M I N I P R O J E K T Y
Włącznik oświetlenia 220V
Proponowany ukÅ‚ad, po- niaczy, ktÛre jednak zawsze
WydawaĘ by siÍ
mimoswojej prostotyi Å‚atwoÅ›- generujÄ…zakÅ‚Ûceniaradioelek-
mogło, łe tak proste
ci wykonania, mołe słułyĘ tryczne, a ponadto są nieraz
urządzenie nie mołe
jednocześnie kilku celom: dośĘ niewygodne w stosowa-
byĘ ułyteczne. Jak - Zastosowanie tego prostego niu.
urzÄ…dzenia caÅ‚kowicie eli- BezwÅ‚adnośĘ cieplna wÅ‚Û-
jednak sprawdziliśmy
minuje zakÅ‚Ûcenia radio- kien Å‚arÛwek o niezbyt wiel-
w laboratorium, Å‚e
elektryczne powstajÄ…ce pod- kiej mocy, czyli tych najczÍÅ›-
standardowe włączniki
czas włączania do sieci ciej stosowanych w mieszka-
oświetlenia, zwłaszcza
energetycznej Å‚arÛwek lub niach, jest na tyle maÅ‚Ä…, Å‚e
innych obciÄ…Å‚eÒ. wÅ‚Ûkno nagrzewa siÍ do wy-
podczas sterowania
- UkÅ‚ad wydatnie przedÅ‚uÅ‚a sokiejtemperaturyjuÅ‚ podczas my wykonywaĘ pamiÍtajÄ…c
lampami dułej mocy
Å‚ywotnośĘ Å‚arÛwek, przepa- zasilenia jednÄ… pÛÅ‚falÄ… napiÍ- o zasadzie pracy jednÄ… rÍkÄ…
oraz uruchamiane
lajÄ…cych siÍ zwykle w mo- ciasieciowego.JeÅ‚eli wiÍc na- i zachowujÄ…c maksymalnÄ… os-
indukcyjnie, stajÄ… siÍ mencie wÅ‚Ä…czenia zasilania. piÍcie to bÍdzie wÅ‚Ä…czane za- troÅ‚nośĘ.
- Układ całkowicie eliminuje wsze tuł po przejściu przez
dziÍki naszemu
elektroerozyjne zuływanie zero, to unikniemy udaru prą- Opis działania układu
ìwynalazkowiî prawie
siÍ stykÛw w wÅ‚Ä…czniku dowego i wÅ‚Ûkno Å‚arÛwki bÍ- Na rys. 1 pokazano sche-
ìnieÅ›miertelneî.
naÅ›ciennym. dzie nagrzewaĘsiÍstopniowo. matelektryczny wÅ‚Ä…cznika.Jak
WÅ‚aÅ›nie tÍ funkcjÍ realizuje juÅ‚ wspomniaÅ‚em, ukÅ‚ad jest
proponowany ukÅ‚ad. tak prosty,Å‚e opisaĘzasadÍje-
Kolejny problemem zwią- go działania mołna dosłownie
zanymz wÅ‚Ä…czanie dosieciÅ‚a- w kilkusÅ‚owach. NapiÍciesie-
rÛwek jest zjawisko iskrzenia ci prostowane jest za pomocÄ…
stykÛw i zwiÄ…zane z tym za- prostownika zbudowanego
kÅ‚Ûceniaradioelektryczneoraz z diod D2..D5, a dioda D1 za-
przedwczesne zuływanie bezpiecza przed nadmiernym
wÅ‚Ä…cznikÛw elektrycznych. wzrostem napiÍcia w ukÅ‚adzie.
Ponadto, tandetnie wykonane W czasie kiedy styk S1 (styk
styki nagrzewajÄ… siÍ nieraz wÅ‚Ä…cznika naÅ›ciennego) jest
podczas pracy,cotakłe powo- rozwarty, świeci dioda D6. Po
Rys. 1. duje ich szybkie zuływanie, zwarciu styku zostaje włączo-
- Dodatkową funkcją układu a takłe wpływa na wzrost po- na dioda LEDzawarta w struk-
jest optyczna sygnalizacja, ziomu generowanych zakÅ‚Û- turze optotriaka Q2 i tuÅ‚ po
uÅ‚atwiajÄ…calokalizacjÍ wÅ‚Ä…cz- ceÒ. Obydwa te zjawiska sÄ… najbliÅ‚szym przejÅ›ciu napiÍcia
nika elektrycznego w ciem- całkowicieeliminowane przez sieci przez zero triak Q1 włą-
nym pomieszczeniu. nasz ukÅ‚ad: raz wÅ‚Ä…czony po czy siÍ i pozostanie w takim
ØarÛwki, wynalezioneblis- przejÅ›ciu przezzerotriak prze- stanie aÅ‚ do wyÅ‚Ä…czenia diody
ko 100 lat temu przez Ediso- wodzi ał do kolejnego takiego LED optotriaka i przejścia na-
na, nadal pozostajÄ… najczÍÅ›- momentu, niezaleÅ‚nieodzasi- piÍcia sieci przez zero.
