NR 76 (1184)

PONIEDZIAŁEK

19 KWIETNIA 2004

T Y G O D N I K D L A K S I Ę G O W Y C H I F I N A N S I S T Ó W

Księgowość i Płace

Amortyzacja bez odliczenia

Nie uważa się za koszty uzyskania przycho-
dów odpisów z tytułu zużycia środków
trwałych dokonywanych od tej części ich
wartości, która odpowiada poniesionym wy-
datkom na nabycie lub wytworzenie tych
środków we własnym zakresie, a zwróco-
nym podatnikowi w jakiejkolwiek formie,
więc także w formie dotacji. . . . . . . . str. 5

Ewidencja programów komputerowych

Jeżeli podatnik nabywa prawo do programu
komputerowego o wartości przekraczającej
3500 zł i przewiduje, że będzie z niego ko-
rzystał dłużej niż rok w związku z prowadzo-
ną działalnością gospodarczą, wówczas bę-
dzie mógł wprowadzić prawo do programu
komputerowego do ewidencji wartości nie-
materialnych i prawnych, a następnie rozpo-
cząć jego amortyzację.

. . . . . . . . . . str. 7

Do czego potrzebny rachunek kosztów

Koszty wytworzenia produktów wpływają
bezpośrednio na sytuację finansową i ren-
towność przedsiębiorstwa. Bez znajomości
kosztów wytworzenia produktów nie są
możliwe: planowanie i kontrola kosztów
produktów, pomiar rentowności produktów,
podejmowanie decyzji cenowych, zarzą-
dzanie kosztami, ustalanie wyniku finanso-
wego. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . str. 12

TEMAT TYGODNIA

W NUMERZE

PORADY

GP

Opodatkowanie

dotacji, subwencji

i dopłat

W następnym
numerze tygodnika

Księgowość

i Płace

Księgowy
w Europie

OPINIE – KOMENTARZE

........................... 2

TEMAT TYGODNIA

Opodatkowanie dotacji, subwencji
i dopłat................................................................ 3–6

Darmowe i opodatkowane .................................. 3
Skąd dotacje i subwencje.................................... 3
Niektóre dotacje i subwencje zwolnione.......... 4
Orzecznictwo NSA ................................................. 4
Dotacje i subwencje VAT ..................................... 5
GP radzi................................................................ 5-6

Jeśli dotacje, to nie koszty
Amortyzacja bez odliczenia
Zwolnienie nadal możliwe
ZPChr-y niepreferowane
Agencje rządowe
Umowa o dotacje

Pisma Ministerstwa Finansów............................ 6

ARCHIWUM PODATNIKA

Dokumentowanie sprzedaży za bony ............... 7
Podatek od wycieczki biznesowej...................... 7
Ekspert wyjaśnia ................................................... 7

Ewidencja programów komputerowych

VAT 2004

180 dni czekania albo 250 tysięcy kaucji....... 8
GP radzi................................................................... 8

Co będzie mógł wybrać mały podatnik

Nie całkiem unijny przedstawiciel podatkowy ..... 9
GP radzi................................................................... 9

Jak rozliczyć towar w składzie celnym

PODATKI DOCHODOWE

Darowizna na rzecz budownictwa
społecznego.......................................................... 10
Ekspert wyjaśnia ................................................. 10

Jakie opodatowanie dywidend

Wydatki poniesione na cele rehabilitacyjne .. 11
Ekspert wyjaśnia.................................................. 11

Jak zatrudnić w zarządzie bez polskiego obywatelstwa

RACHUNKOWOŚĆ

Sama ustawa o rachunkowości to za mało... 12
Ekspert wyjaśnia ................................................. 12

Do czego potrzebny rachunek kosztów

EWIDENCJE – PORADY

Za przygotowanie bilansu odpowiada
kierownik jednostki............................................. 13
Ekspert wyjaśnia ................................................. 13

Jak wycenić udzielone pożyczki i własne należności

PŁACE

Zasady ustalania wynagrodzenia
urlopowego............................................................ 15

ZMIANY PRAWA

.............................................16

DOM, MIESZKANIE, DZIA¸KA

JUTRO w Gazecie Prawnej

Jak najkorzystniej sfinansowaç
remont mieszkania

Wszelkie darmowe przysporzenia na naszą korzyść, które otrzymaliśmy
od innych osób lub instytucji, są dla nas przychodem podlegającym
opodatkowaniu. Odnosi się to również do otrzymanych dotacji, sub-
wencji, dopłat, refundacji lub innych nieodpłatnych świadczeń. Na
szczęście część z nich jest zwolniona przez ustawodawcę z opodatko-
wania.

TEMAT TYGODNIA

WIĘCEJ STR. 3–6

O

podatkowanie wakacji dla dzieci
i młodzieży w ostatnim czasie
wywołuje wśród podatników wie-

le wątpliwości i kontrowersji. Początkowo
problemy wynikały z faktu, że nie była
znana wysokość podatku, jaki będzie
trzeba zapłacić przy wypoczynku dzieci
i młodzieży po 1 maja br. Teraz nie wia-
domo, do jakiej kategorii usług zaklasyfi-
kować obóz. Otóż obóz z kursem języko-
wym to usługa edukacyjna, a obóz teniso-
wy to usługa turystyczna. A przecież no-
wa ustawa o VAT przewiduje na takie
usługi różne stawki podatkowe. Postano-
wiliśmy wyjaśnić tę sprawę i o zdanie za-
pytaliśmy ekspertów.

O opodatkowaniu wypoczynku dzieci

i młodzieży pisaliśmy już w „GP” nr 67
z 5 kwietnia br. Wtedy zapytaliśmy Mini-
sterstwo Finansów o stawkę podatkową
na te usługi i w odpowiedzi usłyszeliśmy,
że będzie ona wynosiła 7 proc. Obecnie
okazuje się, że sprawa jednak nie jest ta-
ka prosta.

O wyjaśnienie tych wątpliwości po-

prosiliśmy eksperta z Instytutu Studiów
Podatkowych. Jak nam powiedział pro-
fesor Witold Modzelewski, rozwiązanie
tego problemu ma podłoże historyczne.
Otóż wypoczynek dzieci i młodzieży od
zawsze był zaliczany do usług edukacyj-
nych i wynikało to z dawnej Klasyfika-
cji Usług. Obecnie w załączniku nr 4 do
nowej ustawy o VAT również jest mowa
o usługach edukacyjnych. Według tych
przepisów usługi edukacyjne są zwol-
nione z VAT. Trzeba tylko podkreślić,
że zwolniona jest edukacja, a nie wypo-
czynek. Pozostałe usługi, a w tym przy-
padku usługi wypoczynku, czyli usługi
turystyczne, będą objęte stawką podsta-
wową 22 proc. – W moim przekonaniu
po 1 maja 2004 r. część edukacyjna po-
winna być zwolniona z VAT, a część tu-
rystyczna opodatkowana stawką pod-
stawową z marżą. Turystyka przechodzi
na 22 proc., gdyż w tym przypadku jest
inna podstawa opodatkowania, tzw.

marża, a np. usługi hotelarskie rzeczy-
wiście zostają na poziomie 7-proc.
VAT. Należy rozgraniczyć edukację
i turystykę – powiedział Witold Modze-
lewski.

O sposób klasyfikacji usług zapytali-

śmy ekspertów z Głównego Urzędu Staty-
stycznego. Poinformowano nas, że każdy
podatnik zakładający i rejestrujący dzia-
łalność gospodarczą powinien wiedzieć,
jaki będzie mieć ona charakter. Jeśli nato-
miast będzie miał problem z klasyfikacją
usług wykonywanych przez siebie, może
zwrócić się do ośrodka do spraw opinio-
wania GUS-u w Łodzi, który wydaje na
podstawie dostarczonych przez podatni-
ka dokumentów pisemne decyzje, w któ-
rych klasyfikuje daną usługę czy towar.
Urząd udziela odpowiedzi tylko i wyłącz-
nie na wnioski i w sprawach indywidual-
nych poszczególnych osób.

Ewa Matyszewska

[e-mail]

INTERWENCJE

GP

GP

Jeszcze raz o wakacjach

O

soby, które wykonują prace osobi-
ście na podstawie umowy zlece-
nia czy umowy o dzieło, już obec-

nie, niemal co kilka dni, zaskakiwanie są
informacjami dotyczącymi różnych kon-
trowersyjnych regulacji zawartych w nowej
ustawie o VAT. W miarę jak specjaliści od
podatków i sami podatnicy zapoznają się
z zawartymi w niej regulacjami, pojawia
się coraz więcej znaków zapytania związa-
nych z niejasnymi przepisami. Generalnie
z nowej ustawy, która zacznie obowiązy-
wać już od 1 maja br., wynika, że prace wy-
konywane osobiście na podstawie umowy
zlecenia czy umowy o dzieło nie będą już
zwolnione z VAT. Jeżeli zostaną wykona-
ne przez osobę mającą zarejestrowaną
własną firmę w ramach samodzielnie pro-
wadzonej działalności gospodarczej, to zo-
staną objęte VAT od początku przyszłego
miesiąca. W ustawie tej nie zaliczono jed-
nak do samodzielnie wykonywanej działal-
ności określonych czynności, co oznacza,
że nie będą one podlegały VAT. Sęk
w tym, że niektóre z unormowań dotyczą-
cych tych kwestii są trudne do przetłuma-
czenia na „zwykły język”. Bo oto za wyko-
nywaną samodzielnie działalność gospo-

darczą nie będą uznawane prace na pod-
stawie umowy zlecenia, umowy o dzieło,
wykonujące je osoby będą „związane ze
zlecającym wykonanie tych czynności
prawnymi więzami tworzącymi stosunek
prawny pomiędzy zlecającym wykonanie
czynności i wykonującym zlecane czynno-
ści co do warunków wykonywania tych
czynności, wynagrodzenia i odpowiedzial-
ności zlecającego wykonanie tych czynno-
ści” (art. 15 ust. 3 pkt 3 nowej ustawy).
Jeszcze nikt nie wytłumaczył dokładnie,
co ta zawiła formuła oznacza. Nie wiado-
mo więc, które z umów tak naprawdę bę-
dą podlegały VAT, a które nie. Na tym jed-
nak nie koniec problemów. Tych, którzy
już będą musieli podlegać podatkowi,
uspokajano, że w praktyce nie będą go pła-
cić, bo przecież istnieje kwota zwolniona
z VAT wynosząca równowartość 10 tys.
euro. Ostatnio jednak pojawiły się opinie,
że w przypadku zleceń może to nie być
wcale równowartość 10 tys. euro, lecz za-
ledwie nieco ponad 333 euro, gdyby czy-
tać dosłownie ustawowe przepisy.

Nic więc dziwnego, że w takiej sytuacji

niemal wszyscy gubią się w domysłach, jak
należy prawidłowo interpretować różne

unormowania zapi-
sane w nowej usta-
wie. Dzieje się tak
już teraz, a więc jeszcze przed wejściem
w życie najważniejszych regulacji ustawy.
A co będzie, gdy ustawa zacznie obowiązy-
wać? Problem dostrzegli twórcy projektu no-
welizacji nowej ustawy. Proponują oni, żeby
nie uznawać za samodzielnie wykonywaną
działalność gospodarczą – czyli nie obejmo-
wać VAT – czynności „wykonywanych przez
pracowników oraz inne osoby, o ile są one
związane z pracodawcą umową o pracę lub
innym stosunkiem prawnym tworzącym wię-
zy prawne analogiczne jak pomiędzy praco-
dawcą a pracownikiem, a w szczególności
określających stałe warunki pracy, wynagro-
dzenia oraz odpowiedzialności pracodawcy.”
Trudno jednak powiedzieć, czy przyjęcie
przepisu w takim kształcie usunęłoby wszyst-
kie wątpliwości. Nie wiadomo bowiem, jak
administracja skarbowa traktowałaby cho-
ciażby sformułowanie o stałych warunkach
pracy i wynagrodzenia. Wiele wskazuje na to,
że może to być problem, z którym zetknie się
wkrótce bardzo wielu podatników.

Krzysztof Tomaszewski

[e-mail]

Umowy zlecenia jak węzeł gordyjski

Redaktor prowadzący: Marek Kutarba, tel. [phone].

Sekretarz redakcji: Krystyna Kanecka, tel. [phone].

Kierownicy działów: Marek Kutarba – podatki, rachunkowość, tel. [phone];
Małgorzata Jankowska – prawo pracy, tel. [phone];

Biuro Reklamy: 01-042 Warszawa, ul. Okopowa 58/72, tel.: [phone],
530 40 26–29, fax [phone].

Fotoskład: Jacek Obrusiewicz tel. [phone];
Produkcja: Elżbieta Stamler, tel. [phone].

Druk: AGORA SA Drukarnia, ul. Daniszewska 27, 03-230 Warszawa

01-042 Warszawa, ul. Okopowa 58/72, tel. [phone], fax 530 40
39, w Internecie: www.gazetaprawna.pl, e-mail: [e-mail]

Księgowość i Płace

Szacunkowe wykonanie budżetu Państwa w odniesieniu do podatków

za okres styczeń-marzec 2004 r. (w mln zł)

Źródło: MF, Departament Budżetu

KB

Dochody pomniejszone są o udziały w podatku dochodowym od osób fizycznych oraz prawnych za marzec, a przekazane w kwietniu

Dochody wszystkie

Podatki pośrednie

(VAT, akcyza)

CIT

PIT

Inne

Według ustawy budżetowej

Wykonanie

15

4 552,6

103 67

6,7

9585,9

22 059,8

19230,2

35 998,0

24 232,7

4220,6

4108,6

3436,1

23,3%

23,4%

44,0%

18,6%

17,9%

TERMINARZ PODATNIKA

I PŁATNIKA

◗ Składka na Państwowy Fundusz Re-

habilitacji Osób Niepełnosprawnych,

◗ zryczałtowany podatek dochodowy
od osób fizycznych (PIT-8A).
Deklarację o zryczałtowanym podatku

dochodowym składają podatnicy zryczałtowanego
podatku dochodowego od osób fizycznych. Składa
się ją zawsze do 20 dnia miesiąca następującego po
miesiącu, w którym pobrano podatek. Taką dekla-
rację otrzymuje urząd skarbowy właściwy według
miejsca zamieszkania płatnika. Jeżeli płatnik nie
jest osobą fizyczną, to składa deklarację według sie-
dziby bądź miejsca prowadzenia działalności, gdy
płatnik nie posiada siedziby.
◗ zaliczka miesięczna na podatek dochodowy

od osób prawnych,

◗ zaliczka na podatek dochodowy od przycho-

dów ze stosunku pracy,

◗ zaliczka na podatek dochodowy od osób fi-

zycznych od wypłat z umów zlecenia i o dzie-
ło,

◗ zryczałtowany podatek dochodowy od przy-

chodów ewidencjonowanych.

Szczególną zaletą ryczałtu ewidencjonowanego, bę-
dącego jedną z najprostszych form opodatkowania
podatkiem dochodowym, jest jego fakultatywność
– podatnik uprawniony do korzystania z tej formy
opodatkowania może wybrać inną formę, jeżeli
uzna, że zryczałtowany podatek dochodowy od przy-
chodów jest dla niego niekorzystny. Opodatkowaniu
w formie ryczałtu ewidencjonowanego podlegają
przychody osób fizycznych uzyskane z prowadzonej
działalności gospodarczej, w tym także spółki cywil-
ne osób fizycznych. Podatnicy opodatkowani ryczał-
tem ewidencjonowanym zobowiązani są prowadzić
ewidencję przychodów, posiadać i przechowywać wy-
kaz środków trwałych oraz wartości niematerial-
nych i prawnych oraz sporządzać na koniec każde-
go roku podatkowego spis z natury towarów.
◗ zaliczka na podatek dochodowy od osób fizycz-

nych prowadzących działalność gospodarczą.

◗ rozliczenie miesięczne VAT (VAT-7).
Zgodnie z art. 10 ustawy z dnia
8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów
i usług oraz o podatku akcyzowym
(Dz.U. nr 11, poz. 50 z późn. zm.; dalej

ustawa o VAT) podatnicy mają obowiązek składać
w urzędzie skarbowym deklaracje podatkowe dla
podatku od towarów i usług oraz we właściwym
urzędzie celnym deklaracje podatkowe dla podat-
ku akcyzowego za okresy miesięczne w terminie do
25 dnia miesiąca następującego po miesiącu,
w którym powstał obowiązek podatkowy. Podatni-
cy mogą również składać w urzędzie skarbowym
deklaracje podatkowe dla potrzeb VAT za okresy
kwartalne w terminie do 25 dnia miesiąca nastę-
pującego po kwartale, w którym powstał obowiązek
podatkowy, po uprzednim pisemnym zawiadomie-
niu naczelnika urzędu skarbowego w terminie do
końca kwartału poprzedzającego kwartał, za który
po raz pierwszy będzie składana deklaracja. Warto
podkreślić, że z nowej ustawy o VAT wynika, że
I kwartał 2004 r. trwa od stycznia do końca kwiet-
nia br., a II kwartał od maja do końca czerwca.
A więc deklarację kwartalną za I kwartał br. nale-
ży złożyć do 25 maja br., a za II kwartał do 25 lip-
ca br.

EM

20

KWIETNIA

2004

26

KWIETNIA

2004

LICZBY DNIA

KOMENTARZ

www.gazetaprawna.pl

KSIĘGOWOŚĆ I PŁACE

GAZETA PRAWNA NR 76 (1185) 19 KWIETNIA 2004

2

Opinie – komentarze

Co do zasady, przedmiot takiej pomocy

jest traktowany przez przepisy podatkowe
jako przychód z działalności gospodar-
czej. Niestety, odnosi się to również do
osób fizycznych nieprowadzących działal-
ności gospodarczej, dla których taki dar-
mowy zastrzyk gotówki wynikający
z ustaw lub umów będzie innym źródłem
przychodów, który jeśli nie jest zwolniony
z podatku dochodowego, podlega opodat-
kowaniu. Również osoby prawne muszą
się liczyć z koniecznością opodatkowania
przyznanych im dotacji i subwencji, choć
nie zawsze.

Niestety, pomoc państwa w formie dota-

cji czy subwencji, jeśli już się nam zdarzy,
to i tak będzie opodatkowana, gdyż stano-
wi przychód w momencie jej otrzymania
lub postawienia do dyspozycji podatnika.

Zgodnie bowiem z art. 11 ustawy z dnia

26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym
od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr
14, poz. 176 z późn. zm.; dalej zwana usta-
wą PIT), przychodami, z zastrzeżeniem
art. 14-16, art. 17 ust. 1 pkt 6 i 9, art. 19
i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawio-
ne do dyspozycji podatnika w roku kalen-
darzowym pieniądze i wartości pieniężne
oraz wartość otrzymanych świadczeń w na-
turze i innych nieodpłatnych świadczeń.
Jeśli świadczenia są częściowo odpłatne,
przychodem podatnika jest różnica pomię-
dzy wartością tych świadczeń a odpłatno-
ścią ponoszoną przez podatnika. Nato-
miast art. 20 ust. 1 ustawy PIT zalicza do-
tacje, subwencje, dopłaty i inne nieodpłat-
ne świadczenia do pozostałych przycho-
dów określonych w art. 10 ust. 1 pkt 9. Po-
dobnie sformułowano definicję źródła

przychodów mającego za podstawę otrzy-
mane dotacje i subwencje w stosunku do
osób prowadzących działalność gospodar-
czą. W art. 14 ust. 2 pkt 2 ustawy PIT usta-
wodawca określił, że przychodem z działal-
ności gospodarczej są również dotacje,
subwencje, dopłaty i inne nieodpłatne
świadczenia otrzymane na pokrycie kosz-
tów albo jako zwrot wydatków, z wyjątkiem
gdy przychody te są związane z otrzyma-
niem, zakupem albo wytworzeniem we wła-
snym zakresie środków trwałych lub warto-
ści niematerialnych i prawnych, od któ-
rych, zgodnie z art. 22a-22o, dokonuje się
odpisów amortyzacyjnych. Przychodem
z działalności gospodarczej jest także war-
tość otrzymanych świadczeń w naturze
i innych nieodpłatnych świadczeń, z wyjąt-
kiem otrzymanych od osób zaliczonych do
I i II grupy podatkowej w rozumieniu prze-
pisów o podatku od spadków i darowizn.

W odniesieniu do osób prawnych pod-

stawą opodatkowania subwencji i dotacji
jest art. 12 ust. 1 pkt 1 i 2 oraz ust. 3 usta-
wy z 15 lutego 1992 r. (t.j. Dz.U. z 2000 r.
nr 54, poz. 654 z późn. zm.; dalej zwana
ustawą CIT) który stanowi, że przychoda-
mi są w szczególności otrzymane pienią-
dze, wartości pieniężne, wartość otrzyma-
nych nieodpłatnych świadczeń oraz przy-
chodów w naturze, a w zakresie przycho-
dów związanych z działalnością gospodar-
czą, przychody należne, choćby nie zosta-
ły jeszcze faktycznie otrzymane. Podob-
nie jak w ustawie PIT dotacje i subwencje
stają się przychodem dopiero w chwili
faktycznego ich otrzymania.

Na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 21 usta-

wy CIT, dotacje, subwencje, dopłaty i inne
nieodpłatne świadczenia, z zastrzeżeniem
pkt 14 i 14a, otrzymane na pokrycie kosz-
tów albo jako zwrot wydatków związanych
z otrzymaniem, zakupem albo wytworze-
niem we własnym zakresie środków trwa-
łych lub wartości niematerialnych i praw-
nych, od których dokonuje się odpisów
amortyzacyjnych zgodnie z art. 16a-16m,
są wolne od podatku.

Opodatkowanie dotacji, subwencji i dopłat

Każdy przedsiębiorca, który prowadzi działalność gospodarczą i ubiega się o różnego rodzaju dotacje, subwencje, dopłaty
lub refundacje, musi się liczyć z tym, że kiedy już załatwi wszystkie formalności związane z ich przyznaniem, czekają go ko-
lejne przejścia z rozliczeniem się, i to nie tylko ze sposobu wykorzystania otrzymanej pomocy, ale również ze sposobu jej
opodatkowania.

Darmowe i opodatkowane

Wszelkie darmowe przysporzenia na naszą korzyść, które otrzymaliśmy od in-
nych osób lub instytucji są dla nas przychodem podlegającym opodatkowaniu.
Odnosi się to również do otrzymanych dotacji, subwencji i innych nieodpłatnych
świadczeń. Na szczęście część z nich jest zwolniona przez ustawodawcę z opo-
datkowania.

nych podmiotów wykonujących zadania na
rzecz rolnictwa. W wydatkach bieżących
Skarbu Państwa znajdują się pozycje doty-
czące m.in. subwencji ogólnych dla jedno-
stek samorządu terytorialnego, subwencji
dla partii politycznych, dotacji (np. dla
państwowych agencji i fundacji z udziałem
Skarbu Państwa), innych świadczeń na
rzecz osób fizycznych, innych wydatków
związanych z funkcjonowaniem jednostek
budżetowych lub realizacją ich statutowych
zadań, wydatków związanych z realizacją
Wspólnej Polityki Rolnej.

