Urlop wypoczynkowy
Nawet najciekawsza praca może stać się utrapieniem, jeśli raz na jakiś
czas nie przerwie się jej na dłuższy czas niż weekend. Taki wolny czas
od pracy nazywa się powszechnie urlopem. Pracownikowi przysługuje
coroczny, nieprzerwany, płatny urlop, którego nie może on się zrzec.
Pierwsza praca
Osoba, która podejmuje pracę po raz pierwszy uzyskuje prawo do
urlopu z upływem każdego miesiąca pracy, w wymiarze 1/12 wymia-
ru urlopu przysługującej jej po przepracowaniu miesiąca. W prakty-
ce oznacza to, że po zakończeniu pierwszego miesiąca pracy będzie
mogła ona wziąć 1/12 należnego urlopu rocznego. Na przykład osoba
podejmująca pierwszą pracę 3 stycznia prawo do urlopu nabywa 4
lutego.
Ewa podejmie swoją pierwszą pracę 5 maja 2004 roku. We wrześniu będzie
chciała wziąć urlop. Będzie jej przysługiwało maksymalnie 7 dni urlopu.
Wynika to z prostego obliczenia. Do obliczeń bierzemy pod uwagę 4 mie-
siące: czerwiec, lipiec, sierpień i wrzesień. Tak więc 4/12 z 20 dni = 6,67.
Zaokrąglając w górę otrzymamy 7 dni.
20 dni to roczny wymiar urlopu przysługujący pracownikowi, który podejmu-
je pierwszą pracę w życiu (patrz niżej).
Jeszcze jeden przykład:
Jakub podejmie swoją pierwszą pracę 8 listopada 2004 roku. Prawo do urlo-
pu uzyska po miesiącu pracy, a zatem 9 grudnia. Do obliczeń przyjmujemy
jeden miesiąc, a dokładniej grudzień. A zatem 1/12 z 20 dni, po zaokrągleniu
to 2 dni wolnego, które należą się Jakubowi za rok 2004. Jakub nabywa
prawo do kolejnego urlopu 1 stycznia 2005 roku.
Wymiar urlopu
Nie wszystkim pracownikom przysługuje urlop w tym samym wymia-
rze. Jest tak, że im pracownik ma dłuższy staż pracy, tym przysługuje
mu więcej czasu wolnego od pracy.
128
Urlop wypoczynkowy
Tak więc:
" do 10 lat - 20 dni,
" a po 10 latach  26 dni.
To oczywiście standardowe wymiary urlopu, które nie dotyczą takich
branż jak na przykład szkolnictwo, gdzie wymiar urlopu przysługujący
nauczycielom jest o wiele wyższy.
Urlop a niepełny wymiar pracy
Długość urlopu pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze
czasu pracy ustala się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy tego
pracownika biorąc pod uwagę jego wymiar urlopu (20 lub 26 dni przy
pełnym etacie) wynikający ze stażu pracy.
Marianna mająca 12-letni staż pracy będzie w 2004 pracować na 3/4 etatu.
Wymiar urlopu przysługujący jej za ten rok to 3/4 z 26 dni, czyli 19,5, co po
zaokrągleniu w górę daje 20 dni. Niepełne dni zawsze zaokrągla się w górę.
Jest to oczywiście korzystne dla pracownika.
Niedziele i święta
Urlopu udziela się w dni, które są dla pracownika dniami pracy,
w oparciu o jego rozkład czasu pracy. Tak więc czasem może to być
niedziela albo święto. W niektórych branżach niedziela jest dniem
roboczym. W zamian pracownikowi przysługuje inny dzień wolny
od pracy. Wtedy ten wolny dzień traktowany jest jak niedziela, czyli
urlop nie dotyczy tego dnia
Michał pracuje od poniedziałku do soboty z wyjątkiem wtorków. Zamierza
wziąć parę dni urlopu począwszy od piątku, a skończywszy na środzie w
następnym tygodniu. Które dni tygodnia będą jego dniami urlopowymi?
Czas trwania urlopu Michała
Wszystkie dni robocze są dniami urlopowymi.
dzień roboczy urlop
Michał chce wziąć wolne od piątku do środy. A zatem na okres urlopu
wypoczynkowego przypadają 4 dni.
pon wt śr czw pt sob nd pon wt śr czw pt sob nd
129
Urlop wypoczynkowy
Urlop przyznaje się w wymiarze godzinowym odpowiadającym dobo-
wemu wymiarowi czasu pracy w danym dniu.
