Projekty AVT
P
r
o
j
e
k
t
y
A
V
T
WÅ‚Ä…cznik
elektryczny
2319
Do czego to służy? nasuwa się samo. Jeżeli jednak odbior- najczęściej możemy jakoś sobie pora-
Często zdarza się, dwa lub więcej u- nik energii, którego pracę musimy nad- dzić, dobudowując dodatkową insta-
rządzenia zasilane z sieci energetycznej zorować włącza lub wyłącza się automa- lację, przekazującą na zewnątrz sygnał o
muszą pracować jednocześnie, lub że tycznie, to stwierdzenie aktualnego sta- aktywności układu. Bardzo często jed-
fakt pracy takiego układu musi być w ja- nu jego pracy i uruchomienie (lub wy- nak taka ingerencja nie jest możliwa, czy
kiś szczególny sposób sygnalizowany. łączenie) urządzenia towarzyszącego to z powodów technicznych czy też z o-
Jeżeli takie urządzenie włączane jest może okazać się kłopotliwe. Jeżeli mo- bawy przed utratą uprawnień gwarancyj-
ręcznie, za pomocą dołączenia do sieci żemy bez przeszkód ingerować we nych.
energetycznej, to rozwiązanie problemu wnętrze nadzorowanego urządzenia, to Proponowany układ, włączany w
przewód zasilający nad-
zorowany układ rozwią-
Rys. 1 Schemat ideowy
R
y
s
.
1
S
c
h
e
m
a
t
i
d
e
o
w
y
zuje wszystkie te pro-
blemy. Układ jest w sta-
nie wykryć nawet nie-
wielki przepływ prądu
przez przewody i odpo-
wiednio do naszych ży-
czeń włączyć lub wy-
łączyć urządzenie towa-
rzyszÄ…ce. Stosowanie
tego układu w niczym
nie może naruszyć u-
prawnień gwarancyj-
nych, ani nie grozi ja-
kimkolwiek uszkodze-
niem nadzorowanego
urzÄ…dzenia. Spadek na-
pięcia na układzie po-
miarowym jest w każ-
dym przypadku do po-
minięcia.
Drugim zastosowa-
niem opisanego niżej u-
kładu jest praca jako
sygnalizator alarmowy,
informujący o wyłącze-
niu lub włączeniu do-
wolnego urzÄ…dzenia za-
silanego z sieci energe-
tycznej 22VAC. Jeżeli
jakieÅ› urzÄ…dzenie nie
wydaje podczas pracy
jakichkolwiek odgło-
sów, to stwierdzenie je-
12 ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 12/98
Projekty AVT
P
r
o
j
e
k
t
y
A
V
T
Styki przekaz
nika nia ferrytowego, toroidalnego. Uzwoje-
PK1 są galwanicznie nie pierwotne było takie samo jak w
odizolowane od re- przerobionym transformatorze siecio-
szty układu, co po- wym, natomiast jako uzwojenie wtórne
zwala na sterowanie nawinąłem ok. 400 zwojów drutu ema-
praktycznie dowol- liowanego o średnicy 0,1 mm. Transfor-
nymi urządzeniami, mator ten pracował w układzie równie
zarówno przez poda- dobrze jak przerobiony transformator
wanie na nie napiÄ™- sieciowy.
cia zasilającego jak i Zmontowany układ nie wymaga jakie-
przez włączanie do- gokolwiek uruchamiania, ale jedynie
wolnego układu wy- prostej regulacji czułości, którą możemy
zwalającego. Obcią- wykonać za pomocą potencjometru
żalność styków za- montażowego PR1. W tym celu usta-
stosowanego prze- wiamy potencjometr montażowy PR1
kaz
nika jest duża i w położeniu, w którym jego suwak do-
wynosi do 10A (przy łączony jest do masy. Następnie do-
220VAC). łączamy do złącza CON1 napięcie z sieci
Dioda świecąca energetycznej 220VAC, a do wyjścia
LED, włączona ró- CON2 przyłączamy urządzenie, którego
wnolegle do cewki pracę mamy nadzorować. Pokręcając
przekaz
nika PK1 powoli potencjometrem montażowym
sygnalizuje swoim doprowadzamy do załączenia przekaz
ni-
światłem fakt pobie- ka, co zostanie zasygnalizowane włącze-
rania energii przez niem diody D3.
monitorowane u- Czułość układu jest bardzo duża. Pod-
Rys. 2. Schemat montażowy
R
y
s
.
2
.
S
c
h
e
m
a
t
m
o
n
t
a
ż
o
w
y
rządzenie. czas testów okazało się, że nasze u-
rządzenie potrafi  wyczuć przepływ
go stanu z pewnej odległości może być Montaż i uruchomienie. prądu już o natężeniu 100mA, co odpo-
utrudnione lub nawet niemożliwe. Na rysunku 2 została pokazana mozai- wiada obciążeniu o mocy ok. 22W.
