Identyfikacja parametrów udarowego umacniania laserowego LSP stopu aluminium metodą odwrotną 2

background image

546

MECHANIK NR 5-6/2008



* Dr inż. Krzysztof Kosiuczenko, prof. dr.

hab. inż. Tadeusz Niezgoda – Katedra Me-
chaniki i Informatyki Stosowanej; dr inż.
Wojciech Napadłek – Katedra Pojazdów
Mechanicznych i Transportu – Wojskowa
Akademia Techniczna im. Jarosława Dąb-
rowskiego

Rys. 1. Oddziaływanie impulsowego pro-
mieniowania laserowego z materią w pew-
nym momencie czasu (t) oraz po za-
kończeniu

impulsu

dla

gęstości

mocy

q

≈ (10

8

÷ 10

9

W/cm

2

: a) schemat ideowy

udarowego umacniania laserowego LSP,
b) geometria oświetlania tarczy (próbki) im-
pulsem laserowym, c), d) efekty końcowe
umocnienia udarowego (LSP) – wariant ze
schematu przedstawionego na rys. a) dla
stopu aluminium PA31 (ENAW-2618A) ob-
ciążonego jednym impulsem c) oraz dwo-
ma impulsami laserowymi d), laser impul-
sowy Nd: YAG model ReNOWA Laser 5,

λ

= 1064 nm,

E

imp

= 500 mJ,

τ

= 25 ns,

I = 33 J/cm

2

Identyfikacja parametrów udarowego umacniania

laserowego LSP stopu aluminium metodą odwrotną

KRZYSZTOF KOSIUCZENKO
TADEUSZ NIEZGODA
WOJCIECH NAPADŁEK *

Przedstawiono symulację procesu udarowego umac-
niania LSP z wykorzystaniem Metody Elementów
Skończonych (MES). Wyniki symulacji potwierdziły
przydatność tej metody.

W inżynierii powierzchni stosuje się bardzo wiele metod

kształtowania technologicznej warstwy wierzchniej mate-
riałów konstrukcyjnych i elementów maszyn w celu po-
prawy ich właściwości. Najogólniej można je podzielić na
kilka grup, z których najnowszymi są tzw. techniki wiąz-
kowe (laserowe i elektronowe) [1].

Impuls lasera jest wytwarzany poprzez dostarczenie

skoncentrowanej energii do medium laserowego, np. sta-
łych kryształów (Nd: YAG, Nd: YLF itd.) lub związków
gazu (CO

2

, He-Ne itd.) w celu stymulowania atomów do

uzyskania spontanicznej emisji światła. Źródłem energii
może być lampa o wysokim natężeniu lub wyładowanie
elektryczne. Nowoczesne techniki laserowe polegają na
oddziaływaniu skupioną wiązką laserową na warstwę
wierzchnią (np. materiału konstrukcyjnego lub elementu),
powodującym lokalnie szybkie nagrzewanie i chłodzenie,
a tym samym przemiany fazowe w stanie stałym (np.
hartowanie, odpuszczanie), istotnie wpływające na ich
właściwości użytkowe. Tak ukonstytuowane warstwy wie-
rzchnie charakteryzują się specyficznymi właściwościami
strukturalnymi (do amorficznych włącznie), chemiczny-
mi i mechanicznymi, odmiennymi od rdzenia, na którym
zostały wytworzone. Stosując większe gęstości mocy,
doprowadzamy do szybkiego nagrzewania, topnienia
i chłodzenia, połączonego z krystalizacją kierunkową ze
stanu ciekłego w stan stały materii (np. spawanie, napa-
wanie, cięcie) [1].

Udarowe umacnianie laserowe LSP
(Laser Shot Peening
)

Za pomocą impulsowego promieniowania laserowego

o wysokiej gęstości energii (od kilkudziesięciu do 300
i więcej J/cm

2

), przy bardzo krótkim czasie ekspozycji

impulsu (10

–8

÷ 10

–14

s), tj. gęstości mocy promieniowania

10

6

÷ 10

11

W/cm

2

, można w ciałach stałych łatwo gene-

rować fale uderzeniowe o bardzo wysokiej amplitudzie
ciśnienia (nawet do 10 GPa). Pierwsze eksperymenty
laboratoryjne polegały na bezpośrednim naświetlaniu od-
krytej warstwy powierzchniowej metalu przez impuls lase-
rowy. Wytworzona amplituda ciśnień nie osiąga wówczas
najwyższej możliwej wartości. Można znacznie zwiększyć
amplitudę tego ciśnienia i wydłużyć czas jego trwania,
jeśli przed obróbką powierzchnia metalu zostanie pokryta
cienką (ułamki milimetra) warstwą absorpcyjną oraz grub-
szą (kilka milimetrów) warstwą inercyjną, hamującą szyb-
kość ekspansji plazmy [2

÷ 8]. Układ obróbki można skon-

figurować w taki sposób, by na obrabiany materiał od-
działywała jedynie wysoka amplituda ciśnienia generowa-
na przez impuls laserowy (rys. 1a).

