q
Res
Clk
Clk
X0
X0
Í
Í
= f
= f
Í
Í
= f/2
= f/2
0 1 0 1 0 1 0 1 0
X1
X1
X2
X2
Í
Í
= f/2
= f/2
Í
Í
= f/4
= f/4
Í
Í
= f/8
= f/8
0 1 0 1 0 1 0 1 0
0 0
1 1
0 0
1 1
0
0 0
0 0
1 1
1
1
0
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
66
Í
Í
= f/8
= f/8
Licznik asynchroniczny z przerzutników JK
Licznik asynchroniczny z przerzutników JK
Licznik asynchroniczny z przerzutników JK
Licznik asynchroniczny z przerzutników JK
Obserwując stany wyjść
Obserwując stany wyjść nQ
nQ możemy
możemy
zrealizować licznik zliczający wstecz
zrealizować licznik zliczający wstecz
1
zrealizować licznik zliczający wstecz
zrealizować licznik zliczający wstecz
J Q’
Clk
J Q’
Clk
J Q’
Clk
CLK
Clock
Clock X0
X0
X1
X1
X2
X2
K Q
Res
K Q
Res
K Q
Res
Clock
Clock X0
X0
X1
X1
X2
X2
00
11
11
11
11
11
11
00
22
11
00
11
Clk
Clk
33
11
00
00
44
00
11
11
55
00
11
00
66
00
00
11
X0
X0
X1
X1
1 0 1 0 1 0 1 0 1
1 0 1 0 1 0 1 0 1
1 1 0 0 1 1 0 0 1
1 1 0 0 1 1 0 0 1
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
67
66
00
00
11
77
00
00
00
88
11
11
11
X2
X2
1 1 1 1 0 0 0 0 1
1 1 1 1 0 0 0 0 1
Licznik asynchroniczny z przerzutników D
Licznik asynchroniczny z przerzutników D
Licznik asynchroniczny z przerzutników D
Licznik asynchroniczny z przerzutników D
Asynchroniczny licznik dwójkowy można zrealizować tworząc
Asynchroniczny licznik dwójkowy można zrealizować tworząc
szeregowy łańcuch przerzutników D przy czym każdy ma
szeregowy łańcuch przerzutników D przy czym każdy ma
D Q’
Clk
Q
R s
CLK
Q
szeregowy łańcuch przerzutników D, przy czym każdy ma
szeregowy łańcuch przerzutników D, przy czym każdy ma
wyjście
wyjście nQ
nQ połączone z wejściem D oraz wyjście Q jednego
połączone z wejściem D oraz wyjście Q jednego
jest połączone z wejściem CLK następnego.
jest połączone z wejściem CLK następnego.
11
00
Res
Q
Licznik asynchroniczny
Licznik asynchroniczny
Licznik asynchroniczny
Licznik asynchroniczny
Clock
Clock
RR
D
D
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
68
Q
Q
Licznik asynchroniczny
Licznik asynchroniczny
Licznik asynchroniczny
Licznik asynchroniczny
X0
X1
X2
X3
Clock
Clock
X0
X0
X1
X1
X2
X2
X3
X3
11
00
11
11
11
00
00
11
11
00
11
00
11
11
Przerzutnik D przełącza się przy
Przerzutnik D przełącza się przy
opadającym zboczu sygnału na wejściu
opadającym zboczu sygnału na wejściu
11
11
11
00
00
00
11
11
00
00
11
00
11
00
11
opadającym zboczu sygnału na wejściu
opadającym zboczu sygnału na wejściu
zegarowym
zegarowym
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
69
11
11
00
11
00
00
11
11
11
00
11
11
Licznik asynchroniczny liczący w przód
Licznik asynchroniczny liczący w przód
Licznik asynchroniczny liczący w przód
Licznik asynchroniczny liczący w przód
X0
X1
X2
X3
Clk
Clk
Res
Res
00
X0
X0
X1
X1
X2
X2
0
0 1
1 0
0 1
1 0
0 1
1 0
0 1
1 0
0 1 0 1
1 0 1 0 1 0 1 0
0 1 0 1 0
0
0 00 1 1 11 0
0 00 1 1 11 0 0 00 1 1 11
0 0 00
1 1 11
00
0
0 00 00 00 1
1 11 11 11 0
0 00 00 00
1
1 11
11 11
00
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
70
X
X
X3
X3
0
0 00 00 00 1
1 11 11 11 0
0 00 00 00
1
1 11
11 11
00
0
0 00 00 00 00
00 00 00 1
1 11
11 11
11 11
11 11
0
0
Licznik asynchroniczny liczący wstecz
Licznik asynchroniczny liczący wstecz
Licznik asynchroniczny liczący wstecz
Licznik asynchroniczny liczący wstecz
X0
X1
X2
X3
Aby licznik złożony z
Aby licznik złożony z
y
y
y
y
przerzutników D zliczał
przerzutników D zliczał
wstecz wystarczy
wstecz wystarczy
podłączyć wyjścia do
podłączyć wyjścia do
zanegowanych wyjść
zanegowanych wyjść
zanegowanych wyjść
zanegowanych wyjść
przerzutników
przerzutników
Clk
Clk
Res
Res
X0
X0
X0
X0
X1
X1
X2
X2
1 0 1 0 1 0 1 0 1 0 1 0 1 0 1 0 1
1 1 0 0 1 1 0 0 1 1 0 0 1 1 0 0 1
1 1 1 1 0 0 0 0 1 1 1 1 0 0 0 0 1
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
71
X3
X3
1 1 1 1 1 1 1 1 0 0 0 0 0 0 0 0 1
Licznik asynchroniczny modulo n
Licznik asynchroniczny modulo n
Licznik asynchroniczny modulo n
Licznik asynchroniczny modulo n
Licznik złożony z n przerzutników
Licznik złożony z n przerzutników
liczy od 0 do 2
liczy od 0 do 2
nn
–– 1. Aby uzyskać
1. Aby uzyskać
inny zakres licznika należy
inny zakres licznika należy
X0
X1
X2
X3
inny zakres licznika należy
inny zakres licznika należy
zastosować sprzężenie zwrotne,
zastosować sprzężenie zwrotne,
resetujące licznik po wymaganej
resetujące licznik po wymaganej
ilości stanów. Np. Można
ilości stanów. Np. Można
b d
ć li
ik d i i t
b d
ć li
ik d i i t
D Q’
Clk
Q
Res
CLK
D Q’
Clk
Q
Res
D Q’
Clk
Q
Res
D Q’
Clk
Q
Res
Res
zbudować licznik dziesiętny.
zbudować licznik dziesiętny.
