Operator pieców do obróbki cieplnej

(812109)

Operatorzy i monterzy maszyn i urz

ą

dze

ń

2

Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich

Publikacja opracowana w ramach projektu systemowego pn. „Rozwijanie zbioru
krajowych

standardów

kompetencji

zawodowych

wymaganych

przez

pracodawców”. Priorytet I PO KL, Działanie 1.1

Krajowy standard kompetencji zawodowych
Operator pieców do obróbki cieplnej (812109)

© Copyright by Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich, Warszawa 2013

Kopiowanie i rozpowszechnianie mo

ż

e by

ć

dokonane za podaniem

ź

ródła

ISBN 978-83-7951-000-9 (cało

ść

)

ISBN 978-83-7951-274-4 (274)

Nakład 1000 egz.

Publikacja bezpłatna

Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich
00-697 Warszawa, Aleje Jerozolimskie 65/79, tel. [phone], fax [phone]
e-mail: [e-mail] http://www.crzl.gov.pl

Wydawnictwo Naukowe Instytutu Technologii Eksploatacji – Pa

ń

stwowego Instytutu Badawczego

26-600 Radom, ul. K. Pułaskiego 6/10, tel. centr. (48) 364-42-41, fax [phone]
e-mail: [e-mail] http://www.itee.radom.pl

3

Spis tre

ś

ci

1. Dane identyfikacyjne zawodu ...................................................

4

1.1. Kod, nazwa zawodu i usytuowanie zawodu w klasyfika-

cjach.................................................................................

4

1.2. Notka metodologiczna i autorzy.......................................

4

2. Opis zawodu................................................................................

6

2.1. Synteza zawodu ..............................................................

6

2.2. Opis pracy i sposobu jej wykonywania, obszary wyst

ę

-

powania zawodu .............................................................

6

2.3.

Ś

rodowisko pracy (warunki pracy, maszyny i narz

ę

dzia

pracy, zagro

ż

enia, organizacja pracy) ............................

6

2.4. Wymagania psychofizyczne, zdrowotne, w tym prze-

ciwwskazania do wykonywania zawodu .........................

7

2.5. Wykształcenie i uprawnienia niezb

ę

dne do podj

ę

cia

pracy w zawodzie.............................................................

7

2.6. Mo

ż

liwo

ś

ci rozwoju zawodowego, potwierdzania/wali-

dacji kompetencji .............................................................

8

2.7. Zadania zawodowe ..........................................................

8

2.8. Wykaz kompetencji zawodowych ....................................

9

2.9. Relacje mi

ę

dzy kompetencjami zawodowymi a pozio-

mem kwalifikacji w ERK/PRK ..........................................

9

3. Opis kompetencji zawodowych ................................................ 11

3.1. Przygotowywanie pieców, urz

ą

dze

ń

pomocniczych oraz

aparatury kontrolno-pomiarowej do przeprowadzenia
obróbki cieplnej Kz1 ........................................................ 11

3.2. Wykonywanie obróbki cieplnej wyrobów z metali i ich

stopów zgodnie z technologi

ą

Kz2 ................................. 12

3.3. Kompetencje społeczne KzS .......................................... 13

4. Profil kompetencji kluczowych ................................................. 14

5. Słownik ....................................................................................... 15

4

1. Dane identyfikacyjne zawodu

1.1. Kod, nazwa zawodu i usytuowanie zawodu

w klasyfikacjach

Według Klasyfikacji zawodów i specjalno

ś

ci na potrzeby rynku pracy

(KZiS 2010):

812109 Operator pieców do obróbki cieplnej

Grupa wielka 8 – Operatorzy i monterzy maszyn i urz

ą

dze

ń

(w Mi

ę

-

dzynarodowej Klasyfikacji Standardów Edukacyjnych ISCED 2011 –
poziom 3).

Grupa elementarna 8121 – Operatorzy maszyn i urz

ą

dze

ń

do pro-

dukcji i przetwórstwa metali (w Mi

ę

dzynarodowym Standardzie Kla-

syfikacji Zawodów ISCO-08 odpowiada grupie 8121 Metal processing
plant operators).