Godzinowa metoda udzielania urlopu
Metoda godzinowa zakłada, że dzień urlopu równa się 8 godzinom
pracy. Czasami rozkład pracy jest ustalony tak, że pracownicy pra-
cują jednego dnia więcej niż 8 godzin, a drugiego mniej (na przykład
naprzemiennie: jednego dnia 4, a następnego 12).
Jeżeli pracownik wez
mie urlop tego dnia, w którym powinien praco-
wać więcej niż 8 godzin, z przysługującej mu puli urlopowej odciągnie
się nie tylko te 8 godzin, ale także te kilka godzin więcej, które mu-
siałby przepracować tego dnia.
Tak więc czas urlopu zaczyna być dzielony na godziny, a nie jak wcze-
śniej na dni.
Wiktor ma taki tygodniowy rozkład czasu pracy, że w środy pracuje 10
godzin, zaś w czwartki 6. W pozostałe dni tygodnia pracuje 8 godzin. Ze
względu na krótki staż pracy przysługuje mu w ciągu roku 20 dni urlopu.
Wiktor chce wziąć pierwszy urlop w 2004 roku. Doszedł do wniosku, że wez
-
mie urlop w środę, gdyż wtedy najwięcej pracuje. Jego manewr wydaje mu
się bardzo opłacalny.
Wiktor dostanie tego dnia wolne na cały dzień, mimo iż dzień urlopu odpo-
wiada 8 godzinom pracy. Co z pozostałymi 2 godzinami? Otóż odciąga się
je z kolejnego dnia urlopu przysługującemu Wiktorowi. Tak więc biorąc urlop
w środę, wykorzystuje on cały dzień urlopu oraz 1/4 (2 godziny z 8 godzin,
bo tyle wynosi dzień urlopu) kolejnego dnia urlopu. A zatem do końca roku
pozostało mu do wykorzystania 18 pełnych dni urlopu i 6 godzin.
Analogicznie postępujemy w przypadku krótszego niż 8 godzin dnia
pracy.
Ten sam Wiktor pracuje w czwartki 6 godzin. Wez
mie tego dnia pierwszy
urlop w 2004 roku. Tutaj znów mamy do czynienia z godzinowym rozlicze-
niem urlopu.
Od wymiaru urlopu (20 dni x 8 godzin) odejmujemy Wiktorowi 6 godzin. Za-
tem pozostanie mu do wykorzystania 19 pełnych dni urlopu i 2 godziny.
Trzeba pamiętać, że tylko w określonych okolicznościach można
udzielić pracownikowi urlopu w dniu pracy w wymiarze godzinowym
niższym niż 8 godzin. Jest to dozwolone w przypadku, jeżeli pracow-
nik wykorzystał prawie cały urlop i pozostało mu tylko kilka godzin.
130
Urlop wypoczynkowy
Henryk pracuje we wtorki 8 godzin. W 2004 roku pozostały mu jeszcze 3 dni
urlopu. Chciałby wziąć 4 godziny urlopu we wtorek. Nie jest to jednak możli-
we. Może on natomiast dostać cały dzień urlopu.
Róża również pracuje we wtorki 8 godzin. W 2004 pozostały jej jeszcze 4 go-
dziny urlopu. Chciałaby wziąć we wtorek 4 godziny urlopu. Może je dostać,
gdyż nie ma już do dyspozycji pełnego dnia urlopu, a końcówkę urlopu musi
oczywiście wykorzystać.
Wyliczanie długości urlopu
Do okresu zatrudnienia, od którego zależy długość urlopu, wlicza się
wszystkie okresy poprzedniego zatrudnienia, nawet jeśli były przerwy
w zatrudnieniu. Jednocześnie wlicza się też okres poprzedniego nie
zakończonego zatrudnienia w części przypadającej przed nawiązaniem
kolejnego stosunku pracy.
Dawid pracuje od 29 marca 1997 roku w firmie Skarpnek Sp. z o.o. 27 kwiet-
nia 2004 roku podejmie dodatkową pracę w firmie Alvik Sp. z o.o. Jego staż
pracy determinujący wymiar urlopu to okres pracy w firmie Skarpnek od 29
marca 1997 roku do 28 kwietnia 2004 roku.