Warstwa absorpcyjna (dokładniej zespół kilku powłok

absorpcyjno-ochronnych, np. farba z różnymi domiesz-
kami o łącznej grubości od kilku do kilkudziesięciu

µm)

ma za zadanie zwiększenie absorpcji promieniowania
(przynajmniej w fazie początkowej), niedopuszczenie do
penetracji fali cieplnej w głąb metalu oraz ochronę ob-
rabianej powierzchni przed destrukcyjnym działaniem ab-
lacji laserowej. Warstwa inercyjna (płytka szklana, warst-
wa wodna lub inny dielektryk przezroczysty dla promie-
niowania) o grubości kilku mm, umieszczona na warstwie

background image

548

MECHANIK NR 5-6/2008



Rys. 2. Powstawanie impulsu ciśnienia

Rys. 3.

Przyjęty

do

dalszych obliczeń wa-
riant obciążania p (t)

absorpcyjnej, ogranicza szybkość ekspansji plazmy, dzię-
ki czemu amplituda impulsu ciśnienia rośnie o rząd wiel-
kości oraz kilkakrotnie wydłuża się czas trwania impulsu
[2

÷ 8]. Taka trójwarstwowa konfiguracja metal + warstwa

absorpcyjna + warstwa inercyjna (rys. 1b) jest powszech-
nie stosowana przy udarowym umacnianiu laserowym
warstwy powierzchniowej falą uderzeniową generowaną
impulsem laserowym (LSP – Laser Shot Peening, potocz-
nie nazywana również kulowaniem laserowym). Umac-
nianie to ma na celu wytworzenie w warstwie powierzch-
niowej materiałów (głównie elementów konstrukcyjnych)
lokalnych odkształceń plastycznych (deformacje i dys-
lokacje ziaren), decydujących o wytworzeniu naprężeń
„ściskających”. Procesy te związane są z parametrami
promieniowania laserowego (gęstością energii, czasem
trwania impulsu, częstością repetycji itp.) oraz układem
stref umocnionych, wytwarzanym najczęściej przy użyciu
nowoczesnej automatyki przemysłowej zsynchronizowa-
nej z pracą lasera.

Model fizyczny impulsu laserowego

W pracy podjęto próbę identyfikacji numerycznej para-

metrów udarowego umacniania laserowego. Do realizacji
procesu LSP niezbędna jest znajomość wielu paramet-
rów technologicznych obróbki laserowej. Metody numery-
czne (np. Metoda Elementów Skończonych MES) wyma-
gają dokładnego zdefiniowania m.in. obciążenia, którym
jest w rozpatrywanym przypadku impuls lasera. Omówi-
my właśnie to zagadnienie.

W ramach wcześniej zrealizowanych badań podstawo-

wych, w których – stosując różną długość fali, różną
gęstość energii i czas trwania impulsu promieniowania
laserowego emitowanego przez laser Nd: YAG – dobrano
najlepsze parametry udarowego umacniania różnych ma-
teriałów konstrukcyjnych (m.in. stopy aluminium – rys. 1c,
d, stopy tytanu i Fe-C); przeprowadzono także analizę
zjawisk fizycznych, opracowano model numeryczny, wy-
konano opis matematyczny zjawisk zachodzących przy
umacnianiu LSP [7]. Opracowano także program kom-
puterowy (autorzy prof. Jach i dr inż. A. Sarzyński z IOE
WAT), oparty na metodzie różnic skończonych – MRS,
który służy do modelowania tych zjawisk, a także wyko-
nano siatki modeli numerycznych MES stanu odkształceń
i naprężeń własnych (resztkowych) dla badanych mate-
riałów w wybranych wariantach technologicznych. Dzięki
symulacji numerycznej MRS określono wartości szczyto-
we oraz przebiegi amplitudy ciśnienia generowanego
w impulsie laserowym w funkcji czasu [4

÷ 9]. W trójwarst-

wowej konfiguracji z powłoką absorpcyjną i inercyjną
uzyskiwano z obliczeń numerycznych wartości ciśnień ok.
5 GPa (maks. nawet do 10 GPa) [5

÷ 8].

