ROZDZIAA
I
Zatrudnianie pracowników
ś% wypełnionego kwestionariusza osobowego dla osoby ubiega-
1. Zgłoszenie pracodawcy
jącej się o zatrudnienie,
Zgodnie z art. 209 ż 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. 
ś% świadectw pracy z poprzednich miejsc pracy lub innych
Kodeks pracy na pracodawcy ciąży obowiązek powiadamiania na
dokumentów potwierdzających okresy zatrudnienia obej-
piśmie właściwego okręgowego inspektora pracy i państwowego
mujących okresy pracy przypadające w roku kalendarzo-
inspektora sanitarnego o rozpoczęciu działalności. W ciągu 30 dni
wym, w którym pracownik ubiega się o zatrudnienie,
od dnia jej rozpoczęcia pracodawca w formie pisemnej zawiada-
ś% dokumentów potwierdzających kwalifikacje zawodowe,
mia o miejscu, rodzaju i zakresie prowadzonej działalności.
wymagane do wykonywania oferowanej pracy,
Obowiązek ten został nałożony na pracodawców, a więc
ś% świadectwa ukończenia gimnazjum  w przypadku osoby
osoby fizyczne i jednostki organizacyjne, które zatrudniają osoby
ubiegającej się o zatrudnienie w celu przygotowania zawo-
świadczące pracę w ramach stosunków pracy. Pod pojęciem roz-
dowego,
poczęcia działalności należy rozumieć moment zatrudnienia
ś% orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań
choćby jednego pracownika. Zgłoszenia do Państwowej Inspek-
do pracy na określonym stanowisku,
cji Pracy i Państwowej Inspekcji Sanitarnej dokonujemy na odpo-
ś% innych dokumentów, jeżeli obowiązek ich przedłożenia
wiednich formularzach. (Załącznik nr 1, str. 192, Załącznik nr 2,
wynika z odrębnych przepisów.
str. 194)
Osoba ubiegająca się o zatrudnienie może dodatkowo przed-
łożyć dokumenty potwierdzające jej umiejętności i osiągnię-
2. Dokumentowanie podjęcia pracy przez
cia zawodowe, świadectwa pracy z poprzednich miejsc pracy
pracownika
lub inne dokumenty potwierdzające okresy zatrudnienia, obej-
Pracodawca może żądać od osoby ubiegającej się o zatrud-
mujące okresy pracy przypadające w innym roku kalendarzo-
nienie złożenia następujących dokumentów:
wym niż rok, w którym pracownik ubiega się o zatrudnienie oraz
7
Niniejsza darmowa publikacja zawiera jedynie fragment
pełnej wersji całej publikacji.
Aby przeczytać ten tytuł w pełnej wersji kliknij tutaj.
Niniejsza publikacja może być kopiowana, oraz dowolnie
rozprowadzana tylko i wyłącznie w formie dostarczonej przez
NetPress Digital Sp. z o.o., operatora sklepu na którym można
nabyć niniejszy tytuł w pełnej wersji. Zabronione są
jakiekolwiek zmiany w zawartości publikacji bez pisemnej zgody
NetPress oraz wydawcy niniejszej publikacji. Zabrania się jej
od-sprzedaży, zgodnie z regulaminem serwisu.
Pełna wersja niniejszej publikacji jest do nabycia w sklepie
internetowym e-booksweb.pl - audiobooki, e-booki.
Wynagrodzenia
dokumenty stanowiące podstawę do korzystania ze szczególnych Akta osobowe pracowników składają się z trzech części A, B
uprawnień w zakresie stosunku pracy. i C i obejmują:
Pracodawca sporządza umowę o pracę w co najmniej dwóch ś% w części A  dokumenty gromadzone w związku z ubiega-
jednobrzmiących egzemplarzach, z których jeden doręcza się niem się o zatrudnienie,
pracownikowi, a drugi włącza do jego akt osobowych. ś% w części B  dokumenty gromadzone w trakcie zatrudnienia,
Pracodawca przed dopuszczeniem pracownika do pracy uzy- ś% w części C  dokumenty związane z ustaniem zatrudnienia.
