PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ I PODSTAWY

DZIAŁALNOŚCI FREELANCERA W

DZIAŁALNOŚCI INFORMATYCZNEJ

Tomasz Wiśniewski

Nr Indeksu: 59983

Temat 5

Uwarunkowania prawne pracy

freelancera w Polsce i Wielkiej Brytanii

Mimo różnych podejść formalnych do pracy wykonywanej poza siedzibą

pracodawcy, samo świadczenie jest definiowane umownie. Możemy, więc regulować
prawnie wykonywanie świadczenia na podstawie umowy cywilnoprawnej, umowy o
dzieło czy umowy zlecenia. Stoimy na stanowisku, że klasyczna umowa o pracę
regulowana kodeksem pracy również jest dopuszczalna.

Potoczne określenie pracy zdalnej często określane pracą typu freelance nie zawsze
w pełni oddaje charakter świadczenia, jakie jest podstawą relacji pracownik –
pracodawca lub zleceniodawca - zleceniobiorca. Można też powiedzieć, że relacja ta
jest umowna o tyle, o ile o pracy czy zleceniu, dziele lub innym towarze lub usłudze
mówi umowa pomiędzy dwiema stronami. Warto też pamiętać, że o ile umowa
spełnia określone w prawie kryteria, nawet nienazwana, może być prostą umową o
pracę. Umowy o pracę zdalną.

Umowa o pracę (zdalną)

O ile w umowie, nawet ustnej, mamy do czynienia z następującymi

elementami, niezależnie od tego czy praca ma być wykonana w siedzibie
pracodawcy czy właśnie poza jego siedzibą, mamy do czynienia z umową o pracę.



Ciągłość świadczenia pracy: stosunek pracy jest relacją stałą tzn. wyłącza

prawnie czynności jednorazowe zaś podstawą jest trwała relacja polegająca na
powtarzalnym wykonywaniu określonych w umowie czynności na rzecz pracodawcy.



Relacja podporządkowania: pracownik wykonuje prace pod kierownictwem

(nadzorem) pracodawcy. Wszelkie ingerencje pracodawcy są uprawnione i wynikają
właśnie z umownego stosunku pracy. Nie oznacza to faktycznego i ciągłego nadzoru,
ale możliwość dowolnego kontrolowania wykonywanych czynności, ich rezultatów
oraz warunków, w jakich są wykonywane. W tym przypadku, gdy pracownik
wykonuje pracę zdalną, można wyobrazić sobie technologiczny czy też wirtualny
nadzór nad pracownikiem, np. zarządzającym stroną WWW, która ma być zasilana
treściami zawierającymi konkretnie (umownie) określone informacje, w określonym
czasie i miejscu (strony WWW).



Wynagrodzenie zwane też odpłatnością: umowa o pracę zdalną musi

określać przynajmniej minimum odpłatności.



Rezultat działania: pracownik nie odpowiada za rezultat działania.

Odpowiedzialność taka jest związana z ryzykiem gospodarczym przedsiębiorcy.
Wykonujący pracę odpowiada jedynie w przypadku braku starannego działania, czyli
nienależytego wykonania zleconej czynności (pracy).



Określenie zobowiązań stron: pracownika i pracodawcy, co do rodzaju

pracy (czynności) wykonywanych na rzecz oraz pod kierownictwem pracodawcy,
jako strony i zobowiązania do wypłacania wynagrodzenia.

Umowa pomiędzy podmiotami gospodarczymi

Ten typ umowy wymaga aby strony, osoba świadcząca pracę oraz strona

zlecająca takie działanie, były podmiotami prawa. Oczywiście w przypadku osób
fizycznych trudno zakładać inną formę prawną działania niż wpis do rejestru
działalności gospodarczej prowadzonego przez odpowiedni dla miejsca zamieszkania
organ administracji (dzielnica, gmina). Nie oznacza to, że nie jest możliwe
zarejestrowanie spółki (jawna, komandytowa). Różnice polegają głównie na tym, że
to spółka jest podmiotem prawa a nie prowadzący działalność gospodarczą. W
uproszczeniu sprowadza się to do tego, iż zobowiązania wynikające z umowy z
drugim podmiotem (osobową fizyczną lub podmiotem gospodarczym) w przypadku
działalności gospodarczej są w istocie tożsame z osoba prowadzącą. Spółka jest
samoistnym podmiotem prawa i to ona jest stroną w relacji do innych.