Powyższy przykład obrazuje nową możliwość, którą daje zmodyfi
ko-
wany Kodeks pracy, czyli zaliczanie do stażu pracy okresów zatrud-
nienia trwających już po nawiązaniu kolejnego stosunku pracy.
Co jeszcze wlicza się do okresu pracy?
Do okresu pracy wlicza się także czas poświęcony na naukę, począw-
szy od szkoły średniej.
Może być to nawet 8 lat (jest to górna granica) w wypadku podjęcia
studiów (np. 3 lata liceum plus 5 lat studiów ekonomicznych). Jeśli
ktoś równocześnie studiuje i pracuje, wybiera sobie korzystniejszy
wariant przy wyliczaniu należnego mu urlopu.
Oto dokładne informacje, ile lat nauki można zaliczyć do stażu pracy,
jeśli pracownik zakończył edukację na:
" zasadniczej lub innej równorzędnej szkole zawodowej - przewidzia-
ny programem nauczania czas trwania nauki, nie więcej jednak niż
3 lata
" średniej szkole zawodowej - przewidziany programem nauczania
czas trwania nauki, nie więcej jednak niż 5 lat
131
Urlop wypoczynkowy
" średniej szkole zawodowej dla absolwentów zasadniczych (równo-
rzędnych) szkół zawodowych - 5 lat
" średniej szkole ogólnokształcącej - 4 lata
" szkole policealnej - 6 lat
" szkole wyższej - 8 lat
Przy wyliczaniu długości urlopu niepełny dzień urlopu zaokrągla się
w górę.
Ewelina studiowała na Wydziale Zarządzania Uniwersytetu Gdańskiego.
Obroniła się w paz
dzierniku 2001 roku. Od stycznia 2002 jest zatrudniona
w firmie Piekarek Sp. z o.o.
Zastanawia się, czy przysługuje jej pełny wymiar urlopu wynoszący 26 dni.
Otóż nie. Zarówno w roku 2002 jak i 2003 przysługuje jej urlop wynoszący
20 dni. Wynika to z następującego wyliczenia: na okres studiów i szkoły
średniej przyjmuje się standardowo 8 lat. Musi zatem przepracować pełne
2 lata, aby mógł jej przysługiwać urlop 26 dniowy. Oczywiście pracując w
prywatnej firmie może liczyć na przychylność pracodawcy, który może wy-
dłużyć okres trwania jej urlopu.
Ewelina pracowała w trakcie studiów (latem) na umowę zlecenie. Po dodaniu
wszystkich miesięcy okazało się, że przepracowała tak łącznie 1 rok, jednak
nie wlicza się tych miesięcy do stażu pracy, gdyż Ewelina nie była zatrudniona
wtedy na warunkach umowy o pracę.
Zmiana pracodawcy a długość urlopu
Jeśli w roku kalendarzowym pracownik zmienia pracodawcę, przy-
sługuje mu urlop u każdego z pracodawców w wymiarze proporcjo-
nalnym do przepracowanego czasu.
Iwona przepracowała 2 miesiące (styczeń-luty) w Hagsetra Sp. z o.o., a
potem 10 miesięcy (marzec-grudzień) w Fisksetra Sp. z o.o. Z racji stażu
przysługuje jej 20 dni urlopowych w ciągu roku. Wówczas u pierwszego pra-
codawcy przysługują jej 4 dni, a u drugiego - 16 dni urlopu.
Przerwa w zatrudnieniu
Zdarza się często, że pracownik ma kilkutygodniową lub nawet
dłuższą przerwę między jedną a drugą pracą. Nie ma to znaczenia dla
długości urlopu, który zawsze będzie naliczany proporcjonalnie do
przepracowanego czasu.
132
Urlop wypoczynkowy
Wróćmy do przykładu z Iwoną.
Jeśli Iwona rozpocznie pracę w Fisksetra Sp. z o.o. nie w marcu, ale dopiero
w maju, u nowego pracodawcy będzie miała okres urlopu pomniejszony o
8 dni: o 4 dni ze stycznia i lutego oraz o 4 dni z marca i kwietnia. W nowym
miejscu pracy pozostanie jej do wykorzystania 12 dni urlopu. Wynika to z
naliczania proporcjonalnego.