Zanim licznik zostanie
Zanim licznik zostanie
wyzerowany pojawia się kawałek
wyzerowany pojawia się kawałek
następnego
następnego -- 10 impulsu.
10 impulsu.
Res
następnego
następnego 10 impulsu.
10 impulsu.
Clk
Clk
X0
X0
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
X0
X0
X1
X1
X2
X2
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
72
X3
X3
Licznik asynchroniczny modulo n
Licznik asynchroniczny modulo n
Licznik asynchroniczny modulo n
Licznik asynchroniczny modulo n
Problem można rozwiązać
Problem można rozwiązać
stosując na wyjściu resetującym
stosując na wyjściu resetującym
X0
X1
X2
X3
ją
yj
ją ym
ją
yj
ją ym
przerzutnik, który zresetuje
przerzutnik, który zresetuje
liczniki dopiero przy opadającym
liczniki dopiero przy opadającym
zboczu zegara
zboczu zegara
Clk
Clk
1 4 6
1 4 6
X0
X0
X1
X1
X2
X2
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 0
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 0
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
73
X2
X2
X3
X3
Liczniki
Liczniki
Liczniki
Liczniki
Liczniki
Liczniki
synchroniczne
synchroniczne
Liczniki
Liczniki
synchroniczne
synchroniczne
synchroniczne
synchroniczne
synchroniczne
synchroniczne
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
74
Liczniki synchroniczne
Liczniki synchroniczne
Liczniki synchroniczne
Liczniki synchroniczne
Liczniki synchroniczne charakteryzują się tym, że zliczane impulsy są
Liczniki synchroniczne charakteryzują się tym, że zliczane impulsy są
p d
n ró n cz śni n sz stki jści z
r
p d
n ró n cz śni n sz stki jści z
r
Clk
Clk prz rzutnikó
prz rzutnikó
X0
X0
X1
X1
X2
X2
X3
X3
podawane równocześnie na wszystkie wejścia zegarowe
podawane równocześnie na wszystkie wejścia zegarowe Clk
Clk przerzutników.
przerzutników.
D
D nQ
nQ
Clk Q
Clk Q
D
D nQ
nQ
Clk Q
Clk Q
D
D nQ
nQ
Clk Q
Clk Q
X0
X0
X1
X1
X2
X2
D
D nQ
nQ
Clk Q
Clk Q
X3
X3
Clk
Clk
Clk Q
Clk Q
RR
Reset
Reset
Clk Q
Clk Q
RR
Clk Q
Clk Q
RR
Clk Q
Clk Q
RR
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
75
Licznik pierścieniowy
Licznik pierścieniowy
Licznik pierścieniowy
Licznik pierścieniowy
D
D nQ
nQ
D
D nQ
nQ
D
D nQ
nQ
X0
X0
X1
X1
X2
X2
D
D nQ
nQ
X3
X3
Clk
Clk
Clk Q
Clk Q
RR
Reset
Reset
Clk Q
Clk Q
RR
Clk Q
Clk Q
RR
Clk Q
Clk Q
RR
Clk
Clk
Licznik pierścieniowy (ring
Licznik pierścieniowy (ring counter
counter) jest licznikiem synchronicznym
) jest licznikiem synchronicznym
Licznik pierścieniowy (ring
Licznik pierścieniowy (ring counter
counter) jest licznikiem synchronicznym.
) jest licznikiem synchronicznym.
Powstaje w wyniku utworzenia rejestru przesuwnego, w którym wyjście Q
Powstaje w wyniku utworzenia rejestru przesuwnego, w którym wyjście Q
ostatniego przerzutnika jest połączone z wejście D pierwszego
ostatniego przerzutnika jest połączone z wejście D pierwszego
przerzutnika.
przerzutnika.
przerzutn ka.
przerzutn ka.
Jeżeli w rejestrze zostanie wpisany stan początkowy np. 1000 to będzie on
Jeżeli w rejestrze zostanie wpisany stan początkowy np. 1000 to będzie on
w kolejnych cyklach zegarowych przesuwany wzdłuż rejestru.
w kolejnych cyklach zegarowych przesuwany wzdłuż rejestru.
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
76
j y
y
g
y
p
y
j
j y
y
g
y
p
y
j
Licznik pierścieniowy
Licznik pierścieniowy
Licznik pierścieniowy
Licznik pierścieniowy
D
D nQ
nQ
D
D nQ
nQ
D
D nQ
nQ
X0
X0
X1
X1
X2
X2
D
D nQ
nQ
X3
X3
Na każdym wyjściu licznika
Na każdym wyjściu licznika
pierścieniowego jest generowany
pierścieniowego jest generowany
w różnym czasie tylko jeden
w różnym czasie tylko jeden
00
1100
11
11
Clk
Clk
Clk Q
Clk Q
RR
Reset
Reset
Clk Q
Clk Q
RR
Clk Q
Clk Q
RR
Clk Q
Clk Q
RR
y
y
j
y
y
j
impuls (1) o czasie trwania
impuls (1) o czasie trwania
równym okresowi sygnału
równym okresowi sygnału
zegarowego.
zegarowego.
Te impulsy mogą być
Te impulsy mogą być
11
11
00
11
00
00
Clk
Clk
Clk
Clk
Te impulsy mogą być
Te impulsy mogą być
wykorzystane do sterowania np.
wykorzystane do sterowania np.
wewnętrznych bloków komputera.
wewnętrznych bloków komputera.