W umowie o pracę zdalną w tym przypadku, już nie występuje pojęcie

„praca” ale świadczenie usług czy dostarczenie towaru, definiowane zresztą w samej
umowie. Sporą różnicą jest też odpowiedzialność za rezultat działania: zwykle (o ile
strony nie postanowią inaczej) to dostawca odpowiada za jakość, rezultat działania
czy terminy zaś odbiorca za płatność dokonywaną na podstawie prawidłowo
sporządzonych dokumentów, którym standardowo jest faktura wraz z
pokwitowaniem odbioru lub innymi dokumentami określonymi w umowie.

Należy dodać, że na podstawie zasady swobody umów, strony będące

podmiotami gospodarczymi mogą dowolnie kształtować treść i zobowiązania umów,
co za tym idzie mogą ustanowić ciągłe świadczenie usług czy dostawy towaru na
rzecz kontrahenta. Niestety, takie uwarunkowanie może stanowić podstawę do
interpretacji przez organy skarbowe i ZUS w kierunku rozumienia takiej umowy jak
umowy mającej charakter umowy o pracę. Przypadek taki zachodzi jednak jedynie
w sytuacji gdy obie strony są prowadzącymi działalność gospodarczą i nie posiadają
odrębnych osobowości prawnych (nie są spółkami). Taka interpretacja organów
państwa jest spowodowana działaniami mającymi ujawnić pozorne umowy pomiędzy
podmiotami, które w istocie są nienazwanymi umowami o pracę, od których nie są
odprowadzane składki na ubezpieczenie społeczne, co dotyka szarej, niepodatkowej
strefy gospodarczej.

W przypadku pracy zdalnej dość łatwo jednak wskazać na inny (niż praca)

charakter czynności oraz ich zróżnicowanie, adekwatne do każdego typu umowy.
Ważne jest też, aby przy konstruowaniu umów pomiędzy podmiotami
gospodarczymi pamiętać o kosztach obsługi księgowej oraz prawnej, co często
stanowi niebagatelny koszt dla oby stron umowy gospodarczej.

Umowa o dzieło w pracy zdalnej

Ten typ umowy jest najbardziej charakterystyczny dla pracy zdalnej, której

efekt jest jednorazowy i w istocie niepowtarzalny. Częścią integralną umów o dzieło
są klauzule przenoszące prawa autorskie oraz inne prawa związane z twórcą
(autorem, wytwórcą, artystą itp.) na zlecającego wytworzenie dzieła. Kwestią
dowolną jest kształtowanie przez strony, jaki rodzaj praw i pół eksploatacji będzie
przedmiotem przeniesienia na rzecz zlecającego.

Dobrym przykładem może być umowa o dzieło polegająca na wytworzeniu

utworu muzycznego, wskazaniu honorarium za wytworzenie tego utworu,
przenosząca prawo do eksploatacji (na określonych polach lub wszystkich, jak np.
Internet) na rzecz zlecającego ale zatrzymująca przy twórcy osobiste prawa
autorskie. W tym przypadku, autor ma prawo zawsze domagać się podpisania
utworu swoim nazwiskiem (logiem, pseudonimem) oraz decydowania o czasie i
formie pierwszej publikacji. Większość jednak umów o pracę zdalną przenosi trwale
prawa do eksploatacji i wykorzystania na zlecającego oraz domyślnie, wszelkie
prawa, w tym osobiste prawa autorskie.

W przypadku umowy o dzieło można przykładowo wskazać, że zarówno

umową o dzieło będzie wykonanie modelu produkcyjnego jakiegoś detalu lub
oprogramowania a także, później w trakcie działania, stały lub czasowy nadzór nad
działaniem już wytworzonego elementu czy programu komputerowego.