Natomiast świadczenia na rzecz osób fi-

zycznych obejmują wydatki budżetu pań-
stwa kierowane, na podstawie odrębnych
przepisów, bezpośrednio lub pośrednio do
osób fizycznych, a niebędące wynagrodze-
niem za świadczoną pracę. Jak można za-
uważyć zarówno przedsiębiorca (osoba
prawna lub fizyczna), jak i osoba fizyczna
niebędąca takim przedsiębiorcą może uzy-
skać z budżetu dotacje, subwencje lub inne
świadczenia. Uzyskanie tego rodzaju świad-
czeń będzie się wiązało z ich opodatkowa-
niem.

Punkty konsultacyjno-doradcze

Jednym z programów, który w zamyśle

ustawodawcy miał pomóc przedsiębior-
com, jest rządowy projekt wspierania ma-
łych i średnich przedsiębiorców. Politykę
państwa wobec małych i średnich przed-
siębiorstw realizuje Polska Agencja Roz-
woju Przedsiębiorczości (PARP). Agencja
zarządza środkami z budżetu państwa
oraz z bezzwrotnej pomocy zagranicznej,
w tym projektu PHARE, poprzez m.in.
świadczenie w ramach punktów konsulta-
cyjno-doradczych ogólnobiznesowej po-
mocy doradczej. Państwo poprzez PARP
wspiera (dotuje) między innymi: bezpłat-
ne usługi doradcze, szkolenia, uzyskanie
certyfikatu itp.

Do końca 2003 r. zgodnie z art. 14 ust.

3 pkt 9 ustawy PIT do przychodów z dzia-
łalności gospodarczej nie zaliczało się przy-
chodów stanowiących wartość nieodpłat-
nych świadczeń otrzymanych z tytułu ko-
rzystania z usług informacyjno-doradczych
świadczonych przez punkty konsultacyjno-
-doradcze działające, na podstawie odręb-
nych przepisów, w ramach rządowego pro-
gramu wsparcia dla małych i średnich
przedsiębiorstw. Niestety, w tym roku prze-
pis ten został wykreślony z ustawy, co ozna-
cza, że przedsiębiorca, który będzie korzy-
stał z tych usług nieodpłatnie, zmuszony
jest do zaliczenia tych nieodpłatnych
świadczeń do przychodów. Jednocześnie
na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 114 ustawy
PIT wartość tak otrzymanych nieodpłat-
nych świadczeń będzie zwolniona z podat-
ku.

Apteki bez zwolnienia

Do przychodów z działalności gospodar-

czej zalicza się również refundacje, które
uzyskują apteki jako częściowy zwrot kwot
za sprzedane leki. Na ten temat wypowie-
działo się Ministerstwo Finansów, które na
podstawie pisma z 5 lutego 1999 r.
(PB2/AŁ-0059/99) uznało refundacje za
leki lub materiały medyczne za przychód
z działalności gospodarczej. W związku
z refundacjami – ceny leku lub materiału
medycznego wydawanego ubezpieczonemu
bezpłatnie, za opłatą ryczałtową lub za czę-
ściową odpłatnością – wypłacanymi apte-
kom zalicza się je do przychodów. Wyja-
śniono, że w art. 14 ust. 1 ustawy PIT okre-
ślono definicję przychodu z działalności
gospodarczej dla celów podatku dochodo-
wego. I tak za przychód z działalności go-
spodarczej uważa się kwoty należne, choć-
by nie zostały faktycznie otrzymane po wy-
łączeniu wartości zwróconych towarów,
udzielonych bonifikat i skont. U podatni-
ków dokonujących sprzedaży towarów
i usług, opodatkowanych podatkiem od to-
warów i usług, za przychód z tej sprzedaży
uważa się przychód pomniejszony o należ-
ny podatek od towarów i usług. W praktyce
oznacza to, że przychód powstaje w mo-
mencie wydania towaru, wyrobu lub wyko-
nania usługi i bez znaczenia pozostaje fakt
zapłaty należności przez odbiorcę świad-
czenia.

Do przychodów z działalności gospodar-

czej zalicza się również otrzymane dotacje,
subwencje, dopłaty i inne nieodpłatne
świadczenia otrzymane na pokrycie kosz-
tów albo jako zwrot wydatków (art. 14 ust.
2 pkt 2 ustawy PIT). W tym przypadku
przychód powstaje w momencie otrzyma-
nia np. dopłaty.

Przychodem z tytułu prowadzenia apteki

są kwoty należne z tytułu sprzedaży leków
lub materiałów medycznych, z wyjątkiem
tej części należności, która jest refundowa-
na. W praktyce przychodem apteki są fak-
tycznie osiągnięte utargi dzienne z tytułu
sprzedaży leków lub materiałów medycz-
nych. Ponadto przychodem apteki są kwoty
otrzymanej refundacji ceny leku lub mate-
riału medycznego wydawanego ubezpieczo-
nemu bezpłatnie, za opłatą ryczałtową lub
za częściową odpłatnością. Za dzień uzy-
skania przychodu, w przypadku dopłat do
leków lub materiałów medycznych, uznaje
się dzień, w którym właściciel apteki uzy-
skał refundację.

Podstawę i zasady dokonywania przez

kasy chorych omawianych refundacji
– w ramach ustalonego limitu cen – stano-
wi art. 59a ustawy z dnia 6 lutego 1997 r.
o powszechnym ubezpieczeniu zdrowot-
nym (Dz.U. nr 28, poz. 153 z późn. zm.).

Niepełnosprawni już bez ochrony

Do końca 2003 r. ze zwolnienia od po-

datku dochodowego z tytułu otrzymanych
darmowych kwot korzystały zakłady pracy
chronionej. Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 48
ustawy PIT oraz art. 17 ust. 1 pkt 25 usta-
wy CIT wolne od podatku dochodowego
były dotacje, subwencje i dopłaty otrzyma-
ne z Państwowego Funduszu Rehabilitacji

PRZYPOMINA

Podobnie, jak w ustawie PIT, przycho-
dem u podatników podatku dochodo-
wego od osób prawnych nie są dotacje
i subwencje związane z nabyciem środ-
ków trwałych i wartości niematerialnych
i prawnych podlegających amortyzacji.

PRZYPOMINA

Zarówno przedsiębiorca (osoba prawna
lub fizyczna), jak i osoba fizyczna nie-
będąca takim przedsiębiorcą może uzy-
skać z budżetu dotacje, subwencje lub
inne świadczenia. Uzyskanie tego ro-
dzaju świadczeń będzie się wiązało
z ich opodatkowaniem.

www.gazetaprawna.pl

GAZETA PRAWNA NR 76 (1185) 19 KWIETNIA 2004

KSIĘGOWOŚĆ I PŁACE

Temat tygodnia

Opodatkowanie pomocy

3

dalszy ciąg na str. 4

Skąd dotacje i subwencje

Dotacje i subwencje są środkami finansowymi pochodzącymi z budżetu pań-
stwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, państwowych oraz samo-
rządowych funduszów celowych. Mogą także pochodzić od agencji rządowych
i środków rządów państw obcych.

Różnica pomiędzy subwencjami a dota-

cjami sprowadza się w praktyce do celu, na
jaki są one przyznawane. Dotacje są prze-
znaczone na dofinansowanie określonego
rodzaju działalności. Subwencje zaś nie są
przekazywane z określeniem ich celu wy-
datkowania, co wynika z ustawy z dnia 26
listopada 1998 r. o finansach publicznych
(t.j. Dz.U. z 2003 r. nr 15, poz. 148 z późn.

zm.). W art. 72 ust. 1 tej ustawy określono,
iż z budżetu państwa mogą być udzielane
dotacje przedmiotowe kalkulowane według
stawek jednostkowych dla przedsiębiorców
wytwarzających określone rodzaje wyro-
bów lub świadczących określone rodzaje
usług, państwowych zakładów budżeto-
wych, gospodarstw pomocniczych pań-
stwowych jednostek budżetowych i róż-

Osób Niepełnosprawnych przez zakłady
pracy chronionej na podstawie przepisów
o zatrudnianiu i rehabilitacji osób niepeł-
nosprawnych. Od bieżącego roku takie dar-
mowe przysporzenia nie korzystają już ze
zwolnienia i będą opodatkowane jak każdy
inny przychód z działalności gospodarczej
w momencie ich otrzymania.

W tym momencie trzeba zaznaczyć, że

i inne kwoty otrzymywane w formie nieod-
płatnych świadczeń związane z zatrudnie-
niem niepełnosprawnych będą też podle-
gały opodatkowaniu, na co już zwrócił
uwagę NSA w wyroku z dnia 22 grudnia
1997 r. (SA/Gd 724/96, niepublikowany).

Działalnością gospodarczą jest działal-

ność wytwórcza, budowlana, handlowa
i usługowa prowadzona w celach zarobko-
wych i na własny rachunek podmiotu pro-
wadzącego taką działalność. W ramach tej
działalności mieści się m.in. zatrudnienie
pracowników, które to działanie może na-
stępować w drodze umów uregulowanych
w przepisach prawa pracy, jak też umów,
które dodatkowo znajdują oparcie w innych
przepisach. Przykładem trójstronnego sto-
sunku zobowiązaniowego powstałego w ra-
mach działalności gospodarczej jest zatrud-
nianie przez pracodawców osób niepełno-
sprawnych, skierowanych do pracy przez

rejonowe biuro pracy na podstawie umów
o pracę, co rodzi prawo do otrzymywania
przez podmiot zatrudniający świadczenia
pieniężnego w wysokości wypłaconego pra-
cownikowi niepełnosprawnemu wynagro-
dzenia i zapłaconych składek na ubezpie-
czenie społeczne (art. 26 ust. 1 pkt 2 usta-
wy z dnia 9 maja 1991 r. o zatrudnieniu i re-
habilitacji zawodowej osób niepełnospraw-
nych – Dz.U. nr 46, poz. 201 z późn. zm.).
Otrzymanie z tego tytułu świadczenia ozna-
czało, że zawarta w cenie produktu działal-
ności gospodarczej (towaru, usługi itp.)
wartość robocizny powodowała zwiększe-
nie przychodu. Tak więc sytuacja taka ro-
dzi obowiązek podatkowy także do tej czę-
ści przychodu.

Niewątpliwie celem otrzymywanego

przez pracodawców zatrudniających oso-
by niepełnosprawne świadczenia wynika-
jącego z przepisów wspomnianej wcze-
śniej ustawy z dnia 9 maja 1991 r. jest sub-
sydiowanie (popieranie finansowe) okre-
ślonej działalności. W takiej sytuacji
świadczenia finansowe otrzymywane z te-
go tytułu mają charakter subwencji. Ozna-
cza to, że zgodnie z art. 14 ust. 2 pkt
2 ustawy o podatku dochodowym od osób
fizycznych są przychodem z działalności
gospodarczej.

www.gazetaprawna.pl

KSIĘGOWOŚĆ I PŁACE

GAZETA PRAWNA NR 76 (1185) 19 KWIETNIA 2004

4

Temat tygodnia

Opodatkowanie pomocy

Dotacje rolnicze

Brak podstaw do stosowania art. 14 ust. 2 pkt 2 ustawy z 1991 r. o podatku docho-
dowym od osób fizycznych do działalności rolniczej i traktowania dotacji na działal-
ność rolniczą jako dotacji na działalność gospodarczą, z której przychody podlegają
opodatkowaniu podatkiem dochodowym.
Dotacja udzielona w celu umożliwienia rolniczego korzystania z gruntów nie podlega
opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych również w sytuacji, gdy
skarżący jest podatnikiem podatku dochodowego w związku z uzyskiwaniem przy-
chodów z tytułu świadczeń emerytalnych – wyrok NSA z dnia 25 lutego 1998 r.,
I SA/Gd 1920/96, niepublikowany.

Subwencje przychodem ryczałtowców

Przychodem z działalności gospodarczej opodatkowanej w formie ryczałtu, tak jak
w odniesieniu do podatników opodatkowanych na zasadach ogólnych, są również
dotacje, subwencje, dopłaty i inne nieodpłatne świadczenia otrzymane na pokrycie
kosztów albo jako zwrot wydatków (art. 14 ust. 2 pkt 2 ustawy z 1991 r. o podatku
dochodowym od osób fizycznych) – wyrok NSA z dnia 25 lutego 1998 r., I SA/Gd
1232/96, niepublikowany.

Dopłaty do leków

Kwoty należne z tytułu sprzedaży leków przez aptekę stały się przychodem podatko-
wym niezależnie od tego, kiedy prowadzący na własny rachunek działalność gospo-
darczą uzyskali refundację owych należności od podmiotów zobowiązanych do ich
uiszczenia.
W świetle postanowień art. 14 ust. 2 pkt 2 ustawy z 1991 r. o podatku dochodowym
od osób fizycznych i art. 5 ust. 2 ustawy budżetowej za rok 1992 z dnia 5 czerwca
1992 r. (Dz.U. nr 50, poz. 229) brakuje podstaw prawnych do tego, by dopłaty do
kosztów leków dla uprawnionych można uznać za dotacje przedmiotowe.
Dopiero od 1 stycznia 1994 r., z uwagi na zmianę dokonaną w treści art. 14 ust.
2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, otrzymane przez prowadzą-
cych apteki kwoty refundujące te leki są przychodem w podatku dochodowym od
osób fizycznych w momencie ich otrzymania z budżetu państwa jako dopłaty, o któ-
rych mowa w tym przepisie – wyrok NSA z dnia 10 października 1997 r., I SA/Gd
385/96, niepublikowany.

Świadczenia finansowe dla zatrudniających inwalidów

Celem otrzymywanego przez pracodawców zatrudniających osoby niepełnosprawne
świadczenia wynikającego z przepisów ustawy z 9 maja 1991 r. o zatrudnieniu i re-
habilitacji zawodowej osób niepełnosprawnych jest subsydiowanie (popieranie fi-
nansowe) określonej działalności. W takiej sytuacji świadczenia finansowe otrzymy-
wane z tego tytułu mają charakter subwencji. Oznacza to, że zgodnie z art. 14 ust.
2 pkt 2 ustawy z 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych są przychodem
z działalności gospodarczej – wyrok NSA z dnia 22 grudnia 1997 r., I SA/Gd
724/96, niepublikowany.

Niektóre dotacje
i subwencje zwolnione

Mimo że opodatkowaniu podlegają przyznane dotacje, subwencje i inne do-
płaty, to jednak ustawodawca w niektórych przypadkach zdecydował się na
zwolnienia.

Do końca 2003 r. na mocy art. 21 ust. 1 pkt

47b ustawy PIT oraz art. 17 ust. 1 pkt 14 usta-
wy CIT dotacje otrzymane z budżetu pań-
stwa oraz budżetów jednostek samorządu te-
rytorialnego były zwolnione z opodatkowania
podatkiem dochodowym. Zwolnienie doty-
czyło również kwot otrzymanych od agencji
rządowych, jeżeli agencje otrzymały środki
na ten cel z budżetu państwa, co zapewniał
art. 21 ust. 1 pkt 47c ustawy PIT oraz art. 17
ust. 1 pkt 14b ustawy CIT. Z początkiem tego
roku przepisy te zostały uchylone, czego na-
stępstwem jest opodatkowanie dotacji i sub-

wencji otrzymanych bezpośrednio z budżetu
państwa lub budżetów samorządowych w od-
niesieniu do osób prawnych. Natomiast
w przypadku osób fizycznych ustawodawca
dodał do ustawy PIT nowy art. 21 ust. 1 pkt
114, który częściowo rekompensuje uchylone
przepisy dotyczące zwolnienia z podatku do-
tacji i subwencji otrzymanych z budżetu pań-
stwa oraz jednostek samorządu terytorialne-
go. Zgodnie z tym artykułem, wolna od po-
datku dochodowego jest wartość otrzyma-
nych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń
częściowo odpłatnych oraz wartość świad-
czeń rzeczowych (w naturze) finansowanych
lub współfinansowanych ze środków budżetu
państwa, jednostek samorządu terytorialne-
go, ze środków agencji rządowych lub ze
środków pochodzących od rządów państw
obcych, organizacji międzynarodowych lub
międzynarodowych instytucji finansowych,
w ramach rządowych programów.

Działalność rolnicza z dotacją

Na pocieszenie ustawodawca przyznał

prawo do zwolnienia z opodatkowania po-
datkiem dochodowym, ale tylko w stosun-
ku do osób fizycznych, dotacje, subwen-
cje, dopłaty i inne nieodpłatne świadcze-
nia lub świadczenia częściowo odpłatne,
otrzymane na cele związane z działalno-
ścią rolniczą z budżetu państwa, budżetów
jednostek samorządu terytorialnego, od
agencji rządowych lub ze środków pocho-
dzących od rządów państw obcych, orga-
nizacji międzynarodowych lub międzyna-
rodowych instytucji finansowych. Nieste-
ty, dotyczy to darmowych przysporzeń,
które podatnicy podatku dochodowego od
osób fizycznych otrzymają począwszy od
1 stycznia 2005 roku, co wynika z ustawy
z dnia 12 listopada 2003 r. o zmianie usta-
wy o podatku dochodowym od osób fi-
zycznych oraz niektórych innych ustaw
(Dz.U. nr 202, poz. 1956 z późn. zm.).
Jak widać, zakres zwolnienia uległ ograni-
czeniu, zawężając się tylko do otrzyma-
nych kwot na cele związane z działalno-
ścią rolniczą. Jednocześnie jednak zwol-
nieniu podlegają nie tylko dotacje, jak by-
ło w ubiegłym roku, ale też subwencje, do-
płaty i inne nieodpłatne świadczenia.

Warto też zauważyć, że jest to zwolnie-

nie, które przysługuje nie tylko rolnikom,
lecz związane jest z wykonywaną działal-

nością rolniczą, która zgodnie z art. 2 ust.
1 pkt 1 ustawy PIT nie podlega pod prze-
pisy tej ustawy. Działalnością rolniczą, do
której nie stosuje się przepisów ustawy
o podatku dochodowym od osób fizycz-
nych, jest natomiast działalność polegają-
ca na wytwarzaniu produktów roślinnych
lub zwierzęcych w stanie nieprzetworzo-
nym (naturalnym) z własnych upraw albo
hodowli lub chowu, w tym również pro-
dukcja materiału siewnego, szkółkarskie-
go, hodowlanego oraz reprodukcyjnego,
produkcja warzywnicza gruntowa, szklar-
niowa i pod folią, produkcja roślin ozdob-
nych, grzybów uprawnych i sadownicza,
hodowla i produkcja materiału zarodowe-
go zwierząt, ptactwa i owadów użytko-
wych, produkcja zwierzęca typu przemy-
słowo-fermowego oraz hodowla ryb, a tak-
że działalność, w której minimalne okresy
przetrzymywania zakupionych zwierząt
i roślin, w trakcie których następuje ich
biologiczny wzrost, wynoszą co najmniej:
miesiąc – w przypadku roślin, 16 dni –
w przypadku wysokointensywnego tuczu
specjalizowanego gęsi lub kaczek, 6 tygo-
dni – w przypadku pozostałego drobiu
rzeźnego, 2 miesiące – w przypadku pozo-
stałych zwierząt – licząc od dnia nabycia.

Zwolnione z opodatkowania podatkiem

dochodowym od osób fizycznych są rów-
nież dopłaty bezpośrednie stosowane w ra-
mach Wspólnej Polityki Rolnej Unii Euro-
pejskiej, otrzymane na podstawie odręb-
nych przepisów i to już od 1 stycznia 2004
roku. Odnosi się to zarówno do osób fi-
zycznych, jak i prawnych.

SAPARD też wolny

Wolne od podatku dochodowego, i to za-

równo w przypadku osób fizycznych, jak
i prawnych, są również dotacje z budżetu
państwa otrzymane na dofinansowanie
przedsięwzięć realizowanych w ramach Spe-
cjalnego Przedakcesyjnego Programu na
Rzecz Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiej-
skich (SAPARD). Wynika to bezpośrednio
z art. 21 ust. 1 pkt 47a ustawy PIT oraz

art. 17 ust. 1 pkt 14a ustawy CIT. W Polsce
za prowadzenie programu odpowiedzialna
jest Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji
Rolnictwa (ARiMR) z siedzibą w Warszawie
i szesnastoma oddziałami regionalnymi w ca-
łym kraju. W działalności ARiMR przyjęto
zasadę centralnego zarządzania środkami
dla wszystkich schematów w ramach działa-
nia. ARiMR jest odpowiedzialna za całość
zagadnień dotyczących programu, tj. przyj-
mowanie i rozpatrywanie wniosków o dota-
cje, zarządzanie funduszem wypłat, kontrolę
prawidłowego wykorzystania środków, udzie-
lanie wyjaśnień i interpretację zasad.

Do współfinansowania projektu inwesty-

cyjnego na terenach wiejskich w Polsce mo-
gą być wykorzystane różne źródła pomoco-
we, nie tylko SAPARD. Przetwórcy artyku-
łów rolno-spożywczych mogą np. ubiegać się
o dofinansowanie w ramach EFOGR – po-
prawa przetwórstwa i marketingu artykułów
rolnych. Jednak w stosunku do programu

PRZYPOMINA

Od bieżącego roku takie darmowe
przysporzenia nie korzystają już ze
zwolnienia i będą opodatkowane jak
każdy inny przychód z działalności go-
spodarczej w momencie ich otrzyma-
nia z Państwowego Funduszu Rehabili-
tacji Osób Niepełnosprawnych.

PRZYPOMINA

Świadczenia finansowe otrzymywane z
tytułu zatrudnienia niepełnosprawnego
mają charakter subwencji. Oznacza to,
że zgodnie z art. 14 ust. 2 pkt 2 ustawy
o podatku dochodowym od osób fi-
zycznych są przychodem z działalności
gospodarczej.

PRZYPOMINA

Zwolnione z opodatkowania podatkiem
dochodowym od osób fizycznych są rów-
nież dopłaty bezpośrednie stosowane
w ramach Wspólnej Polityki Rolnej Unii
Europejskiej, otrzymane na podstawie
odrębnych przepisów i to już od 1 stycz-
nia 2004 roku. Odnosi się to zarówno do
osób fizycznych, jak i prawnych.

PRZYPOMINA

W Polsce za prowadzenie programu od-
powiedzialna jest Agencja Restruktury-
zacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR)
z siedzibą w Warszawie i szesnastoma
oddziałami regionalnymi w całym kraju.

ORZECZNICTWO NSA

EFOGR ustawodawca nie przewidział jed-
noznacznie zwolnienia z podatku. W tym
przypadku wydaje się, że zwolnienie należy
się, ale w ramach art. 21 ust. 1 pkt 46 usta-
wy PIT lub art. 17 ust. 1 pkt 23 ustawy CIT.