Res
Res
X0
X0
X1
X1
X2
X2
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
77
X3
X3
Licznik Johnsona (pseudopierścieniowy)
Licznik Johnsona (pseudopierścieniowy)
Licznik Johnsona (pseudopierścieniowy)
Licznik Johnsona (pseudopierścieniowy)
D
D nQ
nQ
D
D nQ
nQ
D
D nQ
nQ
X0
X0
X1
X1
X2
X2
D
D nQ
nQ
X3
X3
Clk
Clk
Clk Q
Clk Q
RR
Reset
Reset
Clk Q
Clk Q
RR
Clk Q
Clk Q
RR
Clk Q
Clk Q
RR
Clk
Clk
Licznik Johnsona jest specyficznym licznikiem synchronicznym, realizowanym przy
Licznik Johnsona jest specyficznym licznikiem synchronicznym, realizowanym przy
użyciu rejestru przesuwnego.
użyciu rejestru przesuwnego.
y
j
p
g
y
j
p
g
Cechą charakterystyczną licznika Johnsona jest użycie n przerzutników połączonych w
Cechą charakterystyczną licznika Johnsona jest użycie n przerzutników połączonych w
kaskadę i połączenia wyjścia
kaskadę i połączenia wyjścia nQ
nQ (przeciwnie niż w liczniku pierścieniowym) ostatniego
(przeciwnie niż w liczniku pierścieniowym) ostatniego
przerzutnika z wejściem D pierwszego przerzutnika. Pozostałe wyjścia są połączone z
przerzutnika z wejściem D pierwszego przerzutnika. Pozostałe wyjścia są połączone z
wejściami następnych przerzutników
wejściami następnych przerzutników
wejściami następnych przerzutników.
wejściami następnych przerzutników.
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
78
Licznik Johnsona (pseudopierścieniowy)
Licznik Johnsona (pseudopierścieniowy)
Licznik Johnsona (pseudopierścieniowy)
Licznik Johnsona (pseudopierścieniowy)
D
D nQ
nQ
D
D nQ
nQ
D
D nQ
nQ
X0
X0
X1
X1
X2
X2
D
D nQ
nQ
X3
X3
Impulsy zegarowe wpisują kolejne
Impulsy zegarowe wpisują kolejne
jedynki do chwili, gdy rejestr
jedynki do chwili, gdy rejestr
uzyska stan 1111.
uzyska stan 1111.
Od t j h ili jś i
Od t j h ili jś i
110011
D
D nQ
nQ
Clk Q
Clk Q
RR
Reset
Reset
D
D nQ
nQ
Clk Q
Clk Q
RR
D
D nQ
nQ
Clk Q
Clk Q
RR
D
D nQ
nQ
Clk Q
Clk Q
RR
Od tej chwili na wejściu
Od tej chwili na wejściu
pierwszego przerzutnika pojawia
pierwszego przerzutnika pojawia
się stan 0 i następne impulsy
się stan 0 i następne impulsy
wyzwalające powodują kolejne
wyzwalające powodują kolejne
11
11
11
11
00
00
00
00
Clk
Clk
lk
lk
wyzwalające powodują kolejne
wyzwalające powodują kolejne
zerowanie przerzutników. Po
zerowanie przerzutników. Po
wypełnieniu rejestru zerami cykl
wypełnieniu rejestru zerami cykl
powtarza się.
powtarza się.
Clk
Clk
Res
Res
X0
X0
1 2 3 4 1 2 3 4
1 2 3 4 1 2 3 4
X0
X0
X1
X1
X2
X2
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
79
X2
X2
X3
X3
Licznik Johnsona (pseudopierścieniowy)
Licznik Johnsona (pseudopierścieniowy)
Licznik Johnsona (pseudopierścieniowy)
Licznik Johnsona (pseudopierścieniowy)
D
D nQ
nQ
D
D nQ
nQ
D
D nQ
nQ
X0
X0
X1
X1
X2
X2
D
D nQ
nQ
X3
X3
D
D
X0
X0
X1
X1
X2
X2
X3
X3
D
D nQ
nQ
Clk Q
Clk Q
RR
Reset
Reset
D
D nQ
nQ
Clk Q
Clk Q
RR
D
D nQ
nQ
Clk Q
Clk Q
RR
D
D nQ
nQ
Clk Q
Clk Q
RR
00
00
00
00
00
11
11
00
00
00
22
11
11
00
00
Clk
Clk
Bardzo istotną cechą licznika Johnsona jest to, że
Bardzo istotną cechą licznika Johnsona jest to, że
zbocze każdego kolejnego impulsu zegara powoduje
zbocze każdego kolejnego impulsu zegara powoduje
ł
lk d
k l
ł
lk d
k l
22
11
11
00
00
33
11
11
11
00
44
11
11
11
11
przełączenie tylko jednego przerzutnika. Jeżeli
przełączenie tylko jednego przerzutnika. Jeżeli
następuje zmiana stanu licznika na następny to opóźnienie
następuje zmiana stanu licznika na następny to opóźnienie
w przerzutnikach nie spowoduje przejściowego
w przerzutnikach nie spowoduje przejściowego
wystąpienia innej kombinacji, jak mogłoby się zdarzyć,
wystąpienia innej kombinacji, jak mogłoby się zdarzyć,
55
00
11
11
11
66
00
00
11
11
wystąpienia innej kombinacji, jak mogłoby się zdarzyć,
wystąpienia innej kombinacji, jak mogłoby się zdarzyć,
gdyby więcej niż jedno wyjście zmieniało swój stan przy
gdyby więcej niż jedno wyjście zmieniało swój stan przy
przejściu od jednego stanu wyjściowego do następnego.
przejściu od jednego stanu wyjściowego do następnego.
Licznik Johnsona jest licznikiem synchronicznym z
Licznik Johnsona jest licznikiem synchronicznym z
i i i i ó
l ł i i
j
t
i
i i i i ó
l ł i i
j
t
i
77
00
00
00
11
88
00
00
00
00
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
80
przeniesieniami równoległymi, nie wymagający stosowania
przeniesieniami równoległymi, nie wymagający stosowania
żadnych dodatkowych funkcji przełączających na
żadnych dodatkowych funkcji przełączających na
wejściach programujących przerzutników.
wejściach programujących przerzutników.
Licznik
Licznik
Licznik
Licznik
Licznik
Licznik
synchroniczny JK
synchroniczny JK
Licznik
Licznik
synchroniczny JK
synchroniczny JK
synchroniczny JK
synchroniczny JK
synchroniczny JK
synchroniczny JK
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
81
Licznik synchroniczny JK
Licznik synchroniczny JK
Licznik synchroniczny JK
Licznik synchroniczny JK
Aby zapewnić synchroniczne działanie licznika, tj. uzyskać
Aby zapewnić synchroniczne działanie licznika, tj. uzyskać
równocześnie zmiany stanów na wszystkich wyjściach, wszystkie
równocześnie zmiany stanów na wszystkich wyjściach, wszystkie
k
b ć d
ś
ł
ł
k
b ć d
ś
ł
ł
przerzutniki muszą być jednocześnie przełączane sygnałem
przerzutniki muszą być jednocześnie przełączane sygnałem
zegarowym.
zegarowym.