W analizowanym modelu (rys. 2) próbkę stanowiła

cienka folia aluminiowa o grubości g = 0,11 mm; war-
stwą absorpcyjną była cienka powłoka czarnej farby
(0,05 mm), a inercyjną – 5 mm słup wody.

Mechanizm udarowego umacniania laserowego LSP

ogólnie polega na tym, że promieniowanie, które dotarło
do warstwy absorpcyjnej nagrzewa ją, jonizuje i wytwarza
plazmę. Powstaje przy tym fala uderzeniowa pochodząca
od bardzo dużego ciśnienia. Ciśnienie wytwarzane przez
impuls lasera opisać można wzorem (1) [6, 8]:

(1)

gdzie: P

zewn

ciśnienie na zewnętrznej powierzchni bla-

chy,

ρ

zewn

– gęstość warstwy inercyjnej (1 g/cm

3

),

ν

a

prędkość zewnętrznej powierzchni warstwy absorpcyjnej.

Niestety, wzór (1) nie pozwala na jednoznaczne

obliczenie wartości ciśnienia oddziałującego na próbkę.
Znanych jest co najmniej kilka zjawisk wpływających na
zmierzoną wartość ciśnienia. Z analizy literatury [2

÷ 10]

wynika, że warstwa absorpcyjna zwiększa amplitudę ciś-
nienia 3

÷ 10 razy. Natomiast wpływ zmiany

ρ jest nie-

wielki – zmiany gęstości nie przekraczają kilku procent.

W rozważaniach należało ponadto uwzględnić odbicie

i rozproszenie promieniowania od powierzchni warstwy
absorpcyjnej i inercyjnej (wody). Absorpcja promieniowa-
nia zależna jest nieliniowo m.in. od wartości gęstości
energii. Ponadto zwiększenie grubości warstwy inercyjnej
do 50 mm (i więcej) powoduje nawet całkowite pochłania-
nie energii impulsu. Dziesięciokrotny wzrost gęstości ener-
gii powoduje tylko trzykrotny wzrost impulsu ciśnienia.

Dlatego tylko w pewnym przybliżeniu można założyć, że:

(2)

gdzie: I

max

– gęstość energii wyrażona w GW/cm

2

.

Ze względu na skomplikowany kształt przebiegu warto-

ści ciśnienia na zewnętrznej powierzchni, np. folii alumi-
niowej lub blachy P

zewn

(t), jest on często opisywany za

pomocą funkcji:

(3)

gdzie: t

0

= 10 ns; t

2

= 50 ns; t

3

= 30 ns; P

max

= 0,1

÷ 5 GPa.

Następnym problemem modelowania impulsu lasera

jest uwzględnienie zależności wartości ciśnienia od od-
ległości od środka wiązki P(r):

(4)

gdzie: a = 1

÷ 10 mm; N = 2 ÷ 200.

Złożoność omawianej problematyki opisu oddziaływa-

nia impulsu lasera spowodowała, że autorzy przyjęli kilka
założeń upraszczających:

 impuls świetlny zastąpiono impulsem ciśnienia przy-

łożonym do zewnętrznej powierzchni próbki,

 przebieg impulsu w czasie p (t) opisano łamaną

w kształcie trapezu, co oznacza, że moc impulsu lasero-
wego narasta liniowo od zera do wartości maksymalnej,
a po pewnym czasie maleje liniowo do zera (rys. 3),

background image

550

MECHANIK NR 5-6/2008



a)

d)

b)

e)

c)

f)

Rys. 4. Schemat oddziaływania wiązki laserowej na warstwę powierz-
chniową próbki

Rys. 5. Laboratoryjne stanowisko laserowe wykorzystywane w procesie
udarowego umacniania laserowego LSP folii aluminiowej i próbek
z różnych materiałów konstrukcyjnych oraz jego elementy składowe: a,
b) widok stanowiska z oprzyrządowaniem, c) zasilacz lasera z układami
sterowania; laser impulsowy Nd: YAG model ReNOWA Laser 5,

λ

= 1064 nm, E

imp

= 500 mJ,

τ

= 25 ns; 1 – laser, 2 – zasilacz z elektro-

nicznymi układami sterowania, 3 – soczewka optyczna z podstawą,
4 – stół mechaniczny x–y z posuwem ręcznym, 5 – akwarium, 6 – prób-
ka (folia ze stopu aluminium), 7 – podstawa pod laser z płytą granitową