Według Polskiej Klasyfikacji Działalno

ś

ci (PKD 2007):

Sekcja C. Przetwórstwo przemysłowe. Dział 25. Produkcja metalo-
wych wyrobów gotowych, z wył

ą

czeniem maszyn i urz

ą

dze

ń

, Gru-

pa 25.6. Obróbka metali i nakładanie powłok na metale; obróbka
mechaniczna elementów metalowych.

1.2. Notka metodologiczna i autorzy

Opis standardu kompetencji zawodowych wykonano na podstawie:
analizy

ź

ródeł (akty prawne, klasyfikacje krajowe, mi

ę

dzynarodowe)

oraz głównie wyników bada

ń

analitycznych na 24 stanowiskach pracy

w 8 przedsi

ę

biorstwach (du

ż

e – 2,

ś

rednie – 4, małe − 2, w tym pro-

dukcyjne – 4, produkcyjno-usługowe – 2, produkcyjno-usługowo-
handlowe – 2), przeprowadzonych w marcu 2013 r.

Zespół Ekspercki:

•

Roman Miedzi

ń

ski – BUMAR AMUNICJA S.A. w Skar

ż

ysku-

-Kamiennej,

•

Jan Bujak – Instytut Technologii Eksploatacji – PIB w Radomiu,

•

Jan Minda – Odlewnie Polskie S.A. w Starachowicach,

•

Mariusz Szyma

ń

czak – Zespół Szkół Samochodowych w Rado-

miu.

5

Ewaluatorzy:

•

Tomasz Babul – Instytut Mechaniki Precyzyjnej w Warszawie,

•

Piotr

Ż

yjewski – Centrum Edukacji Zawodowej w Stalowej Woli.

Recenzenci:

•

Jarosław Jasi

ń

ski – Politechnika Cz

ę

stochowska Instytut In

ż

ynie-

rii Materiałowej w Cz

ę

stochowie,

•

Marek Zalewski – Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 7 w Ło-

dzi.

Komisja Bran

ż

owa (zatwierdzaj

ą

ca):

•

Iwona Mielczarek (przewodnicz

ą

ca) – Regionalna Organizacja

Pracodawców w Cz

ę

stochowie,

•

Dariusz Jadczyk – Konfederacja Lewiatan w Warszawie,

•

Magdalena Zwoli

ń

ska – Zwi

ą

zek Zawodowy In

ż

ynierów i Techni-

ków, Zarz

ą

d Krajowy w Warszawie.

Data zatwierdzenia:

•

25.09.2013 r.

6

2. Opis zawodu

2.1. Synteza zawodu

Operator pieców do obróbki cieplnej wykonuje obróbk

ę

ciepln

ą

ma-

teriałów metalicznych w piecach ró

ż

nego typu i konstrukcji.

2.2. Opis pracy i sposobu jej wykonywania, obszary

wyst

ę

powania zawodu

Operator pieców do obróbki cieplnej jest zawodem o charakterze

produkcyjno-usługowym. Celem pracy operatora jest realizacja proce-
sów obróbki cieplnej (wy

ż

arzania, hartowania, odpuszczania, przesy-

cania, starzenia itp.) cz

ęś

ci maszyn, narz

ę

dzi i innych wyrobów wyko-

nanych z metali i ich stopów dla zapewnienia im odpowiednich własno-

ś

ci mechanicznych. W ramach realizacji zada

ń

operator przyjmuje

i przygotowuje wyroby, nadzoruje i obsługuje piece oraz urz

ą

dzenia

dodatkowe, niezb

ę

dne do wykonania wła

ś

ciwej dla danego wyrobu

obróbki cieplnej. Zadania operatora wynikaj

ą

z opracowanej technologii

obróbki cieplnej i obejmuj

ą

: mycie, formowanie wsadów, wła

ś

ciwy zała-

dunek i rozładunek pieca, ustawianie oraz kontrolowanie parametrów
pracy pieca (temperatury, czasu i szybko

