Subwencje i dotacje

Subwencje i dotacje

Dorota Hałaburda

Dorota Hałaburda

Subwencja ogólna

Subwencja ogólna

•

jest to świadczenie publicznoprawne

jest to świadczenie publicznoprawne

państwa na rzecz innych podmiotów

państwa na rzecz innych podmiotów

publicznoprawnych

publicznoprawnych

Cechy subwencji ogólnej:

Cechy subwencji ogólnej:

•

brak powiązania z celem, na jaki może być

brak powiązania z celem, na jaki może być

przeznaczona,

przeznaczona,

•

zobiektywizowana metoda ustalania kwot subwencji

zobiektywizowana metoda ustalania kwot subwencji

ogólnej dla wszystkich jednostek samorządu

ogólnej dla wszystkich jednostek samorządu

terytorialnego (przydzielane dla każdej jednostki

terytorialnego (przydzielane dla każdej jednostki

samorządu terytorialnego na podstawie

samorządu terytorialnego na podstawie

zobiektywizowanych kryteriów i zasad przyznawania

zobiektywizowanych kryteriów i zasad przyznawania

określonych w ustawach lub rozporządzeniach,

określonych w ustawach lub rozporządzeniach,

•

obligatoryjny charakter – oznacza to, że w granicach

obligatoryjny charakter – oznacza to, że w granicach

określonych ustawami subwencje ogólne są

określonych ustawami subwencje ogólne są

jednostce samorządu terytorialnego gwarantowane,

jednostce samorządu terytorialnego gwarantowane,

•

z reguły bezzwrotny charakter – nie podlegają

z reguły bezzwrotny charakter – nie podlegają

zwrotowi, chyba, że zostały nienależnie przyznane.

zwrotowi, chyba, że zostały nienależnie przyznane.

Funkcje subwencji:

Funkcje subwencji:

•

wyrównawcza – polegająca na

wyrównawcza – polegająca na

przeciwdziałaniu utrwalaniu i pogłębianiu

przeciwdziałaniu utrwalaniu i pogłębianiu

się dysproporcji terytorialnych dotyczących

się dysproporcji terytorialnych dotyczących

zakresu i poziomu usług publicznych

zakresu i poziomu usług publicznych

finansowanych ze środków publicznych;

finansowanych ze środków publicznych;

•

stymulacyjna – polegająca na wspieraniu

stymulacyjna – polegająca na wspieraniu

działań organów samorządu terytorialnego

działań organów samorządu terytorialnego

w zakresie podnoszenia konkurencyjności

w zakresie podnoszenia konkurencyjności

wspólnot samorządowych.

wspólnot samorządowych.

Można wyróżnić następujące

Można wyróżnić następujące

mechanizmy wyrównawcze:

mechanizmy wyrównawcze:

•

pionowy – oparty na środkach publicznych

pionowy – oparty na środkach publicznych

przekazywanych bezpośrednio z budżetu

przekazywanych bezpośrednio z budżetu

państwa na poszczególne szczeble sektora

państwa na poszczególne szczeble sektora

samorządowego,

samorządowego,

•

poziomy – zakładający redystrybucję środków

poziomy – zakładający redystrybucję środków

publicznych pomiędzy jednostkami samorządu

publicznych pomiędzy jednostkami samorządu

terytorialnego (od jednostek o wyższych

terytorialnego (od jednostek o wyższych

dochodach do jednostek o niskich dochodach),

dochodach do jednostek o niskich dochodach),

•

mieszany – część środków przekazywana jest z

mieszany – część środków przekazywana jest z

budżetu państwa a część z budżetu jednostek

budżetu państwa a część z budżetu jednostek

samorządu terytorialnego.

samorządu terytorialnego.

Subwencja ogólna składa się z

Subwencja ogólna składa się z

części:

części:

1) dla gmin:

1) dla gmin:

•

wyrównawczej,

wyrównawczej,

•

równoważącej,

równoważącej,

•

oświatowej

oświatowej

2) dla powiatów:

2) dla powiatów:

•

wyrównawczej,

wyrównawczej,

•

równoważącej,

równoważącej,

•

oświatowej

oświatowej

3) dla województw

3) dla województw

•

wyrównawczej,

wyrównawczej,

•

regionalnej,

regionalnej,

•

oświatowej.

oświatowej.