Dotacje zagranicznych organizacji

pozarządowych

Z dotacji korzystają również zagranicz-

ne organizacje pozarządowe działające
w naszym kraju, których zarządy znajdują
się poza granicami Polski. W takich przy-
padkach ze zwolnienia podatkowego mo-
gą korzystać tylko dotacje określone
przez art. 17 ust. 1 pkt 17 ustawy CIT.
Zgodnie z tymi przepisami wolne od po-
datku są dochody osób prawnych niema-
jących siedziby lub zarządu w Rzeczypo-
spolitej Polskiej, uzyskane z tytułu dzia-
łalności prowadzonej na terytorium na-
szego kraju i finansowanej z funduszy po-
chodzących z międzypaństwowych insty-
tucji finansowych oraz ze środków przy-
znanych przez państwa obce na podsta-
wie umów zawartych przez polski rząd
lub ministra za zgodą rządu z tymi insty-
tucjami i państwami.

Dochody od rządów państw
obcych i organizacji
międzynarodowych

Zwolnieniu podlegają dochody otrzyma-

ne przez podatnika, jeżeli pochodzą od
rządów państw obcych, organizacji mię-

dzynarodowych lub międzynarodowych in-
stytucji finansowych ze środków bezzwrot-
nej pomocy, w tym ze środków programów
ramowych badań, rozwoju technicznego
i prezentacji Unii Europejskiej i z progra-
mów NATO, przyznanych na podstawie

jednostronnej deklaracji lub umów zawar-
tych z tymi państwami, organizacjami lub
instytucjami przez Radę Ministrów, właści-
wego ministra lub agencje rządowe, w tym
również w przypadkach, gdy przekazanie
tych środków jest dokonywane za pośred-
nictwem podmiotu upoważnionego do roz-
dzielania środków bezzwr otnej pomocy.
Stanowi o tym art. 21 ust. 1 pkt 46 ustawy
PIT oraz podobnie art. 17 ust. 1 pkt 23
ustawy CIT.

W przypadku osób fizycznych ustawo-

dawca zawarł jeszcze jeden warunek, aby
podatnik bezpośrednio realizował cel
programu finansowanego z bezzwrotnej
pomocy. Zwolnienie nie ma zastosowa-
nia do dochodów osób fizycznych, któ-
rym podatnik bezpośrednio realizujący
cel programu zleca – bez względu na ro-
dzaj umowy – wykonanie określonych
czynności w związku z realizowanym
przez niego programem. Zapis ten zna-
lazł się w ustawie o podatku dochodo-
wym od osób fizycznych później, jednak
miał na celu uściślenie ministerialnego
stanowiska, które prezentowane było
w piśmie z 8 grudnia 2001 r. (nr PB
5/HM-033-187/01). Do powyższych
przepisów zalicza się również dochody
uzyskane ze środków sfinansowanych
z programu PHARE, przy czym należy
pamiętać, że wydatki i koszty sfinanso-
wane z tych środków – w świetle przepi-
su zawartego w art. 16 ust. 1 pkt 58 usta-
wy CIT oraz art. 23 ust. 1 pkt 56 ustawy
PIT – nie będą stanowiły kosztów uzy-
skania przychodów.

Dotacje i subwencje w VAT

W świetle jeszcze obowiązującej ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od
towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz.U. nr 11, poz. 50 z późn. zm.) do-
tacje i subwencje nie podlegają podatkowi od towarów i usług, gdyż nie stano-
wią obrotu. Jednak mogą mieć wpływ pośredni na sytuację podatkową podatni-
ka VAT.

www.gazetaprawna.pl

GAZETA PRAWNA NR 76 (1185) 19 KWIETNIA 2004

KSIĘGOWOŚĆ I PŁACE

Temat tygodnia

Opodatkowanie pomocy

5

GP RADZI

Jeśli dotacja,
to nie koszt

Jak wyglądają kwestie podatko-
we związane ze stroną koszto-

wą dotacji w odniesieniu do osób
opodatkowanych podatkiem docho-
dowym od osób prawnych?’

Kwestię tę normuje art. 16 ust. 1 pkt 58

ustawy o CIT. Według tego przepisu, nie
uważa się za koszty uzyskania przycho-
dów wydatków i kosztów bezpośrednio sfi-
nansowanych z dochodów (przychodów),
o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 14a,
23 i 24 ustawy o CIT oraz ze środków,
o których mowa w art. 33 ust. 4 ustawy
z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności
pożytku publicznego i o wolontariacie
(Dz.U. nr 96, poz. 873). Wymienione
przepisy dotyczą dotacji z budżetu pań-
stwa otrzymanych na dofinansowanie
przedsięwzięć realizowanych w ramach
Specjalnego Przedakcesyjnego Programu
na Rzecz Rolnictwa i Rozwoju Obszarów
Wiejskich–SAPARD (pkt 14a), dochodów
uzyskanych przez podatników od rządów

państw obcych, organizacji międzynaro-
dowych lub międzynarodowych instytucji
finansowych, pochodzących ze środków
bezzwrotnej pomocy (pkt 23), odsetek od
dochodów lub środków, o których mowa
powyżej, lokowanych na bankowych ra-
chunkach terminowych (pkt 24) oraz
środków pochodzących ze zbiórek pu-
blicznych, zebranych w okresie posiadania
przez jednostkę statusu organizacji pożyt-
ku publicznego.

Amortyzacja
bez odliczenia

Czy zalicza się do kosztów uzy-
skania przychodów odpisy

amortyzacyjne od środków trwałych,
na które przedsiębiorstwo otrzymało
dotacje?

Zagadnienie to reguluje art. 16 ust.

1 pkt 48 ustawy o CIT. Na podstawie te-
go przepisu nie uważa się za koszty uzy-
skania przychodów odpisów z tytułu zu-
życia środków trwałych dokonywanych

od tej części ich wartości, która odpowia-
da poniesionym wydatkom na nabycie
lub wytworzenie tych środków we wła-
snym zakresie, a zwróconym podatnikowi
w jakiejkolwiek formie, więc także w for-
mie dotacji. Wynika z tego, że odpisy
amortyzacyjne, które są rozliczeniem
kosztu w dłuższej perspektywie czasu, nie
będą zaliczone do kosztów uzyskania
przychodów.

Zwolnienie nadal
możliwe

Czy uchylenie z początkiem tego
roku art. 21 ust. 1 pkt 47b usta-

wy o podatku dochodowym od osób fi-
zycznych, który mówił o zwolnieniu
z opodatkowania dotacji otrzymanych
z budżetu państwa lub jednostek sa-
morządu terytorialnego, oznacza, iż
każde nieodpłatne świadczenie z ta-
kich budżetów będzie opodatkowane?

Nie do końca jest to prawda. Pomimo

zlikwidowania zwolnienia dla dotacji

otrzymanych z budżetu państwa lub bu-
dżetów jednostek samorządu terytorial-
nego, wprowadzono do ustawy nowy
przepis zwalniający z podatku wartość
otrzymanych nieodpłatnych świadczeń
lub świadczeń częściowo odpłatnych
oraz wartość świadczeń rzeczowych (w
naturze) finansowanych lub współfi-
nansowanych ze środków budżetu pań-
stwa, jednostek samorządu terytorial-
nego, ze środków agencji rządowych
lub ze środków pochodzących od rzą-
dów państw obcych, organizacji mię-
dzynarodowych lub międzynarodowych
instytucji finansowych, w ramach rzą-
dowych programów. Tak więc, jeśli
otrzyma się takie całkowicie lub czę-
ściowo nieodpłatne świadczenia (np.
dotacje, subwencje) ze środków budże-
tu państwa lub jednostek samorządo-
wych, w ramach rządowego programu
pomocowego, to będzie ono zwolnione
na podstawie nowego art. 21 ust. 1 pkt
114 ustawy o PIT.

bś

PRZYPOMINA

Wolne od podatku są dochody osób
prawnych niemających siedziby lub za-
rządu w Rzeczypospolitej Polskiej, uzy-
skane z tytułu działalności prowadzo-
nej na terytorium naszego kraju i finan-
sowanej z funduszy pochodzących
z międzypaństwowych instytucji finan-
sowych

PRZYPOMINA

Zwolnieniu podlegają dochody
otrzymane przez podatnika, jeżeli
pochodzą od rządów państw ob-
cych, organizacji międzynarodo-
wych lub międzynarodowych insty-
tucji finansowych ze środków bez-
zwrotnej pomocy, w tym również
w przypadkach gdy przekazanie tych
środków jest dokonywane za po-
średnictwem podmiotu upoważnio-
nego do rozdzielania środków bez-
zwrotnej pomocy.

Jak wcześniej wspomniano, nie można

zaliczyć do kosztów uzyskania przycho-
dów wydatków pokrytych otrzymanymi do-
tacjami, na co zwróciło też uwagę Mini-
sterstwo Finansów w piśmie z dnia 20
sierpnia 1999 r., nr PP1-7204/32/99/KSz.
W art. 25 ust. 1 pkt 3 obowiązującej usta-
wy o VAT zakazuje się obniżania lub zwro-
tu podatku należnego w stosunku do naby-
wanych przez podatnika towarów i usług,
którymi rozporządzono w sposób nie po-
zwalający na zaliczenie poniesionych wy-
datków do kosztów uzyskania przychodów
w rozumieniu przepisów ustawy o podatku
dochodowym. Ograniczenie to nie dotyczy
jednak, zgodnie z art. 25 ust. 2 pkt 1 usta-
wy o VAT, wydatków na nabycie środków
trwałych i wartości niematerialnych i praw-
nych podlegających amortyzacji. Dlatego
otrzymanie dotacji na pokrycie kosztów
związanych z nabyciem składników mająt-
ku trwałego, od których dokonuje się odpi-
sów amortyzacyjnych, nie powoduje utraty
prawa do odliczenia VAT, pod warunkiem
że towary te służą do wykonywania czyn-
ności opodatkowanych.

W nowej ustawie z dnia 11 marca 2004 r.

o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54,
poz. 535) jest inaczej określony obrót, będą-
cy podstawą opodatkowania. Zgodnie z art.
29 ust. 1 nowej ustawy VAT podstawą opo-
datkowania jest obrót. Obrotem jest kwota
należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona
o kwotę należnego podatku. Kwota należna
obejmuje całość świadczenia należnego od
nabywcy. Obrotem jest także otrzymana do-
tacja, subwencja i inna dopłata o podobnym
charakterze związana z dostawą lub świad-
czeniem usług.

Oznacza to, że środki budżetowe zostaną

opodatkowane podatkiem od towarów
i usług, a przedsiębiorca, który otrzyma do-
tacje, subwencje, będzie musiał z tego tytułu

zapłacić VAT. Spowoduje to sytuację, że re-
alna wartość takich przysporzeń faktycznie
ulegnie zmniejszeniu.

Wejście w życie regulacji, które przewidu-

ją objęcie VAT-em dotacji, subwencji, będzie
oznaczało w wielu przypadkach bardzo
istotne podwyższenie opodatkowania nie-
których czynności. Z początkiem maja 2004
r., z dniem wejścia w życie nowej ustawy, bę-
dzie więc miała zastosowanie nowa norma
polegająca na tym, że przychody otrzymane
z tytułu dotacji, subwencji i dopłat związa-
nych z daną czynnością zostaną opodatko-
wane VAT. Na dodatek przysporzenia takie
nie będą opodatkowane jednolitą stawką
VAT, gdyż zawsze będzie to stawka, jaką bę-
dzie opodatkowana dana czynność.

Bogdan Świąder

[e-mail]

WYJAŚNIA

Subwencja, dotacja i dopłata z budżetu
państwa lub samorządu terytorialnego
zwiększy kwotę należną i zostanie opo-
datkowana według stawki, która jest
stosowana dla danego towaru lub
usługi. Oznacza to, że dotacje czy sub-
wencje nie będą miały konkretnej staw-
ki VAT.
Opodatkowanie powyższych przyspo-
rzeń spowoduje, że przyznane dotacje,
subwencje wpłyną do kieszeni podatni-
ka w bardzo okrojonej formie. Należy
pamiętać, że w podatku dochodowym,
co do zasady, są one także opodatko-
wane. Realna wartość takich środków
może się okazać w konsekwencji bar-
dzo nikła i zamiast charakteru pomoco-
wego ze strony państwa czy też samo-
rządu terytorialnego może przybrać
formę jałmużny.

www.gazetaprawna.pl

KSIĘGOWOŚĆ I PŁACE

GAZETA PRAWNA NR 76 (1185) 19 KWIETNIA 2004

6

Temat tygodnia

Opodatkowanie pomocy

PISMA MINISTERSTWA FINANSÓW

Pismo Ministerstwa Finansów z 8 grudnia
2001 r. nr PB 5/HM-033-187/01.

W celu zapewnienia jednolitego stosowania prawa na
podstawie art. 14 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 29 sierpnia
1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. Nr 137, poz. 926
z późn. zm.), uprzejmie wyjaśniam.
W związku z nowelizacją ustawy o podatku dochodo-
wym od osób fizycznych (Dz.U. z 2000 r. Nr 104, poz.
1104) oraz ustawy o podatku dochodowym od osób
prawnych (Dz.U. z 2000 r. Nr 60, poz. 700) uległo
zmianie brzmienie art. 21 ust. 1 pkt 46 ustawy o po-
datku dochodowym od osób fizycznych i art. 17 ust.
1 pkt 23 ustawy o podatku dochodowym od osób
prawnych. Zatem poczynając od 1 stycznia 2001 r.
wolne od podatku dochodowego są dochody uzyska-
ne przez podatników od rządów państw obcych, orga-
nizacji międzynarodowych lub międzynarodowych in-
stytucji finansowych, pochodzące ze środków bez-
zwrotnej pomocy przyznanych na podstawie jedno-
stronnej deklaracji lub umów zawartych z tymi pań-
stwami, organizacjami lub instytucjami przez Radę Mi-
nistrów Rzeczypospolitej Polskiej, właściwego ministra
lub agencje rządowe; w tym również w przypadkach,
gdy przekazanie tych środków jest dokonywane za po-
średnictwem podmiotu upoważnionego do rozdziela-
nia środków bezzwrotnej pomocy zagranicznej na
rzecz podmiotów, którym służyć ma ta pomoc. Tak
więc:
1) w przypadku podatku dochodowego od osób fi-

zycznych zwolnienie dotyczy dochodów uzyskanych
przez podmioty, które:

a) otrzymały bezzwrotne środki pomocowe bezpo-

średnio od rządów państw obcych, organizacji
międzynarodowych lub międzynarodowych insty-
tucji finansowych lub

b) są beneficjentami pomocy, którzy otrzymali ww.

środki za pośrednictwem podmiotu upoważnio-
nego do rozdzielania środków bezzwrotnej po-
mocy.

Zwolnienie nie obejmuje zatem wynagrodzenia i in-
nych świadczeń pracowników zatrudnionych przez
podmioty, o których mowa w lit. a) i b), a także wyna-
grodzeń i świadczeń dla osób, którym podmioty te zle-
cają wykonanie określonych prac;
2) w przypadku podatku dochodowego od osób praw-

nych zwolnieniu od podatku dochodowego podle-

gać będą podmioty, którym przyznana została po-
moc (beneficjenci), a więc dochód tych podmiotów
uzyskany w związku z uzyskaniem środków pomo-
cowych.

Obowiązujące w tym zakresie polskie przepisy podat-
kowe zgodne są z Porozumieniem Ramowym między
Komisją Wspólnot Europejskich a Rządem Rzeczypo-
spolitej Polskiej jako adresatem pomocy PHARE wymie-
nionym w Rozporządzeniu Rady Wspólnoty Europej-
skiej nr 3906/89 z 18 grudnia 1989 r.

Z Porozumienia tego wynika, że:
* „podatki (...) nie będą opłacane z subwencji EWG”
(art. 13 ust. 1 umowy),
* „osoby prawne lub fizyczne łącznie z personelem za-
granicznym pochodzące z krajów członkowskich
Wspólnoty Europejskiej, wykonujące kontrakty współ-
pracy technicznej finansowane z subwencji EWG, nie
będą podlegać podatkowi obrotowemu i dochodowe-
mu w kraju adresata” (art. 13 ust. 4 umowy).
Z zapisów tych wynika więc, iż dopóki środki pocho-
dzące z zagranicy traktować można jako subwencję
dla podmiotów polskich (beneficjenta przyznanej po-
mocy), dopóty od środków tych nie powinien być po-
bierany w Polsce podatek dochodowy.
Jednocześnie Porozumienie zastrzega, że podmioty wy-
konujące kontrakty finansowane z subwencji (wykonaw-
cy) nie będą w Polsce podlegać opodatkowaniu podat-
kiem dochodowym, o ile są osobami prawnymi lub fizycz-
nymi (łącznie z personelem zagranicznym) pochodzącymi
z krajów członkowskich Unii. Tak więc przepis ten nie
ogranicza prawa Polski do opodatkowania podatkiem
dochodowym innych – niż pochodzące z krajów Unii –
podmiotów (łącznie z personelem beneficjenta) wykonu-
jących kontrakty finansowane z subwencji unijnych.
Objęcie więc wspomnianym zwolnieniem od podatku
dochodowego osób prawnych i fizycznych prowadzą-
cych działalność gospodarczą lub zatrudnionych
w oparciu o stosunek pracy, umowę zlecenia albo
o dzieło tylko dlatego, że wykonują one prace (kon-
trakt) opłacane przez inny podmiot, który otrzymał ty-
tułem bezzwrotnej pomocy środki finansowe (np.
z Unii Europejskiej) nie znajduje oparcia w przepisach
wspomnianego Porozumienia i stanowiłoby nieuza-
sadnione naruszenie zasady równości podatkowej
podmiotów gospodarczych, stawiające te podmioty
w uprzywilejowanej sytuacji wobec innych podmiotów
wykonujących takie same prace i uzyskujących takie sa-
me dochody.

Obowiązujące wcześniej, tj. przed 1 stycznia 2001 r.,
przepisy podatkowe dotyczące tych zwolnień mogły
budzić wątpliwości interpretacyjne co do zakresu pod-
miotów upoważnionych do tych zwolnień. W celu więc
uniknięcia sporów Minister Finansów wydał pismo
z dnia 23 lutego 1998 r., Nr PO 4/AK-802-79/1/98,
w którym określił zakres tych zwolnień w sposób szer-
szy niż wynikało to z Porozumienia.

Pismo Ministerstwa Finansów z 24 lipca 2000 r.
nr PB4/P-8214-2103/231/00

Odpowiadając na pismo z dnia 11.07.2000 r. nr
PEK/30/2000 w sprawie opodatkowania dotacji po-
chodzącej z Komisji Wspólnot Europejskich – Program
PHARE – Ministerstwo Finansów uprzejmie informuje,
że kwestie te reguluje art. 17 ust. 1 pkt 23 ustawy
z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od
osób prawnych (Dz.U. z 1993 r. Nr 106, poz. 482
z późn. zm.). Zgodnie z tym przepisem dochody po-
chodzące m.in. z międzypaństwowych instytucji fi-
nansowych lub ze środków przyznanych przez rządy
państw obcych na podstawie umów zawartych z tymi
instytucjami lub państwami przez Radę Ministrów RP,
właściwego ministra lub agencję rządową – są wolne
od podatku dochodowego. Jeżeli zatem Agencja wy-
grała konkurs na propagowanie idei przystąpienia
Polski do Unii Europejskiej i audycje tego typu będą
sfinansowane ze środków programu PHARE – to do-
chody z tego tytułu będą wolne od podatku docho-
dowego.
Jednocześnie zwraca się uwagę, że wydatki i koszty
Agencji sfinansowane z tych środków – w świetle prze-
pisu zawartego w art. 16 ust. 1 pkt 58 ustawy – nie bę-
dą stanowiły kosztów uzyskania przychodów. Przy
ustalaniu zatem dochodu stanowiącego podstawę
opodatkowania – stosownie do art. 7 ust. 3 pkt
1 i 3 ww. ustawy – nie należy uwzględniać przychodów
pochodzących z pomocy zagranicznej, jeżeli dochody
z tych źródeł są wolne od podatku dochodowego, jak
również kosztów uzyskania przychodów związanych
z uzyskaniem tego dochodu.
Zważywszy zatem na wskazane wyżej obowiązujące
regulacje dotyczące preferencji podatkowych w zakre-
sie korzystania ze środków pomocowych z zagranicy,
w celu uniknięcia ewentualnych sporów z organami
podatkowymi, należy w ewidencji finansowo-księ-
gowej zabezpieczyć odrębne rozliczanie wydatków sfi-
nansowanych ze środków programu PHARE.

Jak zamówiç

prenumerat´

www.gazetaprawna.pl/prenumerata

SPRAWDè

W INTERNECIE

GP RADZI

ZPChr-y
niepreferowane

Czy zakłady pracy chronio-
nej korzystają ze zwolnie-

nia z podatku od otrzymanych
dotacji i subwencji w ustawie
o CIT?

Niestety, od początku 2004 roku

takie zwolnienie już nie przysługuje.
W związku z tym opodatkowaniu
podlegają dotacje, subwencje i dopła-
ty otrzymane z Państwowego Fundu-
szu Rehabilitacji Osób Niepełno-
sprawnych przez zakłady pracy chro-
nionej na podstawie przepisów o za-
trudnianiu i rehabilitacji osób niepeł-
nosprawnych.

Agencje rządowe

Jestem osobą fizyczną
prowadzącą działalność

gospodarczą. W połowie tego
roku mam otrzymać dotacje
inwest ycyjne od Polskiej
Agencji Rozwoju Przedsiębior-
czości w ramach programu
PHARE 2003 „Rozwój i moder-
nizacja przedsiębiorstw

w oparciu o nowe technolo-
gie”. Czy od takich dotacji bę-
dę musiał zapłacić podatek
dochodowy?

Zgodnie z przepisem art. 21

ust. 1 pkt 46 ustawy o PIT docho-
dy pochodzące m.in. z międzypań-
stwowych instytucji finansowych
lub ze środków przyznanych przez
rządy państw obcych na podstawie
umów zawartych z tymi instytucja-
mi lub państwami przez Radę Mi-
nistrów RP, właściwego ministra
lub agencję rządową – są wolne od
podatku dochodowego. Jeżeli
agencja realizuje program pomoco-
wy, który pochodzi od powyższych
instytucji, a tak jest, gdyż finanso-
wany jest on ze środków programu
PHARE – to dochody z tego tytułu
będą wolne od podatku dochodo-
wego.

Umowa o dotację

Prowadzę samodzielną
działalność gospodarczą

w małym mieście. W ramach
porozumienia pomiędzy mną
a gminą dostałem od gminy do-
tację na cele związane z aktywi-

zowaniem nowych miejsc pra-
cy. Czy kwoty, które otrzyma-
łem, będą u mnie stanowiły
przychód podlegający opodat-
kowaniu?