Oczywiście rzeczywisty urlop Iwony będzie dłuższy, gdyż te 2 miesiące
przerwy można w zasadzie traktować jak urlop. Inna sprawa, że okres ten
będzie pewnie pozbawiony jakichkolwiek przychodów finansowych, dlatego
niekoniecznie będzie w pełni satysfakcjonował Iwonę.
Gdy wykorzystano za dużo
Co się dzieje, jeśli pracownik wykorzystał u pracodawcy X więcej dni
urlopowych, niż przysługuje mu według proporcjonalnego naliczania?
Wówczas u pracodawcy Y przysługuje mu odpowiednio mniejsza ilość
dni urlopowych.
Po powrocie do pracy
Jeśli pracownik nie zmienia pracodawcy, a tylko powraca do pracy
po jakimś dłuższym okresie (dłuższym niż miesiąc), np. po urlopie
wychowawczym, urlopie bezpłatnym albo odbywaniu kary pozbawienia
wolności (sic!), wtedy przysługuje mu urlop, którego długość także
133
Urlop wypoczynkowy
jest ustalana w sposób proporcjonalny. A zatem bierze się te miesiące,
które zostały bądz
zostaną faktycznie przepracowane w danym roku.
Filip będzie między 1 kwietnia 2004 roku a 30 czerwca tegoż roku na urlopie
bezpłatnym. W listopadzie będzie chciał skorzystać z urlopu wypoczynko-
wego. Zostanie on proporcjonalnie obniżony o te 3 miesiące spędzone poza
miejscem pracy. Przyjmijmy, że Filip ma prawo do 26 dni urlopowych w cią-
gu roku. Biorąc do obliczeń tylko okresy styczeń - marzec i lipiec - grudzień
okazuje się, że Filipowi przysługuje 20 dni urlopu.
Filip jest uparty. Chce mieć urlop wypoczynkowy w pełnym wymia-
rze, a jednocześnie nie chce zrezygnować z urlopu bezpłatnego. Wyko-
rzystuje cały urlop wypoczynkowy przed pójściem na urlop bezpłatny!
Urlop uzupełniający
Jeśli pracownik wykorzystał należny mu urlop w danym roku kalen-
darzowym, a następnie uzyskał prawo do urlopu w wyższym wymia-
rze, dostaje on tzw. urlop uzupełniający.
Powiedzmy, że w danym roku Ewa przekracza 10 lat pracy (wliczając okres
nauki). Przechodzi ona wówczas z 20-dniowego urlopu na 26-dniowy. Jeśli
np. w paz
dzierniku tego roku minie 10 lat, a Ewa wykorzystała latem 18 dni
urlopu z przysługujących jej 20, to od listopada ma, oprócz dwóch dni jeszcze
niewykorzystanych, dodatkowe 6 dni, które należą się jej w związku przekro-
czeniem 10 lat pracy.
Niewykorzystany urlop
W zasadzie pracownik powinien (ma do tego pełne prawo) wykorzystać
należny mu urlop w roku kalendarzowym. Jeśli tego nie zrobi, należy
mu go udzielić, ale najpóz
niej do końca marca następnego roku.
Dzielenie urlopu
Pracownik może swój urlop podzielić na kilka części, z tym że jedna
z nich musi trwać co najmniej 14 dni.
Plan urlopów
Często jest tak, że charakter danego przedsiębiorstwa nie pozwala na
swobodne udzielanie pracownikom urlopu. Dlatego należy stworzyć
plan urlopów, w którym uwzględnić należy zarówno interes fi
rmy, jak
i indywidualne potrzeby pracowników.
Plan urlopów ustala się wspólnie z pracownikami. Dobrze jest myśleć
o urlopach dużo wcześniej, niż one nastąpią, wtedy łatwiej jest je za-
134
Urlop wypoczynkowy
planować. Czasem można także zasugerować pracownikowi przybli-
żony termin urlopu, albo nawet zaproponować konkretne terminy.