skuje jego pisemne potwierdzenie zapoznania się z treścią regula-
minu pracy, a w przypadku określonym w art. 29 ż 3 Kodeksu pracy Dokumenty zgromadzone w każdej z części powinny być
 z informacją, o której mowa w tym przepisie, oraz z przepisami ułożone w porządku chronologicznym i ponumerowane. Każda
i zasadami dotyczącymi bezpieczeństwa i higieny pracy, z zakre- część powinna zawierać pełny wykaz znajdujących się w niej
sem informacji objętych tajemnicą określoną w obowiązujących dokumentów. Od przedstawionych zasad nie ma wyjątku, dla-
ustawach dla umówionego z pracownikiem rodzaju pracy, a także tego nie można np. do części C przenosić dokumentów zwią-
z obwieszczeniem, o którym mowa w art. 150 Kodeksu pracy. zanych z przebiegiem zatrudnienia danej osoby w danym okre-
Jeżeli świadectwo pracy przedłożone przez pracownika sie, np. umowy o pracę, zaświadczenia o ukończeniu szkolenia,
zawiera wzmiankę o zajęciu wynagrodzenia za pracę, pracodawca itp., bo tam powinny znalez
ć się dokumenty związane z ustaniem
zawiadamia o zatrudnieniu takiego pracownika komornika pro- zatrudnienia, czyli np. kopia świadectwa pracy.
wadzącego postępowanie egzekucyjne oraz pracodawcę, który Jeżeli nawiązano z tym samym pracownikiem dwa stosunki
wydał świadectwo (art. 884 ż 3 Kodeksu postępowania cywilnego). pracy, to dokumenty związane z przebiegiem zatrudnienia, dwie
umowy o pracę, itp. należy umieścić w części B akt osobowych.
3. Akta osobowe
4. Umowy o pracę
Szczegółowe zasady prowadzenia dokumentacji pracowni-
Podstawową formą prawną, w ramach której wykonywana
czej zawiera rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjal-
jest praca  jest stosunek pracy. Pracownik może wykonywać
nej z 28 maja 1996 r. w sprawie zakresu prowadzenia dokumen-
pracę na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, miano-
tacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz sposobu
wania i spółdzielczej umowy o pracę. Najczęściej stosowaną pod-
prowadzenia akt osobowych pracownika (Dz.U. nr 62, poz. 286
z póz
n. zm.).
8
ROZDZIAA
I. Zatrudnianie pracowników
stawą nawiązania stosunku pracy jest umowa o pracę. Przedmiot umowy o pracę na czas nieokreślony, jeżeli poprzednio strony
i treść tej umowy regulują przepisy Kodeksu pracy. dwukrotnie zawarły umowę o pracę na czas określony na nastę-
Każda z umów, o których mowa wyżej, może być poprze- pujące po sobie okresy, o ile przerwa między rozwiązaniem
dzona zawarciem umowy o pracę na okres próbny, który nie poprzedniej a nawiązaniem kolejnej umowy o pracę nie przekro-
może trwać dłużej niż 3 miesiące. Najczęściej ma to miejsce czyła jednego miesiąca.
wtedy, gdy pracodawca chce sprawdzić kwalifikacje zawodowe Liczenie umów na użytek powyższego przepisu rozpocz-
przyjmowanego pracownika. niemy jednak od umowy zawartej już po wejściu w życie prze-
Umowa na okres próbny jest umową terminową, która roz- pisu. Innymi słowy, pierwszą umową na czas określony, którą
wiązuje się z ostatnim dniem okresu, na który była zawarta i jak wez
miemy pod uwagę stosując art. 251 K.p., będzie umowa
każda umowa, powinna być zawarta na piśmie. Nie jest ona zawarta po l maja 2004 r. Warto też zwrócić uwagę, iż przepis
umową na czas określony. ten został wzbogacony o ż 2, według którego uzgodnienie mię-
Jeżeli po okresie próbnym pracownik nadal będzie wykony- dzy stronami w trakcie trwania umowy o pracę na czas określony
wał pracę, należy spisać z nim nową umowę o pracę, określając dłuższego okresu wykonywania pracy na podstawie tej umowy
jej rodzaj. uważa się za zawarcie, od dnia następującego po jej rozwiązaniu,
kolejnej umowy o pracę na czas określony. Ta regulacja również
zaczęła obowiązywać po wejściu Polski do Unii. Zatem do l maja
4.1. Umowa o pracę na czas określony
2004 r. możemy niejako  bezkarnie aneksować umowy w tym
Umowa o pracę określa prawa i obowiązki pracownika oraz
zakresie, aneksy zawarte przed tą datą nie mogą bowiem zostać
pracodawcy w wyraz
nie określonym czasie. Umowa taka ulega
potraktowane jako nowe umowy na czas określony.
rozwiązaniu z upływem okresu, na który została zawarta, bez
Kontynuowanie zatrudnienia bezpośrednio po zakończeniu
potrzeby składania dodatkowych oświadczeń woli przez strony.
umowy na czas określony powinno nastąpić na podstawie nowo
Przepisy prawa pracy nie zabraniają zawierania kilku po
zawartej umowy o pracę.
sobie następujących umów o pracę na czas określony.