ciej stosowanym ürÛdÅ‚em lania jego bramki, co wyklu- DoÅ›wiadczalniestwierdzo-
światła w naszych domach. cza jakiekolwiek iskrzenia no, łe w opisywanym ukła-
Stosunkowo tanie i Å‚atwe i powstawaniezakÅ‚ÛceÒ. Przez dzie triak wÅ‚Ä…cza siÍ przy na-
w uÅ‚yciu majÄ… jednak jednÄ…, styki wÅ‚Ä…cznika pÅ‚ynie pomi- piÍciu ok. 16VAC, co jednak
denerwujÄ…cÄ… cechÍ: dośĘ jalnie maÅ‚y prÄ…d, co powodu- nie ma najmniejszego prak-
czÍsto, i to zawsze w najbar- je, Å‚e mogÄ… one zuÅ‚ywaĘ siÍ tycznie wpÅ‚ywu na moc emi-
dziej nieodpowiednim mo- jedynie mechanicznie. towanego przez Å‚arÛwkÍ
mencie, ulegają przepaleniu. Ostatnią funkcją układu, światła.
Z pewnoÅ›ciÄ…zauwaÅ‚yliÅ›cie,Å‚e dodanÄ… jakby ìprzy okazjiî,
Rys. 2.
Å‚arÛwki bardzo rzadko prze- jest sygnalizowanie za pomo- MontaÅ‚ i uruchomienie
palajÄ… siÍ podczas pracy, cÄ… diody LED miejscazamoco- Na rys. 2 pokazano roz-
a najczÍÅ›ciej w momencie wania wÅ‚Ä…cznika. Po wÅ‚Ä…cze- mieszczenie elementÛw na
WYKAZ ELEMENTÓW
wÅ‚Ä…czania do sieci. PowÛd te- niu Å‚arÛwki dioda gaÅ›nie, ale pÅ‚ytce obwodu drukowanego
Rezystory
gozjawiskajestbardzo prosty: w ciemnościach mołe pozwo- wykonanego na laminacie jed-
R1: 220&!
rezystancja zimnego wÅ‚Ûkna liĘ na unikniÍcie potykaniasiÍ nostronnym. MontaÅ‚ wykonu-
R2: 68&!/0,5W Å‚arÛwki jest o kilka rzÍdÛw o meble i ìmacaniaî Å›cian jemy w typowy sposÛb, rozpo-
wielkoÅ›ci mniejsza niÅ‚gorÄ…ce- w poszukiwaniu wÅ‚Ä…cznika czynajÄ…c od elementÛw o naj-
R3: 30&!
go, co powoduje, Å‚e przez Å‚a- oÅ›wietlenia. mniejszych gabarytach, a koÒ-
R4: 560&!
rÛwkÍ w momencie wÅ‚Ä…czania Bez najmniejszej przesady czÄ…c na wlutowaniu w pÅ‚ytkÍ
Kondensatory
pÅ‚ynie prÄ…d znacznie wiÍkszy moÅ‚emy stwierdziĘ, Å‚e ukÅ‚ad triaka. Przy stosowaniu Å‚arÛ-
C1: 100nF/630V
niÅ‚ ten, do ktÛrego jest przy- tego typu powinien byĘ mon- wek o mocy do 100Wtriak nie
Półprzewodniki
stosowana. towany w kałdym włączniku wymaga jakiegokolwiek chło-
D1: dioda Zenera 9V
Najlepszym rozwiązaniem oświetlania zainstalowanym dzenia. Przysterowaniu obcią-
tego problemubyÅ‚obystaÅ‚eza- w naszym domu! Å‚eÒ o wiÍkszej mocy naleÅ‚ygo
D2, D3, D4, D5: 1N4007
silanie Å‚arÛwki prÄ…dem, ktÛry Proponowany ukÅ‚ad jest wyposaÅ‚yĘ w niewielki radia-
D6: LED
powodowałby jedynie silne banalnie prosty w wykonaniu, tor, wykonany np. z kawałka
Q1: BT136
rozgrzanie wÅ‚Ûkna, bez wywo- ale musimy pamiÍtaĘ, Å‚e ma- blachy duralowej.
Q2: MOC3040
ływania świecenia. Rozwiąza- my do czynienia z urządze- Zmontowany układ powi-
Różne
nie takie, aczkolwiek dosko- niem, ktÛrego wszystkie ele- nien zostaĘ zamocowany we-
CON1: ARK2
nałe z technicznego punktu menty pozostają pod niebez- wnątrz puszki instalacyjnej
S1: ARK2 (3,5mm) widzenia,jest dośĘkłopotliwe piecznym dla łycia i zdrowia i połączony z siecią i stykami
w realizacji i ze wzglÍdu na napiÍciem sieci energetycznej wÅ‚Ä…cznika za pomocÄ… umiesz-
PÅ‚ytka drukowana wraz z kom-
staÅ‚y pobÛr energii dośĘ kosz- 220VAC! Dlatego teÅ‚ wszelkie czonych na pÅ‚ytce zÅ‚Ä…cz Å›ru-
pletemelementÛwjest dostÍpna
towne. Niezłym sposobem by- manipulacje przy układzie do- bowych ARK2.
w AVT- oznaczenie AVT-1255.
łobyzastosowanietzw.ściem- łączonym do zasilania musi- RR
Elektronika Praktyczna 11/99
87