Istotne jest korzystne opodatkowanie umowy o dzieło z uwagi na

przywiązanie do tej formy prawnej tzw. wysokich kosztów uzysku w wysokości 50%
kwoty umowy (podstawy). Działania państwa zmierzają jednak do istotnego
ograniczenia tej formy umów, zamykając dopuszczalną górną wysokość tej formy
opodatkowania na około 80 tysięcy złotych w skali jednego roku podatkowego.

Umowa zlecenie

W istocie praca zdalna określona umową zlecenia różni się od umowy o dzieło

wyłącznie kwestią opodatkowania. W przypadku gdy zlecona praca jest wykonywana
przez podatnika, wobec którego nie można określić wysokości dotychczasowego
dochodu (nie jest pracownikiem zleceniodawcy, lub w ogóle nie jest pracownikiem)
pobiera się podatek w wysokości 18% przychodu. W tym przypadku wszakże nie ma
już mowy o kosztach uzysku. Merytorycznie przy tym należy interpretować fakt, jaki
typ pracy zdalnej może być określony umową o dzieło a jaki umową zlecenia, bo nie
wszystkie kategorie prac mogą być dowolnie kwalifikowane.

Kwestie kontroli wykonania pracy zdalnej

Z punktu widzenia stron – niezależnie od typu umowy o pracę zdalną, istotne

są kwestie jakości, staranności oraz kontroli samego wykonania zlecanej pracy.
Oprócz uwarunkowań będących wynikiem samych warunków umowy, istnieje
kwestia techniczna: jak skontrolować wykonani e jakiejś czynności na odległość.

W przypadku prac związanych z nowymi technologiami jest to stosunkowo

proste. Wystarczy obejrzeć systemy informatyczne od wewnątrz aby stwierdzić co
zostało zrobione. Gorzej z pracami niemierzalnymi lub trudno poddającymi się
zmierzeniu, jak np. skuteczność zleconej reklamy czy opracowania marketingowe.
Kontrola może tez polegać na ocenie należytej staranności wykonania pracy lub jej
skuteczności. Wszystko zależy od intencji stron oraz treści stosownych umów
pomiędzy stronami.

Warunki zatrudnienia telepracownika w Wielkiej Brytanii.

Jeżeli chodzi o warunki pracy, telepracowników korzystają oni z tych samych

praw, gwarantowanych przez obowiązujące ustawodawstwo, które są porównywalne
do pracowników pracujących w siedzibie pracodawcy. Jednakże, w celu
uwzględnienia szczególnych warunków telepracy, umowy mogą być przygotowane
dla specyficznych zadań.

Szczególne aspekty określone w umowie która może dotyczyć telepracownika to :

• Miejsce pracy

• Godziny pracy. Z powodu elastyczności w granicach czasu pracy, może być
możliwe przyjęcie tzw.

" Rdzenia” czasu pracy, kiedy pracownicy zdalni zobowiązują się pracować.
Pracownik może mieć obowiązek uczestnictwa w posiedzeniach zespołu w miejscu
siedziby firmy. Również pracownik musi wiedzieć, w jaki sposób i gdzie można
skontaktować się z przełożonym oraz komu zdać raport.

• Dodatkowe obowiązki lub obowiązki ponad te, które uzgodniono. Może to
obejmować raportowanie postępów pracy do biura firmy.

• Pracownik może mieć możliwość zwrotu kosztów za np. podróże służbowe i
dojazdy do biura

• Dla pracowników pracujących w domu: dopłaty dla różnych kursów np.
biznesowych, koszta ogrzewania , oświetlenia itp. mogą być uznane . Ustalenia
dostęp do obszaru roboczego, konieczne może zostać wyjaśnione. Wymagania BHP
mówią, że pracodawca ma odpowiedzialność za ocenę stanowiska pracy w domu
(np. oceną zasilania elektrycznego, bezpieczeństwa używanego sprzętu, ergonomii
wykorzystanie sprzętu.