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
82
Budowa licznika polega na określeniu funkcji logicznych, które powinny być realizowane
Budowa licznika polega na określeniu funkcji logicznych, które powinny być realizowane
na wejściach każdego przerzutnika.
na wejściach każdego przerzutnika.
Licznik synchroniczny JK
Licznik synchroniczny JK
Licznik synchroniczny JK
Licznik synchroniczny JK
Zadanie:
Zadanie:
Zbudować 3
Zbudować 3--bitowy licznik synchroniczny z przerzutników JK
bitowy licznik synchroniczny z przerzutników JK
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
83
Licznik synchroniczny JK
Licznik synchroniczny JK
Licznik synchroniczny JK
Licznik synchroniczny JK
1. Na
1. Na wyjściach przerzutników powinna być realizowana sekwencja
wyjściach przerzutników powinna być realizowana sekwencja
wartości od 0 do 7 w kodzie binarnym.
wartości od 0 do 7 w kodzie binarnym.
#
# 00 11 22 33 44 55 66 77
Q2
Q2 00 00 00 00 11
11
11
11
Q1
Q1 00 00 11
11 00 00 11
11
Q0
Q0 00 11 00 11 00 11 00 11
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
84
Licznik synchroniczny JK
Licznik synchroniczny JK
Licznik synchroniczny JK
Licznik synchroniczny JK
2. W
2. W dowolnym liczniku możliwe są cztery sytuacje na wyjściu
dowolnym liczniku możliwe są cztery sytuacje na wyjściu
każdego przerzutnika
każdego przerzutnika
Stan wyjścia
Stan wyjścia
Żadnej zmiany na wyjściu w stanie 0
Żadnej zmiany na wyjściu w stanie 0
Żadnej zmiany na wyjściu w stanie 1
Żadnej zmiany na wyjściu w stanie 1
Zmiana stanu wyjścia z 0 na 1
Zmiana stanu wyjścia z 0 na 1
Zmiana stanu wyjścia z 1 na 0
Zmiana stanu wyjścia z 1 na 0
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
85
Licznik synchroniczny JK
Licznik synchroniczny JK
Licznik synchroniczny JK
Licznik synchroniczny JK
3. Każdy z
3. Każdy z przestawionych
przestawionych przypadków zachodzi przy określonych
przypadków zachodzi przy określonych
stanach logicznych wejść J i K :
stanach logicznych wejść J i K :
Stan wyjścia
Stan wyjścia
Sygnały wejściowe
Sygnały wejściowe
Żadnej zmiany na wyjściu w stanie 0
Żadnej zmiany na wyjściu w stanie 0 J=0, K=0 lub J=0, K=1
J=0, K=0 lub J=0, K=1
Żadnej zmiany na wyjściu w stanie 1
Żadnej zmiany na wyjściu w stanie 1 J=0, K=0 lub J=1, K=0
J=0, K=0 lub J=1, K=0
JJ
KK
Q
Q nnQ
Q
00
00
Q
Q nnQ
Q
00
11
00
11
j
y
yj
j
y
yj
,
,
,
,
Zmiana stanu wyjścia z 0 na 1
Zmiana stanu wyjścia z 0 na 1
J=1, K=1 lub J=1, K=0
J=1, K=1 lub J=1, K=0
Zmiana stanu wyjścia z 1 na 0
Zmiana stanu wyjścia z 1 na 0
J=1 K=1 lub J=0 K=1
J=1 K=1 lub J=0 K=1
00
11
00
11
11
00
11
00
11
11
nnQ
Q Q
Q
Zmiana stanu wyjścia z 1 na 0
Zmiana stanu wyjścia z 1 na 0
J 1, K 1 lub J 0, K 1
J 1, K 1 lub J 0, K 1
Wojciech Kucewicz
86
Licznik synchroniczny JK
Licznik synchroniczny JK
Licznik synchroniczny JK
Licznik synchroniczny JK
4. Liczbę
4. Liczbę kombinacji wartości sygnałów wejściowych wpływających na
kombinacji wartości sygnałów wejściowych wpływających na
stan wyjścia można zredukować wprowadzając wartość X(
stan wyjścia można zredukować wprowadzając wartość X(don’t
don’t care
care))
Stan wyjścia
Stan wyjścia
Sygnały wejściowe
Sygnały wejściowe
Q
QÎ
Î
Q
Q
nn
JJ
KK
Stan wyjścia
Stan wyjścia
Sygnały wejściowe
Sygnały wejściowe
Q
QÎ
Î
Q
Q
nn
JJ
KK
Żadnej zmiany na wyjściu w stanie 0
Żadnej zmiany na wyjściu w stanie 0
J=0,
J=0,
K=0 lub
K=0 lub
J=0,
J=0,
K=1
K=1
00Î
Î
00
00
X
X
Żadnej zmiany na wyjściu w stanie 1
Żadnej zmiany na wyjściu w stanie 1
J=0
J=0
K=0
K=0
lub J=1
lub J=1
K=0
K=0
11Î
Î
11
X
X
00
Żadnej zmiany na wyjściu w stanie 1
Żadnej zmiany na wyjściu w stanie 1
J=0,
J=0,
K=0
K=0
lub J=1,
lub J=1,
K=0
K=0
11Î
Î
11
X
X
00
Zmiana stanu wyjścia z 0 na 1
Zmiana stanu wyjścia z 0 na 1
J=1,
J=1,
K=1 lub
K=1 lub
J=1,
J=1,
K=0
K=0
00Î
Î
11
11
X
X
Zmiana stanu wyjścia z 1 na 0
Zmiana stanu wyjścia z 1 na 0
J=1
J=1
K=1
K=1
lub J=0
lub J=0
K=1
K=1
11Î
Î
00
X
X
11
Zmiana stanu wyjścia z 1 na 0
Zmiana stanu wyjścia z 1 na 0
J=1,
J=1,
K=1
K=1
lub J=0,
lub J=0,
K=1
K=1
11Î
Î
00
X
X
11
Wojciech Kucewicz
87
Licznik synchroniczny JK
Licznik synchroniczny JK
Licznik synchroniczny JK
Licznik synchroniczny JK
5. Należy
5. Należy zdefiniować tablicę zmian stanów
zdefiniować tablicę zmian stanów
(tablicę przejść
(tablicę przejść
-- state
state table
table
).