Niestety, tak. Od bieżącego roku

nie ma już zwolnienia, które przy-
sługiwało dla dotacji w rozumieniu
przepisów o finansach publicznych,
otrzymanych z budżetu państwa lub
budżetów jednostek samorządu te-
rytorialnego. Ponadto z treści pyta-
nia wynika, że przyznana dotacja
jest następstwem umowy pomiędzy
podatnikiem a jednostką samorządu
terytorialnego, tj. gminą, a nie wyni-
ka np. z rządowego programu. W ta-
kiej sytuacji brak jest podstaw do
uznania, że kwoty bezzwrotnej po-
mocy będą zwolnione z podatku do-
chodowego od osób fizycznych.
W związku z powyższym istnieje
obowiązek doliczenia kwoty dotacji
do przychodów z działalności go-
spodarczej i opodatkowania ich we-
dług właściwej skali podatkowej,
w przypadku kiedy podatnik opo-
datkowany jest na tzw. zasadach
ogólnych.

bś

EKSPERT WYJAŚNIA

Kiedy zakupiony
program kom-

puterowy może zostać
wprowadzony do ewi-
dencji?

– Zgodnie z ustawą

o podatku dochodowym
od osób prawnych, jeżeli
podatnik nabywa prawo
do programu komputerowego
o wartości przekraczającej 3500 zł
i przewiduje, że będzie z niego ko-
rzystał dłużej niż rok w związku
z prowadzoną działalnością gospo-
darczą, wówczas będzie mógł
wprowadzić prawo do programu
komputerowego do ewidencji war-
tości niematerialnych i prawnych,
a następnie rozpocząć jego amor-
tyzację. Przepisy powołanej ustawy
przewidują jednak, że do wartości
niematerialnych i prawnych mogą
być zaliczone jedynie autorskie
prawa majątkowe do programu
komputerowego zakupione przez
podatnika lub takie, których używa
on na podstawie licencji.

Czy program kompute-
rowy jest zatem przed-

miotem prawa autorskiego?

– Zgodnie z ustawą o prawie au-

torskim i prawach pokrewnych,
programy komputerowe są utwora-
mi będącymi przedmiotem prawa
autorskiego, dlatego przeniesione
mogą być na inne osoby na podsta-
wie umów o przeniesienie autor-
skich praw majątkowych oraz
umów o korzystanie z utworu, tzw.
licencji, wymagających określenia
w nich zakresu (pola) eksploatacji
utworu. Ponadto, stosownie do
przepisów prawa autorskiego, pra-
wo do korzystania z utworu, w tym
do korzystania z programu kompu-
terowego, można nabyć na podsta-
wie umowy przenoszącej własność
egzemplarza utworu bez przejścia
autorskich praw majątkowych.

A co w przypadku, gdy
firma zakupiła program

komputerowy i na fakturze za-
kupu jest dopisek, że „do cza-
su zapłaty całej należności to-
war pozostaje własnością
sprzedawcy”?

– W takim przypadku mamy

prawdopodobnie do czynienia
z przeniesieniem własności eg-
zemplarza programu komputero-
wego, z zastrzeżeniem że nabycie
prawa własności tego egzempla-
rza nastąpi w momencie uregulo-
wania ceny sprzedaży. Na gruncie
przepisów prawa autorskiego nie
doszło do przeniesienia własności
autorskich praw majątkowych do
programu komputerowego. Nawet
w przypadku przyjęcia, że mamy
do czynienia z pewną formą umo-
wy o przeniesienie autorskich
praw majątkowych (np. pod po-
stacią podpisanej przez obie stro-
ny faktury), umowa ta nie będzie

wywoływać skutków
prawnych, gdyż strony
nie postanowiły na pi-
śmie o przeniesieniu na
nabywcę autorskich
praw majątkowych do
programu komputerowe-
go, a ponadto nie okre-
śliły zakresu eksploatacji

programu.

Czy nabywca może za-
tem korzystać z zakupio-

nego towaru?

– Na skutek zawartej umowy

sprzedaży z zastrzeżeniem prawa
własności nabywca, w tym przy-
padku uzyskuje uprawnienie do
korzystania z określonego nośni-
ka informacji. Stosownie do prze-
pisów prawa autorskiego, jeżeli
w umowie nie określono sposobu
korzystania z utworu, powinien
on być zgodny z charakterem
i przeznaczeniem utworu oraz
przyjętymi zwyczajami. Ponadto
jeżeli w umowie brak jest wyraź-
nego postanowienia o przeniesie-
niu prawa, uznaje się, że twórca
udzielił licencji. W przepisach
prawa autorskiego, poza umową
o przeniesienie autorskiego prawa
majątkowego, umowa licencyjna
wyłączna wymaga formy pisemnej
pod rygorem nieważności. Takim
warunkiem nie jest obciążone
udzielenie tzw. licencji niewyłącz-
nej, czyli licencji nie ograniczają-
cej udzielenia przez twórcę upo-
ważnienia innym osobom do ko-
rzystania z utworu na tym samym
polu eksploatacji.

A kiedy można wprowa-
dzić zakupiony program

do ewidencji wartości niema-
terialnych i prawnych, jeśli np.
faktura jest płatna w dwóch ra-
tach np.: pierwsza – do 31
marca 2004 r., a druga – do
30 czerwca 2004 r.?

– Jeżeli intencją stron było

udzielenie licencji niewyłącznej,
podatnik powinien być uprawnio-
ny do wprowadzenia programu do
ewidencji rachunkowej już w mie-
siącu zawarcia umowy udzielenia
takiej licencji.

Istnieje poważna wątpliwość co

do możliwości wprowadzenia do
ewidencji oraz amortyzacji prawa
do programu komputerowego, gdy
celem transakcji było przeniesienie
własności autorskiego prawa mająt-
kowego do programu komputero-
wego lub udzielenie tzw. licencji
wyłącznej. Aby skorzystać w tym
przypadku z prawa amortyzacji,
konieczne jest zawarcie umowy
o przeniesienie autorskich praw
majątkowych lub umowy o korzy-
stanie z utworu, zgodnie z przepisa-
mi prawa autorskiego.

Rozmawiała Ewa Matyszewska

[e-mail]

Ewa Bujalska z międzynarodowej kancelarii White&Case

Ewidencja programów
komputerowych

Dla udokumentowania sprze-
daży za bony towarowe wy-
starczy zewnętrzny dowód
księgowy, np. zewnętrzna no-
ta księgowa czy wezwanie do
zapłaty w rozumieniu ustawy
o rachunkowości.

Podatnik w grudniu 2003 r. re-

alizował w swoim sklepie bony to-
warowe wystawione przez gminę.
Wkrótce po tym postanowił je
zrealizować, czyli wymienić na
gotówkę. Problem tylko w tym, że
w urzędzie gminy zażądano od
niego wystawienia faktury VAT
lub rachunku. O rozwiązanie pro-
blemu, jakim dokumentem po-
twierdzić urzędowi gminy doko-
naną sprzedaż za bony towarowe,
podatnik zwrócił się do organów
podatkowych.

W odpowiedzi organ podatko-

wy wskazał, iż zgodnie z art.
2 ust. 1 ustawy z dnia 8 stycznia
1993 r. o podatku od towarów
i usług oraz o podatku akcyzo-
wym (Dz.U. nr 11, poz. 50
z późn. zm.) opodatkowaniu VAT
co do zasady podlegają sprzedaż
i odpłatne świadczenie usług na
terytorium Rzeczypospolitej Pol-
skiej. Opodatkowaniu podlega
także m.in. eksport, import towa-
rów i usług, świadczenie usług
oraz przekazanie lub zużycie to-
warów na potrzeby reprezentacji

albo reklamy, przekazanie przez
podatnika towarów oraz świad-
czenie usług na potrzeby osobiste
podatnika, zamiana towarów
bądź usług itd. Każda określona
w art. 2 czynność dotyczy towaru
bądź usługi. Jak przypomniano
w piśmie, towarem w rozumieniu
ustawy są rzeczy ruchome, wszel-
kie postacie energii, budynki, bu-
dowle lub ich części. Natomiast
przez usługi rozumie się usługi
wymienione w klasyfikacjach wy-
danych na podstawie przepisów
ustawy o statystyce publicznej.

Rozstrzygając zasadniczą kwe-

stię organ podatkowy wskazał na
językową definicję bonu. Zgodnie
z jej treścią bon to dowód upraw-
niający do otrzymania w oznaczo-
nym terminie pewnych towarów,
sumy pieniędzy lub korzystania
z usług.

W ocenie organu podatkowego

wobec faktu, iż bon towarowy sta-
nowi rodzaj znaku legitymacyjne-
go upoważniającego do odbioru
świadczenia – nie mieści się w de-

finicji towaru. A zatem wszystkie
czynności, wymienione w art.
2 ustawy o VAT, mające za przed-
miot bon towarowy, nie powodują
powstania obowiązku podatkowe-
go w zakresie VAT.

Jeśli chodzi o sposób dokumen-

towania czynności polegających
na zamianie bonów towarowych
na gotówkę, nie istnieje w tym
przypadku obowiązek wystawie-
nia faktury VAT, określony w art.
32 ust. 1 ustawy o VAT. Faktury
VAT wystawia się bowiem na po-
twierdzenie czynności podlegają-
cych VAT bądź też czynności
zwolnionych od podatku. Do po-
twierdzenia czynności zamiany
bonów na gotówkę nie mogą też
służyć rachunki, o których mowa
w rozdziale 12 ustawy z dnia 29
sierpnia 1997 r. – Ordynacja po-
datkowa (Dz.U. nr 137, poz. 926
z późn. zm.), gdyż dokumenty te
również potwierdzają sprzedaż to-
warów lub świadczenie usług,
a w przypadku zamiany zrealizo-
wanych bonów towarowych na go-
tówkę inny jest charakter doku-
mentowanej czynności. Zdaniem
organu podatkowego dla udoku-
mentowania tej czynności można
wystawić inny dowód księgowy ze-
wnętrzny, np. zewnętrzną notę
księgową lub wezwanie do zapłaty
w rozumieniu ustawy z dnia 29
września 1994 r. o rachunkowości
(t.j. Dz. U. z 2002 r. nr 76, poz.
694 z późn. zm.).

www.gazetaprawna.pl

GAZETA PRAWNA NR 76 (1185) 19 KWIETNIA 2004

KSIĘGOWOŚĆ I PŁACE

Archiwum podatnika

7

WYJAŚNIENIA US

◗

VAT.

TURYSTYKA WYJAZDOWA

Podatek od wycieczki biznesowej

W przypadku usług zagranicz-
nej turystyki wyjazdowej obo-
wiązek podatkowy powstaje
z chwilą wystawienia faktury,
nie później jednak niż 15 dnia
od dnia wykonania usługi.

Podatnik chciałby zorganizować

kilkudniowe spotkanie handlowe
ze swoimi kontrahentami. Dla
uatrakcyjnienia spotkania rozmo-
wy mają się odbywać podczas po-
dróży promowej na trasie Gdańsk-
-Kopenhaga-Gdańsk. Jak wskazał
podatnik, podróż zostanie zaku-
piona w Polsce u przedstawiciela
spółki zajmującej się przewozami
promowymi, która ma swoją sie-
dzibę poza granicami RP. Wyna-
grodzenie zostanie przesłane na ra-
chunek przedstawicielstwa w Pol-
sce. Pytał więc, czy zakupiona od
nierezydenta usługa będzie impor-
tem usług w rozumieniu ustawy.

Organ podatkowy przypomniał,

że stosownie do art. 2 ust. 2 ustawy
z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku

od towarów i usług oraz o podatku
akcyzowym (Dz.U. nr 11, poz. 50
z późn. zm.) opodatkowaniu podle-
ga eksport i import towarów i usług.
Przy czym przez import usług rozu-
mie się usługi świadczone na teryto-
rium RP, za których wykonanie na-
leżność jest przekazywana osobie
lub jednostce mającej siedzibę bądź
miejsce zamieszkania za granicą,
a także usługi turystyki wyjazdowej.
Jak wskazano w odpowiedzi, usłu-
gobiorca krajowy jako odbiorca
usługi zagranicznej będzie podlegał
opodatkowaniu VAT od importu
usług, jeśli łącznie zostaną spełnio-
ne następujące warunki:

◗

usługa jest świadczona na teryto-
rium kraju,

◗

należność za wykonaną usługę
jest przekazywana podmiotowi
zagranicznemu (mającemu sie-
dzibę lub miejsce zamieszkania
za granicą),

◗

podatek od towarów i usług nie jest
pobrany od podatnika określonego
w art. 5 ust. 1 pkt 4 ustawy,

◗

usługa nie jest przedmiotowo
zwolniona.

Mimo że turystyka wyjazdowa

traktowana jest jak import usług,
to z przedstawionych przepisów
jednoznacznie wynika, że przez
pojęcie importu usług nie należy
rozumieć zakupu usługi turystyki
wyjazdowej (usługi te nie są świad-
czone w kraju przez kontrahenta
zagranicznego), lecz ich sprzedaż
odbiorcom w kraju.

Dodatkowo organ podatkowy

wskazał, iż w przypadku usług za-
granicznej turystyki wyjazdowej
obowiązek podatkowy powstaje
z chwilą wystawienia faktury, nie
później jednak niż 15 dnia od dnia
wykonania usługi. Tak zdefiniowa-
ny obowiązek podatkowy świadczy
o tym, że ustawodawca związał
moment jego powstania ze sprze-
dażą w kraju, a nie z ich zakupem.

Zatem w przypadku podatnika

obowiązek podatkowy w zakresie
turystyki wyjazdowej będzie spo-
czywał na sprzedawcy usługi.

Wyjaśnienia US przygotowała

Aleksandra Tarka

[e-mail]

WYJAŚNIENIA US

◗

VAT.

DOKUMENTOWANIE SPRZEDAŻY ZA BONY TOWAROWE

Ani rachunkiem,

ani fakturą

WARTO WIEDZIEĆ

Bon nie jest towarem, lecz je-
dynie dokumentem uprawnia-
jącym do zakupu towarów.
Zastępuje on zatem środki pie-
niężne, za które zwyczajowo
nabywa się towary.

W związku z wejściem Polski do

Unii Europejskiej podatnicy VAT
staną się uczestnikami obrotu go-
spodarczego na nowych zasadach
i z nowymi uprawnieniami.

W nowej ustawie z dnia 11 marca

2004 r. o podatku od towarów
i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535) zna-
lazło się wiele nowych rozwiązań, do
jakich będą się musieli dostosować
podatnicy VAT. Jednym z nich bę-
dzie instytucja kaucji gwarancyjnej.

Kaucja, czyli wyjątek

od zasady

Zgodnie z art. 97 ust. 1 nowej

ustawy o VAT co do zasady podatni-
cy podatku od towarów i usług, pod-
legający obowiązkowi zarejestrowa-
nia jako podatnicy VAT czynni, są
obowiązani przed dniem dokonania
pierwszej wewnątrzwspólnotowej
dostawy lub pierwszego wewnątrzw-
spólnotowego nabycia zawiadomić
naczelnika urzędu skarbowego
w zgłoszeniu rejestracyjnym o za-
miarze rozpoczęcia wykonywania
tych czynności. Wówczas naczelnik
urzędu skarbowego podatnika, któ-
ry dokonał prawidłowo zawiadomie-
nia, rejestruje jako podatnika VAT
UE. Rejestracja ta staje się podsta-
wą do funkcjonowania w obrocie
gospodarczym. Jednak jak od każ-
dej zasady również i od tej przewi-
dziano pewne wyjątki, ograniczają-
ce prawa podatników.

I tak pewnego ograniczenia doko-

nano w uprawnieniach podatników,
którzy:

◗

rozpoczynają wykonywanie czyn-
ności opodatkowanych,

◗

rozpoczęli wykonywanie tych
czynności, w okresie krótszym niż
12 miesięcy przed złożeniem za-
wiadomienia o zgłoszeniu rejestra-
cyjnym.

Te dwie kategorie podatników,

którzy zostali zarejestrowani jako
podatnicy VAT UE, będą musieli
dłużej czekać na zwrot różnicy po-
datku.

Przypomnijmy, że podstawowym

terminem do zwrotu różnicy podat-
ku na rachunek bankowy podatnika
w banku mającym siedzibę na tery-
torium kraju wskazanego w zgłosze-
niu identyfikacyjnym, jest 60 dni od
dnia złożenia rozliczenia przez po-
datnika. Jednak dla podatników roz-
poczynających wykonywanie czyn-
ności opodatkowanych oraz podatni-
ków, którzy rozpoczęli wykonywanie
tych czynności w okresie krótszym
niż 12 miesięcy przed złożeniem za-
wiadomienia o zgłoszeniu rejestra-
cyjnym, termin ten ulegnie wydłuże-
niu do 180 dni. Przy czym wydłuże-
niu ulegają wszystkie terminy zwrotu
różnicy podatku, o którym mowa
w art. 87 ust. 2, 4–6 ustawy.

To jednak nie wszystko, ponieważ

zgodnie z ustawą również przy wy-
dłużonym terminie zwrotu różnicy
VAT organ podatkowy może dodat-
kowo skorzystać z prawa do spraw-
dzenia zasadności naszego żądania.
Ustawodawca postanowił, że rów-
nież w tym przypadku, jeżeli zasad-
ność zwrotu wymaga dodatkowego
sprawdzenia, naczelnik urzędu skar-
bowego może przedłużyć ten termin

do czasu zakończenia postępowania
wyjaśniającego. Oznacza to, że mi-
mo upływu 180 dni podatnik nie
otrzyma pieniędzy, bo organy będą
prowadzić dodatkowe postępowanie
wyjaśniające. A tu już konkretnego
terminu nie ma.

Pocieszające jest jednak to, że je-

żeli przeprowadzone postępowanie
wykaże zasadność zwrotu, urząd
skarbowy wypłaci podatnikowi na-
leżną kwotę wraz z odsetkami, tylko
że w wysokości odpowiadającej
opłacie prolongacyjnej stosowanej
w przypadku odroczenia płatności
podatku lub jego rozłożenia na raty.

Nie chcesz czekać,
jest rada

Trzeba przyznać, iż tak znacznie

wydłużony termin zwrotu różnicy na
rachunek bankowy w przypadku po-
czątkujących podatników VAT może
znacznie utrudnić życie. Półroczne
czekanie na pieniądze, a w przypad-
ku wątpliwości urzędu nawet dłuż-
sze, może znacznie zachwiać płyn-
nością finansową podatnika.

Ale jest na to rada. Ustawodawca

przewidział wyjście z tej sytuacji.
Niestety, szybsze wejście do grona
podatników rozliczających się bez
wspomnianych ograniczeń będzie
trochę kosztowało. Wydłużony
180-dniowy termin do zwrotu różni-
cy VAT nie będzie stosowany, jeżeli
podatnik złoży w urzędzie skarbo-
wym kaucję gwarancyjną, zabezpie-
czenie majątkowe lub gwarancje
bankowe na kwotę 250 000 zł.

Zwrot kaucji trudno
osiągalny

Pewien problem pojawia się w za-

kresie zwrotu kaucji. Należy zakła-
dać, że ideą wprowadzenia kaucji
było zabezpieczenie interesów bu-

dżetu przed „nowymi” podatnikami
VAT, którzy jeszcze nie sprawdzili
się jako rzetelni podatnicy. Jednak
po określonym czasie, logicznie
rzecz biorąc, organ podatkowy po-
winien z urzędu zwrócić kaucję.

W ustawie taka konstrukcja się

jednak nie znalazła. Otóż zgodnie
z ustawą podatnik będzie mógł wy-
stąpić do naczelnika urzędu skar-
bowego o zwolnienie lub zwrot
kaucji. Trzeba wskazać, że musi
minąć 12 miesięcy, i to miesięcy,
za które podatnik składał deklara-
cje podatkowe. Co więcej, warun-
kiem uzyskania zwrotu jest to, by
terminowo rozliczał się z podat-
ków stanowiących dochód budże-
tu państwa, w tym również jako
płatnik podatku dochodowego od
osób fizycznych. Ten niewinnie
brzmiący przepis kryje wiele nie-
bezpieczeństw.

Przede wszystkim podatnik mu-

si sam zawnioskować o zwrot kau-
cji. W przeciwnym razie nawet po-
mimo upływu 12 miesięcy kaucji
z powrotem nie otrzyma. Należy
zauważyć, że mimo pośredniego
określenia terminu, kiedy podatnik
staje się wiarygodny (12 miesięcy),
ustawodawca nie pokusił się o sko-
relowanie tego z terminem zwrotu
kaucji. Takiej daty w ustawie po
prostu nie ma, co powoduje, że
kaucja może stać się zabezpiecze-
niem bezterminowym.

Zwłaszcza że warunkiem dodat-

kowym, żeby w ogóle o zwrot kau-
cji poprosić, musi być ścisłe prze-
strzeganie obowiązków w zakresie
składania deklaracji i terminowe-
go płacenia podatków. Przy czym
chodzi tu o wszystkie podatki, któ-
re zasilają budżet, a nie tylko VAT.
Oznacza to, że kaucja gwarancyj-

na staje się pośrednio zabezpie-
czeniem rzetelności podatnika
VAT nie tylko w zakresie podatku
od towarów i usług, ale i innych
podatków, w tym dochodowych,
jak również obowiązków płatnika.
Poza tym w istocie zbyt dalece
różnicuje sytuację prawną podat-
ników.

Co może być
zabezpieczeniem

Na koniec dwa słowa o tym, co

kaucją być może. Kwestię tę określa
ściśle obowiązujące od 13 kwietnia
2004 r. rozporządzenie ministra fi-
nansów z dnia 7 kwietnia 2004 r.
w sprawie określenia trybu przyjmo-
wania kaucji oraz form zabezpiecze-
nia majątkowego (Dz.U. nr 58, poz.
560).

Zgodnie z jego treścią zabezpie-

czenie majątkowe może być przyję-
te w formie obligacji skarbowych.
Kaucję zaś organy podatkowe przyj-
mą w formie:

◗

wpłaty lub przelewu środków pie-
niężnych na rachunek pomocniczy
urzędu skarbowego właściwego dla
podatnika składającego kaucję
gwarancyjną w sprawach podatku
od towarów i usług, w przypadku
kaucji gwarancyjnej;

◗

złożenia u naczelnika urzędu skar-
bowego właściwego dla podatnika
w sprawach podatku od towarów
i usług imiennego świadectwa de-
pozytowego potwierdzającego do-
konanie blokady obligacji skarbo-
wych, w którym została zawarta
klauzula określająca, że obligacje
mogą być odblokowane za zgodą
właściwego naczelnika urzędu
skarbowego;

◗

złożenia u naczelnika urzędu skar-
bowego właściwego dla podatnika
w sprawach podatku od towarów
i usług oryginału gwarancji wyda-
nej przez bank posiadający siedzi-
bę na terytorium kraju, w przypad-
ku gwarancji bankowej.