ś

ci nagrzewania, atmosfery

roboczej), dobór wła

ś

ciwej k

ą

pieli chłodz

ą

cej i sposobu chłodzenia oraz

mycia (np. po operacji chłodzenia w oleju), jak równie

ż

kontrol

ę

jako

ś

ci

wykonanej obróbki z zastosowaniem podstawowych metod kontroli
(pomiar twardo

ś

ci, obserwacja makroskopowa, ocena odkształce

ń

i kontrola zewn

ę

trznych wad obróbki cieplnej). Operator odpowiedzialny

jest za prawidłow

ą

eksploatacj

ę

pieców, zbiorników o

ś

rodków chłodz

ą

-

cych (np. wanien hartowniczych), sprz

ę

tu pomocniczego oraz prze-

strzeganie wszystkich procedur technologicznych.

2.3.

Ś

rodowisko pracy (warunki pracy, maszyny

i narz

ę

dzia pracy, zagro

ż

enia, organizacja pracy)

Miejscem pracy operatora pieców do obróbki cieplnej s

ą

zakłady

z wydzielonymi oddziałami obróbki cieplnej oraz zakłady wykonuj

ą

ce

usługi obróbki cieplnej. Operator pieców do obróbki cieplnej w swojej
pracy posługuje si

ę

oprzyrz

ą

dowaniem oraz sprz

ę

tem pomocniczym do

załadunku i rozładunku wsadu pieca (np. wózki, kleszcze, suwnice,
podno

ś

niki,

ż

urawie), jak równie

ż

przyrz

ą

dami do pomiaru temperatury,

kontroli atmosfery roboczej pieca i pomiaru własno

ś

ci wytrzymało

ś

cio-

wych (np. urz

ą

dzeniami do pomiaru twardo

ś

ci). W

ś

rodowisku pracy

7

operatora pieców do obróbki cieplnej wyst

ę

puj

ą

zagro

ż

enia dla zdrowia

w postaci: szkodliwych atmosfer gazowych i substancji chemicznych,
zagro

ż

enia wybuchem, oddziaływanie wysokich temperatur, hałasu. Ze

wzgl

ę

du na istniej

ą

ce zagro

ż

enia konieczne jest planowanie i organi-

zowanie procesów obróbki cieplnej zgodnie z zasadami systemów za-
rz

ą

dzania, bezpiecze

ń

stwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpo

ż

a-

rowej, a tak

ż

e zasadami ergonomii i ochrony

ś

rodowiska. Praca opera-

tora przebiega w systemie jedno- lub wielozmianowym. Operator ob-
sługuje piece, urz

ą

dzenia pomocnicze oraz aparatur

ę

kontrolno-

-pomiarow

ą

samodzielnie lub w zespole, a jego praca mo

ż

e by

ć

nadzo-

rowana. Prac

ę

charakteryzuj

ą

powtarzalne czynno

ś

ci, ale ze wzgl

ę

du

na zmienno

ść

rodzajów wsadu (ró

ż

ne gatunki materiałów, gabaryty,

masa), ró

ż

norodno

ść

procesów obróbki cieplnej, ró

ż

n

ą

konstrukcj

ę

pieców i urz

ą

dze

ń

z nimi współpracuj

ą

cych, warunki pracy ulegaj

ą

zmianie.

2.4. Wymagania psychofizyczne, zdrowotne,

w tym przeciwwskazania do wykonywania zawodu

Operator pieców do obróbki cieplnej powinien mie

ć

nast

ę

puj

ą

ce ce-

chy osobowo

ś

ci: dokładno

ść

, sumienno

ść

, zdolno

ść

koncentracji, po-

dzielno

ść

uwagi, dobr

ą

koordynacj

ę

ruchow

ą

. Powinien mie

ć

dobry

wzrok, słuch i powonienie, sprawny układ oddechowy oraz zdolno

ść

rozró

ż

niania barw. Wszystkie te wymagania s

ą

konieczne, gdy

ż

proces

obróbki cieplnej mo

ż

e by

ć

realizowany w warunkach szkodliwych dla

zdrowia. Poniewa

ż

operator wykonuje prace fizyczne zwi

ą

zane

z przygotowaniem wsadu, jego załadunkiem i wyładunkiem, powinien
posiada

ć

dobr

ą

sprawno

ść

fizyczn

ą

. Specyfika zawodu sprawia,

ż

e

powinien dba

ć

i utrzymywa

ć

czysto

ść

oraz porz

ą

dek na stanowisku

pracy. Operator pieców do obróbki cieplnej powinien mie

ć

praktyczne

zdolno

ś

ci techniczne i umiej

ę

tno

ść

pracy w zespole.