). Jest to
Jest to
ó
ś
ó
ś
Stan aktualny
Stan aktualny
Stan następny
Stan następny
zestawienie wszystkich stanów wyjściowych
zestawienie wszystkich stanów wyjściowych
układu oraz stanów dla nich następnych.
układu oraz stanów dla nich następnych.
Sporządza się ją na podstawie grafu przejść
Sporządza się ją na podstawie grafu przejść
Stan aktualny
Stan aktualny
Stan następny
Stan następny
Q
Q
22
Q
Q
11
Q
Q
00
Q
Q
2n
2n
Q
Q
1n
1n
Q
Q
0n
0n
00
00
00
00
00
11
p
j
p
g
p
j
p
j
p
g
p
j
00
00
00
00
00
11
00
00
11
00
11
00
00
11
00
00
11
11
010
010
011
011
100
100
101
101
00
11
11
11
00
00
11
00
00
11
00
11
000
000
001
001
010
010
101
101
110
110
11
00
11
11
11
00
11
11
00
11
11
11
000
000
111
111
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
88
11
11
11
00
00
00
Licznik synchroniczny JK
Licznik synchroniczny JK
Licznik synchroniczny JK
Licznik synchroniczny JK
6. Efektywnym
6. Efektywnym sposobem określenia funkcji dla wejść przerzutników
sposobem określenia funkcji dla wejść przerzutników
jest odwzorowanie tych funkcji w tablicach
jest odwzorowanie tych funkcji w tablicach Karnaugh
Karnaugh
Stan aktualny
Stan aktualny
Stan następny
Stan następny
Q
Q
22
Q
Q
11
Q
Q
00
Q
Q
2n
2n
Q
Q
1n
1n
Q
Q
0n
0n
Przerzutnik JK0 wejście J
Przerzutnik JK0 wejście J
00
Q
Q
11
Q
Q
00
Q
Q
00
00
01
01
11
11
10
10
Q
Q
22
00
11
Q
QÎ
Î
Q
Q
next
next
JJ
KK
00Î
Î
00
00
X
X
00
00
00
00
00
11
00
00
11
00
11
00
11
X
X
X
X
11
11
X
X
X
X
11
00
11
00
00
11
11
00
11
11
11
00
00
11
00
00
11
00
11
11
Przerzutnik JK0 wejście K
Przerzutnik JK0 wejście K
00
Q
Q Q
Q
00Î
Î
00
00
X
X
11Î
Î
11
X
X
00
00Î
Î
11
11
X
X
11Î
Î
00
X
X
11
11
X
X
X
X
11
11
00
00
11
00
11
11
00
11
11
11
00
11
11
00
11
11
11
Q
Q
11
Q
Q
00
Q
Q
22
00
00
01
01
11
11
10
10
00
11Î
Î
00
X
X
11
X
X
11
11
X
X
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
89
11
11
11
00
00
00
11
X
X
11
11
X
X
Licznik synchroniczny JK
Licznik synchroniczny JK
Licznik synchroniczny JK
Licznik synchroniczny JK
6. Efektywnym
6. Efektywnym sposobem określenia funkcji dla wejść przerzutników jest
sposobem określenia funkcji dla wejść przerzutników jest
odwzorowanie tych funkcji w tablicach
odwzorowanie tych funkcji w tablicach Karnaugh
Karnaugh. .
Wyliczamy stan logiczny wejść J i K przerzutnika JK0 spełniający tablicę przejść
Wyliczamy stan logiczny wejść J i K przerzutnika JK0 spełniający tablicę przejść
Przerzutnik JK0 wejście J
Przerzutnik JK0 wejście J
00
Q
Q
11
Q
Q
00
00
00
01
01
11
11
10
10
Wyliczamy stan logiczny wejść J i K przerzutnika JK0, spełniający tablicę przejść.
Wyliczamy stan logiczny wejść J i K przerzutnika JK0, spełniający tablicę przejść.
Q
Q
22
00
00
01
01
11
11
10
10
00
11
X
X
X
X
11
11
11
X
X
X
X
11
JJ
00
=
= 11
11
11
X
X
X
X
11
Przerzutnik JK0 wejście K
Przerzutnik JK0 wejście K
00
Q
Q
11
Q
Q
00
Q
Q
22
00
00
01
01
11
11
10
10
00
X
X
11
11
X
X
KK 1
1
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
90
11
X
X
11
11
X
X
KK
0
0
= 1
= 1
Licznik synchroniczny JK
Licznik synchroniczny JK
Licznik synchroniczny JK
Licznik synchroniczny JK
7. Wyliczamy stan logiczny wejść J i K przerzutnika JK1, spełniający
7. Wyliczamy stan logiczny wejść J i K przerzutnika JK1, spełniający
tablicę przejść.
tablicę przejść.
Stan aktualny
Stan aktualny
Stan następny
Stan następny
Q
Q
22
Q
Q
11
Q
Q
00
Q
Q
2n
2n
Q
Q
1n
1n
Q
Q
0n
0n
Przerzutnik JK1 wejście J
Przerzutnik JK1 wejście J
11
Q
Q
11
Q
Q
00
Q
Q
00
00
01
01
11
11
10
10
Przerzutnik JK1 wejście K
Przerzutnik JK1 wejście K
11
Q
Q
11
Q
Q
00
Q
Q
00
00
01
01
11
11
10
10
00
00
00
00
00
11
00
00
11
00
11
00
Q
Q
22
00
00
11
X
X
X
X
11
00
11
X
X
X
X
Q
Q
22
00
X
X
X
X
11
00
11
X
X
X
X
11
00
00
11
00
00
11
11
00
11
11
11
00
00
11
00
00
11
00
11
11
00
11
X
X
X
X
11
X
X
X
X
11
00
JJ
11
=
= KK
11
=Q
=Q
00
11
00
00
11
00
11
11
00
11
11
11
00
11
11
00
11
11
11
JJ
11
KK
11
Q
Q
00
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
91
11
11
11
00
00
00
Licznik synchroniczny JK
Licznik synchroniczny JK
Licznik synchroniczny JK
Licznik synchroniczny JK
8. Wyliczamy stan logiczny wejść J i K przerzutnika JK2, spełniający
8. Wyliczamy stan logiczny wejść J i K przerzutnika JK2, spełniający
tablicę przejść.
tablicę przejść.