We wzmożonym okresie urlopowym, który przypada najczęściej w lipcu,
warto pomyśleć o zatrudnieniu pracowników czasowych, którzy mo-
gliby zastąpić stałych pracowników. Dotyczy to oczywiście niektórych
etatów, które nie wymagają większego doświadczenia czy specjali-
stycznych kwalifi
kacji.
Czy pracownik ma prawo przesunąć urlop?
Z różnych względów może dojść do przesunięcia urlopu. Może być
to spowodowane różnymi losowymi wypadkami, zarówno ze strony
pracownika, jak i pracodawcy. Jest to oczywiście dozwolone, z tym że
obydwie strony muszą umotywować to jakimiś ważnymi przyczynami.
Dobrze by było, gdyby zmiana terminu urlopu nie zdarzała się zbyt
często, ponieważ mogłoby się to wiązać z powstaniem chaosu i koniecz-
nością przesunięcia urlopów przez pozostałych pracowników.
Odwołujemy pracownika z urlopu
Jeśli sytuacja w firmie tego wymaga, pracodawca może odwołać
pracownika z urlopu, lecz powinna być to ostateczność. Pracodawca
ponosi wszystkie koszty związane z odwołaniem pracownika z urlopu,
dlatego tym bardziej powinien zastanowić się, jak poradzić sobie
z brakiem danego pracownika.
Urlop na żądanie
Pracownik ma prawo zażądać udzielenia urlopu w terminie przez nie-
go wskazanym, ale dotyczy to tylko 4 dni w ciągu całego roku. Urlop
taki musi być zgłoszony nie póz
niej niż w dniu jego rozpoczęcia.
Urlop po urlopie macierzyńskim
Na wniosek pracownicy możesz udzielić jej urlopu bezpośrednio po
urlopie macierzyńskim. Dotyczy to także pracownika - ojca wycho-
wującego dziecko, który skorzystał z urlopu macierzyńskiego.
Ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany urlop
W razie niewykorzystania urlopu w całości lub w części z powodu
rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy, pracownikowi należy
się ekwiwalent pieniężny. Gdy stosunek pracy po wygaśnięciu zostaje
bezpośrednio odnowiony z tym samym pracodawcą, ekwiwalent oczy-
wiście nie przysługuje. Może to mieć miejsce wtedy, jeśli fi
rma chce
zatrudnić na czas nieokreślony osobę, która pracowała do tej pory na
podstawie umowy na czas określony.
135
Urlop wypoczynkowy
Sposób naliczania ekwiwalentu jest identyczny jak w przypadku nali-
czania wynagrodzenia za okres urlopu. Wyliczanie wynagrodzenia za
urlop opisane jest dalej w tym rozdziale.
Jakie wynagrodzenie za czas urlopu?
Pracownik dostaje w czasie urlopu takie wynagrodzenie, jakie by do-
stawał, gdyby pracował. Zmienne składniki wynagrodzenia wylicza-
ne są na podstawie 3 miesięcy poprzedzających miesiąc rozpoczęcia
urlopu, a jeśli występuje między nimi duża rozpiętość - na podstawie
12 miesięcy.
Urlop dla zwalnianego
Jeśli będziesz chciał zwolnić pracownika, który nie wykorzystał na-
leżnego mu urlopu, musisz wypłacić mu ekwiwalent pieniężny.
Problem ubezpieczeń (kasy urlopowe)
Czasem zdarza się, że twoi pracownicy pracują poza granicami kraju.
Wiąże się o z koniecznością płacenia w tym kraju składki za pracow-
ników, która gwarantuje im otrzymanie wynagrodzenia za urlop
(np. niemieckie kasy urlopowe). W takiej sytuacji nie musisz płacić
pracownikom wynagrodzenia za urlop ani wypłacać ekwiwalentu,
chyba że świadczenie z ubezpieczenia byłoby niższe niż to wynikające
z kodeksowego wynagrodzenia czy ekwiwalentu urlopowego. W takim
wypadku musisz wyrównać pracownikowi tę różnicę.
Urlopy bezpłatne
Pracodawca może udzielić pracownikowi urlopu bezpłatnego, gdy ten
zgłosi podanie o taki urlop na piśmie. Urlop taki, w przeciwieństwie
do urlopu płatnego, nie wlicza się do okresu pracy, od którego zależą
uprawnienia pracownicze.