2.5. Wykształcenie i uprawnienia niezb

ę

dne

do podj

ę

cia pracy w zawodzie

Kwalifikacje operatora pieców do obróbki cieplnej mo

ż

na uzyska

ć

po uko

ń

czeniu zasadniczych szkół zawodowych na kierunkach meta-

lurgicznych zwi

ą

zanych z technologiami przetwarzania i obróbki metali

(np. operator maszyn i urz

ą

dze

ń

do obróbki plastycznej) oraz na kwali-

fikacyjnych kursach zawodowych organizowanych przez uprawione
instytucje edukacyjne. Mo

ż

liwe jest praktyczne przyuczenie do zawodu

na stanowisku pracy przez zdobywanie do

ś

wiadczenia w trakcie jej

8

wykonywania pod nadzorem oraz poprzez udział w pozaszkolnych
formach kształcenia ustawicznego, organizowanych w zakładzie pracy
lub na szkoleniach prowadzonych np.: przez stowarzyszenia, organiza-
cje bran

ż

owe, producentów pieców i urz

ą

dze

ń

do obróbki cieplnej oraz

jednostki naukowe i badawcze. Operator powinien posiada

ć

uprawnie-

nia do obsługi: urz

ą

dze

ń

elektroenergetycznych (urz

ą

dzenia do 1 kV

oraz elektrotermiczne), urz

ą

dze

ń

cieplnych, pieców przemysłowych

o mocy powy

ż

ej 50 kW obejmuj

ą

cych równie

ż

obsług

ę

aparatury kon-

trolno-pomiarowej oraz urz

ą

dze

ń

d

ź

wignicowych.

2.6. Mo

ż

liwo

ś

ci rozwoju zawodowego,

potwierdzania/walidacji kompetencji

Absolwenci szkół zawodowych mog

ą

podwy

ż

szy

ć

swoje kwalifikacje

zawodowe poprzez uzyskanie

ś

redniego wykształcenia technicznego

w zawodach: 311704 Technik hutnik, 311705 Technik odlewnik. Pra-
cownicy zatrudnieni na stanowisku operatora pieców do obróbki ciepl-
nej mog

ą

doskonali

ć

swoje kompetencje zawodowe na specjalistycz-

nych kursach z zakresu obróbki cieplnej metali i ich stopów organizo-
wanych przez jednostki uprawnione do prowadzenia tego rodzaju szko-
le

ń

. Uzyskane kompetencje zawodowe powinny by

ć

potwierdzone

ś

wiadectwami, dyplomami, certyfikatami. Walidacja kompetencji wyma-

ganych do obsługi urz

ą

dze

ń

d

ź

wignicowych musi by

ć

potwierdzona

za

ś

wiadczeniem kwalifikacyjnym wydanym przez wła

ś

ciw

ą

jednostk

ę

Urz

ę

du Dozoru Technicznego, natomiast uprawnienia do obsługi urz

ą

-

dze

ń

elektroenergetycznych oraz cieplnych –

ś

wiadectwem kwalifika-

cyjnym wydanym przez wła

ś

ciw

ą

komisj

ę

. Operator pieców do obróbki

cieplnej mo

ż

e awansowa

ć

na stanowisko brygadzisty, mistrza, kontro-

lera jako

ś

ci z zakresu obróbki cieplnej lub pracownika laboratorium

badania metali.

2.7. Zadania zawodowe

Z1. Organizowanie stanowiska pracy zgodnie z zasadami BHP,

przepisami ochrony ppo

ż

., ochrony

ś

rodowiska i zasadami ergo-

nomii, stosowanie

ś

rodków ochrony osobistej podczas przepro-

wadzania procesów obróbki (niezb

ę

dne kompetencje: Kz1, Kz2,

KzS).