• Zapewnienie sprzętu przez pracodawcę. Zapewnienie w razie potrzeb linii
telefonicznej / ISDN / Internetu szerokopasmowego itp. A także sprzętu i
bezpieczeństwa danych, w tym backupu. Uzgodnienia w sprawie utrzymania
powierzonego sprzętu mogą również zostać sporządzone i uzgodnione.

• Ubezpieczenie pracodawcy, może być rozszerzone na sprzęt roboczy,
nieprzechowywany w pomieszczeniach biurowych, w tym na sprzęt używany w
ruchu. Pracownicy wykorzystujący własny sprzęt dla celów pracy powinni sprawdzić,
czy ich ubezpieczenie pokrywa ich sprzęt.

• Ustalenia dotyczące zwolnień chorobowych, urlopów itp. Są przestrzegane tak
samo jak w pracy w biurze składanie wniosków, zwolnienia chorobowego itp.
zapewnia odpowiednia procedura

•Jeśli pracownik chce zmienić pracę zdalną na biurową pracodawca powinien się na
to zgodzić

Rodzaje umów o pracę w Wielkiej Brytanii

W Wielkiej Brytanii nie jest regułą, aby podpisywać umowę o pracę między
pracodawcą a pracownikiem. Jednakże pracodawca jest zobowiązany w ciągu 2
miesięcy od dnia rozpoczęcia pracy przez pracownika dostarczyć mu na piśmie
oświadczenie, które powinno zawierać następujące elementy:



Dane osobowe pracodawcy i pracownika;



Datę rozpoczęcia zatrudnienia;



Wynagrodzenie i częstotliwość jego wypłacania;



Godziny pracy;



Urlop i uprawnienia z tytułu choroby;



Kwestie związane ze składkami emerytalnymi;



Okres wypowiedzenia;



Stanowisko pracy i krótki opis pracy;



Umowy zbiorowe, które mają bezpośredni wpływ na warunki pracy.

Umowa o pracę w niepełnym wymiarze godzin

W Wielkiej Brytanii obowiązują przepisy, które mają zagwarantować, że osoby
pracujące w niepełnym wymiarze godzin nie będą traktowane gorzej niż pracownicy
zatrudnieni na pełen etat, chyba że mniej korzystne traktowanie może być
obiektywnie uzasadnione. Oznacza to m.in., że zatrudnieni na część etatu są
uprawnieni na przykład do:



Jednakowej stawki godzinowej;



Równego dostępu do firmowego systemu emerytalnego;



Równego dostępu do urlopu wypoczynkowego oraz urlopu macierzyńskiego;



Jednakowego prawa do zasiłku chorobowego;



Równego dostępu do szkoleń.

Umowa na czas określony

Umowa na czas określony oznacza, że pracownik jest zatrudniony na z góry
określony czas. Umowa wygasa z dniem zakończenia umowy bądź z chwilą
wykonania określonego zadania. Pracownicy zatrudnieni na czas określony są
również chronieni prawnie i nie mogą być traktowani gorzej niż pracownicy
zatrudnieni na czas nieokreślony, chyba, że jest to obiektywnie uzasadnione

Temat 7

Rozpoznanie zasad tworzenia własnej 1-

osobowej firmy informatycznej w

Polsce

Krok pierwszy: Rejestracja firmy w Urzędzie Miasta

 Potrzebne formularze: zgłoszenie do ewidencji

 Osoby fizyczne oraz wspólnicy spółek cywilnych muszą zacząć od złożenia

zgłoszenia o wpis do ewidencji
działalności gospodarczej.

Zawierać ono musi:

- imię i nazwisko przedsiębiorcy
- nazwę firmy (nieobowiązkowo)
- numer ewidencyjny PESEL przedsiębiorcy
- adres zamieszkania przedsiębiorcy
- adres siedziby firmy
- rodzaj działalności określony zgodnie z symbolami Polskiej Klasyfikacji Działalności
(PKD)
- miejsce/a wykonywania działalności
- datę rozpoczęcia działalności

 Przy zgłoszeniu działalności gospodarczej należy przedstawić dokument

tożsamości. Opłata za zgłoszenie do ewidencji działalności gospodarczej
wynosi 100 zł. W przypadku prowadzenia działalności gospodarczej w formie
spółki cywilnej, zgłoszenia do ewidencji dokonuje każdy ze wspólników z
osobna - każdy też wnosi osobno opłatę. W tym przypadku, "Przedsiębiorcą"
jest każdy ze wspólników spółki cywilnej z osobna - a nie spółka, jako taka.

