ZKI przykładowe pytania na zaliczenie
1. Definicje KI  w tym: przyczyny różnic w definiowaniu KI
Termin  kapitał intelektualny używany jest często zamiennie z terminem:  własność
intelektualna ,  aktywa intelektualne i  aktywa wiedzy , przy czym:
Kapitał intelektualny  może być rozumiany jako cały majątek wynikający z wiedzy
(sama wiedza lub rezultat procesu jej transformacji)
Własność intelektualna  jest elementem KI i jest prawnie zdefiniowana (prawa
własności do patentów, znaków towarowych, prawa autorskie)
Aktywa intelektualne, Aktywa wiedzy  ich definicja jest mało konkretna; pojęcia
szersze od własności intelektualnej
Jednak najbardziej rozpowszechnioną definicją kapitału intelektualnego jest definicja,
która jest wynikiem badań prowadzonych w przedsiębiorstwie działającym w branży
ubezpieczeniowej  Skandia na początku lat 90.
Leif Edvinsson, dyrektor ds. KI w Skandii:
Kapitał intelektualny = kapitał ludzki + kapitał strukturalny
Kapitał ludzki jest rozumiany jako połączona wiedza, umiejętności, innowacyjność i
zdolność poszczególnych pracowników do sprawnego wykonywania zadań. Jest w sposób
zatem w sposób nieodłączny związany z pracownikiem. Odejście pracowników z
przedsiębiorstwa może wiązać się z zanikiem  pamięci organizacyjnej .
Kapitał strukturalny jest efektem ukierunkowanych działań ludzi. Może przyjmować
postać baz danych o klientach, uzyskanych koncesji, oprogramowania komputerowego,
struktury organizacji, systemów przepływu informacji, procedur i innych dokumentów org.
itp. W przeciwieństwie do kapitału ludzkiego może być własnością przedsiębiorstwa.
Zdaniem zwolenników koncepcji kapitału intelektualnego, umiejętne nim zarządzanie, pomiar i
troska o jego powiększenie będą prowadzić do wzrostu innowacyjności i kreatywności, poprawy
relacji z klientami i dostawcami, po-prawy wizerunku firmy oraz do zmiany postaw
pracowników (kultury organizacyjnej), co w rezultacie przyczyni się do wzrostu efektywności
organizacji i jej rozwoju
2. Elementy KI  w tym: drzewo wartości Edvinssona
1. Wizualizacja  przedstawienie przedsiębiorstwa w formie drzewa, co sugeruje, że to
co znajduje się niżej jest ściśle związane z tym co znajduje się na górze. Kapitał
intelektualny utożsamiany jest z korzeniami. W Skandii wręcz mówi się:
Firma jest jak drzewo. Część jest widoczna  jej owoce,
część natomiast jest ukryta  jej korzenie.
Jeśli skoncentrujemy się tylko na owocach i zignorujemy korzenie, drzewo to zginie.
Aby drzewo mogło rosnąć i wydawać owoce musi być ktoś, kto zadba o korzenie
2. Wzmacnianie kapitału ludzkiego (zarządzanie wiedzą): poszukiwanie i rekrutowanie
nowych utalentowanych pracowników, motywowaniu pracowników do bardziej
twórczego działania, wymiany wiedzy itp.
3. Transformację kapitału ludzkiego w kapitał strukturalny  jest to proces
kodyfikowania wiedzy w ten sposób, by mogła być ona wykorzystywana przez
szersze grono pracowników i by pozostała w organizacji.
4. Wzmacnianie kapitału strukturalnego  poprzez inwestycje w kapitał strukturalny
organizacji.
Finanse Przeszłość
Klienci Ludzie Procesy Teraz
niejszość
Kapitał
intelektualny
Rozwój Przyszłość
Otoczenie zewnętrzne
3. Geneza KI  w tym: różnica między wartością rynkową a księgową przedsiębiorstw
Wskaz
nik wartość rynkowa do wartości księgowej MV/BV (market-to-book-value)  jako
narzędzie pomiaru kapitału intelektualnego  został wprowadzony przez Thomasa Stewarta.