Z2. Sprawdzanie sprawno

ś

ci technicznej aparatury kontrolno-

-pomiarowej oraz przygotowywanie pieca i urz

ą

dze

ń

współpracu-

j

ą

cych do pracy (niezb

ę

dne kompetencje: Kz1, KzS).

9

Z3. Przyjmowanie i przygotowywanie wsadu przeznaczonego do

obróbki cieplnej, załadowywanie pieca oraz ustawianie parame-
trów procesu obróbki cieplnej zgodnie z technologi

ą

(niezb

ę

dne

kompetencje: Kz1, KzS).

Z4. Prowadzenie procesów obróbki cieplnej zgodnie z technologi

ą

(niezb

ę

dne kompetencje: Kz2, KzS).

Z5. Nadzorowanie przebiegu procesu obróbki, kontrolowanie i reje-

strowanie jego parametrów (niezb

ę

dne kompetencje: Kz2, KzS).

Z6. Wyładowywanie wsadu, przygotowywanie pieca do dalszej pracy

lub wył

ą

czanie z eksploatacji (niezb

ę

dne kompetencje: Kz1,

KzS).

Z7. Wykonywanie kontroli jako

ś

ci obróbki cieplnej (niezb

ę

dne kom-

petencje: Kz2, KzS).

Z8. Prowadzenie produkcyjnej dokumentacji procesu (niezb

ę

dne

kompetencje: Kz2, KzS).

2.8. Wykaz kompetencji zawodowych

Kz1 – Przygotowywanie pieców, urz

ą

dze

ń

pomocniczych oraz aparatu-

ry kontrolno-pomiarowej do przeprowadzenia obróbki cieplnej
(potrzebne do wykonywania zada

ń

: Z1, Z2, Z3, Z6).

Kz2 – Wykonywanie obróbki cieplnej wyrobów z metali i ich stopów

zgodnie z technologi

ą

(potrzebne do wykonywania zada

ń

: Z1,

Z4, Z5, Z7, Z8).

KzS – Kompetencje społeczne (potrzebne do wykonywania zada

ń

:

Z1÷Z8).

2.9. Relacje mi

ę

dzy kompetencjami zawodowymi

a poziomem kwalifikacji w ERK/PRK

Kompetencje zawodowe potrzebne do wykonywania zada

ń

w za-

wodzie sugeruje si

ę

wykorzysta

ć

do opisu kwalifikacji na poziomie 3

wła

ś

ciwym dla wykształcenia zasadniczego zawodowego w Europej-

skiej i Polskiej Ramie Kwalifikacji. Poziom ten jest uzasadniony miej-
scem usytuowania zawodu w Klasyfikacji zawodów i specjalno

ś

ci (gru-

pa wielka 8 i jej odpowiednik w ISCED 2011).

Osoba wykonuj

ą

ca zawód operatora pieców do obróbki cieplnej:

1) w zakresie wiedzy: zna podstawowe przepisy, zasady, procesy

i poj

ę

cia ogólne stosowane w zawodzie operatora pieców do obrób-

ki cieplnej oraz przepisy BHP na tym stanowisku; w szerszym za-
kresie rozumie podstawowe fakty, poj

ę

cia i zale

ż

no

ś

ci w zakresie

obróbki cieplnej metali i ich stopów;

10

2) w zakresie umiej

ę

tno

ś

ci: ma umiej

ę

tno

ś

ci wymagane do realizacji

niezbyt prostych zada

ń

i rozwi

ą

zywania prostych, typowych proble-

mów w zawodzie zwi

ą

zanych z procesem obróbki cieplnej. Potrafi

wykonywa

ć

zadania według ogólnej instrukcji lub kart technologicz-

nych obróbki cieplnej w cz

ęś

ciowo zmiennych warunkach; umie

rozwi

ą

zywa

ć

typowe problemy techniczne; odbiera

ć

i formułowa

ć

bardzo proste wypowiedzi w j

ę

zyku obcym; zna podstawow

ą

termi-

nologi

ę

obróbki cieplnej w j

ę

zyku obcym.

11

3. Opis kompetencji zawodowych

Opis kompetencji dotyczy tylko kompetencji zawodowych zdefinio-

wanych w badaniach na stanowiskach pracy.