Stan aktualny
Stan aktualny
Stan następny
Stan następny
Q
Q
22
Q
Q
11
Q
Q
00
Q
Q
2n
2n
Q
Q
1n
1n
Q
Q
0n
0n
Przerzutnik JK2 wejście J
Przerzutnik JK2 wejście J
22
Q
Q
11
Q
Q
00
Q
Q
00
00
01
01
11
11
10
10
Przerzutnik JK2 wejście K
Przerzutnik JK2 wejście K
22
Q
Q
11
Q
Q
00
Q
Q
00
00
01
01
11
11
10
10
00
00
00
00
00
11
00
00
11
00
11
00
Q
Q
22
00
00
00
11
00
11
X
X
X
X
X
X
X
X
Q
Q
22
00
X
X
X
X
X
X
X
X
11
00
00
11
00
00
11
00
00
11
11
00
11
11
11
00
00
11
00
00
11
00
11
11
X
X
X
X
X
X
X
X
11
00
00
11
00
11
00
00
11
00
11
11
00
11
11
11
00
11
11
00
11
11
11
JJ
22
=
= KK
22
=Q
=Q
00
Q
Q
11
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
92
11
11
11
00
00
00
Licznik synchroniczny JK
Licznik synchroniczny JK
Licznik synchroniczny JK
Licznik synchroniczny JK
Schemat logiczny układu licznika 3
Schemat logiczny układu licznika 3--bitowego:
bitowego:
JJ
22
=
= KK
2
2
= Q
= Q
00
Q
Q
11
JJ
11
=
= KK
1
1
= Q
= Q
00
JJ
00
=
= KK
0
0
= 1
= 1
J Q’
Clk
1
Q2'
J Q’
Clk
J Q’
Clk
JK0 JK1 JK2
JK0 JK1 JK2
CLK
K Q
Res
Clk
Q
Q2
K Q
Res
Clk
K Q
Res
Clk
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
93
Licznik synchroniczny JK
Licznik synchroniczny JK
Licznik synchroniczny JK
Licznik synchroniczny JK
JJ
00
=
= KK
0
0
= 1
= 1
JJ
11
=
= KK
11
= Q
= Q
00
JJ
KK
Q
Q Q
Q
Schemat logiczny układu
Schemat logiczny układu
licznika 5
licznika 5--bitowego:
bitowego:
JJ
22
=
= KK
22
=
= Q
Q
0
0
Q
Q
11
JJ
33
=
= KK
33
=
= Q
Q
0
0
Q
Q
1
1
Q
Q
22
JJ
44
=
= KK
44
=
= Q
Q
0
0
Q
Q
1
1
Q
Q
2
2
Q
Q
33
JK0 JK1 JK2 JK3 JK4
JK0 JK1 JK2 JK3 JK4
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
94
Licznik synchroniczny JK
Licznik synchroniczny JK
Licznik synchroniczny JK
Licznik synchroniczny JK
Etapy procedury tworzenia licznika synchronicznego:
Etapy procedury tworzenia licznika synchronicznego:
d
d
bl
ść (
ó ) kł d
bl
ść (
ó ) kł d
•• Sporządzenie
Sporządzenie tablicy przejść (stanów) układu
tablicy przejść (stanów) układu
•• Przygotowanie
Przygotowanie tablic
tablic Karnaugh
Karnaugh dla funkcji wzbudzeń przerzutników
dla funkcji wzbudzeń przerzutników
w układzie
w układzie
•• Określenie
Określenie zminimalizowanych funkcji wzbudzeń wszystkich
zminimalizowanych funkcji wzbudzeń wszystkich
przerzutników w układzie
przerzutników w układzie
•• Schemat
Schemat logiczny układu licznika.
logiczny układu licznika.
g
y
g
y
Procedurę można stosować przy projektowaniu licznika z dowolną
Procedurę można stosować przy projektowaniu licznika z dowolną
u ę m żn
w
p zy p j
w n u
zn
z
w ną
u ę m żn
w
p zy p j
w n u
zn
z
w ną
sekwencją stanów wyjściowych (działającego w dowolnym kodzie
sekwencją stanów wyjściowych (działającego w dowolnym kodzie).
).
Podobnie buduje się liczniki oparte na przerzutnikach typu D
Podobnie buduje się liczniki oparte na przerzutnikach typu D
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
95
Podobnie buduje się liczniki oparte na przerzutnikach typu D
Podobnie buduje się liczniki oparte na przerzutnikach typu D
L
k
L
k
L
k
L
k
Liczniki
Liczniki
Liczniki
Liczniki
LL
dwukierunkowe
dwukierunkowe
LL
dwukierunkowe
dwukierunkowe
dwukierunkowe
dwukierunkowe
dwukierunkowe
dwukierunkowe
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
96
Liczniki dwukierunkowe (rewersyjne)
Liczniki dwukierunkowe (rewersyjne)
Liczniki dwukierunkowe (rewersyjne)
Liczniki dwukierunkowe (rewersyjne)
Można wyróżnić dwa typy liczników rewersyjnych (
Można wyróżnić dwa typy liczników rewersyjnych (up
up--down
down counters
counters):):
••
liczniki o jednym wejściu dla impulsów zliczanych i drugim
liczniki o jednym wejściu dla impulsów zliczanych i drugim ––
określającym kierunek zliczania
określającym kierunek zliczania
••
liczniki o dwóch wejściach dla impulsów zliczanych
liczniki o dwóch wejściach dla impulsów zliczanych –– jedno,
jedno,
zwiększające stan licznika, a drugie zmniejszające jego stan.
zwiększające stan licznika, a drugie zmniejszające jego stan.
j
g
j
j
j g
j
g
j
j
j g
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
97
Liczniki dwukierunkowe (rewersyjne)
Liczniki dwukierunkowe (rewersyjne)
Liczniki dwukierunkowe (rewersyjne)
Liczniki dwukierunkowe (rewersyjne)
Dla licznika o jednym wejściu dla impulsów zliczanych i drugim
Dla licznika o jednym wejściu dla impulsów zliczanych i drugim ––
określającym
określającym kierunek zliczania można zapisać tablicę
kierunek zliczania można zapisać tablicę prawdy.
prawdy.