Na urlop bezpłatny można przystać nawet wtedy, jeżeli pracownik
chciałby w tym czasie związać się zawodowo z inną fi
rmą. Trzeba
zaznaczyć okres jego trwania w porozumieniu między pracodawcami.
Urlop ten wlicza się do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia
pracownicze u dotychczasowego pracodawcy.
136
Urlop wypoczynkowy
Wyliczanie wynagrodzeń za urlop
Wysokość wynagrodzenia za czas urlopu
Wysokość wynagrodzenia za czas urlopu ustala się na podstawie wy-
sokości wynagrodzenia zasadniczego i innych świadczeń ze stosunku
pracy, z wyjątkiem:
" jednorazowych lub nieregularnie wpływających do kieszeni pra-
cownika wypłat za wykonanie określonego zadania lub za określone
osiągnięcie,
" wynagrodzenia za czas gotowości do pracy oraz za czas niezawinio-
nego przez pracownika przestoju,
" nagród jubileuszowych,
" wynagrodzenia za czas urlopu wypoczynkowego, a także za czas
innej usprawiedliwionej nieobecności w pracy, ekwiwalentu pie-
niężnego za urlop wypoczynkowy,
" wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wskutek choroby,
" nagród z zakładowego funduszu nagród,
" należności przysługujących z tytułu udziału w zysku lub w nad-
wyżce bilansowej,
" odpraw emerytalnych, rentowych lub innych odpraw pieniężnych,
" wynagrodzenia i odszkodowania przysługującego w razie rozwią-
zania stosunku pracy.
Obliczając wysokość urlopu, musisz zwrócić uwagę na to, czy zmienne
elementy wynagrodzenia kształtowały się w miarę równomiernie.
Jeśli tak, to bierzemy pod uwagę wypłaty z 3 ostatnich miesięcy,
w innym wypadku - z 12 ostatnich miesięcy.
Tak czy inaczej, sumujemy wszystkie pensje, następnie sumujemy
wszystkie dni robocze występujące w tych miesiącach. Potem dzielimy
zsumowane pensje przez zsumowane dni robocze i otrzymujemy stawkę
za 1 przepracowany dzień. Tę kwotę mnożymy potem przez ilość dni
urlopu i otrzymujemy wynagrodzenie przysługujące pracownikowi za
czas urlopu.
Wanda zarobiła w maju 2 300 zł, w czerwcu 2 200 zł, a w lipcu 1 900 zł
(mniej, bo nie dostała premii regulaminowej), łącznie 6 400 zł. W tych mie-
siącach było odpowiednio 21, 20 i 23 dni roboczych, czyli łącznie 64. Wanda
nie opuściła ani jednego dnia roboczego.
Postanowiła od początku sierpnia wziąć 3-tygodniowy urlop. Jaką zatem
kwotę dostanie za ten okres?
Kwotę 6400 zł dzielimy przez 64 dni i otrzymujemy 100 zł za jeden przepra-
cowany dzień. Tę kwotę mnożymy następnie przez ilość dni urlopowych.
137
Urlop wypoczynkowy
W tym przypadku będzie to 15 dni (bez sobót i niedziel, bo to nie są dni
robocze!). A więc jej wynagrodzenie za okres urlopu to 1 500 zł (100 x 15).
Wanda może otrzymać całą tę kwotę albo jej część jeszcze przed pójściem
na urlop, w ramach zaliczki, którą pracodawca potrąci jej potem z pensji.
Co się dzieje, jeśli pracownik będzie chciał wziąć urlop w środku
miesiąca? Wówczas bierze się pod uwagę miesiące poprzedzające ten
miesiąc.
Okres choroby a wynagrodzenie urlopowe
Czy choroba ma wpływ na wysokość wynagrodzenia za okres urlopu?
Nie. Jeśli np. pracownik chorował w kwietniu, to tak czy inaczej
bierzemy pod uwagę luty, marzec i kwiecień, doliczając w przypadku
kwietnia hipotetyczne wynagrodzenie, które dostałby, gdyby był cały
miesiąc w pracy.
Ewa chce wziąć 2-tygodniowy urlop w drugiej połowie sierpnia. W czerwcu
opuściła w związku z chorobą 8 dni pracy. Przypuśćmy, że stawka dzienna
w tych 3 miesiącach była taka sama i wynosiła 145 zł. A zatem jej pensja
za maj, czerwiec i lipiec wyniosła odpowiednio: 3 045 zł, 2 668 zł i 3 335 zł,
przyjąwszy, że ilość dni roboczych w tych miesiącach wynosi odpowiednio
21, 20 i 23.