Należy również zwrócić uwagę, iż umowy zawarte na czas
Należy jednak pamiętać, iż z dniem wejścia Polski do Unii
określony z reguły nie podlegają rozwiązaniu w drodze wypowie-
Europejskiej znowu zaczął obowiązywać art. 251 Kodeksu pracy,
dzenia. Jedynie w przypadku umowy zawartej na czas dłuższy niż
zgodnie z którym zawarcie kolejnej umowy o pracę na czas okre-
6 miesięcy strony mogą wprowadzić do jej treści możliwość jej
ślony jest równoznaczne w skutkach prawnych z zawarciem
wcześniejszego rozwiązania z zachowaniem dwutygodniowego
9
Wynagrodzenia
okresu wypowiedzenia. Takiej klauzuli nie można wprowadzić ulega przedłużeniu do dnia porodu. Ten ochronny przepis nie ma
do umowy zawartej na okres 6 miesięcy i krótszy. zastosowania do umowy na zastępstwo.
Od 2004 r. okres wypowiedzenia umowy na zastępstwo
4.2. Umowa na czas wykonywania określonej wynosi 3 dni robocze.
pracy
4.4. Umowa o pracę na czas nieokreślony
Umowa o pracę na czas wykonywania określonej pracy zawie-
rana jest w celu świadczenia przez pracownika pracy wchodzą-
Umowa o pracę na czas nieokreślony jest umową beztermi-
cej w zakres z góry oznaczonego zadania.
nową, gwarantującą trwałość stosunku pracy.
Umowa na czas wykonywania określonej pracy dochodzi do
Umowa o pracę powinna być zawarta na piśmie (art. 29 ż 1).
skutku, jeżeli strony zgodnie określą rodzaj pracy i stwierdzą, że
Brak formy pisemnej nie czyni umowy o pracę nieważną. Jed-
zawierają umowę na czas wykonywania tej właśnie pracy.
nakże ze względów dowodowych zalecane jest sporządzenie jej
Umowa taka rozwiązuje się z dniem ukończenia pracy, dla któ- na piśmie. Wzór umowy o pracę zawiera rozporządzenie Mini-
rej była zawarta. Umowa ta może być też rozwiązana w każdym
stra Pracy i Polityki Socjalnej z 28 maja 1996 r. w sprawie zakresu
czasie w drodze porozumienia stron oraz bez wypowiedzenia.
prowadzenia przez pracodawców dokumentacji w sprawach
związanych ze stosunkiem pracy oraz sposobu prowadzenia akt
4.3. Umowa o pracę na zastępstwo
osobowych pracownika (Dz.U. z 1996 r. nr 62, poz. 286).
Umowę o pracę zawiera się na piśmie. Jeżeli umowa o pracę
Z dniem 29 listopada 2002 r. wprowadzono do kodeksu pracy
nie została zawarta z zachowaniem formy pisemnej, praco-
nowy typ umowy o pracę, tzw. umowę na zastępstwo. Jest to
dawca powinien, najpóz
niej w dniu rozpoczęcia pracy przez pra-
umowa na czas określony. Zawarcie tego typu umowy uzasadnia
nie tylko choroba, ale każda usprawiedliwiona nieobecność pra- cownika, potwierdzić pracownikowi na piśmie ustalenia, co do
rodzaju umowy oraz jej warunków. Umowy na czas nieokre-
cownika. Ten typ umowy, w przeciwieństwie do umowy o pracę
ślony nie można przekształcić w umowę na czas określony w dro-
na czas określony, nie gwarantuje jednak ochrony stosunku pracy
dze wypowiedzenia warunków pracy i płacy. Ponadto zgodnie
kobiecie w ciąży. Zgodnie bowiem z art. 177 ż 3 K.p., umowa
o pracę zawarta na czas określony lub na czas wykonania okre- z nowym brzmieniem art. 29 ż 3 K.p., pracodawca informuje pra-
cownika na piśmie, nie póz
niej niż w ciągu 7 dni od dnia zawar-
ślonej pracy, albo na okres próbny przekraczający jeden miesiąc,
cia umowy o pracę, o obowiązującej dobowej i tygodniowej nor-
która uległaby rozwiązaniu po upływie trzeciego miesiąca ciąży,
10
ROZDZIAA
I. Zatrudnianie pracowników
mie czasu pracy, częstotliwości wypłaty wynagrodzenia za pracę, również nastąpić przez pisemne wskazanie odpowiednich prze-
urlopie wypoczynkowym oraz długości okresu wypowiedzenia pisów prawa pracy.