Aleksandra Tarka

[e-mail]

VAT.

KAUCJA GWARANCYJNA

180 dni albo 250 tysięcy

GP RADZI

Podatnicy VAT rozpoczynający wykonywanie czynności opodatkowanych będą
musieli dłużej czekać na zwrot różnicy VAT. Nie stanie się tak, gdy złożą w urzę-
dzie skarbowym kaucję gwarancyjną, zabezpieczenie majątkowe lub gwarancje
bankowe na kwotę 250 tys. zł.

Naczelnik urzędu skarbowe-
go, przyjmując kaucję, ma
obowiązek pisemnego, po-
twierdzenia tego faktu.

PRZYPOMINA

Mimo i tak wydłużonego ter-
minu do zwrotu różnicy po-
datku organ podatkowy może
dodatkowo zwiększyć ten
okres. Tak jak przy terminach
podstawowych może, bo-
wiem sprawdzić zasadność
zwrotu. Co oznacza, że po-
datnik będzie czekał znacz-
nie dłużej niż 180 dni.

PRZYPOMINA

www.gazetaprawna.pl

KSIĘGOWOŚĆ I PŁACE

GAZETA PRAWNA NR 76 (1185) 19 KWIETNIA 2004

8

VAT 2004

Jestem przedsiębiorcą zalicza-
nym do kategorii tzw. małych po-

datników. Czy również w nowej ustawie
o VAT mowa jest o małych podatnikach
i czy będą oni mogli korzystać z metody
kasowej? – pyta Janusz H. z Ciechanowa

Określenie małego podatnika znajduje się

w art. 2 pkt 25 nowej ustawy z dnia 11 marca
2004 r. (Dz.U. nr 54, poz. 535). Będzie to po-
datnik podatku od towarów i usług:

◗

u którego wartość sprzedaży (wraz z kwotą
podatku) nie przekroczyła w poprzednim
roku podatkowym wyrażonej w złotych kwo-
ty odpowiadającej równowartości 800 tys.
euro,

◗

prowadzący przedsiębiorstwo maklerskie,
zarządzający funduszami powierniczymi,

będący agentem, zleceniobiorcą lub inną
osobą świadczącą usługi o podobnym cha-
rakterze, z wyjątkiem komisu – jeżeli kwota
prowizji lub innych postaci wynagrodzenia
za wykonane usługi (wraz z kwotą podatku)
nie przekroczyła w poprzednim roku podat-
kowym wyrażonej w złotych kwoty odpowia-
dającej równowartości 30 tys. euro.

Warto pamiętać, że przeliczenie kwot wy-

rażonych w euro będzie dokonywać się we-
dług średniego kursu euro ogłaszanego przez
Narodowy Bank Polski na pierwszy dzień ro-
boczy października poprzedniego roku po-
datkowego, w zaokrągleniu do 1000 zł.

Natomiast zgodnie z art. 21 ust. 1 nowej

ustawy o VAT, mały podatnik będzie mógł
wybrać metodę rozliczeń polegającą na tym,

że obowiązek podatkowy powstaje z dniem
uregulowania całości lub części należności,
nie później niż 90 dnia, licząc od dnia wyda-
nia towaru lub wykonania usługi (z określony-
mi zastrzeżeniami).

Taki podatnik będzie musiał w tym celu pi-

semnie zawiadomić naczelnika urzędu skar-
bowego w terminie do końca miesiąca po-
przedzającego okres, za który będzie stoso-
wał tę metodę, zwaną metodą kasową. Uregu-
lowanie należności powoduje powstanie obo-
wiązku podatkowego w tej części.

Według kolejnych uregulowań zawartych

w art. 21 nowej ustawy o VAT, w zakresie
czynności, w stosunku do których obowiązek
podatkowy powstał przed okresem, za który
podatnik rozlicza się metodą kasową, obowią-

zek podatkowy nie powstanie w terminie
określonym na podstawie ust. 1.

Mały podatnik będzie mógł zrezygnować

z metody kasowej, nie wcześniej jednak niż
po upływie 12 miesięcy, w trakcie których roz-
liczał się tą metodą, po uprzednim pisemnym
zawiadomieniu naczelnika urzędu skarbowe-
go, w terminie do końca kwartału, w którym
stosował tę metodę.

Mały podatnik utraci też prawo do rozli-

czania podatku metodą kasową, począwszy
od rozliczenia za miesiąc następujący po
kwartale, w którym przekroczył kwotę okre-
śloną we wspomnianym art. 2 pkt 25 nowej
ustawy o podatku od towarów i usług.

Krzysztof Tomaszewski

[e-mail]

Co będzie mógł wybrać mały podatnik

Uchwalona 11 marca 2004 r.

ustawa o podatku od towarów
i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535)
wprowadza nową dla polskiego pra-
wa instytucję przedstawiciela po-
datkowego. Rozwiązanie to funk-
cjonuje od lat w europejskim syste-
mie podatkowym i jest uregulowa-
ne w art. 21 ust. 2 VI Dyrektywy
Rady z 17 maja 1977 r. w sprawie
harmonizacji przepisów państw
członkowskich dotyczących podat-
ków obrotowych – wspólny system
podatku od wartości dodanej: ujed-
nolicona podstawa wymiaru podat-
ku (77/388/388/EEC) – dalej jako
VI Dyrektywa. Niestety, wydaje się,
że uchwalona ustawa może naru-
szać prawo wspólnotowe.

Po co komu przedstawiciel

Zgodnie z art. 15 ust. 6 ustawy

podatnicy nieposiadający siedzi-
by, stałego miejsca prowadzenia
działalności lub stałego miejsca
zamieszkania na terytorium kraju,
podlegający obowiązkowi zareje-
strowania się jako podatnicy VAT

czynni, są obowiązani ustanowić
przedstawiciela podatkowego,
którym może być osoba prawna
lub jednostka organizacyjna nie-
mająca osobowości prawnej, po-
siadające siedzibę na terytorium
kraju, lub osoba fizyczna posiada-
jąca stałe miejsce zamieszkania
na terytorium kraju. Przez teryto-
rium kraju należy rozumieć tery-
torium Rzeczypospolitej Polskiej
(art. 2 pkt 1 ustawy). Zgodnie
z nowymi przepisami przedstawi-
ciel podatkowy odpowiada soli-
darnie z reprezentowanym podat-
nikiem za jego zobowiązania po-
datkowe (art. 15 ust. 9). Treść po-
wyższych uregulowań oznacza, że
zagraniczni podatnicy, także po-
chodzący z terytorium Wspólnoty
Europejskiej, przed podjęciem
w Polsce czynności opodatkowa-
nych będą zobowiązani ustanowić
przedstawiciela podatkowego. To
samo dotyczy zagranicznych po-
datników już zarejestrowanych
w Polsce dla celów VAT. Zgodnie
z art. 152 ustawy mają oni obo-

wiązek ustanowienia przedstawi-
ciela podatkowego oraz przekaza-
nia naczelnikowi właściwego urzę-
du skarbowego jego danych w ter-
minie do 30 września 2004 r. Za-
niedbanie tego obowiązku spowo-
duje wykreślenie podmiotu z reje-
stru podatników VAT.

Przedstawiciela tak,
ale nie obowiązkowo

Nie trzeba wyjaśniać, że obowią-

zek nałożony ustawą zmusi zagra-
niczne podmioty do ponoszenia
dodatkowych kosztów związanych
z utrzymywaniem przedstawiciela
podatkowego. Tymczasem właśnie
ten problem leżał u źródła zmiany
VI Dyrektywy dokonanej Dyrekty-
wą 2000/65/EC z 17 października
2000 r., która weszła w życie 31
grudnia 2001 r. Wcześniejsze regu-
lacje powodowały różne i w konse-
kwencji nierówne traktowanie pod-
miotów zagranicznych w poszcze-
gólnych krajach, co mogło prowa-
dzić do naruszenia zasad konku-
rencji (zwiększone koszty działal-
ności). Obecnie z treści art. 21(2)
lit. (a) wynika, że państwa człon-
kowskie mogą wyrazić zgodę na
ustanowienie przedstawiciela po-
datkowego, jako osoby zobowiąza-
nej do zapłacenia podatku, przez
podatnika nieposiadającego siedzi-
by na terytorium kraju. Wskazany
przepis nie zezwala jednak pań-
stwom członkowskim na nakłada-

nie obowiązku posiadania przed-
stawiciela. Zgodnie z art. 21 (2) lit
(b) obowiązek ustanowienia przed-
stawiciela podatkowego może do-
tyczyć jedynie podatników z siedzi-
bą:

◗

poza Wspólnotą Europejską,

◗

w kraju, z którym nie zawarto

porozumienia co do pomocy wza-
jemnej zbliżonej zakresem do za-
kresu określonego dyrektywach
76/308/EEC i 77/799/EEC oraz
w Rozporządzeniu Rady (EEC)
Nr 218/92.

Reasumując – obowiązek usta-

nowienia przedstawiciela podat-
kowego nie może dotyczyć podat-
ników z innych państw członkow-
skich UE (por.

VI Dyrektywa VAT.

Komentarz do Dyrektyw Rady Unii
Europejskiej dotyczących wspólne-
go systemu podatku od wartości
dodanej pod red. K. Sachsa, s.
526). Tym samym postanowienia
ustawy co do obowiązku ustano-
wienia przedstawiciela podatko-
wego są sprzeczne z VI Dyrekty-
wą w części, w jakiej dotyczą po-
datników z państw członkow-
skich UE.

Minister powinien zwolnić
podatników z Unii

Ustawodawca zamieścił jednak

w art. 15 ust. 9 pkt 2) ustawy delega-
cję dla ministra właściwego do
spraw finansów publicznych, wedle
której może on w drodze rozporzą-

dzenia określić przypadki, w któ-
rych nie ma konieczności ustana-
wiania przedstawiciela podatkowe-
go. Wydaje się, że ingerencja mini-
stra finansów zwalniająca zagranicz-
ne podmioty z siedzibą na terenie
UE z obowiązku ustanawiania
przedstawiciela podatkowego jest
wskazana, gdyż w przeciwnym razie
Polska może narazić się na zarzuty
ze strony Komisji Europejskiej.

Jarosław Ostrowski

Autor jest radcą prawnym,

w Kancelarii

Nowakowski i Wspólnicy sp.j.

Oddział w Toruniu

VAT.

OBOWIĄZKI PODATNIKÓW Z SIEDZIBĄ W KRAJACH UNII EUROPEJSKIEJ

Nie całkiem unijny
przedstawiciel podatkowy

www.gazetaprawna.pl

GAZETA PRAWNA NR 76 (1185) 19 KWIETNIA 2004

KSIĘGOWOŚĆ I PŁACE

VAT 2004

9

Od 1 maja br. zagraniczni podatnicy, także pochodzą-
cy z terytorium Wspólnoty Europejskiej, przed podję-
ciem w Polsce czynności opodatkowanych będą zo-
bowiązani ustanowić przedstawiciela podatkowego.
Niestety, wydaje się, że uchwalona ustawa może na-
ruszać prawo wspólnotowe.

RADZI

Podatnicy nieposiadający
siedziby, stałego miejsca
prowadzenia działalności
lub stałego miejsca za-
mieszkania na ter ytorium
kraju, podlegający obo-
wiązkowi zarejestrowania
się jako podatnicy VAT
czynni, są obowiązani usta-
nowić przedstawiciela po-
datkowego, któr ym może
być osoba prawna lub jed-
nostka organizacyjna nie-
mająca osobowości praw-
nej, posiadające siedzibę
na ter ytorium kraju, lub
osoba fizyczna posiadająca
stałe miejsce zamieszkania
na terytorium kraju.

PRZYPOMINA

Niedawno sprowadzi-
łem z Niemiec towar do

składu celnego. Wszystko
wskazuje na to, że towar ten
pozostanie tam do połowy
czerwca br. Jakie mogą być
tego następstwa podatkowe,
skoro od 1 maja 2004 r. za-
cznie obowiązywać nowa
ustawa o VAT? – pyta Bartło-
miej K. z Zielonej Góry

– Kwestię tę reguluje art. 170

nowej ustawy z dnia 11 marca
2004 r. (Dz.U. nr 54, poz. 535).
Zawarte w nim regulacje dotyczą
nie tylko składów celnych, ale
również procedury uszlachetnia-
nia czynnego w systemie zawie-
szeń, odprawy czasowej z całkowi-
tym zwolnieniem od celnych na-
leżności przywozowych, tranzytu
oraz wolnych obszarów celnych.
Warto zwrócić uwagę, że przyjęte
regulacje dotyczą towarów pocho-
dzących nie tylko z krajów będą-
cych obecnie członkami Unii Eu-
ropejskiej, ale również z tych, któ-

re przystąpią do UE 1 maja br. Je-
żeli więc przed 1 maja br. z tych
państw sprowadzony zostanie to-
war objęty wspomnianym prze-
znaczeniem celnym, który po tym
dniu pozostanie w Polsce, to prze-
pisy o podatku od towarów i usług
obowiązujące w chwili nadania
tym towarom tego przeznaczenia
celnego będą stosowane nadal aż
do momentu zakończenia tego
przeznaczenia.

Z przepisów tych wynika, że do

takich towarów również po 30
kwietnia br. będą miały zastosowa-
nie regulacje obowiązującej obec-
nie ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r.
o podatku od towarów i usług oraz
o podatku akcyzowym (Dz.U. nr
11, poz. 50 z późn. zm.).

Jeżeli więc do 30 kwietnia br.

podatnik przywiezie do składu cel-
nego na terenie Polski towar po-
chodzący z jednego z państw nale-
żących obecnie do Unii Europej-
skiej lub z kraju, który od 1 maja
br. przystąpi do UE, a po 1 maja

br. towar ten zostanie wyprowa-
dzony ze składu celnego na teryto-
rium Polski, to zostanie to potrak-
towane jak import towarów. Bę-
dzie tak, mimo że już od 1 maja br.
między Polską a takimi krajami
nie będzie istniała granica celna,
a sprowadzane stamtąd towary nie
będą już uważane za import. W ta-
kim przypadku zostanie zapłacony
taki podatek, jaki wynika z artyku-
łu 11 i kolejnych obowiązującej
obecnie ustawy z dnia 8 stycznia
1993 r. o podatku od towarów
i usług oraz o podatku akcyzowym
(Dz.U. nr 11 poz. 50 z późn. zm.).

Powstaje pytanie, co się będzie

działo w sytuacji, gdy towar zosta-
nie wywieziony ze składu na teren
kraju bez formalności celnych. Otóż
w takim przypadku również zosta-
nie to potraktowane jak import
w rozumieniu ustawy z dnia 8 stycz-
nia 1993 r. i opodatkowane według
przewidzianych w niej zasad.

Krzysztof Tomaszewski

[e-mail]

Jak rozliczyć towar w składzie celnym

Prenumerata dla ksi´gowych, finansistów, kadrowców,
przedsi´biorców i w∏aÊcicieli firm

Codziennie komentarze do zmienionych przepisów i nowych aktów
prawnych oraz praktyczne porady, jak przystosowaç firm´ do wymogów
UE. Codziennie bie˝àce informacje prawno-gospodarcze niezb´dne
w podejmowaniu decyzji biznesowych.

Dla ka˝dego prenumeratora dodatkowe korzyÊci

■

Broszura Wskaêniki i Stawki - z nowymi zmienionymi od 1 maja wskaênikami
i stawkami wa˝nymi dla ksi´gowych, kadrowców i przedsi´biorców

■

Gwarantowane publikacje specjalne - p∏yty CD oraz publikacje ksià˝kowe
wzbogacajàce bie˝àce wydania Gazety Prawnej

Zamów ju˝ dziÊ

tel.

(22) 761 31 27, 0 801 626 666

pn.-pt. w godz. 7.30-17.00.

www.

gazetaprawna

.pl/zamowienie

Sprawdê, jakie to proste!

PRENUMERATA

maj 2004

&

0 801 626 666

Zamów do 20 kwietnia

W 2000 r. wspólnie rozliczające

się małżeństwo złożyło zeznanie po-
datkowe za 1999 r. Później jednak
podatnicy złożyli korektę tego zezna-
nia. Zrobili to z tego powodu, że
w zeznaniu nie wykazali kwot daro-
wizn na rzecz budownictwa społecz-
nego. Razem z korektą zeznania skie-
rowali do urzędu skarbowego wnio-
sek o stwierdzenie nadpłaty za 1999
r., która powstała wskutek niewyka-
zania wspominanych kwot darowizn.
Urząd skarbowy jednak odmówił
stwierdzenia nadpłaty. Podatnicy nie
zgodzili się z tym i odwołali się do
izby skarbowej. Ta jednak w czerwcu
2001 r. utrzymała w mocy rozstrzy-
gnięcie urzędu skarbowego.

Stanowisko izby skarbowej

W uzasadnieniu stanowiska izby

skarbowej podkreślono, że w wyniku
przeprowadzonego postępowania
stwierdzono, iż wydatki dokonane

przez małżonków na rzecz jednego
z TBS-ów nie dają podstaw do zasto-
sowania ulgi podatkowej, przewi-
dzianej w ustawie o podatku docho-
dowym od osób fizycznych, wobec
czego brak było przesłanek do
stwierdzenia nadpłaty podatku. We-
dług uzasadnienia izby skarbowej,
ulga przewidziana przywołanym
przepisem dotyczy darowizn na cele
związane z budownictwem mieszka-
niowym dla samorządu terytorialne-
go. W ocenie izby, wydatek dokona-
ny przez małżonków nie był darowi-
zną, gdyż – jak wynika z umowy za-
wartej między darczyńcami a TBS-
em – darczyńcy uzyskali jednocze-
śnie prawo do dysponowania okre-
ślonym mieszkaniem przez wskaza-
nie osoby trzeciej, jako jego przyszłe-
go najemcę. Ponadto wpłata została
dokonana na rzecz spółki prawa
handlowego, która jest właścicielem
wybudowanych mieszkań. Właści-
cielem takim nie jest natomiast gmi-
na – mimo że faktycznie jest ona

właścicielem kapitału zakładowego
spółki. Wobec powyższego, wpłat
nie przekazano dla budownictwa
społecznego – uznała izba skarbowa.

Skarga do sądu

Podatnicy nie zgodzili się ze sta-

nowiskiem izby i zaskarżyli je do
wojewódzkiego sądu administracyj-
nego. W uzasadnieniu skargi przy-
toczyli, m.in. argument o 100-pro-
centowym udziale gminy w TBS-ie,
co świadczy, że jego działalność
ma charakter budownictwa dla sa-
morządu terytorialnego. W ocenie
podatników, umowa między nimi
a TBS-em jest bezsprzecznie umo-
wą darowizny, dzięki niej nastąpiło
przysporzenie TBS-owi majątku,
zaś darczyńcy nie otrzymali ze stro-
ny towarzystwa żadnego świadcze-
nia majątkowego. Izba skarbowa
wniosła o oddalenie skargi. Podtrzy-
mała swoje stanowisko na temat
umowy między podatnikami a TBS-
em, która – zdaniem izby – nosi zna-

miona ekwiwalentności, co eliminuje
ją jako umowę darowizny.

Orzeczenie sądu

Orzekający w sprawie krakowski

WSA rozpoczął od zdefiniowania
pojęcia darowizny, czego ustawy po-
datkowe nie czynią. Wobec tego –
mając na względzie jednolitość sys-
temu prawa – sąd sięgnął do regulu-
jących tę kwestię przepisów kodeksu
cywilnego. W myśl k.c., umową da-
rowizny jest umowa, w której dona-
tor zobowiązuje się do dokonania
bezpłatnego świadczenia na rzecz
obdarowanego kosztem swojego ma-
jątku. Jej charakteru i istoty nie niwe-
czy okoliczność, że darczyńca nało-
ży niekiedy na obdarowanego obo-
wiązek oznaczonego działania nie
czyniąc nikogo wierzycielem. Nato-
miast tak zwane polecenie może
zmniejszać wartość darowizny, lecz
jej nie wyłącza. Według sądu, tak
właśnie należy oceniać umowę, któ-
rej dotyczy spór. Nie można się więc
zgodzić z oceną organów skarbo-
wych, że obowiązek nałożony przez
darczyńców na TBS, nie jest polece-
niem, lecz świadczeniem wzajem-
nym. Z materiału zgromadzonego
w sprawie wynika, że z tytułu umowy

donatorzy nie otrzymali i nie otrzy-
mują żadnych świadczeń.

W ocenie sądu, wyłączny udział

gminy w kapitale zakładowym TBS
powoduje – w myśl ustawy o samo-
rządzie gminnym – że majątek tej
spółki jest mieniem komunalnym,
co czyni realizowane przez spółkę
TBS budownictwo mieszkaniowe –
budownictwem na rzecz samorządu
terytorialnego stopnia podstawowe-
go. Ponadto sąd zwrócił uwagę, że
przedmiot działalności spółki TBS
i cel jej utworzenia został określony
w par. 3 jej aktu założycielskiego
i pokrywa się z przedmiotem dzia-
łalności towarzystw budownictwa
społecznego, przewidzianym przez
ustawę o niektórych formach popie-
rania budownictwa mieszkaniowe-
go, którego istotą jest w szczególno-
ści budowanie domów mieszkal-
nych i ich eksploatacja na zasadach
najmu. WSA uznał, że rozstrzygnię-
cia organów podatkowych wydane
zostały z naruszeniem ustawy o po-
datku dochodowym od osób fizycz-
nych i postanowił je uchylić.

Wyrok z 16 stycznia 2004 r.,

sygn. akt. I SA/Kr 1288/01

Ewa Grochala-Włodek

[e-mail]

WSA KRAKÓW.

NADPŁATA WYNIKAJĄCA Z KOREKTY PIT

Darowizna na rzecz budownictwa
społecznego

W umowach o unikaniu
podwójnego opodatko-

wania, które zawarła Polska,
istotne znaczenie mają regu-
lacje dotyczące opodatkowa-
nia dywidend. Jakich docho-
dów dotyczą te przepisy?

– Pojęcie dywidend w rozumie-

niu umów o unikaniu podwójnego
opodatkowania jest znacznie szer-
sze niż wynika to z potocznego ich
pojmowania. Za dywidendy uznaje
się bowiem nie tylko dochód z akcji
(udziałów) lub innych praw do
udziału w zyskach, ale również
wszystko to, co uważane jest za do-
chód z akcji w rozumieniu ustawo-
dawstwa wewnętrznego danego
kraju. W konsekwencji w przypad-
ku Polski dywidendami będą rów-
nież dochody, o których mowa
w art. 10 ustawy o podatku docho-
dowym od osób prawnych, a więc
m.in. dochód z umorzenia udzia-
łów (akcji), dochód uzyskany z od-
płatnego zbycia udziałów (akcji) na
rzecz spółki, w celu umorzenia tych
udziałów (akcji), a także wartość
majątku otrzymanego w związku
z likwidacją spółki czy też dopłaty
otrzymane przez wspólników przy
połączeniu spółek.

