A
ACINA śYWA - PODSTAWOWE ZWROTY
Napisy informacyjne
wejście Introitus (us)
wejście Exitus (us)
Dla palących Fumatores
Dla niepalących Non-fumatores
WC Loca secreta
Dla pań Dominae
Dla panów Domini
wolne liberum
zajęte occupatum
WYRAZY PYTAJNE, POTWIERDZENIA, ZAPRZECZENIA
kto Quis
co quid
jak quomodo / quam (eg. magnus)
który (z kolei) quotus/a
ile quot
dokąd quo
skąd unde
którędy qua (via)
jaki (w pytaniach o cechy) qualis
jaki (=który) qui, quae, quod
dlaczego cur
kiedy quando
ile razy quotiens
który (z dwóch) uter, utra, utrum
czy -ne
czy\
(oczekiwana odpowiedz
negatywna) num
czy\
nie (oczekiwana odpowiedz
pozytywna) nonne
czy ... czy ... czy utrum /  ne / --- ... an ... an
tak ita / Recte tu quidem! / odp. całym zdaniem (kl.)
nie non
1
ZWROTY GRZECZNOŚCIOWE
Dzień dobry! Witaj! Salve! / Ave! / Salvus/a sis! / (Bonum diem)
Dobry wieczór! Bonum vesperum [precor / exopto]
Dobranoc! Bonam noctem [precor / exopto]
Do widzenia! [Bene / optime] vale
Przepraszam! Ignosce [mihi]!
Ignoscas [mihi]!
Dziękuję! Gratias!
Dziękuję bardzo! [Multas / Plurimas] gratias!
Do zobaczenia! Inter nos revideamus!
In posterum!
Do jutra! In crastinum!
Jak się nazywasz? Quis/quae vocaris?
Quod tibi noment est?
Nazywam się ... Nom. vocor. / Est mihi nomen + gen.
Quo munere fungeris? Jaki masz zawód? Czym się zajmujesz?
Jestem studentem/ką filologii klasycznej Philologiae classicae (dat.) studeo.
uniwersytet universitas studiorum
na uniwersytecie in universitate studiorum
student/ka pierwszego roku studiosus/a primi anni
Ile masz lat? Quot annos natus/a es?
Mam 19 lat. Sum undeviginti annos nata/us.
Gdzie mieszkasz? Ubi habitas?
Mieszkam w Poznaniu/ w Grenoble / Bukareszcie Habito Posnaniae / Gratianopoli / Bucurestiis
adres pocztowy / elektroniczny inscriptio cursualis / electronica
numer telefonu numerus telephoni
Jak się masz? Quomodo te habes?
Świetnie. Optime me habeo / vivo.
Dobrze. Bene me habeo / vivo.
Dość dobrze. satis bene me habeo / vivo.
Niezbyt dobrze. non ita bene me habeo / vivo.
Przeciętnie. Mediocriter me habeo / vivo.
y
le. Male me habeo / vivo.
Okropnie. Pessime me habeo / vivo.
śegnaj [mój / moja ... ]! [Bene / optime ] vale [mi / mea + voc] !
Vive ac vale! / Valeas!
2
NARODOWOŚCI, KRAJE
Polska  Polak (polski)  po polsku Polonia  Polonus (Polonicus)  Polonice
Francja Francuz  po francusku Francogallia  Francogallus  Francogallice
Wielka Brytania  Anglik (angielski) po Britannia  Anglus, i (Anglicus) - Anglice
angielsku
Rzym  Rzymianin (Latyn) = rzymski, łaciński Roma  Romanus (Latinus)  Latine
 po łacinie
Grecja  Grek (grecki)  po grecku Graecia  Graecus  Graece
Hiszpania  Hiszpan (hiszpański)  po Hispania  Hispanus (Hispanicus) - Hispanice
hiszpańsku
Włochy  Włoch  po włosku Italia  Italus, i (Italicus) - Italice
Niemcy  Niemiec (ki) = po niemiecku Germania  Theodiscus  Theodisce
J
ZYK
Potrafisz [mówić] po łacinie? Nostine Latine? / Scis Latine?
Umiem [mówić] po łacinie, grecku, niemiecku, Novi / scio Latine, Graece, Theodisce,
angielsku... Anglice....
Skąd znasz łacinę? Ubi Latine didicisti?
Rozumiesz po łacinie? Intellegisne Latine?
łacina klasyczna Latinitas classica (antiqua)
łacina średniowieczna Latinitas media (mediaevalis)
łacina póz
na Latinitas recentior
vulgaris / vernacularis potoczny
Co znaczy po polsku ...? Quid significat ... Polonice?
Co to znaczy? Quid hoc significat?
Czy jakieś słówka są ci nieznane? Suntne tibi vocabula ignota?
Kto potrafi to objaśnić? Quis hoc explicare scit?
Kto potrafi to poprawić? Quis hoc emendare scit?