We wskaz
niku tym zakłada się, że kapitał intelektualny stanowi różnicę pomiędzy wyceną
przedsiębiorstwa przez rynek a jego wyceną (wartością) księgową:
gdzie:
wartość rynkowa = cena akcji * liczba akcji  w przypadku spółek giełdowych,
wartość księgowa = aktywa ogółem  kapitały obce.
Wartość wskaz
nika MV/BV większa od jedności oznacza, że w przedsiębiorstwie
występują aktywa niematerialne nie uwzględnione w sprawozdaniach finansowych, które
utożsamiane są z jego kapitałem intelektualnym.
Wskaz
nik  Q został opracowany przez ekonomistę, laureata nagrody Nobla, Jamesa
Tobina a. Jest on wykorzystywany do przewidywania zachowań inwestycyjnych. Wskaz
nik
 Q to stosunek wartości rynkowej przedsiębiorstwa do kosztu zastąpienia (odtworzenia) jego
aktywów [Jarugowa, Fijałkowska, 2002, s. 129]:
 Koszt zastąpienia to gotówka lub jej ekwiwalenty, które należałoby zapłacić w celu
nabycia obecnie tych samych aktywów lub im równoważnych.
James Tobin twierdzi, że decyzje o podjęciu czy rezygnacji z inwestycji w
przedsiębiorstwo powinny zależeć od tego czy wskaz
nik  Q jest większy lub
mniejszy od jedności [Kryński, Stańczyk, 2009, s. 229].
Gdy zaś wskaz
nik  Q jest mniejszy od jedności inwestowania nie gwarantuje
osiągania rynkowej stopy zwrotu. Wartość wskaz
nika  Q Tobina większa od jedności
świadczy o występowaniu w przedsiębiorstwie niewidzialnego kapitału intelektualnego
4. Zarządzanie wiedzą a KI
5. Model organizacji bazującej na wiedzy  transfery wiedzy
6. Przesłanki i cele pomiaru kapitału intelektualnego
Zarządzania kapitałem intelektualnym jest jednym z podstawowych obszarów strategicznego
zarządzania przedsiębiorstwem. Odzwierciedla on proces ukierunkowany na tworzenie
wartości organizacji przy umiejętnym pozyskiwaniu i wykorzystaniu kapitału intelektualnego.
Aspekt ten nabiera szczególnego znaczenia w warunkach gospodarki opartej na wiedzy,
w której o wartości rynkowej, o możliwościach budowania przewagi konkurencyjnej
decyduj_ zasoby oparte na wiedzy.
Realizacja procesu zarządzania kapitałem intelektualnym determinuje konieczność jego
pomiaru, który pozwala na zidentyfikowanie stopnia rozwoju tworzących go poszczególnych
komponentów, jak i te_ na określenie obecnej ich wartości. O zasadności pomiaru kapitału
intelektualnego decyduj_ równie_ [Holmen, 2005]:
 użyteczno__ w formułowaniu strategii, której realizacja koncentrowałaby si_ na rozwoju
niematerialnych zasobów będących głównym kreatorem wartości;
 poprawa kluczowych wskaz
ników oceny stopnia realizacji celów strategicznych;
 uzyskanie kompleksowych informacji na temat stanu aktywów niematerialnych
przedsiębiorstwa.
7. Ograniczenia pomiaru kapitału intelektualnego
Mimo wskazywanej celowości pomiaru kapitału intelektualnego, stanowi on na dzień
dzisiejszy najtrudniejszą część złożonego procesu zarządzania kapitałem intelektualnym.
Istotnym problemem są ograniczenia w pomiarze zasobów niematerialnych w ramach istniejącego
systemu rachunkowości. Okazuje się, że narzędzia, jakimi dysponuje aktualnie rachunkowość,
pozwalają przede wszystkim mierzyć to co wymierne (aktywa materialne).