W jaki sposób
uregulowano

kwestię opodatkowa-
nia dywidend w no-
wej polsko-holender-
skiej umowie o uni-
kaniu podwójnego
opodatkowania?

– Brzmienie art. 10

nowej polsko-holender-
skiej umowy znacząco
zmienia zasady opodatkowania dy-
widend otrzymywanych od spółek
powiązanych, mających siedzibę
w drugim z umawiających się
państw. Zgodnie z postanowienia-
mi nowej umowy, dywidenda ma
zawsze podlegać opodatkowaniu
w kraju siedziby spółki ją wypłaca-
jącej. Stawka podatku, jak w wielu
innych zawartych przez Polskę
umowach o unikaniu podwójnego
opodatkowania, uzależniona jest
od wielkości udziału posiadanego
w kapitale zakładowym spółki wy-
płacającej dywidendę. Umowa sta-
nowi, że gdy udział ten wynosi co
najmniej 10 proc., to wypłacana
dywidenda opodatkowana będzie
5-proc. podatkiem dochodowym,
a w pozostałych przypadkach –
podatkiem w wysokości 15 proc.

Wynika z tego,
że wprowadze-

nie nowej umowy za-
sadniczo zmienia za-
sady opodatkowania
dywidend w stosun-
ku do stanu obowią-
zującego do końca
2003 r.

– Tak, ale należy za-

znaczyć, że przynaj-

mniej do 1 maja 2004 r. zmiana
przepisów nie ma w praktyce więk-
szego znaczenia. Wynika to z faktu,
że Polska i Holandia w protokole za-
łączonym do umowy postanowiły,
że do czasu, gdy obydwa państwa
będą stosowały w pełni Dyrektywę
z dnia 23 lipca 1990 r. o wspólnym
systemie opodatkowania między
spółkami matkami i spółkami cór-
kami różnych państw, do opodatko-
wania dywidend zastosowanie znaj-
dą postanowienia zawarte w umo-
wie polsko-holenderskiej obowiązu-
jącej do 1 stycznia 2004 r.

Zgodnie z dotychczasową umo-

wą, dywidenda wypłacana zagra-
nicznemu wspólnikowi posiadające-
mu przynajmniej 25-proc. udział
w kapitale spółki wypłacającej dywi-
dendę, podlegała opodatkowaniu je-

dynie w kraju jej beneficjenta.
Oznacza to, że w takim przypadku
dywidenda wypłacana przez polską
spółkę na rzecz holenderskiego
udziałowca nie była i póki co nadal
nie jest opodatkowana w Polsce.

Warto przy okazji przypo-
mnieć, że Polska wpro-

wadziła już do ustawy o podat-
ku dochodowym od osób praw-
nych pewne postanowienia ma-
jące dostosować nasze ustawo-
dawstwo podatkowe do wspo-
mnianej dyrektywy.

– Tak. Znajdą one jednak zasto-

sowanie dopiero do dywidend wy-
płacanych po dniu przystąpienia
Polski do Unii Europejskiej, czyli
po 1 maja tego roku. Nie do końca
też wiadomo, czy regulacje, które
znalazły się w naszej ustawie o po-
datku dochodowym od osób praw-
nych, zostaną uznane za w pełni
zgodne ze wspomnianą dyrektywą.

Co dokładnie przewidują
nowe przepisy ustawy

o podatku dochodowym od
osób prawnych w zakresie opo-
datkowania dywidend wypłaca-
nych wspólnikom z krajów UE?

– Zgodnie z nowymi przepisami,

przy spełnieniu określonych warun-

ków, dywidendy wypłacane na rzecz
spółek z Unii Europejskiej, będą-
cych udziałowcami polskich osób
prawnych nie będą podlegać w Pol-
sce opodatkowaniu withholding tax.
Będzie to możliwe w sytuacji, gdy
spółka będąca beneficjentem dywi-
dend podlega w państwie Unii Eu-
ropejskiej opodatkowaniu od cało-
ści swoich dochodów, bez względu
na miejsce ich osiągania. Dodatko-
wo spółka taka przez okres przynaj-
mniej dwóch lat powinna posiadać
bezpośrednio nie mniej niż 25 proc.
udziałów w polskim podmiocie wy-
płacającym dywidendę. Należy za-
znaczyć, że powyższe zwolnienie
nie będzie jednak znajdowało zasto-
sowania w przypadku dochodów
uzyskiwanych z tytułu umorzenia
udziałów, zbycia udziałów w celu
ich umorzenia lub likwidacji spółki.

Jak z powyższego wynika, nawet

po wejściu w życie zasad opodatko-
wania dywidend wynikających z no-
wej umowy polsko-holenderskiej, du-
ża część tego rodzaju zysków będzie
mogła być transferowana do Holan-
dii bez obowiązku odprowadzania
w Polsce podatku dochodowego.

Rozmawiał Krzysztof Tomaszewski

[e-mail]

EKSPERT WYJAŚNIA

Darowizna na rzecz samorządowego budownictwa mieszkaniowego i wykazana
w korekcie zeznania podatkowego od osób fizycznych powinna zostać uwzględ-
niona, a urząd skarbowy powinien dokonać zwrotu nadpłaconego podatku – wy-
nika z wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie.

Tomasz Kędzierski, prawnik w międzynarodowej kancelarii prawnej Lovells

Jakie opodatkowanie dywidend

www.gazetaprawna.pl

KSIĘGOWOŚĆ I PŁACE

GAZETA PRAWNA NR 76 (1185) 19 KWIETNIA 2004

10

Podatki dochodowe

ORZECZNICTWO

◗

Zgodnie z art. 26 ust. 1 pkt 6 usta-

wy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku
dochodowym od osób fizycznych
(t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176
z późn. zm.) w brzmieniu z 2003 r.,
podatnikowi będącemu osobą niepeł-
nosprawną lub podatnikowi, na któ-
rego utrzymaniu są osoby niepełno-
sprawne, przysługuje prawo do odli-
czenia od podstawy obliczenia po-
datku dochodowego wydatków po-
niesionych na cele rehabilitacyjne.

Kto może skorzystać

Z ulgi tej mogą korzystać osoby

fizyczne, które posiadają:

◗

orzeczenie o zakwalifikowaniu

przez organy orzekające do jedne-
go z trzech stopni niepełnospraw-
ności, określonych w odrębnych
przepisach, lub

◗

decyzję przyznającą rentę z ty-

tułu całkowitej lub częściowej nie-
zdolności do pracy albo rentę szko-
leniową albo rentę socjalną, albo

◗

orzeczenie o rodzaju i stopniu

niepełnosprawności osoby, która nie
ukończyła 16 roku życia, wydanego
na podstawie odrębnych przepisów,

◗

orzeczenie o niepełnosprawno-

ści wydane przez właściwy organ
na podstawie odrębnych przepi-
sów obowiązujących do dnia 31
sierpnia 1997 r. lub w odniesieniu
do dzieci do lat 16 orzeczenie
o

niepełnosprawności wydane

przez lekarza specjalistę.

Ilekroć przepisy podatkowe mó-

wią o grupach niepełnosprawno-
ści, to należy przez to rozumieć
osoby zaliczane do:

◗

I grupy inwalidztwa – czyli od-

powiednio osoby w stosunku do
których, na podstawie odrębnych
przepisów, orzeczono: całkowitą
niezdolność do pracy oraz niezdol-
ność do samodzielnej egzystencji
albo znaczny stopień niepełno-
sprawności,

◗

II grupy inwalidztwa – czyli od-

powiednio osoby, w stosunku do
których, na podstawie odrębnych
przepisów, orzeczono: całkowitą
niezdolność do pracy albo umiarko-
wany stopień niepełnosprawności.

W tym miejscu należy przypo-

mnieć, że nie wszystkie wydatki na
cele rehabilitacyjne podlegają odlicze-
niu od dochodu, a są nimi objęte jedy-
nie te, które nie były finansowane ze
środków zakładowego funduszu reha-
bilitacji osób niepełnosprawnych,
Państwowego Funduszu Rehabilitacji
Osób Niepełnosprawnych lub ze
środków kas chorych, albo nie zosta-
ły zwrócone podatnikowi w jakiejkol-
wiek innej formie. W przypadku gdy
wydatki były częściowo finansowane
z tych funduszy (środków), odlicze-
niu podlega różnica pomiędzy ponie-
sionymi wydatkami, a kwotą sfinan-
sowaną z tych funduszy (środków)
lub zwróconą z jakichkolwiek innych
środków. Podkreślenia wymaga fakt,
że ponoszone wydatki mogą być za-
kwalifikowane do dwóch grup, tj.
takich, które podlegają odliczeniu
w wysokości faktycznie poniesionej
lub podlegają odliczeniu do wyso-
kości określonego limitu.

Wydatki w wysokości

faktycznie poniesionej

Na podstawie art. 26 ust. 7a

ustawy o podatku dochodowym od
osób fizycznych, w pełnej wysoko-
ści podlegają wydatki na następują-
ce cele rehabilitacyjne:

◗

adaptację i wyposażenie miesz-

kań oraz budynków mieszkalnych
stosownie do potrzeb wynikają-
cych z niepełnosprawności,

◗

przystosowanie pojazdów me-

chanicznych do potrzeb wynikają-
cych z niepełnosprawności,

◗

zakup i naprawę indywidualne-

go sprzętu, urządzeń i narzędzi
technicznych niezbędnych w reha-
bilitacji oraz ułatwiających wyko-
nywanie czynności życiowych, sto-
sownie do potrzeb wynikających
z niepełnosprawności,

◗

zakup wydawnictw i materia-

łów (pomocy) szkoleniowych, sto-
sownie do potrzeb wynikających
z niepełnosprawności,

◗

odpłatność za pobyt na turnusie

rehabilitacyjno-usprawniającym,

◗

odpłatność za pobyt na lecze-

niu sanatoryjnym, za pobyt w pla-
cówkach leczniczo-sanatoryjnych,
rehabilitacyjno-szkoleniowych,
leczniczo-opiekuńczych, opiekuń-
czo-pielęgnacyjnych, leczniczo-wy-
chowawczych i szkolno-wychowaw-
czych oraz odpłatność za zabiegi
rehabilitacyjno-usprawniające,

◗

opiekę pielęgniarską w domu

nad osobą niepełnosprawną
w okresie przewlekłej choroby

uniemożliwiającej poruszanie się
oraz usługi opiekuńcze świadczo-
ne dla osób niepełnosprawnych za-
liczanych do I grupy inwalidztwa,

◗

opłacenie tłumacza języka mi-

gowego,

◗

kolonie i obozy dla dzieci

i młodzieży niepełnosprawnej oraz
dzieci osób niepełnosprawnych,

◗

odpłatny, konieczny przewóz

na niezbędne zabiegi leczniczo-re-
habilitacyjne: osoby niepełno-
sprawnej – karetką transportu sani-
tarnego, osoby niepełnosprawnej,
zaliczanej do I lub II grupy inwa-
lidztwa, oraz dzieci niepełnospraw-
nych do 16 lat – również innymi
środkami transportu niż karetka,

◗

odpłatne przejazdy środkami

transportu publicznego związane
z pobytem na: turnusie rehabilitacyj-
no-usprawniającym, leczeniu sanato-
ryjnym w placówkach leczniczo-sana-
toryjnych, rehabilitacyjno-szkolenio-
wych, leczniczo-opiekuńczych, opie-
kuńczo-pielęgnacyjnych, leczniczo-
-wychowawczych oraz szkolno-wycho-
wawczych, koloniach i obozach dla
dzieci i młodzieży niepełnosprawnej
oraz dzieci osób niepełnosprawnych.

Wydatki te podlegają odliczeniu od

podstawy opodatkowania w pełnej
wysokości w roku podatkowym. Przy
czym wysokość tę wyznacza dochód
do opodatkowania, a odliczeniu pod-
legają na podstawie posiadanych do-
wodów ich poniesienia (faktur VAT,
rachunków itp.).

Leszek Guzek

[e-mail]

Jakie są możliwości zatrudnie-
nia (w tym na podstawie umo-

wy cywilnoprawnej) osoby fizycznej,
udziałowca spółki z o.o., niebędącej
obywatelem polskim, lecz posiadają-
cej miejsce zamieszkania na teryto-
rium Polski, jako członka zarządu tej
spółki? – pytają przedstawiciele
przedsiębiorstwa ze Szczecina.

– Członek zarządu spółki, posiadający

miejsce zamieszkania na terytorium Pol-
ski, niebędący pracownikiem, a pełniący
swą funkcję na podstawie samego tylko ak-
tu ustanowienia – i związany ze spółką sto-
sunkiem „członkostwa w zarządzie” – mo-
że otrzymywać wynagrodzenie z tytułu
udziału w zarządzie. Jest to przychód
z działalności wykonywanej osobiście,
opodatkowany na mocy przepisu art. 13
pkt 7 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o po-
datku dochodowym od osób fizycznych
(t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn.

zm.). Z reguły przychodem tym są wyna-
grodzenia za uczestniczenie w posiedze-
niach zarządu.

Dla osób fizycznych, które mają miej-

sce zamieszkania na terytorium RP, do
przychodu tego mają zastosowanie – na
podstawie art. 22 ust. 9 pkt 5 ustawy – ry-
czałtowe koszty uzyskania przychodów ze
stosunku pracy, czyli 102 zł 25 gr mie-
sięcznie, a za rok podatkowy nie więcej
niż 1227 zł (art. 22 ust. 2 pkt 1). Zaliczki
na podatek z tytułu wynagrodzenia osoby
fizycznej mającej miejsce zamieszkania
w Polsce za udział w zarządzie pobierane
są na zasadach określonych w art. 41 usta-
wy o podatku dochodowym od osób fi-
zycznych.

W przypadku gdy z członkiem zarządu

– osobą fizyczną mającą miejsce za-
mieszkania na terytorium Polski, niepro-
wadzącym działalności gospodarczej, za-
warta zostanie cywilnoprawna umowa
zlecenia lub umowa o dzieło, to wówczas

mamy do czynienia z przychodem, o któ-
rym mowa w art. 13 pkt 8 ustawy o po-
datku dochodowym od osób fizycznych.
Koszty uzyskania przychodów określa
się wtedy na zasadach uregulowanych
w przepisie art. 22 ust. 9 pkt 4 wspo-
mnianej ustawy, w wysokości 20 proc.
uzyskanego przychodu pomniejszonego
o potrącone przez płatnika w danym
miesiącu składki na ubezpieczenia eme-
rytalne i rentowe oraz chorobowe. Za-
liczki na podatek dochodowy w tym
przypadku należy pobierać również
w wysokości i na zasadach określonych
w art. 41 ustawy.

Kolenym tytułem nawiązania stosunku

prawnego z członkiem zarządu spółki
z o.o. jest kontrakt menedżerski (umowa
o zarządzanie przedsiębiorstwem) lub
umowa o podobnym charakterze. Przycho-
dy z tytułu kontraktu menedżerskiego są
przychodami z działalności wykonywanej
osobiście, uregulowanymi w art. 13 pkt

9 ustawy o podatku dochodowym od osób
fizycznych. Do przychodów z tytułu kon-
traktu menedżerskiego zawartego z osobą
fizyczną posiadającą miejsce zamieszkania
na terytorium Polski znajdują zastosowa-
nie ryczałtowe koszty uzyskania przycho-
dów, uregulowane w przepisie art. 22 ust.
2 pkt 1 ustawy (zgodnie z odesłaniem za-
wartym w ust. 9 pkt 5 art. 22). Kosztami
podatkowymi są w tym przypadku koszty,
o których mowa w art. 22 ust. 2 pkt 1 usta-
wy (102 zł 25 gr miesięcznie, a za rok po-
datkowy nie więcej niż 1227 zł, a jeżeli po-
datnik tego samego rodzaju przychody
z jednego z tytułów, określonego w art. 13
pkt 5, 7 i 9 ustawy, uzyskuje od więcej niż
od jednego podmiotu, roczne koszty uzy-
skania przychodu nie mogą przekroczyć
kwoty 1840 zł 77 gr).

Zaliczki na podatek dochodowy w tym

przypadku należy pobierać również na zasa-
dach określonych w art. 41 ustawy.

K.T.

PIT.

ODLICZENIA OD DOCHODU

Wydatki poniesione
na cele rehabilitacyjne

EKSPERT WYJAŚNIA

Mariusz Unisk, doradca podatkowy, Instytut Studiów Podatkowych Modzelewski i Wspólnicy Sp. z o.o.

Jak zatrudnić w zarządzie osobę bez polskiego obywatelstwa

www.gazetaprawna.pl

GAZETA PRAWNA NR 76 (1185) 19 KWIETNIA 2004

KSIĘGOWOŚĆ I PŁACE

Podatki dochodowe

11

Jedną z nielicznych ulg, które pozostały w tym roku
w przepisach ustawy o podatku dochodowym od
osób fizycznych jest tzw. ulga rehabilitacyjna. Pono-
szone na ten cel wydatki mogą być zakwalifikowane
do dwóch grup – podlegających odliczeniu w wyso-
kości faktycznie poniesionej lub podlegających odli-
czeniu do wysokości określonego limitu.

Z odliczenia mogą także korzy-
stać podatnicy, na których
utrzymaniu pozostają następu-
jące osoby niepełnosprawne:
małżonek, dzieci własne i przy-
sposobione, dzieci obce przyję-
te na wychowanie, pasierbo-
wie, rodzice, rodzice małżonka,
rodzeństwo, ojczym, macocha,
zięciowie i synowie – jeżeli w ro-
ku podatkowym dochody tych
osób niepełnosprawnych nie
przekraczają kwoty 9120 zł.

PRZYPOMINA

Przepisy ustawy o rachunkowo-

ści z jednej strony rozszerzają
uprawnienia tych organizacji, z dru-
giej zaś je ograniczają, uściślając
obowiązki w odniesieniu do jedno-
stek nie prowadzących działalności
gospodarczej. Organizacja, która
w ciągu roku obrotowego podejmie
działalność gospodarczą, z dniem
podjęcia tej działalności obowiąza-
na jest w pełni zastosować się do
ustawy o rachunkowości.

Podstawę funkcjonowania organi-

zacji pożytku publicznego stanowi
ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r.
o działalności pożytku publicznego
i wolontariacie (Dz.U. nr 96, poz.
873). Obejmuje ona swoim zakre-
sem głównie stowarzyszenia, funda-
cje (z wyłączeniem fundacji tworzo-
nych przez partie polityczne) oraz
kościelne (wyznaniowe) osoby
prawne, jeśli ich cele statutowe obej-
mują prowadzenie działalności po-
żytku publicznego.

Ustawa reguluje prowadzenie

działalności pożytku publicznego
przez organizacje pozarządowe,
tryb, zasady i formy zlecania reali-
zacji zadań publicznych przez ad-
ministrację publiczną organiza-
cjom pozarządowym, uzyskiwanie
przez organizacje statusu organiza-
cji pożytku publicznego oraz nad-
zór nad działalnością organizacji
pożytku publicznego, a także wa-

runki wykonywania świadczeń
przez wolontariuszy. Zgodnie z de-
finicją zawartą w ustawie, organi-
zacjami pozarządowymi są stowa-
rzyszenia, fundacje oraz utworzo-
ne na podstawie przepisów ustaw
osoby prawne lub jednostki niepo-
siadające osobowości prawnej, któ-
re nie są jednostkami sektora fi-
nansów publicznych oraz które nie
działają w celu osiągnięcia zysku.

WARTO WIEDZIEĆ

Działalnością pożytku publicz-
nego jest działalność społecz-
nie użyteczna, prowadzona
przez organizację pozarządo-
wą w sferze zadań publicz-
nych określonych w

art.

4 ustawy o działalności pożyt-
ku publicznego i o wolonta-
riacie, takich jak: pomoc spo-
łeczna, działalność charyta-
tywna, ochrona i promocja
zdrowia, kultura, nauka,
oświata i wychowanie, pro-
mocja i organizacja wolonta-
riatu. Działalnością nieodpłat-
ną jest świadczenie usług, za
które organizacja nie pobiera
wynagrodzenia.

Ustawa wprowadza podział

działalności statutowej organizacji
na działalność nieodpłatną i dzia-
łalność odpłatną. Działalnością

nieodpłatną pożytku publicznego
jest świadczenie usług, za które or-
ganizacja nie pobiera wynagrodze-
nia. Działalnością odpłatną pożyt-
ku publicznego jest działalność
w zakresie wykonywania zadań na-
leżących do sfery zadań publicz-
nych wymienionych w art. 4 usta-
wy, w ramach realizacji przez or-
ganizację pozarządową celów sta-
tutowych, za którą organizacja po-
biera wynagrodzenia do wysoko-
ści kosztów bezpośrednich tej
działalności. Działalnością odpłat-
ną organizacji jest także sprzedaż
towarów lub usług wytworzonych
lub świadczonych przez osoby
bezpośrednio korzystające z dzia-
łalności pożytku publicznego, jak
również sprzedaż przedmiotów
darowizn na cele prowadzenia
działalności pożytku publicznego.

O status organizacji pożytku pu-

blicznego może ubiegać się orga-
nizacja pozarządowa, która pro-
wadzi swą działalność na rzecz
ogółu społeczności lub określonej
grupy wyodrębnionej ze względu
na szczególnie trudną sytuację ży-
ciową lub materialną w stosunku
do społeczeństwa (w odniesieniu
do stowarzyszeń działalność może
być prowadzona również na rzecz
członków) oraz zapewni transpa-
rentność działalności merytorycz-
nej i finansowej, a także wewnętrz-

ną kontrolę i sprawozdawczość.
Organizacje pożytku publicznego
uzyskują m.in. zwolnienia z podat-
ku dochodowego, od nieruchomo-
ści, opłaty skarbowej, opłat sądo-
wych, podatku od czynności cy-
wilnoprawnych. Organizacja poza-
rządowa nabywa status organiza-
cji pożytku publicznego z chwilą
wpisu w Krajowym Rejestrze
Sądowym, dokonanego na wnio-
sek zainteresowanej organizacji.
Nadzór nad działalnością organi-
zacji pożytku publicznego w za-
kresie prawidłowości korzystania
z uprawnień określonych w usta-
wie sprawuje minister właściwy ds.
zabezpieczenia społecznego.