umowy, a jeżeli pracodawca nie ma obowiązku ustalenia regula-
minu pracy  dodatkowo o porze nocnej, miejscu, terminie i cza-
4.5. Uwagi końcowe
sie wypłaty wynagrodzenia oraz przyjętym sposobie potwier-
Na koniec warto dodać parę uwag na temat formalności zwią-
dzania przez pracowników przybycia i obecności w pracy oraz
zanych z zatrudnieniem pracownika na kolejną umowę o pracę.
usprawiedliwiania nieobecności w pracy.
Do 29 listopada 2002 r. każde rozwiązanie stosunku pracy rodziło
Od 5 sierpnia 2006 r. pracodawca może poinformować pra-
po stronie pracodawcy obowiązek wystawienia świadectwa pracy
cownika o warunkach zatrudnienia  które powinny się znalez
ć
oraz wypłaty pracownikowi ekwiwalentu urlopowego. Było to
w informacji  określonych w punktach 1-4 art. 29 ż 3 K.p. przez
dla pracodawców dość uciążliwe, wiązało się bowiem z koniecz-
pisemne wskazanie odpowiednich przepisów prawa pracy. Mowa
nością wypełnienia dużej ilości dokumentów czy z wypłatą pie-
tutaj o obowiązującej pracownika dobowej i tygodniowej nor-
niędzy, a często pracownik wolałby wykorzystać urlop w natu-
mie czasu pracy, częstotliwości wypłat wynagrodzenia za pracę,
rze niż otrzymywać z tego tytułu ekwiwalent. Tymczasem nowe-
wymiarze przysługującego pracownikowi urlopu wypoczynko-
lizacja zwalnia pracodawcę z obowiązku wydawania świadectwa
wego, obowiązującej pracownika długości okresu wypowiedze-
pracy temu, kogo znów zatrudnia na kolejną umowę, na przykład
nia umowy o pracę. Pracodawca powinien ponadto informować
na czas określony po umowie na okres próbny. Jeżeli jednak pra-
pracownika na piśmie o zmianie warunków zatrudnienia (tych,
cownik zażąda wydania świadectwa pracy, wówczas pracodawca
o których mowa powyżej), o objęciu pracownika układem zbio-
musi mu świadectwo wydać. Co do wypłaty ekwiwalentu za urlop
rowym pracy, a także o zmianie układu zbiorowego pracy, któ-
wypoczynkowy, to art. 171 ż 3 K.p. stanowi, iż pracodawca nie
rym pracownik jest objęty. Informacja powinna zostać przeka-
ma obowiązku wypłacenia ekwiwalentu pieniężnego w przy-
zana pracownikowi niezwłocznie, nie póz
niej jednak niż w ciągu
padku, gdy strony postanowią o wykorzystaniu urlopu w czasie
1 miesiąca od dnia wejścia w życie tych zmian, a w przypadku,
pozostawania pracownika w stosunku pracy na podstawie kolej-
gdy rozwiązanie umowy o pracę miałoby nastąpić przed upły-
nej umowy o pracę zawartej z tym samym pracodawcą bezpo-
wem tego terminu  nie póz
niej niż do dnia rozwiązania umowy.
średnio po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniej umowy
Poinformowanie pracownika o zmianie jego warunków
o pracę z tym pracodawcą.
zatrudnienia, o których mowa w art. 29 ż 3 pkt. 1-4 K.p. może
11
Niniejsza darmowa publikacja zawiera jedynie fragment
pełnej wersji całej publikacji.
Aby przeczytać ten tytuł w pełnej wersji kliknij tutaj.
Niniejsza publikacja może być kopiowana, oraz dowolnie
rozprowadzana tylko i wyłącznie w formie dostarczonej przez
NetPress Digital Sp. z o.o., operatora sklepu na którym można
nabyć niniejszy tytuł w pełnej wersji. Zabronione są
jakiekolwiek zmiany w zawartości publikacji bez pisemnej zgody
NetPress oraz wydawcy niniejszej publikacji. Zabrania się jej
od-sprzedaży, zgodnie z regulaminem serwisu.
Pełna wersja niniejszej publikacji jest do nabycia w sklepie
internetowym e-booksweb.pl - audiobooki, e-booki.