Natomiast w niewielkim stopniu są przydatne do pomiaru zasobów niematerialnych wygenerowanych
w przedsiębiorstwie, z których znaczna część ma charakter nieuchwytny i niewymierny.
8. Wymień cechy wiedzy jawnej
Wiedza jawna, inaczej nazywana formalną, ogólnie dostępną, może być łatwo przedstawiana za
pomocą przekazu werbalnego, dokumentacji, schematów, instrukcji, symboli czy podręczników, i
łatwo transferowana, może też podlegać zarejestrowaniu, przechowywaniu i upowszechnianiu
Najczęściej wiedza jawna ma charakter uporządkowany i przyjmuje postać fizycznych zapisów o
rozmaitej formie: dokumentów, podręczników, materiałów szkoleniowych, instrukcji oraz innych
zgromadzonych zasobów. Wiedza jawna podlega regułom łatwego jej przekazywania, np. może to być
instrukcja obsługi komputera, maszyny, z którą w przedsiębiorstwie zapoznawani są pracownicy
Wiedza jawna (formalna), wypływa z racjonalnego rozumowania, łatwo i klarownie można określić
jej ramy. Jest to wiedza uważana za obiektywną, opartą na teorii, w prosty sposób można ją wyrazić
i przekazać, jest często uniwersalna, możliwa do zastosowania niezależnie od sytuacji, łatwa do
udokumentowania i przekonwertowania jej w określone procedury, wykorzystywana świadomie
9. Wymień cechy wiedzy ukrytej
wiedza ukryta w ludzkim umyśle, tzw. wiedza cicha, na którą składają się doświadczenie i
umiejętności pracowników. Ten rodzaj wiedzy ma charakter zindywidualizowany, intuicyjny,
możliwości jej transferu są ograniczone, o jej wykorzystaniu decydują zaś dane pracownikom
możliwości działania (uprawnienia), szczególne predyspozycje oraz ich postawy
i motywacje. Zazwyczaj jest to wiedza unikatowa, przypisana określonym miejscom w
przedsiębiorstwie (jednostkom organizacyjnym i stanowiskom), a jej siedliskiem jest pamięć i
świadomość konkretnych pracowników. O istnieniu wiedzy ukrytej i jej lokalizacji wie niewielu
pracowników z najbliższego otoczenia lub w ogóle nikt o tym nie wie (nie jest w stanie tego faktu
docenić).
10. Wymień i krótko opisz 4 cechy odróżniające wiedzę od innych aktywów (wg
Toffler a).
dominacja  wiedza stanowi priorytet dla organizacji i ma strategiczne znaczenie,
niewyczerpalność  wiedza nie należy do zasobów, których ilość się zmniejsza przez jej
przekazywanie, a dodatkowo może być także rozwijana przez kolejne osoby, które mają do
niej dostęp,
symultaniczność  może być wykorzystywana jednocześnie w wielu miejscach przez wielu
użytkowników,
nieliniowość  nie ma korelacji pomiędzy posiadanymi zasobami wiedzy a korzyściami
wynikającymi z tego tytułu, dlatego samo jej posiadanie nie wystarczy do dominacji danej
organizacji, jednakże duże jej zasoby bezsprzecznie stanowią z
ródło przewagi
konkurencyjnej.
11. Przyczyny wyceny KI
Główną przyczyną podjęcia prac w obszarze identyfikacji i pomiaru aktywów niematerialnych
było pojawienie się różnicy między rynkową wartością firmy (najczęściej obliczaną na
podstawie wartości akcji notowanych na giełdzie) a wartością księgową netto jej aktywów.
12. Wymień i krótko opisz podstawowe grupy metod pomiaru KI
Podział metod pomiaru wartości KI przedsiębiorstwa (wg K. E. Sveiby ego) [Strojny, 2003, s.
105-106]:
1. Oparte o kapitalizację rynkową (umożliwiające określenie różnicy
pomiędzy wartością księgową przedsiębiorstwa a jego rzeczywistą): wskaz
nik  Q
Tobina, MV/BV.