 Organ ewidencyjny wydaje zaświadczenie o wpisie do ewidencji działalności

gospodarczej w ciągu maksymalnie 14 dni od złożenia wniosku, ale sprawy
nie wymagające prowadzenia postępowania wyjaśniającego są załatwiane w
dniu dokonania zgłoszenia.

Krok drugi: Numer REGON w Urzędzie Statystycznym

 Potrzebne formularze: RG-1

 W ciągu 14 dni od uzyskania wpisu do ewidencji działalności gospodarczej

należy wystąpić do właściwego ze względu na adres zamieszkania urzędu
statystycznego o dokonanie wpisu do Krajowego Rejestru Urzędowego
Podmiotów Gospodarki Narodowej - nadanie numeru statystycznego REGON.

 Wniosek o wpis do Krajowego Rejestru Urzędowego Podmiotów Gospodarki

Narodowej wypełnia się na formularzu Wniosku RG-1, w którym należy
wskazać podstawowy rodzaj planowanej działalności. Działalność ta musi być
zgodna z deklaracją dokonaną przy wpisie do ewidencji działalności
gospodarczej - zaświadczeniem o dokonaniu wpisu do rejestru
przedsiębiorców.

 Do złożenia wniosku, poza wypełnionym formularzem, potrzebujesz:

- kserokopii zaświadczenia o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej
(oryginał dokumentu do wglądu)
- dowodu osobistego

 Wydanie REGONu zazwyczaj następuje tego samego lub następnego dnia, ale

termin ustawowy to 14 dni - więc w najgorszym wypadku na tyle się należy
przygotować. Samo wydanie wniosku jest bezpłatne.

 W przypadku spółki cywilnej REGON nadawany jest samej spółce, a nie

każdemu ze wspólników z osobna.

Krok trzeci: Firmowe konto bankowe i pieczątka

 Potrzebne formularze: brak

 Przy zakładaniu działalności gospodarczej na własny rachunek, należy

pamiętać o obowiązku posiadania

 firmowego rachunku bankowego. Obowiązkowe jest nie tylko założenie konta

firmowego, ale także powiadomienie odpowiednich organów o wszelkich
zmianach dotyczących rachunku bankowego Twojego przedsiębiorstwa w
terminie najdalej 14 dni od daty ich powstania.

 Wybrać bank możesz dowolnie, zapoznaj się więc wcześniej dokładnie z

poszczególnymi ofertami i załóż konto najodpowiedniejsze dla Ciebie.

 Pieczątka firmowa jest natomiast niezbędna m.in. przy zakładaniu rachunku

bankowego lub wystawianiu dokumentów sprzedaży. Wyrabiając pieczątkę
firmową, samodzielnie określa się dane, które się na niej znajdą.

Powinna ona jednak zawierać:

- oznaczenie firmy (imię i nazwisko osoby fizycznej oraz nazwę firmy)
- dane teleadresowe siedziby firmy
- numer NIP
- numer REGON

 Kosztować to będzie 30-50zł.

Krok czwarty: Urząd Skarbowy - NIP i wybór formy opodatkowania

 Potrzebne formularze: NIP-1

 Po pierwsze, musisz dokonać rejestracji NIP. W przypadku 1-osobowej

działalności gospodarczej Twój NIP stanie się jednocześnie NIPem Twojej firmy -
wypełnić odpowiedni formularz jednak musisz i tak, tyle że numer znasz od razu.



Wybrać też musisz formę opodatkowania:
- zasady ogólne
- ryczałt przychodów ewidencjonowanych
- kartę podatkową
- 19% podatek dochodowy
- podatek od towarów i usług (VAT)

O wadach i zaletach każdego z nich być może opowiem później, łatwo jednak
znajdziesz potrzebne informacje w Internecie.