Zasady przyznawania subwencji

Zasady przyznawania subwencji

ogólnej dla gmin:

ogólnej dla gmin:

1. Część wyrównawcza –

1. Część wyrównawcza –

stanowi ją suma kwoty

stanowi ją suma kwoty

podstawowej i kwoty uzupełniającej. Kwotę

podstawowej i kwoty uzupełniającej. Kwotę

podstawową otrzymuje gmina, której wskaźnik

podstawową otrzymuje gmina, której wskaźnik

dochodów podatkowych na 1 mieszkańca (G) jest

dochodów podatkowych na 1 mieszkańca (G) jest

mniejszy niż 92% analogicznego wskaźnika

mniejszy niż 92% analogicznego wskaźnika

obliczonego łącznie dla wszystkich gmin (Gg).

obliczonego łącznie dla wszystkich gmin (Gg).

Wysokość należnym poszczególnym gminom kwot

Wysokość należnym poszczególnym gminom kwot

podstawowych oblicza się, uwzględniając poziom

podstawowych oblicza się, uwzględniając poziom

wskaźnika dochodów podatkowych na 1

wskaźnika dochodów podatkowych na 1

mieszkańca w gminie w relacji do wskaźnika

mieszkańca w gminie w relacji do wskaźnika

dochodów podatkowych dla wszystkich gmin oraz

dochodów podatkowych dla wszystkich gmin oraz

liczby mieszkańców gminy.

liczby mieszkańców gminy.

Kwotę uzupełniającą części wyrównawczej otrzymują

Kwotę uzupełniającą części wyrównawczej otrzymują

gminy, w których gęstość zaludnienia jest niższa

gminy, w których gęstość zaludnienia jest niższa

od średniej gęstości zaludnienia w kraju.

od średniej gęstości zaludnienia w kraju.

Zasady przyznawania subwencji

Zasady przyznawania subwencji

ogólnej dla gmin:

ogólnej dla gmin:

2. Część równoważąca

2. Część równoważąca

–

–

ustalana jest jako suma

ustalana jest jako suma

łącznej kwoty wpłat gmin, w których wskaźnik

łącznej kwoty wpłat gmin, w których wskaźnik

dochody podatkowe na 1 mieszkańca w gminie jest

dochody podatkowe na 1 mieszkańca w gminie jest

większy niż 150% analogicznego wskaźnika dla

większy niż 150% analogicznego wskaźnika dla

wszystkich gmin oraz łącznej kwoty wpłat gmin, w

wszystkich gmin oraz łącznej kwoty wpłat gmin, w

których gęstość zaludnienia jest niższa od średniej

których gęstość zaludnienia jest niższa od średniej

gęstości zaludnienia w kraju, a w których wskaźnik

gęstości zaludnienia w kraju, a w których wskaźnik

dochody podatkowe na 1 mieszkańca w gminie jest

dochody podatkowe na 1 mieszkańca w gminie jest

wyższy od 150% analogicznego wskaźnika dla

wyższy od 150% analogicznego wskaźnika dla

wszystkich gmin. Jest ona przekazywana gminom z

wszystkich gmin. Jest ona przekazywana gminom z

uwzględnieniem sytuacji finansowej gmin na

uwzględnieniem sytuacji finansowej gmin na

realizację zadań z zakresu pomocy społecznej i

realizację zadań z zakresu pomocy społecznej i

związanych z wypłatą wydatków mieszkaniowych.

związanych z wypłatą wydatków mieszkaniowych.

Zasady przyznawania subwencji

Zasady przyznawania subwencji

ogólnej dla gmin:

ogólnej dla gmin:

3) część oświatowa

3) część oświatowa

- wysokość ustala się dla

- wysokość ustala się dla

poszczególnych gmin według kalkulacji budżetowej

poszczególnych gmin według kalkulacji budżetowej

na podstawie algorytmu uwzględniającego m. in. typy

na podstawie algorytmu uwzględniającego m. in. typy

i rodzaje szkół oraz placówek prowadzonych przez te

i rodzaje szkół oraz placówek prowadzonych przez te

jednostki, stopnie awansu zawodowego nauczycieli

jednostki, stopnie awansu zawodowego nauczycieli

oraz liczbę uczniów w szkołach i placówkach

oraz liczbę uczniów w szkołach i placówkach

oświatowych prowadzonych przez organy gmin.

oświatowych prowadzonych przez organy gmin.