2. Oparte o zwrot na aktywach (ROA):
Ekonomiczna wartość dodana (EVA), CIV (Calculated Intangible Value), KCE
(Knowledge Capital Earnings), VAIC (Value Added Intellectual Coefficiency), HRCA
(Human Resources Costing and Accounting).
3. Bezpośredniego pomiaru kapitału intelektualnego (pozwalające na szacowanie
pieniężnej wartości poszczególnych elementów KI):
IAV (Intangible Assets Valuation), TVC (Total Value Creation), czy IVM (Inclusive
Valuation Methodology).
4. Kart punktowych (pozwalają one na identyfikację i pomiar poszczególnych
składników aktywów niematerialnych za pomocą wskaz
ników niepieniężnych):
Zrównoważona Karta Wyników (BSC- Balanced Scorecard), Nawigator Skandii,
IC-Rating, Platforma wartości czy Monitor aktywów niematerialnych (IAM  Intangible
Assets Monitor).
Metody oparte na kapitalizacji rynkowej
Wskaz
nik Tobina Q [Bontis 1999, Stewart 1997]
Investor Assigned Market Value [Standfield 1998]
Market-To-Book Value [Luthy 1998, Stewart 1997]
Invisible Balance Sheet [Sveiby 1989]
Financial method of intangible assets measurement [Rodov, Leliaert 2002].
Metody oparte na kartach wyników
Skandia Navigator [Edvinsson, Malone 2001]
Value Chain Scoreboard [Lev 2001]
IC-IndeTM [Roos, Roos, Dragonetti, Edvinsson 1997]
Intangible Assets Monitor [Sveiby 1997]
Balance Scorecard [Kaplan, Norton, 1992]
Business IQ [Sandvic 2004]
IC Rating [Edvinsson 2002]
MAGIC (projekt badawczy Unii Europejskiej, 2004)
Intellectual Capital Statements [Mouritsen, Bukh i inni 2003]
Projekt MERITUM [Meritum Guidelines 2002]
Intellectual Capital Dynamic Value [Bounfour 2003]
National Intellectual Capital Index [Bontis 2004]
Knowledge Audit Cycle [Schiuma, Marr 2001]
Value Creation Index [Baum, Ittner i inni 2000]
Holistic Accounts [Ramboll Group 1995]
Metody bezpośredniej wyceny kapitału intelektualnego
Technology Broker [Brooking 1996]
Citation-Weighted Patents [Bontis 1996]
Inclusive Valuation Methodology [McPherson 1998]
The Value Explorer [Andriessen, Tissen2000]
Intellectual Asset Valuation [Sullivan 2000]
Total Value Creation [Anderson, McLean 2000]
Accounting for the future [Nash 1998]
Human Resource Costing and Accounting [Johansson 1996]
Human Resource Costing and Accounting [Flamholtz 1985]
HR Statements [Ahonen 1998]
Metody oparte na zwrocie z aktywów
Economic Value Added [Stewart 1997]
Calculated Intangible Value [Luthy 1998, Stewart 1997]
Knowledge Capital Earnings [Lev 2000]
Value Added Intellectual Coefficient [Pulic 1997, 1998]
13. Scharakteryzuj koncepcję  Monitora aktywów niematerialnych /  Platformy
wartości /  Total Value Creation / model wartości rynkowej Skandii (Nawigator
Skandii) itd. Wszystkie metody pomiaru i wyceny KI omawiane w trakcie wykładu
Platforma wartości
Koncepcję platformy wartości opracował Huberta Saint-Onge (Canadian Imperial
Bank of Commerce), we współpracy z Charlsem Armstrongiem (Armstrong World
Industries), Gordonem Petrashem (Dow Chemical Comapny) i Leifem Edvinssonem
(Skandia).
[Wyrzykowska, 2008, s. 161]
Model ten zakłada, że przedsiębiorstwo jest w stanie tworzyć swoją wartość
finansową w oparciu o będący w jej dyspozycji kapitał intelektualny, jedynie gdy
wszystkie jego elementy składowe równomiernie współdziałają ze sobą.