Z łóżm 3
Z łóżm 3 bit
li nik
s jn jś i m Z k śl j
m ki un k
bit
li nik
s jn jś i m Z k śl j
m ki un k
Załóżmy 3
Załóżmy 3 ––bitowy licznik rewersyjny z wejściem Z określającym kierunek
bitowy licznik rewersyjny z wejściem Z określającym kierunek
zliczania, przy czym Z=1 oznacza dodawanie, zaś Z=0 oznacza
zliczania, przy czym Z=1 oznacza dodawanie, zaś Z=0 oznacza
odejmowanie.
odejmowanie.
D
D
Z
Z
Q2
Q2
Q1
Q1
Q0
Q0
Z
Z
Q2
Q2
Q1
Q1
Q0
Q0
00
11
00
00
00
00
00
00
00
11
11
00
00
11
00
00
00
11
22
11
00
11
00
00
00
11
00
33
11
00
11
11
00
00
11
11
44
11
11
00
00
00
11
00
00
55
11
11
00
11
00
11
00
11
66
11
11
11
00
00
11
11
00
77
11
11
11
11
00
11
11
11
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
98
Liczniki dwukierunkowe (rewersyjne)
Liczniki dwukierunkowe (rewersyjne)
Liczniki dwukierunkowe (rewersyjne)
Liczniki dwukierunkowe (rewersyjne)
D
D
Z
Z
Stan aktualny
Stan aktualny
Stan następny
Stan następny
Q2
Q2 Q1
Q1 Q0
Q0
Q2
Q2
Q1
Q1
Q0
Q0
Przerzutnik JK0 wejście J
Przerzutnik JK0 wejście J
Na podstawie tablicy stanów i tablicy wzbudzeń przerzutnika JK można wyznaczyć tablice
Na podstawie tablicy stanów i tablicy wzbudzeń przerzutnika JK można wyznaczyć tablice
Karnaugh
Karnaugh, z których wylicza się funkcje przełączające dla poszczególnych przerzutników licznika.
, z których wylicza się funkcje przełączające dla poszczególnych przerzutników licznika.
Q2
Q2 Q1
Q1 Q0
Q0
Q2
Q2
Q1
Q1
Q0
Q0
11
00
0
0
1
00
00
00
22
00
0
1
0
00
00
11
Q
Q
11
Q
Q
00
ZQ
ZQ
22
00
00 01
01 11
11 10
10
00
00
11
xx
xx
11
00
00
0
0
0
11
11
11
33
00
0
1
1
00
11
00
44
00
1
0
0
00
11
11
55
00
1
0
1
11
00
00
66
00
1
1
0
11
00
11
01
01
11
xx
xx
11
11
11
11
xx
xx
11
10
10
11
xx
xx
11
Q
QÎ
Î
Q
Q
nn
ext
ext
JJ
KK
00Î
Î
00
00
X
X
66
00
1
1
0
11
00
11
77
00
1
1
1
11
11
00
88
11
00
00
00
00
00
11
99
11
00
00
11
00
11
00
10
10
11
xx
xx
11
00Î
Î
00
00
X
X
11Î
Î
11
X
X
00
11Î
Î
00
X
X
11
Przerzutnik JK0 wejście K
Przerzutnik JK0 wejście K
Q
Q
11
Q
Q
00
ZQ
ZQ
00
00 01
01 11
11 10
10
00Î
Î
11
11
X
X
10
10
11
00
11
00
00
11
11
11
11
11
00
11
11
11
00
00
12
12
11
11
00
00
11
00
11
13
13
11
11
00
11
11
11
00
11Î
Î
00
X
X
11
ZQ
ZQ
22
00
00
x 1 1
xx
01
01
x 1 1
xx
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
99
13
13
11
11
00
11
11
11
00
14
14
11
11
11
00
11
11
11
15
15
11
11
11
11
00
00
00
11
11
x 1 1
xx
10
10
x 1 1
xx
JJ
00
=
= KK
0
0
= 1
= 1
Liczniki dwukierunkowe (rewersyjne)
Liczniki dwukierunkowe (rewersyjne)
Liczniki dwukierunkowe (rewersyjne)
Liczniki dwukierunkowe (rewersyjne)
Przerzutnik JK1 wejście J
Przerzutnik JK1 wejście J
Na podstawie tablicy stanów i tablicy wzbudzeń przerzutnika JK można wyznaczyć tablice
Na podstawie tablicy stanów i tablicy wzbudzeń przerzutnika JK można wyznaczyć tablice
Karnaugh
Karnaugh, z których wylicza się funkcje przełączające dla poszczególnych przerzutników licznika.
, z których wylicza się funkcje przełączające dla poszczególnych przerzutników licznika.
D
D
Z
Z
Stan aktualny
Stan aktualny
Stan następny
Stan następny
Q2
Q2 Q1
Q1 Q0
Q0
Q2
Q2
Q1
Q1
Q0
Q0
jj
Q
Q
11
Q
Q
00
ZQ
ZQ
22
00
00 01
01
11
11
10
10
00
00
11
00
xx
xx
Q2
Q2 Q1
Q1 Q0
Q0
Q2
Q2
Q1
Q1
Q0
Q0
00
00
00
00
00
11
11
11
11
00
00
00
11
00
00
00
22
00
00
11
00
00
00
11
01
01
11
00
xx
xx
11
11
00
11
xx
xx
10
10
00
11
33
00
00
11
11
00
11
00
44
00
11
00
00
00
11
11
55
00
11
00
11
11
00
00
66
00
11
11
00
11
00
11
Q
QÎ
Î
Q
Q
nn
ext
ext
JJ
KK
00Î
Î
00
00
X
X
10
10
00
11
xx
xx
Przerzutnik JK1 wejście K
Przerzutnik JK1 wejście K
Q
Q
11
Q
Q
00
00
00 01
01
11
11
10
10
66
00
11
11
00
11
00
11
77
00
11
11
11
11
11
00
88
11
00
00
00
00
00
11
99
11
00
00
11
00
11
00
00Î
Î
00
00
X
X
11Î
Î
11
X
X
00
00Î
Î
11
11
X
X
11Î
Î
00
X
X
11
Q
Q
11
Q
Q
00
ZQ
ZQ
22
00
00 01
01
11
11
10
10
00
00
x
x
0
11
01
01
x
x
0
11
JJ
11
=
= KK
1
1
=
=
Z’Q
Z’Q ’ ZQ
’ ZQ
10
10
11
00
11
00
00
11
11
11
11
11
00
11
11
11
00
00
12
12
11
11
00
00
11
00
11
13
13
11
11
00
11
11
11
00
11Î
Î
00
X
X
11
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
100
11
11
x
x
1
00
10
10
x
x
1
00
=Z’Q
=Z’Q
00
’ + ZQ
’ + ZQ
00
13
13
11
11
00
11
11
11
00
14
14
11
11
11
00
11
11
11
15
15
11
11
11
11
00
00
00
Liczniki dwukierunkowe (rewersyjne)
Liczniki dwukierunkowe (rewersyjne)
Liczniki dwukierunkowe (rewersyjne)
Liczniki dwukierunkowe (rewersyjne)
Przerzutnik JK2 wejście J
Przerzutnik JK2 wejście J
Na podstawie tablicy stanów i tablicy wzbudzeń przerzutnika JK można wyznaczyć tablice
Na podstawie tablicy stanów i tablicy wzbudzeń przerzutnika JK można wyznaczyć tablice
Karnaugh
Karnaugh, z których wylicza się funkcje przełączające dla poszczególnych przerzutników licznika.