Wykonanie zada

ń

zawodowych Z1, Z2, Z3, Z6 wymaga posiadania

kompetencji zawodowej Kz1.

3.1. Przygotowywanie pieców, urz

ą

dze

ń

pomocniczych

oraz aparatury kontrolno-pomiarowej
do przeprowadzenia obróbki cieplnej Kz1

Wiedza – zna podstawowe zasa-
dy, procesy i poj

ę

cia ogólne zwi

ą

-

zane z obsług

ą

pieców urz

ą

dze

ń

pomocniczych

oraz

aparatury

kontrolno-pomiarowej do przepro-
wadzania obróbki cieplnej, w szer-
szym zakresie rozumie podsta-
wowe fakty, zasady poj

ę

cia i za-

le

ż

no

ś

ci w zakresie obróbki ciepl-

nej metali i ich stopów, w szcze-
gólno

ś

ci zna:

−

zasady i przepisy BHP, ochro-
ny ppo

ż

., ochrony

ś

rodowiska,

ergonomii obowi

ą

zuj

ą

ce pod-

czas przygotowywania pieców,
urz

ą

dze

ń

pomocniczych oraz

aparatury

kontrolno-pomiaro-

wej do przeprowadzenia ob-
róbki cieplnej;

−

zasady

działania,

budow

ę

,

obsług

ę

pieców i urz

ą

dze

ń

po-

mocniczych do obróbki cie-
plnej;

−

procedury stanowiskowe i in-
strukcje obsługi pieców oraz
urz

ą

dze

ń

do obróbki cieplnej;

−

zasady kontroli sprawno

ś

ci tech-

nicznej obsługiwanych urz

ą

-

dze

ń

, w tym aparatury kontrol-

no-pomiarowej.

Umiej

ę

tno

ś

ci – potrafi wykonywa

ć

niezbyt proste zadania zwi

ą

zane

z przygotowaniem pieców i urz

ą

-

dze

ń

pomocniczych według in-

strukcji zawartych w dokumentacji
techniczno-eksploatacyjnej lub w za-
kładowych instrukcjach stanowi-
skowych, umie rozwi

ą

zywa

ć

typo-

we problemy techniczne, w szcze-
gólno

ś

ci potrafi:

−

przestrzega

ć

zasad i przepisów

BHP, ochrony ppo

ż

., ochrony

ś

rodowiska, ergonomii podczas

przygotowywania pieców, urz

ą

-

dze

ń

pomocniczych oraz apara-

tury kontrolno-pomiarowej do
przeprowadzenia obróbki ciepl-
nej;

−

wykonywa

ć

codzienn

ą

obsług

ę

pieca oraz urz

ą

dze

ń

pomocni-

czych,

kontrol

ę

sprawno

ś

ci

technicznej przyrz

ą

dów kontrol-

no-pomiarowych;

−

formowa

ć

wsad i wła

ś

ciwie

załadowa

ć

wsad do komory

pieca;

−

ustawia

ć

warto

ś

ci parametrów

procesu obróbki cieplnej zgod-
nie z instrukcj

ą

technologiczn

ą

;

−

dokumentowa

ć

obsług

ę

tech-

niczn

ą

urz

ą

dzenia.

12

Wykonanie zada

ń

zawodowych Z1, Z4, Z5, Z7, Z8 wymaga posia-

dania kompetencji zawodowej Kz2.

3.2. Wykonywanie obróbki cieplnej wyrobów z metali

i ich stopów zgodnie z technologi

ą

Kz2

Wiedza – zna podstawowe zasa-
dy, procesy i poj

ę

cia ogólne

w zakresie

technologii

obróbki

cieplnej metali i ich stopów,
w szczególno

ś

ci zna:

−

zasady i przepisy BHP, ochro-
ny ppo

ż

., ochrony

ś

rodowiska,

ergonomii obowi

ą

zuj

ą

ce pod-

czas wykonywania procesów
obróbki cieplnej wyrobów z me-
tali i ich stopów zgodnie z tech-
nologi

ą

;

−

podstawy metaloznawstwa i ob-
róbki cieplnej;

−

technologi

ę

obróbki cieplnej;

−

obsług

ę

urz

ą

dze

ń

elektroener-

getycznych i cieplnych, oraz
aparatury kontrolno-pomiarowej;

−

metody kontroli parametrów
obróbki cieplnej;

−

metody kontroli jako

ś

ci obro-

bionych cieplnie wyrobów.