Rys. 6. Profilogramy stref odkształconych plastycznie w folii ze stopu aluminium powstałe w wyniku oddziaływania fali uderzeniowej
generowanej impulsem laserowym – LSP w różnych wariantach eksperymentalnych: a) w atmosferze powietrza – folia bez powłoki
absorpcyjno – ochronnej (2D), b, c) w atmosferze powietrza – folia z powłoką absorpcyjno – ochronną (2 i 3D), d) widok folii z powłoką
absorpcyjno – ochronną oraz strefą odkształconą plastycznie w wariancie z warstwą inercyjną (rys. 1b, 2, 3), e, f) profilogramy 2D (e) i 3D (f )
z odkształconej plastycznie folii (d); laser impulsowy Nd: YAG model ReNOWA Laser 5,

λ

= 1064 nm, E

imp

= 500 mJ,

τ

= 25 ns, gęstość energii

q = 14 J/cm

2

, jeden impuls laserowy

a)

b)

c)

 wartość ciśnienia p (r) jest stała w obszarze, na który

pada wiązka,

 maksimum p (r) obliczono ze wzoru (2) dla średniego

natężenia wiązki lasera I

max

= 10 GW/cm

2

,

 czas oddziaływania impulsu t = 25 ns [2, 9, 10]).
Przyjęty do dalszych rozważań model obciążenia

przedstawiono na rys. 6).

Zasadność przyjętych założeń zweryfikowano ekspery-

mentalnie. Dlatego symulacja numeryczna pozwoliła na
poprawną identyfikację podstawowych parametrów pracy
lasera, tzn. I

max

oraz P

zewn

.

Eksperyment laboratoryjny

Eksperyment laboratoryjny umacniania warstwy powie-

rzchniowej stopu aluminium przeprowadzono na specjal-
nie do tego celu zbudowanym stanowisku w WAT (rys. 4
i 5). W badaniach próbkę poddawaną udarowemu działa-

niu impulsowego promieniowania laserowego o dużej
gęstości mocy stanowiła folia wykonana ze stopu alu-
minium o grubości g = 0,11 mm i wymiarach 2

× 4 cm.

background image

552

MECHANIK NR 5-6/2008



Moduł Younga E, GPa

68

Granica wytrzymałości R

m

, MPa

133,5

Granica plastyczności R

e0,2

, MPa

117

Moduł wzmocnienia E

T

, GPa

0,68

Liczba Poissona

ν

0,33

Gęstość

ρ, kg/m

3

2760

Współczynnik umocnienia kinem, B

1

Współczynnik tarcia,

µ

0,1

Rys. 7. Schemat

1

/

4

siatki mo-

delu MES wraz z warunkami
brzegowymi. Kolorem czerwo-
nym zaznaczono obszar zawie-
rający obciążane elementy

Rys. 8. Właściwości materiałowe próbki wykonanej z folii aluminiowej

Rys. 9. Mapy naprężeń zredukowanych w kolejnych fazach symulacji
(Pa)

Rys. 10. Porównanie
odkształceń

modelu

MES z próbką rze-
czywistą (m)

Powierzchnia jej została pokryta warstwą absorpcyjno-
-ochronną (czarna farba) o grubości ok. 0,05 mm. Próbkę
umieszczono w zbiorniku z wodą (akwarium) – rys. 4, 5a.

W eksperymentach laboratoryjnych, stosując różne gę-

stości energii promieniowania laserowego (od kilku do
kilkudziesięciu J/cm

2

), różne grubości warstwy inercyjnej

(wysokość słupa wody od 5

÷ 50 mm) przy stałym czasie

ekspozycji promieniowania

τ = 25 ns, dobierano najlep-

sze parametry LSP. Za najlepsze parametry uznano te,
przy których nastąpiło maksymalne odkształcenie plas-
tyczne próbki – folii aluminiowej. Na badanej partii próbek
przeprowadzono obserwację przy użyciu mikroskopu ste-
reoskopowego, pozwalającego na przestrzenne widze-
nie obrazu powiększanego. Wykonano także pomiary pa-
rametrów geometrycznych, tj. głębokości oraz profilu
w układzie 2D i 3D stref odkształconych plastycznie falą
uderzeniową generowaną impulsem laserowym w róż-
nych konfiguracjach eksperymentalnych (rys. 6). Przy ob-
ciążeniu folii pojedynczym impulsem laserowym o gęsto-
ści energii ok. 14 J/cm

