Pozostałe procesy przeróbki

plastycznej

Dr inż. Paweł Rokicki
Politechnika Rzeszowska
Katedra Materiałoznawstwa, Bud. C, pok. 204
Tel: [phone]

Tłoczenie

Grupy operacji dzielimy na:

 dzielenie (cięcie)

 kształtowanie plastyczne (gięcie)

Wytłoczki dzielimy na

a) z powierzchnią rozwijalną

b) z powierzchnią nierozwijalną

Tłoczenie

Metody kształtowania w zależności od schematu kinematycznego

a) Dwa narzędzia z których przynajmniej jedno wykonuje ruch prostoliniowo-zwrotny

b) Narzędzia obtacza się po powierzchni materiału

c) Materiał ślizga się po powierzchni nieruchomego narzędzia

Różne sposoby wykonywania kątowników: a) tłoczenie na prasie, b) gięcie za pomocą

walców, c) gięcie przez przeciąganie

Cięcie

Polega na oddzieleniu jednej części materiału od drugiej

Różne sposoby cięcia: a) na nożycach, b) w wykrojniku wzdłuż linii zamkniętej,

c) okrawanie, d) wygładzanie powierzchni wewnętrznej, e) i zewnętrznej, f) cięcie

nożowe, g) przebijanie z wywijaniem, h) i) cięcie z użyciem materiału elastycznego.

Wykrawanie

Wykrawanie jest to proces cięcia na wykrojnikach. Stempel oddziałuje na materiał

ułożony na matrycy z daną siłą. Między stemplem a otworem matrycy musi byd

zachowany luz obustronny

Schemat wykrawania: d – średnica stempla,
D – średnica otworu w płycie tnącej (matrycy),
z

j

– luz jednostronny

Wygląd powierzchni bocznej wkrojonego

elementu

Cięcie na nożycach

Nazwa i schemat nożyc

Grubośd

ciętej blachy

Zastosowanie, zalety i wady

Gilotynowe

do 60 mm w

zależności od

wielkości nożyc

Cięcie arkuszy na pasy lub kawałki

Wady: Skrzywienie odcinanej części, trudności w zachowaniu
równoległości krawędzi, zadzior położony po obu stronach
elementu odcinanego.

Krążkowe z osiami równoległymi

do 30 mm

Cięcie arkuszy na pasy lub kawałki, wycinanie krążków o dużych
średnicach

Zalety: linia cięcia dowolnie długa

Wady: skrzywienie obu części ciętego materiału

Wielokrążkowe

do 10 mm

Jednoczesne cięcie arkuszy lub taśm na pasy

Zalety: bardzo duża wydajnośd, zachowana równoległośd
krawędzi, jednostronne położenie zadziorów

Cięcie na nożycach

Nazwa i schemat nożyc

Grubośd

ciętej blachy

Zastosowanie, zalety i wady

Krążkowe z pochylonym dolnym

krążkiem

do 30 mm

Cięcie arkuszy na pasy i kawałki, wycinanie przedmiotów o
zarysie będącym linią wypukła, wycinanie krążków i pierścieni

Zalety: Dowolnie długa linia cięcia

Wady: Skrzywienie obu części materiału

Krążkowe z pochylonymi

krążkami

do 20 mm

Cięcie arkuszy na pasy lub kawałki, wycinanie przedmiotów o
zarysie krzywoliniowym

Zalety: duża uniwersalnośd

Wady: Wyciąganie materiału przez krążki, co utrudnia dokładne
cięcie według wytrasowanej linii

\

Skokowe

do 10 mm

Wycinanie przedmiotów płaskich o dowolnym zarysie
krzywoliniowym

Zalety: nożyce nie wciągają materiału, możliwośd uzyskania
małych promieni krzywizny

Gięcie

Proces kształtowania przedmiotów z powierzchniami kształtowalnymi, w których zostaje

zachowana prostoliniowośd tworzących, a zmiana krzywizny giętego materiału zachodzi w jednej

płaszczyźnie

wyginanie

zaginanie

zwijanie

Owijanie na stałym

wzorniku

Gięcie

Owijanie na wzorniku

obrotowym

Gięcie na trzech

walcach

Prostowanie

Walcowanie

wzdłużne

Gięcie przez przeciąganie

Wytłaczanie

Jest to proces, w którym specjalnie przygotowana blacha (np. wycięty krążek) jest

przekształcana w wytłoczkę w skutek nacisku narzędzi (stempel + matryca)

Metody wytłaczania a) za pomocą sztywnych narzędzi, b) hydrauliczne, c) stemplem elastycznym

Wytłaczanie

Przebieg procesu wytłaczania z dociskaczem naczynia cylindrycznego: a) początek procesu,

b) kształtowanie wytłoczki c) zakooczenie procesu, d) przebieg siły wytłaczania

Przetłaczanie

Stosowane jest do wytłoczek w celu uzyskania większej wysokości w stosunku do średnicy

Sposoby przetłaczania, a) swobodne, b) przewijanie, c) przetłaczanie hydrauliczne

Wyoblanie i zgniatanie obrotowe

Umożliwia otrzymanie wyrobów osiowosymetrycznych o złożonych kształtach

Przykłady wyoblania: a) naczynia cylindrycznego, b) miejscowe zwężenie wytłoczki

Przykłady wyoblania: 1 – zaginanie podstawy, 2,3,4 – kształtowanie ścianki, 5 -

wykooczenie

Wyoblanie i zgniatanie obrotowe

Przykład obciskania i rozpęczania

Inne metody kształtowania wytłoczek