Umiej

ę

tno

ś

ci – wykonuje zabiegi

obróbki cieplnej zgodnie z opraco-
wan

ą

technologi

ą

, nadzoruje prze-

bieg procesu obróbki, w szczegól-
no

ś

ci potrafi:

−

przestrzega

ć

zasad i przepi-

sów BHP, ochrony ppo

ż

.,

ochrony

ś

rodowiska, ergonomii

obowi

ą

zuj

ą

cych podczas wy-

konywania procesów obróbki
cieplnej wyrobów z metali i ich
stopów zgodnie z technologi

ą

;

−

przestrzega

ć

ustalonych proce-

dur technologicznych obróbki
cieplnej oraz kontrolowa

ć

pa-

rametry pracy pieca i urz

ą

dze

ń

współpracuj

ą

cych;

−

przeprowadza

ć

kontrol

ę

jako-

ś

ci wykonanej obróbki, spraw-

dza

ć

poprawno

ść

działania

przyrz

ą

dów kontrolno-pomiaro-

wych;

−

dokumentowa

ć

przebieg pro-

cesu obróbki cieplnej i kontroli
jako

ś

ci obrobionych cieplnie

wyrobów.

13

Wykonanie wszystkich zidentyfikowanych w standardzie zada

ń

zawodowych wymaga posiadania kompetencji społecznych KzS.

3.3. Kompetencje społeczne KzS:

−

ponosi odpowiedzialno

ść

za prawidłow

ą

eksploatacj

ę

pieców, zbior-

ników i o

ś

rodków chłodz

ą

cych (np. wanien hartowniczych), sprz

ę

tu

pomocniczego oraz przestrzeganie wszystkich procedur technolo-
gicznych,

−

dostosowuje zachowanie do zmian w

ś

rodowisku pracy wynikaj

ą

-

cych z ró

ż

norodno

ś

ci procesów obróbki cieplnej, ró

ż

nej konstrukcji

pieców i urz

ą

dze

ń

z nimi współpracuj

ą

cych,

−

pracuje cz

ęś

ciowo samodzielnie i podejmuje współprac

ę

w zorgani-

zowanych warunkach,

−

potrafi ocenia

ć

swoje działa wykonywane w ramach współpracy

zespołowej podczas obróbki cieplnej oraz ponosi odpowiedzialno

ść

za ich skutki.

14

4. Profil kompetencji kluczowych

Ocen

ę

wa

ż

no

ś

ci kompetencji kluczowych dla zawodu operatora pie-

ców do obróbki cieplnej przedstawia rys. 1.

Wykaz kompetencji kluczowych opracowano na podstawie wykazu

stosowanego w Mi

ę

dzynarodowym Badaniu Kompetencji Osób Doro-

słych − projekt PIAAC (OECD).

1

2

3

4

5

Umiejętność obsługi komputera i wykorzystania Internetu

Umiejętności matematyczne

Umiejętność czytania ze zrozumieniem i pisania

Sprawność motoryczna

Planowanie i organizowanie pracy

Wywieranie wpływu/przywództwo

Komunikacja ustna

Współpraca w zespole

Rozwiązywanie problemów

Serie1

Zbędne

Mało ważne

Ważne

Istotne

Bardzo ważne

Rys. 1 Profil kompetencji kluczowych dla zawodu 812109 Operator pieców

do obróbki cieplnej

15

5. Słownik

Zawód

−

zbiór zada

ń

(zespół czynno

ś

ci) wyodr

ę

bnionych w wyniku społecz-

nego podziału pracy, wykonywanych stale lub z niewielkimi zmianami
przez poszczególne osoby i wymagaj

ą

cych odpowiednich kwalifikacji

i kompetencji (wiedzy, umiej

ę

tno

ś

ci oraz kompetencji społecznych)

zdobytych w wyniku kształcenia lub praktyki. Wykonywanie zawodu
stanowi

ź

ródło dochodów.