2

w atmosferze powietrza, uzys-

kano niewielkie odkształcenie (rys. 6a). Maksymalna war-
tość wgłębienia wynosiła ok. 0,018 mm. Dalsze ekspery-
menty z folią pokrytą 0,05 mm powłoką absorpcyjno-o-
chronną (czarna farba) wykazały korzystne znaczenie tej
powłoki, gdyż uzyskano wgłębienie o maksymalnej głębo-
kości ok. 0,1 mm (rys. 6b, c). Najkorzystniejszy okazał się
wariant z warstwą absorpcyjno-ochronną i inercyjną. Uzy-
skano wielokrotnie głębszą strefę odkształconą plastycz-
nie o maksymalnej głębokości ok. 0,55 mm (rys. 6d

÷ f).

Świadczy to o zwielokrotnieniu wartości amplitudy ciś-
nienia wytworzonego w plazmie laserowej oraz o wy-
dłużeniu czasu oddziaływania amplitudy ciśnienia, na co
wpłynęła głównie warstwa inercyjna (5 mm słupa wody).

Symulacja numeryczna
udarowego umacniania laserowego

Model numeryczny wykonano przy użyciu programu LS

– Dyna [11-12]. Jest to program implementujący metodę
MES, szczególnie przydatny w analizach szybkozmien-
nych zjawisk dynamicznych. Prostokątną próbkę opisano
siatką 6- i 8-węzłowych elementów bryłowych. Próbkę
umocowano, odbierając wszystkie stopnie swobody węz-
łom na dolnych narożach (rys. 7).

Elementy zawarte w okręgu o promieniu d = 2 mm

i leżące na górnej płaszczyźnie próbki obciążono przy-
kładając ciśnienie p (t) zdefiniowane zgodnie z rys. 3.

Wszystkim elementom siatki MES przyporządkowano
właściwości materiałowe aluminium, z którego wykonano
próbkę. Wykorzystano przy tym model materiału sprężys-
to-plastycznego z umocnieniem (rys. 8).

Wyniki obliczeń numerycznych

Obliczenia numeryczne wykonano w przedziale czasu

0

÷ 1500 ns z krokiem czasowym ok. 0,3 ns. Otrzymano

m.in. mapy naprężeń, przemieszczeń i odkształceń dla
każdego kroku czasowego. Stan wytężenia folii (napręże-
nia zredukowane

σ

red

wg hipotezy energetycznej HMH)

w kolejnych fazach symulacji przedstawiono na rys. 9.

Szczególnej analizie poddano mapy rozkładów uzys-

kane w czasie znacznie przekraczającym czas ustania
obciążenia (tzn. dla t

> 25 ns). Obraz deformacji modelu

numerycznego przedstawiono na rys. 10. Jest on zbliżony
do deformacji rzeczywistej próbki – folii ze stopu alumi-

nium (rys. 6 d

÷ f), co potwierdza poprawność przyję-

tych w MES założeń, modelu oraz wykonanych obli-
czeń. W obu przypadkach głębokość krateru sięgała
ok. 0,6 mm. Założona wartość średniego natężenia
wiązki lasera I

max

= 10 GW/cm

2

była zatem określona

poprawnie.



Po analizie otrzymanych wyników obliczeń numerycz-

nych nasuwają się następujące wnioski:



zbudowany model numeryczny dobrze opisuje rze-

czywiste procesy obróbki laserowej,



eksperymentalnie zweryfikowano skomplikowany pro-

blem symulacji udarowego umacniania laserowego LSP,



zastosowane modele materiałowe (sprężysto-plasty-

czny ze wzmocnieniem) dobrze opisują właściwości ma-
teriałowe,



otrzymane rezultaty obliczeń, w postaci np. map

naprężeń i odkształceń, pozwalają dokładnie obserwo-
wać stan obrabianego materiału w dowolnej fazie proce-
su,



uzyskane wyniki symulacji numerycznej MES po-

twierdziły ich zgodność z wynikami rzeczywistego eks-
perymentu przeprowadzonego w laboratorium WAT.

background image

554

MECHANIK NR 5-6/2008

W obu przypadkach głębokość krateru sięgała ok. 0,6 mm.
Tak więc założona wartość średniego natężenia promie-
niowania wiązki lasera I

max

= 10 GW/cm

2

była określona

poprawnie (co odpowiada impulsowi ciśnienia o amp-
litudzie 5 GPa),



wprowadzenie zmian do już opracowanego modelu

MES daje swobodę w kształtowaniu oczekiwanych właś-
ciwości obrobionego materiału i doskonaleniu dotychcza-
sowych technologii obróbki.

