Definicję badania eksperymentalnego można sprowadzić do trzech słów kluczowych:
manipulacja, kontrola, pomiar.

Badanie eksperymentalne, to takie badanie, które umożliwia:
manipulację zmienną niezależną-główną,
kontrolowanie pozostałych zmiennych niezależnych: ubocznych i zakłócających,
istotnych dla Y
pomiar zmienności zmiennej zależnej Y, spowodowanej, zamierzonym przez badacza,
oddziaływaniem na nią zmiennej niezależnej-głównej.
Manipulacja odwołuje się do zasady randomizacji. Z tego jednoznacznie wynika,
że w prawdziwym eksperymencie zmienna niezależna-główna musi być zmienną
manipulacyjną.
Kontrola związana jest, albo z (a) wyrównywaniem osób pod względem wartości
pozostałych zmiennych, albo z (b) określaniem i oddzielaniem wariacji
cząstkowej zmiennej zależnej, której źródłem są zmienne niezależne-uboczne od
wariancji cząstkowej wyjaśnionej wpływem na Y zmiennej niezależnej-głównej
(pożądane!).
Pomiar zmiennej Y polega na określeniu wartości zmiennej Y, które przyjmuje
ona, pod wpływem oddziaływania na nią zmiennych istotnych, dla poszczególnych
osób badanych.