Trzeba pamiętać o tym, że za te 8 dni, w ciągu których była na zwolnieniu
chorobowym, dostawała tylko 80% wynagrodzenia, co wynika z przepisów
(12 dni x 145 + 8 dni x 116, czyli razem 2 668 zł). Przy wyliczaniu wynagro-
dzenia bierze się jednak pod uwagę pełną wypłatę za czerwiec, czyli taką,
jaką otrzymałaby Ewa, gdyby nie poszła w czerwcu na zwolnienie lekarskie.
Tak więc zamiast 2 668 zł będzie to 2 900 zł (20 x 145).
Teraz możemy postąpić według użytego w poprzednim przykładzie sche-
matu. A więc sumujemy wszystkie wypłaty i dzielimy je przez wszystkie dni
robocze. Wychodzi nam 145 zł (3 045 + 2 900 + 3 335 = 9 280; 21 + 20 + 23
= 64; 9 280 / 64 = 145). Jest to podana na początku przykładu stawka
dzienna, którą należy przemnożyć jeszcze przez 10 dni urlopu (2 tygodnie nie
wliczając weekendów!). Uzyskujemy kwotę 1 450 zł. Tyle właśnie należy się
Ewie za okres urlopu.
Inny przykład:
Jerzy zdecydował, że wez
mie 8-dniowy urlop pod koniec czerwca. Jego
miesięczne zarobki wahają się między 3 000 zł a 3 300 zł. Ale w kwietniu
i maju Jerzy dostał niemal 2 razy tyle pieniędzy w związku z wyjątkowo
wysokimi premiami. Ponieważ wysokość jego zarobków uległa znacznym
wahaniom w poprzedzającym urlop czasie, w celu naliczenia wypłaty za
czas urlopu należy wziąć pod uwagę ostatnie 12 miesięcy.
138
Urlop wypoczynkowy
W przykładzie tym przyjęliśmy, że Jerzy pracuje w firmie co najmniej
od 12 miesięcy. Jak należałoby postąpić, gdyby pracował krócej?
Otóż należałoby wziąć pod uwagę wszystkie miesiące przepracowane
do tej pory. Czyli jeśli pracowałby 7 pełnych miesięcy, uśredniamy
pensje otrzymane za te 7 miesięcy. Jeśli pierwsza pensja wypłacona
była np. tylko za jeden tydzień pracy (bo zaczął pracować pod koniec
miesiąca), doliczamy pozostałe (wcześniejsze) tygodnie z tego miesiąca
i również traktujemy ten niepełny miesiąc jako pełny.
Różni pracodawcy
Jeśli pracownik pracował u dwóch pracodawców, wysokość wynagro-
dzenia za urlop jest naliczana tylko i wyłącznie w oparciu o zarobki u
ostatniego pracodawcy. Ma to swoją logikę. Może się bowiem zdarzyć,
że pracownik miał u poprzedniego pracodawcy dużo wyższe zarobki.
Nie ma powodów, dla których obecny pracodawca miałby płacić pra-
cownikowi wyższe stawki za urlop, kiedy ten zarabia u niego znacznie
mniej.
Urlop a inne formy zatrudnienia
Cały czas mówimy o pracy stałej, opartej na umowie o pracę, gdyż
tylko w tym przypadku można mówić o prawie pracownika do płat-
nego urlopu. Pracownikom pracującym na zlecenie (umowa zlecenie,
umowa o dzieło) nie przysługuje wynagrodzenie za urlop.
Urlop a inne składniki wynagrodzenia
Należy pamiętać, że składniki wynagrodzenia wypłacane w określonych
terminach za okresy dłuższe niż jeden miesiąc, nie ulegają przesunięciu
w czasie ze względu na okres urlopu. Innymi słowy, jeśli pracownik
dostaje do pensji raz na kwartał premię i przypada ona na wynagro-
dzenie lipcowe, to jeśli nawet przez prawie cały lipiec pracownik był
na urlopie, i tak dostaje premię w wynagrodzeniu lipcowym.
139