Praca została wykonana w ramach projektu nr N508 054 32/3758

finansowanego w latach 2007

÷ 2010 przez MNiSW.

LITERATURA

1. T. BURAKOWSKI, T. WIERZCHOŃ: Inżynieria powierzchni me-

tali. WNT Warszawa 1995.

2. C. MONTROSS, A. TAO WEI, YE LIN, G. CLARK, MAI YIU-

WING: Laser shock processing and its effects on microstructure
and properties of metal alloys. International Journal of Fatigue
24, 2002.

3. J. MEIJER: Laser beam machining (LBM), state of the art and

new opportunities. Journal of Materials Processing Technology
149 (2004), s. 2

÷ 17.

4. T. BURAKOWSKI, J. MARCZAK, W. NAPADŁEK, A. SARZYŃ-

SKI: Modyfikacja właściwości warstwy wierzchniej stopów metali
falą uderzeniową generowaną impulsem laserowym – stan ak-

tualny oraz perspektywy. Problemy Eksploatacji – Zeszyty
Naukowe Instytutu Technologii Eksploatacji
2004 T. 54, nr 3,
s. 83

÷ 102.

5. W. NAPADŁEK, A. SARZYŃSKI, J. MARCZAK: Laserowe umac-

nianie udarowe warstwy wierzchniej stopu aluminium PA31.
Inżynieria Materiałowa, R. 26, 2005, nr 5 (147), s. 619

÷ 621.

6. A. SARZYŃSKI, K. JACH, J. MARCZAK, W. NAPADŁEK: Alumi-

nium surface processing by pulsed Q-switched Nd:YAG laser.
International Congress on Optics and Optoelectronics, 28 August
– 2 September 2005, pp. 165, Warsaw University of Technology,
Warsaw.

7. W. NAPADŁEK, A. SARZYŃSKI, J. MARCZAK: Analiza proce-

sów zachodzących na stopach aluminium podczas ablacji lasero-
wej. Przegląd Spawalnictwa, nr 5-6/2006, s. 64

÷ 67.

8. J. MARCZAK, A. SARZYŃSKI, W. NAPADŁEK: Numeryczne

modelowanie fali uderzeniowej generowanej impulsem lasero-
wym w metalach. IX Konferencja Naukowo-Techniczna, Pro-
gramy MES w komputerowym wspomaganiu analizy, projekto-
wania i wytwarzania, Giżycko 2005, s. 371

÷ 378.

9. D. SOKOL: Laser Shock Processing, Technical Bulletin No. 1,

SP Technologies, Inc.

10. J.L. OCANB, M. MORALES, C. MOLPECERE, J. TORRES:

Numerical simulation of surface deformation and residualstres-
ses fields in laser shock processing experiments. ETSIIMLAS
Madryd, 2004.

11. Keyword Manual 970 Volume 1 & 2, Livermore Software Techno-

logy Corp, http://www.lstc.com/

12. Theory Manual 2006. Livermore Software Technology Corp,

http://www.lstc.com/




Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Identyfikacja parametrów udarowego umacniania laserowego LSP stopu aluminium metodą odwrotną
Profil frontu cięcia laserowego stopu aluminium
Identyfikacja Procesów Technologicznych, Identyfikacja parametrycznarekurencyjną metodą najmniejszyc
Identyfikacja parametrow transm Nieznany (2)
Identyfikacja parametrow transm Nieznany
Identyfikacja Procesów Technologicznych, Identyfikacja parametryczna obiektu dynamicznego (cz.1 i 2)
Identyfikacja Procesów Technologicznych, Identyfikacja parametryczna obiektów dynamicznych, Nr ?wicz
MI Utwardzanie dyspersyjne (wydzieleniowe) stopu aluminium (sprawozdanie)
Utwardzanie dyspersyjne stopu aluminium
Identyfikacja parametrow DC id Nieznany
Identyfikacja parametrów transmitancji
Identyfikacja parametrów transmisji
Identyfikacja składu mineralnego surowców ilastych i składu fazowego tworzyw metodą XRD
Wyznaczanie grubości cienkiej folii aluminiowej metodą pochł
Identyfikacja składu mineralnego surowców ilastych i składu fazowego tworzyw metodą XRD
Stopy aluminium, Aluminium krystalizuje w uk˙adzie regularnym o sieci przestrzennie centrowanej A1

więcej podobnych podstron