Krok piąty: Składki na ubezpieczenie społeczne w ZUS

 Potrzebne formularze: ZUS ZFA, ZUS ZPA, ZUS ZUA, ZUS ZZA

 Rozpoczynający działalność gospodarczą podlega obowiązkowym

ubezpieczeniom:

- emerytalnemu
- rentowemu
- wypadkowemu
- zdrowotnemu
- dodatkowo opłacanie składki na Fundusz Pracy
- dobrowolne ubezpieczenie - ubezpieczenie chorobowe

 Jeśli zatrudniasz pracowników, dodatkowo opłacasz:

- składki ZUS dla pracowników
- składki na Fundusz Pracy
- składki na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych

 Do ZUS musisz się zgłosić w ciągu 7 dni od dnia rozpoczęcia wykonywania

działalności gospodarczej (daty rozpoczęcia działalności).

 Formularze potrzebne do zgłoszenia firmy w ZUS:

- ZUS ZFA (zgłoszenie płatnika składek - osoby fizycznej) - zgłoszenie firmy
- ZUS ZPA (zgłoszenie płatnika składek - spółki cywilnej)
- ZUS ZUA (zgłoszenie do ubezpieczenia osoby ubezpieczonej) - dotyczy sytuacji,
w której poza prowadzeniem firmy podatnik nie będzie uzyskiwał dochodów w
inny sposób; dotyczy również wszystkich pracowników bez względu na to, czy
uzyskują dochody w inny sposób, czy nie
- ZUS ZZA (zgłoszenie do ubezpieczenia zdrowotnego) - dotyczy sytuacji, gdy
poza prowadzeniem firmy przedsiębiorca uzyskuje dochody w inny sposób, np.
wykonuje pracę, za którą otrzymuje płacę w wysokości minimalnego
wynagrodzenia lub wyższą; można je uzyskać w oddziale ZUS.

 Kwoty składek na ubezpieczenie społeczne odprowadzanych przez przedsiębiorcę

- stanowią procent od dochodów, ale zadeklarowany jako podstawa do obliczenia
składki dochód nie może być mniejszy, niż 60% średniego wynagrodzenia
krajowego (wg GUS).

 Od dnia 24 sierpnia 2005 r. początkujący przedsiębiorcy mają prawo

skorzystania z możliwości odprowadzania niższych składek na ubezpieczenie
społeczne (ok. 250zł).

 Niższe składki na ubezpieczenia społeczne będą płacić tylko te osoby, które

rozpoczęły wykonywanie działalności gospodarczej po dniu wejścia w życie
nowelizacji ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, a więc od 25 sierpnia
2005r i przez ostatnie 5 lat nie prowadziły własnej działalności. Zniżka trwa tylko
2 lata, pozwala jednak na spokojne rozpoczęcie działalności bez zbytnich
obciążeń.

 UWAGA! Ze zniżki nie skorzystają jednak osoby, które prowadząc firmę

wykonywałyby działalność dla byłego pracodawcy, na rzecz którego w roku
założenia firmy lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywały w ramach
stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres
wykonywanej działalności gospodarczej.

Krok szósty: zgłoszenie do Państwowej Inspekcji Pracy

 Jeśli przedsiębiorca - pracodawca zatrudni pracownika lub pracowników, w

ciągu 30 dni od daty zatrudnienia musi powiadomić na piśmie właściwego
inspektora pracy Państwowej Inspekcji Pracy i właściwego państwowego
inspektora sanitarnego o miejscu, rodzaju i zakresie prowadzonej działalności
oraz liczbie pracowników.

 Powinien także złożyć pisemną informację o środkach i procedurach

przyjętych dla spełnienia wymagań wynikających z przepisów bezpieczeństwa
i higieny pracy dotyczących danej dziedziny działalności.

 Jeśli nie zatrudniasz pracowników - ten punkt już Cię nie dotyczy.

Krok siódmy: Własna firma została założona!