Ustawa powołała do życia Radę

Działalności Pożytku Publiczne-
go, do zadań której należy m.in.
wyrażanie opinii w sprawach doty-
czących stosowania ustawy, wyra-
żanie opinii o rządowych projek-
tach aktów prawnych dotyczących
działalności pożytku publicznego
oraz wolontariatu, zbieranie i do-
konywanie analizy informacji
o prowadzonych kontrolach i ich
skutkach. Rada składa się z dzie-
sięciu przedstawicieli organów ad-
ministracji publicznej oraz dziesię-
ciu przedstawicieli organizacji po-
zarządowych, związków i porozu-
mień organizacji oraz podmiotów
kościelnych, których cele statuto-
we obejmują prowadzenie działal-
ności pożytku publicznego.

Ustawa wprowadziła możliwość

przekazywania 1 proc. podatku
dochodowego przez osoby fizycz-
ne na rzecz organizacji pożytku
publicznego. Podatnik może wpła-
cić określoną kwotę do wysokości
1 proc. należnego podatku, wyni-
kającego z zeznania rocznego, na
konto organizacji.

Rejestracja w Krajowym
Rejestrze Sądowym

Status pożytku publicznego

uzyskuje organizacja spełniająca
określone wymogi z chwilą wpi-
sania do Krajowego Rejestru Są-
dowego. W tym celu należy zło-
żyć odpowiednie formularze
KRS. Rodzaj składanych doku-
mentów uzależniony jest od tego,
czy chodzi o wpisanie statusu or-
ganizacji pożytku publicznego,
czy też zmianę danych organiza-
cji posiadających już powyższy
status. W pierwszym przypadku,
dla organizacji już wpisanych do
KRS (np. zarejestrowanych sto-
warzyszeń i fundacji), wymagany
jest druk KRS-Z20 oraz załącz-
nik KRS-W-OPP. Dla organizacji
nowo rejestrowanych (ubiegają-
cych się jednocześnie o wpis do
rejestru oraz o status organizacji
pożytku publicznego, także np.
stowarzyszenia i fundacje wpisa-
ne w starych rejestrach) wymaga-
ny jest druk KRS-W20 oraz za-
łącznik KRS-W-OPP. Z kolei dla

organizacji nierejestrowanych
w KRS (np. organizacji kościel-
nych, stowarzyszeń sportowych,
itp.) – odpowiednio KRS-W21
oraz KRS-W-OPP.

Zmiana danych organizacji po-

siadających status organizacji po-
żytku publicznego wiąże się także
z koniecznością złożenia odpo-
wiednich druków: dla organizacji
już wpisanych do KRS (np. zareje-
strowanych stowarzyszeń i funda-
cji) – KRS-Z20 oraz załącznik
KRS-Z-OPP, dla organizacji niere-
jestrowanych w KRS (np. organi-
zacji kościelnych, stowarzyszeń
sportowych, itp.) – KRS-Z21 oraz
KRS-Z-OPP. Podkreślić należy, iż
w przypadku wykreślenia statusu
organizacji pożytku publicznego
także istnieje obowiązek złożenia
odpowiednich druków.

WARTO WIEDZIEĆ

Rejestracja statusu nie podle-
ga opłatom sądowym. Nato-
miast informacja o uzyskaniu
statusu organizacji pożytku
publicznego jest ogłaszana
w Monitorze Sądowym i Go-
spodarczym, co wiąże się
z koniecznością poniesienia
opłaty za ogłoszenie w wyso-
kości 500 złotych. W przy-
padku gdy organizacja pożyt-
ku publicznego przestanie
spełniać ww. wymagania,
sąd rejestrowy z urzędu wy-
kreśla ją z KRS.

Działalność statutowa

Pojęcie „działalność statutowa”

związane jest z działalnością stowa-
rzyszeń i fundacji. Co ono ozna-
cza? Działalność statutowa to reali-
zacja celów, dla których powołane
zostało stowarzyszenie czy funda-
cja. Co prawda ustawy o stowarzy-
szeniach i fundacjach nie definiują
tej działalności, jednak mówiąc
o działalności statutowej należy
wziąć pod uwagę definicję zawartą
w rozporządzeniu określającym
szczególne zasady rachunkowości
dla tych jednostek i rozumieć jako
działalność niemającą charakteru
działalności gospodarczej określo-
ną przepisami prawa i statutem da-
nej jednostki. Jest to więc taka dzia-
łalność, która nie spełnia przesła-
nek działalności gospodarczej, po-
dejmowana jest zgodnie z prawem
i wypełnia zapisy statutu organiza-
cji, który określa jej cele oraz spo-
soby ich realizacji. W konsekwencji
wszelkie działania, niemające cha-
rakteru działalności gospodarczej,
a podejmowane dla realizacji celów
statutowych, zaliczane są do dzia-
łalności statutowej.

Wiesława Moczydłowska

[e-mail]

Za tydzień: Zasady rachunkowości sto-
warzyszeń i fundacji

EWIDENCJE.

DZIAŁALNOŚĆ POŻYTKU PUBLICZNEGO (1)

Sama ustawa
o rachunkowości to za mało

Jakie znaczenie dla przedsiębiorstwa
ma prowadzenie rachunku kosztów

zgodnie z wymaganiami ustawy o rachunko-
wości? – pyta Marcin Z. z Kielc

– Ustalanie kosztu wytworzenia produktów zgod-

nie z ustawą o rachunkowości wymaga zorganizowa-
nia i prowadzenia przez przedsiębiorstwo właściwe-
go rachunku kosztów. Ustawa nie wskazuje szczegó-
łowych rozwiązań, które można by zastosować
w każdym przedsiębiorstwie. Koszty wytworzenia
produktów wpływają bezpośrednio na sytuację fi-
nansową i rentowność przedsiębiorstwa. Bez znajo-
mości kosztów wytworzenia produktów nie są moż-
liwe: planowanie i kontrola kosztów produktów, po-
miar rentowności produktów, podejmowanie decyzji
cenowych, zarządzanie kosztami, ustalanie wyniku
finansowego. Zasady ustalania kosztów wytworze-
nia zależą od potrzeb i specyfiki przedsiębiorstwa.
Przedsiębiorstwa mogą stosować różne rachunki

kosztów dla różnych celów. Należy jednak pamiętać,
że dla celów sprawozdawczości finansowej koszt wy-
tworzenia powinien być ustalany zgodnie z przepisa-
mi ustawy o rachunkowości. Ustalanie kosztu wy-
tworzenia produktów zgodnie z zasadami wynikają-
cymi z ustawy o rachunkowości może nie być wy-
starczające do podejmowania wielu decyzji zarząd-
czych. Jednakże zastosowanie tych zasad jest ko-
niecznym minimum, gdyż bez informacji o kosztach
podejmowanie racjonalnych decyzji w przedsiębior-
stwie nie jest możliwe. Nadal istnieją przedsiębior-
stwa, które nie stosują zasad ustalania kosztu wytwo-
rzenia wynikających z ustawy o rachunkowości.
W konsekwencji, takie przedsiębiorstwa nie ustalają
prawidłowo wyniku finansowego oraz wartości pro-
duktów wykazywanych w bilansie. Za stosowanie
prawidłowych zasad rachunkowości, w tym dotyczą-
cych ustalania kosztu wytworzenia, odpowiadają za-
rządy przedsiębiorstw.

EM

EKSPERT WYJAŚNIA

Organizacje pożytku publicznego nieprowadzące działalności gospodarczej dosto-
sowują sposób prowadzenia ksiąg rachunkowych do potrzeb wynikających ze spe-
cyfiki ich działalności. Nie muszą one prowadzić pełnej rachunkowości. Mogą ko-
rzystać z pewnych uproszczeń, nie stosując rozdziałów 6 i 7 ustawy o rachunko-
wości (zawarte w nich przepisy dotyczą sporządzania sprawozdań skonsolidowa-
nych i badania sprawozdań finansowych). Muszą jednak zastosować się do prze-
pisów szczególnych, określonych w rozporządzeniu wykonawczym do ustawy.

Sławomir Mirkowski, biegły rewident, HLB Frąckowiak i Wspólnicy Sp. z o.o. w Poznaniu

Do czego potrzebny rachunek kosztów

www.gazetaprawna.pl

KSIĘGOWOŚĆ I PŁACE

GAZETA PRAWNA NR 76 (1185) 19 KWIETNIA 2004

12

Rachunkowość

Rozporządzenie ministra finansów z dnia

18 grudnia 2001 r. w sprawie szczególnych za-
sad rachunkowości oraz planów kont dla bu-
dżetu państwa, budżetów jednostek samorzą-
du terytorialnego oraz niektórych jednostek
sektora finansów publicznych (Dz.U. nr 153,
poz. 1752) określa zasady rachunkowości oraz
plany kont dla budżetu państwa, budżetów jed-
nostek samorządu terytorialnego, jednostek
budżetowych, zakładów budżetowych, gospo-
darstw pomocniczych jednostek budżetowych,
jednostek budżetowych mających siedzibę po-
za granicami Rzeczypospolitej Polskiej.

Zgodnie z par. 14 rozporządzenia jednostki

i placówki kontynuujące działalność sporzą-
dzają sprawozdanie finansowe, zwane bilan-
sem, na dzień zamknięcia ksiąg rachunkowych
(dzień bilansowy), to jest na 31 grudnia. Pozo-
stałe jednostki sporządzają bilans na dzień za-

mknięcia ksiąg rachunkowych, zgodnie z zasa-
dami określonymi w art. 12 ustawy z dnia 29
września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U.
z 2002 r. nr 76, poz. 694 z późn. zm.).

Bilans sporządza się według wzoru określo-

nego w rozporządzeniu:

◗

w załączniku nr 4 – dla wykonania budżetu
państwa lub budżetu jednostki samorządu te-
rytorialnego,

◗

w załączniku nr 5 – dla jednostek budżeto-
wych, zakładów budżetowych i gospodarstw
pomocniczych jednostek budżetowych,

◗

w załączniku nr 6 – dla placówek,

◗

w załączniku nr 7 – dla skonsolidowanego bi-
lansu jednostki samorządu terytorialnego.

Bilans sporządza się w terminie 3 miesięcy

od dnia, na który zamyka się księgi rachunko-
we. Bilans musi być podpisany, i tak:

◗

bilans jednostki i placówki podpisuje kierow-
nik jednostki i główny księgowy lub księgowy
placówki,

◗

bilans z wykonania budżetu państwa podpi-
suje minister finansów i główny księgowy bu-
dżetu państwa,

◗

bilans z wykonania budżetu jednostki samo-
rządu terytorialnego podpisują członkowie
zarządu i skarbnik,

◗

bilanse łączne i skonsolidowany bilans
jednostki samorządu terytorialnego pod-
pisuje przewodniczący zarządu i skarb-
nik.

Kierownicy jednostek budżetowych, zakła-

dów budżetowych oraz gospodarstw pomocni-
czych jednostek budżetowych składają bilanse
do 31 marca roku następnego.

Zgodnie z par. 19 rozporządzenia dys-

ponenci środków budżetu drugiego stop-
nia sporządzają bilanse łączne osobno dla
jednostek budżetowych, zakładów budże-
towych i gospodarstw pomocniczych jed-
nostek budżetowych i przekazują je dyspo-
nentom części budżetowej do dnia 15
kwietnia roku następnego. Natomiast dys-
ponenci części budżetowej sporządzają bi-
lanse łączne osobno dla jednostek budże-
towych, zakładów budżetowych i gospo-
darstw pomocniczych jednostek budżeto-
wych i przekazują je do Ministerstwa Fi-
nansów do dnia 30 kwietnia roku następ-
nego.

Zarządy jednostek samorządu terytorial-

nego sporządzają bilanse łączne osobno dla
jednostek budżetowych, zakładów budżeto-
wych i gospodarstw pomocniczych jedno-
stek budżetowych i przekazują je do regio-
nalnej izby obrachunkowej w terminie do
dnia 30 kwietnia roku następnego. Skonsoli-
dowany bilans jednostki samorządu teryto-
rialnego jest sporządzany w zaokrągleniu do
tysiąca złotych, w terminie 3 miesięcy od
otrzymania ostatniego sprawozdania podle-
gającego konsolidacji i pozostaje w jednost-
ce samorządu terytorialnego.

Zbigniew Kozłowski

[e-mail]

Na czym polega wycena aktywów
finansowych zgodnie z rozporzą-

dzeniem ministra finansów z dnia 12 grud-
nia 2001 r. w sprawie szczegółowych za-
sad uznawania, metod wyceny, zakresu
ujawniania i sposobu prezentacji instru-
mentów finansowych (Dz.U. nr 149, poz.
1674 z późn. zm.)?

– Aktywa finansowe przeznaczone do obro-
tu (w tym instrumenty pochodne) ujmuje się:

◗

na dzień zawarcia kontraktu – w cenie na-
bycia, czyli wartości godziwej poniesionej
zapłaty;

◗

na koniec okresu sprawozdawczego –
w wiarygodnie ustalonej wartości godziwej
bez pomniejszania jej o koszty transakcji,
jakie jednostka poniosłaby, zbywając te ak-
tywa lub wyłączając je z ksiąg rachunko-
wych z innych przyczyn, chyba że wysokość
tych kosztów byłaby znacząca.

Jak można scharakteryzować wy-
cenę w wartości godziwej?

– Przez wycenę w wartości godziwej uważa
się wycenę w cenie rynkowej ustalonej na ak-
tywnym rynku regulowanym albo w wartości
godziwej ustalonej w inny wiarygodny spo-
sób określony w par. 15 rozporządzenia,
w szczególności przez:

◗

wycenę instrumentu finansowego po cenie
ustalonej na aktywnym rynku regulowa-
nym, na którym następuje publiczny obrót
instrumentami finansowymi, zaś informa-
cje o tej cenie są ogólnie dostępne,

◗

oszacowania dłużnych instrumentów finan-
sowych przez wyspecjalizowaną, niezależ-
ną jednostkę świadczącą tego rodzaju usłu-
gi, przy czym możliwe jest rzetelne oszaco-

wanie przepływów pieniężnych
związanych z tymi instrumenta-
mi,

◗

zastosowanie właściwego mode-
lu wyceny instrumentu finanso-
wego, a wprowadzone do tego
modelu dane wejściowe pocho-
dzą z aktywnego regulowanego
rynku,

◗

oszacowania ceny instrumentu
finansowego, dla którego nie ist-
nieje aktywny rynek, na podsta-
wie publicznie ogłoszonej, noto-
wanej na aktywnym regulowanym rynku ce-
ny nieróżniącego się istotnie, podobnego in-
strumentu finansowego, albo cen składni-
ków złożonego instrumentu finansowego,

◗

oszacowanie ceny instrumentu finansowe-
go za pomocą metod estymacji powszech-
nie uznanych za poprawne.

Chcę podkreślić, że skutki zmian wyceny ak-
tywów finansowych przeznaczonych do ob-
rotu zalicza się odpowiednio do przychodów
i kosztów finansowych okresu sprawozdaw-
czego, w którym nastąpiło przeszacowanie.
Aktywa przeznaczone do obrotu kwalifikuje
się jako krótkoterminowe.

A jak wycenia się udzielone po-
życzki i własne należności?

– Pożyczki udzielone i własne należności wy-
cenia się:

◗

na dzień zawarcia kontraktu – w cenie na-
bycia, czyli wartości godziwej poniesionej
zapłaty. Wartość godziwą zapłaty stanowi
suma wszystkich przyszłych uiszczonych
lub otrzymanych płatności pieniężnych
zdyskontowana (jeżeli zastosowanie dys-

konta w sposób istotny wpłynie
na uzyskany wynik) za pomocą
efektywnej stopy procentowej.
Zdyskontowane przyszłe płatno-
ści ewidencjonuje się w księgach
na koncie należności z tytułu od-
setek oraz drugostronnie na roz-
liczeniach międzyokresowych
przychodów. Prezentacja bilan-
sowa następuje wg zasady „per
saldo”. Takie podejście do ewi-
dencji zapewnia, że na dzień na-
bycia prezentacja bilansowa na-

bytej pożyczki występować będzie w warto-
ści wydatku (zapłaty). Jednocześnie w księ-
gach ujawnione będą przyszłe przewidziane
korzyści wartości godziwej. Ta informacja
w sprawozdaniu finansowym powinna być
ujawniona w informacji dodatkowej.

◗

na koniec okresu sprawozdawczego –
w kwocie wymaganej zapłaty, tj. w wyso-
kości skorygowanej ceny nabycia oszaco-
wanej za pomocą efektywnej stopy pro-
centowej (IRR). Efektywną stopę procen-
tową stanowi wewnętrzna stopa zwrotu
IRR przy instrumentach o stałej stopie
procentowej oraz bieżąca rynkowa stopa
procentowa w przypadku instrumentu
o zmiennej stopie procentowej.

Co należy zaewidencjonować
w księgach dla zapewnienia

wyceny pożyczek w cenie nabycia,
czyli war tości godziwej poniesio-
nej zapłaty?

– Dla zapewnienia wyceny pożyczek w ce-
nie nabycia, czyli wartości godziwej ponie-
sionej zapłaty, obok należności nominalnej

(wartość udzielonej pożyczki) ewidencjo-
nuje się w księgach zdyskontowane efek-
tywną stopą zwrotu przyszłe płatności na
koncie należności z tytułu odsetek oraz
drugostronnie na rozliczeniach między-
okresowych przychodów.
Cenę nabycia koryguje się poprzez sukcesyw-
ne w miarę upływu czasu (na każdy dzień bi-
lansowy) rozliczenie z rozliczeń międzyokre-
sowych przychodów w przychody finansowe
odsetek skorygowanych efektywną stopą
zwrotu oraz o spłatę rat kapitałowych.
W bilansie wykazuje się nominalną kwotę po-
życzki powiększoną o wartość należności
z tytułu odsetek i pomniejszoną o saldo roz-
liczeń międzyokresowych przychodów.
Oznacza to, że różnica wartości między kwo-
tą zapłaconą, a wyceną instrumentu finanso-
wego na dzień bilansowy według skorygowa-
nej ceny nabycia wpływa na rachunek zy-
sków i strat.

Jak powinny być wyceniane akty-
wa finansowe utrzymywane do

terminu wymagalności?

– Aktywa finansowe, dla których jest ustalo-
ny termin wymagalności, wycenia się:

◗

na dzień zawarcia kontraktu – w cenie na-
bycia, tj. wartości godziwej poniesionej za-
płaty,

◗

na koniec okresu sprawozdawczego w wy-
sokości skorygowanej ceny nabycia oszaco-
wanej za pomocą efektywnej stopy procen-
towej.

Ujęcie skutków wyceny jest analogiczne jak
dla pożyczek i należności własnych.

Rozmawiał Krzysztof Tomaszewski

[e-mail]

RACHUNKOWOŚĆ BUDŻETOWA.

ZASADY SPORZĄDZANIA BILANSU

Za przygotowanie odpowiada
kierownik jednostki

Do sporządzania i przekazywa-
nia bilansów jednostkowych zo-
bowiązani są kierownicy jedno-
stek budżetowych, zakładów
budżetowych oraz gospodarstw
pomocniczych jednostek bu-
dżetowych.

EKSPERT WYJAŚNIA

Ewa Jakubczyk-Cały, prezes zarządu A&E Consult Sp. z o.o.

Jak wyceniać udzielone pożyczki i własne należności

www.gazetaprawna.pl

GAZETA PRAWNA NR 76 (1185) 19 KWIETNIA 2004

KSIĘGOWOŚĆ I PŁACE

Ewidencje – porady

13

WARTO WIEDZIEĆ

Kierownicy jednostek budżetowych skła-
dają bilans odpowiednio dysponentom
środków budżetu wyższego stopnia lub
zarządom jednostek samorządu teryto-
rialnego. Kierownicy zakładów budżeto-
wych składają bilans odpowiednio dyspo-
nentom części budżetowej lub zarządom
jednostek samorządu terytorialnego. Na-
tomiast kierownicy gospodarstw pomoc-
niczych jednostek budżetowych składają
bilans jednostce budżetowej.

WARTO WIEDZIEĆ

Zarządy jednostek samorządu terytorial-
nego przekazują bilanse z wykonania bu-
dżetu jednostki samorządu terytorialne-
go do regionalnej izby obrachunkowej do
dnia 30 kwietnia roku następnego.

NOWY VAT?

„MONITOR księgowego” nr 8 z płytą

NOWY VAT

poznasz:

tekst nowej ustawy o VAT

dyrektywy Unii Europejskiej
w zakresie VAT

wyjaśnienia Ministerstwa Finansów
dotyczące obrotu wewnątrz-
wspólnotowego

odpowiedzi Ministerstwa Finansów
udzielone na indywidualne
zapytania

dowiesz się,
jak stosować
w praktyce
nowe przepisy!

Na płycie znajdziesz ponadto:

komentarz prof. Witolda
Modzelewskiego dotyczący
nowych obowiązków podatników

odpowiedzi na pytania
i przydatne komentarze

archiwum „MONITORA
księgowego”

oraz dodatkowo - program

komputerowy „Super Księga Podatkowa”

Dzięki płycie

Zasada ta wynika z art. 172

k.p., który wyjaśnia też ogólne
zasady obliczania wynagrodzenia
urlopowego, gdy należy w nim
uwzględnić zmienne składniki
wynagrodzenia za pracę. Na mo-
cy tego przepisu zmienne skład-
niki wynagrodzenia mogą być bo-
wiem obliczane na podstawie prze-
ciętnego wynagrodzenia z okresu
3 miesięcy poprzedzających mie-
siąc rozpoczęcia urlopu, a w przy-
padkach znacznego wahania wy-
sokości wynagrodzenia okres ten
może być przedłużony do 12 mie-
sięcy.

Ustalenie podstawy

W celu prawidłowego ustalenia

wynagrodzenia urlopowego, nie-
odzowne jest jednak sięgnięcia do
przepisów rozporządzenia z dnia
8 stycznia 1997 r. w sprawie
szczegółowych zasad udzielania
urlopu wypoczynkowego, ustala-
nia i wypłacania wynagrodzenia
za czas urlopu oraz ekwiwalentu
pieniężnego za urlop (Dz.U. nr 2,
poz. 14 z późn. zm.), które precy-
zują zasady w zakresie obliczania
tegoż wynagrodzenia.

Zgodnie z par. 7 przytoczone-

go rozporządzenia, składniki wy-
nagrodzenia określone w stawce
miesięcznej w stałej wysokości
uwzględnia się w wynagrodzeniu
urlopowym w wysokości należnej
pracownikowi w miesiącu wyko-
rzystywania urlopu. Inaczej nato-
miast uwzględnia się składniki
zmienne wynagrodzenia.

Składniki wynagrodzenia przy-

sługujące za okresy nie dłuższe
niż jeden miesiąc, uwzględnia się
bowiem przy ustalaniu wynagro-
dzenia urlopowego w łącznej wy-

sokości wypłaconej pracownikowi
w okresie 3 miesięcy kalendarzo-
wych poprzedzających miesiąc
rozpoczęcia urlopu.