Informacja o ostatecznych wysokościach przyznanych

Informacja o ostatecznych wysokościach przyznanych

kwot części oświatowej subwencji ogólnej dla gmin

kwot części oświatowej subwencji ogólnej dla gmin

przekazywana jest przez ministra właściwego do

przekazywana jest przez ministra właściwego do

spraw finansów publicznych w terminie 14 dni od

spraw finansów publicznych w terminie 14 dni od

dnia ogłoszenia ustawy budżetowej.

dnia ogłoszenia ustawy budżetowej.

Zasady przyznawania subwencji

Zasady przyznawania subwencji

ogólnej dla powiatów:

ogólnej dla powiatów:

1)

1)

wyrównawcza –

wyrównawcza –

stanowi ją suma kwoty podstawowej i

stanowi ją suma kwoty podstawowej i

kwoty uzupełniającej. Kwotę podstawową otrzymuje

kwoty uzupełniającej. Kwotę podstawową otrzymuje

powiat, którego dochody podatkowe na 1 mieszkańca

powiat, którego dochody podatkowe na 1 mieszkańca

są mniejsze od średnich dochodów podatkowych

są mniejsze od średnich dochodów podatkowych

wszystkich powiatów w Polsce. Wysokość należnym

wszystkich powiatów w Polsce. Wysokość należnym

poszczególnym powiatom kwot podstawowych oblicza

poszczególnym powiatom kwot podstawowych oblicza

się, 88% różnicy pomiędzy średnimi dochodami

się, 88% różnicy pomiędzy średnimi dochodami

podatkowymi dla powiatów a dochodem podatkowym

podatkowymi dla powiatów a dochodem podatkowym

konkretnego powiatu w przeliczeniu na 1 mieszkańca

konkretnego powiatu w przeliczeniu na 1 mieszkańca

pomnożonej przez liczbę mieszkańców danego

pomnożonej przez liczbę mieszkańców danego

powiatu. Kwotę uzupełniającą części wyrównawczej

powiatu. Kwotę uzupełniającą części wyrównawczej

otrzymują powiaty, w których wskaźnik bezrobocia

otrzymują powiaty, w których wskaźnik bezrobocia

przekracza 110% wskaźnika bezrobocia w Polsce. Przy

przekracza 110% wskaźnika bezrobocia w Polsce. Przy

obliczeniu jej dla konkretnego powiatu uwzględnia się

obliczeniu jej dla konkretnego powiatu uwzględnia się

wskaźnik dochodów podatkowych dla wszystkich

wskaźnik dochodów podatkowych dla wszystkich

powiatów i liczbę mieszkańców powiatu.

powiatów i liczbę mieszkańców powiatu.

Zasady przyznawania subwencji

Zasady przyznawania subwencji

ogólnej dla powiatów:

ogólnej dla powiatów:

2) część równoważąca –

2) część równoważąca –

ustalana jest jako

ustalana jest jako

suma łącznej kwoty wpłat powiatów

suma łącznej kwoty wpłat powiatów

dokonanych do budżetu państwa, w

dokonanych do budżetu państwa, w

których

dochody

podatkowe

na

1

których

dochody

podatkowe

na

1

mieszkańca są większe niż 110% średniej

mieszkańca są większe niż 110% średniej

krajowej. Powiaty o najwyższym potencjale

krajowej. Powiaty o najwyższym potencjale

społeczno-ekonomicznym,

w

których

społeczno-ekonomicznym,

w

których

dochody podatkowe na 1 mieszkańca są

dochody podatkowe na 1 mieszkańca są

wyższe niż 125% średniej krajowej są

wyższe niż 125% średniej krajowej są

zobowiązane do przekazania większości

zobowiązane do przekazania większości

uzyskanej nadwyżki do budżetu państwa.

uzyskanej nadwyżki do budżetu państwa.