[Kasiewicz, Kicińska, Rogowski, 2006, s. 87]
Z tego modelu można wysunąć dwa istotne wnioski:
1. Wartość przedsiębiorstwa nie wynika z pojedynczego składnika kapitału
intelektualnego, ale z interakcji (przepływu wiedzy) między nimi wszystkimi.
2. Jeśli nawet przedsiębiorstwo jest bardzo silne pod względem dwóch składników
kapitału intelektualnego, lecz trzeci składnik jest słaby lub  co gorsza  z
le
ukierunkowany (np. niewłaściwa baza klientów), wtenczas przedsiębiorstwo nie ma
żadnej możliwości przekształcenia kapitału intelektualnego w wartość (kapitał
finansowy).
[Edvinsson, Malone, 2001, s. 107]
KAPITAA
LUDZKI KAPITAA
KLIENTÓW (RELACJI)
" Know-how " Znak firmowy
" Wykształcenie " Klienci
" Kwalifikacje zawodowe " Lojalność klientów
" Wiedza związana z wykonywaną pracą " Nazwa firmy
" Predyspozycje zawodowe " Kanały dystrybucji
" Predyspozycje psychometryczne " Współpraca z innymi przedsiębiorstwami
" Przedsiębiorczość, zapał, innowacyjność, " Umowy koncesjonowane
zdolności, zmienność
" Korzystne kontrakty
" Umowy franchisingowe
KAPITAA
ORGANIZACYJNY (STRUKTURALNY)
Własność intelektualna Aktywa infrastrukturalne
" Patenty " Filozofia zarządzania
" Prawa autorskie " Kultura organizacyjna
" Prawa do wzorów " Procesy zarządzania
" Tajemnica handlowa " System informacyjny
" Znak handlowy " System powiązań
" Wyróżniające usługi " Relacje finansowe
Model Skandii
Szwedzka grupa ubezpieczeniowa Skandia twierdziła zawsze, że kapitał intelektualny jest co
najmniej tak samo ważny, jak kapitał finansowy. W roku 1991 powołano jednostkę
odpowiedzialną za rozwój metod, pozwalających na opisanie kapitału intelektualnego
Skandii. Profesor Leif Edvinsson został powołany na pierwsze w świecie stanowisko
dyrektora ds. kapitału intelektualnego [Skuza, 2003, s. 198].
Kapitał strukturalny wg Skandii
1. Kapitał związany z klientami:
relacje z klientami, ich lojalność, wrażliwość na ceny, czas współpracy
2. Kapitał organizacyjny:
Kapitał innowacyjny
Własność intelektualna
np. patenty, wzory i nazwy handlowe
Aktywa niematerialne:
pozostałe aktywa nieprzeliczalne (np. teoria, zgodnie z którą
kierowane jest przedsiębiorstwo)
Kapitał procesów
Obejmuje te procedury, techniki i programy pracownicze, które zwiększają
efektywność wytwarzania lub dostawy usług.
Elementy Nawigatora Skandii
Kształtem Nawigatora jest dom (organizacja).
Nawigator nie składa się z typów kapitałów, lecz z pięciu elementów   obszarów
koncentracji:
Obszar finansowy (1)  strych  symbolizuje przeszłość przedsiębiorstwa
Obszar kliencki (2), Obszar procesów (3)  ściany  teraz
niejszość
Obszar rozwoju (4)  fundamenty  przyszłość
Obszar ludzki (5)  serce domu
Pomiar wartości KI
Skandia zaproponowała następujące równanie kapitału intelektualnego w organizacji:
organizacyjny kapitał intelektualny = i * C
gdzie:
C  wartość kapitału intelektualnego wyrażona w dolarach,
i  współczynnik wydajności organizacji w wykorzystaniu kapitału intelektualnego.
