JA Morsztyn Do trupa test

PRZED MATURĄ Z JĘZYKA POLSKIEGO – publikacja internetowa

Jolanta Pol

www.egzaminyszkolne.pl

Autor: Jolanta Pol

Lament zakochanego

Test dla kl. I liceum

Instrukcja
Test, który masz przed sobą, sprawdza, czy potrafisz zrozumieć tekst literacki oraz posiadasz
podstawowe wiadomości o kontekście kulturowym. Składa się z 24 zadań krótkiej
odpowiedzi. Odpowiadaj zwięźle, cytuj tylko wtedy, kiedy jest takie polecenie.
Zadania związane są z podanym niżej tekstem. Przeczytaj go uważnie, a potem postaraj się
rozwiązać zadania. Za błędną odpowiedź, podobnie jak za brak odpowiedzi, otrzymasz zero
punktów, za odpowiedź poprawną – 1 punkt. Pracuj bez pośpiechu, dbaj o jasne wyrażanie
myśli.

Jan Andrzej Morsztyn Do trupa

Leżysz zabity i ja też zabity,
Ty – strzałą śmierci, ja – strzałą miłości,
Ty krwie, ja w sobie nie mam rumianości,
Ty jawne świece, ja mam płomień skryty.

Tyś na twarz suknem żałobnym nakryty,
Jam zawarł zmysły w okropnej ciemności;
Ty masz związane ręce, ja wolności
Zbywszy mam rozum łańcuchem powity.

Ty jednak milczysz, a mój język kwili,
Ty nic nie czujesz, ja cierpię ból srodze;
Ty jak lód, a jam w piekielnej śrzeżodze.

Ty się rozsypiesz prochem w małej chwili;
Ja się nie mogę, stawszy się żywiołem
Wiecznych mych ogniów, rozsypać popiołem.

ZADANIA

1. Podaj przynajmniej dwa gatunki literackie uprawiane przez Jana Andrzeja Morsztyna.

..........................................................................................................

2. Odpowiedz jednym zdaniem, co jest tematem sonetu „Do trupa”.

..........................................................................................................

3. Określ typ liryki ze względu na temat.

..........................................................................................................

PRZED MATURĄ Z JĘZYKA POLSKIEGO – publikacja internetowa

Jolanta Pol

www.egzaminyszkolne.pl

4. Podaj dwa określenia, które można odnieść do ukazanej w utworze miłości.

..........................................................................................................

5. Kim jest podmiot liryczny? Odpowiedz jednym zdaniem.

..........................................................................................................

6. Uzasadnij krótko, że utwór można określić jako monolog dramatyczny.

..........................................................................................................

7. Kto jest adresatem wypowiedzi?

..........................................................................................................

8. Sonet posiada wyraźnie dwudzielną budowę. Wskaż, jaki charakter mają dwie pierwsze

zwrotki, a jaki dwie

ostatnie.

..........................................................................................................

9. Podaj przynajmniej cztery podobieństwa między trupem a nieszczęśliwie zakochanym, na

które wskazuje podmiot liryczny.

..........................................................................................................

10. Na jaką

różnicę wskazuje podmiot liryczny między sobą a trupem?

..........................................................................................................

11. Kompozycja oparta na porównaniu znajduje swój finał w zakończeniu utworu. Skomentuj

krótko pointę utworu.

..........................................................................................................

12. Zasadą literackiej konstrukcji w utworze Morsztyna jest koncept, czyli niezwykły,

wyszukany pomysł (łac. conceptus – ujęcie), polegający tu na porównaniu sytuacji
zakochanego i trupa. Jaką rolę, według Ciebie, odgrywa zastosowany tutaj koncept?

..........................................................................................................

PRZED MATURĄ Z JĘZYKA POLSKIEGO – publikacja internetowa

Jolanta Pol

www.egzaminyszkolne.pl

13. Wyrażenie uczuć za pomocą rozbudowanego porównania sprowadza się do wyliczenia

cech trupa (ty) i zakochanego (ja). Wyliczanie jest bardzo często spotykanym w baroku
środkiem stylistycznym. Podaj przynajmniej dwie funkcje, jakie spełnia ten środek
stylistyczny w utworze.

..........................................................................................................

14. Wyraźny podział między wypowiedzią odnoszącą się do adresata, a słowami

charakteryzującymi podmiot liryczny, widoczny jest między innymi w średniówce. Podaj
jeden przykład, gdy rytm tego podziału zostaje zakłócony przez zastosowanie przerzutni.

..........................................................................................................

15. Podaj przynajmniej dwa argumenty, które, Twoim zdaniem, uzasadniają zakłócenie rytmu

w utworze.

..........................................................................................................

16. Podobnie jak w innych utworach barokowych, również tutaj dostrzegamy paralelizm

(powtarzanie analogicznie skonstruowanych układów w obrębie zdania) oraz jego
odmianę: anaforę (powtarzanie słów na początku zdania bądź wersu). Podaj trzy funkcje
anafory w analizowanym tekście.