Zasady przyznawania subwencji

Zasady przyznawania subwencji

ogólnej dla powiatów:

ogólnej dla powiatów:

3) część oświatowa

3) część oświatowa

- wysokość ustala się dla

- wysokość ustala się dla

poszczególnych powiatów według kalkulacji

poszczególnych powiatów według kalkulacji

budżetowej na podstawie algorytmu

budżetowej na podstawie algorytmu

uwzględniającego m. in. typy i rodzaje szkół oraz

uwzględniającego m. in. typy i rodzaje szkół oraz

placówek prowadzonych przez te jednostki, stopnie

placówek prowadzonych przez te jednostki, stopnie

awansu zawodowego nauczycieli oraz liczbę

awansu zawodowego nauczycieli oraz liczbę

uczniów w szkołach i placówkach oświatowych

uczniów w szkołach i placówkach oświatowych

prowadzonych przez organy województw. Informacja

prowadzonych przez organy województw. Informacja

o ostatecznych wysokościach przyznanych kwot

o ostatecznych wysokościach przyznanych kwot

części oświatowej subwencji ogólnej dla powiatów

części oświatowej subwencji ogólnej dla powiatów

przekazywana jest przez ministra właściwego do

przekazywana jest przez ministra właściwego do

spraw finansów publicznych w terminie 14 dni od

spraw finansów publicznych w terminie 14 dni od

dnia ogłoszenia ustawy budżetowej.

dnia ogłoszenia ustawy budżetowej.

Zasady przyznawania subwencji

Zasady przyznawania subwencji

ogólnej dla województw:

ogólnej dla województw:

1)

1)

część wyrównawcza –

część wyrównawcza –

stanowi ją suma kwoty

stanowi ją suma kwoty

podstawowej

i

kwoty

uzupełniającej.

Kwotę

podstawowej

i

kwoty

uzupełniającej.

Kwotę

podstawową

otrzymują

województwa,

których

podstawową

otrzymują

województwa,

których

wskaźnik dochodów podatkowych na 1 mieszkańca

wskaźnik dochodów podatkowych na 1 mieszkańca

jest mniejszy niż odpowiedni wskaźnik liczony dla

jest mniejszy niż odpowiedni wskaźnik liczony dla

wszystkich województw w Polsce. Wysokość części

wszystkich województw w Polsce. Wysokość części

wyrównawczej dla województwa ustala się, mnożąc

wyrównawczej dla województwa ustala się, mnożąc

liczbę

stanowiącą

70%

różnicy

pomiędzy

liczbę

stanowiącą

70%

różnicy

pomiędzy

wskaźnikiem dochodów podatkowych dla wszystkich

wskaźnikiem dochodów podatkowych dla wszystkich

województw a wskaźnikiem dochodów podatkowych w

województw a wskaźnikiem dochodów podatkowych w

województwie przez liczbę mieszkańców tego

województwie przez liczbę mieszkańców tego

województwa.

Kwotę

uzupełniającą

części

województwa.

Kwotę

uzupełniającą

części

wyrównawczej otrzymują województwa, w których

wyrównawczej otrzymują województwa, w których

liczba mieszkańców nie przekracza 3 milionów.

liczba mieszkańców nie przekracza 3 milionów.

Wysokość kwoty uzupełniającej oblicza się mnożąc

Wysokość kwoty uzupełniającej oblicza się mnożąc

liczbę stanowiącą 9% dochodów podatkowych dla

liczbę stanowiącą 9% dochodów podatkowych dla

wszystkich województw przez przeliczeniową liczbę

wszystkich województw przez przeliczeniową liczbę

mieszkańców.

mieszkańców.

Zasady przyznawania subwencji

Zasady przyznawania subwencji

ogólnej dla województw:

ogólnej dla województw:

2) część regionalna –

2) część regionalna –

ustalana jest jako suma łącznej kwoty

ustalana jest jako suma łącznej kwoty

wpłat województw dokonanych do budżetu państwa.

wpłat województw dokonanych do budżetu państwa.