W przypadkach znacznego wa-

hania wysokości tych składników,
mogą być one uwzględnione przy
ustalaniu wynagrodzenia urlopo-
wego w łącznej wysokości wypła-
conej pracownikowi w okresie
nieprzekraczającym 12 miesięcy
kalendarzowych poprzedzających
miesiąc rozpoczęcia urlopu. Wy-
nagrodzenie ustalone według po-
wyższych zasad stanowi podsta-
wę wymiaru wynagrodzenia urlo-
powego.

Wypada przypomnieć, że zmie-

niony par. 9 omawianego rozpo-
rządzenia określa sposób oblicza-
nia wynagrodzenia urlopowego,
z uwzględnieniem możliwości go-
dzinowego udzielania urlopu. Za-
sadę tę wprowadzono bowiem do
kodeksu pracy w drodze ostatniej
nowelizacji.

Zgodnie z nią, wynagrodzenie

urlopowe oblicza się dzieląc pod-
stawę wymiaru przez liczbę go-
dzin, w czasie których pracownik
wykonywał pracę w okresie, z któ-
rego została ustalona podstawa,
a następnie mnożąc tak ustalone
wynagrodzenie za jedną godzinę
pracy przez liczbę godzin, jakie
pracownik przepracowałby w cza-
sie urlopu w ramach normalnego
czasu pracy, zgodnie z obowiązu-
jącym go rozkładem czasu pracy,
gdyby w tym czasie nie korzystał
z urlopu.

■

PRZYKŁAD.

Pracownik

zamierza w kwietniu skorzy-
stać z 4 dni urlopu wypoczyn-
kowego. Jego wynagrodze-

nie miesięczne z trzech mie-
sięcy poprzedzający miesiąc
rozpoczęcia urlopu wynosiło
odpowiednio: w styczniu –
2500 zł, w lutym – 2600 zł
i w marcu – 2800 zł. Przyj-
mijmy, że w okresie tym pra-
cownik przepracował 530
godzin.

■

Po zsumowaniu wynagrodze-
nia za miesiące styczeń, luty
i marzec, podstawę wymiaru
wynagrodzenia urlopowego
pracownika stanowi łączne
wynagrodzenie, jakie uzyskał
w okresie trzech miesięcy,
w wysokości 7900 zł. Ustalo-
ną podstawę wymiaru należy
następnie podzielić przez
liczbę godzin, w czasie któ-
rych pracownik wykonywał
pracę w okresie, z którego
przyjęta została podstawa,
czyli 7900 : 530 = 14,90 zł.
Uzyskane wynagrodzenie za
jedną godzinę należy następ-
nie pomnożyć przez liczbę
godzin, jakie pracownik prze-
pracowałby w czasie urlopu
w ramach normalnego czasu
pracy, zgodnie z obowiązują-
cym go rozkładem czasu pra-
cy, gdyby w tym czasie nie
korzystał z urlopu. Skoro zaś
pracownik miał pracować
w tym czasie przez 4 dni po
osiem godzin (łącznie przez
32 godziny), to przysługuje
mu wynagrodzenie za czas
urlopu w wysokości 572,80
zł (32 godz. x 17,90 zł staw-
ka wynagrodzenia za jedną
godzinę = 572,80 zł).

Jakie składniki należy
uwzględnić

Przytoczone rozporządzenie

jest szczególnie pomocne w okre-
śleniu rodzaju składników pra-
cowniczego wynagrodzenia, jakie
należy uwzględnić przy oblicza-
niu wynagrodzenia urlopowego.
Jego par. 6 statuuje generalną za-
sadę, według której obliczając to

wynagrodzenie bierze się pod
uwagę wynagrodzenie oraz inne
świadczenia ze stosunku pracy.
Jednocześnie jednak ten sam
przepis dokonuje istotnych wyłą-
czeń spod tej reguły.

W wynagrodzeniu urlopowym

nie uwzględnia się bowiem:

◗

jednorazowych lub nieperio-
dycznych wypłat za spełnienie
określonego zadania bądź za
określone osiągnięcie,

◗

wynagrodzenia za czas gotowo-
ści do pracy oraz za czas nieza-
winionego przez pracownika
przestoju,

◗

gratyfikacji (nagród) jubileuszo-
wych,

◗

wynagrodzenia za czas urlopu
wypoczynkowego, a także za
czas innej usprawiedliwionej
nieobecności w pracy,

◗

ekwiwalentu pieniężnego za
urlop wypoczynkowy,

◗

dodatkowego wynagrodzenia
radcy prawnego z tytułu zastęp-
stwa sądowego,

◗

wynagrodzenia za czas niezdol-
ności do pracy wskutek choroby
lub odosobnienia w związku
z chorobą zakaźną,

◗

nagród z zakładowego funduszu
nagród, dodatkowego wynagro-
dzenia rocznego, należności
przysługujących z tytułu udziału
w zysku lub w nadwyżce bilan-
sowej,

◗

odpraw emerytalnych lub ren-
townych albo innych odpraw
pieniężnych,

◗

wynagrodzenia i odszkodowa-
nia przysługującego w razie roz-
wiązania stosunku pracy.

Analiza wymienionych świad-

czeń jest potwierdzeniem reguły,
że za czas urlopu pracownikowi
ma przysługiwać wynagrodzenie,
jakie by otrzymał, gdyby w tym
czasie pracował. Wyłączeniu
podlegają bowiem te składniki
wynagrodzenia lub inne świad-
czenia ze stosunku pracy, które
zasadzie tej przeczą albo w ogóle
nie są związane ze świadczeniem
pracy.

Gdy świadczenie

jest sporne

Wymienione enumeratywnie

w par. 6 przytoczonego rozporzą-
dzenia świadczenia niepodlegają-
ce uwzględnieniu w wynagrodze-
niu urlopowym stanowią za-
mknięty katalog. Oznacza to, że
wszystkie inne świadczenia nie
wymienione w tym przepisie sta-
nowią podstawę wyliczenia wyna-
grodzenia urlopowego. Niekiedy
jednak mogą rodzić się wątpliwo-
ści, czy dany składnik powinien
zostać uwzględniony w takim wy-
nagrodzeniu.

Przykładowo strony mogą prze-

widzieć w umowie o pracę, że
pracownikowi z tytułu realizacji
określonych zadań przysługiwać
będzie premia uzyskowa zbliżona
w swym charakterze do prowizji.
Nie ma jednak przeszkód, by stro-
ny uznały taką premię za dodat-
kowy składnik wynagrodzenia za
pracę.

Gdyby z uwagi na charakter tej

premii przyjąć, że stanowi ona ro-
dzaj nieperiodycznej wypłaty za
spełnienie określonego zadania, to
oznaczałoby to, że w wynagrodze-
niu urlopowym nie powinno się jej
uwzględniać. Z drugiej strony pre-
mia taka, choć zbliżona swym cha-
rakterem do prowizji, może być jed-
nocześnie uznana przez strony za
składnik wynagrodzenia za pracę.

Wówczas nie powinna ona pod-

legać wyłączeniu z wynagrodze-
nia urlopowego, nawet jeżeli
w praktyce jest wypłacana co pe-
wien czas, a okresy, za które się
należy, nie są takie same. Wypła-
ty z określonego tytułu dokony-
wane za różne okresy nie ozna-
czają bowiem, że nie mają one
charakteru periodycznego, jeżeli
są dokonywane co pewien czas.

Periodyczność wypłat nie może

być bowiem utożsamiana z regu-
larnością wypłat i identycznymi
okresami ich dokonywania. Dla-
tego premia, która wypłacana jest
co pewien czas za okresy zróżni-
cowane co do ich długości, jest
świadczeniem periodycznym i nie
ma do niej zastosowania wyłącze-
nie przewidziane w par. 6 oma-
wianego rozporządzenia.

Danuta Klucz

[e-mail]

Zasady ustalania

wynagrodzenia urlopowego

Za czas urlopu przysługuje pracownikowi wyna-
grodzenie, jakie otrzymałby, gdyby w tym czasie
pracował.

Składniki wynagrodzenia okre-
ślone w stawce miesięcznej
w stałej wysokości uwzględnia
się w wynagrodzeniu urlopo-
wym w wysokości należnej
pracownikowi w miesiącu wy-
korzystywania urlopu. Inaczej
natomiast uwzględnia się
składniki zmienne wynagro-
dzenia.

WYJAŚNIA

www.gazetaprawna.pl

GAZETA PRAWNA NR 76 (1185) 19 KWIETNIA 2004

KSIĘGOWOŚĆ I PŁACE

Płace

15

Orzecznictwo SN

◗

Premia wypłacana co pewien czas za okresy zróżnicowane co do
ich długości jest świadczeniem periodycznym, do którego nie ma
zastosowania wyłączenie przewidziane w par. 6 pkt 1 rozporzą-
dzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 8 stycznia 1997 r.
w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynko-
wego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz
ekwiwalentu pieniężnego za urlop (Dz.U. nr 2, poz. 14)

– wyrok SN z 22 września 2000 r., I PKN 33/00 (OSNP
2002/8/182).

◗

Tak zwana premia uznaniowa, która nie ma charakteru roszcze-
niowego, nie stanowi składnika wynagrodzenia za pracę i wobec
tego nie mieści się w pojęciu wynagrodzenia urlopowego. Nie
może więc być uwzględniana w wysokości odszkodowania z ty-
tułu wadliwego rozwiązania stosunku pracy, a także wynagro-
dzenia za okres zawieszenia w czynnościach tymczasowego kie-
rownika przedsiębiorstwa państwowego

– wyrok SN z 20 lipca 2000 r., I PKN 17/00 (OSNP 2002/3/77).

W jaki sposób pracodawca powinien ustalić wynagro-
dzenie urlopowe dla pracownika, który w miesiącach

poprzedzających rozpoczęcie urlopu wykonywał pracę w go-
dzinach nadliczbowych, w tym także przypadających z dni
wolne od pracy. Czy dodatkowe wynagrodzenie za pracę po-
nadnormatywną należy w tym wynagrodzeniu uwzględnić?

– Świadczenia niepodlegające uwzględnieniu w wynagrodzeniu
urlopowym, wymienione enumeratywnie w par. 6 rozporządze-
nia z dnia 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad
udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wy-
nagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za
urlop, tworzą zamknięty katalog. Wśród nich nie wymienia się
natomiast dodatkowego wynagrodzenia za pracę wykonywaną
w godzinach nadliczbowych. Skoro zaś wszystkie inne świadcze-
nia niewymienione w tym przepisie stanowią podstawę wylicze-
nia wynagrodzenia urlopowego, to brak jest podstaw do wyłą-
czenia dodatków za pracę nadliczbową z tego wynagrodzenia.
Z uwagi jednak na zmienny charakter tego składnika, należy go
uwzględnić w podstawie wynagrodzenia urlopowego, według
reguł określonych w par. 8 rozporządzenia, a więc w łącznej wy-
sokości wypłaconej pracownikowi w okresie 3 miesięcy kalenda-
rzowych poprzedzających miesiąc rozpoczęcia urlopu.

RADZI

8 KWIETNIA 2004 R.

FINANSE PUBLICZNE

◗

Rozporządzenie ministra finansów z dnia 1 kwietnia 2004 r.

zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowej klasy-
fikacji dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów
(Dz.U. nr 58, poz. 556), z wyjątkiem par. 1 pkt 1 lit. a) tiret
drugie w zakresie granicznych inspektoratów weterynarii,
który wszedł w życie z dniem ogłoszenia, tj. 8 kwietnia 2004 r.,
z mocą od 17 marca 2004 r. oraz pkt 1 lit. e)-h), pkt 3 lit. j)
oraz pkt 6, które wejdą w życie z dniem 1 stycznia 2005 r.

13 KWIETNIA 2004 R.

VAT

◗

Rozporządzenie ministra finansów z dnia 6 kwietnia 2004 r.

w sprawie określenia podatników niemających obowiązku
składania zgłoszenia rejestracyjnego (Dz.U. nr 58, poz. 558)

Zgłoszenia rejestracyjnego dla potrzeb VAT nie będą mu-

sieli składać m.in. podatnicy niemający w kraju siedziby,
stałego zamieszkania lub stałego miejsca prowadzenia
działalności gospodarczej, jeżeli wykonują w kraju wyłącz-
nie usługi transportowe i pomocnicze związane bezpośred-
nio z importem towarów. Będzie to dotyczyć przypadków,
gdy wartość takich usług zostanie włączona do podstawy
opodatkowania w imporcie towarów. Obowiązku składania
zgłoszenia nie będą również mieli spełniający wymienione
na wstępie warunki podatnicy wykonujący m.in. określone
usługi związane z kontrolą i nadzorem ruchu lotniczego,
usługi świadczone w polskich portach morskich.

◗

Rozporządzenie ministra finansów z dnia 7 kwietnia

2004 r. w sprawie potwierdzenia zidentyfikowania określo-
nego podmiotu na potrzeby transakcji wewnątrzwspólnoto-
wych na terytorium państwa członkowskiego innym niż te-
rytorium Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. nr 58, poz. 559)

Potwierdzenia takie wydawać będzie biuro wymiany infor-

macji o VAT w każdym przypadku, gdy zostanie złożony od-
powiedni wniosek na piśmie.

◗

Rozporządzenie ministra finansów z dnia 7 kwietnia 2004 r.

w sprawie określenia trybu przyjmowania kaucji oraz określe-
nia form zabezpieczenia majątkowego (Dz.U. nr 58, poz. 560)

Kaucja gwarancyjna będzie przyjmowana od podatników

w trybie dokonania wpłaty lub przelewu pieniędzy na rachu-
nek pomocniczy urzędu skarbowego. Oprócz tego podatni-
cy będą mogli złożyć u naczelnika urzędu: imienne świadec-
two depozytowe potwierdzające dokonanie blokady obliga-
cji skarbowych lub oryginał gwarancji wydanej przez bank
mający siedzibę w kraju – w przypadku gwarancji bankowej.

16 KWIETNIA 2004 R.

PRAWO CELNE

◗

Rozporządzenie ministra gospodarki, pracy i polityki spo-

łecznej z dnia 30 marca 2004 r. zmieniające rozporządze-
nie w sprawie kontyngentów taryfowych na przywóz niektó-
rych towarów na potrzeby przemysłu elektronicznego i tele-
komunikacyjnego (Dz.U. nr 58, poz. 561)

20 KWIETNIA 2004 R.

PODATKI – ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku

od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535), z tym że: art. 23

ust. 5, 6 i 17, art. 24 ust. 4 i 5, art. 114 ust. 1 i art. 159 sto-
suje się od dnia ogłoszenia ustawy, tj. od 5 kwietnia 2004 r.;
art. 96-98, art. 157 i art. 158 stosuje się od 13 kwietnia
2004 r.; art. 1-14, art. 15 ust. 1-6, art. 16-22, art. 23 ust. 1-4
i ust. 7-16, art. 24 ust. 1-3 i ust. 6-12, art. 25-40, art. 41 ust.
1-11 i 13-16, art. 42-95, art. 99-113, art. 114 ust. 2-5, art.
115-146, art. 148-151, art. 153, art. 156 i art. 162-171 sto-
sować się będzie od dnia 1 maja 2004 r.; art. 41 ust. 12 sto-
sować się będzie od dnia 1 stycznia 2008 r.

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega-

ją: odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie
usług na terytorium kraju; eksport towarów; import towa-
rów; wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagro-
dzeniem na terytorium kraju; wewnątrzwspólnotowa dosta-
wa towarów. Ustawa przewiduje m.in. możliwość odliczania
VAT przy zakupie samochodów osobowych wykorzystywa-
nych do działalności gospodarczej, zwolnienie podatkowe
dla usług internetowych oraz umów o dzieło i umów zlece-
nia, wprowadzenie 7-proc. stawki dla artykułów dziecięcych
i towarów sprzedawanych na cele ochrony przeciwpożaro-
wej.

23 KWIETNIA 2004 R.

PIT

◗

Rozporządzenie ministra finansów z dnia 5 kwietnia 2004 r.

w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od
niektórych dochodów podatników podatku dochodowego od
osób fizycznych i podatku dochodowego od osób prawnych
(Dz.U. nr 58, poz. 557)

Agnieszka Wyszomirska

[e-mail]

TABELA NR 67/A/

TABELA NR 68/A/

TABELA NR 69/A/

TABELA NR 70/A/

TABELA NR 71/A/

TABELA NR 72/A/ TABELA NR 73/A/

TABELA NR 74/A/

TABELA NR 75/A/

KRAJ

SYMB.

WALUTA

NBP/2004

NBP/2004

NBP/2004

NBP/2004

NBP/2004

NBP/2004

NBP/2004

NBP/2004

NBP/2004

WAL.

z dnia

z dnia

z dnia

z dnia

z dnia

z dnia

z dnia

z dnia

z dnia

5.04.2004 r.

6.04.2004 r.

7.04.2004 r.

8.04.2004 r.

9.04.2004 r.

13.04.2004 r.

14.04.2004 r.

15.04.2004 r.

16.04.2004 r.

KURS ŚREDNI

KURS ŚREDNI

KURS ŚREDNI

KURS ŚREDNI

KURS ŚREDNI

KURS ŚREDNI

KURS ŚREDNI

KURS ŚREDNI

KURS ŚREDNI

Australia

781

1 AUD

2,9489

2,9747

2,9762

2,9771

2,9884

3,0023

2,9517

2,9702

2,9639

Cypr

615

1 CYP

8,0344

8,0574

8,0445

8,0827

8,0595

8,0670

8,0868

8,2085

8,1647

Czechy

213

1 CZK

0,1441

0,1446

0,1443

0,1452

0,1459

0,1469

0,1476

0,1494

0,1480

Dania

792

1 DKK

0,6338

0,6348

0,6337

0,6366

0,6351

0,6357

0,6373

0,6466

0,6434

Estonia

233

1 EEK

0,3016

0,3021

0,3015

0,3029

0,3022

0,3025

0,3032

0,3077

0,3061

Hongkong

633

1 HKD

0,4998

0,5031

0,5009

0,4995

0,5025

0,5060

0,5100

0,5170

0,5126

Japonia

784

100 JPY

3,7166

3,6945

3,6938

3,6769

3,6715

3,7272

3,7079

3,7117

3,6947

Kanada

788

1 CAD

2,9603

2,9783

2,9725

2,9683

2,9462

2,9466

2,9785

3,0027

2,9772

Litwa

234

1 LTL

1,3668

1,3692

1,3664

1,3728

1,3696

1,3709

1,3739

1,3942

1,3871

Łotwa

235

1 LVL

7,2422

7,2700

7,2502

7,2522

7,2524

7,3039

7,3251

7,4060

7,3604

Malta

660

1 MTL

11,0940

11,1388

11,1197

11,1522

11,1360

11,1634

11,1876

11,3202

11,2626

Norwegia

796

1 NOK

0,5622

0,5644

0,5631

0,5675

0,5646

0,5676

0,5719

0,5815

0,5785

RPA

682

1 ZAR

0,6059

0,6072

0,6157

0,6154

0,6161

0,6181

0,6114

0,6121

0,6173

Rosja

201

1 RUB

0,1364

0,1374

0,1369

0,1365

0,1370

0,1379

0,1390

0,1409

0,1396

Słowacja

214

1 SKK

0,1173

0,1176

0,1175

0,1184

0,1180

0,1181

0,1183

0,1197

0,1191

Słowenia

212

100 SIT

1,9785

1,9822

1,9790

1,9883

1,9833

1,9849

1,9896

2,0187

2,0088

Szwajcaria

797

1 CHF

3,0144

3,0162

3,0270

3,0474

3,0520

3,0546

3,0610

3,1088

3,0836

Szwecja

798

1 SEK

0,5132

0,5143

0,5136

0,5172

0,5159

0,5167

0,5173

0,5234

0,5211

UGW

978

1 EUR*

4,7194

4,7273

4,7181

4,7397

4,7289

4,7333

4,7441

4,8139

4,7894

Ukraina

232

1 UAH

0,7301

0,7356

0,7326

0,7306

0,7329

0,7436

0,7464

0,7564

0,7502

USA

787

1 USD

3,8970

3,9241

3,9048

3,8936

3,9073

3,9438

3,9785

4,0286

3,9988

Węgry

207

100 HUF

1,8972

1,9088

1,9032

1,9104

1,9074

1,9063

1,8988

1,9002

1,8984

Wielka Brytania

789

1 GBP

7,1011

7,1740

7,1818

7,1748

7,1612

7,2072

7,1957

7,2064

7,1789

MFW (SDR)

861

1 XDR

5,6884

5,6980

5,7386

5,7604

5,7625

5,7679

5,8035

5,8821

5,8409

*

Dotyczy: Austrii, Belgii, Finlandii, Francji, Grecji, Hiszpanii, Holandii, Irlandii, Luksemburga, Niemiec, Portugalii i Włoch

Oprac. EM

TABELE KURSÓW ŚREDNICH NARODOWEGO BANKU POLSKIEGO

Od dnia 5.04.2004 r. do dnia 18.04.2004 r.

JUŻ OBOWIĄZUJĄ

WCHODZI W ŻYCIE

KALENDARIUM PRAWNE

www.gazetaprawna.pl

KSIĘGOWOŚĆ I PŁACE

GAZETA PRAWNA NR 76 (1185) 19 KWIETNIA 2004

16

Zmiany prawa

Ministerstwo
Finansów
ul. Świętokrzyska 12
00-916 Warszawa
tel. [phone]

Bieżące informacje, kontakty
z dziennikarzami:
Anna Puzyna-Sobocińska
Mirosława Malesa
tel. [phone],
694 36 04, 827 36 69
fax [phone]

Biuro Komunikacji
Społecznej
Sekretariat:
Anna Sulik
tel. [phone]
fax [phone]

Departament Rachunkowości,
Stanowisko ds. Usługowego
Prowadzenia Ksiąg Rachunkowych:
tel. [phone]
w godzinach 8.15-16.15

tel. [phone]
w godzinach 10.00-12.00

Komisja Egzaminacyjna Doradców
Podatkowych:
tel. [phone]
1. Izba Skarbowa w Gdańsku

ul. Długa 75/76
80–831 Gdańsk
tel. [phone]

2. Izba Skarbowa w Olsztynie

Al. Marszałka
J. Piłsudskiego 59A

10–950 Olsztyn
tel. [phone]

3. Izba Skarbowa w Opolu

ul. Ozimska 19
45–057 Opole
tel. [phone]

4. Izba Skarbowa we Wrocławiu

ul. Pretficza 11
50–983 Wrocław
tel. [phone]

5. Izba Skarbowa w Bydgoszczy

ul. Dr. E. Warmińskiego 18
85–950 Bydgoszcz
tel. [phone]

6. Izba Skarbowa w Białymstoku

ul. Słonimska 1

15–026 Białystok

tel. [phone]

7. Izba Skarbowa w Krakowie

ul. Wiślna 7

31–007 Kraków

tel. [phone]

Izba Skarbowa w Krakowie

ul. Wadowicka 10

31–415 Kraków

tel. [phone]

WAŻNE ADRESY