..........................................................................................................

17. Wskaż dwie antytezy w utworze „Do trupa”.

..........................................................................................................

18. Podaj przynajmniej dwie funkcje, jakie spełnia w utworze kontrast.

..........................................................................................................

19. Bardzo często źródłem konceptów w utworach barokowych są niezwykłe, odkrywcze

metafory. Niezwykła odkrywczość metaforyki Morsztyna (...) budzi zdumienie i podziw w
epoce Chagalla i Salvadore Dali. Podaj przykład metafory zastosowanej w wierszu „Do
trupa”.

..........................................................................................................

PRZED MATURĄ Z JĘZYKA POLSKIEGO – publikacja internetowa

Jolanta Pol

www.egzaminyszkolne.pl

20. Jan Andrzej Morsztyn to natura konceptyczna, natura dowcipnego rachmistrza,

układającego zręczne łamigłówki, architekta, przerzucającego niemożebne na pozór łuki,
rzeźbiarza, wycinającego zgrabne, symetryczne rozety. Podaj trzy cechy, które mogą
świadczyć o wirtuozerii formalnej sonetu „Do trupa”.

..........................................................................................................

21. Wymień przynajmniej pięć typowo barokowych cech tego utworu.

..........................................................................................................

22. Cyceron w traktacie „O doskonałych mówcach” pisze, że: Powinnością jest nauczać

[docere], chlubą podobać się [delectare], koniecznością wzruszać [permovere]. Jaka
funkcja literatury dominuje w renesansie, a jaka w baroku?

..........................................................................................................

23. Budzić podziw, wywołać wrażenie, zadziwić, zaskoczyć, olśnić, zaszokować, oszołomić,

prowokować to cele barokowej sztuki. Podaj przynajmniej dwa elementy, dzięki którym
autor osiąga ten cel w analizowanym utworze.

..........................................................................................................

24. Jana Andrzeja Morsztyna określa się jako polskiego marinistę. Podaj przynajmniej pięć

cech, które charakteryzują marinizm.

..........................................................................................................

PRZED MATURĄ Z JĘZYKA POLSKIEGO – publikacja internetowa

Jolanta Pol

www.egzaminyszkolne.pl

Kartoteka testu:

zad.

Sprawdzana

umiejętność.

Uczeń:

Kat.

takson.

Poziom

wymagań

Poprawna odpowiedź

zna gatunki uprawiane przez
Morsztyna

sonet, fraszka, epigramat, epitafium, pieśń

2. określa temat utworu

np. stan psychiczny zakochanego, ukazuje cierpienia
zakochanego

3. określa rodzaj liryki ze

względu na wyrażone treści

C P liryka

miłosna, erotyk (Morsztyn to poeta miłości)

4. określa sposób ukazania

miłości

C PP np.

miłość zmysłowa, namiętna, płomienna (ogień,

piekielna śrzeżoga), miłość jako żywioł, miłość jako
źródło cierpień (ból), okrucieństwo miłości

ustala, kto jest podmiotem
lirycznym

C P człowiek nieszczęśliwie zakochany

odnajduje w tekście cechy
monologu dramatycznego

np. jest to bowiem wypowiedź skierowana do
konkretnego rozmówcy, któremu nie udziela się
głosu, monolog zakładający obecność adresata (jego
obecność sygnalizuje powtarzający się zaimek „ty”)
– wprawdzie adresat milczy, ale wpływa na kształt
dialogu; mamy do czynienia z „nieobecnym”
interlokutorem

7. określa adresata wypowiedzi C

trup (wyraźne wskazanie w tytule, potem zwraca się
do niego „ty”)

8. określa charakter dwóch

pierwszych i dwóch ostatnich
strof

dwie pierwsze zwrotki narracyjno-opisowe,
wskazują na podobieństwa między trupem a
nieszczęśliwie zakochanym; dwie ostatnie wskazują
na różnice między nimi (antytezy)

odszukuje w tekście
podobieństwa między
adresatem a podmiotem
lirycznym

obaj zabici, bladzi, łączy ich płomień (płonące
świece przy zmarłym – płonący ogień namiętności w
sercu zakochanego), skrępowani (pozbawieni
wolności), wtrąceni w ciemność (sukno żałobne,
ciemność zmysłów zakochanego)

10.

odszukuje w tekście różnice
między adresatem a
podmiotem lirycznym

trup milczy, jest nieczuły, jedynie czuje chłód;
podmiot liryczny cierpi, czuje ból srodze i upał
piekielny

11. wyjaśnia znaczenie

fragmentu dla wymowy
całości, redaguje komentarz

np. podsumowaniem tego rozbudowanego
porównania jest właśnie antyteza występująca w
ostatniej strofie: trup nie cierpi i może rozsypać się
w proch (ty się rozsypiesz prochem to parafraza z
prochu powstałeś...), zakochany cierpi „wieczne”
męki w płomieniach namiętności; to paradoksalna i
szokująca myśl: trup jest w lepszej sytuacji, jest
szczęśliwszy niż zakochany