Chciałbym przestrzec mniej doświad- ka ścieżek płytki obwodu drukowanego, Jeszcze raz apeluję o ostrożność pod-
czonych Kolegów: wiele punktów na wykonanego na laminacie jednostron- czas regulacji i posługiwania się u-
płytce obwodu drukowanego znajduje nym oraz rozmieszczenie na nim ele- rządzeniem, którego pewna część znaj-
się pod niebezpiecznym dla życia i zdro- mentów. Montaż wykonujemy w typo- duje się pod niebezpiecznym napięciem
wia napięciem 220VAC. Podczas uru- wy i wielokrotnie już opisywany sposób, 220VAC!
chamiania i eksploatacji urządzenia nale- rozpoczynając od wlutowania w płytkę
Zbigniew Raabe
Z
b
i
g
n
i
e
w
R
a
a
b
e
ży więc zachować szczególne środki o- rezystorów, a kończąc na kondensato-
strożności, o których wspomnimy je- rach elektrolitycznych i transformato-
Wykaz elementów.
W
y
k
a
z
e
l
e
m
e
n
t
ó
w
.
szcze w dalszej części artykułu! rach.
Na problemy podczas budowy układu
Kondensatory
K
o
n
d
e
n
s
a
t
o
r
y
Jak to działa? napotkamy dopiero podczas wykonywa-
C1, C4 1000µF/16
Schemat elektryczny proponowane- nia transformatora T1. W układzie mo- C2, C3 100nF
C7, C5 220nF
go układu został pokazany na rysunku 1. delowym zastosowałem odpowiednio
C6 10nF
Centralnym blokiem urzÄ…dzenia jest u- przerobiony transformator sieciowy typu
C8 10µF
kład wykrywania prądu płynącego przez TS2/xx. Po rozebraniu transformatora,
C9 1,5nF
R
e
z
y
s
t
o
r
y
monitorowane urządzenie, zbudowany z która to czynność okazała się mniej kło- Rezystory
PR1 potencjometr montażowy
wykorzystaniem transformatora TR1, potliwa, niż pierwotnie przypuszczałem,
miniaturowy 200k&!
wzmacniacza IC2 i układu detekcji syg- usunąłem uzwojenie wtórne (nawinięte
R1 510(*)&!
nału z diodami D1 i D2. Transformator grubszym drutem), a na jego miejsce na- R2, R3 5,6k&!
R4 620&!
TR1 posiada dwa uzwojenia: pierwotne winÄ…Å‚em nowe uzwojenie wykonane e-
Półprzewodniki
P
ó
Å‚
p
r
z
e
w
o
d
n
i
k
i
nawinięte drutem o znacznym przekroju, maliowanym przewodem o średnicy 1,2
BR1 1A
przez które płynie prąd zasilający dozo- mm. Uzwojenie to zostało nawinięte
D1, D2, D3 1N4148 lub odpowiednik
rowane urządzenie i wtórnego, na któ-  do pełna, a ilość zwojów wyniosła 20. D4 LED
IC1 7812
rym indukuje się napięcie proporcjonal- Nowo wykonane uzwojenie pracuje
IC2 UL1321
ne do prądu płynącego w uzwojeniu w naszym układzie jako uzwojenie pier-
T1 BC548 lub odpowiednik
pierwotnym. Słaby sygnał indukowany wotne, sieciowe przez które płynie prąd
Pozostałe
P
o
z
o
s
t
a
Å‚
e
w uzwojeniu wtórnym poddawany jest pobierany przez nadzorowane urządze- CON1, CON2 ARK2
CON3 ARK3
następnie wzmocnieniu w układzie IC2 - nie, natomiast uprzednie uzwojenie
TR1 transformator wg. opisu w tekście
UL1321, następnie detekcji w układzie z pierwotne, nawinięte cienkim drutem
TR2 TS2/34
diodami D1 i D2. Jeżeli monitorowany u- bez jakichkolwiek przeróbek posłuży
PK1 RM82/12
kład pobiera prąd z sieci, to kondensator nam jako uzwojenie obecne uzwojenie
C8 zaczyna się ładować i po przekrocze- wtórne.
Komplet podzespołów z płytką
K
o
m
p
l
e
t
p
o
d
z
e
s
p
o
Å‚
ó
w
z
p
Å‚
y
t
k
Ä…
niu na nim napięcia ok. 1,4V tranzystor Przeróbka transformatora sieciowe-
T1 zaczyna przewodzić włączając prze- go, wykonanego na blaszanym rdzeniu
jest dostępny w sieci handlowej AVT
j
e
s
t
d
o
s
t
Ä™
p
n
y
w
s
i
e
c
i
h
a
n
d
l
o
w
e
j
A
V
T
kaz
nik PK1. jest dość kłopotliwa. Sprawdziłem w
jako kit AVT-2319
j
a
k
o
k
i
t
A
V
T
2
3
1
9
praktyce możliwość wykorzystania rdze-
ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 12/98 13