Kwotę stanowiącą 20% części regionalnej dzieli się

Kwotę stanowiącą 20% części regionalnej dzieli się

pomiędzy województwa o stopie bezrobocia wyższej niż

pomiędzy województwa o stopie bezrobocia wyższej niż

110% średniej stopy bezrobocia w Polsce. Kolejne 40%

110% średniej stopy bezrobocia w Polsce. Kolejne 40%

części regionalnej dzieli się pomiędzy te województwa, w

części regionalnej dzieli się pomiędzy te województwa, w

których powierzchnia dróg wojewódzkich w przeliczeniu

których powierzchnia dróg wojewódzkich w przeliczeniu

na 1 mieszkańca jest wyższa od powierzchni dróg

na 1 mieszkańca jest wyższa od powierzchni dróg

wojewódzkich w przeliczeniu na 1 mieszkańca na terenie

wojewódzkich w przeliczeniu na 1 mieszkańca na terenie

całej Polski. Kwotę stanowiącą 10% części regionalnej

całej Polski. Kwotę stanowiącą 10% części regionalnej

przekazuje się do województw o PKB niższym od 75% PKB

przekazuje się do województw o PKB niższym od 75% PKB

w kraju w przeliczeniu na 1 mieszkańca. Pozostałe 30%

w kraju w przeliczeniu na 1 mieszkańca. Pozostałe 30%

części regionalnej przekazuje się województwom jako

części regionalnej przekazuje się województwom jako

uzupełnienie

dochodów

w

związku

ze

zmianą

uzupełnienie

dochodów

w

związku

ze

zmianą

finansowania zadań, szczególnie z finansowaniem

finansowania zadań, szczególnie z finansowaniem

regionalnych kolejowych przewozów pasażerskich.

regionalnych kolejowych przewozów pasażerskich.

Zasady przyznawania subwencji

Zasady przyznawania subwencji

ogólnej dla województw:

ogólnej dla województw:

3) część oświatowa

3) część oświatowa

- wysokość ustala się dla

- wysokość ustala się dla

poszczególnych województw według kalkulacji

poszczególnych województw według kalkulacji

budżetowej

na

podstawie

algorytmu

budżetowej

na

podstawie

algorytmu

uwzględniającego m. in. typy i rodzaje szkół

uwzględniającego m. in. typy i rodzaje szkół

oraz placówek prowadzonych przez te jednostki,

oraz placówek prowadzonych przez te jednostki,

stopnie awansu zawodowego nauczycieli oraz

stopnie awansu zawodowego nauczycieli oraz

liczbę uczniów w szkołach i placówkach

liczbę uczniów w szkołach i placówkach

oświatowych

prowadzonych

przez

organy

oświatowych

prowadzonych

przez

organy

województw.

Informacja

o

ostatecznych

województw.

Informacja

o

ostatecznych

wysokościach

przyznanych

kwot

części

wysokościach

przyznanych

kwot

części

oświatowej subwencji ogólnej dla województw

oświatowej subwencji ogólnej dla województw

podobnie jak w gminach i powiatach.

podobnie jak w gminach i powiatach.

Dotacje celowe

Dotacje celowe

Dotacje celowe przyznawane są jednostkom

Dotacje celowe przyznawane są jednostkom

samorządu terytorialnego na:

samorządu terytorialnego na:

•

wykonywanie zadań z zakresu administracji

wykonywanie zadań z zakresu administracji

rządowej i innych zadań zleconych ustawami ,

rządowej i innych zadań zleconych ustawami ,

•

zadania realizowane na podstawie porozumień

zadania realizowane na podstawie porozumień

zawartych z organami administracji rządowej,

zawartych z organami administracji rządowej,

•

finansowanie lub dofinansowanie zadań własnych

finansowanie lub dofinansowanie zadań własnych

tych jednostek

tych jednostek

•

realizację zadań wynikających z umów

realizację zadań wynikających z umów

międzynarodowych,

międzynarodowych,

•

usuwanie bezpośrednich zagrożeń dla

usuwanie bezpośrednich zagrożeń dla

bezpieczeństwa i porządku publicznego.

bezpieczeństwa i porządku publicznego.