12.

podaje cel zastosowania
konceptu

np. szokuje, zaskakuje, zadziwia; nadaje też
utworowi zamierzoną sztuczność; uwydatnia
cierpienia kochanka, jest elementem przesady,
podkreśla pointę utworu, stając się elementem
prowokacji

13. określa funkcje wyliczenia

np. jest elementem dekoracyjności, przepychu,
przesady (hiperbolizacji) – zdziwienie bogactwem
środków wyrazu; oszołomienie, amplifikacja
(wielość określeń trupa i zakochanego),
wyeksponowanie pointy

14. dostrzega

przerzutnię

przerzutnie w 2 i 4 zwrotce

PRZED MATURĄ Z JĘZYKA POLSKIEGO – publikacja internetowa

Jolanta Pol

www.egzaminyszkolne.pl

15. uzasadnia

zastosowanie

przerzutni

np. urozmaicenie toku rytmicznego, dynamizowanie
wypowiedzi; zapobiega jednostajności wyliczeń; w
ostatniej strofie zostaje w ten sposób podkreślone
„ja”

16. określa funkcje anafory

np. anaforyczne „ja”, „ty” zwraca uwagę na
dialogowość, sytuację rozmowy; przypomina
związek między adresatem a podmiotem lirycznym;
eksponuje koncept utworu, potęguje wyrazistość i
ekspresyjność, dramatyzuje i dynamizuje
wypowiedź, podkreśla kontrast, łączy się z
retorycznym charakterem wypowiedzi, wyróżnia
określone elementy utworu

17. dostrzega

antytezy

życie – śmierć; lód – ogień; spokój – ruch
(oczywiście antytezę współtworzą inne środki
stylistyczne, np. powtórzenie, paralelizm)

18. określa rolę kontrastu

np. zaskakuje, uwydatnia słuszność tezy, jest
środkiem hiperbolizacji

19.

odszukuje metafory w tekście C

np.

Jam zawarł zmysły w okropnej ciemności [czy]

rozum łańcuchem powity

20. uzasadnia

tezę

np. wyrafinowana kompozycja, ilość zastosowanych
językowych środków stylistycznych, wersyfikacja
(sylabizm, 11-zgłoskowiec), rymy żeńskie, też
kunsztowne: kwili – chwili, srodze – śrzeżodze;
średniówka a kontrast; konceptyzm i intelektualizm

21.

wymienia cechy barokowe
widoczne w utworze

np. typowe dla baroku środki artystyczne –
porównanie, kontrast, metafora, paralelizm
(anafora), antyteza, paradoks, przerzutnia, inwersja,
wyliczanie, elipsa; wirtuozeria formalna (a nie
prawda przeżyć), zaskoczenie, sensualizm,
konceptyzm, odkrywczość; wyrafinowanie; erotyka
powiązana z grozą, miłość ze śmiercią

22. określa cel renesansowej i

barokowej literatury

D PP w

renesansie

docere; w baroku delectare i

permovere

23.

wskazuje, w jaki sposób w
analizowanym utworze
realizowany jest cel
barokowej literatury

C PP np.

tytuł, porównanie zakochanego do trupa,

paradoksalna pointa; można powiedzieć, że właśnie
takiemu oddziaływaniu na odbiorcę
podporządkowane są wszystkie poziomy organizacji
tekstu – od tematu, kompozycji do struktur
składniowych i środków stylistycznych

24.

zna cechy marinizmu

np. niezwykłość środków językowych (nowatorska
metafora), oryginalność, śmiałość, wyszukany
pomysł (koncept), intelektualizm i zmysłowość
(poezja „urody życia”, zmysłowej miłości); cel:
poezja ma zadziwić, zaskoczyć niezwykłością, olśnić

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
JA Morsztyn Do trupa test
J Morsztyn Do trupa sonet
jan andrzej morsztyn do trupa ,niestatek
morsztyn do trupa
Zwierzątka i ja OBRAZKI DO WRÓŻB
28(2), - J˙zia, rozpal na kominie i co jest garnk˙w, zbierz, nalej wod˙ i przystaw do ognia, ja pole
Do trupa, Szkoła
Polska od Piastów do Jagiellonów test
Testy do Friszke i najważniejsze informacje do sesji, TEST NA HISTORI Â POLSKI, TEST NA HISTORIĘ POL
Badania psychologiczne do Policji Test Multi Select
Zadania do zestawu 7 - test - Magnusson r 12, Psychometria, zadania i wzory
J Morsztyn Do Heleny
studia administracja Wstęp do prawoznastwa test plus odpowiedzi, st. Administracja ściągi testy mate
Jak doprowadzic ja … do orgazmu
Wytwyczne?D do dissolution test
Do trupa
Wersja do druku Test 5 41 50

więcej podobnych podstron