Model IC RatingTM
Model IC Rating został opracowany przez Intellectual Capital Sweden AB w oparciu
o teorie skonstruowane przez znanych w dziedzinie zarządzania wiedzą oraz kapitału
intelektualnego specjalistów (takich jak: Leif Edvinsson, Baruch Lev oraz Tom
Stewart) oraz przy ich bezpośredniej współpracy.
[Gudkova, 2002, s. 11]
Przedsiębiorstwo Intellectual Capital AB powstało w marcu 1997 roku z inicjatywy
Leifa Edvinssona, wcześniejszego dyrektora ds. kapitału intelektualnego w Skandii
oraz A-Com, która jest największą korporacją zajmującą się reklamą i komunikacją
marketingową w Szwecji.
Metodologia IC Rating
IC Rating opiera się na zbieraniu danych zarówno od zewnętrznych, jak i od
wewnętrznych interesariuszy przedsiębiorstwa na podstawie ankiet, wywiadów z
zarządem, pracownikami, klientami, dostawcami itd.
[Jarugowa, Fijałkowska, 2002, s. 113]
W IC Rating ocenia się ponad 200 czynników. Opisują one kapitał ludzki, kapitał
strukturalny organizacyjny oraz kapitał strukturalny relacyjny, a więc wszystkie
składowe kapitału intelektualnego przedsiębiorstwa według koncepcji IC Ratingu.
Rezultaty ratingu prezentowane są na trzech poziomach:
1. poziomie zarządczym,
Przedstawia się na nim ogólny stan przedsiębiorstwa w postaci miar ilościowych i
jakościowych, w trzech perspektywach:
perspektywa wydajności obrazuje obecną efektywność aktywów intelektualnych,
perspektywa odnowy wyznacza wysiłki jakie przedsiębiorstwo powinno podjąć w celu
zwiększenia posiadanego kapitału intelektualnego,
perspektywa ryzyka określa jakie jest ryzyko spadku obecnej efektywności aktywów
intelektualnych
2. poziomie operacyjnym,
Poziom operacyjny dostarcza dodatkowych szczegółów. IC Rating wykorzystuje technikę
prezentacji zwaną wykresem radarowym
3. poziomie respondenta.
Żeby zrozumieć w pełni poziom operacyjny, został przyjęty dodatkowy poziom szczegółów.
W wywiadach, respondenci (klienci, dostawcy, odbiorcy) proszeni są by dać komentarze do
ich ratingowych odpowiedzi. Te odpowiedzi są kategoryzowane zgodnie z pytaniami i
kategoriami zawartymi w dokumencie pisemnym
14. Sprawozdawczość KI  odbiorcy, funkcje, formy sprawozdań
Odbiorcami informacji są zarówno członkowie organizacji (kadra zarządcza, pracownicy), jak też
interesariusze zewnętrzni (dostawcy, inwestorzy, analitycy, klienci, społeczność lokalna, itp.)
Charakter informacji wymaganej dla zaspokojenia potrzeb tych grup jest różny. Dla potrzeb
zewnętrznego raportowania istotny jest wysoki stopień kapitalizacji aktywów i ich ewolucja, co
znajduje odzwierciedlenie w cenie akcji. Dla potrzeb wewnętrznych większe znaczenie ma analiza
komponentów posiadanego kapitału intelektualnego, perspektyw rozwoju, stopy zwrotu oraz
znaczenia dla przyszłości przedsiębiorstwa
15. Co to jest i do czego służy macierz kompetencji?
Aby móc ocenić kompetencje pracownika lub kandydata potrzebna nam skala. Wiedza o tym
czy dana osoba posiada daną umiejętność czy nie najczęściej nie wystarcza. Jest kilka typów
skal używanych do oceny kompetencji. Cześć z nich opiera się na systemie liczbowym inne
na systemie literowym, który mniej kojarzy się z ocenami szkolnymi.