, z których wylicza się funkcje przełączające dla poszczególnych przerzutników licznika.
D
D
Z
Z
Stan aktualny
Stan aktualny
Stan następny
Stan następny
Q2
Q2 Q1
Q1 Q0
Q0
Q2
Q2
Q1
Q1
Q0
Q0
Q
Q
11
Q
Q
00
ZQ
ZQ
22
00
00 01
01
11
11
10
10
00
00
11
00
00
00
Q2
Q2 Q1
Q1 Q0
Q0
Q2
Q2
Q1
Q1
Q0
Q0
00
00
00
00
00
11
11
11
11
00
00
00
11
00
00
00
22
00
00
11
00
00
00
11
01
01
xx
xx
xx
xx
11
11
xx
xx
xx
xx
10
10
00
00
11
00
33
00
00
11
11
00
11
00
44
00
11
00
00
00
11
11
55
00
11
00
11
11
00
00
66
00
11
11
00
11
00
11
Q
QÎ
Î
Q
Q
nn
ext
ext
JJ
KK
00Î
Î
00
00
X
X
10
10
00
00
11
00
Przerzutnik JK2 wejście K
Przerzutnik JK2 wejście K
Q
Q
11
Q
Q
00
ZQ
ZQ
00
00 01
01
11
11
10
10
66
00
11
11
00
11
00
11
77
00
11
11
11
11
11
00
88
11
00
00
00
00
00
11
99
11
00
00
11
00
11
00
00Î
Î
00
00
X
X
11Î
Î
11
X
X
00
00Î
Î
11
11
X
X
11Î
Î
00
X
X
11
ZQ
ZQ
22
00
00
x
x
x
xx
01
01
1
0
0
00
JJ
22
=
= KK
2
2
=
=
10
10
11
00
11
00
00
11
11
11
11
11
00
11
11
11
00
00
12
12
11
11
00
00
11
00
11
13
13
11
11
00
11
11
11
00
11Î
Î
00
X
X
11
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
101
11
11
0
0
1
00
10
10
x
x
x
xx
22
2
2
=Z’Q
=Z’Q
00
’Q
’Q
11
’+ZQ
’+ZQ
00
Q
Q
11
13
13
11
11
00
11
11
11
00
14
14
11
11
11
00
11
11
11
15
15
11
11
11
11
00
00
00
Liczniki dwukierunkowe (rewersyjne)
Liczniki dwukierunkowe (rewersyjne)
Liczniki dwukierunkowe (rewersyjne)
Liczniki dwukierunkowe (rewersyjne)
Funkcje te mają postać:
Funkcje te mają postać:
JJ
00
== KK
00
= 1
= 1
JJ
00
== KK
00
= 1
= 1
JJ
11
= K
= K
11
= ZQ0 +Z’Q0’ = [(ZQ0)’ (Z’Q0’)’]’
= ZQ0 +Z’Q0’ = [(ZQ0)’ (Z’Q0’)’]’
JJ
22
= K
= K
22
= ZQ0Q1 +Z’Q0’Q1’ = [(ZQ0Q1)’ (Z’Q0’Q1’)’]’
= ZQ0Q1 +Z’Q0’Q1’ = [(ZQ0Q1)’ (Z’Q0’Q1’)’]’
X0
X1
X2
J
Q
SET
J
Q
SET
J
Q
SET
clk
Z
Q
Q
K
CLR
Q
Q
K
CLR
Q
Q
K
CLR
1
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
102
Liczniki dwukierunkowe (rewersyjne)
Liczniki dwukierunkowe (rewersyjne)
Liczniki dwukierunkowe (rewersyjne)
Liczniki dwukierunkowe (rewersyjne)
clk
X0
X1
X2
J
Q
SET
J
Q
SET
J
Q
SET
Z
1
Q
K
CLR
Q
K
CLR
Q
K
CLR
1
Clk
Z
X0
X1
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
103
X2
3 4 5 6 7 0 1 2 3 4 5 6
5 4 3 2 1 0 7 6 5
6 7
Liczniki dwukierunkowe (rewersyjne)
Liczniki dwukierunkowe (rewersyjne)
Liczniki dwukierunkowe (rewersyjne)
Liczniki dwukierunkowe (rewersyjne)
Dwukanałowe podawanie impulsów
Dwukanałowe podawanie impulsów zliczających.
zliczających.
Kanałem
Kanałem A podawane są impulsy, które zwiększają zawartość licznika,
A podawane są impulsy, które zwiększają zawartość licznika,
natomiast kanałem
natomiast kanałem B
B impulsy które zmniejszają zawartość licznika
impulsy które zmniejszają zawartość licznika
natomiast kanałem
natomiast kanałem B
B -- impulsy, które zmniejszają zawartość licznika.
impulsy, które zmniejszają zawartość licznika.
Bramka XOR nie reaguje gdy na obu wejściach A i B pojawią się impulsy.
Bramka XOR nie reaguje gdy na obu wejściach A i B pojawią się impulsy.
Inwertery wprowadzają dodatkowe opóźnienie , aby wcześniej ustaliły się
Inwertery wprowadzają dodatkowe opóźnienie , aby wcześniej ustaliły się
poziomy napięć na wejściach Z
poziomy napięć na wejściach Z
poziomy napięć na wejściach Z
poziomy napięć na wejściach Z
A(+)
B(-)
Clk
Clk
Z
Z’
6 marca 2011
Wojciech Kucewicz
104