Europejska
przestrzeń
transportu
morskiego
bez barier

© iSt

ock

phot

o

T W O R Z E N I E M I Ę D Z Y N A R O D O W E G O R Y N K U I R O Z W Ó J Ż E G LU G I
B L I S K I E G O Z A S I Ę G U

W 2009 r. Komisja Europejska wprowadziła Plan działania
mający na celu utworzenie europejskiej przestrzeni
transportu morskiego bez barier. Obecnie pokrywające
się zasady, w tym przepisy celne, transportowe,
weterynaryjne i protokoły ochrony roślin, utrudniają
transport morski i żeglugę bliskiego zasięgu wewnątrz UE.
Celem europejskiej przestrzeni transportu morskiego
bez barier jest wyeliminowanie tych i innych problemów
poprzez redukcję obciążeń administracyjnych
i rozszerzenie rynku wewnętrznego na transport
morski między państwami członkowskimi UE.

Realizacja europejskiej przestrzeni transportu morskiego
bez barier zakłada wykonanie 11 kroków. Plan działania
obejmuje przede wszystkim krótko- i średnioterminowe
środki i zalecenia dla państw członkowskich mające na
celu usprawnienie europejskiego transportu morskiego,
a także działania takie, jak uproszczenie procedur celnych,
popularyzacja elektronicznej wymiany danych czy
wstępny projekt certyfikatu zwalniającego.

Transport z dużym potencjałem rozwoju

Udział żeglugi bliskiego zasięgu (tj. transportu towarów na
małe odległości między państwami członkowskimi UE drogą
morską) w transporcie i gospodarce UE stale rośnie. Popyt
na towary jest coraz większy, a transport drogowy i kolejowy
nie zaspokaja tych potrzeb. Rośnie obawa o zanieczyszczenie
powietrza i nadmierną emisję gazów cieplarnianych, rośnie
liczba pojazdów i koszt utrzymania infrastruktury drogowej.
W obliczu tych problemów żegluga bliskiego zasięgu wydaje
się atrakcyjną alternatywą transportu towarów wewnątrz UE.

Unia Europejska ma świadomość stojących przed nią wyzwań
związanych z transportem i podejmuje działania mające
na celu zwiększenie atrakcyjności i rentowności krótkodystan-
sowego transportu morskiego. Unia Europejska sponsoruje
szereg programów promujących żeglugę bliskiego zasięgu,
takich jak „Marco Polo”, TEN-T czy „Motorways of the Sea”.
Każdy z nich częściowo przyczynia się do poprawy jakości
żeglugi bliskiego zasięgu, czy to poprzez modernizację infra-
struktury, czy usprawnianie szlaków handlowych.

Wciąż jednak pozostaje wiele do zrobienia w celu rozwiązania
problemów hamujących rozwój żeglugi bliskiego zasięgu.
To jest zadanie dla europejskiej przestrzeni transportu morskiego
bez barier.

EMTS_PL_v02_100729.indd 3

29/07/10 11:00

PRZED

PO

© iSt

ock

phot

o

Usprawnienie procesów administracyjnych

Europejska przestrzeń transportu morskiego bez barier niesie
za sobą wiele korzyści dla transportu morskiego, ale jedną
z najważniejszych jest zniesienie ograniczeń i formalności
administracyjnych. Obecnie każdy statek musi przejść
skomplikowaną procedurę administracyjną przed wejściem do
każdego portu i opuszczeniem go. Aby rozwiązać ten problem,
w ramach europejskiej przestrzeni transportu morskiego bez
barier, dąży się do usprawnienia procesu wymiany danych między
statkiem a portem poprzez wprowadzenie jednolitych norm
ograniczających liczbę wymaganych dokumentów i skracających
czynności administracyjne.

Usprawnione zostaną także procedury celne, co zredukuje
konieczność odprawy w każdym odwiedzanym porcie.
Zostanie wprowadzony kodeks celny, na mocy którego towary
transportowane między portami na terenie UE będą uznawane
za towary pochodzące ze Wspólnoty i nie będą wymagały
wspólnotowych certyfikatów w każdym porcie. Jednocześnie
zostaną także przyspieszone procedury kontroli zwierząt i roślin
między państwami członkowskimi UE.

Zmiana środków transportu

Przepisy legislacyjne często utrudniają transport towarów drogą
morską. Szczególnie dotyczy to towarów niebezpiecznych.
Obecnie towary niebezpieczne przewożone różnymi środkami
transportu muszą spełniać szereg warunków określanych
przepisami cząstkowymi, co komplikuje procedury, zwłaszcza
te dotyczące transportu morskiego. Zostaną przeprowadzone
negocjacje mające na celu opracowanie nowych przepisów
dotyczących transportu tego typu towarów drogą morską.
Wkrótce transport intermodalny towarów niebezpiecznych
zostanie uproszczony, co zwiększy jego wydajność bez wpływu
na bezpieczeństwo.

Bardzo dużo dokumentów w każdym porcie,
często dublujących się.

Zbyteczne procedury celne: wszystkie towary
są traktowane tak, jakby były wwożone na obszar UE
po raz pierwszy, nawet jeśli zostały wyprodukowane
w UE i są ładowane i rozładowywane w europejskich
portach.

Powielanie przepisów modalnych odnośnie
do transportu intermodalnego, co powoduje,
że wymagane są dodatkowe inspekcje i procedury
administracyjne.

Wprowadzenie kodeksu celnego, na mocy którego
wszystkie towary będą traktowane jako wspólnotowe,
co ograniczy procedury celne.

Szybsza żegluga bliskiego zasięgu dzięki wyeliminowaniu
zbytecznych procedur administracyjnych.

Zwiększenie udziału transportu morskiego dzięki
uproszczeniu przepisów.