Wiele skal bazuje na opisie definicji i wskaz
ników kompetencji. Przypisuje się im
uniwersalną skalę ocen:
A(1) - Brak przyswojenia danej kompetencji. Brak zachowań wskazujących na jej
opanowanie i wykorzystywanie w podejmowanych działaniach
B(2) -Przyswojenie kompetencji w stopniu podstawowym. Jest ona wykorzystywana w
sposób nieregularny. Wymagane jest aktywne wsparcie i nadzór ze strony bardziej
doświadczonych osób
C(3) -Kompetencja przyswojona w stopniu dobrym-pozwalającym na samodzielne,
praktyczne jej wykorzystanie w trakcie realizacji zadań zawodowych
D(4) -Kompetencja przyswojona w stopniu bardzo dobrym, pozwalającym na bardzo dobrą
realizację zadań z danego zakresu oraz przekazywanie innych własnych doświadczeń
E(5) -Kompetencja przyswojona w stopniu doskonałym. Zdolność do twórczego
wykorzystania i rozwijania wiedzy, umiejętności i postaw właściwych dla danego zakresu
działań.
16. Etapy rozwoju zarządzania wiedzą w przedsiębiorstwach
Zarządzanie wiedzą to umiejętność efektywnego wykorzystania dostępnych zasobów.
Umożliwia uzyskiwanie założonych celów strategicznych dzięki usprawnieniu
funkcjonowania i efektywnemu wykorzystaniu zasobów, umiejętności, zdolności,
doświadczenia, wypracowanych zasad i procedur, a także możliwości technologicznych
organizacji. Na proces zarządzania wiedzą składają się następujące etapy:
" ustalenie celów procesu,
" identyfikacja zasobów wiedzy,
" pozyskiwanie wiedzy,
" rozwój procesu i zasobów wiedzy,
" transfer wiedzy,
" wykorzystanie wiedzy,
" zachowanie wiedzy,
" pomiar efektów procesu.
Autor Charakterystyka koncepcji
A.Brookin Zarządzanie kapitałem intelektualnym to wynik relacji
g synergicznego współdziałania kilku subprocesów, w wyniku
których kształtuje się i rozwija kapitał intelektualny
organizacji. Proces ten obejmuje: opracowanie strategii
rynkowej, zarządzanie własnością intelektualną, dobór
instrumentów kształtowania organizacji, zarządzanie wiedzą.
T. A. Zarządzanie kapitałem intelektualnym polega na stworzeniu
Stewart procesu, dzięki któremu przedsiębiorstwo może opracować
strategię konkurencji opartą na wiedzy i kapitale
intelektualnym. Proces zarządzania kapitałem intelektualnym
obejmuje: identyfikację i ocenę roli wiedzy w organizacji jako
zasobu, procesu i rezultatu działań; przyporządkowanie
obecnych dochodów do aktywów wiedzy, które je
wytworzyły; stworzenie strategii w zakresie inwestowania i
wykorzystywania aktywów organizacji; poprawę
efektywności pracowników, wiedzy i wykorzystywania
wiedzy.
M. Strojny Zarządzanie kapitałem intelektualnym, to proces obejmujący
identyfikację, pomiar i pełne wykorzystanie  ukrytego
potencjału organizacji. Potencjał ten obejmuje wszystkie
elementy, od których zależy pozycja konkurencyjna
przedsiębiorstwa na rynku i które nie znajdują
kompleksowego odzwierciedlenia w sprawozdawczości
finansowej.
E. Zarządzanie kapitałem intelektualnym to tworzące określoną
Skrzypek całość działanie, obejmujące podstawowe funkcje
zarządzania, nakierowane na koordynowanie wszystkich
elementów kapitału intelektualnego w celu sprawnego i
skutecznego osiągania wyznaczonych celów przedsiębiorstwa.
Proces zarządzania kapitałem intelektualnym
przedsiębiorstwa obejmuje: rozwinięcie polityki dotyczącej
kapitału intelektualnego; zapisywanie i przechowywanie w
bazie danych dotyczących kapitału intelektualnego; wzrost,
odnawianie i szerzenie kapitału intelektualnego; ochronę
kapitału intelektualnego; monitorowanie kapitału
intelektualnego.