Specjalno

ść

−

jest wynikiem podziału pracy w ramach zawodu, zawiera cz

ęść

czynno

ś

ci o podobnym charakterze (zwi

ą

zanych z wykonywan

ą

funkcj

ą

lub przedmiotem pracy) wymagaj

ą

cych pogł

ę

bionej lub do-

datkowej wiedzy i umiej

ę

tno

ś

ci zdobytych w wyniku dodatkowego

szkolenia lub praktyki.

Zadanie
zawodowe

−

logiczny wycinek lub etap pracy w ramach zawodu o wyra

ź

nie okre-

ś

lonym pocz

ą

tku i ko

ń

cu, wyodr

ę

bniony ze wzgl

ę

du na rodzaj lub

sposób wykonywania czynno

ś

ci zawodowych powi

ą

zanych jednym

celem, ko

ń

cz

ą

cy si

ę

produktem, usług

ą

lub decyzj

ą

.

Kompetencje
zawodowe

−

wszystko to, co pracownik wie, rozumie i potrafi wykona

ć

, odpowied-

nio do sytuacji w miejscu pracy. Opisywane s

ą

trzema zbiorami: wie-

dzy, umiej

ę

tno

ś

ci oraz kompetencji społecznych.

Wiedza

−

zbiór opisów faktów, zasad, teorii i praktyk przyswojonych w procesie

uczenia si

ę

, odnosz

ą

cych si

ę

do dziedziny uczenia si

ę

lub działalno-

ś

ci zawodowej.

Umiej

ę

tno

ś

ci

−

zdolno

ść

wykonywania zada

ń

i rozwi

ą

zywania problemów wła

ś

ci-

wych dla dziedziny uczenia si

ę

lub działalno

ś

ci zawodowej.

Kompetencje
społeczne

−

zdolno

ść

autonomicznego i odpowiedzialnego uczestniczenia w

ż

yciu

zawodowym i społecznym oraz kształtowania własnego rozwoju,
z uwzgl

ę

dnieniem kontekstu etycznego.

Kompetencje
kluczowe

−

wiedza, umiej

ę

tno

ś

ci i postawy odpowiednie do sytuacji, niezb

ę

dne

do samorealizacji i rozwoju osobistego, bycia aktywnym obywatelem,
integracji społecznej i zatrudnienia.

Standard
kompetencji
zawodowych

−

norma opisuj

ą

ca kompetencje zawodowe konieczne do wykonywania

zada

ń

zawodowych wchodz

ą

cych w skład zawodu, akceptowana

przez przedstawicieli organizacji zawodowych i bran

ż

owych, praco-

dawców, pracobiorców i innych kluczowych partnerów społecznych.

Kwalifikacja

−

zestaw efektów uczenia si

ę

(zasób wiedzy, umiej

ę

tno

ś

ci oraz kompe-

tencji społecznych), których osi

ą

gni

ę

cie zostało formalnie potwier-

dzone przez uprawnion

ą

instytucj

ę

.

Europejska
Rama
Kwalifikacji

−

przyj

ę

ta w Unii Europejskiej struktura i opis poziomów kwalifikacji,

umo

ż

liwiaj

ą

cy porównywanie kwalifikacji uzyskiwanych w ró

ż

nych

krajach. W Europejskiej Ramie Kwalifikacji wyró

ż

niono 8 poziomów

kwalifikacji opisywanych za pomoc

ą

efektów uczenia si

ę

; stanowi

ą

one układ odniesienia krajowych ram kwalifikacji.

Polska Rama
Kwalifikacji

−

opis hierarchii poziomów kwalifikacji wpisywanych do zintegrowane-

go rejestru kwalifikacji w Polsce.

Krajowy
System
Kwalifikacji

−

ogół rozwi

ą

za

ń

słu

żą

cych ustanawianiu i nadawaniu kwalifikacji

(potwierdzaniu efektów uczenia si

ę

) oraz zapewnianiu ich jako

ś

ci.