¬

¬
¬

EMTS_PL_v02_100729.indd 4

29/07/10 11:00

© Shutt

erst

ock

Informatyzacja transportu morskiego

Stworzenie europejskiej przestrzeni transportu morskiego bez
barier w dużej mierze opiera się na technikach e-maritime.
Ich pełne wdrożenie znacząco usprawni komunikację między
statkami a portami oraz przyspieszy procedury administracyjne.
Szczegółowe zastosowanie technik e-maritime będzie uzależnione
od okoliczności i będzie miało na celu przyspieszenie procedur
związanych z żeglugą bliskiego zasięgu przy zachowaniu
odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa.

Umożliwi to państwom członkowskim harmonizację i wymianę
danych. Jest to ważny krok w kierunku ograniczenia procedur
administracyjnych między portami. Częściową przyczyną
problemów z wymianą danych są niejednolite sieci informacyjne
stosowane w różnych portach i państwach członkowskich.
Zintegrowanie ich w jeden wspólny system ułatwi monitoring
statków i ruchu transportowego, zwiększając bezpieczeństwo
na terenie całej Europy.

Wydajność dzięki technologii

Zastosowanie techniki e-maritime ograniczy także liczbę
instytucji, z którymi będzie musiał kontaktować się statek na
morzu i w porcie. Zasada „jednego okienka” przyczyni się do
zwiększenia bezpieczeństwa transportu morskiego, ponieważ
statki będą komunikować się z jedną instytucją. Doprowadzi
to także do uproszczenia procedur administracyjnych, gdyż
wszystkie dokumenty będą przetwarzane w jednym miejscu
przy użyciu techniki e-maritime.

ADMINISTRACJA ELEKTRONICZNA

Wejście do europejskiego portu wymaga wypełnienia wielu
dokumentów i realizacji wielu procedur administracyjnych.
Dzięki e-maritime proces ten jest o wiele prostszy – wystar-
czy wprowadzić dane do wspólnego systemu dostępnego
dla wielu instytucji. Procedury administracyjne są wówczas
o wiele łatwiejsze zarówno dla kapitanów statków, jak
i instytucji morskich. Administracja elektroniczna ułatwia
także współpracę między portami na terenie państw
członkowskich dzięki większej dostępności danych.

¬

© Unia E

u

ropejsk

a

EMTS_PL_v02_100729.indd 5

29/07/10 11:00

K

O

-32-09-151-PL

-C

© Shutt

erst

ock

Realizacja europejskiej przestrzeni transportu
morskiego bez barier

Stworzenie europejskiej przestrzeni transportu morskiego bez
barier w dużej mierze zależy od udziału państw członkowskich.
Komisja Europejska opracowała w tym zakresie szereg zaleceń.
Obejmują one koordynację inspekcji administracyjnych.
Harmonizacja wymagań i procedur kontrolnych we wszystkich
państwach członkowskich usprawni cumowanie statków we
wszystkich portach UE. W celu ułatwienia komunikacji między
załogami statków a portami Komisja zachęca także do
wprowadzenia drugiego języka administracyjnego (język
państwa sąsiedniego lub angielski).

Ponadto zachęca się państwa członkowskie do nadawania
uprawnień do samodzielnego manewrowania statkami w portach
(Pilot Exemption Certificate). Dzięki temu doświadczeni
kapitanowie będą mogli cumować bez pomocy jednostek
holowniczych, co pozwoli zaoszczędzić zarówno czas, jak
i pieniądze. Komisja zachęca także porty do wyznaczenia
oddzielnych obszarów dla żeglugi bliskiego zasięgu, jeśli jest
to możliwe. Pozwoli to zredukować opóźnienia i dodatkowo
usprawnić transport tą drogą.

Promocja żeglugi bliskiego zasięgu

Już dziś wiadomo, że żegluga bliskiego zasięgu stanowi realną
alternatywę zarówno dla transportu kolejowego, jak i drogowego.
Wciąż jednak istnieją przeszkody, które uniemożliwiają pełne
wykorzystanie jej potencjału. Z tego powodu UE stara się zwrócić
uwagę na tę metodę transportu i przyciągnąć do niej więcej
wykwalifikowanych osób.

Choć żegluga morska jest bezpieczniejsza dla środowiska od
większości innych metod transportu, nie ustają prace nad dalszym
podniesieniem tego poziomu. Jeśli uda się go zwiększyć, wzrośnie
także udział żeglugi w transporcie towarów.

Ważnym elementem w rozwoju żeglugi bliskiego zasięgu jest
program „Motorways of the Sea” oraz odpowiednie wykorzystanie
środków z funduszy europejskich w portach morskich i na
obszarach przyległych. Utworzenie specjalnych szlaków morskich
dla żeglugi bliskiego zasięgu pomoże ograniczyć czas transportu.

Bardzo ważną rolę w promocji żeglugi bliskiego zasięgu odgrywa
także skuteczne wykorzystanie nowych technologii. Dodatkowo
na rozwój żeglugi bliskiego zasięgu w Europie wpływać będzie
także rozwój nowych technik ograniczania poziomu zanieczyszczeń,
alternatywnych systemów napędowych czy technologii
przeładunkowych oraz lepsza integracja przepływu towarów
i informacji między różnymi rodzajami transportu.

Więcej informacji:

http://ec.europa.eu/transport/maritime/index_en.htm
http://www.shortsea.info/

© Unia Europejska, 2010
Powielanie dozwolone pod warunkiem wskazania źródła.

Dokument opublikowany przez:
Dyrekcję Generalną ds. Mobilności i Transportu
Komisja Europejska, 1049 Bruksela, Belgia

http://ec.europa.eu/dgs/transport/index_en.htm

EMTS_PL_v02_100729.indd 2

29/07/10 11:00