Umiesz mówić po łacinie? Scisne Latine loqui?
Mówię po ... Loquor + adv.
znaczenie słowa vis verbi
błąd (w tekście) mendum, i (por. emendacja)
Jak się mówi po łacinie: ... ? Quo modo Latine ... dicitur?
słowo (słówko) vocabulum
słowo (tak\
e hasło słownikowe) vox
słowo verbum
Powtórz, proszę! Repete, quaeso!
3
zdanie (zale\
ne) enuntiatum / sententia [secundaria / subordinata]
pojęcie notio
wyra\
enie locutio
język ojczysty sermo patrius
CZAS
dzień dies, ei f
tydzień septimana / hebdomas, adis f
1poniedziałek dies Lunae
2wtorek dies Matris
3środa dies Mercurii
4czwartek dies Jovis
5piątek dies Veneris
6sobota dies Saturni / sabbatum
7niedziela dies Solis
święto dies festus
miesiąc mensis, is m
11styczeń Ianuarius
12luty Februarius
13marzec Martius
14kwiecień Aprilis
15maj Maius
16czerwiec Iunius
17lipiec Iulius
18sierpień Augustus
19wrzesień September
20paz
dziernik October
21listopad November
22grudzień December
rok annus
stulecie saeculum
wiek aetas
Kiedy? Quando?
dzisiaj hodie
wczoraj heri
jutro cras
4
przedwczoraj nudius tertius
pojutrze perendie
godzina hora
minuta minuta
rano mane (indecl.)
przed południem ante meridiem
w południe meridie
po południu post meridiem
vesperi wieczorem
media nocte o północy
w tym tygodniu hac septimana
w następnym tygodniu proxima septimana
za trzy dni post tres dies / post triduum
przed czterema dniami (=4 dni wcześniej) quattuor dies ante
pierwszego stycznia 2008 die primo [mensis] Ianuarii anno bismillesimo
octavo
Jak długo? Quam diu?
przez pięć godzin, dni, miesięcy, lat, quinque horas, dies, menses, annos (acc.)
Która godzina? Quota hora est?
o siódmej hora septima (abl.)
pół do ósmej hora septima et dimidia
kwadrans po siódmej hora septima et quadrante
za kwadrans ósma hora septima et dodrante
dziesięć po siódmej hora septima minuta decima
DROGA
w lewo sinistrorsum / laevorsum
w prawo dextrorsum
prosto (do przodu) in directum
w przeciwnym kierunku in diversum
spowrotem retro / retroversum / retrorsum
w górę sursum
w dół deorsum
Dokąd? Quo?
Gdzie? Ubi?
Jaka jest najkrótsza droga do...? Quae via brevissima / optima ducit ad + acc.?
5
dosł. Jaka najkrótsza droga wiedzie do ...
kilometr chilometrum, i n
Ile jest kilometrów do ... ? Quot chilometra sunt (usque) ad + acc.?
Ile minut zajmie dojście / dojazd do ... ? Quot minutarum iter est (usque) ad + acc.?
dosł. Ilu minut(owa) droga jest do...?
Czy ta ulica prowadzi do ... ? Fertne / ducitne haec via ad + acc.?
Jak dojdę do ... ? Quo itinere perveniam ad + acc.?
dosł. Jaką drogą dojdę do ...
Gdzie jest najbli\
szy ... ? Ubi est proximus/a/um ... ?
Kiedy będzie następny ... ? Quando erit ... proximus/a/um?
Ile minut trzeba iść do ... ? Eunti pedibus quam longe distat + nom. ?
dosł. dla idącego pieszo jak daleko jest
oddalony ... ?
Musi pan/i jechać/iść prosto. Tibi est vehendum/eundum in directum.
Musi pan/i skręcić w prawo / lewo. Tibi est flectendum dextrorsum / sinsistrorsum 
laevorsum
KOLORY
jasny clarus
ciemny obscurus
niebieski caeruleus
brązowy fuscus
biały albus
szary canus
\
ółty flavus
zielony viridis
ró\
owy rosaceus
czerwony ruber / rufus
czarny niger
6
JEDNOSTKI
kilometr (km) chilometrum
metr (m) metrum, i
decymetr (dm) decimetrum, i
centymetr (cm) centimetrum, i
milimetr (mm) milimetrum
mikron (m) micron (um), i
milimikron (mm) milimicron (um), i
kilogram (kg) chilogramma, atis
dekagram (dkg) decagramma, atis
gram (g) gramma, atis
decygram (dg) decigramma, atis
centygram (cg) centigramma, atis
miligram (mg) miligramma, atis
mikrogram (mmg) microgramma, atis
litr litrum, i
decylitr (dl) decilitrum, i
centylitr (cl) centilitrum
mililitr (ml) mililitrum
złoty aureus,i
euro euro, onis
dollar dollarum,i
7
 8